Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 511

rif;aoh

pmzwform;odkU
yHkESdyfrSwfwrf;
þpmtkyfudk OD;xufydkifatmif? yef;qufvrf;pmtkyfwdkuf(00784)?
trSwf (454)? jrifawmfomvrf;? omauw? &efukefrS xkwfa0NyD;
rHka&G;yHkESdyfwdkuf (jrJ-07958)? trSwf(140)? 45 vrf;? &efukefü yHkESdyfum
2019 pufwifbmwGif yxrtBudrf tkyfa&-500?
wefzdk; - 5000 usyfjzifh xkwfa0jzefYcsdonf/
tzHk;'DZdkif;- udk&Jxufol? uGefysLwmpmpD - Dream City ?

pmtkyfwdkuf
trSwf (454)? jrifawmfomvrf;? omauw? &efukefNrdKU/
pmwdkufaowåmtrSwf- 11231
zkef; - 09 73167346? 09 250421081
email- pannsattlann22@gmail.com
facebook/pannsattlannbooks

rif;aoh
pmzwform;odkU ^ rif;aoh / - &efukef/
yef;qufvrf;pmtkyfwdkuf ? yxrtMudrf? 2019/
510 - pm? 13 . 7 x 21 . 5 pifwD/
(1) pmzwform;odkU
0efcHcsuf
pmzwform;odkUpmtkyüf oHk;pGJazmfjyxm;aom ½kyyf Hk
vTm (Sket chiography) u@rS "mwfyHk? yef;csDyHkrsm;onf
tifwmeuf pmrsufESmrS ul;,loHk;pGJxm;jcif;jzpfygonf/
a&;qGJ½dkuful;olrsm;u av;pm;MunfndKrIjzifh ½dkuful;^
a&;qGJovdk uREkfyfuvnf; av;pm;MunfndKí ½kyfyHkvTm
a&;jcpf&ygonf/
xdkUaMumifh "mwfaumif;rsm;pkí aygif;vdkuo f nf[k
,lqapvdkygaMumif;...
rl&if;½du
k u
f ;l ^a&;qGo
J rl sm;udk todtrSwjf yK ygonf/

av;pm;pGmjzifh

rif;aoh
15? 7? 2019/
rmwdum
- a'gufwmaZmfpdk; trSmpm 9
- &JvGifrdk; trSmpm 12
- oifhaemftrSmpm 18
pmpum;
1/ pmMunfhwdkuf 25
2/ pma&;q&m 29
3/ pmoGif; pmxkwf 31
4/ rsm;rsm;zwfzdkYxuf ememzwfzdkY 34
5/ pmorm; 37
6/ pma&;q&meJY cHpm;rI 43
7/ pma&;wwfcsifvm; 45
8/ owif;pmq&meJY EdkifiHa&;orm; 49
9/ pmtkyfopf 53
10/ pmtkyfa&G;yHk 57
11/ pma&;wJhtvkyf 61
12/ aMunufatmif zwf 64
13/ pmtkyfrsm; vlrsm; 68
14/ pmzwfenf; 73
15/ pma&;q&mb0 75
16/ zwfol 78
17/ pmudk vufeJY zwf 80
18/ rdefYrSmcsufawG 83
19/ pma,mifaya,mif 87
20/ pma&;q&meJY vl 90
21/ pma&;q&meJY a0'em 94
6 rif;aoh
22/ &DAsL;rl 99
23/ pmayapmifhewfrsm; 103
24/ zwfnTef;awG 107
25/ pmrsm;eJYvl 111
26/ rufaqhcsfzvS,frI 115
27/ pma&;q&meJY pma&;q&mr[kwfwJh
pma&;olrsm;taMumif; 117
28/ toHpmtkyf 125
29/ pma&;jcif;tEkynm 130
30/ 0g'jzefYol 136
31/ pma&;csifolodkY 140
32/ tw¬KyÜwdåpmaytaMumif; qef;ppfcsuf ed'gef; 144
33/ pma&;q&mtvkyf 153
34/ todopf tawG;opf t,ltqopf pmtkyfopf 157
35/ pmtkyfa&;jcif;? pmaya0zefa&; ESifh
yHkESdyfjzefYcsdxkwfa0a&; tcuf? tcsuf 161
36/ pmay ta&;tzGJU 166

puufcsfcsdK*&yfzD
- tcsD; 173
1/ *sL; 177
2/ atmifqef;pkMunf (odkYr[kwf) ol 183
3/ ta0;jrif teD;jrif ausmf0if; 189
4/ jroef;wifh (1929 - 1998) 196
5/ vlxkpdef0if; 203
vlxkpdef0if; (1940 - 2012) 210
6/ ae0if;armif (atmifxG#f) 217
7/ '*kefwm&m (odkYr[kwf) wm&maA' avhvmcsuf 224
8/ vlxkOD;vS 236
pmzwform;odkU 7
9/ oifhaemf 247
10/ wifarmifoef; (oifhb0) 255
11/ rif;Zif 262
12/ oef;EdkifOD; (odkYr[kwf) Munfol jyHK;ol 274
13/ rif;aoh 281
14/ a'gufwmoef;xGef; odkYr[kwf ynm 288
15/ vlxk a':trm 294
16/ OD;cspfarmif (odkYr[kwf) ½dk;om;pGm odkodyfol 300
17/ a'gufwmcGefausmfOD; (odkYr[kwf) ESvHk;vSq&m0ef 307

pmtkyftnTef;
1/ olcdk;MuD;wdkufzsufa&; 315
2/ ta0;Munfh 321
3/ 'óetjrif 325
4/ vlom;Ak'¨ 329
5/ q&mjrESifh olwdkU 336
6/ tnrnoabm 344
7/ pma&;q&mrsm; 349
8/ tem*wfudk aoG;vefUapolESifh tifwmAsL; 364
9/ uavmifudkifolrsm; 369
10/ pmayvlMurf;rif;om; 378
11/ a&SUESpfvSrfwdk; aemufwpfvSrf;qkwf 387
12/ zGwfusm;pdwf"mwfwdkufzsufa&; ta&;awmfyHk 394
13/ tcspf[mwdrfwdkufawGMum;rSmvm; 400

'óepm
1/ a0zef ydkif;jcm; pdppf pOf;pm;jcif; 407
2/ avhvmrI enf;em (4) &yf 427
3/ ususrf; eHygwf wpf ESpf oHk; 433
8 rif;aoh
4/ zdk;pD? pDav;vHk; (4C) 437
5/ eHygwf 1 2 3 / 440
6/ pdwf"mwf 443
7/ ynma&; 0efxrf;vm;q&m q&mr vm; 448
8/ udk,fhudk,fudk odpGrf;jcif; 452
9/ ynmh &nfrSef;csuf 454
10/ odrItay:qifjcifjcif; 459
11/ ya&mfzuf&Sife,form;twGuf aywHav;acsmif; 462
12/ tajymif;tvJ 468
13/ *Pef;vdkvl 470
14/ ykwfoif#Dum 472
15/ aomutwGuf aywHrsm; 475
16/ jywfjywfom;om; 479
17/ ynma&;a0zefcsuf 481
18/ pmar;yGJ pepf? cdk;ajz pepf 484
19/ tqHk;pGefqHk; aygufajrmufrItwGuf
a,bk,s oHk;csuf 489
20/ okawoezefjym; 493
21/ ordkif;a&;puúL pmtkyf ESifh pc&if 499
22/ pdrfajyeajyavhvmrI 503
23/ b0tbd"mef 508
a'gufwmaZmfpdk; trSmpm
rif;aoh ...
emrnft&if;u atmifudkudkwdk;/
pma&;q&mqdkwJh *kPfyk'feJY xdkufwefol...
pma&;jcif;tvkyfudk wyfrufol...
pmayavmurSm ae&mwpfae&mqkyfudkif ydkifqdkifxm;ol ...
NyD;awmh ... xl;NyD; rdwfqufay;p&mrvdkol .../
vGecf Jhaomig;ESpu f rEÅav;wuúokdvf Edkiif HwumqufqHa&;
Xmeu wm0ef,lNyD;zGihx f m;wJh Edkiif HwumqufqHa&; 'Dyvdkrmoifwef;
(DIR) yxrtokwr f Sm wufcJhvkdY w&if;wESD; &Scd Jhw,f/ abmifcwfwm
rBudKuf azmufxGuf jzefYMuufawG;csio f l awG;&Jol oabmw&m;a&;eJY
vufawGUukd csw d q
f ufMunfholwpfa,muftaeeJY owdxm;rdcJhw,f/
q&mwynfq h kw
d mxuf tudkBuD;eJY nDi,fvkd qufqaH ygif;oif;rdw,f/
wpfcgwav Edkiif aH &;udkaqG;aEG;Mu&if aqG;aEG;bufaumif;wpfa,muf
jzpfolyg/ tckvnf; a&pufurukef rEÅav;wuúodkvf EdkifiHwum
qufqaH &;ynmXmeu zGix hf m;wJh Edkiif aH &;ynmavhvmrIr[moifwef;
(MPolS) yxrokwr f mS wufa&mufavhvmaeqJ/ pmzwftm;aumif;ol
pmzwfemoltjzpf qufvuf&SifoefqJ/ pmzwf pma&;ae&&if b0udk
arhxm;qJ arhxm;EdkifwJholwpfa,mufyg/
ykH&dyfawGudk jrif½kH awGU½kHeJYwif &yfrae wefYraebJ twGif;xd
pl;pl;&S&S MunfhwwfwJh"avh rif;aohrSm&Sw d ,f/ pmwpftkyf aqmif;yg;
10 rif;aoh
wpfyk'fudk zwf&if av;av;eufeufzwf½kHomru tJh'Dpmtkyf tJh'Dh
aqmif;yg;a&;wJh pma&;q&m&JUpw d tf xd vdkuzf wfwJh t&nftcsi;f rsKd ;
pma&;q&m rif;aohrSmawGU&w,f/
]pmzwform;odkY} pmtkyrf Sm pmzwfolawG txl;ojzifh vli,f
pmzwf olawGtwGuf apwemxm;xm;wJh pmzwfenf;ESpfyk'fudk
a&;xm;w,f/ rif;aohu olvufawGUvyk w f ehJ nf;udk vli,fpmzwfoal wG
udkrQa0xm;wm tMuHjyKxm;wm enf;ay;xm;wm/ wpfyk'u f ]rsm;rsm;
zwfzdkYxuf ememzwfzdkY} eJY aemufwpfyk'fu ]aMunufatmif zwf}/
ESpyf k'pf vk;H u enf;enf;wdkayr,fh rif;aoh&UJ apwemu rwdkb;l /
pmtkyftñTef; tydkif;rSm pma&;q&m OD;at;armif a&;xm;wJh ]ADZeJY
ywf0ef;usif}udk rif;aohu ]tnrnoabm} acgif;pOfeJY zwfñTef;
a&;xm;wm/ a&SUrmS ajymcJo h vdyk J rif;aohu aMuatmif ematmifzwfxm;
awmh pmtkyfqdkvdk&if;omru rl&if;pma&;ol&JU pdwfaepdwfxm;udkyg
vSrf;zwfwm/ 'geJYwifr[kwf udk,fhvlu OD;at;armif&JUpmtkyfeJY
OD;cspvf idI &f UJ tnrnoabmw&m;eJY qufE, T rf &I ^dS r&Su
d kd qufavhvmzdkY
tMuHjyKxm;ao;wm/
aemuf rif;aoh pmtkyf zwfNyD; acgif;xJusef&pfwmu q&m
ausm0f if;&JU t*wdvu kd pf m;rI pmtkyu f kd rif;aohu ]olc;kd BuD;wdu k zf suaf &;}
acgif;pOfeJY zwfñeT ;f a&;xm; tyk'af v;/ vuf&Sd Edkiif Hhta&;udk xif[yf
jyxm;wm/ olY&JUtawG; ol&JU ½Iaxmifhyg jznfhpGufxm;w,f/ xl;jcm;
wmu olay;xm;wJah cgif;pOf ]olck;d BuD; wdkuzf suaf &;}/ tJv h kd wpfwpf
cGcG yspyf spEf pS Ef pS f pmzwfou l kd wef;ceJjrifomatmif ajymwm/ ½dki;f w,f
uvufw,f xifaumif;xifr,f 'gayod tm;ygw,f/ &Sif;w,f
½dk;w,f zwfMunfhyg/ wpfpkHw&mtjrif&r,fvdkY tmrcHw,f/
aemufwpfykdi;f u ol xdawGUzl;olrsm; oleJY &ifbwfcsi;f eD;olrsm;
odkYwnf;r[kwf ol av;pm;tm;us&olrsm;&JU ½kyyf kHvTm odkYr[kwf ykH&yd f
awGudk a&;jcpfxm;w,f/ rif;aoh... aphpyfw,f xdrdw,f apwem
ygw,f jrifwwfveG ;f w,f Munfw h wfveG ;f w,f/ ok;H wJph um;vk;H awGu
pmzwform;odkU 11
acgif;pOfrSm emrnfwyfrxm;&ifawmif xif;ceJ vif;ceJ jrifoad tmif
vkyfEdkifpGrf;w,f/
rif;aoha&.... trsm;BuD; *kPf,lygw,f/
b,foal wG&UJ yk&H yd af wGqkw
d m rajymawmhb;l pma&;q&mrif;aoh
a&;jcpfxm;wm ykHysuo f mG ;rSmpdk;vdkY/ zwfMunfhygvdkYyJ av;av;eufeuf
wdkuw f eG ;f yg&ap/ aemufq;kH tydki;f vdkY ajym&rvm;.... ]pmzwform;od}kY
pmtkyf&JUtESpf(uRefawmfh xifjrif,lqcsufyg) vdkY ajym&rvm;yJ/
ynm qdkwmudk rif;aohu tudk;tum;eJYpl;pl;epfepf oljzwfoef;cJ
oljzwfoef; aeqJjzpfwhJ ynm0ef;usiu f kd tjyKoabmeJY a&;jcpfxm;wm/
okawoe pdwx f m; okawoetjrif okawoexkH; okawoewefzkd;/
'gawGukd axmufjyaqG;aEG;oGm;wm/ xyfNyD;*kP, f yl gw,f rif;aoha&/
txl;tMuHjyK tm;ay;csifwmu pmzwfolawG txl;ojzifh
EdkifiH&JU tem*wfudk ydkifpdk;wJh vli,fpmzwfolawG rif;aoh&JU ]pmzwf
orm;odkY}pmtkyu f kd zwfjzpfatmif zwfMuygvdkY/ rif;aohu rdwq f uf
p&m rvdkawmhwhJ pma&;q&myg/ wu,frw d qf ufzkv
Yd kw
d mu uRefawmf
udk,füyg/ uRefawmfhemrnf aZmfpdk;yg/ rEÅav;wuúodkvf EdkifiHwum
qufqHa&;ynmeJY EdkifiHa&;odyÜHynmXmeu q&mwpfa,mufyg/

a'gufwm aZmfpdk;
EdkifiHwumqufqHa&;ynm
EdkifiHa&;odyÜHynmXme
rEÅav;wuúodkvf /
20 azazmf0g&D 2019 /
p
pmzwform;odkY trSmpm
uavmifomG ;xufxuf vli,fpma&;q&mwpfa,muf &So d nf/
q&mu rEÅav;om;/ q&mhtrnf&if;u atmifuku d kwd k;d / q&mhuavmif
trnfu ]rif;aoh} q&mrif;aohukd podwmuawmh ]Edik if aH &;zwfpmrsm;}
pmtkyrf S jzpfonf/ wpf&ufü pmtkyq f ikd af &mufawm ]h Edik if aH &;zwfpmrsm;}
[laompmtkyfudk aumufudkifrdonf/ tJh'DrSm oleJUpjyD; rsufvHk;csif;
qHkrdonf/ olqdkonfrSm wjcm; r[kwf/ pma&;q&m ]rif;aoh} yif
jzpfonf/ pma&;q&mrif;aohESihf vlcsi;f awGUjyD;rsuv f Hk;csi;f qHkro d nf
r[kwaf y/ ]Edkiif Ha&;zwfpmrsm;] pmtky\ f rsuEf SmzHk;wGif q&mhyHkESihf
'DZdkif; azmfxm;aomaMumifh q&mhrsufvHk;ESifh rsufvHk;csif;qHkrdjcif;
jzpfonf/ xdkaemuf uRefawmfrSpí rsuv f Hk;csi;f vTJzkd h qHk;jzwfvkdujf yD;
pmtkyfaemufausmudkvSefvdkufonf/
ausmbuftzHk;wGif q&mh\udk,af &;tcsut f vufESihf q&mh\
vufydkufjyD; jyHK;aeaomyHk xnfhxm;onf/ a&SUzufrsufESmzHk;&Sd q&mh
tMunfo h nf rmef&odS nf/ aemufrsuEf mS zHk;&Sq
d &mhtjyHK;onf [ef&o dS nf/
q&mhukd,af &;tcsut f vufukd zwfMunfhvkduaf omtcg 1991 ckzGm;
uReaf wmfx h uf av;vcefo Y m MuD;oljzpfaomaMumifh ydkí pdw0f ifpm;oGm;
onf/ vli,fwpfa,mufu a&;aompmtkyfu ]EdkifiHa&;zwfpmrsm;}
qdkawmh q&mhEdkifiHa&;tawG htMuHKu bmawGvJvdk hawG;&if;q&mh\
udk,fa&;tcsuftvufudk qufzwfawmh EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh
pmzwform;odkU 13
t&yfbuftzGJUtpnf;rsm;\ todynmrQa0a&; oifwef;rsm;wGif
oifwef;enf;jyq&m jzpfaeonf/ EdkifiHa&;jrSifhwifa&; vkyfief;rsm;
wGifvnf; oifwef;ay;jcif;rsm; vkyfaeawmh pmtkyftwGif;ydkif;udk
vSefMunfhcsifpdwfrsm; jzpfay:vmonf/
uGßefawmfonf pmzwfoljzpfonfhtavsmuf rdrt d wGuf pmtkyf
0,f&mwGif pma&;q&mtopf\pmtkyfudk 0,fzdkU&efrSm tifrwef
pOf;pm;jyD;rS 0,favh½Sdonf/ q&mrif;aohonfvnf; uGßefawmf\
pma&;q&mtopf jzpfaomaMumifh q&m pmtkyu f kd aocsmavhvmMunfh
jzpfonf/ pmtkyftwGif;udk vSefMunfhvdkufaomtcg rmwdumü
Edkiif Ha&;ESihf ywfoufaom aqmif;yg;acgif;pOf 42yk'u f kd awG h&onf/
acgif;pOfrsm;udk zwfNyD;csed w
f Gif xdkpmtkyu f kd 0,fzkdY qHk;jzwfvkduo f nf/
xdkpmtkyfudk taMumif;jyKí q&mrif;aohESifh &if;ESD;cGifhzdkY tpjyKjcif;
jzpfonf/
q&mrif;aohESihf pum;ajymwdki;f ESpaf ,mufom; ajymjzpfonfh
taMumif;u pmtaMumif; vlrsm;taMumif; rdrdwdkYtaMumif;rsm; jzpf
onf/ t,ltqcsi;f aqG;aEG;wdki;f yGiv hf if;pGm ajymqdkjzpfMuaomaMumifh
ydkí &if;ESD;vmonf/ q&mrif;aohu ußGeaf wmfukdpma&;zdk h wdkuw f Ge;f
onf/uGßefawmfu pmra&;jzpfao;/ uGßefawmfvnf; q&mrif;aohudk
pmawGa&;zdkY awmif;qdkonf/ q&mu a&;jzpfonf/ a&;jzpfwmrS
pmawGtrsm;MuD;rS trsm;BuD;udk q&mrif;aohu a&;aeonf/ uRefawmf
rawmif;qdkvnf; q&mrif;aohu pmzwfpma&;ae&rS &SifoefEdkifrnfh
vlrsdK;jzpfonf/ q&mrif;aohu pmudk wpdkufrwfrwf a&;onf/
xdkYtjyif pmudk wpdkufrwfrwf zwfol jzpfonf/ xdkYaMumifh q&mESifh
uGßefawmfwdkY\ jzpfpOfudk aumufcsuf csvdkufonf/ ]uGßefawmfu
pmra&;aom pmzwfol] q&mrif;aohu ]pmzwfaom pma&;q&m]
jzpfonf/
uRefawmfonf pmzwfoljzpfaomaMumifh pmra&;wm jyóem
r[kwaf omfvnf; pma&;q&mtaeESiahf wmh pmzwf&rnf[, k MkH unfrod nf/
14 rif;aoh
xdkaMumifh uGßefawmfonf pmzwfaom pma&;q&mrsm;\ pmtkyfrsm;
zwf&onfukd ydkí ESpo f ufonf/ þodkYjzifh pmzwfaomvli,f pma&;
q&mwpfa,mufjzpfonfh q&mrif;aoh\pmtkyrf sm;udk zwf&IMunfhjzpf
onf/ q&m\ yxrqHk;pmtkyjf zpfaom ]rifjcpfaumufaMumif;rsm;}
'kw, d pmtkyjf zpfaom ]Edkiif Ha&;zwfpmrsm;} wwd,pmtkyjf zpfaom
]zwfnTe;f rsm;} pwkw¬pmtkyjf zpfaom ]EG,}f ponfh q&m\ xGujf yD;
orQ pmtkyw f kdYukd zwf½I xHkul;Munfhjcif;jzifh q&mrif;aoh\ cH,lcsuf
wdkYukd ol hpmtkyrf sm;wGif awGUEkdio f nf/ vli,fwpfa,mufyDyD vkycf sif
pdwf jyif;jyol qef;ppf pl;prf;vdkol cGusus uavmfwwfol tjrif
udktxifeJYra&;bJ qifjcifjyD;rS a&;ol &ooabmtzGJUtEGJUudk a&;&m
wGif pum;vHk;wdkYudk touf0ifaeatmif toHk;jyKwwfaomaMumifh
pum;vHk;wdkY\ O,smOfrSL;vdkYyif wifpm;vdkufcsifonf/
pmaye,fy,fxJwGif emrnfwpfvHk;udk ydkifqdkifxm;jyD; jzpfMu
aom pma&;q&mrsm;xJrS q&mrif;aohonf pmzwfaom vli,f
pma&;q&mwpfa,mufjzpfonf/ q&mrif;aohonf uGßefawmft h m;ol\
yOörajrmufpmtkyf xkw&f mwGif trSmpma&;ay;&eftwGuf pmrlMurf;udk
uRefawmfxHokd h ydkYvmonf/ pmrlMurf;ESihftwl pmtkyt f wGuf trSmpm
a&;&mwGif ]pmzwfol wpfa,muf\ rSwfcsufudk yGifhyGifhvif;vif;
jrif&vdrhfrnf[k ,HkMunfygw,f} [laom q&mrif;aoh a&;om;xm;
aompmudk zwfí uRefawmhftay:wGif wm0efwpfck wdk;vmcJhonf/
q&mrif;aoh\ ]pmzwform;odkU} [laom pmtkyfrlMurf;udk aocsm
zwfjyD; pmzwfolwpfa,muftaeESifh trSmpma&;ay;&rnf jzpfaom
aMumifh pmtkyx f rJ pS mrsm; tESpo f m&ryg&Sbd J pma&;q&mESihf &if;ES;D rIukd
tajccHjyD;a&;vdkuv f Qif pmtkyu
f kd 0,f,zl wf&UI ow
l kt
d m; tav;rxm;&m
usrnf jzpfonf/ xdkaMumifh pmtkyrf Ml urf;zwfcsed u f pjyD; pma&;q&mESihf
&if;ESD;rIudk cyfcGmcGmxm;um pm\ tESpfom&udk&atmif &SmzwfzdkY
qHk;jzwfvdkufonf/ wu,fhvufawGUzwf&mwGif q&ma&;aompm\
pmzwform;odkU 15
tESpfom&udk &Smzwfp&m rvdk/ zwfvdkufrdaom pum;vHk;wdkif;u
tESpo
f m&ESifh jynfhaeavonf/
q&mrif;aohonf ]pmzwform;odkU} pmtkyu
f kd tydki;f av;ydki;f cGJ
a&;xm;onfudk awGU&onf/
1/ pmtaMumif;
2/ pmtkyftnTef;
3/ ½kyfyHkvTm
4/ 'óepm
ponfwdkYudkawG h&onf/

1/ pmtaMumif;
pmtaMumif;ESihf ywfoufí acgif;pOfcrJG sm;jzifh q&mrif;aohonf
ol\ cH,cl sut
f jrifrsm;udk a&;om;xm;onf/ pmtaMumif;[kqk&d mwGif
pmMunfhwdkuftaMumif; pma&;oltaMumif; pmzwfoltaMumif;
pmzwfenf; taMumif; pma&;csifolrsm;taMumif; pmaycH,lcsuf
taMumif;ponfh oabmraemrsm;udk tawmrowfEkid af om tawG;rsm;
*spu
f efuef ta&;uav;rsm;jzifh wifjya&;om;xm;yHkrSm pma&;q&m
wpfa,muf\ apwemBuD;rm;vSyHkudk txif;om; jrifawGU&onf/

2/ pmtkyftnTef;
q&mrif;aohonf pmzwfemaom pm*sydk;wpfa,mufb0rS
pma&;q&mb0udk toGiu f ;l ajymif;vmol jzpfonf/ ,cifupmrzwf&&if
raeEdkio
f ltjzpfrS pmrzwf& pmra&;&&if raeEdkiaf om pmay½l;oGyo f l
wpfa,muf jzpfvmonf/ q&m\ yxrqHk;xGu&f adS om ]rifjcpfaumuf
aMumif;rsm;] ESihf wwd,pmtkyjf zpfaom ]zwfneT ;f rsm;} pmtkyw f ko
Yd nf
q&mzwfzl;aom pmtkyfrsm;xJrS q&moabmawG haompmtkyfrsm;udk
zwfneT ;f tjzpf a&;xm;umpmpzwfrnfh olrsm;twGuf rnfonfph mtkyu f kd
zwf&rSe;f rodolrsm;twGuf tvGet f zdk;wefouJhokdY pm*sykd;rsm; pmzwf
16 rif;aoh
0goemxHkolwdkYtwGuf pmzwfoltcsif;csif; xHkul;vdkU tifrwef
aumif;aompmtkyfrsm; jzpfonf/
,ckpmtkyxf w
J iG v f nf; pmtkyzf wfñeT ;f rsm;udk xnfo h iG ;f a&;om;
xm;onf/ q&mñTe;f qdka&;om;xm;aom pmtkyrf sm;onf vli,fv&l , G f
rsm; pmzwf0goemxHkolrsm; pma&;csifolrsm;zwfrSwfoifhonfhtjyif
vlBuD;rsm;yg zwfí xHkul;Edkiaf omaMumifh tifrwefrS tzdk;xdkuv f Say
onf/ q&monf pmtkyzf wfñeT ;f a&;om;&mwGif pHowfrw S cf surf sm;ESihf
a&;oljzpfonf/ pmwpftkyu f kzd wfNyD;olpY w
d w
f iG f xifuseaf erS pmtkyrf mS
qifjcifokH;oyfp&m ESihf &owpfckck ygaerSomolt Y jrif olt
Y a&;rsm;jzifh
tcsufusus a&;avh&Sdonfudk awGY&onf/

3/ ½kyfyHkvTm
'*kewf m&m\ ½kyyf kHvmT udkzwfz;l csed rf pS NyD; ½kyyf kHvmT awGtaMumif;
a&;csifrdonf[k pdwfwGif csifjcif;wufzl;aom q&mrif;aohonf
,cktcsdefwGifrl olYpdwfwGif tmodojzpfí csifjcif;wufaeaom
½kyyf kv
H mT rsm;taMumif; pDumpOfum o½kyaf zmfxm;onfukd ,ckpmtkyx f J
wGif zwf&onf/ q&mhpdwfwGif csifjcif;wufNyD; o½kyfazmf cs,frIef;
xm;aom ½kyfyHkvTmydkif&Sifrsm;onf pmaye,fESifh EdkifiHa&;e,fy,frS
yk*¾dKvfrsm; jzpfonf/ q&monf ½kyfyHkvTmrsm;udko½kyfazmf&mwGif
½IUaxmifah ygif;pHrk S aeí olqifjcifro d rQukd o½kyaf zmfa&;om;oljzpfonf/
q&musiv f nf&m pmay0ef;usiEf iS hf Edkiif aH &;e,fy,frS q&mh\ pdwt f m½Hk
wGif av;pm;zG,faumif;aom yk*¾dKvfrsm;taMumif;udk zwf½I&ojzifh
pmzwfot l aejzifh xHku;l p&m odjrif qifjcifp&mawGEiS hf tvGet f usKd ;rsm;
ayrnf/

4/ 'óepm
tawG;tac:ydki;f ESihf ywfoufí ,ckpmtkyx
f w
J iG f tydki;f wpfykid ;f
tjzpf xnfha&;xm;NyD; ynm&yfqdkif&m t,ltqrsm;udk xdrdpGm
pmzwform;odkU 17
awG;ac:jyxm;yHkrmS jrefrmhtem*wfynma&;twGuf owdjyKqifjcifp&m
jzpfonf/ vlom;wpfa,mufonf touf½iS af eoa&GU awG;ac:ae&rnf
jzpfonf/ tawG;tac:onf vlom;wpfa,muftwGuf tvGet f a&;BuD;
onf/ q&mh\'óetjrifrsm;onf q&mzwfchJ rSwcf zhJ ;l aom pmtkyrf sm;
xJrS q&mudk,w f kdif wdk;0ifusiv f nfcJhzl;aom vlrsm;qDrS vnf;aumif;
q&m &Sio f ef&m vlaY bmife,fy,frS qifjcifokH;oyfrad om 'óersm;udk
&Si;f vif;oHk;oyfcsurf sm;ESihf a&;om;azmfjyxm;aomaMumifh pmzwfow l kYd
taejzifh q&mhta&;tom;rsm; tawG;tac:rsm;tay:wGif rdru d k,
d yf kid f
tjrifjzifh cGjJ crf;pdwjf zmNyD;vlrY aemavmuoabmwdu kY kq
d ifjcif xHku;l cGihf
&vdrfhrnf/
xdkYaMumifh q&mrif;aoh\ txufygtaMumif;t&mrsm; ta&;
tom;rsm;jzifh a&;om; cs,frIef;xm;aom ,ck ]pmzwform;odkY}
pmtkyfonf pmzwfolrsm;twGuf wefzdk;&SdvSaompmtkyfwpftkyf
jzpfonf/ pmtkyfwpftkyfudk zwfzdkY&maiG tcsdefESifh tiftm;wdkYudk
&if;ES;D &onf/ rdr&d if;ES;D vdkuaf omt&monf rdrt d wGuf bmrSr&vdkuyf g
ut"dyÜg,fuif;rJhaom vkyaf qmifrIukd vkyu f kdirf jd cif;ESihf wlayonf/
,ck ]pmzwform;odkY} pmtkyfonf pmzwfolrsm; &if;vdkuf&aom
aiG tcsed Ef Sihf tiftm;pdkux f kwrf IwkdYxuf ydkvGeaf omtusKd ;&v'fwpfck
&vdrrhf nfjzpfonf/ xdt kY jyif pmayavmutwGuf wpfaxmifw h pfae&mrS
toHk;0ifaom pmtkyfaumif;wpftkyf jzpfvdrfhrnf[k ,HkMunfrdyg
aMumif;ESifh pmzwfaom pma&;q&mq&mrif;aoh\ pmzwform;odkY
pmtkyfü pmzwfolwpfa,muftaejzifh trSmpma&;cGifh&onfhtwGuf
0rf;ajrmufrdygaMumif;.../

av;pm;vsuf...
&JvGifrdk;
20.3.2019/
p
trSm
vlrsm;
trltusifhrsm;
t,ltqrsm;ESifh
csOf;uyfcH,lrIrsm;
oifhaemf

ordkif;aMumif;wpfavsmuf yg0ifpD;arsmcJhMuonfh udpöaygif;


toacFsteEÅ&o Sd nft
h euf vlU,Ofaus;rI jzpfxeG ;f jyD;ygrS ordki;f wifcMhJ u
&onf jzpf\/
pMu0Vm\ordki;f / aepMum0Vm\ordki;f / urÇmajrMuD;ordki;f /
jyD;rS vlUordki;f / av;bufwGm; b0rS ajcESpaf csmif;ay: rwfrwf&yfEkdif
onftxd qifhuJjzpfpOf\ tHhrcef;xGe;f um;rIrsm;rS wpfqifh vufn§K;d
nTe&f m a&jzpfaponftxd vlUpGr;f tm;u tESpw f pfoef;[laom tcsed f
umvudk jzwfoef;vGeaf jrmufcjhJ yDjzpfonf/ pMum0VmteEåukd csO;f uyf
&ef ueOD;MuKd;yrf;rIrsm;\ tm;wufz, G &f mrsm;udk pwif awGU&cSd sed rf mS yif
vlwkdYonf tcsi;f csi;f owfjzwf n§O;f qJ tEdkiu f sihf ,kwrf mqJ jzpf\/
*latmif; vlom;rSonf tDvufx&Gefepf vlom;b0odkY jzpfxGef;vm
onfhwdkif vlonf uHpdwfOwkESifh tm[m&wdkYaMumifhom &SifoefcGifh
&Mu&onf jzpfonf/ 0l;0l;0g;0g;b0rS pum;ajymEdkio f nftxd? ajcjy
vufjyrS twdtus nTef;qdkvmEdkifonftxd? ausmufom;eH&Hxufü
pmzwform;odkU 19
awmifjcpfajrmufjcpfb0rS Touch Sceen udk wd½kY kx H ½d krH Qjzifh a0a0qmqm
½kyvf Hk;azmfEkdiof nftxd vlU,Ofaus;rIjzpfpOfu r,HkEkdiaf vmufatmif
tpGrf;xufcJhjyD jzpf\/
rnfokdYyif jzpfap vlonf xD;xD;MuD; aeí r&/ No Man is
an Island./ todkut f 0ef;ESi?hf 0ef;usiaf *[ESio hf m MuD;jyif;jrJjzpfav&m?
rlvuyif avmba'goESihf arm[wdkYu yl;wGJygvmonfjzpfí wpfcg
wpf&Hü vlu ywf0ef;usifudk jyKjyifay;cJhonfrsm; &dSovdk &Hzef &Hcgü
vnf; ywf0ef;usifu vludk ajymif;vJjyKjyifcJhayonf/ wHigem;eD;
wHig[k qdkMuonf/ a&Tyifem;awmh a&Taus;[k qdkMuonf/
todÚmPfynmzGHUjzKd;rIESihf OD;aESmufMuD;xGm;rIwkYad Mumifh vlonf
tjcm;aom ouf&dSowå0gMuD;i,fwdkYxuf acgif;wpfvHk; ydkí jrifhcJh
onf/ obm0 w&m;udkyif tHwkEkid &f ef tjrJwap MuHpnfaeqJjzpfonf/
avmu"r® ocFg&udkyif wGef;vSef&ef tm;xkwfaeqJjzpfonf/ ae
pMum0VmtwGi;f ü urmÇj*Kd[w f pfckwnf;üom ouf&Sw d kdY &Sio
f efaeEdkif
onf[k qdkapumrl ouf&Sdtm;vHk;wdkYxJü vlomvQif tc&mjzpfvsuf
&dSonf jzpf\/
vl\MuHqEdkipf rG ;f / zefw;D Edkipf rG ;f / wDxiG Ef kid f pGr;f rsm;rSm e,fy,f
toD;oD;ü pOfqufrjywf jzpfxeG ;f aeonfjzpf&m? tvHk;pHk jyD;jynfph ko H nfh
vlYabmif avmuMuD;ü ya'omyifacwfonf taotcsm yifjzpfawmh
tH[h k ,HkMunf cHpm;rIrsK;d onfvnf; rMumrMum ay:vmcJjh yefonfjzpf\/
þodkYjzifh urmÇay:&dS EdkifiHtoD;oD;? vltrsKd;rsKd;wdkYonf &Spfyg;aom
avmu"HwkjYd zifh MuHKMudKufMujyD;aemuf e,fajrrsm;udk ydki;f jcm; owfrw S f
jcif;/ ppfruft*Fg cif;usif;jcif;/ vltcsif;csif; uRefjyKjcif;/ tom;
ta&mif cGJjcm;jcif;/ usm;^r vdift*FgcJGjcm;jcif; tp&dSaom trIudpö
rsm;udk 0wå&m;rjyuf aqmif&GuMf ujcif;jzifh &mpkESpaf ygif; ajrmufjrm;
pGmudk rarmwrf; jzwfoef;cJhMuaom [l\/
wpfurÇm wpf&GmrSwfygvdkY[laom acwfonf 21 &mpkü qdkuf
qdkujf rKdujf rKduaf &muf&v Sd monf/ aer0if tifyg,monf ,aeYumvü
20 rif;aoh
e,fpnf; rjcm;yJ 360 'D*&D ywfvHk;tMuHK;0ifvsuf &dSaejyD jzpf\/
ajraMumudk ½HUI Ekid cf jhJ yDjzpfonf/ yx0Dbmom&yf\ tajccHtcsut f vuf
rsm;udk r@Kdix f m;um urÇmonf? urÇmol urÇmom;wdkYonf? rdbbdk;
ab; bDbifwkdY pdwrf Qyif pdwrf ul;cJhMuaom jzpf&yfrsm;udk xJxJ0if0if
&daS eMujyD jzpfonf/ ordki;f aMumif;vScMhJ uaom wdki;f jynfEiS hf vlrsK;d wdk\ Y
tem*wfrSm vSjyD;&if; vScJhMuaomfjim;? zdk;okn OD;aESmufydkif&SifwdkY
pdk;rdk;cs,fvS,fxm;aom wdkif;EdkifiHjynf&Gmrsm;rSmrl ,cktcsdeftxd
emvef rxlEdkifMuay/
pmay,Ofaus;rItEkynm tpktpkwkdY zGHUNzKd;a&;udk vlwkdY tav;
*&k jyKcJhMuonf/ wurÇmvHk; twdki;f twmyg0ifonfh jywdkuMf uD;rsm;
jycef;MuD;rsm;udk *kPf,l0ifhMuGm;pGm wnfxm;cJhMuonf/ tEkynm
wdkwkx d mG xGmrSonf zG,zf , G &f m&mtxd? ordki;f 0ifypön;f twdktprSonf
ausmufwkdif ausmufpdkufcJrsm;txd wefzdk;xm; xdef;odrf;Muonf/
*Dw ½ky&f iS f obif yef;csD yef;yk tpktpkw\ kYd wefzk;d udk owfowfrw S rf wS f
cGJjcm;ydki;f jzwf odkxm; apmifha&SmufMuonf/ jyKpkol &SmazGol rSww f rf;
wifolwkdYu qdki&f mqdki&f m tvkyrf sm;jzifh xde;f odr;f Mu/ rSww f rf;jyKMu
t&SnfwnfwHh&ef aqmif&GufMu/ vlyk*¾KdvfwdkY\ vHkYvOó[jzifh
ordkif;wkdYonf tcsdefumvudk jzwfausmfcdkifcefYcJhMu/
pmayonf vlU,Ofaus;rI\ rlvblwjzpfonf/ pmjzifh rSww f rf;
jyKMu/ pmjzifh tajctaet&yf&yfudk twnfjyKcJhMu/ ordkif;rwifrD
acwfu pmay r&dcS o hJ nft h avsmuf rSww f rf;rSw&f m tm;enf;cJo h nfw h kid f
ordki;f wifjyD; pmta&;tom; ay:aygufjyD;aemuf pmayudkom tav;
xm; csOf;uyfMu&onf/ þodkYjzifh pmayonf ordkif;&wemodkuf\
0ifaygufjzpfvmonf/ uAsmvuFm wdkjY zifh a&;om;Mu&onfrS jynfoUl
pmay b0odkY a&muf&cSd o hJ nftxd &mpkEpS af ygif;rsm;pGmudk jzwfausmjf yD;rS
trsm;ESifh wdkuf½dkuf xdawGUEdkifaom pmaytjzpfudk udk,fpDudk,fpD
ydkifqdkifcGifh &cJhMujyD; jzpfonf/
pmzwform;odkU 21
pm&dSaom vlrsK;d ? pmzwfaom vlrsK;d ? pmwwfaom vlrsK;d tjzpf
jrefrmwdkYu xnfxnf0g0g &yfwnfcJhonfrSm ESpfaygif; wpfaxmif
ausmcf JhjyD jzpfonf/ yk*H yif;, tif;0 awmifil anmif&rf; uke;f abmif
wdukY kd jzwfausmu f m jAdwo d Qukv
d ked aD cwf/ vGwv
f yfa&;MuKd;yrf;rIumv/
vGwv f yfa&;&jyD; 19 ESpf 10 rdk;umv/ tdraf pmifhtpdk;&acwf/ y.x.p
tpdk;&acwf/ vufeufjzifh tmPmodr;f ,laom awmfvSeaf &; aumifpD
acwf/ qdk&S,fvpfavmuodkY ra&mufa&mufatmif jrefrmhenf; jrefrmh
[efjzifh csDwufaom r.q.v acwf/ wpfygwDwnf;om &dSaom
1974 zGJUpnf;yHkacwf/ vlxktHkMuGrIjzifh 'Drdkua&pD awmif;qdkaom
&Spfav;vHk;acwf/ AdkvfcsKyfapmarmif OD;aqmifaom EdkifiHawmf jidrf0yf
ydjym;rI wnfaqmufa&;tzGJU wm0ef,laomacwf/ AdkvfcsKyfoef;a&T
OD;aqmifaom Edkiif aH wmf at;csr;f om,ma&;ESihf zGUH jzKd;a&;aumifpaD cwf/
2008 ck zGJUpnf;yHkjzifh or®w jzpfvmaom o.p.t acwf tp&dSaom
acwfrsm;pGmudk jrefrmjynfolvlxku enf;vrf;toG,foG,fjzifh jzwf
oef;cJhMu&onf/
xdkxkdaom ordki;f aMumif;rsm;udk pma&;q&m? uAsmq&m? yef;csD
q&m? *Dwq&m? ½kyf&Sifq&mwdkYu rSwfwrf;wifMuonf/ a&SUwac:
arQmfMunfh aemufwvH jyefMunfhMu&onf/ b,folawGu bmawG
vkyfcJhjyD; b,folawGu b,fvdk cHcJhMu&oenf;/ pmtkyfawGxJrSm
awGUEdkifonf/ ordkif;aemufcH 0w¬K&SnfMuD;awG? ordkif;tajccH Docu-
Drama MuD;awG/ vHk;aphywfaph r[kwfaomfjim; yg;yg;vsm;vsm;
yg0ifonf/ 0w¬K uAsm rSwfwrf;pmrsm;/ uAsm vuFm *Dwrsm;?
&kyf&Sif &kyfjrif Zmwfvrf;wdkrsm; tajrmuftjrm; [dkrSonfrS xGufvm
Muonf/ wifqufrI Performance trsKd;rsKd;jzifh jyefvnf wifjyMu
onf/ tEkynm&SiftoD;oD;u vlwdkY ycHk;ay: odkY usvmaom ordkif;
0efxkyf0efydk;rsm;udk wm0efwpf&yfuJhodkY xrf;&GufMuonf/
rif;aohu ,if;wm0eftrsK;d rsK;d udk Review a&;jcif;/ Sketchio-
graphy a&;jcif;/ a0zefydkif;jcm;rI jyKjcif;/ xyfqifhwifjy a0iSjcif;/
22 rif;aoh
vufwkYd owday;jcif;/ aoG;opfavmif;jcif;/ cHpm;rIjzifh cdkirf mapjcif;/
tawGUtMuHKzvS,fjcif;/ udk,fxdvufa&muf ydkYcsnTefjyjcif;/ buf
aygif;pHkrS csOf;uyfazmfxkwfjcif;/ vG,fulacsmarGUpGm jyD;ajrmufap&ef
tm;ay;ulnDjcif;/ tp&dSonfwkdYjzifh aqmif&Gufonf/ tm;&yg;&
&dSvSonf/ pmayESHYpyfrI tajccHjzifh olu oHk;oyfonf/
]pmzwform;odkY} trnfwyfxm;aom ol\ tm;xkwfrIonf
ordki;f ay;wm0efwpf&yfukd vdkvkv
d m;vm; xrf;aqmifonfh pmaytusK;d
aqmif vky&f yf jzpfonf/ uRr;f usi&f m vdrm® aom rif;aoh[k uifyeG ;f wyf
vdkonf/ xdkYxufydkí aemufwpfqifh wdk;&onf&dSaomf tm* rif;aoh
[l\/
oifhaemf
pmpum;
vlrsm;? pmtkyrf sm;? pum;vHk;rsm; jzpfpOfjzpf&yfrsm;udk uRefawmf
oabmusrdonf/ vlrsm;onf vlU taMumif;udk ajymjyonf/
pmtkyfrsm;onf taMumif;t&maygif;rsm;pGmudk ajymEdkifonf/
pum;vHk;rsm;onf ynmtwGuf tc&mA[dkcsufr jzpfonf/
jzpfpOfjzpf&yfrsm;onf vlUtzGJUtpnf;taMumif;udk &Sif;jyay;
aeonf/ b,frSmawmh b,fvkd b,frSmawmh b,fuJhokdY [lí/
vlUtodki;f t0dki;f wpfckvHk; oabmudk em;vnf&ef wpfOD;
csif;pDu p&onf/ onfvl[m b,folvJ/ onfvl[m
b,fvkv d /J onfvUl &UJ tjyKtrl[m bmhaMumifv h qJ kw
d m qef;ppf
&onf/
v MuD;jrwfjcif;eJY tnw& tMum;u uGm[csuf

v ao;odrjf cif;eJY jrifhjrwfjcif;tMum;u uGmjcm;csuf

v eufeJjcif;eJY cyfwdrfwdrf tMum;u uGJjym;csuf

þpmudk pmzwform; vli,frsm;twGuf a0iSvdkufyg


w,f/
zwfolcsif; zvS,fvdkY &atmif
tdkif'D,m "mwful;rI &atmif
pm"mwfay"mwf cdkifrmvmatmif
zwf&if; aysmfapzdkY
zwfvdkY tusKd;jzpfapzdkY
omrefanmifn pmzwform; b0u vGwfuif;apzdkY
taysmfwrf;tqifhuae wufEdkifzdkY
&nf&G,fjyD;
þ pmpkudk a&;om;azmfjytyfygw,f/
pmMunfhwdkuf
pmMunfhwkduf qdkwm bD ig;vHk; eJY jynfhpHk&r,fvdkY qdkw,f/
Building, Book,Brain, Burrower, Budget
v taqmufttHk&dS&r,f/

v pmtkyf&dS&r,f/

v pmMunfhwdkufrSL;&dS&r,f/

v iSm;&rf;ol &dS&r,f/

v ydkufqH&dS&r,f/

'Dae&mrSm pmMunfhwdkufrSL;[m pmMunfhwkduf&JU OD;aESmufvdkY


ynwfvkduw f mjzpfygw,f/ pmMunfhwkduf wpfwkdurf Sm pmMunfhwkduf
rSL;[m r&dSrjzpf ta&;MuD;w,f/ pmMunfhwdkufrSL;vkyfol[m zifjrJ&
r,f/ aumuf½dk;rD; pdwf"mwfeJYr&bl;/ tusKd;tjrwfudk MunfhjyD;
pmMunfw h ku
d rf LS ; tvkyu
f kd vkyv
f v
kYd nf; r&bl;/ pmorm; rjzpfvv
kYd nf;
r&bl;/ pmMunfhwkdurf SL;[m ynmtodkut f 0ef;twGuf ta&;MuD;wJh
yk*¾Kdvfjzpfw,f/
26 rif;aoh
pmMunfw h ku d rf LS ; vkyo
f [l m pmorm;jzpf&r,f/ pmzwftavhukd
eufeufeJeJ vdkufpm;xm;oljzpfoifhw,f/ pm&JUoabmtuJudk cwf&
r,f/ pma&;oleJY pma&;q&m&JU txmudkvnf; od&r,f/ pmaya&pD;&JU
oabmudk tMurf;zsif; wGufcsufwwf&r,f/
pmMunfw h ku d rf LS ;vkyof [l m vlraI ygif;oif;qufqaH &; uRr;f usif
&if pmiSm;ol pm&SmoltwGuf tzdk;wef&wemjzpfw,f/ pmMunfw h ku
d rf mS
pmtkyfpHkvifygvsuf pmMunfhwkdufrSL;&JU qufqHa&; a'gifhrusKd;vdkY
pmzwfolawG a0;a0; ajy;ukefMuwm MuHKzl;w,f/ 'Dvdk rjzpf&bl;/
pmMunfhwdkufrSL;[m ta&;ygwJh vlrIwm0efudk xrf;aqmifw,f/
ynmhwm0efudk xrf;aqmifw,f/
v pmMunfhwkduf wpfwdkufjzpfzdkY cufw,f/

v pmMunfhwdkuf wpfwdkuf vnfywfzdkY ydkcufw,f/

v yHkrSefvnfywfzdkY tcufqHk;jzpfw,f/

v tJx h uf cufwmuawm ESpaf ygif; &Sn&f n S f yHkreS v


f nfywfzkYd
tcufqHk;jzpfjyefw,f/
pmMunfw h u kd af wG oH;k wm aumif;w,f/ pmudk iSm;jyD;zwfwmxuf
tydkif0,fzwfEdkif&if taumif;qHk;jzpfw,f/ pmMunfhwkdufu pmu
wu,f pmzwfoltwGufqdk&if jrnf;½Hk prf;½Hk oabmxuf rydkbl;/
pmwrf;jyKpkolawGtwGuf pmMunfhwkdufawGu toHk;0ifygw,f/
pmMunfhwku d af wG &dSwmaumif;w,f/ tdrw f pftrd rf Sm udk,yf kdif
pmMunfhpifawG xm;Edki&f if ydkaumif;w,f/ tjrJtoHk;jyK jznfhwif;jzpf
aewJh udk,fydkifpmMunfhwdkufawGxm;Edkif&if taumif;qHk;aygh/
v pmqdkwm zwfaerS aumif;w,f/

v pmzwfw,fqdkwm a&aomufaeovdkyJ/

v aeYpOf vdktyfoavmuf rjywfaomufaeMu&rSmyJ/

vl[m aeYpOf a&aomufrS touf&Sio f vdk aeYpOf pmzwfayzwf


&dSrS b0[m &Sifoefw,f/ todtopf tawG;opf tjrifopfawG
pmzwform;odkU 27
&atmif tjrJMuHqae&r,f/ 'grS b0u t"dyÜm,f&Sdw,f/ trSeq f kd&if
pm;zdkY touf&Sifaewm jzpfoGm;r,f/
pmMunfw h u kd af wGu pmiSm;pepf wpfckwnf;twGuf r[kwb f ;l /
todÚmPf tpjyK&mae&m Xmejzpfw,f/ pmtkyfqdkif pmMunfhwkduf
pmiSm;qdkiaf wG pmzwfayzwfolawGeJY teD;em;rSm&dSwJholawGu b0ay;
uHaumif;w,fvdkY qdk&r,f/
pmzwfayzwfwhJ OD;av;awG a':a':awG tazawG tarawG
tzdk; tzGm;awG &dS&if ydkvdkYaumif;w,f/ udk,fhudk ausmif;ynm
oifMum;ay;wJh q&m q&mrawGxJu pmzwfayzwf q&m q&mr eJY
pmoifcJhzl;&if tzdk;te*¾xdkufwJh uHaumif;rIjzpfw,f/
v pmaywefzdk;u jrifhw,f/

v pmMunfhwkdufrSL;wpfa,muf&JUwefzdk;u jrifhw,f/

v pma&;q&m wpfa,muf&JUwefzdk;u jrifhw,f/

v usrf;jyK yk*¾Kdvfwpfa,muf&JUwefzdk;u jrifhw,f/

pmMunfhwkdufrSL; pmaya&;om;jyKpkolawG usrf;jyKolawG


pmorm;awG[m vlrIjyKjyifajymif;vJa&; orm;awG jzpfw,f/
olwdkY[m
v a[majymolawG jzpfvmcJh&if

v pmayoifMum;olawGjzpf&if

v vlrjI yKjyifajymif;vJa&;twGuf vlrt I a&GUweG ;f olawG jzpf&if


vl r I t od k u f t 0ef ; [m uH a umif ; &J U qk v mbf u d k &w,f /
uRefawmfwkdY[m ynmorm;awGukd wefzkd;xm;&r,f/ csD;ajr§muf&r,f/
ynmqdkwm twef;ynmrS r[kwfbl;/ yd#uwfoHk;yHk tm*Hkaqmif
yk*¾KdvfrS r[kwfbl;/ yg&*lbGJU&olrS r[kwfbl;/ ynmudk ynmtjrifeJY
csJUMunfhrS aumif;r,f/
ynmudk wefzdk;xm; av;pm;jyD; OD;nTwfwJh vlUtodkif;t0ef;u
MuD;yGm;wmyJ/ jrefrmjynfrSm wu,fhynmeJY vkyfpm;olawG[m b0
tajcrvSMubl;/ olwdkY[m csKdUcsKdUwJhwJheJYb0 ed*Hk; csKyfMu&w,f/
28 rif;aoh
ynmorm;xJu vltenf;i,fom b0 qnf;qmu om,mw,f/
wnfjiddrfw,f/ &ifeifhp&m/
ynmorm; pmorm;u vlawG&JU av;pm;rIudk &w,f/
odkYayr,fh aiGaMu;awmh r&Mubl;/
vlawG[m bkef;MuD;eJU &[ef;oHCmavmufudkom vSLMuzdkY
pdwfoefw,f/ vSL&aumif;rSef; odMuw,f/ ynmorm;awGudk aiG
aMu;axmufyHhzdkY a,mifvdkYawmif pdwful;xJ rxnfhMubl;/ 'g[m
vlrI"avh&JU tm;enf;csufjzpfw,f/
wpfcgw&H vlrI"avhudk,fwdkifuyJ udk,fhvlrI"avh rwdk;wuf
atmif ckcaH ew,f/ wm;qD;aew,f/ vlrjI yKjyifajymif;vJa&;orm;awGu
vlrI"avhawGudkyJ jyKjyifMu&wmyJ/
ynmorm; pmorm; pmMunfhwkdufrSL; eJY vlrI0ef;usif tquf
tpyfudk 'DvdkyJ ½dk;½dk;&Sif;&Sif; a&;vdkufw,f/
zwfMunfh/ awG;Munfh/ qifjcifMunfhaygh/
wpfckck &wefaumif;yg&JU/
eHeuf 10 ; 41
31 atmufwdkbmv 2017
Aef;armfjrKdU/

p
pma&;q&m
pma&;q&m wpfa,muf[m cdkifrmwJh pmayt,ltq&dS&r,f/
pGpJ jJG rJjrJ vkyw
f wf&r,f/ aumuf½k;d rD;pdwef YJ pma&;vdkY r&bl;/ pmwdkayp
a&;wwf½HkeJY pma&;q&m emrnf rwyfoifhbl;/ rlr&dSbJ ay:jyLvm
jzpfcsif½HkoufoufeJY pmayudk zefwD;&if r½dk;om;&musw,f/
awmfawmfrsm;rsm;u pma&;wwfcsifw,f/ 'gayr,fh olwdkYu
zifrjrJMubl;/ pma&;q&mjzpfcsif&if cHkeJYwifyg;udk aumfeJY uyfxm;rS
&r,f/ pma&;q&m vkyfr,fhol[m vlxJvnf; wdk;&w,f/ pmtkyfyHk
xJvnf; wdk;&w,f/ pmpHkzwfwJholu pma&;wJholawGxJrSm wpfyef;
omw,f/ pmudk ememzwfavav pmudk acsmatmifa&;zdkY tcGifhom
avavyJ/
aemufjyD; pma&;q&mu csUJ jyD;vnf; a&;avh&w Sd ,f/ csKUH jyD;vnf;
a&;avh&dSw,f/ ol[m olUOD;aESmufudk tvG,fwul qGJqefYEdkifzdkY
avhusifh&nf0jyD;om;yk*¾Kdvf jzpfw,f/
pmudk pdwful;,OfjyD; a&;vdkY&ygw,f/ awG;jyD;vnf; a&;vdkY
&w,f/ jrifwJht&mudk jrifatmif a&;vdkY &w,f/ pk wk jyKvnf;
30 rif;aoh
vkyMf uwmyJ/ &djS yD;om; ta[mif;udk tjrifopfeYJ csn;f uyfjyMuwmvnf;
&dSw,f/ pma&;om;jcif;yHkpHawGu trsK;d rsK;d yJ/ tvkyjf zpfatmif pma&;zdkY
vnf; vdkw,f/
pmaumif;awG[m b,fawmhrS wdrjf rKyfroGm;bl;/ wdrjf rKyfoGm;
cJh&ifvnf; ywåjrm;vdk rlv wefzdk;ysufoGm;rSm r[kwfbl;/
v wcsKdUpmawGu odzdkY/

v wcsKdUpmawGu oHk;zdkY/

v wcsKdUpmawGu owdxm;zdkY/

v wcsKdUpmawGu oufwrf;udk qGJqefYzdkY/

pma&;q&mawGu pum;vHk;awGeJY uckew f ,f/ pum;vHk;awGukd


olwku Yd pDrHcefcY MJG uw,f/ pum;vHk;awGeyYJ J vlUpwd af wGukd vTr;f rdk;jyKjyif
atmif wwfprG ;f Muw,f/ pum;vHk;awGrmS vm;&m ajrmufrsm;pGm&dw S ,f/
vm&m ajrmufjrm;pGmvnf; &dSw,f/ OD;wnf&mu trsK;d rsK;d / qif;ouf
vmyHku tzHkzHk/
jrefrmpma&;q&mwpfa,muf[m jrefrm t*Fvdyf ygVdudk
EdkifEdkifeif;eif;oHk;wwfae&ifudkyJ tawmf t&ma&mufvSjyD/ pmorm;
jzpfzdkY cufw,f/ pma&;oljzpfzkdY ydkcufw,f/ pma&;q&m jzpfzdkYu
tcufqHk; jzpfw,f/ tcufqHk; qdkwJh t&mudk vG,v f G,af v;,lMuwJh
olawGudk MunfhjyD; armw,f/
q&m tqifhjzpfrS q&m vdkY ynwfcH,lvdkufwm aumif;w,f/
trSefqdk bmq&mMuD;vnf; rodbl;/ qdkufum; q&mMuD;vm;/ vuf
orm; q&mMuD;vm;/ yef;&Hq&mMuD;vm;/ bmvm;/ bmvm;yJ/
pma&;q&mudkawmh tckajymovdk q&mMuD; pm&if;t0ifrcHEkid v f kYd
xifovdk jrifovdk a&;vdkufygw,f/
rif;aoh
nae 5 ; 47
27 'DZifbmv 2017/
pmoGif; pmxkwf
pmoifygrsm;&if avukew f ,f/ pum;ajymygrsm;&ifvnf; av
ukefw,f/ a[majymwmrsm;&ifvnf; avukefw,f/ pma&;ygrsm;&if
vufukefw,f/
avukef&if vufukef&if jznfhzdkYvdkygw,f/ rjznfhbJ qufa&;
&if qufa[m&if vlawGu udk,u hf ,
G &f mrSm iaygMuD;vdkY [m;vdrrhf ,f/
topftopf ray;Edki&f ifvnf; vlawG jiD;aiGUoGm;Edkiw f ,f/ udk,hftjyK
trleJY aiGawG&w,fvdkY vlawGujrif&if vkyfpm;olMuD;vdkYawmif qkdif;
bkwfwyfwm cH&Edkifw,f/
tjrJwrf;vdkvdk pmoif pma&; a[majymaeol[m Output
rsm;wJholeJY wlygw,f/ zwftm;rsm;wJhol tawGUtMuHKrsm;wJholu
xkwv f kytf m; ydkaumif;ygw,f/ cHpm;rI tm;aumif;vGe;f olawGuvnf;
tEkt&GawG tvS&oawG xGuw f wfygw,f/ uAsmjzpfjzpf pmjzpfjzpf
tawG;jzpfjzpf trsKd;rsKd;jzpfEdkifygw,f/
pmzwfemolawG pmzwfrsm;olawG ajym&if a[m&if a&;&if
t&nftaoG;aumif;wJh t&mawG xGufw,f/ zwfwm enf;enf;
32 rif;aoh
a&;wm rsm;rsm; qdk&if aygh&w T &f w
T t f &mawGom rsm;ygw,f/ wpfcgw&H
aygif;cHa&awGu aygh&Twf&TwfEdkifvSw,f/
pma&;wJhol a[majymwJhol[m vlawGxJukd rsm;rsm; wdk;0ifEkdif
avav olUrmS a&;p&m ajymp&m ukeMf urf;rsm;rsm;&avavjzpfygw,f/
vlomrefwkx Yd ufx;l jyD; cHpm;rItm;aumif;&if ydkvkYd wefzk;d &dw S hJ tdki'f ,
D m
awG xGufygw,f/
v pma&;ol wpfa,muftzdkY

v a[majymolwpfa,muftzdkY

v olU&UJ udk,y f kid f avmutjrifu tifrwef ta&;MuD;ygw,f/


a[majymolawG[m olwdkY&JU avmutay: cH,lwJh tjrifeJY
a[mMuw,f/ ajymMuw,f/ pma&;wJholawGuvnf; xdkenf; vnf;
aumif;ygyJ/ olwdkYb0awG&JU ½dkufcwfcsufawGtay:rlwnfjyD; vlrI
tjzpftysufawGudk Munfhavh&dSw,f/ cg;oD;&JU t&mawGyJjzpfjzpf
csKdjrwJht&mawGyJ jzpfjzpf pma&;olawGtwGuf tm;vHk;[m ukefMurf;
awG jzpfukefMuwm csnf;ygyJ/
pma&;q&m[m owåd&dSvm&if &J&ifhvm&if avmuMuD;udk
t&GJUwku
d cf siv f m&if pmudk &Si;f &Si;f eJY bGi;f bGi;f a&;awmhwmyJ/ ol[m
bmudkrS zHk;uG,rf xm;bJ t&Su d kd t&dSwkdi;f vlawG jrifzkdY BuKd;pm;w,f/
tm;xkwfw,f/
avmu"Hu pma&;q&mawGudk a'goxGufatmifvkyf&if tEk
vuf&maumif;awG xGuw f wfw,f/ tEkynmqdkwm a0'emtm;vHk;&JU
tpktaygif;vdkY ajymMuw,f r[kwv f m;/ a0'emawG jyif;xefavav
tEkvuf&m ajrmufavavyJ/
pma&;q&mawGu-
v OD;aESmufeJYvnf; tvkyfvkyfw,f/

v ESvHk;om;eJYvnf; tvkyfvkyfw,f/

v pdwfeJYvnf; tvkyfvkyfw,f/

v um,eJYvnf; tvkyfvkyfw,f/
pmzwform;odkU 33
OD;aESmuf[m awG;ac:zdkY/ ESvHk;om;[m cHpm;zdkY/ pdwf[m
jzpfwnfrIawGudk MunfhzdkY/ um,[m zefwD;zdkY jzpfygw,f/
pma&;q&mawGu olwkdYvufudk arSmf0ifzdkY BuKd;pm;Muw,f/
owdr&dw S phJ ma&;ol[m ol bma&;a&; aumif;w,fvYkd xifaewwfw,f/
awmfawmfrsm;rsm; pma&;q&mawG tpu tawmf[kwjf yD; aemufykdi;f rS
a&SmfoGm;wm tyÜrm'w&m; odyfruyfvdkY jzpfEdkifw,f/
pmqdkwm awG;jyD; a&;vdkU&ygw,f/ odkYayr,f tawG;awGudk
avhvmtm;eJY tpmroGyfEdkif&if tawG;awGu ayghwefoGm;w,f/
a,bk,susoGm;w,f/ orm;½dk;us jzpfvGef;oGm;w,f/
q&mMuD; a'gufwm oef;xGef;u ajymw,f/
todopf tawG;opf tjrifopf ay;p&mr&Sd&if pmtkyfopf
ra&;eJYwJh/
pmoifolawG a[majymolawG pma&;olawG[m a'gufwm
oef;xGef;xHk; ESvHk;rljyD; BuKd;pm;tm;xkwf&if jrefrmh vlUtodkif;t0ef;
twGuf t&nftaoG;aumif;wJht&mawG rsm;vmEdkifygw,f/
pmzwfoal wG (vlawG) uvnf; tvG,v f rf; rvdkuof ifyh gbl;/
wcsKUd pmawGu pmzwfolukd npftm; awmif;wm &dSygvdrrhf ,f/ b,fvkd
pma&;q&mu awmif;cHovJqkw d mawmh od&vdrrfh ,f/ Munf&h vdrrhf ,f/
bmyJajymajym ckacwfu vlawG wdk;wufvmMuygjyD/ vuf
aoG;csif yg;pyfaoG;csifwJh vlawGrsm; vmMujyD/ 'gh[m aumif;wJh
vu©PmjzpfzkdY vdkw,f/ *vdkb,fvkduaf Z;&Si;f acwfrSm tdki'f D,mawG
jyefYusJukefjyD/ yGxukefjyD/ ckeful;vmjyD/ a&maxG;ukefjyD/
em;axmifol zwfolu a&;ol a[molukd a&G;&vdrhrf ,f/ a&;ol
a[moluvnf; em;axmifol zwfoludk a&G;&vdrhfr,f/
udk,fwefzdk;eJY udk,fhavmuudk csDçr EdkifMuygap/
n 7 ; 58
3 Zefe0g&D 2018 /
awmifMuD;jrKdU/
rsm;rsm;zwfzdkYxuf ememzwfzdkY
pmtkyaf wG zwfwahJ e&mrSm rsm;rsm; zwfzkx Yd uf ememzwfzku Yd kyd J
wdkufwGef;csifw,f/ 'g uRefawmfh pmzwfoufwpfavQmufvHk;rSm
uRefawmf &cJhwJh enf;yJ/
rsm;rsm;zwfzkYv
d nf; rvdkb;l vm; qdkawmh/ vkwd ,f/ txl;ojzihf
pmudk pzwfwJholawGrSm ydkjyD;vdkw,f/ awmfawmfrsm;rsm;udk wdkYxMd unfh
xm;rS pmtkyt f xmudkord ,f/ pma&;olawG&JUoabm taMumif;t&m
awG&JU rlvteufudk qufpyfrdr,f/
pmudk ememzwf/
v wcsKdUpmawGu rsufvHk;eJY zwf½HkeJY r&bl;/

v vufeJY zwfrS&r,f/

v vufeJY zwfw,fqdkwm

v vdkif;om; rsOf;om; ca&yGifhjy rSwfpkxkwf

v rSwfcsufa&; pwmawGudk ajymwm jzpfygw,f/


pmzwform;odkU 35
wcsKUd pmtkyaf wGu npftm; awmif;w,f/ awmf½Hktm;xkwrf IeJY
zwfvkYd r&bl;/ tJ'h phD mtkyu
f kd zwfzkYd olUa&SUrmS MudKwifjyD; ausvnfatmif
zwfxm;&r,fh pmtkyf oHk;av;ig;tkyf avmuf&dSxm;&r,f/
pmawGudk rsm;rsm;zwfwm aumif;w,f/ pmawGudk ememzwf
wm ydkaumif;w,f/ pma&;q&mwdkY e,fy,ftaMumif;t&m tvdkuf
qdkwmawGudk pD;&D;vdkuf xm;zwf&if taumif;qHk;jzpfygw,f/
v odef;azjrifhudk pD;&D;vdkufzwfr,f/

v jroef;wifhudk pD;&D;vdkuf zwfr,f/

v armifpl;prf;udk pD;&D;vdkufzwfr,f/

v aomif;a0OD;udk pD;&D;vkduf zwfr,f/

v aeZifvwfudk pD;&D;vkduf zwfr,f/

v ausmf0if;udk pD;&D;vdkuf zwfr,f/

v azjrifhudk pD;&D;vdkufzwfr,f/

v armifarmifpdk;udk pD;&D;vdkufzwfr,f/

v qef;vGif OD;a&Tatmif OD;aZmwdu yg&*l tp&dSojzifh

pD;&D;vdkuf zwfMur,fqk&d if pma&;ol&UJ tmabmfukd taumif;qHk;


EIdufxkwfrdvdrhfr,f/
olwkdY&JUoabmxm; tjrifawGukdvnf; tHkvkduu f si;f vdkupf kcJjyD;
qufpyf&vdrhfr,f/ 'gu pmzwfjcif;rSm ta&;MuD;w,f/ tifrwefukd
ta&;MuD;ygw,f/
ynm&yfqkid &f mawGqk&d ifvnf; xdkenf;vnf;aumif;yJ/ ynm&yf
qdkif&meJY pma&;olawGudk wGJjyD;awmif zwfvdkY &ao;w,f/ ordkif;udk
avhvmcsi&f if a'gufwmoef;xGe;f udk pD;&D;vdkuzf wfr,f/ tDaumfaemrpf
udkavhvm csi&f if OD;[efxGe;f eJY armifpl;prf;udk pD;&D;vdkux f m;zwfr,f/
tawG;tac: 'óeawGtwGuf eE´mode;f ZHwYkd a'gufwmcifarmif0if;wdu Yk kd
twGJvdkuf 0,fzwfwmrsKd;/ pme,fZif;e,fy,ftwGufqdk&if vlxk
pdef0if;udk pD;&D;vdkuf xm;zwfwmrsKd;/
36 rif;aoh
ppfbufa&;&mrSmqd&k if ynm&Sif tpHpk &kH UJ ppfa&;avhvmcsuaf wGukd
a&;om;jyKpkxm;wJh jrefrmvdk t*Fvyd v f kd pmtkyaf wG trsm;MuD; &dSw,f/
bmomjyefawGvnf; &dw S ,f/ ppfbufu vlawG a&;wJh pmtkyaf wGvnf;
aumif;w,f/ tckaemufykdi;f OD;cifneT Yf pmtkyaf wGvnf; pD;&D;vdku0f ,f
zwfoifhw,f/ Adkvxf Ge;f Munf (rHk&Gm) wdkY/ wifhaqG (zsmyHk) wdkY/ at;pef
wdkY pmtkyfawGvnf; aumif;w,f/

jrwfxef (AdkvfrSL;MuD;a[mif;wifarmif) a&;wJh pmawGvnf;


aumif;w,f/ aomif;a0OD;&JU wcsKdUpmtkyfawGvnf; avhvmxdkufwm
ygyJ/ Avrif;xif bmomjyefwJh [efwifwef &JU The STATE &
SOLDIER pmtkkyv f nf; zwfoifhwmyJ/ ESpw
f JaG wmif &dSw,f/ ppfom;eJY
Edkiif HawmfqkdjyD;/ OD;Munfarmifa&;xm;wJh pmtkyv f nf; &dSwmyJ/ oef;pdk;
Edkiu
f vm&D'kid ;f rGe;f wdkY a&;xm;wmudk bmomjyefwhJ t&yfbufppfbuf
qufqHa&; pmtkyv f nf; &dSwmyJ/ CMR twGuf avhvmvdkY aumif;wJh
pmtkyfawG &dSaewmyJ/ zwfzdkYyJ vkdw,f/
ppfrIa&;&m eJY ywfoufjyD; a'gufwmatmifrsKd;vnf; pmtkyf
ao;ao;av;awG trsm;MuD; a&;xm;w,f/ pD;&D;vdkufzwfMuzdkY
aumif;w,f/
uRefawmfwkdYu pmawmh zwfMuw,f/ odkYayr,fh emem rzwfMu
bl;/ jyD;awmh pmudk qufpyf em;vnfatmif rzwfMubl;/ pD;&D;vdkuf
xm;zwfwJholqdk&if pmzwfol wpfaxmifrSm wpfa,mufavmufyJ
&dSr,f xifw,f/ 'gu pmorm;wpfa,muf&JU twåxifjrifcsufom
jzpfygw,f/
eHeuf 10 em&DcGJ
23 Zefe0g&D 2018
awmifMuD;jrKdU/

p
pmorm;
uRefawmffwdkYb0rSm tcsdefrsm;rsm; r&ygbl;/ tcsdefawGu
wdkawmif;vGe;f w,f/ tJah wmh udk,t
hf csed af wGukd bmtwGuf toHk;jyKrvJ
qdkwm a&G;&r,f/ udk,zf wfwhJ pmtkyaf wGukv d nf; a&G;&r,f/ udk,zf wf
wJh pma&;q&mudkvnf; a&G;&r,f/ udk,af vhvmwJh taMumif;t&mawG
udkvnf; a&G;&r,f/

pmudka&G;zwf
pmçpzwfwJh tcsed rf Sm udk,Mf udKufwJhtaMumif;t&m aygif;pHkukd
zwf&if aumif;ayr,fh pmzwfouf &ifhvmwmeJYtrQ udk,zf wfoifhwJh
pmtkyaf wGukd ydkjyD; a&G;oifw
h ,f/ udk,b
f mBuKduEf pS o
f ufw,fqkw
d mudk
vnf; &Sif;&Sif;vif;vif; awGU&dSjyD; jzpf&r,f/ toufaoqHk;wJhtxd
udk,fBuKduforQawG zwf&if; ukefqHk;oGm;&ifvnf; raumif;bl;vm;
qdkawmh/ aumif;ygw,f/ bmrS rzwfwmxuf pm&if ydkaumif;wm
aygh/ odkYayr,fh udk,fzwfwJhtusifh[m [dkpyfpyf 'DpyfpyfeJY tay:,H
zwfwJh yHkpHvm;qdkwm tuJcwf&r,f/
38 rif;aoh
pmtkyu f kd tay:,H tqifwefqmtaeeJYzwf&if pmqdyo f ifhEkdif
w,f/ tJhvdkeJY pmtkyf wum;um;jzpfae&if vlUcsOfzwf jzpfEdkifw,f/
uReaf wmfu pmzwfprSm pmawmxJ rsupf v d nfczhJ ;l w,f/ rsupf vd nfawmh
aumif;w,f/ zdk;olawmf rsupf vd nf&if qef&w,f..av/ xdkenf;vnf;
aumif;yJ pmawmxJrSm rsufpdvnfawmh b,fpma&;q&mu b,f
txm bmoabmqdkwmudk aumif;aumif;em;vnfw,f/ tukef
r[kw&f ifawmif olUta&;tom;eJY olUykHpuH kd Munfjh yD; b,f'*D &Davmuf
qdkwmudk nTef;udef;xkwfEdkifwJh tqifhudk &vmw,f/

zwfyHk
pmawGudk taysmfzwfvdkY&ygw,f/
pmawGudk &nf&G,fcsufeJY zwfvdkY &ygw,f/
pmawGudk ynm&yfqdkif&m avhvmovdk zwfEdkifw,f/
udk,ht f oufarG;0rf;ausmif;twGuf taxmuftuljzpfzkdYvnf;
zwfvdkY&w,f/
pmayghpmoGrf;awGavmuf zwf&wm pdwfysufp&m aumif;wm
r&dSbl;/ pmudk a&;zdkYajymzdkY oufouf zwfwJholawGvnf; &dSw,f/
bmxl;axGaom &nf&G,fcsufrS r&dSbJ zwfcsifvdkYudk zwfaewJh olawG
vnf; 'kESifh a';/

pmorm;rsm;
pmtkyf pkolawG rsK;d pkH&Sw
d ,f/ pmtkyaf wG MunfhjyD; pdwt
f m[m&
&aeolawGvnf; &dSw,f/ olwdkYu pmtkyfawGjrif&ifudk raeEdkifwm/
pmodkufxJu wpfckckudk &wem &Smovdk &SmaewJh olawGuvnf;
pmzwform;awGxJrSm tifrwef cspfp&maumif;w,f/ pmtkyfawG
cspw
f wfwm aumif;w,f/ pmtkycf spw f wfoal wGukd cspwf wfwmvnf;
aumif;w,f/ pmtkyfudk cspfzdkY MudK;pm;aewmvnf; aumif;w,f/
pm&GufawGu &ifckefp&m aumif;vGef;vdkY tjrJwrf;vdkvdk pm&GufawG
pmzwform;odkU 39
vSefzdkY MudK;pm;aeMuw,f/ pm[m vlUawG&JU eufeJrIudk qGJac:oGm;whJ
vrf;nTefajryHkjzpfw,f/
pmorm;awGu p½du k af ygif;pHw
k ,f/ pmorm;rSe&f if a*gufawmuf
awmufEkdifjrJ/ olwdkYu pum;vHk;awGeJY uckefzdkY MudK;pm;MuwJh owå0g
jzpfw,f/ vlUtodki;f t0ef;xJrmS pum;vHk; tqef;topfawG poHk;wwf
wm pmorm;awG jzpfygw,f/ pum;vHk;awG&JU teufudk wdwdusus
aumufwJholawGuvnf; pmorm;awGyJjzpfw,f/ pmorm;awGrSm
tdkif'D,mtqef;awG &dSw,f/ olwumeJY rwlwJh axmifhuae olwdkY
tjrJawG;w,f/ udk;vdkYuefYvefY taMumif;t&mawGvnf; xGuv f mwwf
ao;w,f/ pmorm;awGqDuae tqef;wMu,fawGukd awGUEkdiw f ,f/
olwdkYu av;eufovdk ayghayghyg;yg;vnf; &dSMuw,f/ tao;trTm;
awGudk ausmfEdkifMuw,f/

þodkY þyHk
ESpv f kzd ,
G af umif;wJh tjyKtrlukd pmorm;awGqu D awGUEkid wf ,f/
wjcm; pmorm;awGukdvnf; bk*vefYawGU&ao;wmyJ/ pmzwfolrSe&f if
avaMum&SnfMuw,f/ olwdkY[m pum;awGudk pwif;*ef;eJY ypfovdk
w&yfpyf ajymEdkiMf uw,f/ ajym&if;eJv Y nf; olwkYd udk,w
f kid f ajymp&mawG
&ç&aew,f/
csppf &m ESpv f kdzG,jf zpfwJh pmorm;awGuawmh vlem;0ifatmif
ajymwwfMuwJh olawGygyJ/ tjrJ"mwfjym;a[mif;MuD; zGifhwwfwJh
tay:,H pmzwform;awGudkawmh vlawGu aMumufMuw,f/ oleJY
pum; vufqHkajymzdkY wGefYqkwfMuw,f/
pmorm; wcsKUd &UJ cHpm;csuaf wGu El;nHw h ,f/ twGi;f "mwfuvnf;
El;nHhvSw,f/ odkYayr,fh tjyKtrltm;jzifh cufxef rmaMumwJh olawG
&dSw,f/ pçpawGUcsif;rSm olwkdYu ]vl½dkufaygufawGvkyfwwfyg
w,f}/ odkYayr,fh aocsmaygif;Munfh&if xef;vsucf Jvkd csKw d mawGU&yg
40 rif;aoh
w,f/ pmorm;awmfawmfrsm;rsm;rSm twGif;"mwfjyKjcif; Ekjcif;udk
awGU&Edkifw,f/
b0rSm jzpfjzpfajrmufajrmuf rjzpfwJh pmorm;awGvnf; &dSyg
w,f/ olwkdYukd,w f Gi;f rSm cRif;csuf trltusihfawGu wm;qD;xm;wm
jzpfEdkifygw,f/ pmorm;rSef&if pmtkyfudk zwf½HkeJYwif r&bl;/ pma&;
q&mudkyg zwf&r,f/ xdkenf;vnf;aumif; avmuudk zwf&r,f/
vufawGU t&dw S &m;udk jrifatmif zwf&r,f/ aemufq;kH ta&;tMuD;qH;k u
udk,fhpdwfudk udk,f zwf&r,f/ udk,fhpdwfudk trSefuefqHk; zwfEdkifwJh
olu vlUwefzdk; tjrifhqHk;udk wnfaqmufEdkifwmyJ/
pmMunfw h ukd u
f kd oHk;wJph morm;xuf udk,yf kid f 0,fpkwhJ pmorm;
u ydkaumif;w,f/ pmzwfjzpf&if taumif;qHk;/ pmaumif;awGudk
aususvnfvnf zwfMu&if pmorm;u atmufoufausw,f/
atmufoufauswJh pmorm;wpfa,mufu ajymwJhtajymawGu
rSwpf &mygw,f/ awG;p&mygw,f/ vkyw f hJ tvkyaf wGu aooyfw,f/
yd&w
d ,f/ apwemygw,f/ vmbfjrifjyD; vkyx f m;wmawGvnf; awGU&
w,f/ olUtjyKtrl[m vlraI ygif;oif;qufqaH &;rSm ESpv f zkd ,
G jf zpfygw,f/
cifrifp&mvnf; aumif;w,f/ vlUtxmudk odw,f/ vlUtuJudk
cwfwwfw,f/ 'ghaMumifh t&dyo f Hk;yg; em;vnfol pm&if;rSm pmorm;
ppfppfawGu 0ifw,f/

pmtkyfawG
taveufawm pmtkyfawGu vlUtcsdefudk wdkufpm;ukefw,f/
pmtkyfa&;&if taumifjzpfw,fvdkY ,lqwJh olawG a&;wJh pmawG
rzwfeJY/ olwdkYwawGu vlUtodkif;t0dkif;udk tusKd;jyKzdkYxuf olwdkY
trSwftom;udk wnfaqmuf&if;om ukefqHk;Muwm/ tJhawmh olwdkY
pmawG vdkufzwfwJholuvnf; arQmfvifhcsufwpfckeJY zwfayr,hf
tcsdefawGu wjznf;jznf;eJY wdkufpm;rSef;rod wdkufpm;ukefw,f/ pm
qdkwmudk awG;jyD;vnf; a&;Muygw,f/ awG;jyD;a&;wmxuf awGUjyD;
pmzwform;odkU 41
a&;wmaumif;w,f/ wcsKdUu awG;Muayr,fh udk,fhtawG;udk udk,f
rawGUMubl;/ tJh'DvdkrsKd;pmu pmwefzdk; rjrifhwwfbl;/
pma&;olawG[m xifjrifcsuaf wGxuf awGU&Sdcsuaf wGukd ydkjyD;
a&;oifw h ,f/ Opinion xuf Finding awG qd&k if pmzwform;awGtwGuf
ydkwefzk;d jzpfwmaygh/ xifjrifcsuaf wGuvnf; aumif;ygw,f/ avhvm
csuaf wG eufeufeeJ u J ae xGuvf mwJh xifjrif,ql csuaf wGu ydkaumif;
ygw,f/ pdwx f rJ mS xifwm jrifwmudk pGwaf &;wm[m pdwu f ;l ,Of0w¬K
tysif;ajyzwf oufoufawGyJ aumif;ygw,f/

a&G; a&G; a&G;


pma&;olawGu pmzwfolawG&JU b0udk,fydkiftcsdefawGudk
cdk;r,l csifprf;ygeJY/ tJh'g raumif;bl;/ 'g[m &mZ0wfrIyJ/ odkYayrJh
vlrIw&m;cGifrSm jypf'PfMuD;MuD;oifhwJh jypfrIygyJ/ odkYaomfjim;vnf;
vlwdkif;u vGwfvyfcGifh &dSw,f/ udk,fha&G;cs,fcGifheJYudk,f &dSw,f/
'ghaMumifh wwfEkdiof rQ tcsed wf kdwkdav;twGi;f rSm taumif;qHk;awGukd
a&G;Mu/
]taumif;awG vky&f if; taumif;awG pkvmum taumif;qH;k awG
jzpfvmMuw,f/}
]taumif;awG a&G;&if; taumif;awG pkvmum taumif;qHk;awG
jzpfvmMuw,f/}
udk,fha&G;cs,frIu udk,fhb0yJ/
udk,fha&G;cs,frIu udk,fhb0udk jy|mef;wmyJ/
a&G;cs,frIonfyif b0/
b0onf a&G;cs,frI/
udk,fa&G;cs,fwmudk udk,f&wm/

a&G;cs,fEdkifpGrf;&dSjcif;onfyif yg0g/ pGrf;tm;/


pGrf;tm; &dSolawGom a&G;cs,fEdkifw,f/
42 rif;aoh
yg0gr&dw S o hJ l pGr;f tm; r&dw
S o
hJ u
l ra&G;Edkib
f ;l / bmudk a&G;&rSe;f
vnf; rodbl;/ b,ft&mu ydkaumif;ovJqkdwmvnf; cGJjcm;Edkipf Gr;f
r&dSbl;/
tJah wmh pmudk a&G;/ pma&;q&mudk a&G;/ zwfwhJ taMumif;t&mudk
a&G;/ pmtkyfudk a&G;/
a&G;EdkifpGrf;vnf; &dSMuygap/

n 9 ; 19
26 azazmf0g&D 2018/
rEÅav;jrdKU/
pma&;q&mESifh cHpm;rI
tEkynmqdkwm a0'em tm;vHk;&JU tpktaygif;/
pma&;q&mawGu tEkynmudk cspw f ,f/ tEkynmudk olwkdYu
ypön;f wpfckvkd rjrif/ Ekjcif; vSjcif;udk ynmeJYjc,frIe;f jcif;vdkY ,lw,f/
vlawGxJrSm tEkawG&dSw,f/ obm0xJrSm tvSawG &dSw,f/ pma&;
q&mwdkYu vlawGxJuae tvSawGudk EIdufxkwfzkdY MudK;pm;w,f/
obm0xJuae tvSudk azmfxkwf jc,fozdkY tm;xkwfw,f/
olwdkY udk,fwdkif tEktvSudk ajymifajymifajrmufajrmuf azmfxkwfzdkY
cHpm;csuaf 0'emawGukd jyif;jyap w,f/ pma&;q&mwd&Yk UJ ud, k yf ikd Úf mOft&
pum;vHk;awGeJY tEktvSukd azmfxkwzf kdY MudK;pm;w,f/ 'DvkdyJ a0'emudk
pum;vHk;awGeJY ul;vl;zdkY vHkYvxkwfMuw,f/
pma&;q&mwpfa,muf&JU pum;vHk; jyif;jyjcif;[m cHpm;csuf
jyif;jyjcif;vdkY yrm,lvdkY &w,f/ pum;vHk;awG wdk&if jywf&if cHpm;
csuaf wG wdkw,f jywfw,f qdkwJh oabmjzpfw,f/ 'g[m a,bk,s
rSeaf yr,fh w&m;aor[kw/f zGJUjcif; EGJUjcif;udk wdkwkjd ywfjywfeJY yHkazmf&if
44 rif;aoh
raumif;bl;/ obm0 rusbl;/ pum;vHk; wpfckcsif;pDu cHpm;csuf
wpfckcsif;pDudk udk,fpm;jyKMuw,f/
cHpm;csuaf wG pkaygif;jyD; pum;vHk;awGukd zGUJ ow
D thJ cg cHpm;csuf
tpktaygif;jzpfvmw,f/ pma&;q&m [m cHpm;csufawGudk 0,f,lzdkY
0efrav;wwfbl;/ olwkdY[m vlUobm0udk odpGr;f zdkY aMu;MuD;MuD;ay;
&vnf; 0efav;wJh owå0gawG r[kwfjyefbl;/
avmuMuD;rSm avhvmp&mawG oif,pl &mawG azmfusL;p&mawG
trsm;MuD; &dw S ,f/ 'Dvkad zmfusL;csuaf wG jzpfvmzdku
Y kd pma&;q&mawGu
pum;vHk; vufeufudk oHk;jyD; wm0efxrf;aqmifw,f/ pma&;q&m
awGu cHpm;csuaf wGtwGuf ESvHk;om;udk OD;pm;ay;ayr,fh pma&;jcif;
twwfudk OD;aESmufeJY wnfaqmufMuw,f/
pma&;q&m wpfa,muf[m &oudk a&;csifrS a&;vdrfhr,f/
odkYwdkifatmif olUESvHk;om;rSm &or&dSvdkY qdkvdkY r&/ ol[m &oudk
razmfxkwfayr,fh &oudk a&jrKyfvdk tjrJpkyf,lzdkY MudK;pm;aew,f/
'g[m pmayudk ESpfNcKdufjrwfEdk;ol&JU ESvHk;om; ADZ jzpfw,f/
n 8 ; 04
1 {jyD 2018 /
rEåav;NrKdU/

p
pma&;wwfcsifvm;
pma&;wwfcsifvm;
wifyg; aumfokwfxm;/
zifjrJygvdkY ajymwm/
pma&;wJh tvkyrf S r[kwb f ;l / b,ftvkyu f kd vkyvf kyf zifrjrJ&if
r&bl;/ [kpd yfpyf 'DpyfpyfeJY bmrS avmufavmufvm;vm; jzpfvmEdkif
p&m taMumif;r&dSbl;/
vlawGu pma&;wwfcsiw f ,fvkdY wpfzGzG ajymMuw,f/ 'ghayrJh
rSwpf kpmtkyrf Sm rSwpf k 10 rsuEf SmxkwMf unfhygvdkY ajym&if rvkyEf kdiMf u
bl;/ rSwfpk xkwfwmudk uRefawmfwpfESpfru 7 ESpf 8 ESpfavmufxd
w&yfpyf vkycf w hJ ,f/ tckaemufykid ;f rS tawmfyg;oGm;cJw h ,f/ 'gawmif
udk,fhudk,fudk rauseyf/ tm;r&/
ausmif;om;b0wke;f uvdk rSwpf kawG aeYpOf tcsed w f kid ;f xdkix
f kwf
aecsifao;w,f/ rSwfpkawG ememxkwfcJhvdkY
v pma&;wJhae&m

v pmoifwJhae&m
46 rif;aoh
v a[majymwJhae&mawGrSm

awmfawmf taxmuftul jyKcJhw,f/


v b,ft&mudk vkyfvkyf [dkpyfpyf 'DpyfpyfeJY r&bl;/

v pmudk ajymufusm; avQmufzwfaevdkYvnf; r&bl;/

v wpfckckudk ajcajcjrpfjrpf em;vnfatmif vkyf&w,f/

v wpfckruudkvnf; ajcajcjrpfjrpf em;vnfatmif vkyx f m;


&w,f/ vkyfae&w,f/
udk,favhvmwJh taMumif;t&mawGeJY qufpyf ywfoufwJh
taMumif;awGudk e,fcsJU&w,f/ bmom&yfwpfckwnf;rSm ausmufcs
aevdkYr&bl;/
pmpzwfwJhtcgrSm a,bk,stm;vHk;odatmif [dkwpfp 'Dwpfp
zwfMu&ayr,fh pmoifol pma&;aeol[m wpfckwnf;udk txl;jyKvku Yd kd
r&bl;/ wpfckckrSm txl;jyKxm;jyD; awmfawmfrsm;rsm;rSm a,bk,s
odxm;&r,f/ em;vnfxm;&r,f/
pma&;&ifvnf; rlaysmufvkYd r&bl;/ pwdkiv f u
f kd trsK;d rsK;d csUJ xiG jf yD;
a&;Edkiyf gw,f/ odkaY yr,fh rlrcdki&f if pma&;wJo h u
l atmufaMu;qefEkid f
ygw,f/
v pmzwfwt hJ cgrSm bmpdwef YJ zwfw,f qdw k m ta&;MuD;w,f/
v pma&;wJhtcgrSm b,fcH,lcsufeJY a&;w,fqdkwm ta&;

MuD;w,f/
v a[majymwJhtcgrSm b,f&nf&G,fcsufeJY ajymw,fqdkwm

ta&;MuD;w,f/
b pmudk ra&;& raeEdkifvdkY a&;wJholawG &dSw,f/

b pma&;olawGut kd xifMuD;vdYk vdu


k af &;wJoh al wGvnf;&dw S ,f/
b udk,fhudk q&mMuD;txifcHcsifvdkY pma&;wJholawGvnf;

&dSw,f/
b olwwfaMumif;jycsifvdkY a&;wJholawGvnf; &dSw,f/

b udk,fem;vnfxm;wmudk rQa0wJholawGvnf; &dSw,f/


pmzwform;odkU 47
b enf;enf;odjyD; rsm;rsm; ajymcsifvdkY a&;Muwmvnf;
awGU&w,f/
b Mo0g'ay;csifvdkY a&;wJholawGvnf; &dSw,f/

b pma&;wm[m *kPfodu©mwpf&yfvdkY ,lqjyD; wefzdk;wpfck

wnfaqmufzdkY a&;aewhJolawGvnf; &dSw,f/


b rSwfw rf ;wpf p H k w pf & musef c J h a pcsif v d k Y a&;Muwmvnf;

&dSw,f/
b 'Dhxufru trsm;MuD; &dSEdkifygao;w,f/

uRefawmfuawmh a&;csifvdkYudk a&;w,f/ ra&;csifwJh wpfaeY


ra&;awmhbl;/ rzwfcsifwJhwpfaeY rzwfawmhbl;/ udk,fhpdwftae
txm;twdkif;om jyKrlcsifw,f/
pmudk vGwv f Gwv f yfvyf jzefYusux f m;jyD; a&;&wm aumif;yg
w,f/ tpGJeJY a&;&wm rvGwfvyfbl;/
todtrSwjf yKcHcsiv f kdY a&;&wmvnf; raumif;ygbl;/ azmfvSef
zm;jyD;a&;wm omvdkY raumif;ao;/
om;acsmhaw;vnf; raumif;ygbl;/ tusKd;pD;yGm;eJY ,SOfjyD;
a&;&ifvnf; qdk;vSygw,f/
pma&;wJholqkdjyD; vlUtodki;f t0dki;f u odoGm;vdkY udk,hpf D;yGm;a&;
tusKd;tjrwfudk ydkrdkjrwfpGef;vmapcsifwJh &nf&G,fcsufeJY pmtkyfawG
xkwfzdkY &nf&G,f&if ydkjyD;awmif r½dk;om;ao;/ pmudk ½dk;om;pGm rzef
wD;&if vlUtodkif;t0dkif;&JU &mZ0wfrI oifhygw,f/
olu pmtkyfawG trsm;MuD;a&;w,favvdkY tajymcH&zdkY udk,f
xkwfwJhpmtkyfudk pmvHk;awG tMuD;MuD;/
pmaMumif;awG tusJMuD; vkyjf yD; pmrsuEf Sm 100 ausmaf vmufeJY
pmtkyfwpftkyfvdkY txifcH&wm EkHYeJvGef;ygw,f/
pmtkyfqdkwm avmufavmufvm;vm; &dSrS aumif;w,f/
trSefqdk pma&;q&maps;usw,f/
48 rif;aoh
ru©D,mA,fvDu pmtkyt f rsm;MuD; ra&;cJhygbl;/ olU&JU emrnf
ausmfusrf;uvnf; cyfyg;yg;rQomygyJ/ 'gayr,fh udk,fydkiftjrif
,lqcsuaf wGeYJ pD&ifa&;om;cJv h cYkd yfyg;yg;ayr,fh usr;f t&majrmufw,f/
pmenf;enf;ayr,fh *E¦0ifajrmufw,f/
udk,fht,ltqvnf; r[kwf/ EdkifiHjcm;pmtkyfawGu ed'gef;
avmufudk jrefrmvdk tusOf;a&;avmuf½HkeJY pmtkyfawG trsm;MuD;
cGJxkwfMuwm tifrwef &GHUp&maumif;vSygw,f/ &Sufwwf&if udk,fh
rsuEf mS udk udk,f oeyfcg;yJMum;vdr;f jyD; csKrd kid rf kid o
f m ujyvku
d yf gawmh/
nae 7 ; 04
29 Zefe0g&Dv 2018
awmifMuD;jrdKU/

p
owif;pmq&m ESifh EdkifiHa&;orm;
Edkiif aH &;orm;u qifvkyd /J ta&xlw,f/ awmf½keH YJ jyKwfrEl;bl;/
pkef;jyL;vdkYawmh rajymcsifygbl;/
'Dpum;u em;xJ0ifwm EkyfvdkY/ jyD;awmh uefYvefYMuD; 0ifoGm;
awmh t0ifqkd;w,f/ pme,fZif;qdkwm uavmifeJY tkycf sKyfwJh tpdk;&vdkY
*sme,fausmf OD;cspfarmifa&;wm zwfzl;w,f/ pme,fZif;r@Kdifudk
pwkw¬r@KdifvdkY qdkMuw,f r[kwfvm;/
'Drdkua&pDpepfrSm r@KdifoHk;&yfudk xdef;ausmif;zdkY jyifyr@Kdif
wpfckp&D ifxm;wJo h abm/ 'Dawmh tmPm&yf0ef;u ta&xlwhJ Edkiif aH &;
orm;awGukd xde;f ausmif;zkYd owif;pmq&mawG&JU uavmifu cRef;vdk
pl;rS xufrS &w,f/
trSeq f kd ta&xlorm;awGukd odyw f kd;vdkY r&bl;/ xde;f vdkYvnf;
r&bl;/
qifqkw d hJ trsK;d u tm;MuD;w,f/ rmefBuD;w,f/ ÓPf&nfxuf
jrufw,f/ av;yifwhJ 0efawGukd xrf; Edkipf rG ;f &dw S ,f/ c&D;Murf;rSmvnf;
MuHUckdio
f efrmw,f/ toufvnf; jyif;w,f/ touf&Snw f ,f/ ta&
vnf; xlw,f/
aumif;uGufawG trsm;MuD;yJ/
50 rif;aoh
odkaY yr,fh qdww f pfaumif aomif;use;f &if b,favmuf ysupf ;D
rSmvJ/ tenf;tusO;f ayhg/ qifqk&d ifawmh tJv h kd r[kwb
f ;l / tysut f pD;
tqHk;t&H;I rsm;w,f/ taotausvnf; rsm;w,f/ 'Dawmhum; tm;MuD;
jyD; ta&xlwJh qifudk cßGef;EdkifEdkif tkyfEdkifrS awmfumusr,f/
qifwdkif;u qifvdr®m r[kwfbl;/ qif,Ofvnf; r[kwfbl;/
EdkifiHa&;awmeufxJrSm qif½dkif;aygif;rsm;pGm &dSw,f/ 'Dawmh cRef;u
vnf; xufrS pl;rS &w,f/
trSefwu,fuawmh udk,fhtvkyfudk,f vkyfMuzdkYygyJ/qifu
vnf; ta&xlatmif MuHr,f/ qifjzpfjyD; ta&rxl&if &Sufp&mMuD;/
0efawG rxrf;wJ tvkyfrvkyfwJh qifqdkvnf; tvum;yJ/
aejynfawmfuvdk qifjzLawmfMuD;qdk&ifawmh jypm;vdkY &wmaygh/
vlMunfhvdkU&w,f/
wd&pämef½HkrSmawmif rupm;wwf raqmhwwf&if vmvnfol
awG&JU arwåmudkr&bl; r[kwfvm;/
0efMuD;MuD;awG qGJEdkifwJh qifqdk&if vlawGtwGuf ydktusKd;jzpf
w,f/ ydk aumif;usKd;jzpfw,f/
pme,fZif;e,fu owif;pmq&mawGuvnf; acwftvdkuf
udk,u hf avmifukd udk,af oG;aeMurS aumif;r,f/ uavmifu wHk;ae&if
ta&xlwJh qifawGukd cRef;tkyv f kdY r&bl;/ pwkw¦r@Kdit f aeeJY wm0ef
auspGm xdef;ausmif;EdkifrSm r[kwfbl;/ cRef;uvnf; cRef;vdk xufrS/
cRef;udkvnf; vdkovdk toHk;jyKwwfrS/ ae&wum wpfa'gufa'guf
acgufqG raezdkYvnf; vdkw,f/
tyfvkd txdk;cH&ol rcHEkdiaf tmif ao;ajr§mifajr§mifrjzpfzkdYvnf;
vdkw,f/
cRef;vm; ajrmuf&r,f/ cßGef;u tyfr[kwfbl;/ tyfu cRef;
r[kwfbl;/
tckacwfrmS awGUae&wmu ta&rxlwhJ qifawGeYJ cRe;f rxufwhJ
pmzwform;odkU 51
pwkw¬r@KdifawG/ xufvGef;wJh cRef;awGuvnf; tyfvdk pl;&S&SawG
qdkawmh ESpfzufu rQajcysufaew,f/
olUtkd;olUqef awmf½Hkaumif;w,f/ wcsKdUvnf;vnf; tdk;&GJUvdkY
pavmif;&GJUeJY zkH;wmvdkY qdkcsiffMujyefw,f/
bmyJajymajym e,fy,ftoD;oD;rSm vdktyfcsufawG &dSaeMu
wmygyJ/
'Drdkua&pDudk oGm;&mvrf;u olrsm;udkvnf; vufn§Kd;xdk;
axmufjyzdkY vdkw,f/ udk,hfukd,u f kdvnf; jyefxkd;jyD; ar;cGe;f xkwaf ezdkY
vdkw,f/
q&mawmf &SifaqudE´u olU&JU "r®pmpkxJrSm a&;xm;w,f/
,HkMunfxdkufwJhol&JU pum;udkrS em;axmifMuwm wJh/
udk,hpf um;em;axmifapcsi&f if av;pm;xdkuaf tmifaeaygh wJh/
uRefawmfwdkYEdkifiHrSm EdkifiHa&;orm;uvnf; avmufavmuf
vm;vm;/ owif;pmq&muvnf; xufxuf&S&S/ ya&mfzuf&Sife,f
usus jzpfMu&if aumif;rSmyJ/
uRefawmfudk,fwdkifu EdkifiHa&;vkyfw,f/ odkYayr,fh EdkifiHa&;
orm; r[kwfbl;/ ygwD0if r[kwfbl;/ pmoifwJhtvkyfudk vkyfaeay
r,fh ausmif;q&m ppfppfvnf; r[kwfbl;/ pma&;w,f/ pma&;q&m
r[kwfbl;/ *sme,f r*¾Zif; tcsKdUrSm pma&;ayr,f owif;pmq&m
r[kwfbl;/ [dkra&muf 'Dra&mufvdkY ajymcsifajym uRefawmfuawmh
uRefawmfavQmufwJhc&D;awGukd a&mufatmifoGm;cJhwmcsn;f yJ/ 'Dawmh
ESpzf ufpvHk;u tm;enf;csuaf wGukdvnf; jrifw,f/ tm;omcsuaf wG
udkvnf; awGUrdw,f/
udk,fpDudk,fpDrSm udk,fhwmudk,f rvHkwmawG &dSw,f/ ayghaygh
avsmah vsmh vkyvf kud Mf uwmawG &dw S ,f/ vlom;qdkawmh tjypfruif;bl;/
odkYayr,fh vlom;qdkwm azmufjyefwwfwJh trsKd; r[kwfvm;/ b,f
r@dKifudkrqdk xdef;ausmif;wJh mechanism udk pD&ifzefwD;ay;&rSm
r[kwfvm;/
52 rif;aoh
'DvdkrS r[kwf&if wpfckudkwpfck xdef;ausmif;wJh tm;awG
avsmhMu&ifjzifh...
,cifvdk... t&ifvdk...
aejrJ pm;jrJ vkyjf rJ cd;k jrJ 0Sujf rJ vdrjf rJ a&omcdjk rJ tacsmifvu
kd jf rJ...
tçjrJ... wHk;jrJ... qifjcifay;jrJ.../
nae 5 ; 11
19 atmufwdkbm 2107

p
pmtkyfopf
a'gufwm oef;xGef;u ajymw,f/
todopf tawG;opf t,ltqopf ryg&if pmtkyo f pf ra&;eJY
wJh/
uRefawmfpmoif&if uRefawmfpma&;&if a'gufwm oef;xGe;f rlukd
tjrJvdkvdk udkifjyD;a&;w,f/ &Hzef&Hcg a&;csifpdwfay:w,f/ 'gayrJh
'g[m orm;½dk;ustjrif jzpfaew,f/ ½dk;vGe;f wJh tcsut f vufjzpfae
w,f/ pmzwfoltwGuf topf oufouf r[kwb f l; qdk&if a&;wmudk
rvkyfbl;/ awG;wmudkawmh qufvkyfaew,f/ xdkenf;vnf;aumif;
wpfcg xyfpOf;pm;w,f/ tm;vHk; em;vnfxm;jyD;om; taMumif;t&m
jzpfyifjzpfjim;aomfvnf; ½Iaxmifhopf tawG;opfeJY csO;f uyfrI topf
jzpf&if a&;w,f/ ajymw,f/
pwda*smh(Af) u Think different vdkY ajymw,f r[kwfvm;/
udkwmuvnf; a&;w,f/ wjcm;wpfzufrS qifjcif&eftaMumif;rsm;
qdkwJhrleJYa&;w,f/ taMumif; tjzpftysuaf wGukd axmifhajymif; tawG;
54 rif;aoh
awGeYJ awG;wm ynmjzpfygw,f/ udpw ö pfckukd axmifah jymif;pOf;pm;csuf
awGeJY csOf;uyfwm ynmjzpfygw,f/
tawG;awG wlae&if tdkif'D,mtopf rjzpfbl;/
pOf;pm;csufawG wlae&ifvnf; enf;vrf;topf rxGufbl;/
avhvmyHkawG uGJjym;rS
&Iaxmifh aygif;pHku MunfhwwfrS
xdek nf;vnf;aumif;yJ axmifah jymif;tawG;awGeYJ ud, k &fh UJ ½jI rifru
I kd
tkwfpDrS aumif;r,f/
a'gufwm oef;xGef;u olU&JU ]igajymcsiforQ ightaMumif;}
pmtkyfxJrSm a&;w,f/
ynm&JUwefzkd;[m b,favmuf Contribute vkyEf kdio f vJ qdkwJh
tay:rSm rlw,fw,fwJh/ ynmwwfwJholawG &dSygw,f/ odkYayr,fh
ynmwwfwdkif; rjzefYcsdEdkifbl;/ udk,fhpdwfxJrSmawmh odaew,f/
olrsm;wumawG a&;ae ajymae&ifvnf; odaew,f/ udk,w f kid ef m;vnf
aew,f/ odkYayr,fh olrsm;wumudk xdkolwdkYvdk a&;om;jzefYcsdzdkY
ajymjyzdkY usawmh rwwfuRrf;wJholawG &dSw,f/ olwkdYu bmav;awGeJY
wlovJ qdkawmh ]bk&m;i,f} av;awGeJY wlw,f/
]yapöuAk'¨} awGeJYwlw,f/ tJh'Dh ]yapöuAk'¨}awGu olwdkY
udk,fwkdifawmh cE¨mh0#fu uRwfatmif vkyfEdkifMuw,f/ tJh'DvdkyJ
opömw&m; r*¾if&Spfyg;udk odpGrf;Muw,f/ tJh'Dhw&m;eJY owå0gawG&JU
tmoa0gw&m;udk acscRwfzdkYawmh rwwfpGrf;Mubl;/
a*gwrAk'¨uawmh tJhvdk r[kwfbl;/
olu, kd w
f ikd v
f nf; wwfprG ;f w,f/ owå0gawGuv kd nf; tmoa0g
w&m; ukefcrf;atmif a[majym nTefjyEdkifpGrf; &dSw,f/ 'g[m Oyrm
jycsufomjzpfygw,f/ wjcm; qdkvdk&if; tvsOf;r&dSyg/
tJhawmh ynm&dSwJholwdkif;u jzefYcsdrIudk rvkyfEdkifbl;/
xdkenf;vnf;aumif;yJ ynmwwfwJholwdkif;uvnf; olYvdk
wwfuRrf;em;vnfatmif jzefUcsdrI jyKEdkifcsifrS jyKEdkifr,f/
pmzwform;odkU 55
olrsm;wumudk wwfoed m;vnfatmif vkyEf kid pf rG ;f &dw S m twwf
ynmwpfckjzpfygw,f/ olrsm;wumudk wwfuRrf;em;vnfatmif
jzefYcsdEdkifjcif;[m twwfynmwpfckjzpfygw,f/
jzefYcsdwJhae&mrSmvnf; trsKd;rsKd;&dSw,f/
c a&;om;jcif;enf;tm;jzifh jzefYcsdvdkY&w,f/

c a[majym ydkYcsjcif;jzif jzefYcsdvdkY&w,f/

c aqG;aEG; tMuHKjyKjcif;jzif jzefYcsdvdkY&w,f/

c wpfpHkwpfckudk zefwD;pD&ifjyD; jzefYcsdvdkYvnf; &w,f/

c jzefYcsdjcif; enf;emawG trsm;MuD;&dSygw,f/

orm;½dk;usenf;vrf;awGuawmh a&;om;jcif; jyKpkjcif; oifMum;


jcif; a[majymjcif; ydkYcsjcif;eJY okawoe azmfxkwfcsufawGygyJ/
tJhawmh tJh'DhtxJu wpfckckudk yifwdkif pGJpGJjrJjrJvkyfudkifEdkif&if
udk,u f kd,w f kid u
f vnf; vlUtodki;f t0dki;f udk wpfpHkwpfck jzpfjzpfajrmuf
ajrmuf jzpfatmif topfwpfckck ay;p&m ususee &dx S m;&if jzefcY sjd cif;udk
rjywfvkyfae&ygr,f/ vkyfvnf; vkyfaeoifhygw,f/
a'gufwmoef;xGef;&JU rludk avhvmMunfhyg/
q&mMuD; a'gufwmoef;xGef;[m okawoeudk yDyDjyifjyif
ppfppfrSefrSef vkyfygw,f/ vkyfjyD; 'Dtwkdif; rxm;ygbl;/ ususee
rSwfwrf;jyKpkw,f/ a&;om;w,f/ jyD;awmhvnf; odrf;rxm;ygbl;/
vltrsm;odatmif avhvmvdkY&atmif yHkESdyfjzefYcsdzdkY tjrJvdkvdk MudK;pm;
ygw,f/
q&mMuD;&JU pmtkyaf wGu wpfESpaf evdkYrS a&mif;ukecf sif ukev f rd hf
r,f/ av; ig; ajcmufESpfaevdkYrS a&mif;ukefcsif ukefvdrfhr,f/
b,fvkyd jJ zpfaeygap topftopfawGukd a&;om;jyKpk okawoevkyjf yD;
oGm;&if ynm&yfudk qufvuf t"GefY&Snf jyefYyGm;zdkYtwGuf yHkESdyfjzefY
csdjcif;udk vkyfjzpfatmif vkyfw,f/
'ghaMumifhvnf; a'gufwmoef;xGef;udk ynm&JUoauFwvdkY
rSwfcsufjyKMuwm xifygw,f/
56 rif;aoh
tJhawmh vlUtodkif;t0dkif;xJu vlwpfa,muf[m ]ZD;uGuf
avmufawmh iSufwdkif;vSygw,f} vdkY pum;çwif; rqdkbJ vkyfoifh
vkyfxkdufw,fvdkY ,HkMunfwJht&mawGudk vkyfoGm;zdkY vdkygw,f/
'grSvnf; ynmorm; ppfppf&JU vkyf&yfjzpfygvdrfhr,f/
onfawmhh...
c ynmqdkwm topftopfudk azmfxkwfEdkifjcif;/
c ynmqdkwm jzefYcsdEdkifjcif;/ vufqifhurf;Edkifjcif;/
c ynmqdkwm wefzdk;wpfckudk xyfqifh wGef;wifaejcif; vdkYyJ
qdk&ygr,f/
aeYv,f 2 ; 30
26 azazmf0g&Dv 2018
rEÅav;jrdKU/

p
pmtkyfa&G;yHk
pmtkyfa&G;cs,fyHk/
uRefawmfpmtkyw f pftkyu
f kd 0,fawmhr,fqkd&if tajccH tcsuf
(2) csufudk MunfhjyD; 0,fzdkY r0,fzdkY qHk;jzwfygw,f/
eHygwf wpf tcsufu taMumif;t&mudk Munfhw,f/
eHygwf ESpf tcsufu pma&;oludk Munfhw,f/
'Dae&mrSm pma&;q&mvdkY roHk;ygbl;/ pmtkyfa&;olwdkif;u
pma&;q&m r[kwfMuygbl;/ pma&;q&mqdkwm pma&;olwdkif;udk
ac:a0:ynwfwJh emrfyk'f r[kwfygbl;/ xm;awmh/
pmtkyfwpftkyfudk aumufudkifMunfhvkduf&if pmtkyfu bm
taMumif;vJqkw d m Munfhw,f/ yxrqHk; pmtkyef mrnfukd Munfhw,f/
aemufjyD; xyfraocsmao;&if rmwdumudk vSew f ,f/ rmwdum wpfck
csi;f pDukd aphaphpyfpyf vdkuMf unfhw,f/ aemuf twGi;f om;udk vSejf yD;
58 rif;aoh
zwfMunfhw,f/ 'DvdkrS raocsm ao;&if trSmpmygvm; Munfhw,f/
trSmpmyg&if trSmpmudk cyfoGufoGuf scan zwfMunfhvkdufrdw,f/
taMumif;t&mt& udk,ef o YJ ifah wmfw,f/ a&;oluvnf; apwemygwJh
ta&;tom;jzpfr,f/ xkwo f l yHkEydS o f u
l vnf; apwemygwJh yHkEydS x f kwf
a0jcif; rnfw,fqkd&if tJh'Dh pmtkyu f kd 0,fzkdY yxrtqifh qHk;jzwfcsuf
csvdkufygw,f/ odkYayr,fh rjyD;ao;bl;/
aemufwpfcku tJh'DhtaMumif;t&mu udk,fhtwGuf ta&;MuD;
vko d vm;/ ta&;ay:vdkovm;/ odw kY nf;r[kwf &do S ifw
h ,f/ aemufrsm;
rSm toHk;0ifvmEdkiwf ,fvkYd ,lqovm; qdkwhJ ar;cGe;f awG udk,u hf k,
d uf kd
ar;&ygw,f/
tJh'Dh ar;cGef;udk ar;jyD;&if 'kwd,ajrmuftqifh qHk;jzwfcsuf
csvdkufygw,f/
aemuf eHygwf ESpftcsufu pma&;ol (wpfenf;) pma&;q&m/
uRefawmfpmtkyf 0,fjzpfwkdi;f pma&;olukd tjrJ xnfhpOf;pm;jzpfw,f/
pmzwfouf EkpOftcgu taMumif;t&mudkom t"duxm; a&G;w,f/
'Dhaemufydkif; taMumif;t&mqdkwmxuf pma&;oludk ydkaZmif;ay;jyD;
a&G;jzpfw,f/ 'gu rSm;w,f rSefw,f/ aumif;w,f qdk;w,f qdkwm
r&dSygbl;/
pmtkyaf &G;cs,jf cif; pmzwfenf;udk a&G;cs,u f sihfoHk;jcif;awGrSm
w&m;aot,ltqudk wwfEdkiforQ cGmxm;EdkifrS aumif;ygvdrfhr,f/
pma&;ol[m bmvJ/ b,folvJ/ b,f&nf&G,fcsuf&dSovJ qdkwmudk
wwfEkdiof rQ tuJcwfjyD; Munfhw,f/ jyD;awmh olU&JU uavmif t&nf
taoG;udk ÚmPfrDoavmuf tuJcwfw,f/ olU&JU pmay jzwfoef;yHkukd
Munfhw,f/
wcsKdUpma&;olawGqdk pmayjzwfoef;rI odyfMuD;MuD;rm;rm;
r&dSMuygbl;/ odkYayr,fh olwdkY a&;om;xkwfa0wJh pmtkyftay:rSm
&nf&G,fcsuf aumif;w,f/ apwem rSefw,f/ tm;pdkufxm;rI &dSw,f
qdkwmawGU&w,f/ tJhvdk pma&;olrsKd;a&;wJh pmtkyfudk awGU&if pmay
pmzwform;odkU 59
jzwfoef;rI enf;yifenf; jim;aomfvnf; taMumif;t&mudkvnf;
BuKduf&if uRefawmfa&G;w,f/ 0,fw,f/ zwfw,f/
pma&;ol pma&;q&mudk udk,fav;pm;,HkMunfjyD;om;qdk&if
wwfEdkiforQ ol bma&;a&; 0,favh&dSw,f/ e,fpHky,fpHka&;wJh
pma&;q&mMuD;rsm;&JU wcsKUd pmtkyrf sm;u vGJ&ifaygh/ bmvdkYvJ qdkawm
uRefawmfh ÚmPfu ae&mwum rusufpm;Edkifbl;av/
Oyrm-q&mMuD; jroef;wifu h kd uReaf wmMudKufw,f/ a'gufwm
oef;xGef;udk uRefawmfMudKufw,f/ q&m ausmf0if;udk uRefawmf
MudKufw,f/ q&m armifpl;prf;udk uRefawmfMudKufw,f/
q&m armifpl;prf;eJY q&mausm0f if;wdkY&JU pmtkyaf wGukd tukev f Hk;
eD;yg; &wwforQ uReaf wmf0,fpkaqmif;jzpfw,f/ odakY yr,fh jroef;wifh
eJY a'gufwmoef;xGef; pmtkyftm;vHk;udk uRefawmf0,fzdkY rvkyfygbl;/
xkdenf;vnf;aumif; ausmfatmif a&TOa'gif; armifxGef;ol pwJh
pma&;q&mMuD;rsm; a&;wJh pmtkyfawGus tukef0,f,lzdkY uRefawmf
rvkyfbl;/
taMumif;u olwYkd nHvh Ykd r[kwb f J uReaf wmfh usiv f nfusupf m;&m
eJY rudkufvdkY jzpfygw,f/
wcsKdUpma&;olawG awGUzl;w,f/'DacwfrSmqdk tawmfrsm;vm
rvm;yJ/
uRefawmfvnf; pma&;olwpfa,mufrkdY udk,ef JYtvTmwl vlwef;
pm;awGudk ydkjyD; *½k"r®xm;Munfhjzpfw,f/
wcsKdU pma&;olawG a&;wJh pmtkyfawGqdk taMumif;t&mu
tjyefpm; tvSefpm;/
odkYayr,fh ta&;tom; bmomjyefcsuf yHkESdyfxkwfa0rIawGrSm
tawmf apwemenf;wmawGU&w,f/ tm;pdkufrI vHkYvxkwfrI csKdUwm
awGU&w,f/
a&;om;ol xkwaf 0olwkrYd mS &nf&, G cf suf trsK;d rsK;d &dyS gvdrrhf ,f/
60 rif;aoh
jzpfEkid af cs&wSd hJ &nf&, G cf suaf wGukd uRefawmfra&;awmhygbl;/ pmzwfol
u rdrdbmom awG;ac:&if ydkaumif;ygw,f/
tJh'Dvdk uRefawmfh bmomawG;MunfhwJhtcgrSm 'Dpmtkyf[m
0,f,o l ihf zwf½o I ifh pkaqmif;oifhwhJ pmtkyf r[kwb f ;l qdkwm qHk;jzwf
vdkuf&wm rsm;w,f/
tJh'Dhae&mrSm udk,fuvnf; udk,fh&JU twåaemrwdeJY Munfhwm
jzpfvkdY rSm;aumif;rSm;Edkiw f ,f/ vGJaumif; vGJEkdiyf gw,f/ 'Dvkd t[udk
rMuD;atmif vkyzf kYd rcufygbl;/ taMumif;u t&ifacwfvkd uReaf wmfwkYd
owif; ydwfavSmifjcif; rcH&awmhbl;/ vlrIuGef,uf pmrsufESmawG
vlawGtcsif;csif;Mum; jzefYa0rIawGudk owdxm;MunfhEdkifygw,f/
'gqdk&if pma&;ol&JU aemufcHeJY &nf&G,f&if;udk teD;pyfqHk;
odEdkifzdkY rcJ,Of;bl;vdkY uRefawmfjrifygw,f/
10 ESpq f kdwJh uRefawmfh pmzwfoufwrf; wpfavQmuf ta&G;rSm;
cJhaom pmtkyfrsm;taMumif;udk avhvmqef;ppfjyD; 'Dpmudk rQa0vdkuf
ygw,f/
reuf 0 ; 11
10 {jyD 2018

p
pma&;wJh tvkyf
pma&;wJhtvky[ f m vlwkdi;f &JU arG;&myg tcGiht f a&;jzpfygw,f/
'gudk pma&;q&mMuD; jroef;wifh ajymzl;w,f/
pma&;wJh tvkyfudk vlwdkif; vkyfEdkifayr,fh pma&;q&m qdkwJh
ynwfcsuu f kd vlwkid ;f rcH,x l kud b
f ;l / todki;f t0dki;f aumif;vdkY aiGaMu;
wwfEkdiv f kdY pmtkyaf &;jyD; xkwEf kdi&f if pma&;q&m trnfwyfEkdiaf yr,f
pmzwfol&JU vufcHrIudk pma&;q&mwdkif; r&Mubl;/
'gu bmvdv kY q J kad wmh pmzwfou l kd twif; MudKufckid ;f vdrkY &vdykY /J
'gudk jroef;wifhu ]jrif;udk twif;a&aomufcdkif;vdkY r&}
qdkwhJ acgif;pOfeYJ aqmif;yg;wpfyk'f a&;zl;w,f/ pmzwfo&l UJ vufcrH u I kd
&zdkY rvG,yf gbl;/ 'ghaMumifh pma&;jcif; tvky[ f m rvG,w f Jh tvkyv f kdY
uRefawmfawmh xifrdw,f/
'Dae&mrSm pmzwfol&JU vufcHrIvdkY oHk;wmudk owdxm;rdyg
vdrfhr,f/
taMumif;u vufcjH cif; eJY MudKuEf pS o f ufjcif;udk ra&maxG;apcsif
vdkY jzpfygw,f/ uReaf wmfoabmuawmh vlUtMudKufa&;Edkiw f ohJ w l kid ;f udk
pma&;q&mwdkif;udk pma&;q&mpm&if; rxnfhcsifygbl;/
62 rif;aoh
wu,fh pma&;q&mawGudk pmzwfolawG MudKufMuygw,f/
odakY yrJh MudKufwkid ;f pma&;q&m rxdkuo f al wGvnf; &dw S ,fqkw d m
odxm;zdkY ajymvdk&if;jzpfygw,f/
pmudkawmh a&;w,f/ odkYayr,fh pmayrxdkuw f JhpmrsK;d udk a&;jyD;
vlMudKufrsm;aeoludk pma&;q&m ac:xdkuf&JUvm;/ pmayxdkufjcif;
rxdkujf cif;udk uRefawmfwkdY cGJcGJjcm;jcm; em;vnfrS &ygvdrhfr,f/ Oyrm
- aMumfjimpm wpfck/
pma&;q&m wpfa,muf[m cefYtyfjcif; cH&vdkY jzpfvmwmrsKd;
r[kwb f ;l / pma&;q&mtoif; uvyftzGUJ 0iftjzpf pm&if;oGi;f cHvu kd &f vdYk
pma&;q&mjzpfvmwmvnf; r[kwfbl;/
pma&;q&m[m jy|mef;rxm;wJh usi0hf wfawGukd vdkuef m&w,f/
toufarG;0rf;ausmif;eJY ,SOjf yD; pGeYpf m;jcif;udk vky&f w,f/ pma&;jcif;
tvky[ f m wpf&uf wpfreufwnf; vky&f wJh tvkyf r[kwb f l;qdkwm
rjywfESvHk;oGi;f ae&w,f/ aeYpOf pma&; pmzwfjcif;eJY ESpyf g;oGm;ae&
w,f/ aqG;aEG;jcif; jiif;ckefjcif; topf&SmazGjcif;wdkYudk rjywfvkyfae
&w,f/
vlawGxu J taMumif;t&mawGukd pmrsuEf mS awGay: tu©&mwif
Edkizf kdY MudK;pm;ae&w,f/ ysi;f vdkY ra&;bl; qdkwm rjzpfae&bl;/ wpfckck
udk tjrJaeEdkifzdkY MudK;pm;ae&w,f/ pmzwfoludk tdkif'D,mtopf
½Iaxmifhopf tawG;opf t,ltqopf tjrifopf taMumif;t&mopf
ay;Edkifatmif vkyfae&w,f/
pma[mif;awGxu J ae taumif;awGukd jyefvnfazmfxw k &f w,f/
tem*wftwGuf ajrmfjrifjyD; topfawGudk ay;&w,f/ ypöKyÜef&JU t&dS
w&m;udk jrifatmifjyjyD; vlxkukd vrf;nTef tMuHay;&w,f/ &Hzef&Hcg
azsmfajz&w,f/
pma&;q&m[m vlUtodik ;f t0dik ;f &JU tqift h wef;udk pD&ifwo hJ wå0g
wpfa,mufvnf;jzpfw,f/ ckacwfrmS pma&;wJo h al wG odyrf sm;vmw,f/
odkYayr,fh zwfp&m &Sm;aeqJ jzpfaew,f/
pmzwform;odkU 63
taMumif;t&mtopfawG ay:aeayr,fh pmzwfol rsupf u d ae
OD;aESmufxJ ESvHk;om;xJudk xdk;azmufEdkifpGrf; edrfhaew,f/
aeYpOf pmtkyq f kid af wGrmS pmtkyaf &mif;&EIe;f jrifah eayr,fh wu,f
pmzwfolawG &Sm;yg;aeao;w,f/ wu,fh pmzwfol[m pmtkyf
pkaqmif;ol oufouf r[kwfygbl;/ pmtkyfudk tqifwefqm taeeJY
0,fol odrf;qnf;olvnf; r[kwfygbl;/ pmtkyf&dS&if vlMum;xJ
cyfMuGm;MuGm; aexkdifjyvdkY&w,fvdkY ,lqwJh xifjrifcsuf&dSolvnf;
r[kwfygbl;/
wu,f pmzwfolqdkwm pmxJuae rdrdaomfvnf;aumif;
rdryd wf0ef;usiaf omfvnf;aumif; wpfckcktusK;d jzpfatmifqkw d hJ &nf&, G f
csuef JY rjywfavhvmaeolukdac:wm jzpfygw,f/ pmudk &nf&G,cf suef JY
zwfoljzpfygw,f/
wu,fh pma&;olqdkwmvnf; pma&;jcif;udk *kPfyumoevdkY
,lqjyD; a&;ol r[kwyf gbl;/ pepfwpfcktwGuf 0g'jzefYcsad eolvnf;
r[kwyf gbl;/ todki;f t0dki;f aumif;vdkY aiG&SdvkdY pmtkyx f kwjf yD; vlU*kPf
odu©mudk wnfaqmufolvnf; r[kwyf gbl;/ ysi;f vdkY pmaumufa&;ol
vnf; r[kwfygbl;/ olrsm;a&;vdkY udk,fa&;Munfhw,fqdkwJh olvnf;
r[kwfygbl;/ wu,fh pma&;q&mqdkwm a&;csifvdkY a&;aewJhol/
v ra&;& raeEdkifwJhol/

v ynmudk jzefYzkd Y a&;om;jcif; twwfukd ydkiy f kdiEf kdiEf kdif toHk;


csaeol/
v vl U taMumif ; avmutaMumif ; eJ Y obm0 t,l t q

taMumif;awGudk a&;om;jcif;twwfeJY pOfqufrjywf


jzefYcsdaeoludkac:wm jzpfygw,f/
'gu avmavmqnf uRefawmfem;vnfxm;wJh pma&;jcif;
tvkyfeJY yufoufqufEGT,f&mtaMumif; wcsKdUjzpfygw,f/
n 10 ; 29
10 {jyD 2018/
EGm;xdk;MuD;jrKdUe,f yJcsuf&Gm/

p
aMunufatmif zwf
pmudkaMunufapjcif;/
'Dwpfcgawmh pmorm;wdt Yk aMumif;a&;csiw
f ,f/ pmorm;awG[m
pmudk aMunufatmif b,fvdk csufMuovJ qdkwJhtaMumif;/
pmzwfwm[m tpmpm;wmeJY wlygw,f/
tpmpm;zdkY pm;r,fh tpmudk jyifqifw,f/ csufjyKwfw,f/
wcsKUd u wefqmqifjyD;awmif pm;ygw,f/ pmorm;awG vkyw f wfwJh
tusifh&dSygw,f/ pmrzwf&if jyifqifcsufjyKwfovdkrsKd;/ wdwfqdwf
wJah e&m&Smw,f/ oufaomifo h ufomjzpfwhJ ae&mxdkicf if;udk vkyw f ,f/
udk,zf wfcsiw f Jh pmtkyu f kd ,lw,f/ a&aEG;Murf;MudKuf&if a&aEG;Murf;/
aumfzDMudKuf&if aumfzD/ vufzuf&nf MudKuf&if vufzuf&nf/
'g[m pmorm;awG vkyaf vhvkyx f &dw
S hJ jyifqifcsujf yKwfenf;
ygyJ/ ½dk;&Si;f ygw,f/ ody½f k;d &Si;f ygw,f/ tck ajymcsiw f mu pm;vdkuw f hJ
tpmudk tpmtdrx f rJ mS aMunufapovdk zwfvku d w f hJ todukd em;vnf
rItjzpf b,fvdk ajymif;ovJqdkwm ajymcsifygw,f/
v odjcif;[m rSwfom;jcif; tay:rSm tajccHw,f/

v em;vnfjcif;[m aMunufjcif; jzpfygw,f/


pmzwform;odkU 65
rSwfom;ÚmPfaumif;vdkY odvdkufayrJh tJh'gudk vufawGUusifh
oHk;zdkY 'grSr[kwf oHk;oyfqifjcifzdkY twGuf em;vnfrItqifhudk ul;rS
&w,f/ em;vnfrItqifhukd rul;ajrmufEkdi&f if vufawGUusihfoHk;jcif;
vnf; rvkyfEdkifbl;/ oHk;oyfqifjcifjcif;qdkwmvnf; a0;a&m/
pmudk zwfvku d af wmh OD;aESmufxaJ &mufayr,fh taoG;tom;xJ
ra&muf&if aMunufw,fvdkY rac: Edkifygbl;/
tpm;pm;vdu k &f if yg;pyfu wpfqifh tpmtdr/f tpmtdru f wpfqihf
tqifhqifh acsnufjyD; tlodrftlrawGuwpfqifh tm[m&udk qkdif&m
taoG;tom;awGqDudk ydkYovdk jzpfygw,f/
v t½dk;twGuf tm[m&u t½dk;twGuf/

v taMumtwGuf tm[m&u taMumtwGuf/

v tom;twGuf tm[m&u tom;twGuf ponfjzifh/

zwfvu kd w
f hJ tpmu rsuv f ;kH aewpfqifh OD;aESmuf/ OD;aESmufuae
ESvHk;om;/ OD;aESmufeJY ESvHk;om;uae wpfudk,fvHk;udk pdrfhysHU/

tvkyf 4 ck
vlUwpfuk, d vf kH;udk ysUH EzYHS kYd OD;aESmufrmS aMunuf&r,f/ ESvkH;om;
rSm aMunuf&r,f/ tJhvdk aMunufzdkY twGuf pmorm;[m tvkyf
(4) ckudk vkyf&w,f/
v eHygwf (1) tvkyfu pmudk tm½HkysHUvGifhrI enf;enf;eJY

pl;pdkufjyD; zwfwm/
v eHygwf (2) tvkyfu odxm;wJh todudk jyefpOf;pm;wm

jyefawG;ac:wm/
v eHygwf (3) tvkyfu pOf;pm;awG;ac:xm;wJh todudk

wjcm;oleJY aqG;aEG;wm jiif;ckew f m zvS,w


f m/ rQa0wm/
ar;cGef;xkwfwm/
v eHygwf (4) tvkyfu wwfEdkiforQ vufawGU usifhoHk;

Munfhwm/
66 rif;aoh
'Dtvkyf (4) udk wwfEdkiforQ pl;pkdufjyD; vkyf&if zwfxm;wJh
pmu aMunufzdkY jzpfw,f/ aMunufwJh pmuom tm[m&tjzpfudk
ajymif;vJEdkifjyD; taoG;tom;udk axmufyHhygw,f/ taoG;tom;udk
axmufyHhwJh tm[m&uom vludk cGeftm;jzpfapw,f/ vlUpGrf;tm;udk
jzpfapw,f/ vlUpGrf;aqmif&nfudk jr§ifhwifay;Edkifw,f/
awmfawmfrsm;rsm;aom pmzwform;rsm;u pmawG trsm;MuD;
zwfMuayr,fh tusK;d odyrf &Mubl;/ taMumif;uawmh aMunufjcif;
jzpfpOfudk owdxm;jyD; rvkyfjzpfvdkY jzpfygw,f/ zwfvdkufwJh pmudk
em;vnfwJh tqifhukda&mufzkdY udk,hb f mom pOf;pm;awG;ac:wm wpfck
wnf;eJY rvHkavmufbl;/ wjcm;oleJY aqG;aEG;&r,f/ zvS,f&w,f/
udk,feJY tjrifoabmxm; rwlwJholeJY aqG;aEG;&if ydkvdkYawmif tusKd;
jzpfygw,f/
ynmqdkwm rwljcif;awG wdk;wdkujf cif;awGuae jzpfay:vmwm/
wu,fh pmorm;wpfa,muf[m pm&JUaMunufjcif;udk vkyzf kYd taysmf
wrf;vkyfvdkY rjzpfbl;/ aocsm*½k"r®xm;jyD; vkyfzdkYvdkw,f/ aocsm
pl;pku
d jf yD; vkyrf Sjzpfr,f/ vkyw f pfcsuf rvkyw f pfcsuf vkyaf evdkYvnf;
r&bl;/ jywfawmif; jywfawmif; vkyw f m/ aumuf½k;d rD;vdk vkyw
f mawG
rjzpfap&bl;/
v ynmjzpfzdkY tay:,H aMunufjcif;eJY r&bl;/

v wdwdususjzpfzdkY a&;om;oifhu a&;&r,f/

z&efppfabuGefu ajymzl;w,f/ a&;om;jcif;u wdusjcif;udk


jzpfaponfwJh/ aqG;aEG;jcif;u t&Hoifh jzpfaponf wJh/
pmzwform;awmfawmfrsm;rsm;u vdk&if OD;aESmufxu J csujf cif;
xkwzf kdY rvG,w f Jh tjzpfukd MuHKw,f/ tJh'gh raMunufvkdY jzpfygw,f/
t&HoifhrjzpfvdkY jzpfygw,f/ tJhawmh tpmpm;wJh tcg 0rf;xJrSm
raMunuf&if tm[m& rjzpfwJh tjyif vludk OyÜg'fay;w,f/ vludk
'ku©ay;w,f/
pmzwform;odkU 67
zwfwhJpmu raMunuf&if vludk 'ku©ay;w,f/ zwfol&JU
ywf0ef;usiu f kdvnf; taESmuft,Sujf zpfapw,f/ pmraMuwJhol[m
bmrS rodwJholxuf vlUywf0ef;usifudk ydkvdkY 'ku©ay;Edkifygw,f/
t*F v d y f p um;rS m vnf ; &d S w ,f / Little Knowledge is
dangerous… wJh/ 'gu jynfhjynfh00 rod&if jynfhjynfh00 em;rvnf
xm;&if tEå&m,f&Sdw,fvkdY qdkvkdwm jzpfygw,f/ tay:,How d m[m
vlUtodik ;f t0dik ;f udk tqdyt
f awmufjzpfapw,f/ 'gudk orkid ;f om"uawG
avhvmMunfh&if awGUEdkifjrifEdkifygw,f/
eHeuf 8 ; 12
11 {jyD 2018 /

p
pmtkyfrsm; vlrsm;
pmtkyf&DAsL;awG a&;&jcif;taMumif; &dSw,f/ &DAsL;vdkYawmh
taotcsmqdkvdkY r&ygbl;/ uRefawmfu pmtkyf eJY ywfoufjyD; udk,fh
acgif;xJu 0ifvmtawG;pOfukd csjywm/ aemufjyD; qufpyftawG;udk
wifjywm/ pma&;q&mESifh yufoufjyD; uRefawmfrSm ajymp&m wul;
wu&d&S if olUtaMumif;udkyg zGUJ EUJG ypfwwfw,f/ wcsKUd pmtky&f AD sL;awGu
pmtkyu f kd &DAsL;vkyw f m r[kwyf Jvlom;aumufaMumif;jzpfoGm;w,f/
'gudk pmtky&f DAsL;u@rSm rxnfhyJ ½kyyf HkvTmu@rSm xnfhvkduw f ,f/
'DvkdeJY pmtkyt f aMumif; pma&; q&mawGtaMumif; ajym&if; uRefawmf
a&;p&mawG rsm;vmw,f/ rsm;rsm;vnf; a&;cJhw,f/
pmtkyfawGtaMumif;ajym&wm pdwfoefYw,f/ vlawGaMumif;
ajym&wmvnf; pdwfoefYcsifygw,f/ odkYaomf vlawGeJY yufoufjyD;
pmzwfoal wGrmS tpGJ udk,pf &D x Sd m;awmh aumufaMumif;awG a&;wJt h cg
enf;enf;csih&f w,f/ udpör&dSygbl;/ uRefawmfuawmh &J&J0Hh0Hh jywfjywf
om;om; &Sif;&Sif;vif;vif; wifjyEdkifzdkYudkyJ tav;xm;w,f/
uRefawmf,lqwJh aumufcsuef JY yufoufjyD; vltrsm;uvnf;
a,bk,svufcw H hJ tcsujf zpfzkYd tm;xkww
f ,f/ vlUaumufaMumif;awG
pmzwform;odkU 69
a&;cJhw,f/ &SifZeumbd0Ho? udkudkMuD;? ae0if;armif? vlxkpdef0if;?
ausmf0if;? a'gufwmoef;xGef;? vlxkOD;vS? vDuGrf,k? wdefYa&Smifzdef
ponfjzifh/
uReaf wmf a&;csiw f v
hJ o
l m;awG &daS o;w,f/ atmifqef;oef;xGe;f ?
ocifpkd;? '*kewf m&m? ode;f azjrifh? OD;Ek? a&TOa'gif;? jroef;wif? armif
pl;prf; atmifqef;pkMunf [Hom0wD OD;0if;wif OD;cspfarmif armfpD
wkef; pwmvif um;cfrwfvf uGefjzL;&Syf a*gwrAk'¨ tp&dSojzifh/
uReaf wmfu vlawGukd pdw0f ifpm;w,f/ pmtkyaf wGukd pdw0f ifpm;
w,f/ q,fausmo f ufb0u pmrsuEf SmawGukd oJMuD;rJMuD;zwfw,f/
tck vlrsuEf mS awGukd oJMuD;rJMuD;zwfw,f/ pmtkyaf wGukd t0,frjywf
yg/ vlawGeJYvnf; pum;ajym rjywfyg/
udk,ef JYtrsK;d tpm;rwlwJh vlawGeJY ydkjyD;MuHK& qHk&wmudk oabm
usvw S ,f/ ½dk;om;wJh olawGeYJ pum; ajym&wmudk ydkvkYd ESpo f ufw,f/
e,fy,frwlwJh olawG touft&G,fuGmwJh olawGeJY ajym&wm
MudKufw,f/ udk,fheJY tjrifrwlwJholawGqDu em;axmifae&wmudk
MudKuw f ,f/ vlwikd ;f &JU pum;udak wmh em;raxmifcsiyf g/ yGa,mif;a,mif;
aysmhzwfzwf awmifpOfa&r& udk,hfpum;udk,f tm½Hkrxm; zdk;ajymcsif
rsm;udk rMudKufyg/
udk,af jymapcsi&f if ar;cGe;f awG w&yfpyfxkwjf yD; ar;wwfwm
tusihfvkd jzpfaejyD/ udk,hfukd pdeaf c:Edkirf ,fholawGukd &Smw,f/ udk,ef JY
wef;wl ajymEdkifqdkEdkif awG;Edkifac:Edkif&if odyfMudKufw,f/ pum;ajym
raumif;ayr,fh pdwftm;xufoefpGm tvkyfvkyfaewJh olawGqDu
pum;awGukd ydkarQmfvifw h ,f/ olwkYd qDu uRefawmfu ynmydk&w,fvkYd
,lqvdkY jzpfygw,f/
vlawGxu J ynmudk pmtkyaf wGxrJ mS rawGU&yg/ pmtkyaf wGxu J
ynmudk vlawGxJrSm awGU&w,f/ pmtkyfxJu taMumif;t&mawGudk
jyefajymjyaewJholawG&JU pum;udk em;raxmifcsib f l;/ uRefawmfvnf;
70 rif;aoh
olwdkY usatmif ajymwwfw,f/ uRefawmfvdkcsifwm pmtkyfxJu
rygwJh t&mawG/
todopf t,ltqopf tawG;tjrifopf ½Iaxmifh topfawGukd
tmomirf;irf; iwfrGwfaewm MumjyD/ topftopfudkom pl;prf;
csipf w
d u
f wm;r&yg/ pmtkyt f opfawGukd topftopfawG jzpfr,fvkYd
arQmfvifhvdkY pmtkyfqdkifu wul;wu 0,fw,f/ tiwfcHjyD; pmtkyf
twGuf ydkuq f u
H kd azmazmoDoD oHk;w,f/ odkaY omf 0,fvku d wf kid ;f vnf;
xdkenf;vnf;aumif; csnf;ygyJ/
'gayr,fh arQmfvihfcsufu rjywfokOf;yg/ pmtkyf0,fudpöu
a&m*gvdk pGJuyfaeygw,f/ udk,u f kd,w
f kdiu
f 'gudk rMudKufyg/ wjcm;
t&mawGudk vkdcsifwm &dSw,f/ pmtkyf0,fvdkufvdkY tJhwjcm;t&mawG
twGuf oHk;zdkY aiGr&dSawmhvkYd pdwnf pfygw,f/ aMomf tpGJtvrf;MuD;wm
raumif;ygvm;vdkY awG;rdygw,f/ awG;rdvnf; qufvkyfrdqJygyJ/
uRefawmfh eHab;rSm vli,f q,fausmo f ufawG tawmfrsm;rsm;
&dSw,f/ tm;vHk;u pmzwfcsipf w d f tawmftwef&SdMuw,f/ odkYayr,f
olwdkY awGrSm wpfpdkufrwfrwf zwf½I avhvmrI enf;wmudkawmh
tm;r&bl;/ pdwfwdkw,f/ olwdkYu udk,fhom;orD;vnf; r[kwfawm
a'goxGuf wmuvnf; t&m rxifygbl;/ pmtkyfawGudk [dkpyfpyf
'Dpyfpyf zwfwmxuf pm&if vHk;0 rzwfwm taumif;qHk;vdkYawmif
awG;cJhw,f/ wcsKdUtcsufawGrSm [kwfvnf; [kwfaewmyJ/
jrefrmEdkifiHrSm vlawG aeYpOf pma&;aew,f/ aeYwdkif; pmtkyf
topfawG xGufaew,f/ pmtkyfawGu odef;eJY csDjyD; jrefrmEdkifiHrSm
&dSygvdrhrf ,f/ odkYaomf zwfp&m &Sm;w,f/ acwfa[mif;pmayawGvnf;
rsm;yg w,f/ vwfwavm tjrJ topftopf pm;oHk;&r,fh zwfp&m
&Sm;w,fvkYd jrifw,f/ pmtkyaf ygw,f/ zwfp&m &Sm;w,fqkw d hJ oabm
aygh/
zwfp&mqdw k mudk avmufavmufvm;vm; pmtkyf avmufavmuf
vm;vm; pma&;q&mvdkY nTef;csifw,f/ ta[mif;awGxJrSmawmh
pmzwform;odkU 71
taumif;awG trsm;MuD;&dSygw,f/ topftopfxGufvmwJh txJrSm
awm wpfOD;csif;eJY,SOf&if tm;&p&mxif&ayr,f EdkifiHeJY csDjyD; Munfh
vdku&f if tm;&p&m r&dyS g/ wufusr;f u@ &opmayu@ bmoma&;
pmay okw EdkifiHa&; zGHUjzKd;a&; abm*aA' pdwfynm ponfjzifh/
rsKd;qufopfudk vdkcsifw,f/ pmayrSm rsKd;qufopf &Sm;w,f/
txl;ojzifh wpdkurf wfrwf tm;xkwaf e wJh ol&mS ;w,f/ wpfa,mufp
ESpaf ,mufpawmh awGUygw,f/ 'gayr,fh wpfEkdiif HvHk;taeeJY Munfh&if
tm;r&bl;/ udk,fudk,fwdkifvnf; udk,fhudk,fudk tm;r&bl;/ 'DvdkeJY
aMumifhMupdkufjyD; tjrJ wGef;ae& w,f/
pmtkyfzwfnTef;awG a&;&wm auseyfw,f/ udk,fajymcsif&m
ajym&vdkYvnf; jzpfygvdrhrf ,f/ odkYayrJh t&rf;uma&m vufvw G pf y,f
rvkyyf g/ taMumif;tusK;d tuefYtowfeJY tusK;d tjrwfukd xnfhwGuf
jyD; csed q
f a&;ygw,f/ pdwrf ygyJ ra&;bl;/ tm;&rI rjzpfbJ pmzwfou l kd
razmfjybl;/
udk,v hf ufu xGuw f hJ pum;vHk;awGukd udk,chf spo
f v
l kd udk,vhf uf
wGJazmfvkd cspw f ,f/ jrwfEkd;w,f/ aemufqHk;udk,hfom;orD;vdk rSw, f l
w,f/ udk,u f uav;zat rjzpfzl;awm tJhtoHk;udk rEIid ;f csiyf gbl;/
ajymcsiw f mu udk,phf um;vHk;awGukd ESajrmw,f/ 'ghaMumifh vufxu J
tvG,fwul pm&Gufay:wifzdkY rvkyfbl;/ udk,f auseyfrS wifw,f/
udk,fMudKufrS wifw,f/
pmzwforl sm;vm&if jzpfvmwJh pdwu f &dwS ,f/ udk,af &;vdkuw f hJ
pum;vHk;wkid ;f udk vSapcsiw f m/ udk,cf spw
f Jh olukd vSapcsiw f m xHk;pH
ygyJ/ obm0ygyJ/ pum;vHk;awG qef;opf&wm MudKufw,f/ odkaY yr,fh
rsufpdpyg;arT; pl;p&mjzpfatmifawmh qef;opfwm rMudKufygbl;/
wDxGif wmaumif;w,f/ qef;opfwm aumif;w,f/ qef;jym;vGe;f &if
enf;enf; uvufwwfwwfEdkifygw,f/ pum;vHk;awGu ½dk;½dk;av;
vSwmaumif;ygw,f/ ,Of,Ofav; vSwmaumif;ygw,f/ tMunfhcH
wmaygh/
72 rif;aoh
pmtkyaf wG taMumif;ajym&if; pma&;q&m taMumif;a&mufw,f/
pum;vHk;awG taMumif;a&mufw,f/ vlawGtaMumif;a&mufw,f/
pdwaf wG taMumif;vnf; a&mufw,f/ pma&;&if; pmzwf&if; taMumif;
t&maygif;pHkrSm pdwu f usiv f nfusupf m;ae&wmudk aysmaf eygw,f/
'DvkdeJY uRefawmfpma&; oljzpfvmw,f/ ywf0ef;usirf Sm uRefawmftjrJ
pum;ajymaecsifw,f/ 'ghaMumifh uRefawmfpma&;w,f/
n 10 ; 36
13 atmufwdkbm 2017 /

p
pmzwfenf;
pmzwfenf;taMumif; ajymcsiyf gw,f/ uReaf wmfh pmoifcef;xJrmS
tjrJMuHK&wJh ar;cGef;jzpfygw,f/b,fpmzwfenf;u taumif;qHk;vJ
qdkwm... pmudk b,fvdk zwf&rvJ qdkwm...
uReaf wmf... ½d;k &Si;f pGm ajzw,f/ uReaf wmfh pmzwfoufwpfavQmuf
uRefawmfudk,fwdkif &cJhwJhenf;udk ajymvdkufw,f/
v zwfcsifovdk zwf

v MudKufwJhenf;eJY zwf

v udk,fhp½dkufeJY udkufwJh enf;u taumif;qHk;ygyJ

vlawGtm;vHk;twGuf taumif;qHk; pmzwfenf;qdkwm r&dSbl;/


udk,phf ½dkuef YJ tudkun
f q D kH;aom pmzwfenf;udk oHk;Edkio f ul pmzwfjcif;
uae tusKd;aus;Zl; trsm;qHk; &wJholygyJ/
jrefrma&m urÇmrSmyg pmzwfenf;awGukd pmtkyaf wG a&;Muw,f/
'gawGudkvnf; zwfMunfhoifhygw,f/ olrsm;awG b,fvdk zwfovJ
qdkwm od&wmaygh/ tJhvdkyJ udk,fhtwGuf oHk;MunfhvdkY &wJh enf;udk
&wm aygh/ 'gayr,f em;vnfxm;zdu Yk olU&UJ taumif;qH;k pmzwfenf;u
74 rif;aoh
udk,t hf wGuf taumif;qHk; pmzwfenf; jzpfcsirf S jzpfr,f/ jzpfcsiv f nf;
jzpfr,f/ bmrS yHkao r&dSbl;/ w&m;ao rrSef bl;/
vlawGu p½dkufawGrS rwlMuwm/
tJhawmh pmzwform; wpfa,muf[m udk,fydkif pmzwfenf;udk
&zdkYtwGuf vkyf&r,fh tvkyf (5) ck &dSw,f/
v eHygwf (1) u udk,p hf ½dkuu
f bmvJ qdkwmudk em;vnfatmif
vkyfzdkY/
v eHygwf (2) u b,fvdk pmzwfenf;awG &dSovJ qdkwmudk

avhvmzdkY/
v eHygwf (3) u uk, d t
hf wGuf oifah wmfr,fxifwhJ pmzwfenf;
twdkif; wpfpdkufrwfrwf usifhoHk;MunfhzdkY /
v eHygwf (4) u pmudk zwfae&if; uk, d ef YJ wu,foifah wmfovm;
qdkwmudk rjywfoHk;oyfMunfhaezdkY/
v eHygwf (5) u oHk;oyfvdkY&vmwJh &v'ftay: rlwnfjyD;

avhusifhoifh&if xyfavhusifh ajymif;vJoifh&if xyfjyD;


ajymif;vJ/
v tJh'Dvdk eHygwf(1) uae (5) txd vdyfywfvnfatmif

vkyfMunfhzdkY vdkw,f/
pmzwfjcif;uae tusK;d rsm;rsm; &EdkiMf uapzdkY a&;vdkuyf gw,f/
n 11 ; 25
9 {jyD 2018 /

p
pma&;q&mb0
uReaf wmfwkYd rdwaf qGawG pkjyD;awmh tck ,kMH unf&m pmMunfw h u
kd f
uav; axmifjzpfw,f/ oufwrf;tm;jzifh ig;ESpfavmuf&dSjyD/
uRefawmfwdkYwawG udk,fwdkifu pmorm;awG pm*sydk;awG jzpfwmrdkY
pmtkyfawGudkvnf; cspfw,f/ pmayjrwfEdk;ol tcsif;csif;udkvnf;
cspwf ,f/ pma&;olawG pma&;q&m awGuv kd nf; jrwfE;kd wefz;kd xm;rdw,f/
pmayeJY qufpyfwJh todkif;t0ef;[m uRefawmfwdkYwawG&JU &if;ESD;wJh
rdwfaqGawG jzpfcJhzl;w,f/
uRefawmfwdkYawG pmawGzwfMu&if; wu,fh pma&;q&m
ppfppfMuD;awG&JU b0udk zwfrMd uw,f/ q&mMuD; a&TOa'gif; q&mMuD;
yDrdk;eif; q&mMuD; wufwdk; q&mMuD; yg&*l q&mMuD; jroef;wifhwdkY&JU
b0u pdwf0ifpm;p&m aumif;vSw,f/
'DbufacwfrSm uRefawmfwdkY q&mMuD; jroef;wifhudk aumif;
aumif;rSDw,f/
q&m jroef;wifhu 1998 ckESpf azazmf0g&D 18 &ufaeYrSm
uG,fvGefw,f/
76 rif;aoh
jroef;wifh&JU pmawG zwfMunfh&if; pma&;q&m wpfa,muf&JU b0udk
uReaf wmfwkd o Y wdxm;rdMuw,f/ q&mjroef;wif&h UJ b0[m pma&;jcif;
oufoufeo YJ m toufarG;oljzpfw,f/ pma&;jcif;oufoufeYJ touf
arG;zdkY b,favmufawmif pGeYfpm;cJh&ovJ qdkwmudk uRefawmfwkdY pmem
rdw,f/
0if;jidrf;u jroef;wifhudk tifwmAsL;w,f/
tJh'Dh tifwmAsL;udk ]"m;awmifukdausmí f rD;yifv,fukdjzwfcJhol
(odkYr[kw)f jroef;wifhESihfawGUqHkjcif;} qdkjyD; pmtkyyf g;yg;av; xkwf
xm;w,f/
tJh'Dh pmtkyxf JrSm q&mMuD; jroef;wifhu olUb0 eJY qufpyfjyD;
pma&;q&mawG&JU taMumif;udk ajymw,f/
]odwJhtwdkif; pma&;q&mqdkwm bmtmrcHcsufrS &dSwJh tvkyf
r[kwfbl;/
tqifroifh&if iwfEdkifw,f/ qif;&JEdkifw,f/ b0ysufoGm;
Edkiw
f ,f/ pma&;q&mtjzpf atmifjrifO;D rSatmifjrif&ifvnf; 'Datmifjrif
rIudk t&Snfwnfatmif xdef;wwfOD;rS awmfumusw,f/ bmrS rao
csmbl;/ 'Dawmh azmifzsufjyD; ul;&Jatmif owådawmh arG;&w,f} vdkY
ajymcJhzl;w,f/
pma&;q&m wpfa,muf[m pmayudk wpfpkdurf wfrwf a&;om;
EdkifzdkY b,favmufxd cufcJcJhrvJ/ b,favmufxd pGefYpm;cJh&rvJ/
b,favmufxd ½kef;uefcJh&rvJ/
pma&;q&m ppfppfwpfa,muf[m vufvIyfrS yg;pyfvIyf&wJh
b0rsKd;udkvnf; a&muf&w,f/ a&;csifcsif ra&;csifcsif tjrJa&;om;
Edkiaf tmif tm;xkwaf e&w,f/ topftopfaom taMumif;t&m awG
&oawG pmayawGeJY pmzwfoludk csdwfqufay;ae&w,f/
'DbufacwfrmS owif;eJY tcsut f vufawG aygufux JG u
G u
f kev
f kYd
pma&;q&mwpfa,muf[m r&dS rjzpfae&mrSm &dSawmhr,f rxifygbl;/
odkYayr,fh odp&mzwfp&m Munfhp&m em;pGifhp&m awG;awmp&m
pmzwform;odkU 77
ajzazsmpf &m enf;yg;wJh acwfumvrSm pma&;q&mwdkY&JU tcef;u@u
MuD;ygw,f/ 'Dvkt d csed rf sK;d rSm awmif pma&;jcif;oufoufeYJ toufarG;zdkY
cJ,Of;w,f qdk&if tckawmh qdkzG,f&m r&dS/
ay:yifawGa&;wJh pma&;q&mtrnfcaH wG tzdkY &yfwnfzkYd tqif
ajyaumif; ajyayr,fh wu,fh ,HkMunfcsu&f Sd&Sd cH,lcsujf ynfhjynfh00
eJY a&;om;wJh pma&;q&mppfppfMuD;awG tzdkY cufcJvSw,f/ Murf;wrf;
vGef;vSygw,f/
uRefawmfwkdY vlUtodkut f 0ef;u ynmudk pmayeJY jzefYcsw
d wfwJh
pma&;olawG pma&;q&mMuD;awG&JU tcef;u@udk vspfvSsL&I&if
olwdkYudk wefzdk;xm;rI edrfh&if... wjznf;jznf;eJY wu,fhpma&;q&m
qdkwm &Sm;yg; owå0gpm&if; 0ifEdkifygw,f/
pmorm;jzpfol uRefawmfwkdYwawGvnf; pma&;q&mMuD;rsm;&JU
pmawGzwf olwdkY b0awG avhvm&if; vuf&dSvlUtodkif;t0dkif;&JU
jzpfwnfrIudk tckvdkyJ awG;vdkufrdygw,f/
17 {jyD 2018 /

p
zwfol
wcsKdUpmtkyfawGu pmzwfol&JU tm;xkwfrIudk awmif;w,f/
pmzwfolu wpfpHkwpf&m tm;pdkufrI r&dSbJ tJhpmudk zwfvdkYr&bl;/
zwfvkYd &w,f qdkOD;awmh em;rvnfEkid b f l;/ jyD;awmh wcsKUd pmtkyaf wGu
olUudk rzwfcif olUt&if MudKwif ausausvnfvnf zwfxm;&r,fh
pmtkyfawG &dSw,f/ pmtkyf av; ig;q,f tkyfudk ausausvnfvnf
em;vnfxm;rS tJh'Dh pmtkyfudk zwfvdkY&wmrsKd; &dSw,f/
tifrwef tqifhjrifhwJh pmawGu tJonfvdk jzpfwwfw,f/
tJ... uRefawmfu 'DvdkajymvdkY zwf&vG,f em;vnfvG,fwJh
t&mawGu ao;Ekyw f ,f odrzf si;f w,fvkYd qdkvkí
d r&aMumif; owdcsyf
apcsifygw,f/ MuD;us,fwJh oabmw&m;awGudk &Sif;vif;em;vnf
vG,fvG,fulul a&;om;xm;wJh pmayawG trsm;MuD; &dSygw,f/
odkYayr,fh wcsKdUaom ynm&yfqdkif&m pmtkyfawG pmwrf;awGu
vG,fvG,fulul zwfvdkY r&wm rsm;w,f/
olUa&SUrmS pmtkyaf ygif; &m*Pef;avmuf zwfxm;rS em;vnfvk&Yd
wmawG &dSw,f/
olUa&SUrSm bmom&yf wcsKUd ukd aocsm pepfwus em;vnfxm;rS
zwfvdkY vkdufrSDwJh pmawG &dSygw,f/
pmzwform;odkU 79
wjcm; wpfzufrSmvnf; bmom&yfu MuD;us,fjyD; a&;olu
nHhvGef;wJhtcgrSm zwf&cufwmawG &dSygw,f/ 'gawGudk xyfjyD;
rajymvdkygbl;/
tck[mu a&;ol jyKpkoluvnf; awmfw,f/ xl;cRefw,f/
pepfwus ajyjypfpGm a&;om; xm;w,f/ a&;xm;wJh taMumif;t&m
uvnf; us,w f ,f eufw,f ½Iyw f ,f rsm;w,f qdkwhJ pmtkyrf sK;d awGukd
ajymwm jzpfygw,f/
tJhawmh uRefawmfajymcsifwmu pmzwfwJh tcgrSm em;vnfzdkY
cufwmawG &dyS gvdrrhf ,f/ awGUygvdrrhf ,f/ tJ'h t hD cgrS &yfrypfvku d b
f eJ YJ
tck uRefawmfajymwJh tcsuf wcsKUd eJY wdki;f Munfhyg/ tu,fí udk,hrf Sm
'Dpmtkyu f kd zwfzkdY tcHwcsKUd vdktyfr,fqkd&if aocsm pl;pdkujf yD; tajccH
udk jyefoGm;yg/ tajccHusus oabmw&m; EdkifEdkifa&;xm;wJh Basic
Concept awGudk pdwf&Snf&SnfeJY em;vnfatmif vkyfyg/
jyD;awmh udk,af vhvmzdkY cufwJh bmom&yf&JU Key Word awGukd
ausausnufnuf em;vnfykid Ef kid af e/ 'gqdk&if zwfzkYd cufwJh pmtkyu f
tvSrf;rSDvmjyD/ xdkYtwlyJ em;vnfzdkY cufwJh pmtkyfu wpfaMumif;
zwfwdkif; em;vnfvdkY &aejyD/
'ghaMumifh wcsKUd pmtkyaf wG[m pmzwfol&JU tm;pdkurf Iukd awmif;
qdkw,fqkdwm odapcsiyf gw,f/ 'DvkdeJY awmfawmfrsm;rsm;aom bmom
&yf us,fus,fMuD;MuD;awGudk EdkifEdkifeif;eif; avhvmEdkifwJhol zwfEdkif
rSwfEdkif em;vnfEdkifwJholjzpfvmygvdrfhr,f/
'gu uRefawmfMuHK&wJh pmzwfjcif;uae MuHKwJh tjzpfwcsKdUudk
rQa0jcif;jzpfygw,f/
n 9 ; 56
28 4 2018

p
pmudkvufeJYzwf
uRefawmfpmorm;jzpfvmwJh tcgrSm pmzwfenf; awmfawmfrsm;
rsm;udk oHk;Munfhw,f/ taumif;qHk; pmzwfenf;&,fvdkY r&dSygbl;/
udk,ef YJ udkuw f hJ pmzwfenf;u taumif;qHk;ygyJ/ odkaY yr,fh pmzwfenf;
awGxJrSm pmawGxJuae tusK;d tjrwftrsm;qHk; &cJhwJh pmzwfenf;udk
uRefawmf&cJhw,f/ uRefawmfhtwGuf &cJhw,fvdkY ajym&r,f/ wjcm;
olawGeJY wlcsifrS wlygvdrfhr,f/
tJh'Dh pmzwfenf;xJu wpfckuawmh vufeJY zwfjcif;ygyJ/
omreftm;jzifh vlawGu pmudk rsufpdeJY zwfw,f/ enf;enf;
em;vnfwo hJ ul em;eJzY wfw,f/ t*Fvyd v f kd rSwcf si&f if Visual reading
vdkY ac:w,f/ Audio reading vdkY ac:w,f/ vufeJY pmzwfwmu
tay:,Hzwfwm r[kwfygbl;/ surface reading r[kwfygbl;/ deep
reading jzpfygw,f/ deep learning jzpfygw,f/
vufeYJ pmzwfjcif; tusK;d aus;Zl;aMumifh uReaf wmfpmtawmfrsm;rsm;
oifEdkifcJhw,f/ pmoif&ifvnf; tdkif'D,mawGtjrif &IaxmifhawG
rxyfapbJ oifEdkifcJhw,f/ pmawG tawmfrsm;rsm; a&;Edkifaew,f/
pmzwform;odkU 81
pma&;&ifvnf; tdkif'D,mawG rxyfbJ a&;EdkifcJhw,f/ 'gu vufeJY
pmzwfcJhjcif;&JU tusKd;vdkY jrifrdw,f/
vufeJY pmzwfw,f qdkwm rsufvHk;eJY zwfjcif;xufawmh ydkjyD;
eufeufzwfwJh oabm&dSygw,f/ &o pmayvdk pmtkyrf sK;d u rsuv f Hk;eJY
zwf&if vHkavmufw,f/ odkaY yr,fh ynm&yfqkid &f m tawG;tjrifqkid &f m
eJY oabmw&m;a&;qdki&f m pmtkyaf wGu vufeYJ zwfav ydkjyD;xJx0J if0if
em;vnfavavjzpfyg w,f/

vufeJY b,fvdkzwfrvJ...
pmudk vufezYJ wfw,fqkw d m rSwpf kxkwjf yD; zwfwm jzpfygw,f/
rSwpf uk vnf; pmaMumif;wdik ;f udk zwf wm r[kwyf gbl;/ pmyd'k w f ikd ;f vnf;
rvdkygbl;/ pmtkyfwpftkyfrSm a&TpawG udef;aew,f/ pmtkyfxJrSm
pdef½dkif;awG &dSw,f/ odkYayr,fh pmwdkif;u pdefr[kwfbl;/ pmwkdif;u
a&Tr[kwb f l;/ pdeaf wGu ausmufp&pfcJawG eJY a&maew,f/ a&GTawGu
oJawG ajrMuD;awGeJY a&maew,f/
'ghaMumifh a&TawGudk a&G;xkwfzdkY udk,f&JU pmzwfud&d,mudk
oHk;&r,f/ 'guawmh abmyif cJweH YJ a&mifpkH aqmhzyf ifawG jzpfygw,f/
pmzwfol&JU vufxJu abmyifwpfacsmif;[m pmtkyfxJu a&TawG
pdefawGudk wl;zdkY aygufjym;wpfvufeJY wlw,f/ wl&Gif;wpfvufeJY
wlw,f/
vufxJrSm abmyifwpfacsmif; udkifjyD; pmzwfr,f/
vdki;f om;r,f/ ca&yGihjf yr,f/ pmtkyf rm*sief ab;rSm rSwcf suf
a&;r,f/ aumufcsuaf wG a&;r,f/ t0dik ;f 0dik ;f r,f/ av;axmifyh ;kH cwfr,f/
uGi;f puGi;f ydwf vkyrf ,f/ vdktyf&if udk,h&f JU rSwpf kpmtkyx f JrSm a&;ul;
r,f/ Munfhul;r,f/ a&;&if; ul;&if; udk,fhtawG;ay:vm&if udk,fh
tjrif udk,fht,ltqudkyg xyfa&;r,f/
a&;aeul;ae&if;vnf; pmudk jrefjrefa&;ul;zdx Yk uf aocsmMunfjh yD;
vufa&;vSveS YJ pdraf jyeajya&; Munfjh yD;ul;r,f/ a&;ae&if; ul;ae&if;eJY
82 rif;aoh
a&;aewJh pm&JU oabmw&m;awGu udk,fhudk,fxJudk pdrfh0ifaer,f/
ysHUESHYaer,f/
a&;aewJh pm&JU tESpt
f om;awGu udk,Ohf ;D aESmufxrJ mS wpdrphf rd hf
0ifaew,f/ tdki'f , D mawGu ul;vl; aer,f/ tcsi;f csi;f "mwfjyKaer,f/
aygif;pyfjyD; tdkif'D,m j'yfpiftopfawG xGufaer,f/ udk,fpm;vdkuf
wJh tpmu tm[m&tjzpf ajcnufaer,f/ aMunufaer,f/

vufeJY pmzwfwmu aMunufaom pmzwfenf;ygyJ


v udk,fhcE¨mudk,fxJ
v udk,fh OD;aESmufxJ

v udk,hE f SvHk;om;xJukd wpdrhpf rd hf pdrh0f ifysHUESHYenf;eJY pmzwfjcif;


ygyJ/
pmyg taMumif;t&mudk eufeufeJeJ em;vnfzkdY pmyg taMumif;
t&mudk eufeufeeJ J oabmaygufzkYd pmzwform;[m vufeYJ pmzwfjcif;
enf;udk ususee vkyfzdkY wdkufwGef;vdkufygw,f/ vufeJY pmzwfjyD;
udk,&hf UJ ESvkH;om; MuGuo f m; OD;aESmufMuGuo f m;rsm; MuHUckid f rmausmjyD;
tzdk;te*¾xdkufEdkifMuygap/
n 7 ; 20
5 arv 2018 /

p
rdefYrSmcsufawG
pmzwform;jzpf&if MudKufwwfwhJ pmtkyaf wG awmfawmfrsm;rsm;
&dSw,f/ tJh'Dhawmfawmfrsm;rsm;xJu tqdktrdefYawG aumufcsufawG
rSwfcsufawGudk pkxm;wJh pmtkyfawGtaMumif; ajymcsifygw,f/
uRefawmf pmzwform;b0 tpuwnf;u tqdktrdefYawG pkxm;wJh
pmtkyaf wGukd wpfckww f pf& pkw,f/ aqmif;w,f/ jyD;awmh tcsed u
f u
G f
uGufuav;awGrSm aumufaumufzwfw,f/
'Dvdk zwfvmyg rsm;vmawmh wpfckowdxm;rdw,f/ tqdk
trdefYawG aumufcsuf rSwfcsufawGu jzpfpOfudk em;vnfay;atmif
vkyaf y;w,f/ wpfcgw&H pmwpfyk'f zwfw,f/ pmwpftkyf zwfw,f/
qkdvdk&if;udk csufcsif; oabmraygufwJh pmtkyfawG trsm;MuD;/ tqdk
trdefYpkpnf;xJu pmwpfaMumif; pum;wpfcku acgif;xJudk wpfckck
vif;oGm;w,f/ vufoGm;w,f/ tJhonfvdk cHpm;&w,f/
jzpfpOfukd em;vnfvu kd w
f ,f/ tjzpftysuu
f kd em;vnfvu
dk w
f ,f/
oabmw&m; wpfck[m pmawG pum;awG trsm;MuD; ajymjyD; &Si;f jyp&m
84 rif;aoh
rvdkbJ tvdkvdk OD;aESmufxJrSm em;vnfoGm;ovdkrsKd;/ ESvHk;om;xJrSm
pGJpGJjrJjrJ odvdkufwmrsKd; jzpfoGm;apw,f/
tqdktrdeaYf wGukd zwfwhJ aumif;usK;d u vlaygif;pHk&UJ tdki'f ,D mudk
pm;oHk;cGifh&w,f/ olwdkY MuHKwJh olwdkY em;vnfxm;wJh t&mwpfckudk
pmwpfaMumif; pum;wpfcGef;eJY ppfxkwfjyD; &vdkufwmrsKd;/ 'gawGu
pmzwform;awGtwGuf toHk;0ifw,f/ pmawGudk qufjyD; zwfzdkY
wGef;tm;jzpfapw,f/ xkdenf;vnf;aumif;yJ taMumif;t&mwpfck
bmom&yfwpfck oabmw&m; wpfckudk tvG,fwul em;vnfoGm;
atmif taxmuftul jyKw,f/
Oyrm - 'óe aumufcsuf wpfck wpfavudk uReaf wmfxw k Ef wI jf yr,f/
v twkyJ cdk;vdkY&r,f... tppfqdkwm usifhrS...

v trSefodoavmufusifh... tppfjzpfw,f/

v b0jrifh&if b0ifjrifhwwfw,f/ b0yJ jrifhygap/

v cGepf kdut
f m;pdkuf rvkyyf JESihf taumif;qHk;qdkwm r&&dSEkdi.f ..
v taumif;qHk;udk vdkcsif&if omrefeJYawmh b,f&rvJ...

v b0qdkwm *D,m q,fcsufygwJh pufbD;wpfpD;eJYwlw,f/

uRefawmfwkdYu wjcm;*D,mawG ajymif;xdk;jyD; eif;zdkY arhae


Muw,f...
v jzpfEdkifacs &dSwmudk vkyfwm EdkifiHa&;...

v xm0& &efol xm0& rdwfaqG qdkwm r&dS/

v xm0& tusKd;pD;yGm;om &dSw,f...

v ordkif;qdkwm vlwef;pm; wdkufyGJ....

v avmurSm jrJaom t&m r&dS...

v jrJaom t&m &dS&ifawmif wpfckyJ &dSw,f...

v tJh'g ocFg&...

v urÇmavmuMuD;udk ajymif;csifwJholu

v udk,fhudk,fudk t&if ajymif;ypf&r,f...


pmzwform;odkU 85
v rdom;pk qkdwm EdkifiHawmf&JU tajccH,lepf/

v b0qdkwm pdwf&JU a&mifjyef[yfrI/

v &ifhusufw,fqdkwm vlMuD;pdwf/

v uav;pdwfu r&ifhusufbl;/

v rsm;rsm;vdkcsif rsm;rsm;avhvm/

v tvum; vdkcsifolu tvum;vl/

uReaf wmfh pmzwfouf wpfavQmuf tqdt k rdeaYf wmfawmfrsm;rsm;udk


rSwfpkxkwfcJhw,f/ tqdktrdefYawG rSwfcsufawGu avmuMuD;udk
em;vnfatmif vkyfay;w,f/ vlawGtaMumif; obm0taMumif;
tvkyftaMumif; pdwfaeoabmxm;awGtaMumif; pdwfobm0awG
taMumif; pwmawGudk em;vnfvmapw,f/
'DvdkyJ atmifjrifrI taMumif; us&HI;rItaMumif; avmu"r®
taMumif; pmaytaMumif; tEkynm taMumif;... pwJh taMumif;
w&m;awGudk em;vnfatmif vkyfay;w,f/ 'gawGwifrubl;/
taMumif;t&m wpfckeJY wpfck qufpyf em;vnfatmif vkyfay;w,f/
tqdktrdeYaf wGu wefzkd;MuD;w,f/ txl;ojzifh olwkdYb0&JU jzwfoef;rI
tESpcf sKyfvnf;jzpfw,f/ avhvmrI tESpcf sKyfvnf; jzpfw,f/ em;vnf
xm;rI wpfck&JU tajccHtaMumif;w&m;vnf; jzpfw,f/ tqdktrdefY
wpfck[m rD;cvkwfeJYvnf;wlw,f/ vQyfppfrD; b,favmuf vmae
vmae cvkwf rzGihv f kdu&f if rD;oD;u rvif;bl;/ 'DvkdyJ taMumif;t&m
wpfckukd em;vnfzkdY pmawGtrsm;MuD; zwfaeayr,fh csucf si;f yGihrf oGm;
wmawG &dSw,f/ 'gudk tqdktrdefY awGu vkyfay;Edkifw,f/
'ghaMumifh pmzwform;awG[m udk,fh&JUavhvmrI jzpfpOfrSm
tqdktrdeaYf wGukd zwfzkYd vdkw,f/ tqdktrdeYf awGu em;vnfrI jzpfpOfukd
vdyfywfvnfatmif vkyfay;w,f/ vQyfppfrD;cvkwfwpfckvdk rD;vif;
atmif qufpyfay;wJh qufxkH;wpfckjzpfw,f/ pmtrsm;MuD; zwfaewm
xuf pmwpfyk'd f pmwpfaMumif;u udk,t hf odukd vif;atmif vufatmif
vkyaf y;Edkiw
f ,f/ tdki'f D,mawGukdvnf; xkwaf y;w,f/ qGay;w,f/
86 rif;aoh
&dSjyD;om; todawGudk csdwfay;w,f/ qufay;w,f/ wGJay;w,f/
aygif;ay;w,f/ 'g[m todwpfcku toHk;usvmzdkY ta&;MuD;qHk;
tcsuf jzpfygw,f/
n 10 ; 18
24 ar 2018

p
pma,mifaya,mif
pmyumoeorm;awG taMumif;wpfck xyfajymcsifygw,f/
pmorm;awGu p½dkufpHkw,f/ trsKd;tpm;vnf; pHkw,f/ pmorm;
trnfcjH yD; pma,mifaya,mif vkyaf eolawGvnf; &dw S ,f/ txl;ojzihf
tJhvkd vlawGursm;ygw,f/ pmorm; rSe&f if pum;ajymwJhtcg pmvdkvkd
ayvdkvkd vkyw f mawG &dSw,f/ olUukd olawG;pp vkyo f vdkvkdawGvnf;
&dSw,f/ wu,fawmh tJhavmuf r[kwfbl;&,f/ *dkufqdk'frsm;aewm/
jyD;awmh pmtkyaf wGukd tay:,H zwfjyD;awmh oHa,mifzrf;wwfw,f/
pmtkyx f Ju q&mMuD;awGtwdki;f avoH ypfwwfw,f/ 'gudk pmorm;
aygufp awmfawmfrsm;rsm; MuHKzl;Muw,f/ odkYayr,f pmzwform;
xJu tenf;pkyJ tJh'Dh tjyKtrludk ausmfEdkifMuw,f/
pmeJY ywfoufwJholawGu avMuD;avus,f Edkiw f m rsm;w,f/
pmzwfayzwform;awGvnf; avMuD; avus,af wG rsm;w,f/ pma&;
wJholqkd ydkvkdYawmif qdk;ao;/ pmudk jzpfjzpfajrmufajrmuf a&;jyDqkd&if
awmh odyfrjzpfawmhbl;/ rawmufwpfacguf a&;wwfjyD pmwdkayp
a&;vdkY udk,u fh k,
d u
f kd owdruyf &if tJv
h kd aomufMuD; aomufus,af wG
vkyfwwfMuw,f/ 'guvnf; cspfp&m tjyKtrl jzpfw,fvdkY jrifvdkY
&ygw,f/ wpfcgw&Hvnf; cspfp&m r[kwfbl;/ aomufjrifuyfp&m
rsufpdpyg;arT; pl;p&m jzpfw,f/
t&uform;pum;eJY ajymr,fqdk&if aomufwmu enf;enf;
avwufjyaewmu rsm;rsm;jzpfaew,f/ pmzwfayzwform;awG
88 rif;aoh
'Dvkd tjyKtrlawGukd owdxm;zdkY vkyd gw,f/ pmorm; rSe&f if ESpv f kzd ,
G f
jzpfjyD; aygif;vdkY oif;vdkY aumif;&rSm/ wu,fawmh tJv h kd r[kwMf uwm
rsm;w,f/ pmorm;rSef&if bk*vefY vdkY ajymcH&w,f/ xifcH&w,f/
wu,fawmh tJhvdk rjzpfoifhbl;/ pmorm;rSefvm&if omrefvlxuf
todu omvmvdkY olU&JUajymyHk qdkyHk aeyHkxdkifyHk awG;yHkac:yHku
ydkaumif;vm&r,f/ ydkjyD; ESpv f kdz,G f jzpf&r,f/ tJh'grS aumif;r,fav/
pmorm;jzpfvmjyD; t&ifuxuf aygif;vdkYoif;vdkY ydkcufvmr,fqkd&if
raumif;ygbl;/ t&ifuxuf ESpfvdkzG,fjzpfwJh tjyKtrl jzpfrvm&if
pm&JU tusK;d tmedoif rjyovdk cHpm;ae&r,f/ tJh'g raumif;bl; av/
tEkwfvu©PmxGufwmaygh/
pum;yHkrSm rjynfhwJh tdk;d abmifbif cwfw,f vkYd ajymMuw,f/
pmudk p zwfcgprSm tJhvkd jzpfwwfwm obm0ygyJ/ odkYayr,fh tJh'gu
tjrJ raumif;bl;/ pmzwfouf Mumvm rsm;vmwmeJY trQ tJhvkd tjyK
trlrsK;d u ydkjyD; yg;yg; vmoihw f ,f/ vlU*pG m p½dku[ f m aumif;ovdkvkd
eJY raumif;bl;aemf/
uRefawmfOyrm wpfck ajymjyyghr,f/
pmorm; jzpfcsifwJhcsmwdwf wcsKdU *Dw pmqdkMuD;jzpfcsifwJh
csmwdwfwpfcsKdUudk awG;Munfh jrifMunfhyg/ uRefawmfvnf; tJhvdk
jzwfoef; zl;ygw,f/ pmorm; csmwdwfu pma&;q&mjzpfcsifw,f/
tJhawmh pma&;q&mMuD;awGukd Munfhw,f/ avhvmw,f/ olwkdY tjyK
trltwdki;f twkck;d jyD; aeMunfw h ,f/ pma&;q&m MuD;u aq;jyif;vdyu f kd
aomufw,f/ olUpdwfxJrSm odyfpwdkifusw,fvdkY xifvmw,f/
igvnf; tJhvdk aeMunfhr,fqdkjyD; ycHk;rSm vG,ftdwfMuD;vG,f/
aq;jyif;vdyMf uD;udk EIwcf rf;rSm awh/ tJv h kd *dkuzf rf;&if; MudK;pm;vdkuw f m
csmwdwcf rsm pma&;q&mMuD; rjzpfbJ aq;jyif;vdypf GJoGm;wJh tjzpfrsK;d
awGUzl; zwfzl;r,f xifygw,f/ 'DvdkyJ *Dw pmqdkMuD; tm;usvdkY
pmqdMk uD;u t&ufuav;eJY tmpGww f mudk oabmusjyD; pmqdMk uD;rjzpfbJ
t&ufaomufusihf pGJoGm;wJh csmwdwaf wGukd awGUzl;r,f xifygw,f/
pmzwform;odkU 89
'g[m twkcdk; rrSm;zdkY jzpfygw,f/
vlwdkif;rSm olUp½dkufeJY ol jzpfwmawmh rSefygw,f/ odkYayr,fh
pmorm; rSef&if bk*vefY jzpf&r,f/ a*guf awmufawmuf jzpf&r,f
*Gpm jzpf&r,f qdkwmuawmh w&m;ao r[kwyf gbl;/ tJhvkd p½dku[ f m
vlawGeYJ aygif;oif;qufqaH &;rSm tifrwef rESpjf rKUd z, G f tjyKtrljzpfw,f/
'gudk vlwkdi;f u oabmus ovdkvkdeJY wu,faygif;Munfh&if raumif;
wm odvmygvdrhfr,f/
pmudk yumoevdk zwfolawGukdawmh rajymvdkygbl;/ wu,fh
pmorm;awGudk tJhvdk yumoeorm;awG a&mjyD; jrifMurSmpdk;vdkY a&;
jzpfwmjzpfygw,f/ pmtkyq f kwd mudk vlvnfacgifrmS wpfayGUwpfyku d Mf uD;
ydkuf jyD;oGm;&wmudk ESpo f ufMuygvdrrfh ,f/ uRefawmfvnf; oabmus
wmygyJ/ 'gayr,fh pmeJY xdawGUjcif;[m yumoexuf ydkoifhw,f/
aemufjyD; pmtkyMf uD;MuD;udk "mwfyHk½kdujf yjyD; vljrifatmif tGev f kid ;f rSm
wif/ pmorm; *dkufzrf;/ jyD;awmh acgif;xJu rEl;reyf/ tqHacsmif
qdk&ifawmh b,faumif;rvJ/ 'Dxuf pmorm; ta&jcHKjyD; avMuD;
avus,fawG a&;&if ajym&if vlUtodkif;t0dkif;twGuf rsufpd½Iyfp&m
jzpfygw,f/
vl[m ud, k vhf w
G v f yfciG t hf wdik ;f ud,
k f aecsio
f vdk pdwMf udKuaf eMu
rSmjzpfayr,fh pmorm;rSef&if tumeJY rjyD;bJ tESpfudk ususee
a&mufatmifomG ;apcsiw f Jh qE´eJY a&;vdkuw f mjzpfygw,f/ txl;ojzihf
pm&JU tESpo f m&udk qkyuf kid jf yD; udk,b
hf 0 twGuf wu,f tusK;d &daS tmif
vkyfapcsifvdkY vufwdkY vdkufwm jzpfygw,f/
vl[m pdwt f momtwGuf wpfcgwpf&H tay:,H yumoeawGukd
vkyrf ad umif; vkyrf yd gvdrhrf ,f/ udpö r&dSygbl;/ odkYayr,fh wpfcguae
ESpcf g ESpcf guae oHk;av;ig;cg qufwku d qf ufwku d f tJhvkd tjyKtrlrsK;d
udk vkyfrdjyDqdk&ifawmh owdxm;zdkY ajymvdkufcsifygw,f/
n 9 ; 43 ^26 ar 2018
p
pma&;q&meJYvl
vlawGu pma&;q&m wpfa,muf&JU cHpm;csufudk em;vnfzdkY
cJ,Of;Muw,f/ pma&;q&mawGuawmh vlawGxu J ae a&;p&m pmawG
&aeMuwmrdkY vlawGudk em;vnfatmif vkyf,l&w,f/ tJh'gu pma&;
q&meJY omref vlwpfa,muf tMum;rSm uGmjcm;wJh t"du uGmjcm;csuf
wpfckvdkY jrifw,f/
pma&;q&mawGu vlawGudk avhvmw,f/ pmtkyfawGudk zwf
w,f/ avmuMuD;ukd pl;prf;w,f/ tjzpftysufawGudk &SmazGw,f/
wcgwav tJhvdk vkyf&if; oludk,fwdkifu tjzpftysuf wpfck
jzpfvmw,f/
olMuHKawGU&wJh tajctae oljzwfoef;&wJh tawGUtMuHK[m
olUtwGuf avhvmp&m jzpfvmw,f/ tJvykd J wcsKUd aom pma&;q&mawGu
olUtjzpftysuu f kd ol &SmazGzkdY vlawGMum;xJ0if avmuMuD;xJ wdk;jyD;
oludk,fwdkif jzpfysufypfvdkufMuwwfw,f/ 'DvdkeJY pma&;q&m[m
olUavmurSm trSm;awGudk MuHKMu&w,f/
pmzwform;odkU 91
pma&;q&mu ola&;csiw f Jh pmudk pçwnfvkduw f ,f/ wnfjyD;
a&;w,f/ a&;&if; a&;&if; olwnfwJht&mudk olaysmufvmwmvnf;
MuHK&w,f/ 'Dvkyd J a&;&if;eJY xnfzh kYd rpOf;pm;rdwmudk pOf;pm;vmrdw,f/
'DvdkeJY ydkaumif;rSmyJvdkY xifwmudk aumufxnfhvdkufw,f/ jyD;awmh
qufa&;w,f/ rMudKufwmudk zsufw,f/ xnfhoifhw,f xifwmudk
qufa&;w,f/ pma&;q&m[m ola&;wJh tyk'fxJrSm taMumif;t&m
wpfckukd xyfxnfhr,fqkdwkdi;f wpfckeJYwpfck tcsw d t
f quf rdzkdY pOf;pm;
w,f/ oifh\ roifh\ vnf; a0zefydkif;jcm;&w,f/
wpfcgw&Hvnf; pma&;q&m&JU a0zefqifjcifrIu rSm;w,f/
tJhawmh ola&;wJhpmu ysufoGm;w,f/
pmzwfou l pma&;q&m&JUa&;pOf Z,m;udk rodygbl;/ em;rvnf
ygbl;/ pmzwfo[ l m pma&;q&m&JUvufu xGuv f mwJh &v'feYJ jzpfay:
csufudkom wdkif;wmEdkifwm jzpfygw,f/ pma&;q&m&JU ½kef;uefrI
vIyf&Sm;rIudk em;rvnfEdkifygbl;/
pma&;q&m[m OD;aESmufrSm tpm&dSzdkY tm;xkwf&w,f/
ESvHk;om;rSm uGefYjrL;zdkY olUbmom prf;oyf&w,f/
olUvufu ,kpd D;vmwJh pum;vHk;awG[m ESvHk;om;eJY OD;aESmuf
tMum;rSm pdrfh0if ,dkzdwfvmwJh j'yfpifawGom jzpfw,f/
'ghaMumifh *E¦0ifajrmufwJh pma&;q&mawG&JUpmudk a0zefzdkY
cJ,Of;wm jzpfygvdrhrf ,f/ bmyJjzpfjzpf pmzwfolawGrSm pma&;q&m&JU
pmawGudk vGwfvyfpGm a0zefcGifh &dSw,f/ 'gudkvnf; pma&;q&mawG
udk,w f kdiu
f vGwv f Gwv
f yfvyfMuD; vufcHxm;w,f/ olwkdY pmawGukd
a0zefwm axmufjywm rSwfcsufay;wmudk pma&;q&mawGu BuKdqdk
Muw,f/
'gayr,fh tcsdefMumvmwJh tcgrSm vlawGu pma&;q&m&JU
pmudk a0zef½w kH ifrubl; pma&;q&m&JU b0udyk g a0zefcsiv f mawmhw,f/
'Dvked YJ vlawGeYJ pma&;q&mtMum; y#dyu©topfawG xGuaf y:vmw,f/
92 rif;aoh
pma&;q&mawmfawmfrsm;rsm;u pma&;zdYk vltrsm;Mum; wd;k 0ifMu&ayr,f
olwdkY b0udk vlawGeJYa0;a0;rSm xm;vdkMuw,f/
v pma&;q&m[m vlawGaMumifha&;p&m &w,f/

v pma&;q&m[m vlawGaMumifh npfnL;&w,f/

v pma&;q&m[m vlawGaMumifh uavmifom G ;xufvmw,f/


v pma&;q&m[m vlawGaMumifh uavmifukd pGey Yf pfuek Mf uw,f/
pma&;q&meJY b0awG tMum;rSm y#dyu©u tjrJ &dSaew,f/
'Dy#dyu©ukv d nf; pma&;q&mudk,w f kid u
f MudKufEpS o
f ufaewwfw,f/
pma&;q&m[m tcuftcJawG jyóemawG y#dyu©awGukd omrefvlvkd
cH,lavh r&dSbl;/
wdkuyf aJG wG y#dyu©awG jyóemawGaMumifh avmuMuD;taMumif;
ydkem;vnfvm&wmvdkY cH,lw,f/
'ghaMumifh pma&;q&m[m avmuMuD;taMumif; ydek m;vnfcsiv f m
avav wdkufyGJawGtMum; y#dyu©awG tMum; jyóemawGtMum;
ydkjyD; wdk;0ifvmavav jzpfavh&dSw,f/
wu,fawmh pma&;q&m[m olUuavmifeJY olU b0tMum;rSm
tjrJ vGefqGJjzpfwnfae&w,f/ 'DvdkyJ olUb0eJY vlawG&JU b0tMum;
tjrJ uefYvefYumwpfck jcm;xm;ae&w,f/ wpfcgw&H oludk,fwdkif
tJh'DhuefYvefYumudk zsufqD;ypf&w,f/
pma&;q&m[m jy|mef;csufawGudk vkyfw,f/
'Dvked YJ ola&;wJh jy|mef;csuaf wG[m olUb0udk olrodvku d cf ifrmS yJ
&pfywf csKyfaESmifypfvdkufMuw,f/ 'gudk pma&;q&mudk,fwdkifu
aemufusrS odMu&w,f/
pma&;q&m[m wifjycsufawGudk vkyfw,f/ awGU&dSwmawGudk
rSww f rf;wifw,f/ olU xifjrif,q l csuu f kd pmzwfoxl H aoaooyfoyf
xkwfydk;jyifqifjyD; ay;zdkY tjrJ arQmfvifhaew,f/
pma&;q&m[m vlawGeYJ y#dyu© jzpf&ovdk olUb0eJY olUuavmif
tMum;u y#dyu©udkvnf; &ifqdkif&w,f/
pmzwform;odkU 93
pma&;q&mawmfawmfrsm;rsm;u b,fvdk a&;&rvJ qdkwmudk
odw,f/ 'gayr,fh b,fvdk aexdkifjyKrl&rvJ qdkwmudkawmh em;vnf
rvdkvkd eJY em;rvnfwwfMubl;/ wpfcgw&H pma&;q&mrSm vlom;b0
r&Sb
d ;l / bmvdkvY J qdkawmh pma&;q&m[m olU&UJ vlom;b0udk pmzwfol
qDrSm tyfESHxm;vdkY jzpfw,f/
pmzwfo[ l m pma&;q&mudk MudKuEf pS o
f ufavav pma&;q&m&JU
b0udk odrf;ydkufzdkY MuHpnftm;xkwfvmavav jzpfvmw,f/ 'gudk
pma&;q&muvnf; MudKufaejyefw,f/
pma&;q&m[m pmç pa&;pOfrSm olUb0udk vlawGqDukd tyfESHzkdY
MudK;pm;Muw,f/ vHkYv xkwfMuw,f/ 'DvdkeJY aemufqHk;rSm olUb0
aysmufjyD; vlom;oauFwtjzpf a&muf&dSvmw,f/
'g[m aumif;vnf; aumif;w,f/
raumif;vnf; raumif;bl;/
eHeuf 0 ; 23
9 ZGef 2018 /
awmifMuD;jrKdU /

p
pma&;q&meJY a0'em
tEkynmqdkwm a0'emtm;vHk;&JU tpktaygif;vdkY tqdk&dSw,f/
tEkynmrSe&f if a0'em&JUazmfjycsuf jzpfw,f/ a0'em[m tEkynmudk
xkqpfw,f/ tEkynmrSe&f if a0'emygw,f/ a0'emuyJ tEk ynmudk
pzdkY jzpfwnfvku
d wf ,f/ a0'emjyif;xefavav tEkynmajrmufavav
qdkwJhoabm/
0dyóemrSm a0'emudk oHk;rsK;d cGJw,f/ okca0'em 'ku©a0'emeJY
Oyau©ma0'em qdkjyD;/ 'Dae&mrSm tEkynmeJY qufpyfwJh a0'emu
'ku©rsm;w,f/ wpfckckukd qif;&JpGm jzpfwnfae&if pdwt f pOfu zdpD;rI
rsm;vmw,f/ pdwt f pOf&JU a0'emjyif;xefrIaMumifh a0'emudk azmfjywJh
tEkynmu tpGr;f xufvmw,f/ tEkynmawG vlMum;xJ a&mufw,f
qdkwm a0'em&JU jyif;&SrIaMumifhyg/
tEkynmudk zefwD;aepOfwkef;uvnf; zefwD;wJhvlrSm a0'em
jyif;xefaew,f/ tEkynmudk cHpm;wJh ol&JU "mwfcHrSmvnf; a0'emu
jyif;xefcJhzl;&if tJh'DESpfck[m oGm;wdkufw,f/ oGm;çudkufw,f/ tJh
awmh tEkynm&JU tpGrf;owdåudk tJhvlu tpGrf;ukef cHpm;&w,f/
pmzwform;odkU 95
pma&;q&m qdkwm tEkynmonfwpfykid ;f jzpfygw,f/ pma&;q&mawGukd
oabm0u enf;enf;uGeYzf kYd cGihjf yKay;xm;w,f/ pma&;q&mu tcsuf
tvufawGeJY pmayudk zefwD;w,f/ 'DvdkyJ cHpm;csufawGeJYvnf;
pmayudk zefwD;w,f/ tcsuftvufawGeJY cHpm;csufawGudk [mrdkeD
jzpfatmif yl;aygif;jzpfwnfapw,f/ pma&;q&mawGa&;wJh pm[m
tcsuftvuf oufoufcsnf;yJvnf; tqifrajybl;/ cHpm;csuf
oufoufcsn;f yJvnf; tqifrajybl;/ tJh'DESpcf kukd tcsK;d tpm; usus
aygif;pyfay;EdkifrS pmayvuf&maumif;jzpfwwfw,f/
pma&;q&mu tcsuftvuf&&if tJh'D tcsuftvuftay:
a0'em xyfaygif;w,f/ a0'em&&if tcsuftvuf&Smw,f/ 'DvdkeJY
pmwpfyk'fudk olu zefwD;wwfw,f/ 'ghaMumifh pma&;q&m[m
a0'emudk tjrJvkdvkd zefwD;aewwfw,f/ olUrSm a0'em&dS&if taumif;
qHk;vdkY ol,lqw,f/ 'DvdkyJ olYrSm r&dS&if wjcm;olqDuae a0'emudk
a0rQ,lw,f/ tJhvdk a0rQ,lzdkY pma&;q&mjzpfolrSm udk,fcsif;pmpdwf
"mwfcH&dSxm;jyD;om;jzpfw,f/ olrsm;jzpfwmudk ukd,fjzpfo[ef
a0'emudk xnfh aygif;a&;Edkiw f mudku pma&;q&m&JU tpGr;f jzpfw,f/
*E¦0ifwGifwJh0w¬KawGudk a&;om;cJhwJh pma&;q&mawGudk Munfhyg/
olwdkYb0rSm xdxdcdkufcdkuf pGJrSwfp&m cHpm;csufawG 'keJY a'; &dSaeyg
w,f/ &dScJhygw,f/ olwdkY&JU cHpm;csufawG jyif;xefwJh a0'emawG
uvnf; olwakYd Mumifo h m jzpfMu&w,f/ pma&;q&mvdkY oaE¨ rwnfcif
uwnf;u olwpkYd w d rf mS wpfckckukd pGpJ jJG rJjrJ &dMS uw,f/ pGpJ jJG rJjrJc,H w l ,f/
pGJpJjG rJjrJ ,HkMunfw,f/ pl;pl;ESpEf Spv f kyw f ,f/ wpdkurf wfrwf jr§KyfESHavh
&SdMuw,f/ 'gayr,fh olwdkY pGJjrJcJhwJh ,HkMunfcsufawG cH,lcsufawG
pl;pl;ESpfESpfvkyfcJhwJh tvkyfawG wpfpdkufrwfrwf jrKyfESHcJhwJh e,fy,f
awG&UJ npfax;rIeYJ pdwyf surf I awGukd MuHKawGU&wJt h cg olwEkYd v S k;H om;rSm
ememusifusif cHpm;Mu&w,f/
tJh'gonfyif pma&;q&mawG&JU a0'em tOD;tp jzpfygw,f/
ydkjyD; pGJjrJchJ ydkjyD; ,HkMunfpGJESpfcJhvdkYvnf; &wJh a0'emawG[m awmf½Hk
96 rif;aoh
r[kwf/ jyif;xefvGef;cJhw,f/ jyif;xefpGm ½dkufcwfcJhwJh'PfaMumifh
&cJw
h hJ 'Pf&mawGuvnf; MuD;w,f/ tJah wmh emusirf I a0'emjyif;w,f/
'ghaMumifh pma&;q&mawG[m olwkdY&JU rGr;f MuyfvGe;f wJh a0'em
awGudk azmufxGufzdkY MudK;pm;Muw,f/ 'Dvdk MudK;pm;jcif;&JU &v'fu
bmvJqdkawmh uavmifzsm;u pum;vHk;rsm; ,dkpD;jcif;ygyJ/
vlawG qdkwm 'ku©udk wG,fzufwJhtrsKd; jzpfw,f/ vlUb0rSm
jzwfoef;cJh&wJh udpöawGukd jyefMunfh vdkuyf g/ wpfcgidk&wmudk q,fcg
&,f&wmxuf ydkrSwrf ad ew,f/ ydkrSe;f qEdkiw f ,f/ ydkyHkazmfEkdiyf g w,f/
'ghaMumifh tqdkawmf pdki;f xD;qdkiu f tckvkd qdkxm;w,f r[kwv f m;/
]wpfcgidk&&if wpfcgru jyHK;cJhzl;wmvnf; rarhvkduef JYOD;...} qdkwm/
vl[m 'kuu © kd wG,zf ufwwfwhJ trsK;d rdkY tEkynm&Siaf wGuvnf;
okcxuf 'ku©udk ydkjyD; zGJUoDMuwmjzpfr,f/ xdkenf;vnf;aumif;yJ
pmzwf olawGuvnf; &oawGudk emusifrS MudKufMuw,f/ emem
usiu f sif zGUJ ox
D m;wJh &orsK;d udk ydkjyD; pGvJ rf;Muw,f/ wyfrufMuw,f/
olwdkYudk,fwdkifrSm emusifrI "mwfcHawG &dSvdkY temtemcsif;awGUjyD;
om,mMuwmvnf;jzpfaumif;jzpfr,f/ 'ghaMumifh pma&;q&mawGu
0w¬KawGa&;&if Zmwfodrf;rSm aysmfaysmf&Tif&TifZmwfrodrf;MubJ emem
usifusif aqG;aqG;ajrhajrh Zmwfodrf;Muwmjzpfr,f... vdkY uRefawmf
awG;zl;w,f/
wu,fawmh pma&;q&m[m vlawGxJu vljzpfvdkY 'ku©udk
zufw, G wf ,f/ 'kuu © kd &Smusewf ,f/ tJv h kyd J olUEv
S k;H om;&JUjzpfwnfru I kd
oludk,fwkdif odatmif a0'emjzpfr,fhawmxJ 0ifwdk;avh&dSMu w,f/
avmufjzpf&if rpifaMumufrae&bl;... qdkovdk pma&;q&m[m
'kua© 0'emudk aMumufrae&bJ aeoifo h vm;qdkwhJ ar;cGe;f udk ar;&r,f/
pma&;q&m[m a0'emawGudk azmfnTef;w,f/ a0'emawGudk
azmfxkww f ,f/ tJhvkd azmfnTe;f Edkizf kdY pum;vHk;oauFwawGukd vdku&f Sm
w,f/ wcgw&H ESvkH;om;u oauFwawGukd wdku½f ku d x
f kwv f kywf ,f/
ESvHk;om;rSm a0'emjyif;xefrIaMumifh zdnpfvkdufwJh a0g[m&awG[m
pmzwform;odkU 97
r[m*Eå0ifwef; 0ifuek f Muw,f/ pma&;q&m[m olUvuf&mawGtwGuf
a0'emudk arG;jrLMu&w,f xifw,f/
pma&;q&m qdkwm a0'emeJY jzpfwnf&wJh owå0g/
a0'emrJ&h if tEkynmrJw
h ,fvaYkd wmif qdck siw
f ,f/ tEkynmrSe&f if
a0'emwpfckckawmh ay;Edkif&wmyJ/ om,mjcif;a0'em (cHpm;rI) vm;
odkYwnf;r[kwf qif;&Jjcif;a0'em (cHpm;rI)vm;... qdkwmom uGJjym;
Edkifygw,f/
tEkynmawmfawmfrsm;rsm;[m 'kua© 0'emudk azmfneT ;f wmjzpfvkYd
pma&;q&mrSm&dSwJh a0'emuvnf; 'ku©awG csnf; rsm;rSmyg/
tJah wmh pma&;q&m[m olaeomxdkio f mjzpfzkYd 'kuu
© kd raMumuf
r&GH vnfyif;zuf aygif;Mu&w,f/ vlwcsKdU[m pma&;q&mudk 'ku©
aumifvdkY jrifcsifjrifw,f/ 'g[mvnf; obm0uswmrdkY olYtwdkif;
xm;vdkufygw,f/
n 9 ; 36
15 ZGef 2018/

p
98 rif;aoh

pma&;q&ma&SUrSm vlawG r[kwfwm rvkyf0HhMuygbl;/


pma&;q&mu trSeu f kda&;wJhol qdk&ifayghav/ pma&;q&ma&SUrSm
vlawG r[kww f m rvky0f Hhwmu pmxJrSm xnfha&;rSmaMumufvkdY
jzpfw,f/
'gayr,fh wcsKUd u r[kww f mvnf; vkycf siw f ,f/ pma&;
q&mu xnf h a &;rS m vnf ; aMumuf M uw,f / tJ h ' D h t cgrS m
r[kwfwm vkyfcsifwJholawG vkyfwwfwm &dSw,f/ tJh'gu
pma&;q&m&JU uavmifudk ½dkufcsKd;zdkY MudK;pm;wmygyJ/
olw[kYd m wenf;enf;eJY pma&;q&m&JU uavmifukd ½dkucf sK;d zdkY
MudK;pm;Muw,f/
tJh'DtcsdefrSm....
v wcsKdUu OD;usKd;usw,f/

v wcsKdU acgif;axmifvmw,f/

v wcsKdUu vdkif;ajymif; oGm;w,f/

v wcsKdUu y&d,m,feJY qufvkyfw,f/

v tJhawmh pma&;q&mxJrSm rluGJawG xGufvmw,f/

v wcsKdUu uavmifypfol/

v wcsKUd u awmfvSea f &;orm; jyKjyifajymif;vJa&;0g'D/


v wcsKdUu omul; uyfzm; toHk;awmfcH/

v wcsKd U u *E¦ 0 if a wG e J Y acwf u d k ajymif ; ol jyif o l

acwf&JU o½kyfudk azmfol/


p
&DAsL;rl
uRefawmfpmtkyf &DAsL;awG a&;&if rl&dSygw,f/
tJ'h gawGuawmh pmtkyyf gtaMumif;t&mudk MudKuf&if a&;w,f/
a&;ola&m taMumif;t&ma&m ESpfckpvHk; MudKuf&ifvnf; a&;w,f/
a&;oludk MudKufjyD; taMumif;t&mudk cHwGif; rawGU&ifra&;ygbl;/
taMumif;t&mudk MudKufjyD; a&;olu tawmfacsmaf ew,fqkd&ifvnf;
ra&;ygbl;/ aemufwpfcku a&;oleJY taMumif;t&mudk odyrf MunfhbJ
pdwfxJ [m',xJu olUtvdkvdk MudKufae&ifvnf; a&;avh&dSw,f/
tJhvkd MudKufrwd mvnf; a&;oleJYtaMumif;t&m ESpcf kpvHk; yg0ifjyD;om;
jzpfaumif;jzpfrSmyg/
aemufwpfcku zwfvdkYuawmh enf;enf;cufw,f av;w,f
qdkayr,fh odoifhw,f zwfxkduw f ,f MudK;pm;zwf&ifvnf; &Edkiw f ,f
vdkY qdk&if &DAsL;a&;jzpfygw,f/
aemuf qefu Y sib
f uf wpfck &dyS gw,f/ zwfvu
kYd awmh omrefygyJ
odkYayr,fh tawmfacsmfaewmawG &dS&ifvnf; pmzwfy&dwfowfudk
vufwkdYwJhtaeeJY bmawGu bmjzpfaeaMumif; a0zefwJhoabma&;yg
w,f/ 'gayr,fh uRefawmftJhvkd a&;wm &Sm;ygw,f/ rsm;aomtm;jzifh
udk,fhtwåaemrwdeJY [yfpyfwJh pmtkyfudkyJ &DAsLa&;wm rsm;w,f/
100 rif;aoh
wu,fawmh uRefawmfh &DAsL;awGu wu,fh &DAsL;ppfppf
r[kwfyg/ [kwfp&mvnf; rvdkvdkY awG;xm;ygw,f/ taMumif;u
vlxktwGuf &nf&, G vf jkYd zpfygw,f/ vlrI vlwef;pm; tvTmwpf&yf&yfukd
OD;wnfwm r[kwfygbl;/ &DAsL;&JU t"dyÜm,fu ygwJh taMumif;t&m
taMumif;tcsuaf wGukd oHk;oyfwm a0zefwm jzpfygw,f/ uRefawmfh
&DAsL;awGrmS oHk;oyfa0zefw,fqkw d mxuf uReaf wmfbmudk awGUvku d vf kYd
bmudk awG;rdw,fqkdwm a&;w,f/ b,fwke;f u b,frSmawmh awGUzl;
w,f qdkwmudk qufpyfjyD; ajymavh&dSygw,f/ jyD;awmhrS udk,fhtjrif
udk,htf ,ltqudk a&;w,f/ pmtkyx f Ju wpfckckaMumifh udk,ht
f jyKtrl
wcsKdU ajymif;vJoGm;wm csKd;auGUoGm;wmrsKd; jzpfcJh&if udk,fhjzpfpOfudk
wifjyw,f/ udk,f rMuHK&&ifvnf; b,fol b,frSm bmoabm
MuHK&wmudk jrifzl;&if a&;w,f/
'g[m uReaf wmfh &DAsL;a&;wJh oabmtusO;f ygyJ/ wu,fawmh
pmtky&f DAsL; (pmtkyof Hk;oyfcsu)f qdkwmxuf pmtkyt f nTe;f oabmyJ
jzpfygw,f/
uRefawmfh ,lqcsuu f pmtkyyf gtaMumif;t&mudk rvdktyf&if
rajymyg/ uRefawmft h nTe;f aMumifh pdw0f ifpm;&if zwfMunf/h tao;pdwf
awGUEdkif zwfEdkifygw,f/ pmtkyfyg taMumif;t&mudk aumufjyD;
wifjyoifh&if wifjyygw,f/
uReaf wmfu pmtkyzf wfysi;f olawGtwGuf tESpcf sKyf aumufEkwf
wifjyjyD; ra&;yg/ tJhvdkvlawGudkvnf; &nf&G,fjyD; b,fawmhrS
ra&;yg/ pmzwfcsifaomfvnf; zwfzdkY zdzdpD;pD;tcsdefr&wJholawGeJY
pmzwfysi;f ol awGqkdwm wlovdkvkdeJY rwlygbl;/ 'gudk cGJjcm;em;vnf
oifhw,f xifw,f/
pmtkyfawGeJY ywfoufjyD; ajym&jcif; &nf&G,fcsufawGvnf;
&dSw,f/
v yxr wpfcku pmzwfapcsifwm/

v 'kwd, wpfcku zwforQpmudk aMunufapcsifwm/


pmzwform;odkU 101
v wwd, wpfcku zwfoltcsif;csif; zvS,fapcsifwm/
v pwkw¬wpfcku OD;aESmufudk qGay;wm/

v yOör wpf c k u pmaumif ;ud k vuf qifh urf;wm rQwm/

pmtkyfaumif;eJY rvGJapcsifwm/
v aemufqHk;wpfcku 'Dpmtkya f umif;w,fvkdY ajymwJh tqifh
xuf ausmfvGefapcsifwm/
pmtkyaf wG taMumif;ajym&wm vlawGtaMumif;ajym&wmxuf
tukov kd u f if;w,fvv Ykd nf; cH,jl zpfw,f/ pmtkyaf wGtaMumif;ajym&if;
aemifvmr,fhvlawGudk 'DpmtkyfawGxuf ydkaumif;atmif a&;om;
jyKpkapcsiw f Jh oabmvnf; ygygw,f/ a&SUu a&;cJhom;cJhwJholawGrSm
tm;enf;csuaf wGvnf; &dw S ,f/ tm;omcsuaf wGvnf;&dw S ,f/ tm;om
csufawGxuf ydkaumif;wJh tm;omcsufawG jzpfapcsifwm uRefawmfh
&nf&G,fcsufjzpfygw,f/
bmomjyefwmutp pum;vHk;zvS,w f m tygt0if jrefrmpmay
udk orm;½dk;usrS tajctaerSmyJ ausmufcsrxm;bJ ydkaumif;wJh
tqifhukd jrifhjrifhoGm;zdkY rsK;d qufwkdi;f u vkyMf u&r,fvkdY cH,lygw,f/
vl[m &orQtcsdefrSm pmtkyfawG tukefzwfzdkY rjzpfEdkifygbl;/ udk,feJY
oufqkid &f m e,fy,fu a&;om;xm;wJh pmtkyaf wGukad wmif tuket f pif
zwfzdkY rjzpfEdkifygbl;/ tcsdefu tuefYtowf&dSw,f/ OD;aESmufu
tuefYtowf&dSw,f/ 'gayr,fh pOf;pm;awG;ac:rIeJY avhvmrIu
tueft Y owfr&dyS gbl;/ pdwMf udKuf avhvmEdkif pdwMf udKuf awG;ac:Edkiyf g
w,f/
'ghaMumifh avhvmrIawGrmS zwfoifw h J avhvmoifw h Jh zwf&r,f
avhvm&r,f avhvmxdkufwhJ zwfxdkufwJh pmtkyfawGeJY jrefjref wdkYxd
rdav ydktusKd;rsm;avvdkY jrifw,f/ 'ghaMumifh tpm;aumif;pm;&&if
cspfwJholudk owd&w,f qdkovdk pmtkyfaumif;aumif;zwf&&if
pmzwfoltcsif;csif; owdw& vufwdkYzdkY uRefawmf a&;jzpfaewm
jzpfygw,f/
102 rif;aoh
pmtkyf tnTe;f vdkY ac:ac: pmtkyf &DAsL;vdkY ac:ac: vGwv
f yfpGm
ac:a0:oHk;EIef;vdkufygw,f/
pmzwfjcif; tavhudk wpdkufrwfrwf toHk;csEdkifMuygap/
aeYv,f 1 ; 59
25 ZGef 2018
awmifMuD;NrKdU/

p
pmayapmifhewfrsm;
jrefrmjynfrmS pmaya0zefa&; vdkaeygw,f/ 'gayr,fh a0zefa&;
qdkwJhpum;vHk;udk Mum;vdku&f if awmfawmfrsm;rsm;u tEkwv f u©Pm
aqmifwJhbufukd awG;Muygw,f/ tJvkdawG;&jcif; taMumif;uvnf;
&daS ejyefw,f/ a0zefw,fqkw d vhJ al wmfawmfrsm;rsm;u tjyKoabmxuf
tysuo f abmudk ajymMu a&;Muwm rsm;vdkY tJhonfvkd xifukeMf uwm
jzpfr,f/ jrefrmpmayrSm a0zefa&;avmu wpfcwfqef;cJhwJh umv
&dScJhzl;w,f/ pmaya0zefa&;udk tMudwt f e,fvkyMf uwm/ yk*¾Kv
d af &;udk
ra0zefbl;/ csufusvufus a0zefw,f/ pmygtaMumif;t&mtay:
wifjyyHktay: ta&;tom;tay: ponfjzifh a0zefMuw,f/ EIid ;f ,SOf
a0zefrIudkvnf; vkyfw,f/ acwfpepfeJY EIdif;,SOfovdk urÇmeJY ,SOfjyD;
vnf; ajymMuqdkMuw,f/ vGw J mawGU&if rwkrYH aES; a&;w,f/ jywfjywf
om;om; udk,fh,lqcsufudk ydkifydkifqkyfudkifjyD; ajymEdkifa&;EdkifMuwm
awGU&w,f/
104 rif;aoh
'Dhaemufydkif; oa&mfpmawG awGU&w,f/ oa&mfpma&;wJholawGxJrSm
pmtkyfudk oa&mfa0zefwJhpmrsKd; wcsKdUudk zwf&awmh 0rf;omrdw,f/
'DvdkvlawG rsm;rsm;jzpfxGef;ygapvdkY qE´jzpfrdw,f/
pmaya0zefa&;q&mrsm;xJrSm '*kefwm&m eJY armifpGrf;&nfudk
av;pm;rdygw,f/ wjcm; a0zefa&;q&mrsm;vnf; &dSygvdrfhr,f/
'gayr,fh pmaya0zefa&;udk rsm;rsm; pm;pm; rzwfzl;awmh rodryd gbl;/
av;pm;rdwJh q&mMuD;awGxJu bmudk MudKufwmvJvdkY ar;&ifawmif
awmfawmfMudK;pm;,l&tHk;r,fh taetxm; yg/
pmaya0zefa&;udk uReaf wmf rvkyEf kid af o;bl;/ ra&;Edkiaf o;bl;/
csO;f uyfrIukdawmif tawmfvky, f lae&ygw,f/ 'gayr,fh pmaya0zef
a&;&JU wefzkd;udk awG;rdw,f/ pmaywpfck t&nftaoG;jrifhzkdY a0zefa&;
acwfpm;zdkYvdkw,f/ pmaya0zefa&; u@usqif;wJhtcgrSm pmay
t&nftaoG;awG edrfhukefw,f/
pma&;wJholawGxJrSm aygufvTwyf Jpm;awG rsm;vmw,f/ A&rf;
AwmawG rsm;vmw,f/ pma&;olqkdwm a&;csi&f m a&;wwfwJhobm0
&dw
S ,f/ odkaY yod pmzwfou l kd av;av;eufeufoabmxm;jyD; a&;om;
jyKpkwm rvkyf&if pmayavmu&JU tqifhtwef; usqif;vmw,f/
pmzwfolawGu a0zefa&;udk vkyw f wfavh r&dSygbl;/ 'gayr,fh olwkdY
pdwx f JrSm zwfvkduw f meJY pmtky&f JU twdrt f euf pma&;ol&JU apwemudk
tuJcwfrdMuw,f/
tckacwfrSm ydkqdk;vmw,f/ pma&;olawmfawmfrsm;rsm;u
tvG,v f rf;udk vdkuvf mMuw,f/ acwfuvnf; ydkjyD; vG,v f mwmudk;/
tifwmeufawG jrefEIef;jrifhvmw,f/ ae&mwum &vmEdkifMuw,f/
avhvmrI tajccHav; &dSol *l;*Jvu f kd ESHYESHYpyfpyf acgufwwfwwfwJhol
t*Fvdyfpmav; tajccHem;vnf wwfodwJhol pmydk;av;vnf; 0ifae
ol... polwdkY[m pma&;zdkY MudK;pm;Muw,f/
pma&;wm aumif;ygw,f/ pma&;wm[m tawG;tMuHeJY tawGU
tMuHKukd zvS,Mf uwmygyJ/ 'Dae&mrSm tawG;tac:awG yef;aygif;wpf&m
pmzwform;odkU 105
NyKdiMf uap&if taumif;qHk;aygh/ pmaya0zefa&;[m yef;ckwyf GJ r[kwf
ovdk tnTefYcsKd;wmvnf; r[kwfygbl;/
pmaya0zefa&;[m pmayudk apmifhwJhewfyg/ txl;ojzifh pmay
e,fy,frmS A&rf;AwmvlawG csO;f eif; 0ifa&mufvm&if okwo f if&iS ;f vif;
ay;zdkY apmifha&SmufwJh ewfjzpfygw,f/ pmaye,frSm uavmifaumif;
awG &dSw,f/ pmaye,frSm uavmif,kwaf wG &dSw,f/ uavmifqkd;awG
&dSw,f/ pmaytqift hf wef;udk edrhaf tmifvkyrf ,fh uavmif,kwaf wGukd
pmaya0zefa&;ewfeJY wdkufxkwf&ygr,f/
pmayudk t&nftaoG;usapr,fh wifjyyHkawG wifjycsufawG/
pmayudk txifao;½Iwfcsp&m jzpfvmEdkifwJh pmtkyfrsKd;a&;olawG
okwo f if&r,f/ z,f&mS ;&ygr,f/ pmay&,fvkYd jzpfvm&if tayghtoGr;f
vnf; &dSEdkifovdk tav;tyifawGvnf; &dSEdkifygw,f/ tjrJwrf;
tav;tyifawG vkyfaezdkY rqdkvdkyg/ xdkenf;vnf;aumif; pmayudk
tav;tyifawGcsnf;yJ &dSaezdkY rvdkyg/
ayghayghyg;yg; azsmfajzrIudk ay;wJh pmayqdk&ifawmif aumif;
aumif; rGefrGef pepfwus tm;xkwfxm;wJh yHkpHrsKd;jzpfoifhygw,f/
jrefrmjynfrSm [mopma&;q&mawG &dSwmyJ/ olwdkY[m pdwf[m',
&Tijf rL;zdkY &nf&G,jf yD; [moawG a&;Muayr,fh awG;p&mawG ygw,f/
q&mMuD; OD;atmifoif; ajymovdk &,fp&m aemufrSm armp&mygw,f/
tawG;udk ay;w,f/ acwfukd xif[yfw,f/ vlro I ½kyu
f kd azmfMuw,f/
tDMumauG; armifaumif;xdkuf polwkdY[m pdwaf zsmaf jzp&m [moawG
a&;Muayr,f h csmaywl ; awG r[k w f M uygbl ; / avmuf a vmuf
vm;vm;&dSwJh pma&;q&mawG jzpfygw,f/
wu,fawmh pmaya0zefa&;udk vkyMf uwmu pmzwfoal wGyg/
pmzwfolawGu tjrJwrf;a0zefa&;udk vkyaf eMuw,f/ 'gayrJh pmzwf
olawG&JU pmaya0zefa&;[m olwdkYudk,f olwdkYom odapjyD; wjcm;
pmzwfolawGudk us,fus,fjyefYjyefYodapzdkY rjzpfMuygbl;/
'ghaMumifh pmaya0zefa&;q&mawGu pmaye,fxJ csOf;eif;
106 rif;aoh
0ifa&mufvmwJh pmtkyfawGudk a0zefa&; rjywfvkyfMu&ygr,f/
uavmif,kwfawGudk a0zefokwfoifa&; rvkyfvdkY pmaye,f[m
jynfolawG txifao;p&m jzpfvmw,f/ pmayudk ckwHk;vkyjf yD; udk,f
usKd;pD;yGm; csJUxGifwJholawG &dSvmvdkY pmay[m wu,fwwfodolawG
tMum;rSm wHawG;cGuf yufvufarsmae&w,f/ 'gudk owd&o Sd ifw
h ,f/
pma&;q&mawGa&m pma&;olawGa&m pmzwfolawGa&m pmorm;awG
pm*sydk;awG pmaycspfjrwfEdk;ol awGa&m ynmorm;awGa&m owd&dS
oifah eygjyD/ wu,fh pmaya0zefa&;orm;awG tpOfwpdkuf MuD;pdk;aeyg
ap/ tay:,H pmaya0zefa&;orm;awGvnf; tqifhwpfqifhudk
wufEdkifMuygap/
aeYv,f 12 ; 02
5 Zlvdkif 2018/

p
zwfnTef;awG
pmorm;awGtwGuf zwfnTe;f awGvkdw,f/ zwfnTe;f awGu pm
rzwf&ao;wJo h al wGukd tMuHay;w,f/ tjrnf;auR;w,f/ zwfvufp
vlawGtwGuf pmzwf&dSefudk wGef;wifay;w,f/ zwfjyD;om; vlawG
twGuf tjrifzvS,fjyD;om;jzpfw,f/ zwf&if; ausmfoGm;rdwmawG
twGuf aemufjyefvSnfhcsufwpfckvnf; jzpfw,f/
zwfneT ;f awGu pmorm;tcsi;f csi;f zvS,zf kYd jzpfw,f/ zwfneT ;f
awGu pmzwf&if; tp rqGrJ ad o;olawGtwGuf taxmuftyHjh zpfw,f/
zwfnTef;awGu udk,frzwfjzpfao;wJh pmtkyfawGtwGuf tjrnf;jzpf
w,f/
zwfnTe;f awG a&;&if; MunfhnTe;f awGyg a&;jzpfw,f/ zwfnTe;f
awGqdkwm pmtkyfawGudk ajymwmjzpfjyD; MunfhnTef;qdkwmuawmh
½kyf&SifawGudk nTef;wmjzpfygw,f/ wpfcgw&H pmrzwfcsif&if ½kyf&Sif
aumif;awG[m pmtkyaf umif;awGvkdyJ tjrif t,ltqawGukd &Edkiaf p
w,f/ 'ghaMumifh 0w¬KawGtay: tajccH xm;wJh Munfph &mawGuvnf;
ta&;MuD;vdkY aejyefw,f/
uReaf wmfu pmorm; aygufp/ pmawmxJrmS vl&nfrvnfao;wJh
csmwdw/f pmwdkaypvnf; a&;jzpfaewJh ol/ pmwdkinKd jzpfzkdY MudK;pm;ae
108 rif;aoh
wJhol/ tJhawmh pmorm; bdk;atMuD;awGqDu enf;rSD;w,f/ em,lw,f/
olwkuYd kad r;w,f/ olwkaYd jymwm em;usyg;us em;axmifw,f/ jyefvnf
ar;cGe;f xkww f ,f/ udk,hx f if jrifcsuu
f kd ajymw,f/ olwkdY rSwcf suu f kd
,lw,f/ wwfEkdio f a&GU udk,uf tar;rsm;jyD; olwkdY ajympum; rsm;rsm;
em;axmifw,f/
zwfneT ;f awGu pmawmxJrSm rsupf v d nfjyD; c&D;ra&mufolawG
twGuv f nf; taxmuftuljyKygvdrrhf ,f/ zwfp&mawGu rsm;vSw,f/
jrefrmvdkawmif ukeEf kdirf ,frxif/ t*Fvyd v f kd a&;xm;wmawGqkd ydkvkdY
awmifrsm;aygh/ vluvnf; oufwrf;wdkw,f/ vlUb0qdkwm &cJw,f/
vlUb0a&muf&ifvnf; pmayudk ESpEf pS Nf cKduNf cKduaf vhvmoljzpfzkYd cJ,Of;
jyefw,f/ pmzwfayzwfjzpfcsi&f ifawmif ywd½lyjzpfwJh tajctaeudk
a&mufOD;rS &OD;rS/ tpOfwpdkuf &zdkYrvG,f/ &&ifvnf; pmawmxJrSm
vdkcsifwmr& jzpfwwfjyefw,f/
tJhawmh zwfnTef;awGu wpfpHkwpf&m ulnDay;EdkifMuw,f/
vlawmfawmfrsm;rsm;u udk,fhtouft&G,fxuf aemufusjyD;wJh
&ifhusufrIudkom &Muw,f/ toufeHygwfxuf ydkwJh todÚmPfudk
&wJhol&Sm;w,f/ vl[m tcsdef&JUaemufrSmom trSDvdkufaeMu&w,f/
tcsdefxuf a&SUudk BuKdajy;aewhJolu &Sm;w,f/ 'Dawmh b0rSmvnf;
jzpfcsiw f mawGukd aemufusjyD;rS &Muw,f/ tcsed rf SD tHukduf a&mufMu
wJhol &Sm;w,f/
tJhawmh pmzwform;awGvnf; xdkenf;vnf;aumif;yJ/ pmzwf
oufwrf;eJY trQ ydkjyD; t&nftaoG; aumif;wJh pmzwfjcif;rsKd;udk &zdkY
cufvSw,f/ awmfawmfrsm;rsm;[m zwfMuw,f/ 'gayrJh tcktcsed x f d
b,fvdk zwf&r,f qdkwmudk em;rvnfMuwm rsm;w,f/
v b,favmufzwfw,f qdkwmxuf b,fpmtkyu f kd zwfwm
qdkwm ydkta&;MuD;w,f/
v b,fpmtkyu f kd zwfw,f qdw k mxuf b,fvzkd wfw,fqw kd m
ydkta&;MuD;w,f/
pmzwform;odkU 109
v b,fvkd zwfw,fqkw d mxuf b,f&nf&, G cf suef YJ zwfw,f
qdkwm ydkta&;MuD;w,f/
v b,f&nf&, G cf suef YJ zwfw,fqw kd mxuf bmpdwef YJ zwfw,f
qdkwm ydkta&;MuD;w,f/
v bmpdwfeJY zwfw,fqdkwmxuf zwfcsifvdkY zwfaewmu

taumif;qHk;jzpfw,f/
pmudk tay:,Hzwfwmxuf pm&if bmrS rzwfwm taumif;
qHk;jzpfygw,f/ zwf&ifvnf; pmtkyftrsm;MuD;zwfwmxuf pmrsm;
rsm;zwfwm ydkaumif;w,f/ pmrsm;rsm;zwf&ifvnf; ememzwfrS &r,f/
pmenf;enf;udk ememzwfwmeJY pmrsm;rsm;udk tay:,HzwfwmeJY tawmf
uGmjcm;ygw,f/ pmorm;awGxJrSm tpmraMuwJh pm*a,mifawG
rsm;ygw,f/ pmtkyaf wGtrsm;MuD;zwfjyD; pum;vHk;awG ydaewJholawG
awGU&w,f/ pum;vHk;awGeJY wdkiyf wfaeolawG rsm;w,f/ tESpo f m&udk
rawGUEikd b
f J tay:,H jrnfweG af wmufw;D aewwfwmudk om,maeolawG
rsm;w,f/
&Gww f wf zwfwwfwm tESpo f m& r[kwrf Se;f odzkdYvkdygw,f/
t&Gw[ f m tom;r[kwrf Se;f owdcsyzf kdY vdkygw,f/ t&Gwu f tm[m&
r&dSygbl;/ tom;uom tm[m&jzpfygw,f/
uRefawmfqkd [dk;t&ifu vlawGpmzwfayzwf r[kw&f if txif
ao;wwfygw,f/ 'gayr,fh tck tJh'D tjrifajymif;oGm;w,f/ pmudk
tay:,HzwfjyD; vlMum;xJ a[mifzGma[mifzGm vkyaf ewJhvlxufpm&if
bmrS rzwfwJholu ydkvdkYawmif ESpfvdkzG,f &dSaeygao;w,f/ wcsKdUu
pmzwfw,f/ 'gayr,fh jrnfweG af wmufw;D wwfzkYd zwfw,f/ vltrsm;
Mum;rSm EIwfqdwfaewmxufpm&if jrnfwGefawmufwD;wwfwm
aumif;ayr,hf wu,ftvkyv f kyMf uawmhr,fqk&d if jrnfweG af wmufw;D
wwfwJhtqifheJY bmrSvkyfvdkY r&bl;qdkwm em;vnfzkYd aumif;w,f/
pmorm;awmfawmfrsm;rsm;[m ajymwwfygw,f/ 'gayr,fh wu,fvkyf
wwfol &Sm;ygw,f/ olwdkY tvkyfudku ajymzdkYvdk cH,lolvnf; &dSyg
110 rif;aoh
w,f/ rSeo f ifhoavmuf rSeyf gw,f/ odkYayr,fh wpf&m&mcdkiEf Ie;f rrSef
yg/ todjyD;&if em;vnfrI vdkuf&w,f/ em;vnfrI[m vufawGUeJY
aygif;rS tukeftpOf jyD;ajrmufwJh tqifhudka&mufw,f/
odjcif; em;vnfjcif; vufawGUvkyfjcif;awGrSm xyfrHpOf;pm;
qifjcifjcif; ryg&ifvnf; rvG,fyg/ ynmtpOf vdyfywfrvnfwJh
tajctaeudk a&muf&ygw,f/ vdyfywfrvnfwJh avhvmrI[m
vlUtodkif;t0dkif;twGuf tqdyftawmufjzpfEdkifygw,f/ jyD;awmh
vlUywf0ef;usiftwGuf npfnL;p&m jzpfygw,f/
pmzwfayzwform;awG avhvmrI vdyfywfvnfygap/
pmawmhzwfw,f/ tpmraMubJ tefxkwjf yD; &ifjynfh&ifu,f
jzpfjcif;rS uif;a0;Muygap/
pmtefzwfawGeJY jynfoludk tvkyftauR;rjyKcsifprf;ygeJYvdkY
qdkcsifygw,f/
pmu &wJhtm[m&eJY cGeftm;jzpfjyD;&vmwJh vkyftm;eJYom
vlxkudk tusKd;jyKEdkifMuygap/
nae 4 ; 16
5 Zlvdkif 2018/

p
pmrsm;eJYvl
i,fi,fu zwfcJhzl;wJh pmtkyfawGtaMumif; jyefawG;rdw,f/
pmtkyaf wG&JU vTr;f rdk;rIu odyMf uD;wmudk;/ 'Dvkd vTr;f rdk;cH&wmudkvnf;
i,fi,fwke;f u MudKufcw hJ ,f/ tJ'v
D kd tvTr;f rdk;cH&wmudku aysmaf ewm/
auseyfaewm/ pmtkyfawG&JU vTrf;rdk;rIcH&wmudku udk,fhukd,fukd,f
MuD;jrwf ovdk cHpm;ae&w,f/
wu,fawmh pmtkyfawG&JU vTrf;rdk;rIudk cH&wmwifruygbl;/
pma&;q&mawG&UJ vTr;f rdk;rIukv d nf;cH&w,f/ uRefawmfh p½dkuf udk,w f kid f
u tpGJMuD;olqkdawmh pma&;q&mudk txifMuD;av;pm;pdwu f tvdkvkd
pGJjyD;om; jzpfaew,f/ pma&;olqdk&if tvdkvdk txifMuD;aejyD;om;
qdkwJhyHkpHvnf; jzpfaeawmhw,f/
pmtkyaf wGukd cGJjcm;jyD; rMunfhEkdicf Jhao;wJh tcsed /f pma&;q&m
awGukd ydki;f jcm;jyD; rjrifwwfao;wJh tcsed /f 'Dvkdtcsed af wGrSm jzpfcJhwJh
pdwu f aumif;vnf; aumif;w,f/ raumif;vnf; raumif;bl;/ bmyJ
ajymajym tJ'Dtcsed af wGu pmzwftm; t&dSet f aumif;qHk; ESpu f mvawG
jzpfcJhw,f/ vGefcJhwJh 2008 2010 avmufujzpfygw,f/
112 rif;aoh
ajymif;vJjcif;oabm
ckaemufykdi;f pmtkyaf wGtay:rSm jrifwJhtjrif ajymif;vmw,f/
pma&;q&mawGtay: jrifwJhtjrif ajymif;vmw,f/ pma&;q&mqdkwJh
pum;vHk;a0g[m&udk pma&;jcif;tvkyfudk vkyfolqdkwmxuf ydkjyD;
pOf;pm;vmcJhw,f/ pma&;q&mudk b,fvkd owfrSwrf vJ qdkwmvnf;
udk,fhpdwfxJrSm pGJpGJjrJjrJ jzpfvmw,f/ oD;oD;oefYoefYjzpfvmw,fvdkY
ajym&if ydkrSefygvdrfhr,f/
vlawGu pma&;Muw,f/ &nf&, G cf suf trsK;d rsK;d eJY a&;MuwmygyJ/
'gayr,fh b,fvdkvlrsKd;[m pma&;q&mbGJUudk cHxdkufovJ qdkwm
ar;cGef;xkwf&rSm jzpfygw,f/ uRefawmfh pdwfudk uRefawmfjyefMunfh
rdw,f/
wcsKdUu...
v wcsKdUpma&;q&mawGudk uRefawmf ydkav;pm;rdvmw,f/

v wcsKUd pma&;q&mawGukd t&ifvky d J uReaf wmf av;pm;rdw,f/


v wcsKdUpma&;q&mawGu rav;pm;xdkufawmhbl;/

v wcsKdUpma&;q&mawGu av;pm;xdkufayr,hf rMunfnKd

xdkufbl;/
v wcsKdUpma&;q&mawGu av;pm;MunfnKdxdkufol pm&if;

r0ifygbl;/
v wcsKdUpma&;q&mawGu rESpfNrKdUp&m jzpfvmw,f/

v wcsKdUpma&;q&mawGu vkyfpm;pm&if; 0ifvmw,f/

v wcsKUd pma&;q&mawGuawmh rnfumrwå jzpfjrJ jzpfqa J ygh/


pmtkyfawGudk aoaocsmcsm avhvmwJhtcg/ pmtkyfawGudk a&;wJhol
awG&UJ apwemudk cHpm;rdw,f/ olw&kYd UJ tm;xkwrf u I kd em;vnfvmw,f/
olwdkY&JU tjrifoabmxm;udkvnf; avhusufrdvmw,f/ olwdkY&JU
b0udkyg avhvmrdvmw,f/
v wcsKdUpma&;q&mawGu &TD;w,f/ jzD;w,f/

v wcsKdUpma&;q&mawGu a&mcsw,f/ azmcsw,f/


pmzwform;odkU 113
v wcsKdUpma&;q&mawGu ausmfcsw,f/
v wcsKdUpma&;q&mawGu olU[mudk igh[m vkyfw,f/
v wcsKdUpma&;q&mawGu vufujrif;w,f/
v wcsKUd pma&;q&mawGu tusK;d tjrwfukd tjrJacsmif;aew,f/

ckaemufydkif;
'Dah emufykid ;f pma&;q&mqdkwhJ vlwef;pm;tvTmudk ydkjyD; tuJcwf
vmrdw,f/ ckacwfrSmvnf; avhvmp&m Channel u aygrSayg/ em;
pdkufaxmifcsifp&m eH&HawGuvnf; 'keJYa';/ pma&;q&mawG avmb
MuD;&if omrefvludk rrDygbl;/ pma&;q&mawG jcKd;jcHjyDqdk&ifvnf;
omrefvl vdkuv f kdY rrDEkdiyf gbl;/ tckaemufykdi;f rSm pmudk tusK;d tjrwf
MunfhjyD; a&;wJhol ta&twGufu ydkrsm;vmw,f/ pmudk a&;csifvdkY
a&;wJh ol &Sm;vmw,f/ pmudk a&;csiv f kYd a&;wJo
h al wGuk,
d wf kid rf mS udku
pma&;jcif;aMumifh&vmwJh *kPfyk'fudk wyfrufpdwf rsm;vmw,f/
jrefrmjynfrSm aeYpOfvdkvdk pmtkyfawG xGufaew,f/ pmtkyf
qdkiaf wGrmS vnf; pmtky0f ,foal wG tvsirf jywfawGU&w,f/ e,fa0;u
rSm,l zwf½IolawGvnf; rsm;vmw,f/ tGefvdkif;rSmvnf; pmawG
aeYpOf a&;MuolawG &dSvmovdk zke;f pc&ifay:u pmawGukd aeYpOfvkdvkd
zwf&IwJholawGvnf; rsm;vdkYvmaew,f/

ajymif;vJvmjcif;
trSefwu,fqef;ppfMunfh&if 2012 aemufydkif;avmuf pjyD;
ajymif;vJrIjzpfpOfudk awGUvm&w,f/ pma&;olawG&JU taetxm;
ajymif;vmw,f/ pmzwfoal wG&UJ taetxm;ajymif;vmw,f/ pmzwfykH
awGvnf; ajymif;vmw,f/ jzefYcsdyHkawGvnf; ajymif;vmw,f/
'Dvdkajymif;vmwJhae&mrSm pma&;olawG ajymif;vmwJh yHkpHudk
trsK;d rsK;d awGUvm&w,f/ pmzwfoal wG&UJ pmzwfyv
kH nf; odoo
d momMuD;
ajymif;vJvmw,f/ 'Dvdkajymif;vJvmwJh yHkpHaemufrSm tm;omcsuf
114 rif;aoh
tm;enf;csuf ud, k pf &D v
Sd mw,f/ tm;omcsuaf wGuvnf; rsm;vdaYk eovdk
tm;enf;csuaf wGuvnf; ukvkdYrvG,af vmufwJh a&m*gqdk;vdk jzpfvm
awmhw,f/
'gawG&JU ajymif;vJjcif;jzpfpOfu obm0usygw,f/ txl;
ojzifh jrefrmjynfrSm tdkifwDylaygif; aygufuGJvmjcif;uae pMunfh&
r,f/ vlwkid ;f vufxrJ mS rdkbkid ;f zke;f wpfvkH;pD &dv S mjcif;uae tjyefu
Y s,f
vmw,f/ tck pmtkyef JY zke;f [m wpfom;wnf; jzpfvmaejyD/ pmtky&f JU
yHkpHu ajymif;vmaejyD/
pma&;ol pmzwfol pmzwfyHk pmtkyjf zefYcsyd HkwkdY ajymif;vJvmjyD/
pmzwfjcif;uae&wJh todÚmPftaetxm;uvnf; ajymif;vmw,f/
pmzwfjcif;eJY pma&;jcif;tay: cH,w l hJ tjrife"YJ avhyg ajymif;vmw,f/
aemufig;ESpfavmufqdk&if ydkjyD; ododomom jzpfvmygvdrfhr,f/
vlrIaA'udk avhvmwJhol vlrIaA'e,fy,frSm ausmufcs&Sio f ef
aeolawGu 'Dajymif;vJjcif;jzpfpOf tay:rSm avhvmqef;ppfjyD;awmh
pmawGayawG a&;om;&if odyfaumif;rSmyJ/ bmyJajymajym ajymif;vJ
jcif;[m aumif;aom ajymif;vJjcif;bufukd &mcdkiEf eI ;f rsm;rsm; a&muf&if
atmifjrifygw,f/ qdk;usK;d bufukd ta&mufveG jf yD; pma&;ol pmzwfol
bufu t,l,drf;vdkY wdrf;rSm;oGm;jyD; xdef;uGyfrJholenf;vm&if
wdkif;jynf epfemw,f/
'Dawmh zefw;D olvnf; zefw;D Muaygh/ xde;f olvnf; xde;f Muaygh/
udk,pf tD vkyrf mS apwemygygeJY wpdkurf wfrwf MudK;pm;tm;xkwo f al wG
rsm;vm&if pmawGvnf; aumif;/ vlawGvnf; aumif;vmr,fvdkYyJ
,HkMunfygw,f/
n 10 ; 32
31 Zlvdkif 2018/

p
rufaqhcsfzvS,frI
rsKd;qufa[mif;u rsKd;qufopfudk tarGay;onf/ bmawGudk
ay;cJhoenf; qdkwmudk ar;cGef;xkwf&rnf/ aumif;arGESifh qdk;arGrsm;
ygEdkirf nf/ tawGUtMuHKrsm;ygrnf/ tawG;tMuHrsm;ygrnf/ &SmazGazmf
xkwfEdkifcJhonfrsm; ygovdk rauseyfcsufrsm;udkvnf; vufqifhurf;
Edkifao;onf/ 'gudk xnfhwGuf&rnf/
rsK;d qufa[mif;ESihf rsK;d qufopftMum; todumG [rI &dES kid o f nf/
pepfa[mif;rSm ydwaf vSmifcH&olESihf 'pf*spw f ,frsK;d qufwkdYtMum; em;
vnfrI vGEJ kid o f nf/ todEke,faomrsK;d qufopfukd ½dkuo f iG ;f yHkavmif;rI
vnf; jzpfoGm;Edkio f nf/ acwfopfurÇmü jzpfwefpGr;f rsm; rsm;vSonf/
tdkiwf DaMumifh owif;wdkY tysHUus,v f monf/ tdkiw f DaMumifh rufaqhcsf
rsm; ysHUvmonf/ rufaqhcsfrsm;ü tmCmwrsm; ygvmonf/ trkef;
w&m;rsm; ygvmonf/ tNiKd;taw;rsm;ygvmonf/ tdkifwDudkoHk;í
pum;vHk;csi;f wdkucf ku d rf Iukd ,ck MuHKae&onf/ rauseyfcsurf sm;onf
tdkifwDudk pD;eif;í rsKd;yGm;vmonf/
tdkifwDaMumifh rufaqhcsfrsm;udk azmcsif;aomcsif; &vmonf/
rufaqhcsaf wGu ,cifuxuf aygvmonf/ rufaqhcsrf sm; r&Sm;awmh/
odkYaomf b,frufaqhcsfu trSef b,frufaqhcsfu trSm;qdkwmudk
a0cGEJ kid rf I ÚmPf&nf edrv hf monf/ a0zefykid ;f jcm; pdppfjcif; enf;vmonf/
116 rif;aoh
Information Literacy edrhv
f monf/ odkYaMumifh y#dyu©rsm;u MuD;xGm;
vG,fonf/
rsK;d qufopfonf tdkiw f Dukd aumif;aumif; udkiw f G,Ef kdio f nf/
rsKd;qufa[mif;onf tdkifwDESifh tuRrf;r0if/ odkYaomf olwdkYrSm jzefYcsd
p&m rufaqhcsrf sm; wjyHKwpfacgif;MuD; &daS eonf/ twdwu f rufaqhcsf
rsm;udk tem*wfodkY o,fvmMuonf/ ypöKyÜefonf axGjym; ½IyfaxG;
jcif;jzifh ESpyf g;oGm;ae&onf/ vlwkdY\ OD;aESmufukd tjref pOf;pm;cdki;f
onf/ tjref qHk;jzwfcdkif;onf/ OD;aESmufonf tdkifwD\ tjrefEIef;udk
vkdufae&í armvmonf/ xdkYaemuf OD;aESmufyef;vmonf/
csed JYaom OD;aESmufjzifh rufaqhcsrf sm;udkppd pf&m trSm;rsm;ygvm
onf/ trSm;onf tdkifwDaMumifh ysHUESHYEIef;jrefvmonf/
acwfopfurÇmonf rufaqhcsfrsm;jzifh jynfhESufaeonf/
rsKd;qufopfwdkY cHpm;csufrsm;jzifh tpmoGyfcH&aom rufaqhcsfrsm;udk
pm;oH;k &onf/ ynm[lonf rsK;d qufopftwGuf rufaqhcsjf zpfvmonf/
wu,fawmh rufaqhcsq f kdwm odrI\ueOD;tpom jzpfonf/ rsK;d quf
opfwu Ykd tpueOD;rSmyif csmcsmvnfaeonf/ xdaYk Mumifh wu,fyh nmrSm
usKHU0ifaeonf/
rsK;d qufa[mif;u ynmudk tarGray;/ tmCmwudkom tarG
ay;onf/ olwkYd rjzpfco hJ nfrsm;udk tm;rvdktm;r&ESihf jzefcY srd I jyKcsiMf u
onf/ rsK;d qufa[mif;\ ADZqdk;udk rsK;d qufopfu jiif;y,foifhonf/
tarGqdk;ukd vufrcHoifh/ rufaqhcsfrsm;udk wdnd§oifhonf/
þum; rsK;d qufa[mif;ESirhf sK;d qufopft&m rufaqhcsf zvS,rf I
jzpfpOfudk wifjyjcif;jzpfonf/
n 10 ; 09
21 Mo*kwf 2018
awmifMuD;NrKdU/

p
pma&;q&meJY pma&;q&mr[kwfwJh
pma&;olrsm;taMumif;
pmawGukd pum;vdk vkyjf yD; ajymcsiyf gao;w,f/ 'Dwpfcgawmh
pmawGukd a&;wJh pma&;q&mawG taMumif; ajymcsiw f ,f/ pum;vHk;u
]pma&;q&m} wJh/ pma&;jcif; tvkyrf Sm q&mwpfqlozG,f uRrf;usif
ydkiEf kdio
f lvkdY qdkvkdcsi[
f ef wlygw,f/ 'Dawmh xyfpOf;pm;p&mu q&m
wpfqltqifh ra&mufbJ tb,fhaMumifh ]q&m}wyf tac:cHcsi&f ovJ
qdkwmjzpfygw,f/ EIwu f sK;d aevdv
kY nf; jzpfaumif;jzpfrmS yg/ tpOftvm
aMumifv h nf; jzpfrmS yg/ b,fvkyd jJ zpfjzpf uReaf wmfwukYd awmh 'Da0g[m&
udk jyefvnfqef; ppfoihfjyDvkdY xifygw,f/
tajz&aumif;rS &ygvdrrhf ,f/ tajz&zdkY qdkwmxuf &d&S if;pGt J &m
udk e*dkrlvtwdkif; tomwMunf vufrcHao;bJ tenf;i,f txGefY
wufMunfhw,fvdkY qdkcsifu qdkvdkY &ygw,f/
118 rif;aoh
'ghaMumifh uRefawmf txGefYwufMunfhygOD;r,f/
pmtkyf wpftkyaf &;wdki;f pma&;q&mvdkY rrSwo f ifhygbl;/ pmtkyf
wpftkyfxkwfwdkif; pma&;q&mvdkY rac:xdkufygbl;/ pma&;q&meJY
pma&;oltMum;rSm uGm[csuf&dSygw,f/ xdkenf;vnf;aumif;yJ
pma&;oleJY usrf;a&;ol rwlEdkifygbl;/ usrf;jyKoleJY 0w¬Ka&;olvnf;
rwlEdkifygbl;/
pma&;q&mqdkwm cHpm;csuu f kv d nf; tom;ay;aumif;ay;r,f/
tcsut f vufukv d nf; tom;ay; aumif;ay;r,f/ b,fvkyd J ajymajym
pma&;jcif;eJY pmzwfolawGu vufcHvm&if pma&;q&mvdkY vlUtodkif;
t0dkif;u owfrSwfvkdufMuawmhw,f/
tckaemufyikd ;f pma&;q&mqdw k hJ pum;vH;k u tifrwef ay:jyLvm
jzpfvmw,f/ jrefrmjynfrSm pma&;jcif; tvkyfeJY rcsrf;omEdkifygbl;/
'gayr,fh pma&;jcif;tvkyfeJYawmh *kPfodu©m&dSEdkifw,f/ 'ghaMumifh
wcsKdUvlawGu pma&;jcif;tvkyfudk vkyfMujyD; *kPfodu©mudk wnf
aqmufcsiMf uw,f/ jyD;awmh &vmwJh *kPo f ud m© uae ud,
k u f sK;d pD;yGm;udk
csJUxGicf siMf uw,f/ 'g[m oG,0f kduaf omenf;eJY tusK;d pD;yGm;udk csJUxGif
wmygyJ/
pma&;ol rSe&f if t½dk;cHpw d &f S&d ygw,f/ t½dk;cH pdwrf &dSbJa&;&if
om;&if olUpmu aumif;awmh aumif;ygvdrfhr,f/ apwemawmh
raumif;Edkiyf gbl;/ uRefawmfh oabmuawmh pma&;olawG[m t½dk;cH
pdwt f ay:rSm a&;om;MuzdaYk umif;w,f/ ay:jyLvmjzpfzYkd *kPo f u
d m© wpfck
&csifvdkY a&;wm ravQmfuefbl;vdkY xifygw,f/
aemufwpfcku udk,hu f avmifukd opöm&dSzkYyd g/ udk,hu f avmifukd
udk,fuyJ apmifhygw,f/ udk,fhuavmif[m b,fudk OD;wnfovJ
qdkwm udk,u f k,
d wf kid f odygw,f/ vlwpfa,muf[m tavhtusirhf sm;vdkY
pma&;wwfol jzpfEkid yf gw,f/ odakY yr,fh pmaumif;qdkwm pdwaf umif;u
vmygw,f/ ta&;tom; tavhtusifh[m ud&d,mwefqmyvm
pmzwform;odkU 119
oabmomjzpfjyD; pdwfqdkwmu pmay:rSm a&mifjyef[yfapygw,f/
'gudk zwfwo hJ ul odygw,f/ a&;olu b,favmuf apwemxm;ovJ
qdkwm rSef;qvdkY &ygw,f/
pma&;ol wpfa,muf[m uavmifudk b,favmuf cspfovJ
qdkwJh tay:rSm rlwnfjyD; olU&JU tqifhudk owfrSwfEdkifygw,f/ pm
aumif;awGu pma&;q&mawGqDu qdkwmxuf pma&;olawGqDu
ydkvkdY xGuyf gw,f/ qdkvkdcsiw f mu pma&;q&m r[kww f Jh pma&;olawG
qDu ydkxu G yf gw,f/ urÇm jrefrm EIid ;f ,SOMf unfMh uyg/ twdwo f rdki;f rSm
xif&Sm;ausmMf um;cJhwJh pmtkyaf wGukd MunfhMuyg/ pma&;q&mwdki;f u
a&;wJh pmtkyw f kid ;f u raumif;ygbl;/ tifrwef &Sm;&Sm;yg;yg; yg&rD&iS f
pma&;q&mawG&JUvufu pmwdki;f vdkvkduom aumif;ygw,f/ pma&;
q&maygif;rsm;pGmxJrSm yg&rD&Sit f qifh&SdwJh pma&;q&mqdkwm tenf;
i,fom &dyS gw,f/ pma&;q&m r[kww f hJ pma&;olawGa&;wJh pmtkyaf wG
uawmh wpftkyfaumif;awG rsm;ygw,f/ olwdkYu rsm;rsm;pm;pm;
a&;Edkicf sirf S a&;Edkiyf gvdrrhf ,f/ 'gayr,fh a&;vdku&f ifawmh aumif;wm
rsm;ygw,f/ a&;oludk,fwdkifu ynm&yf e,fy,f wpfckckrSm xl;cRef
ajymifajrmufatmif vkyEf kid pf rG ;f &do
S l qdk&ifaygh/ 'Dvkv
d al wG[m pmrsm;rsm;
a&;cJhzdkY oifhygw,f/ olwdkYqDrSm orm;½dk;us pma&;q&mawGrSm
rawGUEkid w f Jh t&nftcsi;f awG &dSw,f/ olwkYd qDrSm pma&;q&mawGqDrSm
r&Edkiw f hJ oif,al vhvmp&mawG &daS ew,f/ vufqifu h rf;p&mawGvnf;
&dSaew,f/
'gayr,fh b,favmufyJ ajymajym pma&;q&mawGukd vlUtodki;f
t0dkif;u tjrJvdktyfaeygvdrfhr,f/ pma&;olawGudkvnf; vlUtodkif;
t0dki;f u vdktyfygvdrhfr,f/ pmawGukd xyfqifha&;om; jyKpk rSww f rf;
wifolawG tjrJvdkvdk vdktyfaeygvdrfhr,f/
jrefrmjynfrSm Writer vdkY ac:wJh pma&;q&mawGxuf Author
vdkY ac:wJh e,fy,fwpfckckukd okawoe jyKpka&;om;wJh pma&;olawG
rsm;rsm;pm;pm; vdktyfaeygw,f/
120 rif;aoh
uRefawmfwdkY abm*aA' e,fy,fudk MunfhvdkufMuygpdkY/
um;ru©fudk Munfhyg/ um;ruf©[m pma&;q&m r[kwfygbl;/
pma&;olomjzpfygw,f/ olU&UJ aus;Zl;aMumifh t&if;&Sipf epfukd awmfveS f
Edkirf ,fh oabmw&m;udk qkyu f kid Ef kid cf Jhw,f/ ol[m acwfukd ajymif;Edkif
cJhol jzpfygw,f/ t'rfprpfudk Munfhyg/ t'rfprpf[m pma&;q&m
r[kwfygbl;/ 'gayrJh ol[m emrnfausmfjzpfvmr,fh EdkifiHrsm;\
"eOpömusr;f udk a&;cJw h ,f/ pmtkyu f kd a&;cJw h ,f/ ol[m awG;ac:ynm&Sif
wpfa,mufjzpfygw,f/ olUaMumifh "eOpömawGukd b,fvkd zefwD;rvJ
qdkwJh enf;emawG ay:vmw,f/ olUpmtkyu f tckxd xdyw
f ef;rSm&dSaeqJ
jzpfygw,f/ jyD;awmh *ßeG af r;ewfued ;f udk Munfyh g/ olU&UJ taxGaxGoabm
w&m;usrf;u tckxd toHk;wGifaeqJjzpfygw,f/
'óee,fy,fudk MunfhMupdkY/
'óee,fy,frSm tawG;tac:ynm&Sifuae pma&;q&mawG
jzpfvmolawG &dyS gw,f/ pma&;q&m uae tawG;tac:ynm&Sijf zpfvm
oluawmh tifrwef &Sm;ygvdrfhr,f/ yavwdk;u or®wEdkifiH usrf;
pmtkyfudk a&;w,f/ tckxd rSwfom;avhvmae&qJygyJ/ w½kwfu
ppfaoemywd ppfa&;AsL[m&Sif qGeZf l;udk Munfhyg/ ola&;wJh ppfaoe*F
AsL[m usrf;pmtkyf[m tckxd avhvm zwfrSwfaeae&ygw,f/
jy;D awmh awG;ac:&Sif uGejf zL;&Sy/f ol[m 'óeorm;wpfa,mufjzpfygw,f/
'óeorm;u pma&;om;jcif;twwfeJY a&;om;jzefYcsdEdkifcJhvdkY olU
tawG;tac:awGaMumifh vlUtodkif;t0dkif;awG[m wdk;wufvmw,f/
aemuf tDwvDEdkifiH zavmh&ifhNrKdUom; ruD©,mA,fvDudk Munfhyg/
ol[m rif;wdkifyif trwfwpfa,mufom jzpfygw,f/ pma&;q&m
r[kwyf gbl;/ 'gayrJh olUt,ltqudk pma&;om;jcif;eJY azmfjyEdkicf w hJ ,f/
olUusr;f [m tckxd Edik if aH &;odyeHÜ 'YJ óeduaA'e,fy,frmS avhvmoif,l
ae&qJygyJ/
EdkifiHa&; e,fbufudk vSnfhMupdkY/
pmzwform;odkU 121
w&kwfjynfMuD;udk pkpnf;ay;EdkifcJhwJh armfpDwkef;udk Munfhyg/
armfpDwkef;udk b,folu pma&;q&mvdkY ynwfygovJ/ ynwfwJhol
&dS&ifawmif tawmfenf;ygvdrhfr,f/ tawmf&Sm;ygvdrhfr,f/ 'gayr,fh
armfpDwke;f [m pma&;cJhygw,f/ olU&JU vufa&G;pifusr;f awG[m wpfcsed f
wpfcgu uGejf rLepfurÇm&JU ud;k uG,&f wJh vufpuJG sr;f awGjzpfczhJ ;l ygw,f/
tar&duefor®wawG awmfawmfrsm;rsm;u pmtkyf wpftkyfp
ESpftkyfp a&;cJhzl;olawG rsm;ygw,f/ olwdkY[m pma&;q&m emrnfudk
rcHygbl;/ odkYayr,fh pma&;Muw,f/ olwkdY&JU tawGUtMuHKawG tawG;
tjrifawGudk pma&;om;jcif;twwfeJY jzefYcsdrSwfwrf;wifcJhzdkY MudK;pm;
Muw,f/ olwdkYawG&JU pmtkyfawGu tzdk;wefw,f/
aemufjyD; puFmylu vDuGrf,kMuD;udk MunfhvdkufygOD;/ olU[m
urÇmrSm [dk;av;wausmjf zpfcJhwJh wwd,urÇmrS yxrurÇmodkY pmtkyf
udk a&;cJhw,f/ vDuGrf,k[m pma&;q&m r[kwfygbl;/ jyD;awmh
uRefawmfwkYd Edkiif uH a':atmifqef;pkMunfukd Munfyh g/ a':atmifqef;
pkMunf[m aMumuf&GHUrIu vGwfuif;a&;pmtkyfudk a&;cJhw,f/ a':
atmifqef;pkMunf[m pma&;q&m r[kwyf gbl;/ pma&;q&mvdkYvnf;
emrnf rcHygbl;/ jyD;awmh [pfwvmMuD;udkvnf; MunfhvdkufygOD;/
[pfwvma&;cJhwJh uREfkyf&JU MudK;yrf;rI pmtkyf[m tcktcsdefxd vlawG
zwfaeMu&qJyg/
aemuf ynm&SifbufawGudk MunfhMuOD;pdkY/
pDrHcefYcGJrI&JU zcifMuD; yDwm'&yfumu pmtkyaf wG trsm;MuD;udk
a&;om;cJhw,f/ 'gayr,fh olUudk pma&;q&mqdkwmxuf ynm&SifvdkY
vlodydkrsm;ygw,f/ pOf;pm;enf;awG tdkif'D,mtaMumif;awGudk a&;
wJh 'Dbkd;Edk; qdk&ifvnf; xdkenf;vnf;aumif;jzpfrSmygyJ/ vlrIoyd ÜHusr;f
awGudka&;wJh awmfzvmudkvnf; vlrIodyÜHynm&SifvdkYom vlodrsm;yg
w,f/ pma&;q&mvdkY awmfawmfrsm;rsm;u rac:ygbl;/ aemufjyD;
urÇmausmf pmtkyfawGudka&;wJh [efwifwefwdkY zlul,m;rm;wdkY
122 rif;aoh
upfqif;*sm;wdkYukd Munfhyg/ olwkdY[m ynm&Siaf wG jzpfygw,f/ olwkdY
a&;cJhwJh pmtkyfawGu tcktcsdefxd urÇmausmfaeqJyg/
uReaf wmfwYkd jrefrmrSmqd&k ifvnf; q&mMuD; a'gufwmoef;xGe;f udk
Oyrm jycsiyf gw,f/ q&mMuD; a'gufwm oef;xGe;f [m pmtkyaf wGukd
a&;cJw h ,f/ 'gayr,fh a'gufwmoef;xGe;f [m pma&;q&m r[kwyf gbl;/
olukd,w f kdiu
f vnf; oltaMumif;a&;xm;wJh igajymorQ ightaMumif;
pmtkyfrSm wdwdusus 0efcHxm; wmawGUEdkifygw,f/
aESmif;acwf jrefrmhEkdiif Ha&;orm;awGukdvnf; MunfhMuygOD;pdkY/
0efMuD;csKyfa[mif; OD;Ek[m pmtkyaf wG rsm;pGm a&;cJhygw,f/ 'gayr,fh
tJonfacwfwkef;u OD;Ekudk pma&;q&mvdkY owfrSwfwJhol &Sm;r,f
xifygw,f/ OD;Ek[mvnf; pma&;q&mvdkY olUudk,fol cH,laumif;rS
cH,yl gvdrrfh ,f/ 'gayrJh pmtkyrf sm;pGmudk ola&;cJwh ,f/ pmtkyrf sm;pGmudk
bmomjyefcJhw,f/ OD;Ekudk awmfawmfrsm;rsm;u pma&;q&mqdkwJh
*kPfyk'fxuf EdkifiHa&;orm;qdkwJh *kPfyk'fudk ydkvdkY qGJwyfMur,f
xifygw,f/ aemufjyD; q&m odef;azjrifhyg/ odef;azjrifhuvnf;
pmtkyaf wG trsm;MuD;udka&;cJo h yl g/ 'gayr,fh ode;f azjrifu
h kd pma&;q&m
vdkY ueOD; tajctaeawGwke;f u owfrSwcf sirf S owfrSwyf gvdrhfr,f/
EdkifiHa&;acgif;aqmifwpfa,mufvdkY owfrSwfwmu ydkygvdrfhr,f/
'Dacwfa&mufro S m ode;f azjrifu h kd pma&;q&mvdkY owfrw S of l rsm;Edkiyf g
vdrrhf ,f/ q&mMuD; ocifukd,af wmfriId ;f udk Munfhyg/ olUpmawGaMumifh
acwfudk vIyfEdk;EdkifcJhwmawG &dSygw,f/
bmyJajymajym olwdkY[m pma&;q&mqdkwJh *kPfyk'fudk &cJh
&ifawmif pma&;q&m tvsifjzpfcJhwm r[kwfygbl;/ EdkifiHa&;e,frSm
acgif;aqmifaygufpawGjzpfjyD;rS pma&;om;jcif;udk vkyfMuvdkY pma&;
q&mvdkY aemufu trSD;wyfvdkufMu&wm jzpfygvdrhfr,f/
'Dae&mrSm ajymp&mawG usef&dSaeygao;w,f/
[dk;a&S;acwftcgu tDpGyfqdkwJh uRefwpfa,muf&dSygw,f/
ol[m pma&;q&m r[kwfygbl;/ okdYayr,fh olU&JU yHkjyifawGu tckxd
pmzwform;odkU 123
touf0ifaeqJygyJ/ pma&;om;jcif; twwf[m tawmfc&D;a&mufygw,f/
tck Ak'¨qdk&ifvnf; xdkenf;vnf;aumif;ygyJ/ a*gwrAk'¨[m pma&;
q&m r[kwyf gbl;/ pma&;zdkYvnf; taMumif;w&m;awG r&dSao;ygbl;/
tu©&m r&dSao;wm puúL r&dS/ ay r&dS/ ponfjzifh taMumif;w&m;awG
&dSaejcif;aMumifhjzpfygvdrhfr,f/ odkYayr,fh toHawG xm;cJhygw,f/
'gawGudk oHCmawmfawGu tm*Hk&GwfjyD; usufrSwfMuw,f/ 'DvdkeJY
vufqifu h rf;vmwm jzpfygw,f/ aemufawmhrS ayxuftu©&mwifjyD;
vufqifhurf; jzefYcsdjcif; cH&wmyg/ 'g[m qufpyfawG;ac:p&mawG
jzpfygw,f/
'Dajympum;awG[m pma&;q&mawGukd toHk;rusbl;vdkY qdkvkd
csifwm r[kwfygbl;/
acwfeYJ tcsed u
f mvawGukd qGq J efjY yD; EIid ;f ,SOMf unf&h if pma&;q&m
awGua&;cJhwJh pmawGeJY pma&;q&m r[kwfwJh pma&;olawG ('grS
r[kw)f a&;zdkY taMumif;t&mawGukd pD&ifEkdicf JhwJh yk*¾Kv d af wGqDu&wJh
pmawGu ydkjyD; tESpt f om; jynfv
h kYd aeaMumif; ajymcsiw f mjzpfygw,f/
pma&;q&mawGu acwfudk vIHUaqmfEdkifcJhwmawGvnf; &dSygw,f/
urÇm jrefrmudk Munfh&if awGUEdkifygw,f/
Oyrm - w&kwjf ynfu vl&eT ;f udk Munfyh g/ olUaMumifh w½kwjf ynf
awmfvSefa&;rSm cGefopf tm;opfawG&cJhwmudk arhypfvdkY r&ygbl;/
aemufjyD; qdkAD,uf &k&Sm;u tD,mtm&ifbwfudk Munfhyg/ olu
acwfpepfudk yHkazmfEdkifcJholygyJ/ a*:uDqdk&ifvnf; tifrwef MoZm
MuD;wJh pma&;q&mjzpfygw,f/
aemufjyD; &SdwfpyD;,m; csm;'pfuif; *sufvef'ef [Jrif;a0;
pwJh emrnfausmf pma&;q&mMuD;awG&UJ pGr;f &nfawGukd uReaf wmfy,fvyS f
rxm;csifygbl;/
odkYaomfjim;vnf; 'Dpm[m ta&twGucf si;f EIid ;f ,SO&f if acwf
umv Mum&Snpf mG oufa&mufEkid w f Jh pGr;f yum;udk MunfhjyD; EIid ;f ,SO&f if
124 rif;aoh
pma&;q&meJY pma&;q&m r[kwfwJh pma&;olawG&JU MoZmudk EIdif;,SOf
oHk;oyfjyvdkjcif;omjzpfygw,f/
vGwfvyfpGm oabmuGJvGJEdkifygw,f/
trSm;t,Gif;&dScJh&if cGifhvTwfonf;cHEdkifMuygap/
eHeuf 0 ; 15
27 Mo*kwf 2018 /

p
toHpmtkyf
Audio Book awG &dSoifh&jcif;taMumif;&dSygw,f/ Audio
Book awGrSm tm;omcsuaf wG &dSw,f/ yHkEy Sd pf mtkyaf wG[m yHkEySd pf mvHk;
taeeJY xGufvm½Hkwifrubl; toHtaeeJYyg xGufvmzdkYoifhw,f/
EdkifiHwumrSm Audio Book awG tawmfrsm;rsm;&dSw,f/ uRefawmfwdkY
qDrSmawmh vkyw f m enf;w,f/ toHukd pmtkyjf yefajymif;wm &dSayr,fh
audio book [m uAsm pmtkyfwcsKdUuvGJjyD; vkyfavh r&dSMuygbl;/
ebook qdk&ifvnf; xdkenf;vnf;aumif;ygyJ/ pmtkyf topf
xGufxGufjyD;csif; ebook xGufrvmbl;/ aemufrsm;rS pmMunfhwkduf
wckcku jzpfap pmtkypf mayvkyif ef;udk vkyw f JhtzGJUwpfckckuae ebook
vkyfjyD; jzefYMurS&ygw,f/ 'gawmifrS awmfawmfrsm;rsm;[m Scan
zwfjyD; ebook jzpfvmwm/ PDF version qdk&ifvnf; y&ifhxkwfvdkY
r&atmif ydwfxm;wmawG rsm;w,f/
oifMum;a&; oif,la&;eJYywfoufjyD; oabmw&m; wcsKdUjzpf
ygw,f/ oif,o l l zwfol avhvmolawG&UJ p½dkut f cHawGu rwlygbl;/
tajccHtm;jzifh avhvmrItcH uGJjym;csuf (3) ck &dSygw,f/
v 1/ tjriftm;jzifh tm;oefwJhol
v 2/ tMum;tm;jzifh tm;oefwJhol

v 3/ vufawGUtm;jzifh tm;oefwJhol

qdkjyD; 3 rsKd;awGUEdkifygw,f/
126 rif;aoh
wcsKUd awG&UJ avhvmrI yHkpu H tjrifukd tm;oefMuygw,f/ olUrsupf x d JrmS
jrifrS olu rSwfrdw,f/ em;vnfw,f/ b,favmufyJ ajymajym
Mum;Mum; olUrsuv f Hk;xJrSm uGuu f Guu f Gi;f uGi;f jrifrrd xm;bl; qdk&if
olU&JU odem;vnfrIu enf;enf;yJ&dSw,f/ 'ghaMumifh tjriftm;jzifh
avhvmrI tm;oefolawGtwGuf pum;vHk;awG yHkum;csyfawGu ydkvdkY
xda&mufw,f/ ydkvdkY toHk;0ifygw,f/
'gudk visual learning vdkY ac:w,f/ pmtkyfawGudk pGJpGJjrJjrJ
MudKufjyD; zwfwJholawGu 'DtrsK;d tpm;rsm;ygw,f/ wpfenf;tm;jzifh
visual reading aygh/
wcsKUd uawmh tJonfvkd r[kwb f l;/ olwkdY rsupf x d JrSm jrifwm
xuf em;xJu Mum;wmudk ydjk yD; rSwrf v d , G wf ,f/ em;vnfv, G Mf uw,f/
tm½Hk ajcmufyg;rSm tMum;tm½Hkukd ydkjyD; tm;oefwJholawG jzpfygw,f/
olw[ kYd m em;axmifvku d &f rS wpfckck Mum;vdku&f rS oif,w l wfajrmufMu
wJh yHkpHawGyg/ 'gudk tMum;tm;jzifh avhvmrI tm;oefolvdkY ajymvdkY
&ygr,f/
'gudk audio learning vdkY ac:w,f/ olwt kYd wGuf yHkEydS pf mvHk;awG
[m a&&SnfpGJpGJjrJjrJ rSwfrdrIudk rjzpfapbl;/ 'ghaMumifh audio reading
vkyEf kdizf kdY audio book awG &dSxm;&if aumif;w,f/ 'DvkdtrsK;d tpm;rSm
pmzwfcsio f al wG ygygvdrrhf ,f/ 'gayr,fh olwYkd p½du k u
f pmzwfzt Ykd wGuf
a&&Snv f HkYvudk xkwrf ay;bl;/ 'ghaMumifh olwkdYawG[m pmtkyzf wfwm
xuf a[majymyGJwdkY aqG;aEG;yGJwdkY w&m;wdyfacGawGudk em;axmifwm
wdkYudk vkyfjyD; oif,lwwfajrmufMuw,f/
aemufwpfcku vufawGUtm;jzifh tm;oefoljzpfygw,f/ olUukd
usawmh experiential learning vdkY ac:w,f/ experiential learner
aygh/ tawGUtMuHKeJY vufawGU vkyu f kdirf Itay:rSm rlwnfjyD; rSwrf jd cif;
em;vnfjcif;udk jzpfwo hJ /l olw[ Ykd m jrif½kH Mum;½Hek YJ em;rvnfwwfMubl;/
vufawGUvkyv f kdu&f rS wwfod em;vnfMuwJholawGjzpfw,f/ jrifjcif;
pmzwform;odkU 127
Mum;jcif;u olwdkYudk rpGJjrJapbl;/ vufawGUvkyfudkifjcif;urS ydkjyD;
odem;vnfjcif;udk jzpfwJholawG jzpfygw,f/
'gayr,fh vlawGrmS oD;oefY qdw k m &Sm;ygw,f/ awmfawmfrsm;rsm;
u a&maeMuwmygyJ/ odkYayr,fh udk,hfp½dkuu f kd qef;ppfMunfhvkdu&f if
b,fbufrSm tm;oefolvJ qdkwm odEkdiyf gw,f/ wcsKUd uvnf; tjrif
a&m tMum;a&m a&mjyD; zwfrS avhvmrS ydkem;vnfwJhol awGvnf;
&dSwmygyJ/
yHkESdyfpmvHk;awG pum;vHk;awG ½kyfyHkawG "mwfyHkawG yef;csDawG
½ky&f Siaf wG ponfjzifh &dSMuygw,f/ udk,&f JU OD;aESmufeJY udk,h&f JUpwd [ f m
b,ft&mawGtay:rSm ydkjyD; tm½HkusovJ qdkwm avhvmMunfhyg/
tajz&Edkifr,f xifygw,f/
'Dae&mrSm ajymcsiw f mu ]toHpmtkyf (audio book) taMumif;}
yg/
jrefrmhpmtkyx f kwaf 0a&;avmurSm audio book vkyw f m &Sm;yg
w,f/ r&do S avmufygyJ/ aemufykid ;f rS aumif;Edk;&m&mawGukd a&G;vkyw f m
&dSygw,f/ 'guvnf; &owcsKdUom jzpfygw,f/ ynm&yfqdkif&mwdkY
okwydki;f tawG;tjrifykid ;f ponfjzifh vkyaf vh r&dMS uygbl;/ jrefrmpmay
avmurSm tawmfenf;ygw,f/
pmtkyt f opfrmS audio book wGyJ gw,f qdw k mu t*Fvyd b
f mom
pum; avhvma&; pmtkyfawGu vGJvdkY r&dSygbl;/ uRefawmfu pmtkyf
topfudk audio book wGJxnfhw,f/
tck uRefawmf&h UJ wwd,ajrmuf pmtkyf (zwfneT ;f rsm;) pmtkyu f kd
audio book vkyfygw,f/ yHkESdyfpmtkyfeJY wGJjyD; jzefYygw,f/ wu,f
pmzwfol[m yHkESdyfpmvHk;udk zwf&rS auseyfygw,f/ pc&ifay:u
pm[m wu,fpmzwfzt kYd wGuf tcuftcJ&ySd gw,f/ 'ghaMumifu h Reaf wmf
a&;jyD;om; pmawGukd yHkEydS pf mvHk;eJY xGuv f mzdkY uRefawmftm;xkww f ,f/
pmtkyfudk vufxJ udkifzwf&wmavmuf t&om&dSwm r&dSygbl;/
128 rif;aoh
aemufjyD; 'DpmtkyfrSm audio book udkyg vkyfw,f/ toHeJY
pmtkyf vkyfwmaygh/ pmvHk;awGudk toHtjzpf ajymif;ypfvdkufwmyg/
uRefawmfudk,fwdkif toHxGufzwfw,f/ toHoGif;w,f/ wnf;jzwf
w,f/ ed'gef; eJY ed*Hk;rSm ed'gef;tysKd; oHpOfav;awG xnfhw,f/ tydwf
rSmvnf; xdkenf;vnf;aumif;/ wpfyk'fwpfyk'fudk ysrf;rQ 8 rdepfuae
10 rdepf&dSw,f/ enf;enf; pm&Snf&if 15 rdepfavmuf&dSw,f/
Audio book [m
v tMum;tm½HkeJY avhvmoif,l&wmudk tm;oefwJholawG

twGuf jzpfygw,f/
v pmzwfcsia f yr,f pmzwfzkdY tcsed rf ay;Edkiwf JholawG twGuf
jzpfygw,f/
v c&D;awG txGur f sm;&if; um;ay:rSm tcsed af wG awmfawmfrsm;
rsm; ay;ae&olawGtwGuv f nf; &nf&, G yf gw,f/ vrf;oGm;
&if;jzpfap bwfpum;ay:rSm zke;f xJxnfh em;axmifEikd w f ,f/
ud k , f y d k i f u m;eJ Y oG m ;vmaeol a wG t wG u f um;xJ u
uufqufxJrSm tvG,fwul CD csyfudk xdk;xnfhjyD;
pmtkyfwpftkyfudk tjyD;zwfvdkY &Edkifr,f/
v tdrfrSm tvkyfawG rsm;aewJholtwGuf wpftkyfudk toH

em;axmifjyD; wpftkyfjyD;atmif zwfvdkY &w,f/


v yHkESdyfpmvHk;awGudk MumMumtm½HkpdkufvdkY rvG,fwJholawG

twGufvnf; jzpfygw,f/
v pmaya[majymyGa J cGawGukd em;axmifwmrsm;vdkY zefw&maw
a[majymyGJawGukd jiD;aiGUaewJhol awGvnf; topftqef;
em;axmif&ovdk jzpfygw,f/
v zwfcsif avhvmcsia f yr,fh tjriftm½HkcßwG , f iG ;f aewJo
h al wG
twGuv f nf; &nf&, G yf gw,f/ 'g[m roefprG ;f awGtay:rSm
ulnD pmemjcif;eJY olwdkYtcGifhta&;udk jznfhqnf;ay;jcif;
oabmvnf;jzpfygw,f/ rsufrjrifvnf; xGufvmwJh
pmzwform;odkU 129
pmtkyftopfudk vwfvwfqwfqwf zwfEdkifw,fqdkwJh
oabmyg/
v rsufrjrifawG[m pmtkyftopfudk zwf&zdkY tcGifhtvrf;

tifrwefenf;ygw,f/ pmtkyt f a[mif;awmif audio book


&drS /S r&d&S ifvnf; wpfa,mufa,mufu zwfjyrS odciG &hf wJh
oabmyg/ 'g[m uRefawmfwdkY vlrI0ef;usiftwGuf
raumif;vSygbl;/ uRefawmfwkdYwawG[m 'gawGukd vkyzf kdY
vdkw,f/
uRefawmfh qE´uawmh jrefrmpmayavmuu pma&;olawG
pmtkyx f kwaf 0olawG 'Dupd u ö kd av;av;euf euf pOf;pm;apcsiw f mygyJ/
tckqkd&if pmtkyaf wGu tHkvkduu f si;f vdkuf aeYpOfvkdvkd xGuaf ew,f/
v xGufvmorQ pmtkyfwdkif;rSm e-book av;wGJygvm&if

b,favmufaumif;rvJ/
v xGufvmorQ pmtkyfwdkif;rSm audio book av;wGJyg&if

b,favmufaumif;rvJ/
ckacwfrSm bmrS rcufawmhygbl;/ pmpDjyD;om; file av;udk
PDF ajymif;vku d ½f HkeJY Ebook oabmjzpfwmyJ r[kwv f m;/ enf;enf;
av; pepfuscsif&if tenf;i,f tm;pdkuv f dku&f if rcufygbl;/ audio
book qdkwmvnf; xdkenf;vnf;aumif;ygyJ/ uGejf yLwmav; wpfvHk;
recorder av;wpfck &dS½HkeJY vlwpfa,mufu pl;pl;epfepf toHxGuf
zwfvdkuf&if 10 &uf wpfywfeJY aumif;aumif;jzpfEdkifygw,f/
uReaf wmfuawmh tem*wfrmS xGuv f morQ jrefrmpmtkyaf wG[m
ebook eJY audio book awG wGJjyD; tjrJxGuaf eapcsiy f gw,f/ 'ghaMumifh
uRefawmfuyJ pjyD; vkyfvdkufygw,f/
uRefawmhf oabmuawmh commercial awG copy right qdkwm
awGukd cPtomab;z,fxm;jyD; pmayrsm;jyefYyGm;a&; ynmESihf tod
wdkY rsm;rsm; ajcqefYe,fcsJUEkdiaf &;udkom t"duxm;vkyMf uzdkY wdkuw f Ge;f
EdI;aqmfvdkuyf gw,f/
9^ 9^ 2018 /
pma&;jcif;tEkynm
pma&;wmeJYywfoufjyD; pk&if; wk&if; jyK&if; a&;p&mawG
&vmw,f/ udk,af &;wJhpm vlzwfvmw,f/ aemufawmh vlMudKufvm
w,f/ enf;enf;vlzwfrsm;vmw,f/ pma&;wJhyHkpHu ajymif;ajymif;
vmw,f/ udk,fuvnf; ajymif;ajymif; a&;Munfhw,f/ b,ft&mu
ydkaumif;ovJ qdkwmtjrJ &SmMuHMunfhw,f/ taMumif;t&meJY ta&;
tom; vdkuzf ufatmif ydkpOf;pm;vmw,f/ zwfol&JU rsupf x d J avQmceJ
0ifoGm;atmif b,fvkd 0guswnfaqmufyHkukd oHk;rvJ qdkwm avhvm
jzpfw,f/ tqHk;xd qGJac:oGm;Edkifatmif zwfapzdkY b,ft&mu
wGef;ovJvdkY &SmMunfhw,f/ &Smawmh awGUw,f/
'guawmh t½dk;&Sif;qHk;enf;ygyJ/
t½dk;qHk;u tqef;qHk;jzpfw,f/ t½dk;&Sif;qHk; a&;wmuae
tqef;av;awGudk uGyfnSyfxnfhwwfzdkY MudK;pm;Munfhw,f/ 'g[m
odrfarGUwJh tEkynmjzpfw,f/ pma&;jcif;qdkwm tEkynm wpf&yfjzpf
w,f/ ya&mfzuf&iS ef ,ftvkyw
f pfcvk nf;jzpfw,f/ b,fvakd umif;atmif
a&;rvJqdkwm avhvm&w,f/ a&;Munfh&w,f/ a&;ygrsm;vm&if
aumif;vmw,f/ a&;ygrsm;wdki;f tvkv d kdawmh raumif;ygbl;/ udk,hf
a&;om;csut f ay: owduyfqef;ppfaezdkY vdkw,f/ owduyf oHk;oyf
aezdkY vdkw,f/
pma&;jcif;[m twwfynmwpfckjzpfovdk tEkynmwpfckvnf;
jzpfw,f/ tJonftxJrSm todynmvnf; wGJygaew,f/
pmzwform;odkU 131
twwfynmwpfck aygufajrmufapzdkY avhusifhrIrsm;rsm;
v

vdkw,f/
v tEkynmwpfck yDjyifzdkY ouf0ifcHpm;rIrsm;rsm; vdkw,f/

v todynmwpfck a&a&&m&m &dSzkdY avhvmrIrsm;rsm;vdkw,f/

pma&;jcif;rSm avhusihrf Irsm;rsm;ryg&if pm[m raumif;Edkib f l;/


pma&;jcif;rSm ouf0ifcHpm;rI reuf½Idif;&if pm[m raumif;Edkifbl;/
pma&;jcif;rSm avhvmrI ydkiyf kid Ef kid Ef kid &f rSd xm;&if pm[m raumif;Edkib f ;l /
pmaumif;wpfyk'f pmaumif;wpftkyjf zpfzkdY avhusihfrIrsm;rsm; vdkw,f/
avhvmrI rsm;rsm;vdkw,f/ ouf0ifcHpm;rI euf&Idif;pGm vdkw,f/
avhusifhrI[m vkyf,lvdkY&w,f/ avhvmrI[mvnf; MudK;pm;
tm;xkwv f kdY&w,f/ ouf0ifcHpm;rIuawmh vky, f lvkdY r&bl;/ tvdkvkd
vnf; jzpfrvmbl;/ jzwfoef;rIeYJ ADZ"mwfct H ay:rSm oufqikd of mG ;jyefa&m/
'gayr,fh udpör&dS/ vlwdkif;vdkvdk vl&,fvdkY jzpfvm&if cHpm;rItwkdif;
twmwpfckxd tvdktavsmuf &dSaejyD;om;/ MuHKqHkvmwJhjzpf&yfawG
tay:rSmvnf; cHpm;rI tenf;eJYtrsm; &dSaejyD;om;/ 'gudk owdxm;
zrf;,lwwfzdkYyJ vdkygw,f/

txm
pmzwfol&JU oabmu tm½HkMumMumpdkufEdkifzdkY cJ,Of;w,f/
rsm;rsm;rSwof m;Edkizf kdYvnf; cJ,Of;w,f/ oleJY ,Ofyg;wJh pum;vHk;awG
r[kw&f if wpfvkH;csi;f pDukd ausmzf wfzkYd vkyv
f mw,f/ ausmpf &mawGrsm;
vm&if pmudk ypfvu kd af wmhw,f/ b,favmufaumif;aumif; ta&;MuHK
rS xçvSefawmhw,f/ OD;aESmufxJ ESvHk;om;xJudk 'dkif;ceJ 0ifoGm;zdkY
pma&;om;enf; twwfynm aumif;aumif;vdkw,f/ pma&;ol[m
pmzwfol&JU txmudk tjrJtuJcwfae&w,f/ tuJrcwf&if pma&;
aumif;ol rjzpfEdkifbl;/
a&;ol&JUtm;xkwfrIaMumifh pmaumif;xGuf&if xGufvdrfhr,f/
pmaumif;[m tzwfaumif;wpftkyf tzwfaumif;wJh wpfyk'fjzpfzdkY
cJ,Of;vdrhfr,f/
132 rif;aoh
ajymif;a&;Munfh
pma&;ol[m udk,af &;wJyh kHpu H kd w&m;ao rxm;oifb h ;l / txl;
ojzifh pma&;jcif;twwfrSm aygufajrmufol rjzpfao;&if ydkvkdYawmif
yHkao rxm;oifhao;/ udk,ht f a&;tom;udk ydkaumif;wJh yHkpH jzpfatmif
ajymif;vJaeoifhw,f/ enf;enf;csif;pD ajymif;Munfh/ rsm;rsm; ajymif;
oifh&if ajymif;Munfh/ udk,fhta&;tom;tay:rSm wHkYjyefYyHkudk em;pGifh
Munf/h penf;emMunf/h 'Dvekd YJ oH;k oyfraI umif;aumif; vkyEf ikd v
f mavav
pma&;wJhtwwfudk ydkifEdkifvmavav jzpfvmw,f/

0gustwdk t&Snf
twdkqHk;0gusawG oHk;Edki&f if aumif;w,f/ pum;vHk;a&G;cs,rf I
aumif;rGe&f if aumif;w,f/ pum;vHk;[m axmufraeoifhbl;/ awmifh
raeoifhbl;/ pma&;ol[m awmf½Hk 0gus&SnfawG roHk;oifhbl;/ 0gus
twdkawG oHk;Munfh&r,f/ pmaMumif;awGudk jzwfjzwfa&;wwfzdkY
MudK;pm;oifwh ,f/ taMumif;t&mtm;jzifh av;eufavav ydkjyD;&Si;f vif;
wdusatmif a&;zdkYvkdavav/ taMumif;t&muvnf; ½Iyw f ,f ta&;
tom;uvnf; 0gusawG[m &Snfvsm;axGjym;w,fqdk&if pm[m
raumif;Edkifbl;/ pma&;jcif;udk ememavhusifhxm;ol r[kwf&if ydkvdkY
awmif cufEkdiw f ,f/ 'DtxJrSm pum;vHk;oHk;pGJrIu zwfolem;eJY rudkuf
wJh pum;vHk;awGygae&if ydkawmifqkd;Edkifw,f/
udk,u f pma&;jcif;rSm q&mhq&mMuD;tqifh&Sdae&ifawmh 0gus
&SnfoHk;jcif;^ roHk;jcif;u tc&m rusawmhygbl;/

yHkaor&dSbl;
pum;ajyeJY pum;ajym ta&;yHkpH[m olUae&meJY olaumif;w,f/
tjrJwrf;aumif;w,fqkw d m r&dbS ;l / taMumif;t&mtvdkuf pum;ajymeJY
a&;rS ydkaumif;r,fvkdYxif&if pum;ajymeJYa&;/ pum;ajyeJYa&;rS ydkzwf
vdYk aumif;r,f ud,
k af y;csiw
f hJ rufaqhcsuf av;av;eufeufa&mufr,fvYkd
pmzwform;odkU 133
,lq&if pum;ajyeJY a&;/ pum;ajyeJY pum;ajymrSm yHkaoqGu
J kid rf xm;&if
taumif;qHk;/ oifhwmeJY a&;zdkYyJ MudK;pm;&r,f/

a0g[m&MuG,fMuG,f
jrefrmtu©&mawG[m ysLeJUrGeftu©&mawGtay:rSm tajccHjyD;
xGuaf y:vmw,f/ jrefrmpum;rSm arG;pm; pum;vHk;awG trsm;MuD;yg
w,f/ jrefrmpum;rSm bmompum;wcsKdU&JU aygif;pyfESpf0ifaerIawG
ygaew,f/ rGe?f ygVd? ouúw eJY t*Fvyd pf um;vHk;awG[m jrefrmpum;
xJrSm arG;pm; pum;vHk;awGtjzpf wdk;csJUjyD;a&mufaewmMumjyD/ t&yf
pum; Aef;pum; ponfjzifh oHk;EIef;MuwmawGvnf; &dSw,f/ jrefrm
pum;[m a0g[m&MuG,fw,f/
pma&;&if a0g[m&MuG,Mf uG,0f 0 oHk;Edkizf kdY vdkw,f/ a0g[m&
MuG,Mf uG,o f k;H jyD; t&Si;f qHk; t½dk;qHk;a&;Edki&f if taumif;qHk;jzpfygw,f/
'g[m wnfaqmufyHktydkif;/

&nf&G,fcsufydkif;
pma&;jcif;rSm &nf&G,fcsuf wdwdusus&dSzdkY vdkw,f/ udk,fa&;
vdkuw f Jhpm[m wpfyk'jf zpfap wpftkyjf zpfap &Si;f vif;wJh &nf&G,cf suf
&dzS v
kYd kw
d ,f/ udk,u
f pmzwfoal e&mrSm aejyD; tjrJpOf;pm;Munfah e&r,f/
]olUae&mrSm igomqdk&if 'Dpmudk zwfvdkY bm&apcsifwmvJ} qdkwm
tjrJar;ae&r,f/ 'g[m udk,fa&;wJhpm&JU t&nftaoG;udk xdef;wm
jzpfygw,f/
ay;csifwJh rufaqhcsf[m wpfckwnf;vm;/ trsm;MuD;vm;/
wpfckwnf;qdk&if a0h0dkufroGm;atmif xdef;/ acsmfroGm;atmif xdef;/
trsm;MuD;qdk&if ½IyfroGm;atmif xdef;/ a&mroGm;atmif xdef;/ wpfck
csif;pDudk wpfydkif;csif;pD jzwf/ tm;vHk; Zmwfaygif;xkyfzdkY vdk&if pepf
wus Zmwfaygif;xkwf/ 'DvdkyJjzpfoifhw,f/
134 rif;aoh
rvdktyfbJ ra0he/YJ r0dkuef /YJ ajymcsiaf Zm tm;MuD;jyD; tmacsmifwhJ
ta&;tom;awGeJY 0ifrpGuaf peJY/ 'g[m raumif;bl;/ pmaumif;qdk&if
awmif t&nftaoG;usapwJh tcsuf/

pma&;oludk,fwdkifu
a&;oludk,fwdkifawmif &Sif;&Sif;vif;vif; jywfjywfom;om;
rodae&if zwfou l vnf; b,fvv kd kd &Si;f &Si;f vif;vif; jywfjywfom;om;
jrifEdkifawmhrvJ/ 'gudk owdxm;aeoifhw,f/ pmaa&;&if; udk,fhudk
udk,jf yefar;/ a&;jyD;&ifvnf; udk,hfukd,u f kd,f jyefar;ae/ rn§mrwm
ar;aerS aumif;w,f/
vlawGu pma&;wwfcsifw,fvdkYajymw,f/ 'gayrJh zifrjrJ
Mubl;/ zifrjrJol[m pma&;aumif;ol rjzpfEkdib f l;/ wpfzufrSmvnf;
&Si;f &Si;f vif;vif;awG;ac: Munfjh rifwwfrI pGr;f &nferd &hf if pma&;aumif;
ol rjzpfEdkifbl;/ avhvmtm; csKdUwJh&ifvnf; rjzpfEdkifbl;/ todtcHeJY
a&;&if wpfyk'faumif; ESpfyk'faumif; xGufvmEdkifayr,fh wpftkyf
aumif;awmh xGufrvmEdkifbl;/
tawG;&Sif;&if ta&;&Sif;w,f/ tawG;½Iyf&if ta&;½Iyfw,f/
pdwrf Smudk,u f &Si;f raebJ ½Iyaf e&if a&;wJhpmvnf; ½Iyrf SmyJ/ tod&Si;f
&if em;vnfvG,w f ,f/ zwfvkduw f Jhpm zwf&acsm&ifawmif em;vnfrI
r&Sif;&if 'g[m a&;ol&JU todr&Sif;vdkYjzpfw,f/ odxm;wmudkvnf;
&Si;f &Si;f vif;vif;jrifatmif cGJjcrf; pdwjf zmMunfhxm;zdkY vdkaejyefw,f/

pmta&;wwfoGm;&if
pmta&;wwfoGm;&if pma&;ol[m azmcs vdSrfhcswwfw,f/
&TD;wwfw,f/ jzD;wwfw,f/ a&mcs vHk;cswwfw,f/ bmvdkYvJqkdawmh
olu ta&;wwfomG ;wmudk;/ ra&;wwfomG ;awmh a,bk,stodwpfck
udk trsm;MuD;vSnyhf wfa&;vdkY &oGm;w,f/ 'Dvkt
d a&;awG[m xlxx
l x
J J
pmzwform;odkU 135
a&;xm;wmawG jzpfaumif;jzpf r,f/ 'gayr,fh zwfvdkuf&if wpfck
ESpfcktjyif ydkr&bl;/
pmta&;wwfoGm;&if avzrf;'ef;pD;jyD; a&;wwfao;w,f/
Mum;zl;em;0eJY vSrd chf swwfao;w,f/ vd&k if ra&mufbJ a0h0u kd af &;aewwf
ao;w,f/ rodolukd &TD;zdkY jzD;zdkY MudK;pm;aewwfw,f/ 'gudk *½kpkdujf yD;
Munfhoifhw,f/
v pma&;ol[m rvdk&if jzwf/

v vdk&if qefYwwf&w,f/

pm[m &Snfvsm;axGjym;wdkif;vnf; aumif;wm r[kwfbl;/


wdkwkdi;f vnf; aumif;wm r[kwb f l;/ vdk&if;udk xdxrd rd d a&mufatmif
oGm;Edkifjcif;om t"dujzpfw,f/ pma&;jcif;rSm atmufoufausaus
avhvmrI r&dScJh&if pmayghpmoGrf;awG a&;wwfoljzpfoGm;wwfw,f/

wm0efMuD;w,f
pma&;jcif;tvky[ f m wm0efMuD;w,f/ yHkEySd pf mvHk;tjzpf usecf Jh
r,fqkd&if ydkvkdYawmif wm0efMuD;w,f/ pmu uk, d rf odwJhtcsed f udk,f
rodwJhae&mrSm udk,frodwJh vlwpfa,muf&JUvufxJrSm tjrJvdkvdk
a&mufaerSm/ udk,haf &;om;csuu f kd udk,Mf unfhjyD; uk,d hpf w
d uf kd udk,vf Hk
oljzpfaeoifw h ,f/ udk,af &;wJh pmudk udk,jf yefzwfjyD; udk,phf w
d uf kad wmif
rvHkoljzpfae&if 'Dpmudk rjzefYcsod ifhbl;/ b,fvkdyHkpHeJYyJjzpfjzpf rjzefYcsd
oifhbl;/
pmqdkwm udk,af oqHk;oGm;jyD;&ifawmif useaf ecJhrSm/ udk,[ f m
pmtkyfa&;oljzpfw,f qdk&ifawmif wpfaxmifzdk; oHk;tkyfwef;rSm
a&mufroGm;zdkY vdkw,f/ 'g[mvnf; a&;ol&JU wm0efygyJ/
n 11 ; 00
20 atmufwdkbm 2018/

p
0g'jzefYol
v pum;vHk;awG
v vlawG

v pmtkyfawG

v yHk&dyfawG

v yHkum;csyfawG

v jzpfpOf jzpf&yfawG

v toHawG

v twdwfawG

v t&dyfawG

v vkyf&yfawG

v tjyKtrlawG

v tawG;awG

v cHpm;csufawG

v pdwfawG

v b0awG

v cH,lcsufawG

v ,HkMunfcsufawG

v trSm;awG
pmzwform;odkU 137
v trSefawG

v rSm;jcif; rSefjcif;tMum;u 'dG[oHo,awG...

ponfjzifh pma&;q&mu jc,frIef;&onf o½kyfazmf&onf


aumufaMumif;qGJ jcpf&onf aemufaMumif;odkY aumufaumufygatmif
vdku&f wwfonf/ þtcsuo f nfyif pma&;q&m\tvkyf jzpf[efwl
onf/ pma&;q&monf cHpm;csurf sm; a&mpGuí f jc,frIe;f wwfonf/
jzpf&yfrSerf sm;udk olUtwåaemrwdeJY csn;f uyfwwfonf/ jyD;awmh ESvHk;
om;xJ a&mpGuaf rTaESmufypfvkduo f nf/ xdkYaemuf tefcs oGeyf pfvkduf
onf/ bmudkrS twm;tqD; r&dS/ w&a[m.../

uavmifudkifolqdkwm
pma&;q&monf &Hzef&Hcg rSwfwrf;wifoltjzpf/ &Hzef&Hcg
cHpm;ouf0ifol tjzpf/ jc,frIe;f yHkazmfol tjzpf/ o½kyaf zmfol tjzpf/
tjzpf tjzpf tjzpf/
pma&;q&mu jzpfjcif;udk jrifatmifMunfhonf/ t&dSw&m;udk
jyL;jyJMunfhonf/ odkYaomf olUrSm cHpm;csuf &dSonf/ okawoeorm;vdk
cHpm;csufudk oif;rowfwwf/ odkYaMumifh olUrSm twåa&mpGufí
jc,frIef;ovdk jzpfaewwfonf/ 'guvnf; tjypf r[kwf/ pma&;
q&m\oabm0yifjzpfonf/
pma&;q&m[lonf pum;vHk;rsm;jzifh yHkazmfoljzpfonf/
a0g[m&rsm;jzifh jc,fooljzpfonf/ 0gusrsm;jzifh o½kyaf zmfojl zpfonf/
tcsut f vufrsm;udk wdx
kY í
d rSww f rf;wifojl zpfonf/ pma&;q&monf
tcsut f vuftm;vHk;udk tjynfhtpHk ra&;/ ola&;csio f nfukd uGuíf
a&;onf/ olazmfcsifonfudk uGufí azmfonf/ oljrKyfcsifonfudk
uGufí jrKyfonf/ odkYaomf ajAmifrvkyf/ tEkynmqefpGm vkyfonf/
'gudyk if pmzwfoul vufco H nf/ MudKuof nf/ ESpo
f ufjrwfE;kd wwfonf/
138 rif;aoh
0g'jzefYol
yg;eyfaom pma&;q&mu tuGut f uGi;f vSvuS kd pum;vHk;um;
csyfxdk;í jyonf/ pum;vHk;rsm;udk vlxkESifh tyfpyfatmif vkyfonf/
a0g[m&rsm;udk vlxkem;aygufatmif azmufonf/ odkYrSom taMumif;
t&mrsm;u pGx J ifrnfjzpfonf/ þtcsuo f nf pma&;q&m\ 0g'jzefcY sd
a&;vufeufjzpfonf/
pma&;q&mu olU0g'udk vlxkMum;a&mufatmif jzefYonf/
xdkYaMumifh pma&;q&mudk 0g'jzefYcsad &;orm;vdkY ajym&if rvGe/f olU0g'
vnf; oljzefYonf/ ol,HkMunfonfh 0g'udkvnf; oljzefYonf/ ol
rESpfNrKdUonfh 0g'udkvnf; tEkynmqefpGm xdk;ESufwdkufcdkufonf/
ESJYonf/ ,dkifatmifvkyfonf/
pma&;q&mu olU0g'udk oljzefzY Ukd tcif;vkyo f nf/ tysK;d vkyo
f nf/
cif;jcif; ysKd;jcif;udk pma&;q&mu wwfonf/ cif;jyD; ysKd;jyD;vSSsif
a&avmif; aygif;oifí MuD;xGm;oefrmatmifvkyfonf/ xdkYaemuf
jzefYusufawmhonf/
pma&;jcif;onf 0g'jzefYcsad &; vufeufjzpfjrJ jzpfqJyif/ aemuf
vnf; jzpfOD;rnf jzpfonf/
twåESifha&mpGufí vSvSyy qif,ifjcif;udkyif pmzwfolu
MudKufonf/ ESpo f ufonf jrwfEkd;onf/ zwfolukd,w f kdiu
f t&pfywf
cHcsivf kod nf/ t&pfywfcHcsiv f kYv
d nf; zwfwmjzpfcsijf zpfrnf/ &Hzef&Hcg
pmzwfolu pma&;q&mESifh wpf*dkPf;om;wnf;jzpf&wmudk *kPf,l
onf/ oluk, d wf kid f qifyh mG ;0g'jzefcY so
d tl jzpf cH,ol nf/ cHpm;csurf sm;jzifh
&pfywfí olvnf; wkyaf ESmifcHvku d &f onf/ þtcsuo f nfyif pma&;
q&m\arSmfjzpfrnf/
pma&;q&mu olUcHpm;csufudk 0g'tjzpf ajymif;onf/ aemuf
awmhrSwcf sujf yKonf/ aumufcsucf sonf/ jzpfpOf jzpf&yfrsm; tawG;
cH,lcsurf sm;jzifh tpmoGyo f nf/ tEkynmajrmufpGm jyifqifxkwyf kd;jyD;
pmzwform;odkU 139
vSvyS y jzefcY sad wmhonf/ pma&;jcif; tEkynmonfyif cHkrifz, G af umif;
aeawmhonf/
tqufrjywf pD&if zefwD;jcif;u pma&;q&m vufrSm tjrJ
&daS eonf/ woGio f iG ,
f kpd ;D aeaom tawG;yef;csrD sm;udk yHkazmfxkqpf&if;
ordkif;udk olyg0ifjyD; jc,fozdkY MudK;pm;tm;xkwfaeawmhonf/
n 9 ; 12
28 atmufwdkbm 2018/

p
pma&;csifolodkY
pma&;ol 'grSr[kwf pma&;q&m qdkwm ynmorm;jzpfw,fvkdY
cH,lygw,f/ ynmorm; todorm; wpfa,muf[m olUtodudk
vlUtzGJUtpnf;xJ a&mufatmif jzefYcsdaezdkYvdkw,f/ olU&JU todawG[m
t&nftaoG;aumif;w,fqk&d if vlUtzGUJ tpnf;twGuf tusK;d jzpfw,f/
jyD;awmh ol[m todjzefYcsw d Jh ae&mrSm atmifjrifaygufajrmufol jzpfzkdY
vdkw,f/ onfvdkjzpfzdkYtwGuf tm½Hkpdkuf&r,fh tcsuf(4)csufudk
vufwdkY vdkufcsifygw,f/
1/ t&nftaoG;&dS&dS xkwfvkyfzdkY
2/ wpdkufrwfrwf &dSzdkY
3/ apwemygzdkY eJY
4/ rjywf jzefYcsdaezdkYqdkwJh tcsuf (4) csufjzpfygw,f/

eHygwf wpf
pma&;ol[m ola&;wJh pmtwGuf ol tmrcHcsu&f S&d r,f/ aemif
wpfcsdefrSm ola&;cJhwJhpmudk ol jyefzwf&if olUpdwfol vkHaewJholjzpfzdkY
aumif;w,f/ q&mMuD;a'gufwmoef;xGe;f uawmh ajymw,f/ todopf
tawG;opf tjrifopfay;p&m r&dS&if pmtkyo f pf ra&;eJYvkdY qdkygw,f/
udk,af &;wJhpm[m topfjzpfae&r,f/ todopfay;&r,f/ tjrifopf
ay;Edki&f r,f/ &Iaxmifth opf ay;Edki&f r,f/ ,kwpf t
G qHk; tcsut f vuf
pmzwform;odkU 141
topfay;Edkif&r,f/ udk,fa&;wJhpm[m aocsmtm;xkwfxm;&r,f/
taocsm tm;xkwx f m;wm [kwrf [kwf qdkwmudk b,forl S rodawmif
udk,b hf mom odaew,f/ udk,phf mjyefzwfjyD; udk,hf pdwuf k, d vf kaH e&r,f
qdkwm 'gudk ajymwmjzpfygw,f/
udk,f[m 'Dpmwpftkyfudk &zdkY 'Dpmwpfyk'fudk &zdkY b,favmuf
tm;xkwx f m;ovJqkw d m udk,u
hf k,
d u
f k,d f odw,f/ b,favmuf&mS azG
xm;ovJ b,favmufaqG;aEG;xm;ovJ b,favmufEIu d xf kwx f m;
ovJ qdkwm udk,hb f momodygw,f/ b,fuae b,fvkd ,lxm;ovJ
qdkwmvnf; odw,f/ ul;cswmvm; cdk;cswmvm; tay:,HyJ avhvm
xm;wmvm; udk,ht f jrifoufoufcsn;f yJvm; t&ifu &SmazGazmfxkwf
ajymqdkxm;cJholawG &dSovm; qdkwmawGukd ar;&ygr,f/ t&nftaoG;
&dSwJhpm [kwf^ r[kwf qdkwmudk pmzwfemolu zwfvdkufwmeJY wef;
odw,f/ udk,fa&;wJhpmu ynm&yfqdkif&m e,fqdk&if oufqdkif&m
e,fy,fuvlu zwfvdkufwmeJY cHpm;rdw,f/ eufeufeJeJ aocsm
avhvmxm;olu zwfvdkY udk,fu tay:,Hvkyfxm;wm odoGm;&if
&Sufp&maumif;ygw,f/

eHygwf ESpf
wpdkufrwfrwf &dSzdkYqdkwm ae&mwumrSm ta&;MuD;w,f/
pma&;wJhol tod&SmwJhol ynmjzefYwJhol[m olUtvkyfudk wdkYwdwdkYwd
vkyv f rkYd &bl;/ wpdkurf wfrwf tjrJvkyaf e&r,f/ todukd wpdkurf wfrwf
&Smae&r,f/ aumuf½kd;rD;vkyaf evdkY r&bl;/ aumuf½kd;rD; pdwef JY todukd
&Sm&if [dkpyfpyf 'DpyfpyfyJ jzpfr,f/ wu,fav;eufwmudk &zdkY rjzpf
Edkifbl;/
jzpfpOf jzpf&yfawGudk avhvmwJhae&mrSm tquftpyf&dSzdkY
vdkw,f/ udk,w hf ifjycsuaf wG[m vHk;aph ywfaphjzpfzkYd tm;xkwaf e&r,f/
a&;jcif; &SmazGavhvmaejcif; pl;prf;aejcif; avhusihaf ejcif; xkwEf Iwf
oHk;oyfaejcif; qdkwmawGu wdkYwdwdkYwd vkyfaevdkYr&bl;/ pGJpGJjrJjrJ
142 rif;aoh
wpdkufrwfrwf vkyfae&r,fht&m jzpfygw,f/ tJonfvdk vkyfaerSyJ
todu xkvdkufxnfvdkufjzpfw,f/ todawG tcsuftvufawG[m
qufpyfrdvdrfhr,f/ wpdkufrwfrwf r&dSwJhol&JU wifjycsufawG[m
wdkYcedqdwfueef; jzpfaewwfw,f/ [dkwpfuGuf 'DwpfuGufjzpfae
wwfw,f/ tquftpyfr&dS jAJv&rf;MuD;jzpfaewwfw,f/ zwf&
avhvm&olrSm zGmwmwmeJY/ tydkif;ydkif; tjywfjywfeJY qefYwiHhiHheJY/
a&a&&m&m wpfckckudk udkifqkyfvkduf rdEdkifrSm r[kwfbl;/ 'ghaMumifh
tm;xkwrf Iwkdi;f [m tqufrjywf wpdkurf wfrwf jzpfae&ygvdrhrf ,f/
'grS aygufajrmuf atmifjrifygvdrfhr,f/

eHygwf oHk;
aemufwpfcku apwemygzdkY jzpfygw,f/ apwemqkdwJhudpöu
qkyu f kid jf yvdk&Y wJt
h &m r[kwyf gbl;/ 'gayr,fh xdawGUvku d o
f l zwf&ol
odvdkuf&ol[m pdwfxJrSm tvdkvdk cHpm;rdw,f/ bmodbmom aewJh
oluawmh owdxm;rdcsifrS owdxm;rdr,f/ udk,fxkwfvkyfvdkuf
wJhpm udk,af &;vdkuw f Jh taMumif;t&mtay:rSm b,favmuf apwem
xm;jyD; &SmazGavhvmovJ b,f&nf&, G cf suef YJ &SmazGavhvm xm;ovJ
b,f&nf&G,fcsufeJY a&;ovJ bmpdwfeJYa&;ovJ b,f&nf&G,fcsufeJY
jzefYcsdovJ b,fvdk b,fyHk jzefYcsdovJ qdkwm[m apwem&JU o½kyfudk
jyEdkifr,fhtcsufawG jzpfygvdrhfr,f/ udk,fudk,fwdkif bmudk &nf&G,f
w,fvdkY a&;xm;wmudk qdkvdkwm r[kwfygbl;/ udk,fhpdwfxJrSm bm
twGuf b,fvdk pdwfeJY vkyfovJ qdkwmurS apwemjzpfygw,f/
udk,hfvkyw f hJtvkyt f ay: b,favmufapwemxm;ovJ qdkwJh
tay:rSm rlwnfjyD; ud, k v hf yk &f yf&UJ wnfwrhH q
I w
kd m jzpfvmwmjzpfygw,f/
udk,af &;cJw h phJ m udk,jf zefcY w hJ phJ m pmtky[
f m b,favmuf wnfwrhH mS vJ/
b,fvkv d al wG b,favmufwefzk;d xm;MuovJ/ 'g[m udk,ahf pwem&JU
t&dSefudk wdkif;wmvdkY&ygvdrfhr,f/
pmzwform;odkU 143
eHygwf av;
aemufqHk;wpfckuawmh rjywf jzefYcsdaezdkYygyJ/ todudk jzefYol
pmudk a&;aeol ynmudk jzefYcsad eol[m ywf0ef;usief JY tjrJxad wGUaezdkY
vdkygw,f/ topftopfudkvnf; tjrJ &SmazGae&rSmjzpfovdk awGU&dSrI
udkvnf; aocsmjyifqifxkyfydk;jyD;awmh aoaooyfoyf pepfwus
jzefYcsad e&rSmjzpfygw,f/ jzefYcsrd Irsm; rsm;vkyEf kdiaf vav vlUtzGJUtpnf;
tay: oufa&mufrI tm;MuD;avavjzpfygw,f/ 'ghaMumifh rMumcP
todudk jzefYcsdaezdkYvdkw,f/ jzefYcsdwJhtodawG tjrifawGu xyfraezdkY
awmhvkw d ,f/ rwlwmawG rwlwmawGukd aocsm xkwyf k;d jzefYcsEd kid af v
av ydkaumif;avavjzpfygw,f/
rjywfjzefYcsdaejcif;tm;jzifh vlUtzGJUtpnf;eJY udk,f[m tquf
rjywfaeawmhb;l / tjrJvkv d kd xdawGUaer,f/ vlawG&UJ wHjkY yefcsuu f kv
d nf;
em;pGifh&r,f/ vufurf;&r,f/ pdwfygrS xa&;vdkuf pdwfvdkvuf&
jzpfrS avhvmvdkuq f kd&if pmayxkwv f kyrf Ivnf; usvmrSmjzpfygw,f/
udk,af &;wJhpm[m t&nftaoG;t&vnf; tqifhrSD&r,f/ ta&twGuf
t&vnf; rsm;rsm;pm;pm; xkvdkufxnfvdkuf&dSaerS aumif;w,f/
onfESpfcku ta&;MuD;ygw,f/ ta&twGufrsm;jyD; t&nftaoG;
ygrvm&ifvnf; yGa,mif;a,mif;MuD;jzpfaer,f/ t&nftaoG;awmh
&dSw,f ta&twGuft& vHkvHkavmufavmuf pdkYpdkYydkYydkY rjzpfbl;qdk&if
pmzwfol avhvmoltwGuf tmomrajybl;/ udk,af y;wJt h oduvnf;
olUtwGuf vH;k ceJ cJceJ &csirf S &r,f/ wdw Yk wd w
Ykd d eJY zefo
Y iHih jHh zpfaevdrrfh ,f/
'Dtcsuf (4) csufudk xnfhwGufpOf;pm;MuzdkY ajymvdkufcsifygw,f/
n 9 ; 11
28 'DZifbm 2018/
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif /

p
tw¬KyÜwdåpmaytaMumif; qef;ppfcsuf ed'gef;

yDrdk;eif;u p
'DaeYawmh pmzwfou l kd vufwpkYd &m wpfck&ySd gw,f/ tJ'guawmh
tw¬KyÜwåpd mtkyaf wGukd zwfzkdY wdkuw f eG ;f csiw
f mjzpfygw,f/ jrefrmjynf
rSmuawmh vlyk*¾Kdvftw¬KyÜwådawGxuf q&mawmf oHCmawmfawG&JU
ax½kyÜwåad wGu t&if ay:cJhw,fvkdY ajymw,f/ t&ifu jrefrmawGu
vlyk*¾Kv
d qf kdwmudk tw¬KyÜwåad &;aumif;wJh t&mrSe;f em;rvnfcJhMuyg/
yDrdk;eif;[m ]yDrdk;eif;&JUyDrdk;eif;} qdkwJh pmtkyfudk a&;jyvdkufjyD; onf
tpOftvmudk csKd;zsufcJhaMumif; awGU&w,f/ jrefrmpmayavmurSm
atmfwdk*&yfzDvdkY ac:wJh udk,fwdkifa&;tw¬KyÜwdåawG tvQKdvQKday:vm
cJhw,f/ EdkifiHjcm;wdkif;jynfawGrSmawmh vlwpfa,muftaMumif;
a&;om; rSww f rf;wifcw hJ mu odyq f ef;Mu,fr,f r[kwyf g/ [dkpOftcg
uawmh jrefrmjynfrSm qef;Mu,fcJhygw,f/

tom;usaejyD;om;
tckawmh jrefrmpmzwfolwdkY[m tw¬KyÜwådpmayeJY tawmfudk
tom;usaejyD/ tw¬KyÜwåpd mayaumif;awGvnf; trsm;MuD;ay:cJhjyD;jyD/
pmzwform;odkU 145
&[ef;yk*¾Kdvf vlyk*¾Kdvf tp&dSojzifh rsm;rsm;pm;pm; zwfvdkY&aejyD/
udk,hEf kdiif HxJu vlausmaf wGtaMumif;wif r[kwaf wmhbl; Edkiif Hwum
u vlausmfvlawmfawGtaMumif;vnf; rsm;rsm;pm;pm; zwfvdkY &Edkif
MujyD/ tw¬KyÜwådpmtkyfawG[m wpfOD;csif;taMumif;udk a&;Muovdk
trsm;pkukd pkaygif;jyD; a&;Muwmvnf; &dSw,f/ tw¬KyÜwåpd mayrSmudkyJ
udk,w f kdiaf &;eJY wpfyg;olu a&;qdkjyD; tMurf;zsi;f ESprf sK;d &dSxm;w,f/
tw¬KyÜwåda&;wJh pwdkifawGuvnf; ydkvdkY pHkpHkvifvifjzpfvmw,f/

a&;[efawG
jrefrmjynfrSm emrnfMuD;wJh udk,fwdkifa&; tw¬KyÜwådwcsKdUudk
ajymcsifygw,f/ Oyrm - OD;Ek&JU wmawpaeom;/ 'Dtw¬KyÜwådudk
OD;Eku,
kd wf idk af &;cJwh myg/ OD;Eku olUtaMumif;udk wjcm;olwpfa,mufu
a&;wJh toGief YJ a&;xm;w,f/ trSmpmrSmudyk J xifa,mifxifrmS ;jzpfatmif
wjcm;olu rSmovdk a&;xm;w,f/ pmzwfolawmfawmfrsm;rsm; pzwf
pu tawmf Za0Z0gjzpfcJh&w,f/ aemufykdi;f rS OD;Ekukd,w f kid af &;xm;
w,fqdkwmudk em;vnfMu&w,f/
aemufwpfckuawmh a&TOa'gif;&JU wpfoufwmrSww f rf; jzpfyg
w,f/ a&TOa'gif;[m olUtaMumif;udk tlracs;cg;rusef EIu d Ef udI cf Rwcf Rwf
a&;xm;wmudk zwf&w,f/ aemufjyD; olU&JU raumif;wJh ÚmOfuav;
awGukyd g &J&0J 0hH hH xkwaf zmfa&;om;&Jwmudk awGU&w,f/ tw¬KyÜwx åd rJ mS yJ
olUtawG;tac:udk xnfhxm;w,f/ olUawG;ac: ,lqyHkeJY olUjrifyHk
&Iaxmifhudk aoaocsmcsm xnfha&;w,f/ 'ghaMumifhyJ ]wpfoufwm
rSwfwrf;ESifhtawG;tac:rsm;} qdkjyD; pmtkyfxGufvmw,f/
aemufwpftkyu f awmh r[m*E¨m½Hkq&mawmf &SiZf eumbd0o H &JU
]wpfb0oHo&m} pmtkyfjzpfygw,f/ onfpmtkyfudk tjyeftvSef
pum;ajymyHkpHeJY a&;xm;w,f/ tar;tajzyHkpHeJY a&;xm;w,f/
'g[mvnf; tw¬KyÜwåda&;wJh pwdkif(vf)wpfrsKd;jzpfygw,f/ aemuf
q&mawmf&JUax½kyÜwåu d kdyJ OD;aCmodwua&;xm;ygao;w,f/ ]wpf
146 rif;aoh
b0 omoem} qdkjyD; pmtkyMf uD; wpftkyf xGucf Jhygw,f/ q&mawmf&JU
omoema&; xrf;&GufcsufawGudk yDyDjyifjyif a&;om;jyKpkEdkifcJhwJh
pHjyKax½kyÜwådwpfckjzpfcJhygw,f/

olwdkYqD
tar&duef or®wawmfawmfrsm;rsm;[m olwdkYtaMumif;
pmtkyaf wG a&;cJhygw,f/ wcsKUd vnf; or®wrjzpfcifuvnf;u a&;cJh
wmawG &dSw,f/ wcsKUd vnf; or®wtjzpf tjidr;f pm;,ljyD;rSm a&;cJhwm
awG&dSw,f/ taemufwdkif;pmayrSmawmh tw¬KyÜwådpmayqdkwm yHkpH
trsK;d rsK;d eJY vGecf JhwJh ESpaf ygif; tawmfMumMumrSmuwnf;u zGHUjzKd;aejyD;
jzpfw,fvdkY ,lq&ygw,f/

jrefrmrSm
jrefrmawGu udk,fhtaMumif;udk udk,f tw¦KyÜwdåa&;jcif;udk
ESpjf rKdU[ef rwlcMhJ ubl;/ jrefrmhacwfprf;pmay&JU ueOD;tp umvawGukd
Munfh&if odEdkifygw,f/ aemufydkif;usrS pmzwfy&dowfu wjznf;
jznf; vufcHvmjyD;zGHUjzdK;vmyHk&ygw,f/ ode;f azjrifh&JU ]ta&SUu ae0ef;
xGuo f nfhyrm} pmtkyw f kdY ocifwifjr&JU ]bHkb0rSmjzifh} qdkwJh pmtkyf
awG[m ordki;f aemufcH tw¦KyÜwåd trsK;d tpm;awGvkdY ajymvdkY &ygr,f/
udk,w f kid af &; ordki;f aemufc0H w¬KtrsK;d tpm; tw¬KyÜwåd vdkeY mrnfwyf&if
ydkjyD; jynfhpHkEdkifygvdrfhr,f/
tckaemufydkif; ordkif;aemufcH udk,fwdkifa&; 0w¬KtrsKd;tpm;
tw¬KyÜwådukd odyrf awGU&awmhygbl;/ odyrf Mumcif ESpyf kdi;f u xGuv f m
wmuawmh q&mausm0f if;&JU ]aysmufqk;H oGm;aomrsK;d quf} pmtkyjf zpfyg
w,f/ uReaf wmft h aeeJY wjcm; odyrf awGUz;l ao;yg/ uReaf wmfqv kd ckd siwf m
tckaemufydkif;umvrSm avmavmvwfvwf vwfvwfqwfqwf
a&;om;xm;wmudk qdkvdkwmjzpfygw,f/
pmzwform;odkU 147
wyfrawmft&m&SdMuD;a[mif;awG jzpfcJhwJh AdkvfcsKyfwifhaqG&JU
]rxduefoma&Munf&SmcJh} AdkvfxGef;Munf &JU ]ESpf (50) ausmf udk,f
awGUrsm;} aemuf at;pef &JU ]uRefawmfhrSwfwrf; ußGefawmfhrSmwrf;}
qdkwJh udk,fwdkifa&;awGawmh zwf&w,f/ oDw*l okawoeXmeu
yHkESdyfjzefYcsdwJh qef;xGef;(ref;wuúodkvf) &JU ]olUb0taMumif; waph
wapmif;} qdkjyD; xGuv f mwmvnf; &dSw,f/ 'gayr,fh 'Dukd,w f kdiaf &;
tw¬KyÜwådawGu 0w¬KoabmrsKd;a&;xm;wm r[kwfbl;/
cRif;csut f aeeJYuawmh aeZifvwf&JU ]a0vnf;a0 aMuGvnf;
aMuG}xGufcJhzl;wm &dSw,f/ 'guawmh cyfyg;yg; pmtkyfayr,fh &o
oabm 0w¬Kqefqef a&;xm;wJhpmtkyf jzpfygw,f/ Edkiif Ha&; e,fy,f
rSmawmh 0w¬Kqefqef tw¬KyÜwådrsK;d r[kwaf yr,f xGuv f mwJh tw¬KyÜwåd
wcsKUd &Syd gw,f/ odkYaomf t&ifacwfawGeJY EIid ;f ,SO&f if tifrwef enf;ae
ao;w,fvdkY jrifw,f/ uRefawmfwdkY[m [dk;a&S;,cifu vlawG&JU
tw¬KyÜwådawGudkyJ xyfwvJvJ jyefzwfae&w,f/ onfhaemufydkif;
bmomjyefawG rsm;vmjyefawm Edkiif Hjcm;u vlyk*¾Kv d af wG&JU tw¬KyÜwåd
awGudk bmomjyefwmawGvnf; rsm;rsm;pm;pm; &dSvmygw,f/

ar;cGef;awG &dSw,f
pOf;pm;p&m ar;cGef;wcsKdU &dSygw,f/ onfvdk udk,fwkdifa&;
tw¬KyÜwåad wG xGurf vmavmufatmif vlausmv f lawmfawG vlpGr;f vlp
&dSolawG r&dSMuawmhvdkYvm;/ 'gvnf; rjzpfEdkifygbl;/ jrefrmjynfrSm
olUacwfolUtcgeJY pGrf;wJholawG &dSaeMuygw,f/ tckacwfrSmvnf;
&dSoifhoavmuf &dSMuwmygyJ/ 'grSr[kwf aemufar;cGef;wpfckudk
xyfpOf;pm;Munfrh ,f/ onfvkd tpGr;f tp&do
S al wGu pmra&;MuawmhvkYd
vm;/ onfar;cGe;f u enf;enf;eD;pyfygw,f/ udk,u f k,
d w
f ikd u
f pma&;
ol r[kwfwJhtcgrSm 'gudk vHkYvxm; tm;rxkwjf zpfwmvnf; jzpfEdkif
ygw,f/ aemufjyD; ar;p&m ar;cGe;f wpfcku jrefrmh"avheJY qdkiyf gw,f/
vlawG[m udk,hftaMumif;udk azmfa&;om;Mu&if udk,hf*kPf udk,af zmf
148 rif;aoh
rolawmfvkdY owfrSww f wfMuygw,f/ 'ghaMumifh jrefrmawG[m udk,hf
taMumif;udk udk,t f w¬KyÜwåad &;MuzdkY r0Hrh &JjzpfMuygw,f/ 'Dvkad Mumifh
vnf; udk,fudk,fwdkifu a&;xdkufol pm&if;0ifae&ifawmif a&;zdkY
wGefYqkwfwwfMuygw,f/
taemufwdkif;rSmawmh onfvdk r[kwfyg/ q,fausmfouf
vli,fb0rSmawmif udk,w f ikd af &; tw¬KyÜwåv d krd sK;d a&;om; xkwaf 0Mu
wJhtxd jzpfaewmMumygjyD/ vlvwfydkif; b0rSmudkyJ udk,fwdkifa&;
tw¬KyÜwådudk &J&J0Hh0Hha&;om; yHkESdyfjzefYcsdaeMuygjyD/

pH &dSovm;
onfawmh aemufxyf pOf;pm;p&mwpfck xyfay:vmjyefygw,f/
'guawmh tw¦KyÜwdåa&;xdkufol qdkwmudk b,fvdk pHowfrSwfcsuf
xm;ovJqdkwm jzpfygw,f/ MuD;MuD;jrifhjrif MuD;MuD;jrwfjrwf
vlawmfvlausmjf zpfrS a&;&r,fqkdwJh pHukdawmh q&mjroef;wifheJY vlxk
OD;vS[m jiif;zsufcJhjyD;cJhMuygjyD/ OD;vS&JUtw¬KyÜwådudk a':trmu
a&;cJhayr,f OD;vS[m uRefawmfhpD;&D;awG a&;jyD; vlom;b0tw¬KyÜwåd
awGukd a&;om;cJyh gw,f/ ]uRefawmfjrif;orm;} ]uRefawmfpwD;yGpJ m;}
]ußGeaf wmfAsL½dku&uf} pwJh tw¬KyÜwåd awG[m omrefvlvwfwef;pm;
tvTmxJu yk*¾Kv d af wG&JU b0ZmwfaMumif;awGukd a&;zGJUwmjzpfygw,f/
aemufjyD; q&mjra&;cJhwmwpfckukd xkwEf Iwjf ycsiyf gw,f/ ]tnw&
½kyyf HkvTm} pmtkyjf zpfygw,f/ omref tajccHvlwef;pm;tvTmawGxJu
vlawGtaMumif;udk tifwmAsL;jyD; a&;om;xm;wJh vlUtaMumif; pmtkyf
jzpfygw,f/ tw¬KyÜwåd pm&if;0ifw,fvdkY wdwdusus qdkvdkY r&Edkifay
r,f vlawGtaMumif;udk EIdufxkwfa&;om;xm;wmrdkY tw¬KyÜwåd
jzpfw,fvkYd qdk&ifvnf; rrSm;ygbl;/ 'gawG[m vlwpfa,muftaMumif;
tw¬KyÜwåda&;xdkufjcif; qdkwhJ pHudk pOf;pm;&mrSm xnfhpOf;pm;&r,fh
tcsufawGjzpfygw,f/
pmzwform;odkU 149
bmyJjzpfjzpf MuD;jrwfot
l aMumif;a&;a&; tnw&taMumif;awG
a&;a&; vlvwfwef;pm;b0awG xJ uyJa&;a&; a&;oleJY a&;vdkuw f hJ
pmtkyfrSm zwfoltwGuf tusKd;jzpfxGef;Edkifw,fqdkwJh &nf&G,fcsuf
awG jynfhjynfh00 yg&dSae&if aumif;rGefwJhtw¬KyÜwåd pmtkyfvdkY ajymvdkY
&Edkiyf gw,f/ tw¬KyÜwåpd mtkyf wpftky[
f m pkpnf;jzpfjzpf vHk;csi;f jzpfjzpf
zwf&oltzdkY jzwfoef;rItawGUtMuHKawG tjrifawGxJuae EIdufxkwf
avhvm oif,lp&m todawG cHpm;p&m cHpm;csufawG ygae&if
pmtkyfaumif; jzpfygw,f/ tw¬KyÜwådaumif;wpftkyfjzpfygw,f/

&dScJhwmawG &dSaewmawG
'*kefwm&muawmh tw¬KyÜwådao;ao;av;awG trsm;MuD;
a&;oGm;cJhw,fvdkY qdkvdk&rSmyg/ pmzwfolawmfawmfrsm;rsm;u
'*kefwm&m&JU ]½kyfyHkvTm}udk odjyD; jzpfygvdrfhr,f/ awmfawmfrsm;rsm;
rodao;wmuawm ½kyfyHkvTmvdkyJ ]jzwfceJ awGU&aom ½kyfyHkvTm
um;csyfrsm;} qdkwm (1) (2) (3) (4) (5) (6) avmuftxd
&daS ew,fqw kd myg/ '*kewf m&mu ½kyyf vkH mT a&;jyD; aemif ESpaf ygif;oH;k q,f
avmuf MumwJhtcgrSmvnf; ½kyyf HkvmT awGukd xyfa&;cJhao;w,fqkw d m
ajymcsifwmjzpfygw,f/
tw¬KyÜwåd tbd"mefawGukd jyKpkolawG &dSygw,f/ uRefawmfo&d
oavmuf armif0o H vnf; vkycf whJ ,f/ oef;0if;vSKid f jyKpkxm;wmvnf;
&dSw,f/ tbd"mefr[kwfayr,fh vlausmfawGudk pkpnf;xm;wJh armif
aZ,sm&JU pmtkyfawGvnf; awGU& zwf&ygw,f/ aemufjyD;awmh
onfhaemufykdi;f rSm jrefrmr[kww f Jh vlawG&JU taMumif;udk wpfOD;csi;f pD
tvG,zf wfzkdY bmomjyefxm;wJh oH½Hk;pyGeq f meJY xkww f Jh tw¬KyÜwåad v;
awGvnf; cyfyg;yg;cyfrsm;rsm; xGuv f mwm awGU&ygw,f/ a'gufwm
armifarmifa&;xm;wJh ]ouf&&Sd mZ0if} qdkwhJ pmtkyv f nf; oabmrawGU
wm &dSaumif;&dSEdkifayr,fh pmaumif;pm&if;0ifwJh tw¬KyÜwådpkpnf;
pmtkyfvdkY ajym&if&ygw,f/
150 rif;aoh
qdk&, S v f pfacwfukd avhvm&if OD;ae0if;taMumif; (Adkvcf sKyfMuD;
ae0if;) u rygrjyD/ onfhxuf ydkjyD; EIu d Ef u
Id cf RwfcRwfavhvm&ifawmh
OD;bndrfeJY udkudkarmifMuD;udk awGU&rSmjzpfygw,f/ udkudkarmifMuD;u
]wpf&Ha&mtcgrsm;} qdkwmudk a&;w,f/ olUtw¬KyÜwådygyJ/ OD;bndrf
uvnf; ]OD;bndrf&JU OD;bndrf} qdkjyD; a&;w,f/
vGwv f yfa&;MudK;yrf;rIumvu acgif;aqmifawGtaMumif;uawmh
ajymrqHk;aygif awmoHk;axmifa&;cJhMujyD;jyD/ udk,w f kdiaf &;a&m olrsm;
a&;wmawGa&m pHkvkdY awGUEkdiyf gw,f/ ocifpkd;&JU ocifpkd;/ ode;f azjrifh
&JU ausmjf idr;f ? OD;Ek? OD;baqG? ocifukd,af wmfrSKid ;f ? ocifoef;xGe;f ....
ponfjzifh trsm;MuD; trsm;MuD; &dSaeygw,f/

jynfyu vlawG
Edkiif w
H umu vlawGtaMumif;udkvnf; pkpnf;wpfrsK;d wpfuk, d f
awmfwpfzHk a&;Mu jyKpkMu bmomjyef MuwmawGvnf; 'keJY a'; vdk
&dSxm;jyD;ygjyD/ armfpDwkef;? wdefYa&Smifzdef? csKdtifvdkif;? qGef,ufqif?
*E¨D? ae½l;? tif'D,m*E¨D? ql[wfcsefx&mbdkY? tAÁ'luvrf? csmcsD?
rm*&ufoufcsm? eydkv, D ?H vifueG ;f ? a*sm0h g&Siw
f ef? rmwifvo l muif;?
tdkbm;rm;? tdkufqifa[mif0g? [pfwvm? um;ru©f? tdef*s,f? vDeif?
pwmvif? bmx&ef&yfqJ? a*smu f D? vl&Te;f ? tD,mtm&ifbwf? wD;wdk;?
bifvm'if? rif'Jvm;? vDuGrf,k? qlumEdk? a';vfumeuf*sD? *sufr?
bD*dwf? 0g&if;bwfzwf.... ponfjzihf pHkvdkY pDvdkY rsm;vdkY jym;vdkY &dSae
ygjyD/
jrefrmjynfrmS ocifatmifqef; Adv k af tmifqef; Advk cf sKyaf tmifqef;
taMumif;qdkjyD; a&;olaygif; ajrmufjrm;pGmvnf; &dScJhjyD;ygjyD/

tm;r&
onfawmh uRefawmfwdkY jrefrmpmzwfy&dowf[m jynfwGif;
jynfy tw¬KyÜwåpd mayawGeJY uif;uGm raebl;/ &if;ESD;aew,f/ eD;uyf
pmzwform;odkU 151
aew,f/ tom;usjyD;om;jzpfaew,fvkdY ajymcsiyf gw,f/ wpfzufrSm
vnf; udk,fwdkifa&;tw¬KyÜwådawG[m onfhaemufydkif;rSm ppfbuf
t&m&dSa[mif;awGu a&;xm;wmawGyJ cyfpdyfpdyf zwfae&w,f/
pmaye,frSm EdkifiHa&;e,frSm tEkynme,frSm obif*Dwe,frSm
ynm&yfqdkif&m e,fy,frSm pD;yGm;a&;e,fy,frSm pGefYOD;wDxGifrI
e,fy,frmS bmoma&;acgif;aqmifrI e,fy,frmS .... tw¬KyÜwåpd mayudk
vwfvwfqwfqwf zwf&wm r&dSbl;vdkY xifygw,f/

a&;xdkufolawG jzpfatmif
onfae&mrSm vwfvwfqwfqwf qdkwJh pum;vHk;udk *½kxm;
apcsifw,f/ vla[mif;awG&JU tw¬KyÜwådawGvnf; qufzwfr,f/
udk,fhEdkifiHu vlawG&JUtaMumif;wif rubl; wjcm;EdkifiHu vlawG&JU
taMumif;udkvnf; ememzwfMur,f/ 'gawGudk zwfMujyD; vwfvwf
qwfqwf xGuaf y:vmwJh tw¬KyÜwpåd mtkyaf wGukv d nf; a&;om;xkwaf 0
Mur,f/ a&;xdkuaf tmifvnf; avmufavmufvm;vm; tm;xkwx f m;o
awGtaMumif;udk apwemygyg a&;om;jyKpkxm;wmawG zwfcsiw f ,f/
onfvkd avmufavmufvm;vm; tw¬Kyw Ü aåd &;xdu
k of al wGjzpfatmifvnf;
MudK;pm;Mur,fqdk&if ydkaumif;Edkifr,fvdkY arQmfvifhrdygw,f/

zmax;tpD&ifcHpm rvdkcsif
a&;om;csufawGuvnf; orm;*kPfjy udk,fh*kPfudk,fazmf
rolawmf yHkpHrsK;d awG rjzpfMubJ udk,hjf zwfoef;rIuae odjrif rSwof m;
oifcef;pm,lp&m twk,lp&m enf;,lp&m udpö&yfrsKd;awGudk yg0if
atmif a&;om;Muyg&r,f/ onfvkd tw¬KyÜwåpd mtkyrf sK;d udk udk,w f kdiyf J
a&;a&; wjcm;oluyJ a&;a&;zwfcsifygw,f/ ppfbuft&m&dSa[mif;
arSmf0ef;om; OD;cifnGefY a&;ovdk ]zmax; tpD&ifcHpm} yHkpHrsKd;vnf;
rzwfcsifygbl;/ trSm;awGvkyfcJhonfjzpfapOD;awmh apwemxm;jyD;
152 rif;aoh
vufqifhurf;a&;om;&if trSm;awGxJu oif,lp&mawG &Edkirf ,fvkdY
,lqygw,f/
jrefrmjynfrmS tw¬Kyw
Ü aåd &;xdu
k of rl sm; rsm;rsm; ay:xGuv
f mygap/
tw¬KyÜwåad umif;rsm;vnf; rsm;rsm;eJYoefYoefY xGuaf y:vmEdkiMf uygap/
eHeuf 1 ; 02
17 Zefe0g&D 2019 /

rSwfcsuf/ / aemufrsm;usrS uRefawmfhvuf0,f pkaqmif;xm;wJh jynfwGif; jynfy


acwfopf acwfaESmif; vlyk*¾Kdvf &[ef;yk*¾Kdvf tw¬KyÜwådvHk;csif; pkpnf; udk,fwdkifa&;
wjcm;ola&; pwJh pmtkyfawG pm&if;udk jyKpkjyD; jyefvnf rQa0csifygao;w,f/

p
pma&;q&mtvkyf
pma&;jcif;tvky[f m u&dux odyrf sm;wJhtvkyf r[kwyf gbl;/
½kd;&Sif;wJhtvkyfygyJ/ vG,fulwJhtvkyfvdkYvnf; rajymcsifygbl;/
vG,fulw,fvdkY ajym&if apm'uwufMurSmudk jrifa,mifrdvdkY jzpfyg
w,f/ ½dk;w,fvdkY ajymwm taMumif;&dSw,f/
pma&;&if cJwHwpfacsmif;&,f pm&G,fvGwf&,f &dS&if&jyD/ 'grS
r[kwf abmyifwpfacsmif;aygh/ yef;csDvdk uif;AwfMuyfp&m rvdkbl;/
pkwfwHeJY aq;a&mifpHk rvdkbl;/ pma&;q&m wpfa,mufoHk;wmu
rifwpfa&mifwnf;/ teuf teD tjym wpfckck &dSxm;&if &jyD/
yef;csDorm;wpfa,muftzdkY olUpdwf0dnmOfeJY obm0 ½Icif;
'grSr[kwf vlr0I ef;usiwf pfckvk;H [m oltm½Hk0ifpm;p&m jzpfygvdrrhf ,f/
pma&;q&mwpfa,muftzdkY oltm½Hk0ifpm;wmu bmjzpfEdkifygovJ/
pma&;q&mwpfa,muf[m pmtkyfawGMum;rSm usifvnf&w,f/
vlawGtMum;rSmvnf; usiv f nf&w,f/ obm0rSmvnf; usupf m;&
w,f/ vlrI0ef;usix f Jvnf; wdk;0if&w,f/ olUpw d 0f n
d mOfukd olukd,f
wkid f tm½Hkusatmifvnf; vky&f w,f/ jyD;awmh olUbmomol txyfxyf
tcgcg ar;cGef;xkwf&w,f/
bmtwGuf a&;wmvJ/ b,fvdka&;rSmvJ/ bmawGxnfhrSmvJ/
b,fvdk oHk;EIef;rSmvJ/ bmhaMumifha&;rSmvJ/ bmudk a&;rSmvJ...
pojzifh/
154 rif;aoh
bmvJ
a&;wJhpmrSm tcsptf aMumif; &dScsi&f Srd ,f/ Edkiif Ha&;eJY jidcsiv
f nf;
jidr,f/ ppfa&;vnf; xdr,f/ vlrsK;d a&;vnf; ygr,f/ pD;yGm;a&;vnf;
wdrkY ,f/ vlraI &;vnf; udkirf ,f/ trsK;d rsK;d &dES kid yf gw,f/ pmwpftkyx f rJ mS
taMumif;t&mrsKd;pHk ygEdkifovdk taMumif;t&m wpfckwnf;eJYvnf;
ausmufcsaeEdkifcsif aeEdkifwmyJ/
pma&;wmu vG,faumif;vG,fr,f/ 'gayr,fh wifjyzdkYu
rvG,fbl;/ udk,fa&;wJhpmudk pmzwfolqD a&mufatmifwifjyzdkY
rvG,fbl;/ txl;ojzifh pmzwfol jrifuGif;a&SUrSm umv&SnfMumpGm
wifjyEdkifzdkY rvG,fbl;/ udk,fa&;wJhpmudk vlUa&SUa&mufatmif jyzdkY
cufw,f/ udk,feJY rodwJhvlawGa&SU a&mufatmuf ydkYzdkY cufw,f/
'DacwfrSm owif;rD'D,mawG *sme,fawG owif;pmawG
r*¾Zif;awG trsm;MuD; xGuv f maejyD/ tGev f kdi;f pmrsuEf Smay:rSmvnf;
pmawG rdIvdkaygufaew,f/ udk,fh0ef;usifrSm ukd,fhpmrsufESmrSm udk,f
a&;wJhpmudk azmfjyzdkY vG,foGm;jyD/ 'gayr,fh tuefYtowf&dSw,f/
udk,fhpmudk xdk;azmufzdkY MudK;pm;&wm vHkYvxkwf&wm &dSw,f/
vltrsm;tMum; a&mufcsiaf ZmeJY vlUonf;ajcMudKufawGcsn;f yJ vkyv f kdY
r&bl;/ wnfaqmufxm;wJh uavmif[m usKd;Edkifw,f/ yJhEdkifw,f/

0rf;pm
pma&;q&m[m olUtvkyu f kd aumif;aumif;vkyEf kdizf kdY tjrJjznfh
wif;ae&w,f/ pdwt f pmudk jznfah e& w,f/ OD;aESmuftpmudk jznfah e&
w,f/ ESvk;H om;rSm jzpfwnfcpH m;ay;ae&w,f/ q&mMuD; '*kew f m&mu
ajymzl;w,f/ pma&;w,fqdkwm OD;aESmufeJYvuf&JU qufoG,frIyJwJh/
OD;aESmufevYJ uf wpfom;wnf;usatmif b,fvkd vkyEf kid yf govJ/
avhusijhf cif;uyJ vkyaf y;Edkirf ,f xifygw,f/ txyfxyfavhusirhf ,f/
xkom;ayom;usatmif avhusifhr,f/ tjrJwrf;avhusifhaer,f/
tzefzefavhusiahf er,f/ a&;Munfrh ,f/ awG;Munfrh ,f/ uGeMYf unfrh ,f/
pmzwform;odkU 155
oHk;EIef;yHkazmfMunfhr,f/ zefwD; Munfhr,f/ wkyMunfhr,f/ jyKpkMunfh
r,f/ pkpnf;Munhfr,f/ trsKd;rsKd;avhusifhEdkifygw,f/

ewfMuD;w,f
avhusihfrIrSm ZGJeyJ r&dS&if wdcedqw d u f eef;eJY bmrS jzpfvmr,f
rxifbl;/ ta&;tom;rSm *si*f siv f nf atmif vkyx f m;rS pmaypifjrifh
ay:udk a&mufr,f/ pmaypifjrifhqkdwmvnf; ewfMuD;w,f/ pifjrifhay:
a&muf&if vlwkid ;f 0dki;f MunfhEkid jf yD/ vlUjrifuiG ;f a&SUukd a&mufjyD/ t&ifvkd
vlawGeYJ a&ma&ma&ma&m jzpfaerSm r[kwb f ;l / t&ifu vltyk Mf uD;tMum;
rSm udk,hef ab;u vluyJ udk,hu f kdMunfhr,f/ pifay:a&muf&if tm;vHk;
u 0dki;f Munfah eMur,f/ udk,[ f m usO;f Muyfvmr,f/ taeMuHKUvmr,f/
pdwfxJ rodk;roefYjzpfvmr,f/ 'DvdkeJY pifjrifhay:uaevnf; ckefcscsif
csoGm;Edkifw,f/

bmvkyfrSmvJ
pma&;q&m[m olUacwfeJY olUtcgudk xif[yf&w,f/ acwfukd
yHkjc,fjy&w,f/ vltrsm; em;vnfatmifvnf; vky&f w,f/ vltrsm;
ESpfvdkzG,fjzpfatmifvnf; jyK&w,f/
pma&;q&m[m pmra&;cif t&ifpOf;pm;&w,f/ ,kwådudk
a&;rSmvm;/ cHpm;p&m wpfckckvm;/ twdwu f kd azmfrSmvm;/ ypöKyÜeu
f kd
jc,forSmvm;/ tem*wfukd cefYrSe;f rSmvm;/ vufwkdY owday;rSmvm;/
qJrmS vm;/ aqmfrmS vm;/ avmfrmS vm;/ ,xmblwusatmif jyrSmvm;/
wpfzufzufukd uyfrmS vm;/ b,fbufukrd S ruyfb;l vm;/ trSew f &m;
udk &SmrSmvm;/ jzpfpOfukjd yrSmvm;/ jzpf&yfukd qef;ppfrmS vm;/ vufawGU
udk pdwful;,OfrIeJY aygif;rSmvm;/
@@@

pma&;q&mtvky[
f m tysi;f ajy 0ifvky&f r,fh tvkyf r[kwb
f ;l /
156 rif;aoh
'gudk q&mjroef;wifh ajymcJhzl;w,f/ vkyfp&m r&dSvdkY a,mif0g;
vufaqmh MunfhzdkYvnf; r[kwfbl;/ ,HkMunfcsufeJY vkyf&r,fh t&m
jzpfygw,f/ wpdkurf wfrwf vkyaf e&r,fh tvkyjf zpfygw,f/ wdckY edqw
d f
ueef;eJY [dkpyfpyf 'Dpyfpyf ygcsif½HkeJY pma&;wJh tvkyfudk vkyfvdkY
r&Edkifygbl;/
n 7 ; 41
26 rwf 2019 /

p
todopf tawG;opf t,ltqopf pmtkyfopf
a'gufwm oef;xGef;u ajymw,f/
todopf tawG;opf t,ltqopf ryg&if pmtkyo f pf ra&;eJw
Y /hJ
uReaf wmfh pmoif&if uReaf wmfh pma&;&if a'gufwm oef;xGe;f rlukd
tjrJvdkvdk udkifjyD; a&;w,f/ &Hzef&Hcg a&;csifpdwf ay:w,f/ 'gayrJh
'g[m orm;½dk;us tjrif jzpfaew,f/ ½dk;vGe;f wJh tcsut f vufjzpfae
w,f/ pmzwfoltwGuf topf oufouf r[kwb f l; qdk&if a&;wmudk
rvkyfbl;/ awG;wmudkawmh qufvkyfaew,f/ xdkenf;vnf;aumif;
wpfcg xyfpOf;pm;w,f/ tm;vHk; em;vnfxm;jyD;om; taMumif;t&m
jzpfyif jzpfjim;aomfvnf; &Iaxmifhopf tawG;opfeJY csO;f uyfrI topf
jzpf&if a&;w,f/ ajymw,f/
pwda*smh(Af) u Think differentµ vdkY ajymw,f r[kwfvm;/
udkwmuvnf; a&;w,f/ wjcm;wpfzufrS qifjcif&eftaMumif;rsm;
qdkwJhrleJYa&;w,f/ taMumif;tjzpftysuaf wGukd axmifhajymif; tawG;
awGeJYawG;wm ynmjzpfygw,f/ udpöwpfckudk
v tawG;awG wlae&if tdkif'D,mtopf rjzpfbl;/

v pOf;pm;csua f wG wlae&ifvnf; enf;vrf;topf rxGub f ;l /


avhvmyHkawG uGJjym;rS &Iaxmifh aygif;pHku MunfhwwfrS xdkenf;
vnf;aumif;yJ? axmifhajymif;tawG;awGeJY udk,h&f JU &IjrifrIukd tkwpf DrS
aumif;r,f/
158 rif;aoh
a'gufwm oef;xGef;u olU&JU]igajymcsiforQ ightaMumif;}
pmtkyfxJrSm a&;w,f/
ynm&JU wefzkd;[m b,favmuf Contribute vkyEf kdio f vJ qdkwJh
tay:rSm rlw,fw,fwJh/ ynmwwfwJholawG &dSygw,f/ odkYayr,fh
ynmwwfwdkif; rjzefYcsdEdkifbl;/ udk,fhpdwfxJrSmawmh odaew,f/
olrsm;wumawG a&;aeajymae&ifvnf; odaew,f/ udk,w f kid f em;vnf
aew,f/ odkYayr,fh olrsm;wumudk xdkolwdkYvdk a&;om;jzefYcsdzdkY
ajymjyzdkY usawmh rwwfuRrf;wJholawG &dSw,f/ olwkdYu bmav;awGeJY
wlovJ qdkawm ]bk&m;i,f}av;awGeJY wlw,f/
]yapöuAk'¨}awGeJYwlw,f/ tJh'Dh]yapöuAk'¨}awGu olwdkY
udk,fwkdifawmh cE¨mh0#fu ußRwfatmif vkyfEdkifMuw,f/ tJh'DvdkyJ
opömw&m; r*¾if&Spfyg;udk odpGrf;Muw,f/ tJh'Dhw&m;eJY owå0gawG&JU
tmoa0gw&m;udk acscßGwfzdkYawmh rwwfpGrf;Mubl;/
a*gwrAk'¨uawm tJhvdk r[kwfbl;/
olu, kd w
f ikd v
f nf; wwfprG ;f w,f/ owå0gawGuv kd nf; tmoa0g
w&m; ukefcrf;atmif a[majymnTefjyEdkifpGrf;&dSw,f/ 'g[m Oyrm
jycsufomjzpfygw,f/ wjcm; qdkvdk&if; tvQif; r&dSyg/
tJhawmh ynm&dSwJholwdkif;u jzefYcsdrIudk rvkyfEdkifbl;/
xdkenf;vnf;aumif;yJ ynmwwfwJholwdkif;uvnf; olYvdk
wwfußGr;f em;vnfatmif jzefcY srd I jyKEdkicf sirf S jyKEdkirf ,f/ olrsm;wumudk
wwfoed m;vnfatmif vkyEf kid pf rG ;f &dwS m twwfynmwpfckjzpfygw,f/
olrsm;wumudk wwfußrG ;f em;vnfatmif jzefcY sEd kid jf cif;[m twwfynm
wpfckjzpfygw,f/
v jzefYcsdwJhae&mrSmvnf; trsKd;rsKd;&dSw,f/

v a&;om;jcif;enf;tm;jzifh jzefYcsdvdkY&w,f/

v a[majym ydkYcsjcif;jzihf jzefYcsdvdkY&w,f/

v aqG;aEG; tMuHKjyKjcif;jzihf jzefYcsdvdkY&w,f/


pmzwform;odkU 159
v wpfpHkwpfckudk zefwD;pD&ifjyD; jzefYcsdvdkYvnf; &w,f/
v jzefYcsdjcif; enf;emawG trsm;MuD;&dSygw,f/

orm;½dk;us enf;vrf;awGuawmh a&;om;jcif;? jyKpkjcif;??


oifMum;jcif; ? a[majymjcif;ydcYk sjcif; eJY okawoe azmfxw k cf suaf wGygyJ/
tJhawmh tJh'DhtxJu wpfckckudk yifwdkif pGJpGJjrJjrJvkyfudkifEdkif&if udk,f
udk,w f ikd u
f vnf; vlUtodki;f t0dki;f udk wpfpkHwpfck jzpfjzpfajrmufajrmuf
jzpfatmif topfwpfckck ay;p&m ususee&dSxm;&if jzefYcsdjcif;udk
rjywfvkyfae&ygr,f/ vkyfvnf; vkyfaeoifhygw,f/
a'gufwmoef;xGef;&JU rludk avhvmMunfhyg/
q&mMuD; a'gufwmoef;xGef;[m okawoeudk yDyDjyifjyif
ppfppfrSefrSefvkyfygw,f/ vkyfjyD; 'Dtwkdif; rxm;ygbl;/ ususee
rSwfwrf;jyKpkw,f/ a&;om;w,f/ jyD;awmhvnf; odrf;rxm;ygbl;/
vltrsm;odatmif avhvmvdkY&atmif yHkESdyfjzefYcsdzdkY tjrJvdkvdk MudK;pm;
ygw,f/
q&mMuD;&JU pmtkyfawGu wpfESpfaevdkYrS a&mif;ukefcsif ukef
vdrfhr,f/ av; ig; ajcmufESpfaevdkYrS a&mif;ukefcsif ukefvdrfhr,f/
b,fvkyd jJ zpfaeygap topftopfawGukd a&;om;jyKpk okawoevkyjf yD;
oGm;&if ynm&yfudk qufvuf t"GefY&Snf jyefYyGm;zdkYtwGuf yHkESdyfjzefYcsd
jcif;udk vkyfjzpfatmif vkyfw,f/
'ghaMumifhvnf; a'gufwmoef;xGef;udk ynm&JU oauFwvdkY
rSwfcsufjyKMuwm xifygw,f/
tJhawmh vlUtodkif;t0dkif;xJu vlwpfa,muf[m ]ZD;uGuf
avmufawm iSuw f kid ;f vSygw,f} vdkY pum;çwif; rqdkbJ vkyo f ifv
h kyf
xkdufw,fvdkY ,HkMunfwJht&mawGudk vkyfoGm;zdkY vdkygw,f/
'grSvnf; ynmorm; ppfppf&JU vkyf&yfjzpfygvdrfhr,f/
tJhawmh
v ynmqdkwm topftopfudk azmfxkwfEdkifjcif;/

v ynmqdkwm jzefYcsdEdkifjcif;/ vufqifhurf;Edkifjcif;/


160 rif;aoh
v ynmqdkwm wefzkd;wpfckukd xyfqifh wGe;f wifaejcif; vdkYyJ
qdk&ygr,f/
aeYv,f 2 ; 30
26 azazmf0g&Dv 2018

p
pmtkyfa&;jcif;? pmaya0zefa&; ESifh
yHkESdyfjzefYcsdxkwfa0a&; tcuf? tcsuf
pmtkyf wpftkyfjzpfzdkYcufw,f/ pmtkyfwpftkyfjzpfzdkY a&;ol
&dS&r,f/ yHkEySd rf ,fhol &dS&r,f/ xkwaf 0r,fh ol &dS&r,f/ pmtkyw f pftkyf
u pmzwfol vufxJa&mufzkdY cufw,f/ a&mufjyD;&ifvnf; pmzwfol
[m',eJYudkufzdkY cufw,f/ MudKufzkYd cufw,f/ xyfwvJvJ zwfzdkY
cufjyefw,f/
pmtkyw f pftkyx
f kwaf 0zdkY vG,&f ifawmifrS tJh'Dh pmtkyf jzpfvmzdkY
twGi;f xJu pmom;awG &zdkY cufygw,f/ 'Dvkyd J pmawGu ta&twGuf
rsm;rsm; &zdkY cufjyefw,f/ t&nftaoG;aumif;aumif;awG rsm;rsm;&zdkY
ydkjyD; cufw,f/ aemufwpfcku pmxJrmS ygwJh taMumif;t&m wpfckcsi;f pD
wpfyk'fcsif;pD tquftpyf &dSzdkY ydkvdkY cufjyefw,f/ pmrlwpftkyftjzpf
avmufavmuf&&ifvnf; pmtkyw f pftyk f tjzpf avmufavmufvm;vm;
yHkESdyfjzpfzdkY cufvmjyefw,f/ pmtkyfu aoaooyfoyf ususee
jyifjyifqifqif jzpfzkdY MudK;pm;Mu&jyefw,f/ jyD;awmh 'Dtwdki;f xm;vdkY
r&bl;/
pmzwfol vufxJa&mufatmif jzefYcsda&;udk vkyf&w,f/ zwf
csiw f JholqDukd tvG,w f ul a&mufzkdY cufvSygw,f/ jzefYcsjd yD;&ifvnf;
a&mif;ukefzdkY rvG,fbl;/ a&mif;ukefjyef&ifvnf; xkwfa0olvufxJ
pmtkyft&if;jyef&zdkY xyfrHcufcJjyefw,f/ t&if;tukef&jyD; tjrwf
162 rif;aoh
&zdkYvnf; MudK;pm;jyefMu&w,f/ aemufwpfMudrf xyfjyD; yHkESdyf&wJh
pmtkyrf sK;d jzpfzkdY pma&;olwpfOD;wnf;eJY rqdkib
f l;/ tm;vHk;eJY qdkiw
f ,f/
xkwaf 0ol jzefYcsad &mif;csol pDpOfol? a&;ol? zwfol ponfjzifh pv,f
qHk; oHk;yg;vHk;nDnTwfrS jzpfw,f/
aMumfjimu@uvnf; ta&;MuD;w,f/ pmtkyx f u
G w f m pmzwf
aeusvlawG rod&if pmtkyfudk r0,fjzpfMujyefbl;/ pmtkyfqdkifudk
pmzwform;wdki;f u tjrJvkdvkd ra&mufEkdib f l;/ a&muf&ifvnf; vdkcsif
wJh pmtkyftm;vHk;udk r0,fEdkifMujyefbl;/ ckacwfrSm ydkufqHvHkvHk
avmufavmuf&dSrS pmtkyfudk pdwfMudKufzwfvdkY &wJhumv/ pm*sydk;
vkyf&wm rvG,fyg/
pdwfvnf;pdkuf&w,f/ ydkufqHvnf;pdkuf&w,f/ vHkYv xkwf&
w,f/ 0D&d,xm;&w,f/ rsufpdudk zGifhxm; em;udk pGifhxm;&w,f/
jyD;awmh zwfjyD;wJh pmu csufjcif; tusKd;rjzpfbl;/ tenfxdkifatmif
apmifh&w,f/ zwfwJhtcgrSmvnf; tay:,H zwfrdjyD; pmtkyf AD½dkxJ
xm;rd&if pmtkyfu MumMumtdyf aewwfw,f/ aemufwpfcg jyefEdk;zdkY
tawmf vkyf,l&w,f/
,aeYacwfrSm pmtkyfpmwrf;awG rsm;pGm xGufaew,f/ aeYpOf
vdkudk xGufaew,f/ a&;olawGvnf; aygrsm;vmw,f/ odkYayrJh
pmaya0zefa&; 'dwfatmufoGm;w,f/ aemufqkwfoGm;w,f/ jrefrmh
"avht& a0zefa&;udk raumif;jrif &Iaxmifhu Munfh&w,f/ pmay
a0zefa&; aemufqkwfoGm;awm pmay t&nftaoG; usoGm;w,f/
a0zefa&;pmxGuv f m&ifvnf; taMumif;t&meJY a&;om;yHkqkw d m
xuf yk*¾Kdvfa&;udk a0zefMuw,f/ yk*¾Kdvfa&; ra&;&ifawmif ta&;cH
&olu yk*¾Kdvfa&; wdkufcdkufw,fvdkY xifaew,f/ tJhawmh pmay
a0zefa&; rjzpfxGef;bl;/ jrefrmjynfrSm tdkifwDu aygufuGJvmw,f/
'ghaMumifh wpfckcsif;pDudk pdppfzkdY cufvmw,f/ pmaya0zefa&;udk
avmufavmufvm;vm; vkyEf kdiw f Jholuvnf; &Sm;yg;vmw,f/ r&dSo
avmufudk jzpfvmw,f/
pmzwform;odkU 163
pmayudk ESHYpyf&r,f/ owdåvnf; &dS&r,f/ ormorwfvnf;
jzpf&r,f/ cGJjcrf;pdwjf zmEdkipf rG ;f jrifh&r,f/ EIid ;f ,SOo f Hk;oyfEkdipf rG ;f vnf;
&dS&r,f/ twdwfudkvnf; ausnuf&r,f/ EdkifiHwGif;eJY EdkifiHjyifyudk
ajcqefY usifvnfEdkif&r,f/ pmayavhvma&;t& ajcqefYEdkif&r,fvdkY
ajymwm jzpfygw,f/ pmrsK;d pHkpHkukd EIu d xf kwEf kdiw f Jh olvnf; jzpf&r,f/
vlrI oabmw&m;udkvnf; ESpYH yfuRr;f usi&f r,f/ pum;vHk; toHk;tEIe;f
rSm yg&*l ajrmuf&r,f/ ½dk;om;wJh pdwftcHvnf; tpOftjrJ &dS&r,f/
tpGuJ if;&r,f/ bufvku d rf I uif;&r,f/ yDyjD yifjyif &Si;f &Si;f vif;vif;eJY
tjyKoabmaqmifEdkif&r,f/
pmtkyf wpftkyf yDyDjyifjyifjzpfzdkY cufcJygw,f/ pmtkyfudk
t&nf taoG; xde;f wJhae&mrSm a&;om;ol? pDpOfol? yHkEySd jf zefYcso d lawGu
pmorm;awG jzpf&if aumif;w,f/ pmtkyfa&;wJholwdkif; pmorm;
rjzpfEkid yf gbl;/ pmtkyw f pftky&f UJ twGi;f u pmawGu ta&;MuD;ygw,f/
pmtkyf tzHk;eJY yHkESyd yf Hk'DZkdi;f yHkpHcsyHkawG csKyfyHkzyd HkawGu tp tao;pdwf
vky&f w,f/ owfyHkpum;vHk; tustayguf ppfwmu tp/ pmaMumif;
wpfckeJYwpfck tuGmta0; rm*siv f kdi;f cseyf Hkutp tifrwef ta&;MuD;
ygw,f/
pmtkyf pmapmifawGeJYywfoufjyD; tukefvHk;vdkvdk ta&;MuD;
ygw,f/
tm;vHk;u ta&;MuD;wJh tcg ydkvdkY cufygw,f/
v pmtkyfudk a&;wJholu ay:jyLvmjzpfcsifvdkY a&;&if

v pmtkyf xkwfa0olu tjrwftpGef; OD;pm;ay;jyD; xkwf&if

v yHkESdyf 'DZdkif;csolu A&rf;Awm ayghqq vkyf&if

pmzwfolukd rav;pm;&m usw,f/ r½dk;om;&mvnf; usw,f/


vkypf m;&mvnf; usw,f/ 'Dvkd udpöawGukd a0zefxkduw f ,f/ jypfwif
xdkufw,f/ pmzwfolawG tay:rSmvnf; r½dk;om;&m usw,f/
jrefrmpmtkyaf wG ajrmufjrm;pGm xGuaf ew,f/ tGev f kid ;f rSmvnf;
vlawG aeYpOfvkdvkd a&;om;aeMuw,f/ trSew f u,fawmh ]ig;rsm;jyD;
164 rif;aoh
[if;[kH}aeygw,f/ pmtkyw f pfckukd tuJjzwfwJh ae&mrSm aumif;jcif;
eJv
Y nf; wdki;f w,f/ MudKufjcif;eJv Y nf; wdki;f w,f/ MudKufwkid ;f raumif;
Edkifovdk aumif;wdkif;vnf; rMudKufEdkifMuygbl;/
xkwfa0olawGu tjrwftpGef;jzpfzdkYvnf; xkwfMu&w,f/
vdktyfw,fxifvdkYvnf; xkwfMu&w,f/ &dSoifhw,fvdkY ,HkMunfMu
vdkYvnf; xkwMf uw,f/ yHkEySd o f lawGu pmudkcsn;f yJ yHkEySd 'f DZkdi;f vkyMf u
&wm r[kwfbl;/ ajryHkawG "mwfyHkawG? 'dkif,m*&rfawG? Z,m;awG?
tnTe;f awG? udk;um;awG? atmufajc rSwpf kawG ponfjzif yHkpcH s&w,f/
Munfhaumif;atmif zwfvdkY&atmif vkyfMu&w,f/ pdwf0ifpm;zG,f
jzpfatmifvnf; vky&f w,f/ aooyfuse rSeu f efatmifvnf; vkyMf u
&w,f/ ta&mifxnfhoifhwm xnfh&w,f/ rSed o f ifhwm rdSeaf wmufoifh
wm awmuf ponfjzifh tuGufaphatmif vkyfMu&w,f/
pmqdkwm pum;vdk r[kwfygbl;/
pum;qdkwm avxJrSmvGifhjyD; usefcJhw,f/ pmqdkwmuawmh
rSww f rf;tjzpf yHkEydS jf yD; ESpyf &dapå' rsm;pGmMumatmif wnf&aSd eMuw,f/
yHkESdyfpmvHk;awGu wm0efMuD;ygw,f/ tGefvdkif;ay:rSm tcsdefra&G;
wnf;jzwf y,fzsuv f kdY &ayr,f yHkESyd jf yD;om; pum;vHk;awGu zsuv f kdY
r&bl;/ jyifvkYd rvG,af wmhygbl;/ tJah wm ra&;cif yHkrESyd cf if rjzefcY scd if
awGrSm tjrJvdkvdk owdxm;&r,f/
tcsut f vufawGukd vrf;aMumif;rsK;d pHku tpHkpkH&Edkiw f hJ acwfrmS
vlwkdi;f pma&;EdkiMf uw,fvkdY xifp&m &dSw,f/ odkYayr,hf wu,ftJhvkd
r[kwyf gbl;/ ydkuq f H &dS&if pmtkyx f kwv f kdY &w,fvkdY xifp&m &dSayr,hf
yHkEySd &f r,fh pmu avmufavmufvm;vm; &dSzkdY vdkygw,f/ xkwaf 0oleJY
yHkESdyfolu yHkESdyfjzefYcsda&;udk A&rf;Awmvkyf&if tm;vHk;twGuf tusKd;
,kwfygw,f/
a&;ola&m zwfola&m vlUtodki;f t0ef;twGuyf g epfemygw,f/
pmtkyfu pmaumif;ayrGefqdk ydkvdkYawmif tjypfxkdufygao;w,f/
pmzwform;odkU 165
pmayorm;tcsif;csif;? pmorm;tcsif;csif;? pma&;q&m tcsif;csif;?
vlUtodki;f t0dki;f tay:rSm ½dk;om;wJh pdwt f cHawGeJY xHkrTr;f ae&if jrefrm
pmayavmuvnf; ydkvdkY t&nftaoG;aumif;Edkifygw,f/
tck uRefawmfah jymaewm ta&twGut f & rsm;jym;vmzdkY r[kwf
ygbl;/
&dSjyD;om;awGxJu &dSvmr,fh t&mawGxJu t&nftaoG; jynfh
jynfh00eJY wm0ef,lrI wm0efcHrI &dSwJh pmaya&;om; jyKpkolawG avmuf
avmufvm;vm; ay:xGef;vmapzdkY jzpfygw,f/ xdkenf;vnf;aumif;
&djS yD;om;vlawGvnf; t&nftaoG; wufapzdYk aemufwufwo hJ al wGvnf;
avmufavmufvm;vm; rsK;d qufopfawG jzpfvmzdkY &nf&G,v f kd&if;om
jzpfygw,f/
pmayt&nftaoG;wdk;wufzkdY qdk&iftm;vHk;ta&;MuD;ygw,f/
a&;ol? a0zefol? xkwfa0ol? yHkESdyfol? jzefYcsdol? zwf&Iol? tm;vHk;
ta&;MuD;ygw,f/
tpdk;&u pD;yGm;a&; rl0g'aumif;vdkY csrf;omwJh jynfolawG
rsm;rsm;pm;pm; jzpfvm&ifvnf; pmzwfayzwfawG rsm;rsm; &dSvm
Edkiw f ,f/ pmtkyu f kd yifwkdif wpfpkdurf wfrwf pkaqmif;olawG aygayg
rsm;rsm;jzpfvmEdkiw f ,f/ pmtkyo f rm;awGvnf; csr;f omMuD;yGm;Edkiw f ,f
r[kwfvm;/
pmjyD;csdef nae 5 ; 15
5 rwfv 2018/

p
pmay ta&;tzGJU
tzGJUtEGJUrsm;xJwGif
v vludk zGJUjcif;

v obm0udk zGJUjcif;

v cHpm;csufudk zGJUjcif;

v tvSudk zGJUjcif;

v pdwfudk zGJUjcif;

v tZÑwåudk zGJUjcif;

v o½kyfudk zGJUjcif;

v tjyKtrludk zGJUjcif;

v jzpfpOf jzpf&yfudk zGJUjcif;

v taMumif;udpörsm;udk zGJUjcif;

trsKd;rsKd; &dSwef&monf/
onfhaemufykid ;f vlrsm;taMumif; uRefawmfha&;jzpfonf/ vlrsm;
xJrS EIdufxkwf,liifp&mrsm; &dSvdkY jzpf onf/ vlwdkY\ tZÑwå vlwdkY\
obm0ESifh vlwdkY\ vkyf&yf cHpm;csuf tawG;tjrif t,ltqrsm;
onf pmtkyw f pftkyzf wf&ovdk pdw0f ifpm;p&maumif;onf/ pmtkyrf sm;
onf oufrJhjzpfonf/ vlonf ouf&dSjzpfonf/ vlUtaMumif;udk
avhvm&wm ouf&dSpmtkyfudk zwf&ovdk jzpfonf/ vlawGeJY pum;
pmzwform;odkU 167
ajym&wm ouf&Spd mtkyEf Sihaf qG;aEG;&ovdk jzpfonf/ vlonf pmtkyv f kd
jzpfaeonf/
okYad omf pmtkyo
f nf a&;om;jy|mef;xm;jyD;onfjzpfí rajymif;
vJawmh/ vlonf ajymif;vJonf/ pmtkyüf pmrsuEf mS wpfrsuEf mS jyD;vQif
aemufwpfrsuEf SmtwGuf BudKwifa&;om;xm;jyD;om; &dSonf/ ouf&Sd
vlom; pmtkyfrSmrl xdkodkYr[kwf/ 'DtaMumif;t&m ajymaomfvnf;
aemufwpfrsuEf Smü tjcm;taMumif;w&m; &dSaeEdkiaf o;onf/ wpfjyD;
vQiff ESpfvmrnf[k yHkao,lqvdkY r&/ wpfcgw&H vlom;pmtkyfonf
zwfae&if; jzpfcsif&mjzpfaeonf/ vlonf rsufESmrsm;pGm &dSaeonf/
cHpm;csuf tZÑwårsm;pGm a&m,Sufaeonf/

(1)
pmtkyrf sm;udk Munfhí pmjyefa&;onf/ vlrsm;udk Munfhí pmjyef
a&;onf/ cHpm;csufrsm;udk Munfhí pmjyefa&;onf/ tawGUtMuHKESifh
tawG;tMuHrS pmjyefa&;onf/ pmrsm;onf vrf;aMumif;aygif;pHkrSjzpf
wnfvmonf/ pmygtaMumif;t&mrsm;udk pepfwus tcsdwftquf
rdrdjzpfap&ef tm;xkwf MudK;yrf;&onf/ pma&;vQiff tcsdwftquf&dSrS
aumif;onf/ taMumif;tusKd;nDrS aumif;onf/

(2)
vludkzGJUjcif;
vlrsm;udk zGUJ jcif;ü t,ltqrsm;pGm &dyS gvdrrhf nf/ jrifuiG ;f aygif;pHk
&dSygvdrfhrnf/ a&;olonf ol&yfMunfhaomaxmifhrS jrif&onfudk a&;
onf/ wjcm;wpfzufrS jrifívnf;a&;onf/ wwd,vlae&mrS Munfí h
vnf; a&;onf/ þodjkY zifh ta&;cH&olrmS pmxJwiG f ½kyv f k;H MuGvmonf/
½kyyf Hkonf yHkMurf;aumufaMumif;oabmjzpfaumif;jzpfrnf/ odkYaomf
tZÑwåukd zrf;Edki&f rnf/ azmfEkdi&f rnf/ rl&if;"mwfcHukd nTe;f Edkiaf vav
ta&;cH&ol\½kyfyHku MuGvmavavjzpfonf/ tjyKtrlrsm;onf
168 rif;aoh
rajymaom bmompum;rsm;jzpfí þudk,t f rlt&m bmompum;udk
em;vnfjcif;u tusKd;wpfyg;jzpfonf/ vludkzGJU&mü udk,fhtwåESifh
jid&mudkom zGJUrnfjzpfí pma&;olrSm twåygEdkifonf/ buftpGJ &dSEdkif
onf/ odkYaomf ½dk;om;pGm jrifaom xkqpfcsufomjzpf&rnf/

pHpm;csufudk zGJUjcif;
cHpm;csuu f kd zrf;qkyrf zd kdY rvG,/f cHpm;csuu f kd udk,w
f kdif odjrif
Edkizf vkYd nf; rvG,/f udk,chf pH m;csuu f kd udk,af zmfEkid zf kYd wyg;olcpH m;csuu f kd
azmfjyEdkifzdkYvdkonf/ 'grS pmrSm cHpm;csufygvmrnf/ zwfolonf
cHpm;csuu f kd ul;vl;cGihf&rnf/ pma&;jcif;onf zvS,jf cif; ul;ajymif;
qufoG,af y;jcif; wHwm;wpfckvkdjzpfonf/ wHwm;onf ul;vl;oGm;
vmzdo kY ifah om taetxm; &d&S rnf/ cHpm;csurf sm;onf tcsed w f kid ;f jzpfae
onf/ ouf&SdvlwGif wpfrsK;d r[kww f pfrsK;d ouf0ifcHpm;rI &dSaeonf/
Ak't ¨ a[mwGif cHpm;csuf (3) rsK;d jzifh tcsKyaf [monf/ cHpm;rIaumif;jcif;
cHpm;csufqdk;jcif;ESifh cHpm;rIaumif;onfvnf; r[kwf qdk;onfvnf;
r[kwf [lí oHk;rsKd;jyonf/ okc 'ku© Oayu©moabmjzpfonf/
cHpm;csuf oHk;rsK;d udk tajccHjyD; pdwjf zpfpOf tajrmuftjrm;ay:vm
onf/ cspfjcif; rkef;jcif; Muifemjcif; ,k,jcif; remvdkjcif; 0efwdkjcif;
tjiKd;taw; tmCmw rme twå avmb a'go aomu rodrI
arm[ aMumifhMurI &efvdkrkef;wD;rI Murf;wrf;cufxefrI 0HhMuGm;jcif;
odrfi,fjcif; ponfh pdwftoGifrsm; ay:xGufvmonf/
cHpm;csufrsm;udk tpmoGyfí taMumif;w&m;rsm;udk pD&ifum
pmudk a&;om;zGJUEGJUMuonf/

jzpf&yfrsm;udk zGJUjcif;
vlUtjyKtrlrsm;aMumifh jzpf&yfrsm;ay:vmonf/ twdwfwGif
ajrmufjrm;pGmaom jzpf&yfrsm; jzpfwnfjyD; cJhjyD/ vlUtjyKtrlaMumifh
vlUwkHYjyefcsuaf Mumifh vlUya,m*aMumifh jzpfvmaom jzpf&yfrsm;onf
pmzwform;odkU 169
pmtkyfpmayxJwGif tajrmuftjrm; &dSxm;jyD;aejyD/ jzpf&yfrsm;udk
azmfía&;jcif; jzpf&yfrsm;udk rSef;qí a&;jcif; jzpf&yfrsm;udk jzpfpOf
wpfckvkd pOfí a&;jcif; paom ta&;tom;rsm; &do S nf/ jzpf&yfrsm;onf
vlUordkif;udk azmfjyaeonf/ vlUordkif;onf vlUtjyKtrlrSwfwrf;yif
jzpfonf/
b,folawG bmvkyfcJhonf qdkwmudk rSwfwrf;wifjcif;onf
ordkif;jzpfonf/ vkyf&yfrsm;onf olwumESifhrwl xl;jcm;aevQiff
ordki;f rSwwf rf;wGif a&;xGi;f cH&onf/ orkid ;f onf aumif;jcif;udkvnf;
a&;onf/ qdk;jcif;udkvnf; a&;onf/ oabmobm0udk qufpyfrd
atmifvnf; a&;onf/ vufqifu h rf;vdkonfh oabmjzifh trSwt f om;
csex
f m;&pfcahJ om oabmjzpfonf/ ordki;f onf jzpf&yfrsm;udkpkxm;jcif;
pepfwus azmfjyxm;jcif; oabmaqmifonf/
pma&;olonf jzpf&yfrsm;udka&;&ef ordkif;udk avhvm&onf/
orkid ;f xJü jzpf&yfrsm; tajrmuftjrm; ude;f atmif;aeonf/ vuf&Sjd zpf
&yfESihf twdwjf zpf&yfukd csed xf kd; pyf[yfí tEk&oygatmif a&;onf/
cHpm;csurf sm;udk jzpf&yfrsm;jzifh csw
d q f ufvkud of nf/ a&maESmvdkuo f nf/
arTaESmufvdkufonf/ vlrsm;udk Zmwfaumiftjzpf zefwD;vdkufonf/
pum;rsm;udk 'dki, f mavmhct f oGijf zifh tpmoGyv f ku
d o
f nf/ tjyKtrlrsm;
udk jzpf&yfrsm;tjzpf yHkazmfatmif a&;zGJUvdkufonf/ þpmxJwGif
&nf&, G cf suf tawG;tac:ESihf pdwt f jyKtrlrsm;udk aemufcjH yKvdkuof nf/
0w¦Kaumif;wpfyk'fonf þodkY ay:xGufvmonf/

(3)
vl cHpm;csuf jzpfpOfjzpf&yfwkdYonf obm0xJwGif jzpfwnfae
onf/ obm0udk pmtjzpf toGiaf jymif;atmif vky, f ljyD; a&;om;Mu
onf/ xdkYaemuf pmawGxJu t&mrsm;udk obm0xJ jyefvnf,laqmif
oGm;Muonf/ þodkYjzifh urmÇMuD;vnfaeonf/ vl pm jzpfpOf jzpf&yf
170 rif;aoh
cHpm;csuf obm0 olUenf;olU[efESifh vnfywfaeonf/ tm;vHk;onf
olUoabm olaqmifaeonf/
pma&;q&monf jzpf&yfrSeu f kd pmxJokdY o,fvmonf/ pdwu f l;
udkvnf; pmxJodkYo,fvmonf/ jzpf&yfrsm; pdwful;rsm;udk olUtawGU
tMuHKESifhtawG;tMuHxJ jzwfpD;apjyD; tEkynmudk xkwfvkyfonf/
pmaytEkynmonf pdwftwåESifh ruif;/ a&;zGJUol\ vHkYvjyKcsufjzifh
ay:xGufvmaom tEkynm&yfjzpfonf/
pma&;q&monf um,vkyo f m;vnf;jzpfonf/ ÚmPvkyo f m;
vnf;jzpfonf/ pdwt f vkyo f rm;vnf; jzpfonf/ pma&;jcif;tvkyu f kd
pdwtf vkyaf y;rxm;bJ vkyí f r&/ OD;aESmufukd tvkyrf ay;vQifv
f nf;
pm ra&;Edki/f vufESihpf w
d Of D;aESmuf ESvHk;om;wdkY\ qufoG,rf IaMumifh
tu©&m oauFwrsm; tpDt&D ay:vmayonf/
n 7 ; 54
7 rwfv 2019 /

p
puufcsfcsdK *&yfzD
SKETCHIOGRAGHY
tcsD;
puufcsKd*&yfzD (SKETCHIOGRAPY) qdkwJh toHk;udk oHk;Mu
ao;wm rawGUzl;ao;yg/ odkYayr,fh rdwfaqG a'gufwm cGefausmfOD;eJY
pum;pjrnfajym&if; uRefawmf a&;aejzpfonfh pmrsm;taMumif; ajym
jzpfMuonf/ ]uRefawmf '*kew f m&ma&;ovdk ½kyyf HkvTmawG a&;aew,f
SKETCH awGaygh/ Profile awGvdkYvnf; ajymvdkY&r,f '*kefwm&m&JU
½kyyf HkvTmvdkyJ/ tckvnf; rif;aoh&JU½kyyf HkvTm}vdkY ajymvdkuo
f nf/ 'gudk
a'gufwmcGeu f ]'Dr,f... q&maoh} qdkjyD; pum;vHk;wpfckukd olUzke;f
rSwpf kav;xJu xkwjf yonf/]SKETCHIOGRAPH…} wJ/h ]'DtoHk;
&dS^ r&dS rodao;bl;}wJh... ]cifAsm;twGuf uRefawmf Oçxm;wm...}
vdkY ajymonf/
tckawmh q&mcGef Oçxm;onfh taumifav; aygufygjyDvdkY
ajymvdkufygrnf/ uRefawmf av;pm; tm;us&onfh yk*¾KdvfxJwGif
'*kew f m&m yg0ifonf/ uReaf wmf '*kew f m&mudk tjyifrmS rjrifz;l vdu
k yf g/
uRefawmfwkdYu rsK;d quf tuGmt[MuD;rm;onf/ '*kew f m&mudk pma&;
q&m Edkiif Ha&;orm; 'óeorm;wpfa,muftjzpf uRefawmf av;pm;
MunfnKdonf/ ½kyyf HkvmT udkzwf&if; igvnf;wpfaeYus onfvkd a&;r,f
vdkY pdwfcsifjcif; ay:rdonf/
'*kefwm&meJY uRefawmfuawmh uGm[vSonf/ '*kefwm&mu
ol usifvnfxdawGUjzpfonfh yk*¾KdvfausmfawGudk a&;onf/ uRefawmf
174 rif;aoh
a&;onfuawmh yk*¾KdvfMuD;awGa&m yk*¾KdvfausmfawGa&m/ odkYayr,fh
awmfawmfrsm;rsm;u uRefawmf rrDvkduf awGUvkduo f nfu trsm;MuD;/
wcsKdUaom olrsm;ESifhom tjyifrSm vlcsif;awGUzl; qHkzl; ajymzl; qdkzl;
onf/ 'gawmif t&G,ftm;jzif *kPftm;jzifh jcm;em;pGm/ uRefawmfu
pma&;oufaygufp uavmifikyfwkyf/ uRefawmfa&;onfholrsm;u
avmufavmufvm;vm; aygufaygufajrmufajrmufawGcsn;f / olUae&m
eJYol txifu &&dSxm;jyD;olrsm; jzpfMuonf/
xdkolrsm;udk av;pm;MunfnKdpw d jf zifha&;onf/ wcsKUd ukd pl;prf;
qef;ppfonfhtaejzifh a&;onf/ uRefawmfa&;onfh t&mrsm;onf
olwkdY a&;onfhpmrsm; olwkdYajymonfh pum;rsm; olwkdY todki;f t0dki;f u
olwdkY 0ef;usifu vlrsm;u rSwfcsufjyK a&;om;ajymqdkcsufrsm;uae
vmygonf/ þawGU&Scd surf sm;udk uRefawmfh [m',rSm ude;f xm;onf/
uRefawmf cHwiG ;f awGUonfukd a&;vdkuo
f nf/ a&;onfyh kHpu H SKETCH
oabm/ puufcsf/ aumufaMumif;/ yk*¾Kdvfa&; aumufaMumif;rsm;
jzpfonf/
aumufaMumif; qGJjcpfMunfhjcif;jzpfonf/ aumufaMumif;
sketch qdkonfrSm yef;csD toHk;jzpfygvdrfhrnf/ yef;csDq&mu ½kyfyHk
ra&;csif t&if yHkMurf;aumufaMumif;udk jcpfvdkufonf/ jyD;rSm jznfh
wefjznf pGufwef pGufonf/ tEkpdwf jc,foifhonfudk jc,fonf/
rIef;oifhonfudk rIef;onf/ zdoifhonfudk zdí azmhoifhonfudk azm
azsmhoifhonfudkazsmhonf/ xdkYaemuf olUtZÑwåudk olU pkwfwHrSm
toufoGif;í ½kyfyHkudk a&;onf/
uReaf wmfh pmrSm pmaumufaMumif;jzpfonf/ pmjzifh yk*K¾ v
d rf sm;udk
aumufaMumif;a&;jcpfxm;jcif; jzpfonf/ aumufaMumif;oabmjzpfí
awmfawmfrsm;rsm;u yDyDjyifjyif yDyDoo tao;pdwv f rd hfrnf r[kw/f
½kyfvHk;ay:½HkrQom jzpfygvdrfhrnf/
xdk aumufaMumif; pD&DrIrsm;onf uRefawmfh twåaemrwdjzifh
aumufjcpfvkdujf cif;om jzpfygonf/ xdkYaMumifh uRefawmfh "mwfcHjzifh
pmzwform;odkU 175
rudkufonfrsm;udk uRefawmf azmha&;csif a&;rdrnf azsmufa&;csif
a&;rdrnf/ aumufaMumif;oabmjzpfí tao;pdwrf xnfhbJ yHkay:½Hk
a&;onfrsm;vnf; &dSonf/ aumufaMumif;a&;onf jzpfí tao;pdwf
rvdk[kvnf; ,lqygonf/ xdkYaMumifh þyk*¾Kdvfrsm;udk uRefawmfu
þodkY a&;jcif;jzpfaomaMumifh uRefawmfh xkqpfcsufomjzpfonf/
xdkolrsm;\ tZÑwåudk zrf;qkyfí a&;zdkY MudK;pm;cJhygonf/
uRefawmf þodkYa&;í olwdkY þodkY [kwfcsifrSvnf; [kwfvdrfh
rnf/ w&m;ao rrSwfoifh/ txl;ojzifh uRefawmfh xifjrif,lqcsuf
uReaf wmfh jrifuiG ;f ü jrif&csurf sm;udk uReaf wmf EIu d cf Rwaf &;om;xm;jcif;
jzpfygonf/
awmfawmfrsm;rsm;rSm ta0;Munf/h tenf;i,fu cyfvrS ;f vSr;f u
tMunfh/ wpfa,mufpç ESpfa,mufpuawmh teD;Munfh/
l awmifwef;MuD;onf ta0;u MunfhvQif jymonf/

l cyfvSrf;vSrf;u MunfhvQif pdrf;onf/

l teD;uyfMunfhvQif tpdrf;csnf;yJvnf; r[kwf tjymqdk

vHk;0 r[kwf/
l tpdr;f rsm; teDrsm; 0gusiu hf sirhf sm; trsK;d rsK;d aygif;zufaeonf/
uRefawmfh jrifuGif;rsm;udk qef;ppfMuygukef.../
rif;aoh
19 'DZifbm 2018/
*sL;
*sL; 0w¬KawG rsm;rsm; rzwfzl;yg/ *sL;eJYvnf; &if;ESD;rI r&dSyg/
q&mr *sL;ESifh tjyifrSm a[majymyGJawGudk taMumif;jyKjyD; wpfMudrf
ESpMf udrf qHkawGUzl;jcif;rS vGJí wjcm; r&dSyg/ odkYaomf uRefawmfh ywf0ef;
usifrSm *sL; y&dowfawG 'keJYa'; &dSonf/ *sL;0w¬KESpftkyf oHk;tkyfudk
uRefawmf &DAsL; a&;zl;onf/ tnTe;f qdkvQif ydkrSerf nf/ tckawmh *sL;udk
&DAsL;vkyf&vdrfhrnf/
*sL;onf uRefawmfESpfouf oabmus&aom trsKd;orD;rsm;
pm&if;wGif xdyfqHk;uygonf/ *sL;&JUuavmifudk cspfonf/ *sL;&JU
ta&;tom;udk jrwfEdk;onf/ *sL;\zGJUEGJYrIudk ckefrifonf/ *sL;\
cHpm;csufrsm;udk yHkazmf wl;qGMunfhonf/ *sL;pmtkyf trsm;tjym;udk
wpdkufrwfrwf rzwfjzpf/ odkYaomf &Hzef&Hcg aumufudkifavh&dSonf/
uRefawmfudk,fwdkif cHpm;csufrsm;jzifh rtyfpyfvdkYvnf; jzpfaumif;
jzpfEdkifygonf/
178 rif;aoh
*sL;taMumif; &DAsL;a&;jcif;ü tcsut f vufrsm; ygrnfr[kwyf g/
*sL;tay: uRefawmf cHpm;rdovdk a&;om;jcif;om jzpfygonf/ *sL;
tay: qdkwmxuf *sL;ta&;tom;tay:rSm uRefawmf cHpm;rdonf[k
ajymvQif ydkreS yf gvdrrhf nf/ *sL;ESihf uRefawmf toufumG onf/ uRefawmf
u vli,f/ *sL;u vlMuD;/ &ifhusufwnfjidrfaom trsKd;orD;/ *sL;u
avmufavmufvm;vm;/ uRefawmfu csmwdwf/
*sL;taMumif;a&;zdkY uReaf wmft h wGuf a0;uGmvSygonf/ e,fy,f
t& touft&G,t f & 0ef;usit f & awGUxq d ufqrH t I &... bmqdkbmrS
reD;pyfyg/ xdkYaMumifh cyfvSrf;vSrf;uae MunfhjyD; jrifovdk ajymrdyg
onf/
*sL;udk uRefawmf av;pm;onf/ av;pm;&aom taMumif;t&if;
rsm;vnf; &dSonf/ yxrtaMumif;rSm *sL;\ ta&;tom;rsm;aMumifh
jrefrmtrsK;d orD;rsm; pdw"f mwfykid ;f qdki&f m cdkirf moefprG ;f vmrIjzpfygonf/
*sL;Zmwfaumifrsm;u jrefrmtrsKd;orD;rsm;tay: vTrf;rdk;rI&dSonf/
*sL;\Zmwftrd zf GJUpnf;rIrSm ynme,fESihf uif;vSonf r[kw/f *sL;onf
wufusrf;a&;q&m r[kwf/ odkYaomf *sL;aMumifh trsKd;orD;awmfawmf
rsm;rsm; a&SUwkd;0hHvmonf/ &J0HhvmMuonf/ vky&f nfukdi&f nf &dSvmMu
onf/ trSDtcdkjyKwwfaom owå0gb0rS vGwaf jrmufvmonf/ *sL;\
pmtkyrf sm;u trsK;d orD;xktay: qifu h aJ jymif;vJrjI zifh wGe;f ydkY a&SUa&muf
apcJhonf/
udk,fhtm;udk,fudk;wwfaom trsKd;orD;rsm;jzpfvmaponf/
yDjyifaom b0&nfrSe;f csuu f kd rqkwrf epf MudK;pm;onfh trsK;d orD;rsm;
jzpfvmMuonf/ tm;i,frI odrif ,frrI sm;u azmufxu G ½f ke;f xEdkiaf om
trsK;d orD;rsm; jzpfvmMuonf/ trsK;d om;a,mufsm;rsm;tay: wkeYjf yef
acsyEdkifpGrf;&dSaom ÚmPf&nfowådrsKd;udk arG;zGm;ay;apcJhonf/
*sL; 0w¬Krsm;onf A[kokw trsm;tjym;udk ray;yg/ ay;&ef
vnf; r[kwyf g/ odakY omf *sL;onf olU0w¬Krsm;xJwiG f okawoeqefqef
pmzwform;odkU 179
avhvmqef;ppfrIrsm;jzifh e,fy,f0ef;usiw f kdY\ taetxm;udk jc,frIe;f
jyoGm;onf/ *sL;onf rde;f rwd\ kY pdwu f kd em;vnfonf/ a,mufsm;rsm;\
pdwu f kd csO;f uyfEkdio f nf/ cHpm;csurf sm;udk o½kyaf zmf oauFwjyK&mü
*sL;u tifrwef uRrf;usifonf/
trsK;d orD;rsm;\tiHkYpw d u
f kd wGe;f vSeNf zKdzsuaf y;Edkicf Jhonf/ *sL;
0w¬Krsm;aMumifh cHpm;csurf sm; odraf rGU&ifh oefvmaom trsK;d orD;rsm;
&dSygvdrhfrnf/ olwkdY\ cHpm;csuf tjrifrsm;udk ½kyv f Hk;ay:atmif *sL;u
aus;Zl;jyKEdkifcJhonf/
*sL;onf vludkvnf; a&;onf/ pdwfudkvnf; a&;onf/ cHpm;
csuu f kv
d nf; a&;onf/ tjrif,lqcsuu f kv d nf; a&;onf/ csn;f uyfyHk
rsm;udkvnf; zGJUonf/ tjzpfoESpu f kdvnf; a&;onf/ qE´aZmudkvnf;
wGe;f í a&;wwfonf/ trsK;d orD; vlUtodki;f t0dki;f tvTmrSm csDwkHcswkH
jzpfaeom udpö&yfrsm;udk jywfom; &Si;f vif;atmif rD;xGe;f jyEdkicf Jhonf/
*sL;rSm uavmifwpfacsmif;om ydkifqdkifonf/ odkYaomf xdkuavmif
wpfacsmif;ESifh ta&GUwpfckudk wGef;EdkifcJhonf/ *sL;onf uavmifudk
w&m;ao qkyu f kid af om0g'D r[kw/f uavmifukd vGwv f yfpmG udkiw f ,G f
oljzpfonf/ *sL;tay: a0zefrrI sm; &dcS yhJ gonf/ *sL;tay: xdk;ESurf rI sm;
&dScJhygonf/ odkYaomf *sL;rSm cdkifrm wnfMunfonf/ olzefwD;aom
ZmwfaumifwkdY\ tjzpfoepfwkYdukd aumif;pGm udkiw f G,f pD&ifEkdiaf om
uavmif&Sifjzpfonf/
*sL;udk trsKd;om;a,mufsm;wcsKdUu rvdkrkef;xm;ygvdrfhrnf/
rnfokdYyif qdkap *sL;rSm r,dkirf vJ ajzmifhajzmifh avQmufaeqJjzpfonf/
1994 ckEpS f ayzl;vTm r*¾Zif;rSm 0if;jidr;f u *sL;udk tifwmAsL;vkyo f nf/
]&mZ0ifxJrSm armifhudk xm;&pfcJh olESifhawGUqHkjcif;} qdkjyD; acgif;pOf
wyfonf/ onftxJrSm *sL;u tckvdk ajymonf/ ]uRefruawm
uefo Y wfcsuf wpfckwnf; twGi;f rSm udk,u hf k,
d u
f kd abmifrcwfcsib f ;l /
y&dowfu pnf;wm;ay;&ifvnf; wcsed cf sed rf Sm azmufxGuzf kdY MudK;pm;rd
rSmygyJ uRefru vGwfvyfrIudk jrwfEdk;w,fav}/
180 rif;aoh
*sL;onf vGwv f yfaom trsK;d orD;jzpfygonf/ tcktcsed x f vd nf;
vGwv f yfaeao;onf/ aemifvnf; vGwv f yfOD;rnf jzpfygonf/ *sL;\
uavmifuvnf; vGwfvyfonf/ *sL;\ a&;om;yHkrsm; tenf;i,f
ajymif;vJoGm;wm &dSygonf/ *sL;\ a&;zGJUyHkrsm; ajymif;vJoGm;wm
&dyS gonf/ *sL;a&;aom pmtkyrf sm;rSm 0w¬Kr[kwaf om pmtkyrf sm;vnf;
yg0ifvmygonf/ *sL;onf 0w¬Kwdkrsm;udkvnf; a&;onf/ 0w¬Kvk;H csi;f
rsm;udkvnf; a&;onf/ obm0 ywf0ef;usit f aMumif;vnf; a&;onf/
obm0taMumif;a&;onf/ awmawmif obm0rsm;vnf; ygonf/
,Ofaus;rItaMumif; vlrItvTmwef;pm;wdkYtaMumif; qif;&Jjcif;
csrf;omjcif;taMumif;/ ½kyf&Sifrsm;taMumif; *E¦0ifrsm;taMumif;/
*sL;onf ,ckxufxd &ifckezf , G f trsK;d orD;wpfa,mufjzpfaeao;onf/
*sL;\ uavmifrmS &Sio f efaeonf/ wpfae&mwnf;wGif ausmufcsrae/
*sL;onf udk,&f nfukd,af oG;t&a&m pmayt&yg azmufxGuEf kdipf Gr;f
jrifhrm;oljzpfonf/
wcsKdUa,mufsm;rsm;onf *sL;u rdef;rrsm;udk ajr§mufay;aom
uavmif&Sif[k jrifMuonf/ tESDtrsKd;om;wdkY b,fokdY b,fyHk &Ijrif
onf rod/ *sL;zwfaom trsK;d orD;rsm;onf ¤if;wdkY a&SUwiG f uefv Y efEY kid f
vSaomaMumifhvnf;jzpfygvdrfhrnf/
*sL;onf olY0w¬KxJwGif olUudk,fol xdk;xnfhxm;wmvnf;
&dSonf/ odkYaomf odrfarGUpGm aygif;pyfEdkifygonf/ *sL;onf rdef;rwdkY
obm0ADZt& jzpfwnfcHpm;rIrsm;udk zrf;,lEdkifonf/ xdkawGU&dScsuf
rsm;jzifh vSypGm a&;om;yHkazmfonf/ vltrsm;onf 0w¬KxJwGif olwdkY
uk, d of w
l kYd awGU&o
Sd mG ;ovdk cHpm;vdku&f onf/ xdakY emuf pGv
J rf;oGm;onf/
*sL;0w¬Krsm;udk tirf;r&zwfMuonf/ olwkdY p½dkurf sm;onf ajymif;vJ
vmonf/ *sL;Zmwfaumifrsm;u MoZm&dSonf/ olwdkYonf zwfoludk
vIyfEdk;EdkifpGrf; jrifhrm;vGef;vSonf/
*sL;onf q&m0ef wpfa,mufjzpfygonf/ pma&;q&mwpfa,muf
vnf;jzpfonf/ obm0ywf0ef;usifa&;&m wufMuGvIyf&Sm;olvnf;
jzpfonf/ rç0g'D wpfa,mufvnf;jzpfygonf/ «jrefrmjynf\ qDrGe'f D
pmzwform;odkU 181
Al;AGm;vnf; jzpfonf/ 'DAl;AGm;eHab;rSm ,ef;ayghvfqmhf &dSaomfvnf;
*sL;rSm... »
*sL;onf r[myk&o d m0g'D
wdkYESihf ,SOzf ufwkNyKdif rvkyyf g/
odrfarGUpGm awmfvSefygonf/
vSyaom enf;emjzifh oauFw
jyKygonf / uRef a wmf w d k Y
a,mufsm; awGu *sL;udk aus;Zl;
wifoifhygonf/ *sL;udk rzwf
aom a,mufsm;rsm;vnf; aus;
Zl;wifoifyh gonf/ taMumif;rSm
*sL;aMumif h uRef a wmf w d k Y
a,mufsm;rsm;onf awmfaom xufaom xl;cRefí udk,fhtm; udk,f
udk;aom udk,u hf k,
d u f k,
d f ,HkMunfr&I aSd om trSt
D cdkuif;aom trsK;d orD;
rsm;udk arQmfvifzh kYd tcGit hf vrf;udk &cJo
h nfom jzpfonf/ onfae&mwGif
a,mufsm;rsm;onf rde;f rrsm;tay: arQmfvifw h wfovm;...vdkY ar;vQif
r&Suw f rf; 0efc&H ygvdrrhf nf/ [kwyf gonf/ arQmv f ifyh gonf/ a,mufsm;
rde;f r [lonf vdit f & uGjJ ymjcif;om &dyS gonf/ tm;vHk;[m vlom;rsm;
jzpfjcif;aMumifh jzpfyg onf/ *sL;pmay\ vTrf;rdk;rIaMumifh r[kwfbJ
yifudk,fADZaMumifh xl;cRefxufjrufaom trsKd;orD;rsm;vnf; trsm;
tjym;&dSygvdrfhrnf/ þtcsufudk rajymvdkyg/
odkYaomf *sL;\ vTr;f rdk;rIonf trsK;d orD;xktay:rSm rodvkduf
rodbmomESifh MoZmMuD;rm;aecJhjyD/ *sL;vdk uavmifrsKd; jrefrmpmay
avmurSm &dSjcif;aMumifh *kPf,lygonf/ wefzdk;xm;rdygonf/ *sL;
udk,fwdkif olUb0tay: ½dkufcwfcsufrsm;tay: aumif;pGm xkwfvkyf
jzefYcsd Edkifjcif;aMumifhvnf; tm;us twk,l&ygonf/
*sL;0w¬Krsm;xJwiG f *sL;\ tZÑwårsm;ygygonf/ þtcsuo f nf
tjypfqdkzG,f&m r[kwfyg/ pma&;q&monf ola&;aom pmxJwGif
182 rif;aoh
olUtZÑwåudk xdk;xnfh azmfnTef;jcif;onf obm0om jzpfygonf/
*sL;\ p½dkuo f nf rm&nfausm&nf&Sdaom toGit f jyif &dScJhygvdrhfrnf/
odkYaomf *sL;onf ESpfvdkzG,f&dSaom trsKd;orD;jzpfygonf/
*sL;0w¬Krsm;udk zwfMunfhvQif
rmeqdkaom oauFwudk rMumrMum
awGU&ygvdrhrf nf/ cspcf ifMuifem ,k,
jcif; jrwfEdk;wefzdk;xm;jcif; [laom
trSwf o½kyfrsm;vnf; awGU&ygvdrfh
rnf/ *sL;onf rmeudk csppf &m aumif;
atmif zGUJ wwfaom uavmif&iS f jzpfyg
onf/
*sL;taMumif;udk þrQ onfrQESihf
awmfvdkufygrnf/
trSm;ygvQif cGifhvTwf em;vnfMu
ygukef/
0 ; 04 AM
15 Mo*kwf 2018 /
p
atmifqef;pkMunf (odkYr[kwf) ol
olUudk trsKd;rsKd;wifpm;Muw,f/ olUudk cspfol&dSw,f/ rkef;ol
&dw
S ,f/ bmyJjzpfjzpf cspjf cif; rke;f jcif;awGeYJ uif;atmif olaexdkiw f ,f/
olu wjcm;olr[kwf/ tdkif;&if;av'D/ oHrPdrdef;r/
olUukd b,ft&mawGu ,dkief JYatmif vkyEf kdirf SmvJ/ olukd,w f kdif
jznfu
h sichf w
hJ hJ udk,u f siwhf &m;'óeawG[m xkvku d x
f nfvkud f &Sad ejyD/
ol[m ½dk;&Sif;pGmaexdkifw,f/ ½dk;om;pGm jyKrlw,f/ olrSmh olUtaz
vdk nd§KU"mwf&dSw,f/ ol tckvdk EdkifiHa&;ZmwfcHkay:udk tvG,fwul
a&mufvmcJw h m r[kwb f ;l / olUjzwfoef;rIu Murf;w,f/ olUjzwfoef;rIu
&Snfvsm;w,f/ olUvdk b,folawmifhcHEdkifrSmvJ/
wdki;f jynfeYJ vlrsK;d twGuf olUcifyeG ;f udk ypfcw
hJ ,f/ olUom;awGukd
ypfcJhw,f/ olUtwåudk ypfcJhw,f/ uHtaMumif;wdkufqdkifvdkY EdkifiHa&;
t0ef;t0dki;f xJ a&mufcw hJ ,f/ 'gayr,fh olUrmS u rsK;d aph &dx
S m;jyD;om;/
&dSrxm;wJh taMumif;w&m;udk a&avmif;aygif;oifay;vdkY r&bl;/
b,fvdkvkyfvkyf jzpfajrmufvmrSm r[kwfbl;/
184 rif;aoh
'gayr,fh olUrSm rsKd;aphaumif;&dSw,f/ wdkif;jynfu EdkifiHa&;
orm;MuD;awGu rsK;d qufopfukd wifw,f/ olu csucf si;f a&SUa&muf
rvmcJhbl;/ olUudk wm;qD;olawG &dSw,f/ olUrSm t[efYtwm;awG
&dSw,f/ olU a&SUoGm;awGudk Munfhw,f/ olu oifcef;pm,lw,f/
olae&r,fhae&mudk olodw,f/ ola&SUwef;rSm raecJhygbl;/ tpu
cyf½Id½Iyd gyJ/ odkYayr,fh olUtpGr;f tpu olUukd ajymifa&mifvmapw,f/
olUu awmufrnfhrD;cJ w&J&J/
olu ta[mtajymaumif;w,f/ jrefrmjynfolawG&JUem;eJY
udkuaf tmif ol a[mwwf ajymwwfw,f/ oluk, d wf kid u
f taemufwkid ;f
ynmwwfwpfa,muf/ odkYayr,fh olu ude;f MuD;crf;MuD; r[kwb f l;/
vlxku olUtjyHK;rSm aysmf0ifoGm;w,f/ olUtjyHK;awGu csKdw,f/
½dk;om;jcif;u vmvdkYjzpfr,f/
awmfvSeaf &;udk OD;aqmifwJh pum;vHk;awGukd ol ode;f eJYoef;eJYcsD
ajymcJhzl;jyD;jyD/ olU&JUtm;xkwfrIu omref r[kwfbl;/
'Drdkua&pD&JU teufudk aumif;aumif;oabm raygufayr,f
'Drdkua&pDqdkwm ulnD&m u,fq,f&m qdkwmudk jynfolu em;vnf
w,f/ 'ghaMumifh 'Dru kd a&pDqw
kd mudk jynfou l atmf[pf awmif;qdw k ,f/
ol[m 'Drdkua&pD&JU oauFwjzpfvmw,f/ ppftmPm&Sifudk
jzKdzsurf ,fh tcsujf yrD;jzpfvmw,f/ olU eHab;rSm Edkiif aH &;orm;a[mif;
MuD;awG &dw S ,f/ olUu enf;rS;D w,f/ uvefuqef rvkyb f ;l / igwaum
raumbl;/ wdki;f jynf&UJ tajctaeudk jrifatmifMunfw h ,f/ awmfveS af &;
qdkwm aoG;xGufzdkY roifhbl;vdkY olem;vnfw,f/
jidr;f csr;f a&;enf;u olU&UJ Edkiif aH &;enf;jzpfvmw,f/ jidr;f csr;f a&;
enf;eJY wdkufyGJ0ifoludk vufeufenf;u rEdkifcJhbl;/ olU&JU enf;em[m
ESvHk;om;xJu vmw,f/ arwåmw&m;u vmw,f/ vuf&JZuf&JeJY
vufeufudkifolawGudk olu pum;vHk;awGeJYyJ z,fxkwfypfw,f/
pum;vHk;awGrSm pGrf;tm;&dSw,f/
pmzwform;odkU 185
olUudk rvdkolawGu pGyfpGJrIawG vkyfw,f/ rdef;rvdk rdef;r&
ay;pm;wJh pum;vHk;awGeJY wdkufcdkufw,f/ oluawmh tjyHK;rysuf/
olavQmufwJhvrf;udk wnfhwnfhrwfrwf avQmufqJ avQmufjrJ/
olUrSm pGrf;tm;&dSw,f/
olUpGrf;tm;u udk,fwGif;u
vmw,f/ jyifyt&mawGudk
tm;udk;[ef rwlbl;/ ,Hkpm;vdkY
r&rSef;vnf; em;vnfxm;yHk
&w,f/ Edkiif aH &;qkwd m vlawGeYJ
upm;&wm/ olu wpfcgwpf&H
e,f½kyfjzpfvdkY/ odkYayr,fh ol
us½;IH roGm;bl;/ olrmS Edkiif aH &;
y&d , m,f aumif ; aumif ; &d S
w,f/ oludk,fwkdifu odrfarGU
w,f/ olUrsufvHk;awGu pl;&S
vGef;w,f/ b,fol tMunfh
cHEkdirf SmvJ/ ½dk;om;rIr&So
d lawG
olUeJY rsufESmcsif; qdkif&Jovm;/ awmfawmfrsm;rsm;uawmh rvHkrvJ
jzpfr,feJY wlw,f/
olUudk odcsif&if olUpum;awGudk em;axmifMunfhoifhw,f/
olUvkyf&yfawG[m tckxufxd cdkifcdkifusnfusnf &dSaeqJ/ a&&Snf
ajzmifhrwfrIukd awmf½Hkvl vkyEf kdio f vm;/ bmudkrS riJhuGub f J ,HkMunf
csufudk jrJjrJudkifEdkifovm;/ oluawmh vkyfEdkifcJhw,f/
tck olu Edkiif Hhxyd yf kdi;f acgif;aqmifwpfa,muf/ olUukd yk*¾Kv d f
a&;udk;uG,o f al wG &dyS gvdrrhf ,f/ odakY yr,fh olu ewfbk&m; r[kwb f ;l /
olu vl/ vlxJu vl/ 'gayr,fh olwumeJY rwlwJh vl/
olUudk b,ft&mawGu xl;jcm; jcm;em;apwmvJ/ udk,fusifh
w&m;eJY ÚmPfynmuyJjzpfygvdrhfr,f/ udk,hfusihfw&m;rSm pHxm;&wJh
186 rif;aoh
yk*K¾ v
d /f tm&SrmS rde;f rom;awGu ta&;ygwJah e&mawGrmS t&ma&mufavh
r&dbS ;l / odaYk yr,fh oluawmh ta&;vnf;ygw,f/ t&mvnf;a&mufw,f/
jzpfrSmaygh/ olu wefzdk;eJYvl udk;/
ol[m vlom;qefqef rdom;pkb0rSm aexdkicf Jhygw,f/ ol[m
tdrfaxmifjyKcJhw,f/ ol[m om;awGudk arG;zGm;cJhw,f/ oludk,fwdkif
Ak't ¨ qHk;trudk ESvk;H om;xJrmS wnfxm;w,f/ rdcifukd jyKpkapmifah &Smuf
w,f/ rdcif emruse;f jzpfvkdY jrefrmjynfukd jyefa&mufwJhtcg wdki;f jynf
u olUycHk;ay: wm0efwyH k;d wyfay;Muw,f/ olpOf;pm;w,f/ wdki;f jynf
twGufrdkY ol rjiif;bl;/ jiif;vdkYvnf; rjzpfbl;/ ol[m ordkif;vdktyf
csuftwGuf ay:aygufvm&wm/ wdkif;jynfu olUudk vkdtyfaew,f/
tJonftcsdefrSm olUudk wkdif;jynfu vdktyfaew,f/ tvdk&dSaew,f/
pGeYvf w
T t f epfemcHrIawG[m b,fu vmovJ/ pdw"f mwfceG t f m;
MuD;jrifholawGqDu vmygw,f/ jrefrmjynfu olUudk &vdkY uHaumif;
w,f/ awmfvSefa&;umvrSm ol[m A[dkcsufjzpfcJhw,f/ ol[m
awmfvSefa&;twGuf rD;jywdkufjzpfcJhw,f/ olU&JU oauFwudkMunfhjyD;
vIy&f Sm;&w,f/ vIy&f mS ;rIawG [efcsun f DnDjzpfzkYd oleJYcsw
d q
f uf&w,f/
olU at;at;vlvl tusO;f usc&H ol r[kwb f ;l / olUrmS pdwaf Zm jyif;jyif;
jyjy &dSaew,f/ wdkif;jynfu vlawG cHpm;&wm[m ol cHpm;&wmyJ/
olU&ifxrJ mS rcsw d ifuJ jzpfaecJw
h ,f/ ol[m aetdrt f us,cf sKyu f saeayr,fh
wdik ;f jynfwiG ;f rSm jzpfysuaf ewmawGu olUem;xJrmS tqufrjywfMum;ae
&w,f/ Mum;&wdkif; ol cHpm;ae&w,f/ olwdkYtpm; oludk,fwdkif
cHpm;vdkufcsifyg&JUvdkY qkawmif;cJhrdrSm/
tusOf;tusyfawGeJY ESpfyg;oGm;cJhwm MumjyD/ tckqdk awmfvSef
a&;u wpfydkif;wpfp atmifjrifvdkY/ odkYayr,fh EdkifiHa&;[m a&&Snf/
wdki;f jynfuvlawGu olUtay:yJ rSDckdaeMuw,f/ 'guawmh raumif;
bl;/ olUtouf 70 ausmfjyD/ oludk,fwdkif tdkrif;aecJhjyD/ 'gayr,fh
tckxd ZGJoefoefeJYavQmufwkef;/
olUrSm tcsdefrsm;rsm;pm;pm; rusefbl;/
pmzwform;odkU 187
a&G;aumufyGJrSm olEkdiw f ,fvkdYawmh ajymw,f/ 'gayr,fh olu
awmh [d;k t&ifuwnf;u atmifEikd cf jhJ yD; ol/ olUu, kd o
f l atmifEikd cf jhJ yD;ol/
qefYusifbufvlwpfpk&JUpdwfawGudk vTrf;rdk; tEdkif,ljyD;cJhjyD;ol/
wkdif;jynftkyfcsKyf&wmudk rvG,fyg/ olUtzdkY rvG,fyg/ 'gudk
olow d ,f/ olUeaH b;rSm uzsu, f zsuf vkyrf ,fo h al wG trsm;MuD;&dw S ,f/
ol,HkMunf&wJhol enf;aew,f/ odkYayr,fh ol arQmfv f ifhw,f/ vky&f yf
awG[m ta[moduHjzpfrSm r[kwfbl;...vdkY/
awmifMuD;udk vky&f yfawGeJYyJ a&GUypfvkdY&w,f/ avawGeJY a&GUvkdY
r&bl;/ yk*¾Kdvfa&;wdkufcdkufrIawG[m r,HkEdkifp&myJ/ jrefrmjynf[m
Ak't¨ qHk;treJY MuD;jyif;cJw
h EhJ kid if .H ..wJ/h 'gudk Ak'b¨ momudk;uG,o f q l ko
d l
awG udk,fwdkif npfax;rIawGudk jyKrlaew,f/ 'gayr,fh ol rrIbl;/
olvkyfp&m &dSwmudk cdkifcdkifrwfrwf vkyfae&rSmyJ/
1988 ckESpfuae tckcsdefxd/ olU&JU EdkifiHa&;tjyKtrlawG EdkifiH
a&;enf;emawGukd Munfhvkduyf g/ olUrSm Edkiif Ha&;enf;t& vGJcJhrSm;cJhwm
&dSaumif; &dSr,f/ 'gayr,fh tcktcsdefxd rvGJrrSm;bJ &dScJhwJht&mawmh
&dSaew,f/ ]udk,fusifhw&m;} ]udk,fusifhw&m;} /
udk,u f sihfw&m;rSm tckxd ol rrSm;cJhzl;bl;/ aemifvnf; rSm;rSm
r[kwfbl;/ olu aumif;ol oufoufrQ r[kwfbl;/ awmfolvnf;
[kwfw,f/ xl;cRefolvnf; [kwfw,f/ pGefYvTwftepfemcHolvnf;
[kwfw,f/ ta&xl cHEdkif&nfpGrf; jyif;xefolvnf;jzpfw,f/ olU&JU
pum;vHk;awGu xda&mufqJ jywfom;qJ EdkifiHwumudk ol ajcqefY
w,f/ olUukd BuKdqko d al wG tajrmuftrsm;yJ/ 'gayr,fh ol ajrmufroGm;
bl;/ olu tjrJ wnfwnfjidrfjidrf/ olUudk qkwHqdyfawG ay;w,f/
ol 0rf;om*kPf,laMumif; MuGm;vHk;rxkwfaebl;/ olUqDu qkwHqdyf
awGukd jyeford ;f w,f/ olu rrIbl;/ olu awmif;jyD; &vmwm r[kwf
bl;/ olu awmif;,lol r[kwb f ;l / b,fawmhurSvnf; rawmif;cJb h ;l /
olrawmif;bJ vlxku ay;cJw h m &dw
S ,f/ ,HkMunfr/I ,HkMunfr/I
tcktcsed xf d jynfolvlxk&JU ,HkMunfrIukd ol &,lykdiq f kdiq
f J/ aoqHk;jyD;
188 rif;aoh
aemufykdi;f rSmvnf; ,kHkMunfukd;pm;rIukd &aeOD;rSmyJ/ ol[m jynfolU&JU
,HkMunfrIukd wefzkd;xm;w,f/ olUukd ,HkMunfygvdkY wpfcGe;f rS rajymcJh
zl;bl;/ ol[m ,HkMunfapwJh vkyf&yfawGeJYom oufaojycJhw,f/
jrefrmjynfrSm olUvdkvl r&dSEdkifawmhbl;/
v olu rdef;rom;/
v olu ordkif;tpOftvmMuD;rm;wJh todkuft0ef;u qif;
oufvmol/
v olu ordkif;0ifol/
v olu pGefYvTwftepfemcHol/
v olu tjrJyef;yefaeol/
v olu wdkif;jynftwGuf t&mtm;vHk;udk pGefY&Jol/
v olu ta&xlol/
v olu pdwf"mwfpGrf;tm; jyif;jyxufoefol/
v olu oHrPdBuKd;rQif/
v olu udk,fusifhw&m;rSm jrJjrHcdkifrmol/
v olu EdkifiHa&; tajrmftjrif&dSol/
v olu MoZmwduúrMuD;rm;ol/
v olu xl;cRefxufjrufol/
v olu 'Drdkua&pD&JU oauFw/
v olu jidrf;csrf;a&;&JU trSwfo½kyf/
v olu jrefrmjynf&JU &Sm;yg;rsKd;pdwf/
v olu jynfolvlxk&JU tcspfawmfcH/
v olu jynfolvlxk&JU t,HkMunfcH/
v olu EdkifiHawmf&JU twdkifyifcH/
11 atmufwdkbm 2018/
p
ta0;jrif teD;jrif ausmf0if;
½kyfyHkvTm
'*kew
f m&mu ol\ ½kyyf HkvTm pmtkyüf ol wdkYxrd o d rQ Edkiif Ha&;
orm;rsm;xJrS ocifpdk;ESifh ocifoef;xGef;udk þodkYzGJUonf/
ocifpk;d u pum;vHk;topfwx D iG í
f rmhupf 0f g'udk cHnh m;apaom
pmMuD;ayMuD; yd#uwfpmayjzpfatmif vkyaf y;\/ ocifoef;xGe;f um;
qdk&S,fvpf0g'udk jrefrmjynf urÇm ponfwdkYESifh ,SOfum vltrsm;
em;vnfatmif ajymjyoljzpf\ [k zGJUonf/
rmhu0f g' [k qdkvQif ocifoef;xGe;f ESihf ocifpk;d udk uReaf wmfwkYd
wGJjrifMuovdk ausmif;om;awmfvSef a&;acgif;aqmifrsm;[k qdkvQif
ocifEkESifh ocifatmifqef;udk uRefawmfwdkY wGJjrifMuygvdrfhrnf/ xdk
twGJrsm;udkyif '*kewf m&mu ½kyyf HkvTm pmtkyüf þodkY zGJUjyefao;onf/
ocifatmifqef;ESihf ocifEkrSm rwl[k xifonf/ ocifatmifqef;rSm
wpfaeYvHk; aeylMuD;xJwGif wukyfukyf EdkifiHa&;wdkufyGJrsm;udk vkyfjyD;
190 rif;aoh
aemuf nwGif Edkiif Ha&;ESihf ywfoufaom xrif;vHk; wapä tdyrf ufrsm;
ESihf eyef;vHk;aecdkuf ocifEkum; Edkiif Ha&;rStm;vyfonfhtcg Edkiif Ha&;
zdkiwf GJMuD;udk acgif;tHk;&if; a&'D,kdrS ar&Si\
f ]jryef;0wfvTm} aw;oH
av;udk jidrí hf aecsiaf yrnf/ 'grSr[kwf uAsmaw;wpfyk'f um&efwpfck
udk pdwful;csif ul;aeayrnf[k zGJUjyefonf/
urÇmMunfhMunfhEkdi&f ef *vdkb,fa&tvsOüf aumif;pGm pD;arsm
vdkufygEdkif&ef pmayjzifh jzefYcsdrIudk wpdkufrwfrwf vkyfol[k qdkvQif
uRefawmfuawmh armifpl;prf;ESifh ausmf0if;udk wGJí jrifrdonf/

q&m ESpfyg;um; þodkY


jrefrmEdkiif aH &;avmuonf tdki'f aD ,mfvk*d srD sm;txJü tusO;f us
aepOf armifpl;prf;u *vdkb,fa&pD;udk wwfEdkiforQ vnfqefYí
acgif;jyLMunfhcJholjzpfonf/ oljrifoavmuf xdawGUrdoavmuf
&wwforQ tpqGJxkwfay;cJholvnf;jzpfonf/ xdkYtwGufaMumifhyif
ynwfcsuf trsK;d rsK;d acgif;pOf trsK;d rsK;d jzifh orkwcf H emrfyk'rf sm;vnf;
ajrmufrsm;pGm&cJhonf/ armifpl;prf;u ]wdkY}oGm;wJh t&mawGudk
uRefawmfu vdkufjznhfaewmygvdkY q&mausmf0if;u uRefawmfhudk
ajymzl;onf/ jrefrmEdkiif rH mS *vdkb,fa&pD;udk wdx kY d tpqGxJ kwaf y;olu
armifpl;prf;/ armifpl;prf; qGJxkwo f rQ tprsm;udk vHk;aphywfaph teuf
azmfay;aeolu ausmf0if;/ wpfOD;u ygVd t|uxmawGudk a&;
wpfOD;u ¤if;a'oemrsm;udk teufjyefolESifh tvm;oP²mefwlonf/
armifpl;prf;u toufMuD;jyD/ pmra&;Edkifawmh/ usef;rma&;vnf;
tawmfcsKdUwJhyHk&onf/ armifpl;prf;ae&mü 0ifjznfhay;olum; q&m
ausm0f if;/ rnfolrQray;onfhwm0efukd wpfqifhwpfqifhESihf vufqifh
urf;xrf;&Guyf kuH yDwjd zpfp&m/ xdakY emuf uReaf wmft h awG;xJ½kww f &uf
0ifa&mufvmjyefonf/ q&mausmf0if; teufazmfcJhaom tdkif'D,m
oDtdk&D oabmenf;emrsm;udk vufukefEIdufjyD; jyefYatmif csJUrnfh
rsKd;qufrsm; &dSyghrvm;... qdkonfh pdk;&drfcsuf/
pmzwform;odkU 191
'DwpfcgwGifa&m
ray;onfh wm0efukd wpfa,mufa,mufu 0ifxrf;yghrvm;/
ay;vdkY &aumif;wJh wm0efrsKd;a&m [kwf&JUvm;.../
ay;vQifvnf; ,lEdkifpGrf;&dSMuyghrvm;.../
udk,fhrsKd;qufudk udk,fjyefMunfhonf/
udk,fha&SUuvludk arQmffMunfhonf/
udk,fhaemufuvludk vSnfhMunfhonf/
aemuf... udk,fhudk,fudk jyefMunfhonf/
uRefawmf oufjyif;wpfcsuf csvdkufonf/

aumufcsufrsm;
pmzwfoltwGuf uRefawmf ay;EdkifonfrSm ]½dk;om;rI} rS vGJí
bmrSr&dS[k a&;onf/ ½dk;om;rI &dSjcif; r&dSjcif;udk q&ma&;onfh
pmxJü tuJcwfEdkifonf/ qifjcifMuygukef/
]pma&;onft h vkyrf mS pma&;ol\ vufwaJG zmf tdraf xmifbuf[k
,lqvQif Edkiif Ha&;rSm woopGJuse&f pfqJ tcspOf D;[k qdk&rnf xifyg
onf/ q,fausmfouf omomt&G,frS toufav;q,fausmf txd
192 rif;aoh
Edkiif aH &;ESihf yl;wHkcmG wHk&cSd ahJ omfvnf; pma&;ol Edkiif aH &;orm;rjzpfcyhJ g/
odkYESifhwdkif EdkifiHa&;udk rarh/ arh&ufp&muvnf; r&dS/ tcspfOD;udk
ta0;rS ai;&if; arQmfvifh& tm;wuf& pdk;&drf& ylyef& aomua&muf
orQudk tu©&m ESifaerdonfh tnw& pmorm; wpfa,mufrQom
jzpfonf} [k trSmpmwpfckü a&;onf/ jrefrmhEkid if aH &;ESiyhf wfouforQ
pmrsm;udkvnf; ]tcspOf ;D odkY a&Tem;awmfoiG ;f {csi;f } [k trnfwyfonf/
uRefawmfudk,fwdkif pma&;q&m r[kwfapumrl pma&;ol
wpfa,mufjzpfonft h wGuf pmorm;tcsi;f csi;f pmrsm;xHrS pma&;ol\
tZÑwåudk wpHkw&m EIdufxkwf jrifa,mifMunfhrdonf/ a&;aompmü
a&;ol\ apwemESihf tZÑwåukd tuJcwfEikd af om taMumif;wpfcjk zpfonf/
yg0gEdik if aH &;ESiyhf ufoufvQif q&mausm0f if;u olU\a&SUomG ;rsm;jzpfaom
ocifwifjrESifh armifpl;prf;wdkY\ jzwfoef;rIrsm;udk oifcef;pm,l[ef
&dSonf/ q&mMuD;rsm;\ jzwfoef;rIukd rcsw d ifuJjzpfaom awG;qrIrsm;
&dSaMumif; uRefawmf tuJcwfrdonf/ tvHeD Auy rqv 'Drdkua&pD
tiftm;pk ppfbuftkyfcsKyfrI ponfwdkYjzifh a&SUoGm; 0g&ifhyk*¾Kdvfrsm;\
yl;wHkcGmwHk tajctaersm;udk tvGef*½k"r®xm;[ef &dSonf/ ]EdkifiHa&;
orm;qdkwm udk,t hf mabmfukd ygwDt h mabmfjzpfatmif vkywf wfr&S w,f}
vdv kY nf; ajymzl;wmudk trSw&f rdonf/ xm;awmh/ q&mhukd i,fcspOf ;D udk
rvGr;f bJ raeEdik o f nfh cspw f wfoMl uD;[kom uReaf wmf trnfwyfvu kd cf sif
awmhonf/
q&mh pmtkyw f pftkyu f kd &DAsL;a&;&if; q&mausm0f if;\ ½kyyf HkvmT
udk tckvdk a,bk,s yHkazmfMunfhcJhzl;onf/
m uGefjrLepf0g'D jzpfcJhzl;ol

m awmfvSefa&;ü yg0ifcJhol

m vufeufudkifvrf;aMumif;udk a&G;cs,fcJhzl;ol

m EdkifiHa&;tusOf;om;b0udk avQmufcJh&ol

m oydwfacgif;aqmif

m usL&Sifq&m
pmzwform;odkU 193
m EdkifiHa&; okawoD

m *vdkb,f tdkif'D,mrsm;ESifhrdwfqufay;ol

m bmomjyeform;

m pma&;q&m r[kwfaom pma&;ol

m &Sm;&Sm;yg;yg; pma&;jcif;jzifhom toufarG;ol

m ordkif;tjzpftysufü vpfb&,f ½Iaxmifhjzifh csOf;uyfol

m &D,,fydkvdkufwpfü &D,,fvpf ½Iaxmifhjzifh csOf;uyfol

m tdkif'D,,fvpf 0g'D

aemufqHk; uRefawmf jznfhvkducf siaf o;onf/ vufckyo


f H racR
aom ta[mtajymorm; [lí/

oabmxm;rSefuluGufrsm;
tawG;awGukd a&Sm½h ku
d Mf unfzh kYd aqmfMoaeolEiS hf qHkjzpfjcif;aMumifh
uRefawmf wpfzufyw d of rm; rjzpfcJh/ ordki;f onf oufjidrf yef;csDum;
r[kw[ f al omtjrifjzifh urÇmjrefrmhordki;f tjzpftysurf sm;udk zGijhf y\/
xdkYaemuf [D;(v)*J\ ]vlonf ordki;f udk wpfqifhjyD; wpfqifhomvQif
em;vnfMu&ayonf} qdkonfh t,ltqudk twGifwGifa&;onf/
ordki;f udk ½IMunfh&mwGif tjyD;tydkif yk'rf (/) csvkduo f lwkdYESihf rsm;rsm;
MuD; MuHKcJh&[ef&dSonf/ EdkifiHa&;rdk;oufrkefwkdif;rsm;tMum; 0½kef;oHk;
um; tajzxkwo f rl sm;rS&aom ordki;f oifcef;pmrsm;twGuf ude;f (p)\
]tcsuftvufrsm; ½IyfaxG;aecsdefwGif pdwfudk zGifhxm;zdkY vdkygonf}
[k twefwefa&;onf/ wpfzufyw d f w&m;ao w,loef tpGe;f a&muf
rsm;\ tEå&m,fukd &ifwrr ylyefaeonfh owday;csut f jzpf uRefawmf
aumuf,lrdonf/
igod igwwf igwaumaumonfh wpfukd,af wmfusw d 0f g'Drsm;
awGU&zefrsm;vmjcif;aMumifv h m;rod/ aomrwftuf'q D if\ ]uRefawmf
wdkYonf bmwpfukdrS *CeP odMuonf r[kw/f uRefawmfwkdY odMu
onfrmS tyHkwpfoef; yHkvku d v f Qif wpfykrH Qyif &daS umif;rS &dyS gvdrrhf nf..}
194 rif;aoh
oabmxm;tjrifrsm; ra&;rD wifMudKowday;xm;avh&dSonf/ vl
wpfa,muf ay:vpfwifaom tjrifrsm;onf xdkol\ jzwfoef;rI
tawGUtMuHKrsm;ESifhtawmf [yfpyfrnfxifonf/
pdwu f ;l pH0g'DwkYd tHkvku
d uf si;f vdkujf zifh a&mjyGr;f aeaom vufawGU
EdkifiHa&;orm;rsm;\ t[yfrnDrIrsm;twGuf pHESifh vufawGUwdkYudk
tdkif'D,mjzifh rQajcnd§EdkifMuapjcif;tvdkYiSm
EdkifiHa&;wGif xm0&&efol xm0&rdwfaqG qdkonfrsKd;r&dS/
xm0& tusK;d pD;yGm;om&dSonf[laom [D;*J(vf)\ tqdktrdeYjf zifh tjrJ
csO;f uyf&ef aqmfMoolvnf;jzpfonf/ Edkiif Ha&;a0g[m& zGihq f kdcsuuf kd
'*kefwm&mpum;jzifh tjrJnTef;avh &dSonfudk awGU&onf/ ]&efoludk
rdwfaqGjzpfatmifvkyfwm EdkifiHa&;}/ xdkYaemuf jzpfEdkifacs&dSwmudk
vkyfwm EdkifiHa&;/
q&mausm0f if;onf jrefrmhEkdiif Ha&;owå0grsm;udk pdwu f l;pHESihf
vufawGUy"me0g'Dwt Ykd Mum; rQajcxde;f Edik af om avmufavmufvm;vm;
EdkifiHa&;orm;jzpfapcsifaom apwem jyif;jy[ef wlonf/ q&mhpm
rsm;xJü þqE´udk txif;om; cHpm;rdaeonf/
udk,Zhf eyk'x f üJ om ausmufcsraebJ Edkiif w H umtcif;tusi;f ESihf
qufpyfaom tjcif;t&mrsm;udk vnfqefYMunfhEdkifzdkY wwftm;oa&GU
EdI;aqmfvrf;jyaeoljzpfonf/ &dSonfhrsuv f Hk;udk jyL;jyJMunfhwwfatmif
ESihf txdik rf sm;udak &GUjyD; Munfwh wf&ef vli,fvv l wfyikd ;f t&G,rf sm;twGuf
arQmfvifw h MuD; pmrsm;a&;ae[efwo l nf/ q&mausm0f if;onf tem*wf
wdki;f jynftwGuf tem*wfrsK;d qufukd A[dkjyKí azmifa';&Si;f csaeonf[k
xif&onf/

pmtkyfrsm;xHrS tZÑwårsm;
q&mausm0f if;\ Edkiif Ha&;r[kwaf om tjcm;pmtkyrf sm;udk zwf
vdkuvf Qif ynm tdki'f D,mESihf zGihfaompdwu
f kd tjrJOD;wnfxm;onfukd
awGU&onf/
pmzwform;odkU 195
tdkif'D,m twGuf pOf;pm;&ef
trSeftwGuf a0zefydkif;jcm; cGJjcrf;pdwfjzm&ef
vufawGUtwGuf [mrdkeDjzpfpGm aygif;pyfí rQajcn§d&ef
rwlaomt&mrsm;twGuf zGifhxm;aompdwftcHjzifh ½I&ef
tajymif;tvJrsm; raocsm ra&&mrIrsm;twGuf ynmjzifh
&ifqdkif&ef wdkufwGef;Edk;aqmfaeol/
q&mhxHrS ESdrfcsaom pdwfxm;udk tjrJawGU&onf/ q&monf
tajzrsm;udk ray;/ pOf;pm;p&mrsm;om ay;onf/ pOf;pm;vQifvnf;
owdxm; owdcsy&f rnfh t&mrsm;udk vufwo Ykd nf/ jzefu
Y suMf unfw h wfzYkd
cGJjcrf;pdwjf zmMunfhwwfzkdY twGi;f tjyif tay:atmuf rQajcnd§wwfzkdY
wdkufwGef;onf/ oDtdk&Dü t&dSw&m;udk ypfy,fí rxm;zdkY a&;onf/
ordki;f onf oifcef;pm,l&efjzpfonf/ twdwrf Sm ausmufcs aexdkizf kdY
r[kwf twdwf\ tusOf;om;tjzpf &yfwnfonfudk opöm&Sif[k
r,lqMuzdkY qdkonfh oabmxm;rsm;onf uRefawmfh udk,x f J pdr0hf ifysUH EYHS
ukef\/
All theory, dear friend, is gray,
but the golden tree of life springs ever green.
Johann Wolfgang von Goethe
þum; q&mausmf0if; pmtkyfrsm;rS uRefawmf xdawGUrdorQ
pma&;olí tZÑwå½kyfyHkvTmjzpfygonf/
f & (Kyaw
q&mausm0f if; touf (65) ESpjf ynfh arG;aeY trSww
Win's Sketch)
rHk&Gma*Zuf twGJ (1) trSwf (48)
aeYv,f 11 ; 24
20 {jyDv 2017/

p
jroef;wifh (1929 - 1998)
pma&;q&mjzpfzdkY arG;zGm;vmolvdkYqdk&if uRefawmfuawmh
jroef;wifhukd vufn§K;d xk;d jyrdrSmyJ/ jroef;wifhukd uRefawmf avhvmae
wmMumjyD/ olUpmrsm;udk wpdrfhpdrfh zwfMunfhonf/ olUpmtkyfwdkif;udk
awm rzwfEdkif/ zwforQ pmwdkif;udkvnf; em;vnfonf r[kwf/
odakY omf pmzwfouf tawmftwef&Sd cJo h nfh tcsed w
f iG f ydkBuKduv f monf/
ydkem;vnfvm&onf/ udk,Ef Sihf tyfpyfaom pmudk ydkí a&G;jyD; zwfwwf
vmonf/
jroef;wifu
h kd uReaf wmf rjrifz;l rawGUz;l / "mwfyrkH sm;Munf&h if;om
jroef;wifhqkdolukd uRefawmfh rsuv f Hk;xJ wGif yHkazmfro d nf/ uHaumif;
taMumif;vSí jroef;wifh&JU a[majymyGJ ½kyfoHacGwpfck&vdkufonf/
tJh wpfckyJ aumif;aumif; em;axmifz;l onf/ tJo h nfh ½kyo f H pmaya[m
ajymyGJrSm jroef;wifhu "m;awmifudk ausmfí0w¬Kudk a[monf/
jyD;awm atmifoif; ae0if;jrifh/ a[majymyGJ usif;yonfhumvu
pmzwform;odkU 197
ae0if;jrifah wmif tawmfi,faeao;aomt&G,/f OD;atmifoif;uvnf;
oefwkef; jrefwkef;/ oGufwkef; vufwkef;t&G,f &dSao;/

wu,fhpma&;q&m
jroef;wif\ h ta&;tom;rsm;udk uReaf wmf owdxm; zwfMunfh
onf/ bmomjyefcsufrsm;udk *½kpdkufí zwfonf/ jroef;wifhudk
aumufcsufcsvdkufrdonf/ vufrSmarSmf0ifaeonfh pma&;q&m/
jroef;wifhonf pma&;q&mtjzpf ADZouf0ifaeoljzpfonf/
olUudk,fol pma&;jcif; vkyfief;ü jrKyfESHxm;oljzpfonf/ pma&;q&m
tvkyfudk ,HkMunfouf0ifoljzpfonf/ jroef;wifhudk 0if;jidrf;u
tifwmAsL;onf/ xdktifwmAsL;rSm jroef;wifhu pma&;jcif; tvkyEf Sihf
yufoufjyD; &Sif;&Sif;vif;vif; jywfjywfom;om; cH,lcsuf &dSxm;ol
jzpfaMumif; ay:vGifonf/
]pma&;jcif; tvkyfqdkwm
cPwpfjzKwf vrf;MuHKvdkY 0ifvkyf&r,fh tvkyfrsKd; r[kwfbl;/
tysif;ajy0ifvkyf&r,fh tvkyfrsKd; r[kwfbl;/
tm;tm;,m;,m; &dSvdkY 0ifvkyf&r,fh tvkyfrsKd; r[kwfbl;/
wu,fhudk pGJpGJjrJjrJ vkyf&r,fh tvkyf/
tcsdefra&G; vkyfae&r,fh tvkyf wpfoufvHk; vkyfae&r,fh
tvkyfvdkY jrifw,f...
uRefawmf[m pma&;jcif; wpfckwnf;jzifh toufarG;wJhol/
wjcm; b,furS 0ifaiG r&dSbl;/
pma&;jyD; xrif;pm;&wmudk *kPf,lw,f...}
jroef;wifhvdk pma&;q&mrsKd;udk&wm jrefrmjynftwGuf uH
aumif;onf/ jrefrmjynfolwdkYtwGufvnf; uHaumif;onf/ jrefrm
pmaytwGuv f nf; uHaumif;onf/ jrefrmhpmayavmuMuD; wpfckvHk;
twGufvnf; uHaumif;onf/ jrefrmhpmayrSm 'Dvdk avmufavmuf
vm;vm;yk*¾KdvfrsKd; &dScJhonfqdkwm uRefawmfwdkYtwGuf *kPf,lp&m/
198 rif;aoh
½kyfyHkvTm
jroef;wihw f iG f av;pm;p&m rsm;rsm;pm;pm; &dSonf/ jroef;wifh
u pma&;jcif; wpfckwnf;ESio hf m *kPjf yKxdkuof nf r[kw/f pma&;jcif;
u pdefqdkvQif pdefudk uGyfxm;aom a&Ttem;owfrsm; usefao;onf/
jroef;wifh\ tw¬KyÜwådtpOfudk avhvmMunfhyg/
u jrefrmjynf *syefv Y ufatmufa&mufpOf ajratmufawmfveS f
a&; tzGJU0if/
u 'kw, d urÇmppftjyD; zqyv uGejf rLepfygwDwkdYrSm tcsed f
jynfhEdkifiHa&;wm0ef awGudk xrf;aqmifol/
u jrif;jcHc½dkif uGefjrLepf/

u ausmufyef;awmif;rSm xGefwHk;wdkufyGJawG qifETJol/

u olUacgif;udkjzwf&ef ajr&Sia f Mu;&Sif tvkad wmf&w


d kdYu qkaiG
xkwfjcif;cH&ol/
u taxGaxG oydwfacgif;aqmif/

u yckuúLc½dkif ausmif;om;or*¾Ouú|/

u vGwfvyfa&;acwfOD; pmaywdk;wufa&;\ a&SUaqmif/

u jidrf;csrf;a&; udk,fpm;vS,f/

u t,f'Dwm/

u jynfolUwdk;wufa&;ygwD\ ay:vpfAsL½dk/

u EdkifiHa&;orm;/

u pma&;q&muvyf trIaqmif/

u udkudk;uRef;jyef/

u trsKd;om;pmay qk&/

u bmomjyef okw &o pma&;q&m/

u a[majymol/

u pma&;jcif;jzifhom toufarG;ol/

u jrefrmjynfolwkdYukd urÇmh*E¦0ifpmayrsm;jzifh xdawGUapol/

u qdkAD,uf ½k&Sm;pmayrsm;jzifh rdwfqufay;ol/


pmzwform;odkU 199
u awmfpwGKid ;f a*:uD tD&mtm,ifbwfwkYEd Sihf &if;ESD;uRrf;0if
apcJhol/
jroef;wifh\*kPfyk'frsm;
um; renf;raem/ pmwpfyk'fjzifh
jroef;wifuh kd zGUJ vYkd r&/ pmwpftyk f
jzifv
h nf; ukeEf kid af o;r,f rxif/
tckawmh uRefawmfrh mS jroef;wifh
\ uavmifzsm;u ,dkusvmaom
pum;vHk;rsm;udk aumufoif;
aumufvdkYjzifh rjyD;ao;/

yOövufqefaom
jroef;wifh\ vufonf
arS m f q ef o nf / pma&;q&m
bmomjyef q&mtjzpf arG;zGm;vm
olvyYkd if ynwfcsux f w
k Ef ikd o
f nf/
jroef;wifhü arSmfqefaomvuf&dSonf/ arSmfqefaom 'óersKd; udef;
0yfaeonf/ jroef;wifhu t*Fvdyfpmudk ausvnfaeovdk jrefrmpm
udkvnf; tzwfrjywf/ ola&;aom pmrsm;wGif olUtZÑwåukd EIu d x
f kwf
MunfhEkdio f nf/ jroef;wifh\ bmomjyefcsurf sm;rSm t*Fvyd pf m wpfck
wnf;udk uRrf;usifydkifEdkifí bmomjyefcJhjcif;rsKd; r[kwf/ t*Fvdyfpm
wwfwkdi;f bmomjyef orm;vkyEf kdio f nf[k txif&SMd uaom pma&;ol
bmomjyefol awmfawmfrsm;rsm;ESihf MuHK&wdki;f jroef;wifhukd uRefawmf
ajy;jrifro d nf/ bmomjyeform;onf olUrcd ifbmompum;udk ausaus
vnfvnf atmufoufausxm;zdkY b,favmufyif ta&;MuD;aMumif;...
rnfol odEdkifygrnfenf;/
]pma&;q&m&,fvdkY pmzwfy&dowfu todtrSwfjyKcHvmjyD
pma&;q&m&,fvdkY jzpfvmjyDqdkwJhtcgrSm tJ'D pma&;q&mtzdkY ta&;
200 rif;aoh
MuD;wJh qHk;jzwfcsuw f pfckukd cs&r,fh tcsed w f pfcsed u
f kd a&mufvmwwf
w,f/ tJ'gu bmvJqdkawmh taysmfwrf; pma&;q&myJ vkyfaervm;
pma&;jcif;eJY toufarG;wJh pma&;q&myJ vkyrf vm;qdkwhJ qHk;jzwfcsuu f kd
cs&r,fhtcsdefyJ/ 'g[m pma&;q&mwdkif; awGU&wJh jyóemyJ/}
pma&;q&mwpfa,muf\ cufcaJ om a&G;cs,rf u I kd jroef;wifu
h
aemufqw H if;rI uif;uif;jzifh a&G;cs,Ef kid cf o
hJ nf/ pma&;q&m tvkyEf iS hf
ywfoufjyD; jroef;wifh\a&G;cs,frIu jywfom;onf/ odkYaomf
qifjcifwHkw&m;rJhaom jywfom;jcif;awmh r[kwfcJh/
]pma&;q&m&,fvkdYawmh jzpfjyD/ 'gayr,fh pma&;jcif;eJY touf
arG;r,fvdkY qHk;jzwfrvm; rqHk;jzwfbl;vm;/ udk,fhrSm azmifzsuf&JwJh
owåd&dSovm; r&dSbl;vm;/ 'gudk udk,fhudk,fudk ar;&w,f/ odwJh
twkdif; pma&;q&mqdkwm bmtmrcHcsufrS &dSwJhtvkyfr[kwfbl;/
tqifroifh&if iwfEkdiw f ,f/ qif;&JEkdiw f ,f/ b0ysuo f Gm;Edkiw
f ,f/
pma&;q&mtjzpf atmifjrifOD;rS atmifjrif&ifvnf; 'DatmifjrifrIudk
t&Snwf nfatmif xde;f wwfO;D rS awmfumusw,f/ bmrS raocsmbl;/
'Dawmh azmifzsufjyD; ul;&Jatmif owådawmh arG;&w,f...}
jroef;wifh ajympum;rsm;u uRefawmfem;xJrSm yJhwifxyfpGm
Mum;ae&onf/ ,ckacwfrSm pma&;jcif; tvkyfudk *kPfodu©m tqif
wefqmtjzpf oabmxm;olwdkYudkawGUwdkif; jroef;wifhxHk;ESvHk;rlí
qifjcif pOf;pm;jcif;udk uRefawmf vkyfjzpfonf/

ajrmufjrm;pGm
jroef;wifhu ppfESifh jidrf;csrf;a&;udk a&;onf/
av½l;okefokefudk a&;onf/
okcNrKdUawmfudk a&;onf/
cef;aqmifeD tdyfrufudk a&;onf/
"m;awmifudk a&;onf/
*E¬0ifaygif;ajrmufjrm;pGmudk twGJvdkuf bmomjyefonf/
pmzwform;odkU 201
vHk;csif;rsm;pGm bmomjyef xkwfa0cJhonf/
aqmif;yg;aygif;rsm;pGm
EdkifiHa&;...
urÇmhta&; jrefrmhta&; a'ota&;
0g'rsm; 'óersm; ordkif;tjzpftysufrsm;
vlrIo½kyfazmfcsufrsm; jzpfpOfrsm; okwrsm;
&orsm; uAsmrsm;...
w½kwf qdkA, D uf jAdwed f tdE,
´d ... ponfh
EdkifiHMuD;rsm;xJu *E¦0ifrsm;...
xdakY Mumifh jroef;wifu h kd uReaf wmf emrnf
wyfvdkufcsifonf/ *E¦0ifrsm;jzifh rGrf;rHxkqp
cJo
h /l jrefrmhpmay\ ESvkH;om;udk *E¦0ifrsm;jzifh jc,fool/ rIe;f jc,fo/l
tkwfjrpfcsol... yHkazmf xkwfqpfol/
r[mhr[mrsm;jzifh 0ef;&HxHkrTef;apcJhol... [lí/ /
pmnTef; - 0if;jidrf; "m;awmifudk ausmfí rD;yifv,fudk jzwfcJhol
(odkYr[kwf) jroef;wifhESifhawGUqHkjcif;/
jroef;wifh csK;d zsuí f r&aom ordki;f rSww
f kdirf sm; (olUb0
olUtEkynmeJY olUpmay)
nae 5 ; 59
25 rwf 2018 /

aemufqufwGJ jznfhpGufcsuf
q&mjrESifhywfoufvQif a&;p&mawG &dSygao;onf/ ,ck
aemufydkif; uRefawmf Literature ydkif; ydkízwfjzpfonf/ xdktcg
jroef;wifhpmrsm;udk rsm;rsm;a&G;zwfonf/ jroef;wifh\ uavmifukd
tHhMo&onf/ olUvdkvufu uavmifarSmf0ifaeaomvufjzpfonf/
a&;orQu acsmí vSaeonf/ ajymifí 0if;aeonf/ uReaf wmfuk, d wf kid f
q&mjrudk tm;ustwk,&l onfh pm&if;wGif xdyq f ;kH u xnfyh pfvu
dk of nf/
202 rif;aoh
bmomjyefcsufrsm; Munfhrvm; yifudk,fa&; Munfhrvm;
udk,fawGUjzwfoef;rIawG a&;rvm;... jroef;wifhonf bmvmvm
vmxm; qdkonfh tpm;xJu jzpfonf/ odkYaomf q&mhpmawG zwf&if;
q&mhb0udk odvm&onf/ jroef;wifhu 1998 rSm qHk;onf/ tJonf
wke;f u uRefawmfh touf 7 ESp/f uRefawmf 2 wef; 3 wef;avmufom
&dSao;rnf/ jroef;wifhu pmtkyf 100 ausmaf vmufa&;cJhonf/ olu
pma&;jcif;jzifhom toufarG;ol/ tJonfhacwf pmtawmfa&;&onfh
acwfawmif jroef;wifhu csKdUcsKdUwJhwJh ae&&Smonf/ oludk,fwdkif
vGwfvGwfvyfvyf aevdkí onfvdk b0udk a&G;cs,fjcif;vnf; jzpfyg
onf/ odkYaomf csKUd wJhaomb0rSm aexdkiíf *kPif ,fol r[kw/f pmay
avmu EdkifiHa&; avmurSm t&m0ifonf/
jroef;wifh a&;om;csufrsm;udk zwfí awG;rdwmawG rsm;rsm;
&dSvmonf/ q&mjru pma&;vQif vufESdyfpufjzifh a&;onf[k od&
onf/ xdaYk Mumifh tawmfwiG u
f s,w
f mud;k [k uReaf wmf rSwcf sucf sro
d nf/
p
vlxkpdef0if;
vlxkpdef0if;a[mw&m;rsm;
pme,fZif;orm;rsm;ESiyhf ufoufjyD; uRefawmf&h ifxJ pGpJ x
JG ifxif
usef&pfaeaom vlwpfa,muf&dSonf/ vlxkpdef0if; q&mMuD; vlxk
pdef0if;/ vlxkpdef0if;ESifh yufoufjyD; uRefawmfhtjrif cHpm;csufrsm;
awmfawmfrsm;rsm;&dSonf/
vlxkped 0f if;ESihfyufouf rSwrf Swo
f m;om;&dSaom oabmxm;
tjrifrsm; uRefawmf&xm;onf/ vli,f q,fausmfoufb0ü vlxk
pde0f if;\ pmtkyrf sm;udk pD;&D;vdkuf pkaqmif;zwfjzpfcJhonfhumvrsm;u
uRefawmfh tkwfcsyfrsm; pDí wnfaqmufay;cJhonfhozG,f/ vlxk...
vlxk[k twGifwGifatmfjyD; vlxkudk acgif;ay:wufeif;oGm;onfh
jzwfoef;rIrsm;udk jrefrmwdkY tMudrMf udrMf uHKcJh&onf/ MuHKae&qJvnf;
jzpfonf/
204 rif;aoh
ynwfcsufoufoufrQom r[kwf
uRefawmf ,HkMunfxm;onf/ q&mMuD; vlxkped 0f if;\ uavmif
a&SUü wyfxm;aom ]vlx}k [laom a0g[m&onf ynwfcsuo f ufoufrQ
r[kwf/ tESpfom&tjzpfyg a&;xGif;EdkifcJhaom vkyf&yfjzpfaMumif;
q&mMuD;\ b0ed*Hk;ydkif; umvrsm;udk avhvmMunfhu odEdkifonf/
vlxkped 0f if;onf 1980 avmufu pjyD; cE¨mudk,n f mbufwpfjcrf;vHk;
avjzwfa0'emudk tjyif;txefcpH m;cJ&h oljzpfonf/ aemufqk;H nmbuf
vufjzifh pmra&;Edkicf o hJ nfw
h kid f b,fbufvufjzifh pma&;zdkY MudK;pm;&if;
jrefrmjynf\ pme,fZif; avmuü wpf&ufvQif tenf;qHk; (2) yk'Ef Ie;f
a&;om;Edkifonftxd pmta&;om;EdkifqHk; pm&if;0ifcJhonftxd/
vlxpk ed 0f if;onf/ vlx[ k al om pum;vH;k udk vlMum;aumif;atmif
atmfcJholr[kwf/ vlxktusKd;twGuf cE¨mudk,fu rrmrusef;jzpfae
onfhwdkifatmif vlxktusKd;udk vdkvm;rIudk oufaojycJholjzpfonf/
tHhMo&aypG/
pme,fZif;orm; ppfppfawG vdkcsifrIcsifjcif; wufjcif;onf
uRefawmfhcHpm;csuf jzpfcJhzl;onf/ udk,u f sK;d pD;yGm;awG twåawG ra&m
onfh pme,fZif;orm;udk uRefawmfwkYd jynfolawG tvdk&So d nf/ rnfolU
rsufESmrSriJh jynfolvlxk rsufESmudkomiJhonfh pme,fZif;orm;rsm;
tvdk&dSonf/ ,drf;orm;rsm; tvdkr&dS/
rSe&f mudk trSetf wdki;f oumrtkyf rdwu f yfr½dkuf wdzkY wfr½dkub
f J
wdwdusus cif;jyvif;jyonfh pme,fZif;rsKd; vdkcsifonf/ t0ga&mif
owif;pmawG tvdkr&d/S pyGeq f may;jyD; owif;a&;cdki;f onfh pme,fZif;
orm;rsm; rvdktyf/ rvdkcsif/ jynfoluvnf; tvdk&dSrnf r[kwf/
wu,fawmh pme,fZif;e,fy,ftaMumif;udk uRefawmfhxuf
*CeP odol odyfrsm;ygvdrfhrnf/ uRefawmfu tHkvdkufusif;vdkuf
odolr[kw/f pme,fZif;\ obm0udkvnf; udk,w f kdiu
f sOv f nfusuf
pm;aeolrsm;avmuf avmufavmufvm;vm;&dSrnf r[kwf/ odkYaomf
q&mMuD; vlxkped 0f if; pmtkyaf wGzwfwkdi;f q&mhavoHrsm;rS ESvHk;om;
pmzwform;odkU 205
ESiOhf ;D aESmufokYd xdk;csi;f ayguf azmufxu G o f mG ;aom tawG;prsm;rsm;pGm
&dScJholjzpfonf/
acwfraD tmif vkyzf x kYd uf acwfa&SUajy;atmif wdkuw
f eG ;f wwfo/l
acwfa&SUajy;orm;jzpfzdkY vli,frsm;udk tjrJwyfvSefYaeol/
jrefrmvli,fawG nHhvScsnf&JUvdkY ajymaeonfh uGefqmaA;wpf
vltkMd uD;rsm;tMum;rSm tem*wf tnTeYf tanSmufawG &daS ew,fqkw d mudk
tjrJwzGzG owday;aewwfol/

pmayhMoZm
q&mMuD; vlxkpdef0if;\ pmayhMoZmonf ae&mtESHY us,fjyefY
euf½Idif;pGm pl;0ifaeqJjzpfonf/ ,ckacwf pme,fZif;e,fy,frS
rsK;d qufopfvli,f vlvwfykdi;f rsm;tm;vHk;onf vlxkped 0f if;\ pmayh
MoZmESihf ruif;/ jrefrmjynfwiG f atmifjrifaygufajrmufaeaomvli,f
vlvwfydkif; tawmfawmfrsm;rsm;onfyif q&mMuD;\ pmayhaus;Zl;
rsm;ESihfruif;/ uRefawmfukd,w f kdiof nfyif uRefawmfh q,fausmo f uf
tcsdefumvrsm;udk vlxkpdef0if;\ pmayhMoZmrsm;udk em,ljcif; udk,fh
b0udk,f wnfaqmufcJhonf/
vlxkpdef0if;pmtkyfrsm; tm;vHk;udk a,bk,sawGcsnf;ygyJ...
[k ajymol &dSaumif;&dSrnf/ uRefawmf vufcHygonf/ a,bk,sawG
ajymcJhygonf/ odkUaomf omref rnf umrwå a,bk,srsm; r[kwf/
vlxktusK;d ESihf vli,frsK;d qufopfwkdYukd ajzmifhrwfpGm vrf;nTecf Jhaom
pmrsm;jzpfonf/ q&mMuD; vlxkpdef0if;onf igajymovdk vkyf ig
vkyo f vdk rvkyef JY...[k qdkaom vlpm;rsK;d r[kw/f olUb0 uG,v f Gecf sed f
txd cdik jf raJ om pme,fZif;orm; pdw"f mwfukd qkyu
f ikd x
f m;Edik cf o
hJ jl zpfonf/
rnfokYyd ifqkdap vlxkped 0f if;\ a,bk,srsm;u toHk;0ifonf/
pme,fZif;orm; aygufprsm;onf vlxkpdef0if;\ aus;Zl;uif;[ef
rwl/ uif;vdkYvnf; r&/ vlxkped 0f if;pmzwfrS pme,fZif;orm;aumif;
jzpfzdkY taMumif;aumif;&rnf[kyif qdkEdkifao;onf/
206 rif;aoh
vlxkped 0f if;\MoZmonf Edkiif Ha&;e,fy,fESihf pmay pme,fZif;
e,frmS tifrwef MoZmMuD;cJo
h nf/ q&mMuD;u olUrsupf pd yg;arT;pl;p&mrsm;
jrifvQif raMumufr&GHU rwGefYrqkwf ajymonf/ a&;onf/ aemufqHk;
vlxkudk,fwdkifu a&m,drf;orm;rsm;jzpfjyD; tkyfpkpGJpdwfu azmuf
rxGufEdkifbJ vrf;aMumif;rSm;ay: a&mufEdkifonfh tvm;tvmrsKd;udk
awGUvQif tm;remwrf; owday;pum; qdkwwfonf/
q&mMuD;\ pmta&;tom;rsm;rSm a'gooHryg/ u½kPmoH
uJvSonf/ vli,frsm; EdkifiHwumESifh &ifabmifwef;EdkifzdkY [dkpyfpyf
'Dpyfpyform; rjzpfzdkY tjrJavhvmoif,laezdkY &xm;wJh i,f&G,fEkysKd
rIawGudk ynmeJYb0 wdk;wufa&;twGuf aumif;aumif; toHk;cszdkY
tjrJrSmMum;aeol jzpfcJhonf/

uavmifudkiftpdk;&
pme,fZif;orm;qdkwm uavmifet YJ kycf sKyfwhJ tpdk;&yJ... qdkonfh
pum;&do S nf/ uavmifukid t f pdk;& wpf&yfppfreS af &;twGuf q&mMuD;u
MudK;pm;cJhonf/ jynfolvlxk rsufESmwpfckwnf;udkom Munfhaom
pme,fZif;orm;rsm;jzpfzdkY tjrJwdkufwGef;cJhonf/ owday;cJhonf/
rsufESmvdktm;& avmfbDtkyfpkrsm;udk jrifwdkif; Mum;&wdkif; roefaom
vufrsm;jzifh tjrJowday;EdkifzdkY MudK;pm;EkdifcJholjzpfonf/
jrefrmvlxk[m EdkifiHa&;a&csdef edrfhvGef;vSw,fvdkY qdkolrsm;udk
jyif;jyif;xefxef a0zefaxmufjycJo h nf/ jrefrmvlx[ k m &SiMf uD;0rf;vnf;
0ifcJhzl;jyD;jyD &Sifi,fh0rf;vnf; 0ifcJhzl;jyD;jyD/ tpdk;&tqufquf\
oabmraemudk tlcg;acs;ru tpodxm;onfh vlrsKd;jzpfaMumif;
a&;om;cJhol jzpfonf/ xdkodkYa&;&mü ighpum; EGm;&a&;cJhol r[kwf/
jrefrmjynf\ ordki;f pOfukd jyonf/ t*Fvyd t f pk;d & zufqpf*syeftpdk;&
ygvDreftpdk;& tmPmodr;f tpdk;& qdk&S,v f pftpdk;& ppftpdk;& tquf
quf\'Pfudk vdSrfhydwfaeatmif cHcJh&aom jynfolwdkY ¤if;tpdk;&wdkY
taMumif;rodbJ r&dS/ tpdk;&wdkY yg;pyf[vdkufonfESifh tl b,fESacG
pmzwform;odkU 207
&dw
S ,fqw kd m odonfh tqift h xd Edik if aH &;a&csed f jrifah omvlrsK;d jzpfaMumif;
a&;onf/
'Drdkua&pDpepf cdkifrmygonf qdkaom EdkifiHMuD;rsm;rSmawmif
rJay;ol rnfrQavmufyif &daS Mumif; Edik if aH &; pepf ESihf tdik 'f aD ,mfv*kd sw D \
Ykd
oabmw&m;udk euef;wpfvHk;rS rodolrsm;&dSaMumif; oufaoom"u
rsm;jzifh a&;xkwjf ycJoh jl zpfonf/ þtcsi;f t&mudk Munfv h Qif q&mMuD;
vlxkpdef0if;onf rnfumrwå vlxkbufawmfom; r[kwfaMumif;
wyftyfajymEdkifonf/
vlxkped 0f if;vdkY pme,fZif;orm; ppfppfMuD;rsm; ay:xGuv f mvQif
[laom arQmfvifch suf uRefawmfwkw Yd iG f &do
S nf/ q&mMuD;\ pmayMoZm
rsm;udk uRefawmf ausauseyfeyfMuD; tvTr;f rk;d cHxm;onf/ þodkYaom
vlrsKd;\ MoZmudkrcHvQif uRefawmf rnfodkYaom yk*¾Kdvf\ MoZmudk
cH&rnfenf;/ avmufavmuf vm;vm;r&dSaom vlrsKd;rsm;\ MoZm
vTrf;rdk;jcif; cH&wmavmuf nHhzsif;aom b0 r&dS/

yDyDjyifjyif pwkw¬r@Kdif
pme,fZif;udk pwkw¬r@Kdif[k ajymonf r[kwfvm;/ a&SU
r@Kdif (3) cku bmblMuD;ESihf t,mMuD; twljzpfaevQif jynfolbuf
uae jyifyr@Kdiw f pfcktjzpf jynfolukd tvif;jy&rnfh wm0ef&Sdonf
r[kwv f m;/ pme,fZif;qdkwm uavmifEiS hf tkycf sKyfonfh tpdk;&vdakY wmif
ajymonf r[kwfvm;/
wu,fawmh pme,fZif;orm;qdkwm bufvdkuf&ifawmif
jynfolUbufu vkdufr,fhtrsKd;yg/ jynfolUrsufESmwpfckwnf;udkyJ
Munfhoifhw,fqkw d hJ pdw"f mwfrsK;d 0ifatmif vlxkped 0f if;u uRefawmfhukd
tnTef;ay;cJhonf/
pme,fZif;orm;awGukd jynfolUaemufrSD;qGJ rjzpfzkdYvnf; xyfrH
owday;onf/ jynfolUtusKd;qdkwMudK twGifwGifatmfjyD; jynfoludk
ckwHk;vkyfaeolrsm;udk owdxm;Edkif&ef owday;csif[efwlonf/
208 rif;aoh
'Drkdua&pD Edkiif Hawmftjzpf atmifjrifzkdY jrif;oHk;aumifESihf buf
nDnq D rJG &S rnf[k Edkiif w
H nfaqmufa&;0g'DwkuYd a[monf/ Edkiif aH wmf
aps;uGuEf Sihf t&yfbuf tzGJUtpnf;[lonfh jrif;oHk;aumif jzpfonf/
uRefawmfu jrif;wpfaumifudk xyfxnfhvdkufcsifonf/ pme,fZif;
[laom jrif;/
tmZmenf jrif;wdYk tm;aumif;armif;oefjzpfaerS Edik if aH wmftwGuf
aumif;onf/ uRefawmfhtjrift& vSnf;tdrfysufMuD;udk qGJae&aom
jrif;rsm; wpfaumifESifhwpfaumif a*sruyfoifh/ tvkdufoifh buf
nDnD ½ke;f MurS aumif;rnf/ tpdk;&uvnf; pme,fZif;orm;udk zGolvkdY
rjrifoifh/ pme,fZif;orm;uvnf; pme,fZif;orm; trnfcHjyD;
ravsmfoifh/ pme,fZif;orm;uvnf; rdrdudk ta&;ray;vQif trsm;
rsufpdpyg;arT; pl;atmif rvkyfoifh/
vlxkped 0f if;\ pmrsm;zwf&if; uRefawmfhtawG;rsm; yvHkpDxae
onf/ vuf&Sd tcif;tusi;f ESiyhf wfoufívnf; jrifrd rSe;f rd prf;rdaom
taMumif;rsm;&dSvmonf/ uRefawmfwdkY a,bk,spmawG zwf&if;
a,bk,stawG;udk awG;MunfhMupdkY/ ynm&Siq f kdolrsm;uawmh vufcH
csifrS vufcHayvdrfhrnf/
wdkY... jrefrmEdkifiH b,fawmh wdk;wufrnfenf;/
l tpdk;&ESifhwlaom tpdk;&jzpfvmonfh wpfaeY/

l pme,fZif;ESifhwlaom pme,fZif;jzpfvmonfh wpfaeY/

l wyfrawmfESifhwlaom ppfwyfjzpfvmonfh wpfaeY/

l q&mESifhwlaom q&mrsm;jzpfvmonfh wpfaeY/

l rdbESifhwlaom rdbrsm; jzpfvmonfh wpfaeY/

l oHCmESifhwlaom bkef;MuD;rsm; jzpfvmonfh wpfaeY/

l w&m;olMuD;wdkY w&m;onfh wpfaeY/

l a&SUaewdkY trSew f &m;twGuf a&SUrSm rm;rm;rwfrwf &yfMu


rnfh wpfaeY/
l trwfwdkY ajzmifhajzmifhrwfrwf &dSMurnfh wpfaeY/
pmzwform;odkU 209

l y&[dworm;wdkY twåyg;vsvmonfh wpfaeY/

l pma&;q&mwdkY pmawGyDyDjyifjyifa&;vmonfh wpfaeY/

wpfaeY... wpfaeY... wpfaeY/


tqdkyg ]wpfaeY}rSm rnfonfhae jzpfrnfenf;/ uRefawmfvnf;
rod cifAsm;vnf; rod/ olvnf; rod/ igvnf; rod/ aMomf...
uRefawmfwdkY rSmum; rodrI t0dZÆm awm0,f tarSmifavmuu
trdkufvlom;rsm;yrmwnf;/

nae 4 ; 15 5 ZGefv 2017


rHk&Gma*Zuf twGJ (1) trSwf (44) /

p
vlxkpdef0if; (1940 - 2012)
l ajymp&m&dSvQiftm;remwrf; ajymwwfol
l jynfoUl twGuqf kd bmudrk S aemufrwGeYf taMumuftvefrY &do
S l
l pme,fZif;r@Kdifudk yJhjyifcJhol

l uavmifudkiftpdk;&udk MuD;Muyfol

l pdwf"mwfrmaMumol

l pmta&;EdkifqHk; yk*¾KdvfjzpfcJhol

l uGefjrLepfppfppf

l uRef;jyef

l awmfvSefa&;orm;

l pme,fZif;orm;ppfppf

l atmufpD*sifydkufwef;vef;eJY pma&;rjywfol

l nmvufeJYa&;r&vdkY b,fvufeJY a&;cJhol

l 'ufxduGufwdajymwwfol

l pdwfaZmMuD;rm;jyif;jyol

l a0zefapmaMumol
pmzwform;odkU 211
l jynfolUvufudkifwkwf r[kwf
l jynfolU0g;&if;wkwf tjzpfcH,lol

l aMumufarT;yg Zm*emeJYEIwfr,fhol

l trSefw&m;bufawmfom;

l rEåav;om;

l vlxkwdkufxGuf

l owif;pmq&m

l t,f'Dwm

l pma&;q&m

l t*Fvdyfpmq&m

l vli,fjr§ifhwifa&;orm;MuD;

l aESmifBuKd;rJh EdkifiHa&;orm;

vlxkpdef0if;qdkwm
vlxkped 0f if;ESihf ywfoufvQif ajymp&m trsm;tjym;&dSygonf/
vlxkped 0f if;udk rEåav;jzpfvkdY *kP, f lonf/ q&mMuD;vlxkped 0f if;onf
zmomvzkef; ausmif;xGuf vlxkwdkufxGuf/ &efukefwuúodkvf
ausmif;qif;/ owif;axmuf t,f'Dwm/ udkukd;uRef;jyef/ tif;pderf Sm
axmifeef;pHol ponfjzifh *kPyf k'af wG rsm;pGm &dSygonf/ tmPm&Siu f kd
ZGeJ yJeYJ wdkuw
f t
hJ xJrmS vlxkped 0f if;ygonf/ aMumufarT;yg Zm*emeJEY w I f
xm;oljzpfonf/ vlxkped 0f if;\ pdw"f mwfjyif;jyrIukd tckxd cHpm;odrv D kYd
&wkef;/
ppftmPm&Siu f kd oJMuD;rJMuD;wdkuv f kdY e&oderf SmpH&onf/ txl;
XmecsKyfjzpfonfh udkudk;uRef;txdyg a&mufonf/ xdkYaemuf tif;pdef
a&mufonf/ pdwyf kid ;f qdki&f m n§Kd ;csKH ;usatmif olwkv Yd kyo f nf/ odkaY yr,fh
olu xkav rmav/
vlxpk ed 0f if;onfh jynfot l wGuf aESmifBuK;d rJh Edik if aH &;orm;b0udk
cH,lcJhonf/ ygwDEkdiif Ha&;orm;u ygwDukd MoZmcH&onf/ xdkYaMumifh
aESmifBuKd;rvGw/f ygwDtusK;d ESihf vlxktusK;d ,SOv f mvQif ygwDbufukd
212 rif;aoh
iJh&onf/ vlxkpdef0if;u rnfonfhygwD\ MoZmcHrQr[kwf/ jynfol
vlxk\ MoZmudkomcHonfh aESmifBuKd;rJh Edkiif Ha&;orm;ppfppfjzpfonf/
jrefrmjynfwGif pme,fZif;orm; ppfppfenf;aeonf/ yGifhvif;
aom acwfumvudk twdkif;twmwpfckxdom a&mufao;vdkYvnf;
jzpfrnf/ odkYaomf xyfMudK;pm;&rnf/ rsupf yd w d ef m;ydwEf Sihf jzpfaeaom
jrefrmjynfonf rMumcifu yGiv hf if;vmonf/ owif;tcsut f vufrsm;u
tGefvdkif;aygufuGJrIESifhtwl trSm; trSefawG a&maxG;ygvmonf/
pme,fZif;r@Kdif rMuHUckdiaf o;cif tGev f kdi;f u 0ifvmonf/ xdkYaMumifh
owif;rsm;abmufaomufjzpfco hJ nf/ 'gudk wnfrh wfay;zdkY vlxkped 0f if;
u MudK;pm;onf/ olwwfonfh ynmjzifh pmrsm;udk tqufrjywfa&;onf/
pme,fZif;twGuf rsKd;qufopftwGuf EdkifiHhtwGuf/
pme,fZif;r@Kid f r,dik rf eJY MuHUMuHUcikd af p&ef tm;ukeBf uK;d yrf;cJo
h nf/
uavmifudkifí rsKd;qufopf owif;pmq&mrsm;ukd vrf;jycJhonf/
oGefoifcJhonf/ acwfrDatmif usifh0wf&dSatmif tusKd;&dSatmif jzpfzdkY
&nf&G,fcJhonf/

þokdY
vlxkpdef0if;onf 1940 wGif arG;onf/ ygwDaumifpDacwf
ppftmPm&Siaf cwfukd MuHK&onf/ vlvwfykid ;f t&G,rf mS wif tusO;f csc&H
onf/ 1980 ckEpS f touf (40) t&G,rf mS cE¨mud,k n
f mbufwpfjcrf;vH;k
avjzwfoGm;onf/ odkYayr,fh vufravsmh/ ZGJravsmh/ &efukefrSm
t*Fvyd pf moifwef; zGiohf nf/ b,f bufvufeYJ pma&;Edkiaf tmifMudK;pm;
onf/ jzpfonf/ a&;onf/ jrefrmjynf\ pma&;om;EdkifqHk; pm&if;
0ifawmif jzpfcJhao;onf/ 2008 ^ 2009 aemufydkif; wpfaeYudk pmrl
ESpfyk'f oHk;yk'f a&;xGufonf txd/
,cktcsdefxd vlxkpdef0if;pmtkyfrsm;u pmtkyfqdkifwdkif;rSm
a&yef;pm;aewkef;/ xyfwvJvJ ½dkufxkwf &wkef;/ vli,frsm;tMum;
pme,fZif;orm;rsm;tMum; vufpGJzwfae&wkef;/
pmzwform;odkU 213
vlxkped 0f if;u 2012 ckEpS rf mS uG,v f eG of nf/ vlaoaomfvnf;
emrnf rao/ avmu"Haygif;pHk MuHKcJhayr,fh touf&Snf&Snf aeoGm;
Edkio
f ljzpfonf/ q&mMuD; vlxkped 0f if;qHk;awmh toufu (72)/ tvH
rvJpwrf; uavmifukdií f awmfvSecf Jhol/ uavmifukdií f vrf;jycJhol/
atmufwef;aemufwef;usaeaom jrefrmjynfukd yJyh ifxed ;f uGyEf kid f
r,fhpmrsm;udk q&mMuD;u a&;cJhonf/ azmfvefzm; taemufwkdif;
yGJpm;rsm;udk &J&J0Hh0Hh a0zefapmaMumcJhonf/ ya&mfzuf&Sife,f rqefrI
rsm;udk r&GUH wef; ½Iwcf sco
hJ nf/ rSew f ,fxifwmudk rwGerYf qkwf a&;om;
cJhonf/ ra&mif&mqDvl;olrsm;udk ay:ay:xifxif a0zefonf/ tvkyf
r&dS aMumifa&csK;d ol ADZ"mwfcH rrSeo f lrsm;udk riJhruGuf a0zefcJhonf/
qifp, G ef ef;u ]jyifnm,S}d MuD;rsm;udk rn§mwrf; a0zefcJhonf/ rsuEf Sm
jzL ukvm;jzLrsm;udk bk&m;xl; armfz;l wwfonfh jrefrmrsm;udk ydóav;
ab;ypf o vd k wH k Y j yef a 0zef c J h o nf / 'D r d k u a&pD a tmf j yD ; aoewf
wum;um;eJY vl&rf;um;rsm;udk tai:wl;cJhonf/
vli,frsm;twGuf tMuHay;cJo h nf/ vrf;jycJo h nf/ ajymp&m&dv S Qif
vnf; 'ufxduGufwd a&;cJ om;cJhonf/ avhvmzdkY pl;prf;zdkY atmuf
oufauszdkY usifh0wfodzdkY wpdkufrwfrwf&dSzdkY ra,mif&m qDvl;raezdkY
wdkufwGef;a&;om;cJhonf/ vlxkpdef0if;pmrsm; zwfjyD; vlxkpdef0if;udk
avhvmEdkifonf/

pmrsm;rS
vlxkpdef0if;\ pmrsm;rS vlxkpdef0if;\ tZÑwåudk tuJcwfvdkY
&onf/ q&mMuD;vlxkpdef0if;\ b0ZmwfaMumif;rSm qlMuHKedrfhjrifh
MuHK&aomfvnf; q&mMuD;u r,dkirf vJ jrJjrHpGmavQmufcJhonf/ aiGjzifh
0,fvkdYr&aom usih0f wfrsm;udk wnfaqmufEkdicf Jhonf/ olukd,w f kdiu
f
pHjy/ erlemjy yk*¾Kdvf/
q&mMuD;taeeJY vlu tdru f ae tdrtf jyifxGuzf kdY tcGihfrsm;rsm;
r&cJh/ use;f rma&; tajctaeaMumifh jzpfonf/ odkYaomf aeYpOf &wwf
214 rif;aoh
orQ *sme,f owif;pm r*¾Zif;rsm;zwfjyD; urÇmMuD;\ tjzpfoepfrsm;
udk apmihfMunfhcJhonf/ avhvmcJhonf/ jrefrmjynf\ tajctaeudk
em;pGihaf ecJhonf/ urÇmMuD;onf olESiht f qufrjywf/ tjrJvkdvkd rsupf d
udk zGifh em;udkpGifhjyD; jrefrmjynfta&;udk rvGwfwrf;Munfhaeonf/
rawmfwm&dS&if csufcsif;a&;om; wHkYjyefonf/ yk*¾Kdvfudkvnf; riJh/
e,fy,f tzGUJ tpnf;udkvnf; riJ/h ol ,HkMunfwmudk jynfoUl bufuae
trSefw&m;udk jrJjrJ qkyfudkifcJhonf/ þum; vlxkpdef0if;jzpfonf/
jrefrmjynftwGuf q&mMuD;vlxkped 0f if;vdkvrl sK;d &dcS í
hJ uHaumif;
onf/ odkYaomf q&mMuD; uG,fvGefwm (6) ESpfausmfjyD/ jrefrmjynf
pme,fZif;avmu owif;pmavmuü vlxpk ed 0f if;vdv k l vdak eao;onf/
&dScJhwmudk *kP, f lygonf/ ypöKyÜeüf vnf; vdkaeao;onf/ jrefrmjynf
pme,fZif;r@Kdifu rMuHUcdkifao;/ rkqdk;pdkifoif oGm;ae&ao;onf/
wpfzufrSmvnf; uavmifESifh tpdk;&udk xdef;ausmif;rnfholawG
rsm;rsm;pm;pm; vdkaeao;onf/

olvdkvl
vlxkpdef0if;u 0g&dSonf/ obm&dSonf/ jzwfoef;rI&dSonf/
ynm&dSonf/ owå&d So d nf/ pGeY&f Jonf/ udk,u
f sihjf rJjrHonf/ Munfhwwf
jrifwwfonf/ a&;&Jom;&Jonf/ tawGUtMuHKrsm;jyD/ tpdk;&raumif;&if
tpdk;& ygwDraumif;&ifygwD twdkuftcHraumif;&if twdkuftcH
pme,fZif; raumif;&if pme,fZif; jynfolraumif;&if jynfol
ponfjzifh tm;remwrf; axmufjyajymqdk&Jol axmufjyajymqdkEkdio f l
jzpfonf/
q&mMuD;a&TOa'gif; vlxkOD;vS vlxka':trmwdkY qDrS teD;uyf
enf;rSD; oGefoifcHcJh&oljzpfonf/ jrefrmjynf\ tpOftvm&dSaom
EdkifiHa&;orm;wpfa,mufvnf; jzpfonf/ rnfolUrsufESmrS rMunfh/
jynfoUl rsuEf mS wpfckwnf;om Munfah om pme,fZif;orm; ppfppfvnf;
jzpfonf/ 0g&ifh owif;pmq&mMuD; wpfOD;vnf;jzpfonf/
pmzwform;odkU 215

vlxpk ed 0f if;\ pmrsm;onf &Si;f onf/ oGuo f nf/ zwf&vG,o f nf/


axmufrae/ awmifhrae/ pum;ajymvnf; pum;ajym tavsmuf/
pum;ajyvnf; pum;ajytavsmuf oifw h ifah vsmufywfatmif a&;om;
Edkifoljzpfonf/ avhvmtm; pl;prf;tm; ravsmholjzpfonf/ wwf
a,mifum;vkyfonfh q&mMuD;wpfyg; r[kwf/ taemufwdkif;avoH
wpfzzG jG zifh &Gwzf wfo&ZÆm,fwwfol r[kw/f bk&m;xl; azmfvefzm;ol
r[kw/f qifpG,ef ef;u ynm&Srd [kw/f ykqkd;jcHKí vufoD;vufarmif;
wef;cJoh l r[kw/f igajymovdkvkyf igvkyo f vdk rvkyef UJ qokd nfv
h pl m;rsK;d
r[kwf/
tvkyftauR;jyKol
vrf;jywpfql
owday;acgif;avmif;EIdl;ay;aeol
q&mMuD;vlxkped 0f if;onf 'Drkdua&pDqkdwm aemufqHk;yef;wdkif
r[kw[ f k a[mcJhonf/ pme,fZif; qdkwm uavmifukdio f nfh tpdk;&[k
ajymcJhonf/ roefayr,fh pGrf;olrsm;taMumif;a&;cJhonf/ a&vdkuf
vGJaeonfh jrefrmhtusifhrsm;udk wl;qGa0zefcJhonf/
vlxkpdef0if;ajympum;rsm;onf q&mMuD;\ pmrsm;xJwGif
'keJYa'; jrKyf0ifaevdkY aeonf/ tjrJvkdvkd uRefawmfwl;qGMunfhro d nf/
216 rif;aoh

pmrsm;udk wl;qG&if; tZÑwårsm;udk wl;qGrdonf/ vlxkpdef0if;onf


jrefrmjynftwGuf tzdk;wef &wem/ vlaoaomfvnf; pmrsm; rao
ao;bJ vlxktwGuf tvkyt f auR;jyKaeol/ vli,frsm;twGuf vrf;jy
wpfql jzpfaewkef;/ jrefrmjynftwGuf owday;acgif;avmif;udk
EdI;aewkef;/

n 9 ; 34
21 atmufwdkbm 2018 /

p
ae0if;armif (atmifxG#f)
vlxk vdk rvdk
'Drdkua&pD tul;tajymif;rSm jrif;oHk;aumif bufnDnDqGJrS
a&GUr,fvkYd a'gufwmae0if;armifu ajymcJo h nf/ Edkiif aH wmfqko d nfjh rif;
aps;uGufqdkonfh jrif; t&yfbuf tzGJUtpnf;qdkonfh jrif;/ jrif;wdkY
tm;aumif;armif;oef ½kef;MuygrS jrefrmhvSnf;tdkMuD; a&GUayvdrfhrnf/
ZGefyef;½Hk teD;
vSnf;bD; EGHxJ uRHaeonf
0dkif;ulí wGef;ay;Muyg
av;vGef;í rwGef;Edkifbl;vm;
NyKdifwlwGef;vQif a&GUEdkifygonf/
uRefawmfwkYd i,fpOfu &Gwcf ahJ omfvnf; t&Gwt f aeeJY pm;cJjh cif;
aMumif tm[m&jzpfrvmMu/ t&Gwpf m;í tm[m& rjzpf/ tom;pm;rS
tm[m&jzpfvdrfhrnf/ uRefawmfwdkY Ak'¨*kPfawmfwdkYudk yg;pyfu
218 rif;aoh
wpfwGwfwGwf &GwfMuonf/ tbd"r®musrf;rS y|mef;rsm;udk toHrpJ
ckESpf&uf ckESpfvD &GwfMuonf/ omoemu xdkenf;vnf;aumif;
twdkif;yif/ EdkifiHa&;üvnf; uRefawmfwdkYtwGif;wGif a&&GwfMuonfh
pum;vHk;rsm; &dSonf/
l jynfol jynfol jynfol... vlxk vlxk vlxk...

l 'Drdkua&pD... 'Drdkua&pD...

l jynfolUtajcjyK... jynfolom y"me

l jynfolUta&; ...

uRefawmfwdkY pOf;pm;zdkY vdkaeonfrSm wu,fh jynfolUta&;


[kw&f UJ vm;... wu,fh jidr;f csr;f a&;[kw&f UJ vm;... qdkonfh awG;qcsuf
rsm; jzpfonf/
atmifxG#fu jrefrmjynfrSm apmapmpD;pD; uG,fvGefoGm;onf/
jrefrmjynftwGuf vlawmfwpfa,mufqHk;½HI;vdkuf&onfhtwGuf 0rf;
enf;&onf/ atmifxG#fuawmh uRefawmfwdkYausmif;rSm qdkcJhonfh
uAsmwpfydk'fudk qdkjycJhvdrfhrnf xifonf/
c&D;rwfwyf vrf;ckvyfwGif
udk,fvGwfa&SmifcGm cGJ&ygí
tm;emcJhaMumif; ajymygav..
ponfh uAsmtydk'fudk tcgcg &Gwfvdrfhrnf xifygonf/

ae0if;armif\ tZÑwå
jrefrmhEdkifiHa&;tul;tajymif;rSm wpfaxmifhwpfae&mu tql
tqJcHí ta&xlxl vkyfoifhwmudk vkyfEdkifcJhonf ae0if;armif/
ae0if;armifu uRefawmfwku Yd kd Edkiif w
H nfaqmufa&; vrf;p qGx
J kwaf y;
oGm;onf/ jzpfoifhonfrsm; jzpfEdkifacsrsm;twGuf BuKdwifjyifqif
xm;Mu&ef wyfvSeYfay;cJhonf/ oDtkd&DESihft&dSw&m;wdkY tMum; [mrdkeD
jzpfjzpf nd§Mu&ef wdkufwGef;onf/
pmzwform;odkU 219
'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&;rSm EIef;pHrsm;jzifh ajccsKyfrrdzdkY
vufawGUvkyfjyoGm;onf/ ae0if;armifudk rMudKufol rESpfoufolwdkY
rsm;aumif;rsm;ygvdrfhrnf/ rnfodkYyifjzpfap EdkifiHa&;jyóemrsm;ü
cHpm;rIudk wwfEdkiforQ cGmMunfhEdkifrS t&dSw&m;ESifh eD;pyfayvdrfhrnf/
toGiu f l;ajymif;a&; tprSmwif aphpyfn§Ed iId ;f a&;"avhESihf eD;pyf
atmif atmifoG,fay;cJhaom vlxkatmifoG,fawmfMuD; jzpfcJhonf/
pepfrsm; tifpwDusL;&Sif;rsm;\ touf0ifrIudk wpfzGzG owday;cJh
aom pme,fZif;orm;MuD;vnf; jzpfcJhonf/
ae0if;armifrSm
l a,bk,s pme,fZif;orm; oufouf r[kwf

l EdkifiHa&;orm; ppfppfvnf; r[kwf

l ynm&Sifqefaom EdkifiHa&;ta&GUudk wGef;oljzpfonf/

ae0if;armif\ pmrsm;xJwiG f tcsut f vufrsm;tay: tajccHí


oHk;oyfwifjyrIrsm; awGU&onf/ pme,fZif;orm;vnf; jzpfjyefí
em;r½Iyfaom rsufpd rvnfapaom wifjycsufrsm;jzif jynfolrsm;
vG,ful &Sif;vif;pGm qifjcifoHk;oyfEdkif&ef tqufrjywf wifjyay;
cJholjzpfonf/
EdkifiHa&;jyKjyifajymif;vJrIrSm EdkifiHwnfaqmufa&;ESifh jydKifwl
jzpfoifhonf[laom awG;qcsufudk cdkifcdkifrmrm csxm;oljzpfonf/
vlrS rlodkY tul;ajymif;ü rlwdkY touf0ifa&; acwfrD tvkyfjzpfa&;udk
t"du pOf;pm;oljzpfonf/

ta&GUrsm;
Edkiif Hwnfaqmufa&;onf Ekid if HhpD;yGm;a&;udk wnfaqmufjcif;
jzpfonf jynfolMuD;yGm;csrf;omjcif;onf EdkifiHMuD;yGm;csrf;omjcif;
jzpfonf[laom ,lqcsut f jrifukd olUacwf olUumvu tpdk;&rif;wdkY
acgif;xJ pGJ0ifoGm;Edkiaf tmif wpfzufwpfvSr;f u vHkYvxkwcf Jholvnf;
jzpfonf/ rnfodkYyifjzpfap pD;yGm;a&; vkyfydkifcGifh tawmftwef &dSvm
220 rif;aoh
cJhMuaom OD;odef;pdeftpdk;&acwfü wpfpHkwpf&m todtrSwfjyKrI&cJh
onfom/
OD;odef;pdeftpdk;&acwfü -
zkef; um; avmifpmqD udpöonf xl;xl;jcm;jcm; ajymif;vJrI
jzpfukefonf/
yk*¾vdubPfrsm; tvQKdvQKday:vmjcif;onfvnf; wpfck
tygt0ifjzpfonf/
rD'D,mvGwv f yfcGihEf Sihf Edkiif Ha&;tusO;f om;rsm;udpö ajzavsmhrI
rsm;onfvnf; rSwfwrf;wpfck jzpfcJhonf/
yk*¾vduydkifjyKrIESifh aiGaMu;azmif;yGrIudpö&yfrsm;onf tawmf
,dk,Gif;aom pDrHcefYcGJrIjzpfonf/
EdkifiHa&; aphpyfndEIdif;rI wpfpHkwpf&m rSwfwdkifwpfck &dScJhonfh
twGuaf wmh 0rf;omp&mjzpfco hJ nf/ xdkaY Mumifyh if twdkut f cH Edkiif aH &;
tiftm;pktwGuf uefp&muGif; yDyDjyifjyif&cJhonf/ uGif;udkvnf;
csJUEdkifcJhonf/ aumif;aom&v'frsm; jzpfonf/
jynfolwdkY a&G;aumufyGJESifh txdtawGU &dSvmjcif;onfyif
ordki;f tawGUtMuHKaumif;wpf&yf jzpfco hJ nf/ rJay;w,fqkw d m b,fvkd
b,fuo hJ Ykd qdw
k mawG Edik if aH &;ygwDawGqw kd m b,foYkd b,fyq kH wkd mawGukd
vltrsm; rSe;f qrdvmMuonfu 'Drkdua&pDtwGuf aumif;aomjcif;&m
vu©Pmjzpfonf/
rnfoykYd ifjzpfap OD;ode;f pdet f pdk;&udk trSwaf y; todtrSwjf yKp&m
rsm;&dSovdk axmufjyp&mawGvnf; rsm;pGm &dSygvdrhrf nf/ Edkiif Ha&;ta&GU
wpfckudk a&mufcJhonfudkawmh uRefawmfwdkY tm;vHk;todtrSwfjyKMu
&rnf/ qdki&f m qdki&f mwdkY udk,pf D wGe;f cJMh uíom a&GUco hJ nf[k uRefawmf
,HkMunfonf/
owdxm;&rnfrSm uRefawmfwdkY jydKifwlwGef;wdkif; ra&GUqdkonfh
tcsu&f o Sd nf/ tm;vHk;u OD;wnf&mwpfckwnf;udk a&S;&Ionf r[kwb f J
awmifbufu vlu ajrmufukdwGe;f ajrmufbufu vlu awmifbuf
pmzwform;odkU 221
udk wGef; ta&SUbuf vlu taemufbufudk wGef; taemufbufu
vlu ta&SUukd wGe;f vQif wGe;f um;wGe;f \ ra&GU jzpfrnf/ uRefawmfwkdY
vm;&mwlaom t&yfqDodkY wGef;MuzdkY vdkonf/
yef;wdkiftwGuf rSwfwdkifrsm;
ae0if;armifu pme,fZif;orm;tjzpf olUudk,fudk Zmwfcif;í
Edkiif HMuD;om; yDorI qE´rJay;rI udpörsm;onf jynfoltwGuf ta&;MuD;
aMumif; tjrJajymaecJo h jl zpfonf/ ae0if;armifwiG f pdwu f ;l ,Oftyd rf uf
&dyS gvdrrhf nf/ odkaY omf aemufqkH;yef;wdkiaf &mufzkYd rSww f kid wf pfckcsi;f pDukd
yDyDjyifjyif pdkufxl&rnf[laom cH,lcsuf &dSvdrfhrnf/
xdkYaMumifhyif ae0if;armifu olUpmrsm;xJwGif
l 'Drdku&ufwdkufaZ;&Sif; enf;em obm0 rSwfwdkif
l zGJUpnf;yHktajccHOya' rSwfwdkif

l EdkifiHwnfaqmufa&; rSwfwdkif

l wdkif;jyKjynfjyKvTwfawmf yDjyifa&; rSwfwdkif

l t&yfbuf tzGJUtpnf;rsm; rSwfwdkif

l t&yfbuf ppfbuf qufqHa&; rSwfwdkif

l jynfolUeDwd rSwfwdkif

l jynfolUtajccH pm;0wfaea&; rSwfwdkif

l EdkifiHa&; vGwfvyfcGif rD'D,m vGwfvyfcGifh rSwfwdkif

l Edkii f aH &;ygwDEiS hf Edkiif aH &;orm;wd\ kY pOf;pm;awG;qcsurf sm;


twGuf rSwfwdkif
ponfh ponfh rSww f kid rf sm;udk tjrJpku
d xf zl kYd MudK;pm;cJo h jl zpfonf/
ae0if;armif\ pmrsm;aMumifh wuúokv d af usmif;om;b0rSmwif
Edkiif aH &;udk jyL;jyJMunfw h wfonfh pGr;f &nf uRefawmf&cJo h nf/ vufawGU
EdkifiHa&;ESifh oDtdk&DwdkY\ oabmudk tuJcwfrdEdkifcJhonf/ toGiful;
a&;umvwdkYrSm pOf;pm;oifhaom oabmxm; &yfwnfcsufrsm;udk
avhvmcGifh&cJhonf/
222 rif;aoh
uRefawmfodoavmuf ae0if;armifu olUa&;orQ aqmif;yg;
acgif;MuD;rsm;udk pkpnf;jyD; pmtkyf oHk;tkyfom a&;oGm;EkdifcJhonf/
tajymif;tvJtwGuf vlxkvdkonf pmtkyf acsmwdkifwufolrsm;
pmtkyfESifh oef; 50 udk tEdkifay;yg pmtkyfwdkY jzpfonf/ qufqHa&;
tEkynm pmtkyyf g;uav; xGucf Jhzl;ao;onf/ aygif;vQif pkpkaygif;
(4) tkyfom/ ESvHk;a&m*gaMumifh apmapmpD;pD; xGufcGmoGm;cJh&onf/
ae0if;armifuG,v f Geaf wmh uRefawmfholi,fcsi;f wpfa,mufu
ajymzl;onf/ uReaf wmfwkYd jrefrmEdkiif u H vlom;used pf mrsm;oifah eovm;
rodwJh/ awmfol aumif;olrsm;qdkvQif apmapmpD;pD;aoMuw,f [lí/
olUajymyHkt&qdkvQif touf&Sifaeolrsm;uyJ rawmf raumif;olrsm;
jzpfomG ;ovm; pOf;pm;p&m/ tm;vHk;awmh r[kwyf g/ awmfol aumif;ol
rsm;a&m qdk;,kwo f lrsm;a&m &dSygonf/ rawmfvnf; rawmf rqdk;vnf;
rqdk;olrsm;vnf; &dSygonf/
rnfokYdjzpfap xl;xl;jcm;jcm; olrsm;xuf acgif;ESpv f Hk; oHk;vHk;
omol vlawmfval umif;rsm; apmapmpD;pD; uG,v f eG Mf ujcif;udk uReaf wmf
wdkY Edkiif HcH&onf/ aemufjyefMunfh/ Adkvcf sKyfatmifqef;ESihf OD;cspaf rmif
vnf; apmapmpD;pD; uG,v f Geu f keMf uonf/ tjcm;olrsm;vnf; &dSygOD;
rnf/ pmzwfolom pOf;pm;yg/
ae0if;armif\ pmrsm; zwfjyD; uRefawmf&cJhaom tawG;prsm;
&dSonf/
jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pD ta&;rSm -
l Activist ppfppfvdkonf/

l Politician ppfppf vdkonf/

l Statesman ppfppf vkdonf/

EdkifiHa&;orm;vdkvdk wufMuGvIyf&Sm;olrsm; rvdkvm;/


wufMuGvIyf&Sm;ol (Activist) tvkyfvkyfjyD; EdkifiHa&;*dkufzrf;
olrsm; rvdkvm;/
jrefrmEdkifiHrSm -
pmzwform;odkU 223

ausmif;q&m ppfppfvdkonf/
ppfom; ppfppf vdkonf/
bkef;MuD; ppfppf vdkonf/
EdkifiHa&;orm; ppfppf vdkonf/
wufMuGvIyf&Sm;ol ppfppf vdkonf/
Edkiif Hwnfaqmufa&;udk aZmufcsí wpfpkdurf wfrwfvkyo
f lrsm;
vdkonf/
a&morm; ,dr;f orm; zm;orm; [dkra,mif 'Dra,miform;rsm;
tay:,H oumtkyfolrsm; rvdk/
&TD;orm; azmorm;rsm; rvdk/
rvdk rvdk rvdk/
vdkonf/ vdkonf/ vdkonf/
10 ; 00 attrf^ 9 ZGefv 2017/

p
'*kefwm&m (odkYr[kwf) wm&maA' avhvmcsuf
'*kewf m&m\½kyyf kv H mT rsm;udk zwfonf/ ½kyyf kv
H mT onf ueOD;ydki;f
u a&;cJhonfrsm;jzpfonf/ aemufykdi;f ½kyyf HkvTmrsm;udkyif xyfa&;ao;
onf/ 'gudk pmzwfy&dowfu odyrf od/ zswcf eJawGU&aom ½kyyf kv H mT rsm;
[k '*kefwm&mu a&;onf/ ½kyfyHkvTmemrnfMuD;jcif;rSm atmifqef;
(odkYr[kwf) t½dkif;aMumifh jzpfygvdrfhrnf/ wu,fawmh atmifqef;
(odrkY [kw)f t½dki;f wpfyk'w
f ifaumif;onf r[kwyf g/ ½kyyf kv H mT wpfcsuf
csif;pDu &ifxJudk pGJvsuf jidvsuf/

]ar} udk zefwD;ol


'*kefwm&m\ tzGJUtEGJUydkif;udk ½kyfyHkvTmrsm; zwf&jyD; uRefawmf
cHwiG ;f awGUomG ;onf/ uRefawmf pzwfrad om pmtkyrf Sm ]ar} jzpfonf/
]ar}\ ed*Hk;ur®tqHk;owfü ]taumif;udk &Sm\/ taumif;um;
pmzwform;odkU 225
r&dSawmh} qdkonfh tzGJUu &ifxJrSm pGJusef&pfwkef;/ arudk zefwD;ol
'*kefwm&mudk uRefawmf pdwf0ifpm;oGm;onf/ ar 0w¬Konf pmay
acwfOD; awmfvSefa&;twGuf 0w¬Kwpfyk'fjzpfcJhonf[k qdkonf/
xdkYaemuf uRefawmf oabmusaom q&mausmf0if;u olUpmrsm;wGif
'*kefwm&mudk cPcP nTef;í a&;onfudk awGU&onf/ '*kefwm&mh
pmrsm;xJu aumufEkwfcsufrsm;udkvnf; udk;um;í a&;wm zwfae
&onf/ onfvdk awGU&zefrsm;vmaomtcg '*kefwm&mudk uRefawmf
odcsifvmonf/ '*kefwm&mudk avhvmcsifvmonf/ wm&maA'udk
nufnufausatmif avhvmr,f[k pdwfxJu qHk;jzwfvdkufonf/

wm&maA'
'*kefwm&mh pmawG zwf&if; '*kefwm&mudk pGJí pGJí vmonf/
'*kefwm&mh ta&;tom;rsm;u uRefawmfhudk,fxJ pdrfh0ifvmonf/
'*kewf m&mh a&;[efukd owdxm;zwfro d nf/ taMumif;t&mudk MudKuf
onf/ ta&;tom;udk ESpfoufonf/ a&;zGJU[efudk oabmusonf/
&Sif;ívif;í pum;vHk; ydkifydkifEdkifEdkif oHk;wwfaom pma&;q&m
wpfa,mufukd awGU&onf/ xdaYk emuf pmawGxrJ S tbd"r®mudak wGU&onf/
'*kefwm&monf pma&;q&moufouf r[kwf/ 'óeorm; ppfppf
yghvm;qdkwm awGUvku d &f onf/ pmawGxJrS tawG;tac:wdkYukd xkw, f l
Munfhvdkufrdonf/
emrnfausmf jidrf;csrf;a&; 'óewpfckudk awGUvdkuf&onf/
l &efoludk rdwfaqGjzpfatmif vkyfwm EdkifiHa&; /
l rkef;ol r&dS cspfolom &dS

l &efol r&dS rdwfaqGom &dS/

pmayajymif;vJrIqdkwm tqifheJUoGm;wm/
wpfqifhwpfqifh ajymif;vJoGm;wwfw,f/
EdkifiHa&;vdkayghAsm
226 rif;aoh
awmfvSefw,fqdkwm
tqifhqifhawmfvSefoGm;Muwm...
'*kefwm&m 0if;jidrf;ESifh pma&;q&mrsm;/

'*kew f m&mhukd yef;Eka&mif[k ajymMuonf/ qdk&, S v


f pf vlom;vdkY
qdkvdkY&rnfvm;/ þpum;yk'fonf rjynfhpHkEdkifyg/ '*kefwm&mvdk
vlrsKd;udk pum;yk'fwpfckwnf;jzifh zGifhvdkY r&Ekdifyg/ '*kefwm&m\
½kyyf HkvTmudk zGJUzkdY emr0daooeaygif;rsm;pGm vdkygvdrhfrnf/ '*kew
f m&mh
pmawGzwf&if; q&mMuD; '*kew f m&m\ tZÑwåukd uReaf wmf zrf;qkyEf kid zf kYd
MudK;pm;aeonf/ jidrf;csrf;a&;0g'D tEkynmorm; 'óe&Sif pmay
ewfuGef;/
'*kewf m&monf pmaye,frmS ewfaeudik ;f tjzpf use&f aSd eonfvm;
rajymwwf/ '*kew f m&m\tbd"r®mudk &SmonfrSm rukeEf kdi/f qef;opf
azmufxGufaom ta&;tom;onf acwfaESmif;uae acwfopftxd
o,fvmEdkio f nfh tajctae/ '*kew f m&mu wu,fhacwfrSm MuD;jyif;
vmol/ pmayESifh EdkifiHa&;e,frSm ul;vl;cwfjyef oGm;vmjyD; pmay
tbd"r®mudk xkqpfcJhol/

a&;[ef
'*kefwm&mh a&;[efonf wdk\ jywf\ wdus\/ odkYaomf
yDrdk;eif; vdk [efrsKd;awmh r[kwf/ '*kefwm&mh pmrSm tEkynmygonf/
'óeyg onf/ t,ltqcdik cf ikd rf mrm yg&do S nf/ omref pma&;q&mrsm;vdk
vHk;rcs/ a&mrcs/ ydkiyf kdiEf kdiEf kdif xdxrd rd d &dSonf/ uavmifrSm cdkio
f nf/
rif&nfrmS oGuo f nf/ a&;onfv h ufu jrJonf/ tEkt&Gukd cHpm;rdonf/
'*kefwm&mh uavmifrSm tEkynmarSmf0ifaeonf/ 'óepef; &dSonf/
vGwfvyfyGifhvif;aom ESvHk;om;jzifh acwfudk &Ijrifonf/ xdkYaMumifh
'*kefwm&mhpmrsm;u *E¦0ifajrmufaeonf/
pmzwform;odkU 227
'*kewf m&mh pmrsm;zwf&if; pmayt,ltq Edkiif Ha&;½IaxmifhESihf
'óetjrifrsm;udk tHkvdkufusif;vdkuf &vmonf/ wm&maA'onf
eufeJaypG/
pmrsm;onf pum;rsm;jzpfonf/ pum;rsm;onf ESvHk;om;xJrS
'óersm;jzpfonf/ 'óe\ jrpfzsm;cH&m wnfae&monf b,frSm
udef;0yfaeygoenf;/
xdef;odrf;wJhae&mrSm
qkyfxm;vdkU rjzpfbl;/
qkyfxm;&if wdk;wufrSm r[kwfawmhbl;/
'*kefwm&m 0if;jidrf;ESifh pma&;q&mrsm;

us,fajymvSygwum;
'*kewf m&mu pmaya0zefa&;rsm;udkvkycf o hJ nf/ uAsm 0w¬Kwdu
kY kd
vnf; a&;cJo h nf/ ½kyyf vkH mT rsm;udv
k nf; zGUJ co
hJ nf/ 'óetjrifrsm;udv k nf;
a&;cJhonf/ oljzwfoef;cJhaom jzpfpOfjzpf&yfrsm;udkvnf; rSww f rf;wif
cJhonf/ '*kew f m&monf pmaye,frSm ae&mtESHYajccsxm;onf/ pmay
*Dw tEkynmvnf; rvGwfyg/ EdkifiHa&; tawG;tac:ESifh acwfpepf
udkvnf; rvGwfyg/ uRefawmf avhvmaeaom wm&maA'rSm rpHkvif
ao;yg/ eufev J pS mG wum;vdkY ajym½HkrS ty uReaf wmf tvSr;f rrDEkid af o;/
pmayt,ltqrsm;rSm yDyDjyifjyif jywfjywfom;om;ESihf vlxkESiht f [yf
nDaom yHo k @mefukd awGU&onf/ tjiif;tckejf zpfaeaom pmayt,ltq
rsm;tMum; vGwfvyfyGifhvif;aomtjrifjzifh csOf;uyfonf/ wdk;wuf
aom yGifhvif;aom vGwfvyfaom jywfom;aom o½kyfouefrsm;udk
'*kefwm&mh qDrSm awGUEdkifonf/
'*kew f m&monf tdraf xmifrjyK/ aooGm;onf txd tdraf xmif
rjyKcJhyg/ '*kefwm&mvdk vlrsKd;twGuf ESvHk;udk ausmufcsxm;rnfh
tdraf xmifrvdkyg/ tcsp[ f lonf vlwpfa,muftay:ESihf aoG;om;ADZ
awmfpyfol tay:rSmom uGuí f usa&mufaejcif;onf usO;f ajrmif;aypG/
228 rif;aoh
'*kefwm&mavmuf cspfwwfaomol &SmMunfhygOD;vm;/ tifrwef
&Sm;yg;ygvdrfhrnf/ urÇmavmu wpfcGif wpfjyifrSm obm0 avmu
awmawmifr S m Moumoavmu owå avmurS m cspf jcif ;onf
tus,fjyefYqHk; wnf&dSaeygonf/ ESvHk;om;onf vGwfvyfaypG/
tvGwfvyfqHk;ol[m tcspfEdkifqHk; vlom;jzpfrnf xifygonf/

atmifyef;
toufMuD;aomtcg atmifyef;rSmyifaeí atmifyef;rSmyif
acgif;csoGm;onf/ atmifyef;NrKdUonf uavmESifh uyfvsuf NrKdUi,f
uav;jzpfonf/ uavmudk vlawmfawmfrsm;rsm; odygvdrfhrnf/
xif;½SL;rsm; aygonfhNrKdU/ at;onfhNrKdU/ csrf;onfh NrKdU/ pdrfhonfh NrKdU/
obm0awmawmifESifh NrKdU/ awmifay:NrKdU/ &Srf; "EkESifh yavmif
ytdk0;f vlrsK;d wdkY aeonfNh rKdU/ tif;av;ESihf eD;onfNh rKdU/ rEåav; awmifMuD;
oGm;&m vrf;ray:uNrKdU/ atmifyef;onf uavmESihf uyfvsu&f ySd gonf/
þae&mü '*kefwm&mu at;csrf;pGm aexdkifcJhonf/

wm&mhpm
'*kew
f m&mh pmrsm; 0w¬Krsm;xJu pum;vHk;rsm; a0g[m&rsm;udk
uRefawmf vdkurf rDyg/ odyaf rGUjcif;ESihf eufeJjcif; *kP&f nfwkdY a&mpyfí
jzpfwnfvmaom pum;vHk;rsm;jzpfaomaMumifhjzpfonf/ pum;vHk;
tzGJUtEGJUwGif '*kew
f m&mavmuf odraf rGUeufeJaom ta&;tom;rsK;d udk
uReaf wmf tckxd rzwfz;l ao;yg/ tzGUJ tEGUJ ykid Ef kid o
f nf[k ausmMf um;aom
0w¬Kq&mrsm;onfyif '*kefwm&mh vufudk rrSDao;yg/ '*kefwm&m\
aumif;jcif;rSm ajymrqHk;Edkifawmh/ rnfodkY aumif;onfqdkwmudk
&Sif;jy&ef vdkygrnfvm;/ vdkrnf rxifyg/ uRefawmf ajymvQifvnf;
vHkavmufrnf rxifyg/ '*kew f m&mhpmrsm;om &SmzwfMuzdkY wdkuw f Ge;f
csiyf gonf/ acwfEiS phf epfukd tusK;d jyKaom acwfa&SUajy;aom jynfou l kd
pmzwform;odkU 229
pmayrD ; &S L ;jzif h vrf ; jy tvif ; ay;aom pmrsKd ; ud k '*k e f w m&m
a&;zGJUcJhygonf/
'*kew
f m&m\ tuGet Yf nTerYf sm;onf pdwu
f ;l wnf&h m pdwu
f ;l ,Of
awG;ac:xm;onfrsm; r[kwf/ vufawGUrS vmonf/ vlUtwGif;u
vmonf/ obm0xJrS vmonf/ vGwv f yfaom vlom;ADZrS vmonf/
'*kefwm&mu
orm;½dk;us jzpfaewmawGukd wGe;f vSeyf pfwm oGm;awGU&w,f/
wifrdk;
zefrD;tdrfESifh awGUqHkay;jcif; 0if;jidrf;/
pmayt,ltqrsm;tay: tm½HkrusvQif '*kefwm&mhpmrsm;udk
zwfv&kYd rnf rxif/ ordki;f ESihf Edkiif aH &; avhvmrI "mwfcH avsmv
h Qiv
f nf;
wm&maA'udk rausnufEdkif/ zwfolu tdkif'Da,mfvdk*sD tusOf;us
aeaom '*kefwm&mudk cHwGif;awGUEdkifrnf rxif/ ESvHk;om; ao;odrf
usOf;ajrmif;olqdkvQifvnf; tm½Hkusrnf r[kwf/ jrefrmudk pdwfr0if
pm;bl; qdkvQifvnf; '*kefwm&mudk jiD;aiGUaeygvdrfhrnf/ odkYaomf
jrefrmjynfü wm&maA'udk avhvmaeolaom vlvwfydkif;wpfpkudk
awGUae&ygonf/ wm&monf rwdrfaumao;/

rnfokdY...
'*kefwm&mudk jidrf;csrf;a&; wrefawmf[k zGJU&rnfvm;/ pmay
ewfom;[k zGJU&rnfvm;/ odkYwnf;r[kwf 'óepmqdk[k qdk&rnfvm;/
'*kefwm&monf ol\pdwf ESvHk;om;ESihf OD;aESmufudk rnfodkY csdefqyg
oenf;/ rnfodkY rQajcndSygoenf;/ qef;Mu,faypG/
q&mausmf0if;uawmh þodkY ajymygonf/
]q&m '*kew f m&mrSm 'dkYArm(jrefrm) tpnf;t½Hk;acwfavmufrS
pí ,aeYxufwkdiaf tmif pmawG tqufrjywfa&;aeaom pma&;q&m
MuD; jzpfonf/ ausmif;om;b0uyif ewfoQifaemif&wkudk acgif;tHk;
ab; xm;tdy&f if;rS bHk0g'aMunmpmwrf;udk w½Iu d rf ufrufavhvmcJo
h l
230 rif;aoh
jzpfonf/ '*kefr*¾Zif; &wkydk'fpHkrsm;rS acwfay:uAsmtxd xHkul;cJhol
uAsmq&mMuD;vnf; jzpfonf/ ol\ cspv f pS mG aom rdwaf qGrsm;ESit hf wl
tif;vsm;&dyf a&TawmifMum;ESihf jynfaxmifpk&yd o f mxd c&D;&SnMf uD;udk
jzwffcJholvnf;jzpfonf/ odkYaomfolonf EdkifiHa&;orm; r[kwf/ þ
tcsufudkvnf; oludk,fwdkif rMumcPa&; zl;onf/ wcsKdUu 'gudk
rBuKduf/ uRefawmfuawmh 'gaMumifhyif ydkí pdwf0ifpm;rdonf}
(ysm;&nfjrpfxJrS tdyfcfçpf\ toH ausmf0if;)
onftcsuEf iS hf ywfoufjyD; '*kew f m&m rMumcPa&;cJo h nfrsm;udk
uRefawmf &SmMunfhonf/ udkA[def; taMumif;a&;xm;aom ]y'kr®m
MumyGifh tjyHK;&Sif} rSm þodkYawGUonf/
]uRefawmfhukd Edkiif Ha&;avmuodkY a&mufapcsio f lrSm udkA[de;f /
wu,fu uRefawmfonf e,fjcm;rsOf;aMumif;ay: &yfaewwfol/
ta0;rSaejyD; teD;ta0;jrifuGif; trSefjzifh rMunfhwwfvQif wpfzuf
wnf; a&mufaeonf[k tjrifrmS ;oGm;wwfonf/ uReaf wmfuudkA[de;f
udkatmifqef;wdkYvkd Edkiif Ha&;orm;vky&f ef &nf&, G cf suf &dSonf r[kw/f
pdwf"mwf&dSaomfvnf; uefYvefYum aemufuG,frSom aecsifonf/
a&;ay;rnf/ zwfay;rnf/ 'gu t&om &dSonf[k xifonf}
'*kew
f m&m Edkiif Ha&;orm; [kwf r[kwEf Sihyf wfoufjyD; aumuf
csufcsEdkifrnf taxmuftxm;wpfck jzpfygvdrfhrnf/ xdkYaemuf
'*kefwm&mu udkA[def;ESifhywfoufjyD; xyfa&;ao;onf/ udkA[def;
½kyfyHkvTmxJrSm jzpfonf/
]udkA[de;f u uRefawmfhukd Edkiif Ha&;orm; jzpfapcsi\ f / odkYaomf
rjzpf/ uRefawmfu udkA[def;udk pma&;q&m jzpfapcsif\/ odkYaomf
rjzpf} (A[def; odkYr[kwf uAsm rS)
wm&monf vljzpfonf/ odkaY omf vlwumxufu vljzpfonf/
pmayrSm uAsmrSm tawG;tac:rSm EdkifiHa&;rSm/
vlxkpmMunfhwkdufrSL; udkatmifjrifhOD;u '*kefwm&mpm '*kef
wm&m pum;rsm;udk pkí pmtkyif ,fav; xkwx f m;onf/ onfpmtkyrf mS
pmzwform;odkU 231
crf;0rf;qdkolu trSmpma&;onf/ xdkoludk uRefawmf rod/ odkYaomf
olU trSmpmrSm '*kefwm&mESifh ywfoufjyD; yHkazmfcsufwcsKdUygonf/
l q&mwm&monf rsK;d EG,t f & ajrydki&f Sif v,fykdi&f Sirf sK;d ½dk;rS
qif;oufvmoljzpfonf/
l acwfynmwwfwpfOD;

l befaumufykqkd; 0wfqifwwfjyD; EkEk&G&G uAsmtvSrsm;udk

wpfzufurf;cwfatmif zGJUoDEdkifol
l aq;yef;csDpkjc,fo&mü aysmfarGUol

l EdkYESpfa&mif pE´&m; cvkwfav;rsm;ay:ü ol\ tEkynm

vufacsmif;uav;rsm;u ajy;vTm;aqmhupm; wD;cwfwwf


ao;ol jzpfayonf/
l pG,fpHktEkynmausmf[k qdku rvGefwef&may/

l q&mwm&monf ]tEkynmonf tEkynmtwGu} f qdkonfh


tawG;t,lorm; wpfOD;awmh r[kwfacs/
l q&mwm&monf pmaytEkynmESih f Edi k if aH &;wdu
k yf t
JG Ekynmudk
rSefuefpGm aygif;pyfEdkifol jzpfay onf/
l jrefrmpmayordkif;ü pmayopf oabmw&m;rSwfwdkifudk

OD;aqmifpkdux f lEkdicf Jhaom pmayacgif; aqmifwpfOD;vnf;


jzpfayonf/
l q&mwm&monf tEk y nmtvS t yES i f h awmf v S e f a &;

tawG;tac: ql;cufrsm; aygif;pyfxm;\/


l ppfEi S ahf wmfveS af &;acwfwiG f q&mwm&monf arG;zGm;cJ\ h /
uRefawmf rrSv D ku
d f rawGUvku d af om pmayewfa'0g wpfyg;udk
zGJU&onfrSm uRefawmfhtwGuf cufcJygonf/ onfacwf t&G,f (20)
ausmfvli,frsm;ü '*kefwm&mudk odol '*kefwm&mudk tm½Hkusol
&Sm;yg;ygvdrrhf nf/ vli,fwkid ;f pmayudk 0goem rxHkEkid yf g/ Edkiif aH &;udk
pdwfr0ifpm;Edkifyg/ pmayESifhEdkifiHa&;udk pdwf0ifpm;aomfvnf; xJxJ
0if0if avhvmzdkY cJ,Of;ygvdrfhrnf/ xJxJ0if0if avhvmapOD;awmh
232 rif;aoh
'*kew
f m&mh 'óersm;tay: tm½HkuszkYd cJ,Of;ygvdrrhf nf/ '*kew
f m&mESihf
qHkqnf;&jcif;onf a&pufygrS jzpfvdrfhrnf xifonf/

&SmawmfyHk
0w¬KBuKduw f wforl sm;xJrmS *E¦0ifukd a&G;zwforl sm;&dyS gvdrrhf nf/
Munfat;udkov d Qif '*kew
f m&mudk qufvrS ;f &ygvdrrhf nf/ '*kew f m&m\
]ar}ESifh ]NrKdif}udk rdrd&&zwf&ygvdrfhrnf/ þacwf þtcgrSm ]ar}
u orm;½dk;us jrefrmhvlUtzGJUtpnf;udk udkifvIyfypfvdkufEdkifcJhonf/
orm;½dk;usyHkpHawGxJu azmufxGuf vmaom cGJxGuv f maom wDxGif
zefw;D vdkuaf om ]ar} udk pmzwform;awmfawmfrsm;rsm; arhvrd Ohf ;D rnf
rxifyg/ '*kew f m&mudk odzkdY ]ar} ESihfyif &yfaevdkY r&/ wm&maA'udk
qufvufEIdufxkwfazG&Sm&ef vdkaeao;onf/ tbd"r®mrsm; awGUvQif
vnf;r&yfEiS hf qufwk;d yg/ a&SUrmS pmay ewfwpfyg; apmifah eygvdrrhf nf/
MudKaeygvdrhrf nf/ Ektd odraf rGUí jrJjrHaom vufjzifh MudKESihyf gvdrhrf nf/
'*kefwm&mhtaMumif; onfavmufyif a&;Edkifygvdrhfrnf/ uRefawmf
vdkurf rDaom tbd"r®mw&m;rsm;udk wm&maA'xJrSm qufvuf&SmazG
ygOD;rnf/
aeYv,f 12 ; 44
3 Zefe0g&D 2019 /
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif /

rSwfpkrsm;
1/ uRefawmfpmayavmuxJ a&mufvmyHkuawmh odyfxl;xl;
axGaxG r&dSvSygbl;/ 'gayrJh uRefawmf i,fpOfuwnf;u 0goemyg
cJhwm pmayr[kwfbl;/ *DweJY yef;csD 0goemygcJhwm/ jzpfcsifwmu
pE´&m;q&m yef;csDq&m/ pmayavmuxJ0ifzkdY vHk;0 pdwu f l; r&dScJhbl;/
&wkyk'd pf Hk uAsmwpfyk'af &;vku
d w
f m '*kerf *¾Zif;u azmfjyay;vdkuaf wmh
tJ'DupjyD; pmayavmuxJ a&mufoGm;wmygyJ/
pmzwform;odkU 233

2/ uAsm pa&;awmh uRefawmfhtouf q,fav;ig;ESpyf J &dSao;


w,f/ pa&;wke;f u uavmifemrnfu ]jrdKifoZif}/ 'DuavmifemrnfeYJ
ESpEf Spo
f Hk;ESpaf vmufyJAs/ aemufawmh 'Duavmifemrnfvnf; rMudKuf
wmeJY tckvuf&dS uavmifemrnfudk ajymif;cJhwmyJ/ wm&mqdkwm
Mu,f r[kwv f m;/ tJ'D wm&mqdkwhJ pum;vHk;av;udk oabmusw,f/
'gavmufygyJ/ odyfMuD;MuD;us,fus,f taMumif;awmh r&dSygbl;/
'*kef qdkwmuawmh '*kefr*¾Zif;udk taMumif;jyKjyD; ,lwm/
3/ 1941 ckESpfavmufrSm ar0w¬Kxkwfjzpfw,f/ 'gvnf;
rSD;a&;wJh 0w¬Kwpfyk'yf gyJ/ pma&;q&m Beverly Nichols &JU Self qdkwJh
0w¬Kukd rS;D xm;wmyg/ a&;wmuawmh 1938-39 ckEpS af vmufuwnf;u
a&;cJjh yD; 1941 ckEpS uf srS e*g;eDuae xkwjf zpfw,f/ tJ'gudk taMumif;
jyKjyD;awmh pmayavmuxJudk a&mufw,fvdkY ajymEdkifr,f xifw,f/
4/ yif&if;uawmh olUtwdki;f yJ/ 'gayr,fh olUtwdki;f tukevf Hk;
r[kwb f ;l / Oyrm - ar 0w¬KtqHk;rSm uReaf wmf a&;xm;wmawGUrmS aygh/
]taumif;udk &Sm\/ taumif;um; r&dSawmh} qdkwm/ olUrl&if;u
taumif;rS r[kwfbJ/ Black to the flash, the flash had gone wJh/
234 rif;aoh

'gudk t"dymÜ ,fqifw, l k;d rSm; jzpfatmif jyef&wmyJ/ rS;D w,f ac:rSmaygh/
(rSwfpk 1 rS 4 onf ayzl;vTmr*¾Zif; 0if;jidrf; tifwmAsL;rS)
5/ uRefawmfum; Edkiif aH &;orm; r[kwf uGejf rLepfvnf;r[kw/f
(udkA[def; odkYr[kwf uAsm '*kefwm&m)
6/ '*kew f m&mü uavmiftrnfaygif; (53)ck&o Sd nf/ jrefrmpmay
avmuü uavmiftrnf 'kw, d trsm;qHk; yk*K¾ v
d jf zpfonf/ odyaHÜ rmif0
\ uavmifcGJonf (57) ck&dSí '*kefwm&monf 'kwd, uavmifcGJ
trsm;qHk; toHk;jyKoljzpfaMumif;awGU&onf/
7/ tdraf xmifrjyKaom vlysKMd uD;wpfOD;jzpfonf/ '*kew f m&m\
b0wpfavQmufvkH;wGif tpdk;&tvkyEf iS hf pD;yGm;a&;tvkyrf sm;udkrvkyb f J
vGwfvyfaom pma&;oltjzpfom aexdkifcJhonf/
8/ 1919 arv (10) &ufaeY paeaeY nae (6) em&D (15)
rdepfwGif zcif OD;btkef;ESifh rdcif a':zGm;&SifwdkYrS armifaX;NrKdifudk
{&m0wDwkdi;f usKu d v
f wfNrKdUe,fteD; rGe&f Gm wpf&Gmjzpfaom xdkiu f ljrpf
wef;&Gmü arG;zGm;cJhonf/ wpfOD;wnf;aom om;jzpfonf/
9/ 1933 ckESpf wuúodkvfodyHÜr*¾Zif;ü rIefjym&D0w¬Kwdkudk
pmzwform;odkU 235
jrdKifoZif uavmiftrnfjzifh yxrqHk; yHkESdyfazmfjyjcif;cH&onf/
1934 ckESpf '*kefr*¾Zif;ü a'gif;rifhoD[mcsD &wkydk'fpHkudk yxrqHk;
uAsmtjzpf azmfjyjcif;cH&onf/
10/ 1940 ckESpf &efukefwuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾\
0g'jzefYcsda&;rSL;/ wuúodkvfausmif;om;or*¾rS xkwfa0aom tdk;a0
r*¾Zif;\ t,f'Dwm/ ArmEdkiif HvHk;qdki&f m ausmif;om;or*¾rS xkwaf 0
aom rsK;d nGeYfr*¾Zif;\ t,f'DwmcsKyf/ tif;0ausmif;aqmifrS xkwaf 0
aom tif;0&Jacgifr*¾Zif;\ jrefrmpm pmwnf;/
11/ 1946 ckESpf wm&mr*¾Zif; t,f'DwmESihf xkwaf 0oltjzpf
udk,w f kdiOf D;pD;jyD; pwifwnfaxmifcJhonf/ 'DZifbm 4 &ufaeYü wm&m
r*¾Zif;trSwf (1) udk wefzdk; (1) usyfjzifh xkwfa0cJhonf/ wm&m
r*¾Zif;rS Munfat; ausmfatmif armifMunfvif jroef;wif rdk;pnf
armifpnfol paom pma&;q&mrsm;udk pwifarG;xkwfay;onf/
12/ ½kyfyHkvTm (&efukef *sme,fausmfrrav; pmayjzefYcsda&;
1955) udk xkwfa0onf/ xdkpmtkyfwGif EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;
pmay *Dw yef;csDtEkynmonfrsm; pkpkaygif; (16) OD;taMumif;
wpfpdwfwpfydkif; a&;om;xm;onf/
p
vlxkOD;vS
OD;vS[m emrnfev YJ ku
d af tmif vSwo
hJ /l vlMuD;vlaumif;qdkwphJ u H kd
aywHtjzpfxm;zdkY jrefrmjynfu vlwpfa,mufukd jyygqdk&if uRefawmf
uawmh OD;vSukd xkwjf yvdkurf SmyJ/ OD;vS[m odraf rGUvGe;f w,f/ olUZeD;
a':trm[m rmvGe;f jywfom;vGe;f w,f/ OD;vSuawmh odraf rGUw,f/
vlMuD;vlaumif;wpfa,muf&JUoGifjyif p½dkufrsKd;[m OD;vS udk,fxJrSm
udef;aew,f/ 0yfaew,f/
0efMuD;csKyf OD;Ekvkvd ul awmif OD;vS&UJ pdw"f mwf El;nhjH rifjh rwfruI kd
Mocs&avmufatmif jzpfc&hJ w,f/ OD;vS&UJ onf;cHEkid rf I em;vnfciG v hf w T f
wwfrI[m bmoma&;orm;MuD;jzpfwJh OD;Ekawmif olUukd,o f l rvHkrvJ
jzpfcJhzl;txd/
pmzwform;odkU 237
OD;vS[m &efukefu/ trmeJY taMumif;yg&if; qHwkH;aemuf
aoQmifygvmol/ t&ifu MuD;yGm;a&; OD;vSvdkY trnfwGifw,f/
rEåav; a&mufjyD; vlxkwdkufrSm vlxkoDwif;pm vlxkyHkESdyfwdkufawG
wnfaxmifjyD; aemufykdi;f vlxkOD;vSvkdY emrnfwGiv f mw,f/ OD;vSrSm
*kPfyk'fawmfawmfrsm;rsm; &dSw,f/ OD;vS vkyfcJhvdkY jrefrmjynftwGuf
&v'fxu G cf JhwmawGvnf; &dSw,f/ pmaybuf Edkiif Ha&;... ponfjzifh/
OD;vS[m pma&;&if olUtaMumif;ol ta&;enf;w,f xifw,f/
vlxkwdkufxGuf pmtkyfawG Munfhvdkufawmh OD;vStaMumif;udk
olrY w
d af qGawGu ta&;rsm;wmawGU&w,f/ a':trmu OD;vStaMumif;
a&;wmvnf; trsm;om;/ vlxka':trmu OD;vS tw¬KyÜwåad &;wmudk
awGU&awmh ]tarrmu OD;vSukd tawmfcsp&f Smoudk;} vdkY awG;rdw,f/
olwdkY[m ckacwfrSmqdk&if pHjyZeD;armifESH/ ckacwfrS r[kwfygbl;/
,cifuwnf;u pHjy ZeD;armifESH/

OD;vS[m...
OD;vS[m pma&;q&mjzpfw,f/ owif;pmq&mvnf; jzpfw,f/
EdkifiHa&;orm;vnf;jzpfw,fvdkY qdkEdkifw,f/ OD;vS[m rEÅav;NrKdU&JU
&yfrd&yfzwpfOD;jzpfw,f/ OD;vS[m pmayudk cspfw,f/ jrwfEdk;w,f/
OD;vS[m pma&;½Hkoufouf r[kwb f l;/ pmtkyx
f kwaf 0a&; yHkESyd jf zefYcsd
a&;udkvnf; vkyfw,f/ oludk,fwdkifu pmaumif;ayrGefawGudk yHkESdyf
jzefYcsdjyD; ynmudk jzefYcJhol/ OD;vS[m tm;upm;orm;vnf;jzpfw,f/
ta[m tajymorm;wpfa,mufvnf;jzpfaejyefw,f/ OD;vSukd Munf&h if
b,fbufurS cRwf,iG ;f raebl;/ pHjyvlom;wpfa,mufeJY wlaew,f/
udk,fhusifhw&m;bufrSm Munfhrvm;/ tifrwefjzLwJhol/ tifrwef
½dk;wJhol/
jrefrmpum;rSm ½d;k w,fvYkd ajym&if tçw,fqw kd m wGyJ gvmw,f/
OD;vS[m vlçt r[kwb f l;/ vlçt r[kw&f if vlvnfvm;vdkY pum;udk
uyfrar;eJY/ OD;vS[m jzLw,fqdkwmxuf ta&mif r&dSbl;/ umvm
238 rif;aoh
r&dSbl;vdkYawmif qdkvkdY&r,f/ OD;vS[m wuúokdvyf nma&;udk wufcGihf
&&JUom;eJY rwufcJhbl;/ olUtpm; wjcm;oludk axmufyHhjyD; olu
tvkyv f kywf o
hJ /l 'gayr,fh OD;vS&UJ ynmudk acwfynm bGUJ tqift
h wef;eJY
wdkif;wmvdkY r&bl;/ olUvkyf&yfeJYom wdkif;wm&r,f/

olUvkyf&yfawG
OD;vS vkyf&yfawG[m olUacwfolUtcgeJY Munfh&if tifrwef
xda&mufwJh vkyf&yfawGvdkY qdkvdkY&r,f/ tckacwftcgrsKd;rSm vkyf&if
vnf; xda&mufrmS ygyJ/ tckcsed x f d OD;vS&UJ pmawG touf0ifaeao;w,f
qdkwm oufaoyJ/ 'g[m jiif;vdkY r&bl;/
OD;vS taMumif; ESpf 90 jynf &mjynfh pmwrf;awG xkwfw,f/
pmwrf;awGukd aygif;jyD; pmtkyx f kww f ,f/ OD;vStaMumif;udk olUrw
d af qG
awG olUeYJ ES;D ET,yf wfoufwo
hJ al wG a&;wmawGukd pkjyD; pmtkyx
f kwx f m;
w,f/ OD;vStaMumif;a&;xm;wmawG zwf&w,f/ a&;xm;olawG&JU
pmawG zwfjyD; awG;vdkufrdw,f/ OD;vStaMumif;[m ajymrqHk;aygif
awmoHk;axmifyghvm;/

ol
OD;vS&JU Zmwdu anmifav;yifNrKdUe,f ykpGefajrmif;Zmwd jzpf
w,f/ tazemrnf OD;yk/ taremrnf a':cdkif wdkYjzpfw,f/ om;
oHk;a,muf&dSwJh txJu ti,fqHk;om;/
OD;vSudk 1910 rSm arG;w,f/ Zefe0g&Dv (19) &ufaeY/
OD;vS[m b0jzwfoef;rI pHwk ,f/ 1929 rSm (10) wef;atmifw,f/
q,fwef;atmifjyD; wuúokdvw f ufzkdY rdbawGu ynmoifp&dwf ydkYay;
w,f/ ydkYay;wJhaiGeJY wuúodkvfrwufyJ olUxufcsKdUwJhwJh oli,fcsif;
wpfa,mufukd axmufyHhcJhw,f/ oluawmh jrLeDpDyg,f &mjywfXmerSm
tvkyfvkyfcJhw,f/
pmzwform;odkU 239
jy;D awmh OD;vS pme,fZif;e,fxJ a&mufvmw,f/ vli,fawGtwGuf
MuD;yGm;a&;toif;udk xlaxmifw,f/ toif;&JU pmMunfhwkdufrSm
pmMunfhwkdurf SL; vkyw f ,f/ MuD;yGm;a&;toif;u r*¾Zif; xkww f ,f/
tJonfrSm r*¾Zif;t,f'Dwm vkyw f ,f/ jyD;awmh a':trmeJY taMumif;
ygjyD; rEåav;a&mufw,f/ vlxkwkduu f kd axmifw,f/ vlxk*sme,frSm
t,f'Dwm/ vlxkowif;pmrSm t,f'Dwm vkyfw,f/
MuD;yGm;a&; r*¾Zif; vlxk*sme,f vlxkowif;pmawG[m OD;vS
OD;pD;xkwfa0wJh owif;pm *sme,f r*¾Zif;awGjzpfygw,f/
OD;vSu vHk;csif;pmtkyf 90 a&;cJhw,f/ 0w¬K aqmif;yg;
pmwrf;aygif; (450) a&;cJhw,f/
OD;vS[m 1962 uae 1977 ckESpftwGif; yHkjyif 43 tkyfudk
yHkEySd x
f kwaf 0cJhw,f/ OD;vSa&;cJhwJh yHkjyifyk'af &[m 1597 yk'f &dSw,fvkYd
od&w,f/

vrf;xGifOD;pD;ol
OD;vS[m tpOftvmudk udkijf yD; ausmufcsaewJhol r[kwb f l;/
OD;vS[m pmaybufrSm pGefYOD;wDxGifol jzpfw,f/
OD;vS[m pmaybufrSm a&;om;^ yHkEySd ^f xkwaf 0 ol tjzpfwif
&yfaewm r[kwfbl;/ pmaya&;&m udpö&yfawGrSmvnf; vIyf&Sm;cJhol
jzpfw,f/ OD;vS[m acwfprf;pmay tiftm;pkawGukd pkpnf;azmfxw k af y;ol
jzpfw,f/ jrefrmpm wpfacwf wdk;wufjrifhrm;a&;udk OD;wnfvIyf&Sm;
oljzpfw,f/
jrefrmpmayavmurSm tckxd ta&;rsm;aewJh yHkpHukd OD;vSwkdYu
pcJw
h ,f/ ]jrefrmpmudk pum;ajyma&;[efeYJ a&;zdk}Y OD;vSu OD;pD;cJw
h ,f/
pum;ajymyHkpHeJY a&;zdkYtcrf;tem;wpfckudk OD;vS OD;pD;jyD;vkyfw,f/
pum;ajymyHkpHeJYa&;zdkY axmufcHwJholawGu OD;vS OD;ausm&f if a'gufwm
oef;xGef;eJY armifomEdk;wdkY jzpfw,f/ xdkolawGu pum;ajym[efeJY
a&;zdkY tcdkiftrm wifjyajymqdkMuw,f/
240 rif;aoh
aemufydkif;awmh qifoGm;rl qdkjyD; wGifvmw,f/ qifoGm;&if
vrf;jzpfw,f qdkwJhoabm/ 'Drlu wGiv f mjyD; onfhaemufykdi;f pma&;
q&m owif;pmq&m awmfawmfrsm;rsm; pmudk pum;ajym[efeJY a&;
Muw,f/ 'g[m OD;vSwdkY azmufcJhwJh vrf;jzpfygw,f/
vlxkO;D vS[m 1982 ckEpS f Mo*kwv f 7 &ufaeYrmS uG,v f eG wf ,f/
olUvuf&mawG OD;vS&JU pmayvuf&mawGxJrSm xl;jcm;wmawG &dSw,f/
uRefawmfpD;&D; awG[m tJonfhacwfrSm azmufxGufwJh yHkpHeJY a&;wJh
pmtkyfrsKd;awGygyJ/ 'DpmtkyfrsKd;awG vdkrsKd;a&;EdkifzdkY vlawGxJ rsm;rsm;
acgif;wdk;0ifjyD; okawoeqefqef a&;om;&w,f/ wzufuvnf;
vlxkzwfEdkifatmif zwfaysmfwJh ta&;tom;yHkpHrsKd;eJY 0w¬Kqefqef
a&;om;&w,f/ OD;vS[m ynm&yfqdkif&meJY pmayudk aygif;pyfEdkifol
jzpfygw,f/ 'DvdkyJ vlxkudk us,fus,fjyefYjyefY rufaqhcsf ay;EdkifzdkY
xda&mufwJh enf;vrf;udk oHk;wwfolvnf;jzpfw,f/
aemufwpfcku axmifeJYywfoufwJh pmawGyg/ OD;vS[m EdkifiH
a&;rIeJY axmifuswm (3) ESpaf usmf Mumygw,f/ axmifus&if; tusK;d
jzpfxGe;f atmif aexdkiu
f sihMf uHEkdio
f ljzpfygw,f/ axmufus&if; pmtkyf
awG awmfawmfrsm;rsm; a&;cJw h ,f/ axmifus&if; tv[ótcsed u f ek rf cHbJ
pmaytwGuf tusKd;jzpfxGef;atmif vkyfEdkifcJholyg/
owif;pmrsm;u ordik ;f udk ajymaeMuonf qdw k hJ pmtkyrf sK;d awG[m
pme,fZif;e,fy,ftwGuf tifrwef toHk;0ifwJh pmtkyfawG jzpfcJhyg
w,f/ pme,fZif;e,frSm enf;rSD;zdkY aumif;wJh pmtkyfawGjzpfygw,f/
owif;pm[m ordkif;ynm&yf ordkif;e,fy,ftwG,f b,favmuf
taxmuftuljyKovJqw kd m awGUEikd yf gvdrrhf ,f/ ordik ;f &JU tajccHrv l [m
rSwfwrf; rSwf&m owif; tcsuftvufuae vmw,fqdkwm odom
ygw,f/ 'ghaMumifh owif;eJY ordkif;&JUqufpyfrIudk jyvdkufwm jzpfyg
w,f/
pma&;q&mawmfawmfrsm;rsm; rvkyw f Jh t&muawmh yHkjyifawG
jzpfygw,f/
pmzwform;odkU 241
OD;vS[m yHkjyifawGudk pD;&D;vdkuf xkwfa0ygw,f/ Arm wpfck
wnf; r[kwb f l;/ jrefrmjynfrSm &dSw,f wdki;f &if;om; rsK;d EG,pf kawG&JU
½dk;&m"avh yHkjyifawGudk okawoejyK &SmazG pkaqmif; ar;jref;jyD;
jyKpka&;om;oljzpfygw,f/ a&;wmuvnf; wpftkyf ESpftkyf r[kwf
ygbl;/ trsm;MuD;yg/ jrefrmrSmwyf &yfraejyefygbl;/ EdkifiHwumudk
ajcqefjY yefygw,f/ OD;vS&UJ vky&f yf[m jrefrmjynf&UJ ordki;f tpOftvmudk
tm;jyK axmufyHh&mjzpfcJhygw,f/ 'DvkdyJ wdki;f &if;om; pnf;vHk;nDnGwf
a&;udk vufawGUazmfaqmifcJholjzpfygw,f/

qifjcifwHkw&m;t"dywdxm;ol
OD;vS[m yg;pyfeJYwif EdkifiHudkcspfol r[kwfygbl;/ vkyf&yfeJY
jrefrmjynfukcd spaf Mumif; oufaojycJo h l jzpfygw,f/ OD;vSukd Munf&h if
rsK;d cspw
f pfa,mufqkw d m ay:vGiw f ,f/ ol[m 0HomEkpw d t
f cH &dSwJhol/
uGefjrLepfawG a&SU&Iovdk atmufajcvlxk wdk;wufjrifhrm;a&;udk
vdkvm;ol/ bHkpepfqdkwmudk OD;vS vufcHcsifrS vufcHygvdrfhr,f/
'gayr,fh rGJawaewJh vlxkudk ajymifa&mifapcsifwmuawmh OD;vSrSm
odomvGef;w,f/
OD;vSukd Munfh&if rsK;d cspjf zpfw,fqkdwm awGU&w,f/ 'gayr,fh
rsufuef;rsKd;cspf r[kwfbl;/ vpfb&,f ae&Sife,fvpf wpfa,muf/
Adkvcf sKyfatmifqef;qdkwmvnf; vpfb&,fae&Sief ,fvpf wpfa,muf
ygyJ/ ynmwwfrsKd;cspf/ OD;vS&JU vkyf&yfawG[m vlxkudk tajcjyKvdkY
uGejf rLepfvkYd emrnfwyfwo Jh lawG &dSw,f/ uRefawmfuawmh vufrcHyg
bl;/ OD;vS[m wHqyd w f yfjyD; tvkyv f kyw
f o hJ l r[kwb
f ;l / tusK;d &v'fukd
MunfhjyD; tvkyv f kyw
f Jholjzpfw,f/ wu,fhjynfolvlxktwGuf tusK;d
jzpfw,fqdk&if ol&J&JMuD; vkyfvdkufwmyJ/ 'gayr,fh bmvkyfvkyf
qifjcifwHkw&m; t"dywdxm;wJhol/
242 rif;aoh
trsKd;om;a&; Edk;Mum;a&;
OD;vS[m owif;pmynmeJY trsKd;om;EdkifiHa&;tvkyfudk vkyfcJh
oljzpfygw,f/ OD;vSxkwaf 0cJhwJh owif;pm *sme,f&JU tmabmfawGukd
avhvmMunfhyg/ ppftwGif;rSm wdkif;jynfudk owif;pmeJY xdef;rwf
wnfrh wfco hJ jl zpfygw,f/ Edkiif aH &;tajctaeudk aumif;aumif;em;vnf
oabmaygufatmif vkyaf y;cJw h ,f/ wdik ;f jynf[m Edik if aH &;vrf;aMumif;rSm
ta&G;rrSm;apzdkY vlxkOD;vS[m wGef;wGef;wdkufwdkufvkyfcJhw,f/
OD;vS[m Edik if w H nfaqmufa&;
orm;vnf; jzpfaejyefw,f/ OD;vS
[m vli,fawGtwGuf OD;pm;ay;jyD;
vkycf w hJ hJ vky&f yfawG &dw S ,f/ MuD;yGm;
a&;toif;rSm um, ÚmP pm&dwå
zGHUNzKd;a&;awGukd OD;aqmif vIHUaqmfcJh
oljzpfw,f/ trsKd;om;a&;bufrSm
Edk;Edk;Mum;Mum;jzpfapzdkY aqmfMool
vnf;jzpfw,f/ vli,fawG&JU pdwf
"mwf vli,fawG&UJ tusiAhf ZD awG[m
wdkif;jynftwGuf tm;jzpfatmif
pGr;f aqmifEkdicf Jhol jzpfw,f/ OD;vS&JU
vkyf&yfawG[m tHrcef;/
OD;vSa&;cJw h hJ vlwpfvk;H pmtkyq f k&d if tckxd acwfraD eao;w,f/
vli,fawGtwGuf udk,&f nfukd,af oG; wnfaqmufa&; enf;emawGukd
jywJhpmtkyfjzpfw,f/ a&;oljzpfwJh OD;vS udk,fwdkif[m udk,f&nf
udk,faoG;rSm pHxm;&oljzpfw,f/

rEåav;rSmOD;vS&dSw,f
OD;vS[m rEÅav;NrKdUeYJ ,SOw
f jJG yD; jzpfwnfaeygw,f/ rEÅav;rSm
vlxk&dSw,f/ vlxk &dS&if OD;vS&dSw,f/ a':trm &dSw,f/
pmzwform;odkU 243
OD;vSvdkY ajym&if a':trm ygvmw,f/ a':trmvdkY ajym&if
OD;vSygvmw,f/ vlxkOD;vS vlxka':trm/ vSvdkufwJh twGJtpyf/
rEåav;[m OD;vSaMumifh *kPfwufcJh&zl;w,f/
'DaeYacwfrSm vli,fawG vlxkOD;vSudk odMu&JUvm;rodbl;/
vlxkqkdwmudkawmh odr,f xifw,f/ vlxka':trmudkvnf; Mum;zl;
ygvdrhfr,f/ vlxkOD;vStaMumif;udkawmh *CeP odzdkY rvG,fawmh/
wul;wuodatmif rvkyf&if OD;vS[m wdrfjrKyfaervdk jzpfaejyD/
'gayr,fh udpör&dS/ ywåjrm;rSe&f if EGHrESp/f OD;vS&JU *kPaf wG[m ajymvdkY
rqHk;Edkifbl;/

vlxkwdkufxGufawGudkMunfhOD;
OD;vS&JU udk,f&nfudk,faoG;[m pma&;q&m owif;pmq&m
awGxrJ mS &Sm;&Sm;yg;yg; jzpfw,f/ OD;vSukd rMunfeh OYJ ;D / vlxkwku
d x
f u
G f
vlESpfa,mufudk avhvmMunfh
vdkuyf gOD;/ pmay tEkynm ½ky&f iS f
yef ; csD & J U tausmf t armf j zpf w J h
q&mOD ; 0if ; azud k Munf h y g/
0if;az[m vlxkwkdux f u
G jf zpfyg
w,f/ vlxkpdef0if;udk Munfhyg/
vlxkwdkufxGufawG[m b,f
avmuf p G r f ; ovJ qd k w mud k
oufaojyvdkY&ygw,f/ vlxk
pdef0if;&JUvkyf&yf vlxkpdef0if;&JU
pdw"f mwf vlxkped 0f if;&JU BuKd;yrf;
csuaf wG[m b,favmuf twk,l
zdkY aumif;ovJ/ ajym&if ukefEdkifr,f rxifbl;/
vlxkwdkufxGufawGawmif 'Davmufjzpfae&if vlxkwdkufudk
wnfaxmufcJhol vlxkOD;vS&JU udk,&f nfukd,af oG;udk rSe;f qMunfhyg/
244 rif;aoh
OD;vS[m udk,&f nfukd,af oG;t&mrSm ESpv f kdzG,jf zpfw,f/ odraf rGUEl;nHh
w,f/ pdw, f kwf pdwyf kyq f kdwmawG[m OD;vSeJY vm;vm;rQ rtyfpyfcJhwJh
t&mawGjzpfygw,f/ OD;vS&JUtajym OD;vS&JUtjyKtrl OD;vS&JU pdwfxm;
[m av;pm;xdkufw,f/ MunfnKdxdkufw,f/ *kPf,lxdkufw,f/
uRefawmfwdkY rEåav;[m OD;vSaMumifh *kPfwuf&w,f/
OD;vS&w
Sd ,fvkYd odxm;vdkY rEåav;om;jzpf&wmudkvnf; uReaf wmf
*kPf,lrdw,f/ OD;vS[m uRefawmfh pHjy wpfa,mufjzpfw,f/
vlwpfvHk;pmtkyfrSm
vlxkOD;vSa&;cJhwJh vlwpfvHk;&JU pmtkyx f Ju trSmpmudk aumuf
Ekwfjycsifygw,f/
]r[mpnfq&mawmfbk&m;MuD;u w&m;udk i,fwt hJ &G,rf mS &Sm&
tm;xkwf&r,f/ MuD;wJht&G,frSvkyf&if ae0ifcgeD;rS pyg;vSef;ovdk
jzpfvdrfhr,f}wJh/ q&mawmfbk&m;MuD;vrf;nTefqHk;rwJh avmukwå&m
xGuf&yfvrf; vkyf&yfoabmudk rSDjyD; 'DuaeY vli,fawGtwGuf
uRefawmfajymcsifwmuawm
L ynmudk i,fwJht&G,frSm &SmzdkY

L udk,fvufMuHUcdkifa&;

L pm&dwåjrifhrm;a&;

L wdki;f cspjf ynfcspf pdw"


f mwftm;aumif;a&; pwJh vdktyfcsuf
awGudkvnf; i,fwJht&G,frSm Edk;Edk;Mum;Mum; wufwuf
MuGMuGeJY &Sm&r,f &atmif ,l&r,fqdkwmyJ/
i,fwt hJ &G,rf mS aecsio
f vdk aejyD; MuD;wJt h &G,rf S aumif;atmif
vkyfr,fqdk&if q&mawmfMuD; rdefYovdk ae0ifcgeD;rS pyg;vSef;ovdk
jzpfvdkY pyg;rsm; rajcmufaoGUEdkifovdk b,fc&D;rS ra&mufEdkifaybl;/
pma&;pmzwf aumif;aumif;wwfajrmufa&;[m vlom;awG&JU tajccH
tcGifhta&;wpf&yf jzpfygw,f/ 'DtajccHudk wdk;wufjrifhrm;atmif
vkyf&if vdk&mudk zGifhvdkY&wJhaomhMuD; jzpfvmEdkifygw,f/ bmoma&;
pmzwform;odkU 245
ynma&; vlrIa&; EdkifiHa&;qdkif&m t&nftcsif;awG tiftm;awG ydkrdk
jrifhrm;vma&;twGuf udk,fwdkif &SmazG avhvm avhusifh MudK;pm;&
rSmawGu trsm;MuD;yg/ udk,fhtwGufa&m trsm;jynfolawGtwGuf
a&m us,u f s,jf yefYjyefY tifwkdut f m;wdkuf vkyu
f kdiaf qmif&u
G Mf u&r,f
r[kwfvm;/
'Dpmtkyyf g tcsuf tvuf
rsm;[m usO;f ajrmif;wJh wpfuk, d f
aumif; MuHpnf vkyu f kid v
f ko
d rl sm;
twGurf [kwyf g/ apwemrrSeo f l
[efaqmiforl sm;eJv Y nf; rqdkiyf g/
jynf o l t rsm;tusKd ; onf y d k ;
vdkolwdkY t&nftcsif; jrifhrm;
wdk;wufEdkifa&; aqmif&GufBuKd;
yrf;csurf sm; atmifjrifa&;twGuf
taxmuftul&apzdkYom jzpfyg
w,f/ owd&o Sd l Edk;Mum; wufMuG
ol ZGJebJeJY MudK;pm;rnfholrsm;
twGuf odolazmfpm; jzpfEdkif
vdrfhr,fvdkY ,HkMunfygw,f/
'Dpmtkyu f kd vli,fvl&G,rf sm; vufukdijf yKEdkiMf uygap &nfrSe;f
csuf yef;wdkufudk qGJudkifvSrf;,lEdkifMuygap vdkY qE´jyKvdkufygw,f}
aumufEkwfcsuf - vlwpfvHk; pmtkyf trSmpmrS ^ vlxkOD;vS

q&mjroef;wifhu OD;vSavQmufcJhaomvrf;qdkwJh aqmif;yg;rSm


OD;vS&JU ½kyfyHkvTmudk tckvdk xkqpfcJh zl;ygw,f/
L MuD;yGm;a&; r*¾Zif;acwfOD;wGif vli,frsm;zGHUNzKd;a&;ESifh

aus;vuf awm&GmjyKjyifa&;udk vIHUaqmfcJhaom OD;vS


L MuD;yGm;a&;acwfaESmif;wGif wuúokd vjf yifyrS pma&;q&m

rsm;ESihf acwfprf; pma&;q&mrsm;udk aygif;pnf;um e,fcsJU


246 rif;aoh
qefYusifa&;udk vIHUaqmfcJhaom OD;vS
L vlxk*sme,fESihf owif;pm;acwfwGif zufqpfqefYusia f &;
trsKd;om;vGwfvyfa&;ESifh urÇmhjidrf;csrf;a&;wdkYtwGuf
wdkufyGJ0ifcJhaom OD;vS
L vlrsK;d pkyHkjyifrsm;udk pkaqmif;jyKpkum wdki;f &if;om; nDnw G f
cspfMunfa&;udk vIHUaqmfcJhaom OD;vS
L t,f'Dwm OD;vS

L pma&;q&m owif;pmq&m OD;vS

L 0w¬Ka&;q&mESifh bmomjyefq&m OD;vS

L rSwfwrf;a&;q&m ay;pma&;q&m OD;vS

L avmutrsm;tusK;d udk aqmif&u G cf o


hJ nfh y&[dw0g'DO;D vS
L OD;vS\ ½kyy f HkvTmudk Munfh&onfrSm yef;pMumrSeaf jymif;udk
Munfh&onfhES,f... vdkY a&;cJhygw,f/
OD;vS&JUpmawG[m pum;awG jzpfw,f/ OD;vS&JU pum;awGuae
OD;vSudk yHkazmfxkqpfMunfhEdkifygw,f/ pum;qdkwm vlU&JU tZÑwåudk
zrf;qkyEf kid rf ,fh t&m r[kwv f m;/ vky&f yfawG[mvnf; vlU&UJ tZÑwååukd
yHkazmfxkqpfaewm r[kwfvm;/
eHeuf 1 ; 36
15 atmufwdkbm 2018 /
p
oifhaemf
emrnft&if;u oef;aX;/ uavmifemrnfu oifhaemf/ vl&if;
awGu olUudk udkoef;aX;vdkY ac:w,f/ uRefawmfwdkYvdk pmayaemuf
aygufawG ac:wmu q&m oifhaemf/
q&mhtaMumif; a&;csifwmMumjyD/ odkYaomf tem;rwdk;jzpf/
uRefawmfh pdwBf uKduf q&mhtZÑwåukd rzrf;Edkiaf o;í jzpfonf/ tckawmh
tawmftwefzrf;rdxm;onf[k ,HkMunfí a&;vdkufonf/ uRefawmf
½kyfyHkvGTm awG a&;jzpfaeonf/ a&;vQif t"du xm;wmu uRefawmf
twåaemrwdjzifh oabmacGUolrsm;om/
uReaf wmfa&;vQif bufvku d yf gonf/ uReaf wmf av;pm;&olrsm;
buf uRefawmf vdkuyf gonf/ aumufaMumif;rsm; a&;&mwGif pkwcf suf
rEdkifvQif cGifhvTwfyg/ uRefawmf uavmifudkif ruRrf;í jzpfygonf/

pG,fpHkusrf;zl;pm
q&m oifhaemfeJY yxrqHk; qHkrdwJhtjzpfudk ajymjycsifonf/
uRefawmf wuúodkvfausmif;om;b0u jzpfonf/ cefYrSef;acs 2008
248 rif;aoh
- 2009 avmufu jzpfrnf/ vGecf Jhaom 10 ESpef D;yg;cefYu/ reufcif;
wpfck/ uRefawmf ausmif;toGm;/ ausmif;udk wef;roGm;bJ pG,pf kHusr;f
a&m*g xaeonfh uRefawmf reufapmapm rEåav;u pmtkyq f kid af wGrmS
pG,fpHkusrf; t&SmawmfxGufonf/
qdkifwpfqdkif 0ifonf/ rawGU/ qdkifwpfqdkif 0ifonf rawGU/
pG,pf kHusr;f rsm;[lonf jyefykHrESyd af wmh/ ta[mif;udkom &Smí 0,f&acs
rnf/ qdkifwpfqdkifawGUonf/ rsufESmpmu cyfusOf;usOf;/ tzDtrdk;
uav; a&SUrmS qGx J m;onf/ uReaf wmf 0ifomG ;onf/ uke;f uke;f uke;f uke;f
ESifh pGyfus,fcsKdif;jywfESifh vlMuD;wpfa,muf/ acgif;arG;u jzLjzL/
acgif;u idkupf kduif kdupf kdu/f oifhaemfrSe;f uRefawmf rod/ pmtkyrf sm;udk
[dka&TU'Da&TUvkyfaeonf/ qdkifxJrSm 0,fol rvmao;/ reufcif;
cyfapmapmrdkY jzpfrnf/
uRefawmfu *sDwDpD ,leD;azmif;jzifh/ ausmydk;tdwfudk vG,f/
wDwu H kd udkijf yD; 0ifvmonf/ pmtkyrf sm;udk [dkMunf'h MD unf/h vdkcsio f nfh
pmtkyu f kd r0,fcif jrifuGi;f xJay:vm&m pmtkyaf wGukd [dkaumufvSef
'DaumufvSe/f acgif;arT;jzLjzL [dkvlMuD;uvnf; olUpmtkyaf wG ae&mcs
rjywf/ uRefawmfuawmh vdkcsifonfh pmtkyfr&vnf; pmtkyfawG
Munfh&&if tjrwf/
aemufawmh awGUomG ;onf/ pmtkypf ifatmuf/ cyfxx l l oHk;av;
tkyf/ aumif;vdkufwm/ zkefawmh enf;enf;wufaeonf/ aumufudkif
Munfhonf/ tzHk;u caemfceJY/ 'gayr,fhudpö r&dS/ twGif;om;u
taumif;MuD;/ twGJb,favmufvJ Munfhonf/ udk,fhrSm r&dS/
aocsmjyD/ 0,fawmhrnf/ udk,fhtdwfuyfxJ ikYHMunfhonf/ ydkufqHu
av;ig;ajcmufaxmifrQ/ tif;.../
]wpftkyf b,favmufvJ cifAs...}
uReaf wmf a&G;xm;wm oH;k tky/f oH;k wG/J wpftyk u f cyfvwfvwf/
wpftkyfu ,dkifeJYeJY/ wpftkyfu r,dkifhw,dkif/ wpftkyf av;axmif/
[m... oGm;jyD/ r&Edkifawmhbl;/ [dk cyf,dkif,dkif ESpftkyfudk ar;Munfh
pmzwform;odkU 249

onf/ acgif;jzLjzLvlMuD; [dkveS Mf unf'h v


D eS Mf unf/h ]ESpt f kyf av;axmifeYJ
,loGm;} / [m... MudKufjyD/
tdwfuyfxJ &dSorQ ydkufqH tukefxkwfjyD; pG,fpHkusrf; oHk;tkyf
rçvmonf/ uRefawmfxifonf/ 'DvlMuD; uRefawmfhvdk csmwdwfudk
vdkcsifaevGef;rSef; odvkdY wrif avsmhay;vdkuf[ef &dSonf/ uRefawmf
aysmfoGm;onf/ pG,fpHkusrf;awG rçjyD; ausmif;udk toGm; xdkvlMuD;\
yHk&dyfu raysmuf/ tifrwef oabmaumif;olMuD; yghvm;/
wu,fawmh uReaf wmfvnf; pmtkyq f kid rf sm;oGm;aeus/ xdkacwf
xdktcgu pG,pf Hkusr;f wpftkyu f kd aiGig;axmif ajcmufaxmifavmuf
&dSonf/ aus;Zl;wifvdkufwm/ uRefawmfhvdk iwdudk aygaygyJyJeJY
a&mif;ay;vdkufolMuD; usef;rmygap... csrf;omygap/
onfvkdESihf ausmif;udk pG,pf Hkusr;f oHk;wGJ ydkujf yD; 0ifvmonf/
pdwfxJrSm b0ifjrifhaeonf/ qdkifu,ftyfonfhae&m a&mufawm
qdkiu f ,fpwef;apmifh tpfukdMuD;wpfa,mufu vSr;f çponf/ ][m...
bmawGvJ... yd#uwfoHk;yHkvm;...}wJh/ pG,fpHkusrf; oHk;tkyf[m
yd#uwf oHk;yHkjzpfvdkY/
250 rif;aoh
bmyJ ajymajym r[musr;f MuD; usr;f cdkiu f kd zwfolvkdY txifcH&
wm enf;ovm;/ uRefawmfjzifh b0ifawGudk cdkufvdkY/
a[m...tckawmhodjyD/
'DvdkESifh q&moifhaemfESifh uRefawmf pHkcJhonf/ uRefawmfu
oifhaemfvdkY rod/ uRefawmfhrSm tjypf&dSonf/ tckawmh uRefawmfu
pm*syk;d vHk;vHk;jzpfv/kYd pmwdkaypvnf; a&;vd/kY uHtaMumif;wdkuq f kid af wmh
q&moifhaemf ESihf jyefawGUonf/ tckawmh olu ac:wm ]udkrif;aoh}
wJh/ ol uRefawmfhudk odoGm;jyD/ uRefawmfvnf; olUudk odoGm;jyD/
uRefawmfh pmtkyfrSmawmif trSmpm a&;ay;vdkY.../
q&moifhaemfukd wul;wu uRefawmfoGm;awGUjzpfonf/ q&mh
raemudk acGUvdkYjzpfonf/ tjzLxnfqefrIudk ESpfNcKdufvdkYjzpfonf/
[dwfMuD;[efMuD; rxkwf/ e*kdrlv "mwfcHtwdkif; aexdkifvdkYjzpfonf/
rEåav;u pma&;q&mrsm;udk avhvmMunfo h nf/ oifah emfukd ydkcifw, G f
onf/ q&mhç raem jzLvdkYjzpfrnf/ uRefawmfu t½dk;cHukd BudKufonf/
[dwMf uD;[efMuD;udk rke;f onf/ pmayudk Aef;jyjyD; vkypf m;olukd rMudKuf/
q&m oifhaemfu uRefawmfh tBuKduf/ q&meJY awGU&if pum;awG
ajymjzpfonf/ q&mu touf 70 ausmf jyD/ tckxd use;f use;f rmrm/
avoHu tm;eJY rmefeJY/ b0udk tm;ravsmh/ wpfckckudk tjrJ rSefrSef/
&Hzef&Hcg pGyu f s,Ef Sihf/ wpfcgw&H tusÐESihf/ pydkY&Syf vufwkd/ tusÐukd
tjrJ tjyifxkwf0wfwwfonf/ vlu cyfukef;ukef;/ avoHu tm;
wpfckygonf/ em;axmif&if; uRefawmf odonf/ acwfukd Munfhonf/
rwlwJh axmifhu Munfhonf/ yHkwkdywfp tajymaumif;onf/ Oyrmjy
odyaf wmfonf/ uRefawmf MudKufonf/ q&meJY pum;ajym&if; tdki'f D,m
&onf/ uRefawmf pma&;zdkY wl;qGonf/ q&mu tdwfoGefzmarSmuf/
wpfcgw&H pum;udk ESpaf ,mufwnf; ESpef m&Dausmf oHk;em&De;D yg;
qufwkduf ajymonf/ uRefawmf rjyefcsifbJ vrf;cGJ&onf/ q&meJY
ajym&if; qd&k if; awG;rdonf/ rsK;d qufopfukd wpfcck v k ufqifuh rf;aeovd/k
pmzwform;odkU 251
uRefawmfyDwdjzpfrdonf/ q&mu trkef;awGudk vufqifhrurf;/
tmCmwawGudk vufqifhrurf;/
olUavhvmcsufawGu
uRef a wmf h a vh v mcsuf a wG
jzpfvmonf/
ausmf0if;u b,fvdk/
armif p l ; prf ; u b,f u J h o d k Y /
'*kewf m&mu 'Dvk/d armifomEdk;
u 'Dvk/d jroef;wif a&TOa'gif;
... ponfjzifh/ uRefawmfu
vdkcsiwf m EIu
d af r;onf/ odorQ
ajzonf/ rar;vnf; ET,fwm
awG ajym&if; rsm;vmonf/ uRefawmfMudKufonf/ uRefawmfhtwGuf
tpqGJxkwfp&mawG&vdkYjzpfonf/

aumufaMumif;wcsKdU
q&mu blrdausmif;om;wpfa,muf/ wuúodkvfrSm blrdaA'
eJY ausmif;jyD;vmol/ q&mu pmaumif; pma[mif;a&mif;onf/
ppftpdk;&acwfrSm todÚmPfukd vufoyd x f kd; qifhurf;ay;ol/ acwfu
rvGwfrvyf/ pmtkyfESifh axmifusEdkifonf/ uRef;ydkYcH&Edkifonf/
q&moifhaemfu ]ref;axmif&dyf} cdkzl;onf/ olu pma[mif;
a&mif;ol oufoufr[kwf/ pmvnf; a&;onf/ todÚmPfudk
vufoyd x f kd; jzefYcso
d nf/ acwfukd pdw0f ifpm;onf/ pepfukd pdw0f ifpm;
onf/ olwwfoavmuf a0zefoHk;oyfonf/ olUa0zefrIrsm;u
qifjcifwHkw&m;u vmonf/ &rf;wkwf rSe;f wkwf tuef;wkwrf [kw/f
awGUwm jrifwmudk 'Jh'dk;ajymonf/
olUta&;om;u acsmonf/ rEåav;rSm aevdkYjzpfrnf/ owfyHk
toHk; pnf;pepfusonf/ tjzwftawmuf aooyfonf/ [efu
252 rif;aoh
aysmhajymif;onf/ ETJUaESmif;onf r[kwf/ rsufpdu zwfvdkufvQif em;
xJwGif t0ifacsmonfh ta&;tom;/
wavmu pmayqkwpfck&onf/ ]twdwf vl yHk&dyfESifh pmtkyf
rsm;} pmtkyEf Sihjf zpfonf/ vlESihf pmtkyrf sm;udk uRefawmf ydkBuKduo
f nf/
xdkYaMumifh t&ifzwfro d nf/ ]olUacwf olUcg olwkdYaMumfjim..} pmtkyf
udk xkwfonf/ tpDtpOf aumif;onf/ jrefrmjynfrSm r&dSao;onfh
pmtky/f r&dwS mudk vkyí f pGeOYf ;D wDxiG f jzpfonf/ pmtkyu
f aooyfonf/
twGif;om; tjyiftqif aooyfuseonf/ uRefawmfBuKdufonf/
tawmfpepfusyghvm;../
q&mhpmxuf q&mhpum;eJY uRefawmf ydk&if;ESD;onf/ t&ifu
q&mhOD;aESmufxJu t&mudkavhvmonf/ tck vludk avhvmonf/
avhvmrdoavmuf uavmifjzifh aumufjcpfrdonf/ uRefawmfhrSm
a&;p&m usefao;onf/

udef;MuD;crf;MuD;rEdkifol
toHu wdkwdk jywfjywf/ wpfcgwpf&H aqmfMoa&;rSL; avoH/
toufom MuD;vmonf/ avoHu rus/ acwfukd EIid ;f onf/ pepfukd
odki;f onf/ tzdk;MuD;jzpfonf/ tzdk;tdk r[kw/f wefzk;d MuD;í tzdk;MuD;[k
ac:vdkufonf/
ae&mXmera&G; a'gifusus jym;usus aewwfol/ olUukd ae&m
ray;vnf; *½krpdku/f olu ae&mvdkol r[kw/f yGJvrf;obifomG ;oGm;
b,fae&moGm;oGm;/ olUrmS udk,yf kid t
f a&mift0geJ/Y rsuEf mS u jym;jym;/
csppf zG,f ESpv
f pkd zG,/f tom;t&nfu jzLjzL/ w½kwaf oG;aESm[efwo l nf/
q&mhukdawmh rar;jzpf/ bmyJajymajym jrefrmppfppf wpfa,mufxuf
jrefrmudk ydkcspfol/
q&mu olUudkol tjrJ ESdrfhESdrfhcscs/ udef;MuD;crf;MuD; rEdkifjcif;
onfyif uRefawmftcspfqHk; vu©Pmjzpfonf/ uRefawmfhudk tjrJ
vdkvdkvm;vm;/ uRefawmf ar;orQ ajz/ uRefawmf ar;orQ ajym/
uRefawmf aMumif;ay;orQ ESHYESHYpyfpyf ajymay;wwfol/ [dkpmtkyfu
pmzwform;odkU 253
b,fvdk 'Dpmtkyfu b,fvdk ajym&if; pma&;ol\ aemufcH taMumif;
rsm;udk wdkYxday;wwfonf/ uRefawmf vlrjzpfao;onfh tcsdefu
taMumif;t&mrsm;udk ajymwwfonf/ pmtkyx f rJ mS rygaom taMumif;
rsm;udk odcsifvQif uRefawmf q&m oifhaemfqD oGm;jyD/
pmtkyfxJu taMumif;t&mawGu wpfcgwpf&H vdrfonf/
nmonf/ aemufuG,fu taMumif;awG EIdufxkwfrS jzpfrnf/
uRefawmfth wGuf wl&iG ;f wpfacsmif;&jyD/ jywfusecf jhJ yD;jzpfwhJ rsK;d qufukd
trSDvdkuf wGJay;zdkY uRefawmfMudK;pm;rnf/

orkdif;rSm
acwfumvawG ajymif;oGm;jyD/ q&moifhaemfuawmh pmorm;
tjzpf rajymif;rvJ wnf&dSqJ/ 'Dt&G,fxd pmorm;ppfppf b0ESifh
use&f Sad eao;zdkY awmf½Hkpw
d Ef Sihf r&/ awmf½Hk ZGJESihf r&/ q&mu olUb0udk
twif;tusyf vky, f l[ef rwlbl;/ b0udk ypöKyÜef wnfhwnfhMunfhjyD;
wnfwnfjidrjf idrf jzwfoef;[ef wlonf/ pma&;q&m wcsKUd aiGaemuf
vdkuo f Gm;onf/ ol rvdku/f ol use&f pfcJhjyD/ b,frSm use&f pfygovJ/
ordki;f xJrmS use&f pfygonf/ aiGaemufvu kd o f rl sm; ordki;f xJu ckex
f u G f
ukefMuonf/ xdkodkY usef&pfaejcif;twGuf uRefawmf *kPf,lonf/
oifhaemfqdkwm...
wu,fawmh q&moifhaemfqdkwm...
v Owå&vGifjyifrSm vGwfvyfpGm ysHoef;ol

v pma&;ol

v pmaumif;pma[mif;a&mif;ol

v todÚmPfukd vufoy d x
f k;d jzefjY zL;ay;cJo h l (tckawmh yGiyhf iG hf
vif;vif;)
v udef;MuD;crf;MuD; rEdkifol

v ar;orQ vdkvdkvm;vm; ajzay;ol

v rodvQif rodbl;[k ½dk;om;pGm 0efcHol


254 rif;aoh
v r&TD;wwfol rjzD;wwfol
v t½dk;cHpdwf&dSol

v vGwfvyfaysmf&TifpGm aewwfol

v [mo"mwfcH&dSol

v vufa&;pmvHk;awG xGifwwfol

v a[mwwfol ajymwwfol

v yHkwdkywfp tajymaumif;ol

v Oyrmay;aumif;ol

v wpfacgif;vHk;jzLol

v ESvHk;om;vnf; jzLol

v aiGaemufrvdkufol

v ordkif;rSm usef&pfr,fhol

n 10 ; 49
16 atmufwdkbm 2018 /

p
wifarmifoef; (oifhb0)
v q&m0ef b0uae pma&;q&mb0udk ckefqif;vmwJhol
v olUudk,fol tm;aysmhyghvm; odwJhtcsdefrSm olUudk,fudk

ajymif;vJypfcJhol
v pmaye,frSm pGefYpm;cef;zGifhol

v pmaye,frS okawoee,fudk a&mufoGm;ol

v pmorm;b0uae tu,f'rpform;jzpfoGm;ol

v cg;emvdkY tdy&f mxJvJae&if; udk,ht f aMumif;udk,o f o


d mG ;ol
v pum;vHk;awG ypfoi G ;f jyD; t[kejf yif;jyif; a[majymwwfol
v rl0g'avhvma&;&moHk;oyfol

v rSefajymif;rsm;pGmESifh axmifhaygif;rsm;pGmu Munfhwwfol

v jrifuGif;aygif;pHkudk wpfvSnfhcsif;ajymjywwfol

v vpfb&,fre S af jymif; okawoerSeaf jymif;udk vufurcsol


v jzpfpOfjzpf&yfudk axmifhajymif;Munfhwwfol
256 rif;aoh
v rufc½dk rdkufc½dk csdwfqufpOf;pm;wwfol

v rHk&Gmom;

v [m;Awfausmif;qif;

v oifhb0 r*¾Zif; t,f'Dwm

v pma&;q&m

v okawoD

v oli,fcsif; ausmf0if;udk

pmaye,fxJ qGJcscJhol.../
ykysyyf syEf Sihf cg;uke;f uke;f vrf;avQmuf&if a&SUukd cyfukdi;f udki;f
rsufrSefwyfxm;vQif rsufrSefay:u ausmfMunfhwwfol a[majym&if
vuf[efajc[ef tukefoHk;jyD; tm;yg;w& a[majymwwfol vlyk
oavmuf toHus,fol a[majymae&if; rsufrSefudk yifhwifvdkuf
vufudk cyfqwfqwf vIyfvIyfjyD; pl;pl;pdkufpdkufa[majymolrSm q&m
wifarmifoef; (oifhb0) jzpfygonf/ q&mausm0f if;u ol pmaye,f
xJa&mufvmwm vlaygif;rSm;vdkY qdkjyD; ajymjywwfonf/ xdkolrSm
wjcm; r[kw/f q&m wifarmifoef; yifjzpfonf/ rkH&mG om; oli,fcsi;f
ausm0f if;udk &efukeaf c:jyD; pmaye,fxJukd qGJoiG ;f vdkuo f l jzpfygonf/
q&mausm0f if; vlaygif;rSm;jcif;aMumifh uReaf wmfwYkd tck tusK;d aus;Zl;rsm;
&aeygonf/ aumif;aomrSm;jcif; jzpfonf/
q&mwifarmifoef;rSm rHk&mG om;jzpfonf/ tcktcsed x f d rHk&mG Zmwd
olUtarhtrd rf mS aexdkiaf o;onf/ rHk&mG onf tausmt f armfrsm; xGuaf om
e,fjzpfonf/ bmoma&; pmay Edkiif aH &;bufrmS ausmaf ZmudwåMd uD;rm;
aomolrsm; xGuo f nf/ vlo,HZmwxGuo f vdk obm0o,HZmwvnf;
xGufonf/ vlo,HZmwrSm ausmf0if; wifarmifoef; udkwm armif
opfqif; tHarmif rif;aqGEpS f ausmrf if;aqG Edkipf k;d wdkjY zpfonf/ uRefawmf
odoavmuf &GwMf unfhjcif;jzpfonf/ obm0o,HZmwrSm w½kww f kdY
tm½Hkusaom rHk&GmNrKdUtaemufbufrSm &dSonf/ csif;wGif;jrpf wpfzuf
urf;u vufyHawmif;awmif aMu;eD"mwfowåKrsm;jzpfonf/
pmzwform;odkU 257
vlrrSm;eJY
q&m wifarmifoef;udk vlcsif;rSm;aewwfMuonf/ Egress
u wifarmifoef; &do S nf/ olUukd uRefawmfwku Yd (ig;) wifarmifoef;[k
ac:onf/ ig;vkyfief;bufrSvmaomaMumifh (ig;) wifarmifoef;[k
ac:jcif;jzpfonf/ awmfawmfrsm;rsm;u q&mwifarmifoef; (oifhb0)
udk (ig;)wifarmifoef; ESifh rSm;avh&dSonf/ aemufwpfa,mufu
wifarmifarmifoef; jzpfonf/ wifarmifarmifoef; qdkonfrmS Edkiif aH &;
abm*aA'a&;&m uRrf;usifol wpfa,muf okawoDwpfa,muf/
,cif ppftpdk;& todki;f t0dki;f ESihf eD;pyfol/ xdkolESihvf nf; rSm;wwfMu
onf/ q&mwifarmifoef; (oifhb0) u a'gufwm wifhaqG\ trSm;
awmfyukH kd ay;pm&Si;f wrf;a&;&if; &Si;f jywm zwf&onf/ awmfawmfrsm;rsm;
rSm;Muaom wifarmifoef; jzpfonf/ ,ck uRefawmfa&;aom aumuf
aMumif;ydki&f iS rf mS wifarmifoef; (oifb h 0) jzpfygonf/ oifb h 0r*¾Zif;
t,f'Dwma[mif;/ [m;Awf ausmif;qif;/

oifhb0rS
uRefawmfh pmtkyfpifrSm oifhb0r*¾Zif; ta[mif;rsm; &dSonf/
rdk; The Wave csif;wGif; tawG;tjrif r*¾Zif;ta[mif;rsm;ESifh
wpfwef;wnf; tuefYwpfuefYrSm xm;xm;onf/ oifhb0xGufonfh
umvu ppftpdk;&vufxuf ppf0g'wdkY vQrf;vQrf;awmuf wefcdk;
xGm;csdef/ onfvdktcsdefrSm ocifpdwf"mwf jzefYcsda&; w&m;rsm;udk
oifhb0rSm a[mcJhonf/ pmwrf;wcsKUd ukd ydwyf ifjcif; cH&onf/ ocif
EdkifiHawmf pmtkyfESifh pmwrf;rsm; aqmif;yg;rsm; pmtkyfudk *syefrSm
yHkESdyfjzefYcsd&onf/ jrefrmjynfrSm jzefYcsdcGifhr&dS/ yHkESdyfcGifhr&dS/ uRefpdwf
oGif;aeaom uRefZmwfoGif;aeaom þacwfü uavmifjzifh wyfvSefY
owday;cJholjzpfonf/ vlMuD;vlaumif;pdw"f mwf udk,&f nfukd,af oG;
jrifhrm;onfh t&nftcsif;ESifh ocifpdwfrsm; EId;Mum;zdkY wwfEdkifoa&GU
pmayjzifh vIUH aqmfcohJ nf/ oifb
h 0\tcef;u@onf q&mwifarmifoef;
\ b0 jzwfoef;rIESifh qufpyfaeygonf/
258 rif;aoh
trSwf&&
q&m wifarmifoef;ESihf pum;0dki;f aqG;aEG;yGrJ sm;rSm twlajymMu
&if; qHkzl;onf/ ynm&yfqdkif&m aqG;aEG;yGJawGrSmvnf; uRefawmf
wufa&mufem;axmifzl;onf/ pm;yGJ0kdi;f rSm xrif;vufqHkpm;zl;onf/
vufzuf&nfqkdif twlxkdizf l;onf/ rkeYw f D twlpm;zl;onf/ rEÅav;rS
rHk&Gmudk um;wpfpD;wnf; twloGm;zl;onf/ uRefawmf odcsifwm
ar;zl;onf/ uRefawmfar;orQudk pdwfygvufyg pdwf&Snfvuf&Snf
ajzwmudk em;axmif zl;onf/ uReaf wmf rodrv SD u
kd af om taMumif;rsm;udk
ar;zl;onf/
q&mwifarmifoef;\tZÑwåukd uRefawmf zrf;rdorQ EIu d xf kwf
Munfhonf/ olUpum;rsm; olUpmrsm;ESifh uRefawmf &if;ESD;ygonf/
q&mESihf awGUvQif uRefawmfu q&m a&;xm;orQpmwrf;rsm;udk "m;jy
wdkufwwfonf/ xdkodkY "m;jywdkuf&ef ,laqmifvmaom vufeufrSm
refrk&d pD wpf(cf)wpfacsmif; jzpfygonf/ ]uRefawmfrh mS r&daS o;wJh pmwrf;
awG ay;ygOD;q&m}vdkY tm;remwrf; awmif;wwfonf/ q&mu vdkvkd
csifcsifay;ygonf/ uRefawmf "m;jywdkufp&myif rvdkyg/

rl0g'csJ,fe,f(vf)
q&mwifarmifoef;rSm pmtkyrf sm;rsm; yHkEySd jf zefYcsx
d m;wm r&dSyg/
uRefawmfqDrSmESpftkyfom &dSonf/ ocifEdkifiHawmf (aqmif;yg;rsm;
aygif;csKyf) pmtkyEf iS hf ,ciftpdk;& ydwyf ifcahJ om ynma&;aqmif;yg;rsm;
pmtkyfESpftkyfom jzpfygonf/ q&mwifarmifoef;rSm pmaye,frS
wpfqifh ynm&yfqdkif&m e,fajrudk ul;vl;oGm;onf/ pmaybuf
a&mufrvmawmh/ xdkYaMumifh q&mhpmrsm;rSm pmtkyt f aejzifhawGU&onf
xuf pmwrf;taejzifhom awGU&onf/ xkdpmwrf;rsm;rSmvnf; yHkESdyf
jzefYcsjd cif; r&dS/ qdki&f me,fy,frsm;rSm oufqkdio f lrsm;xH tDvufxa&m
epfAm;&Sif;jzifh ysHUESHYpdrfh0ifaewm rsm;onf[k xifonf/ uRefawmfhrSm
q&mhpmwrf; trsm;tjym; &do S nf/ uGejf yLwmxJrmS uReaf wmf xkwx f kwf
pmzwform;odkU 259
zwfavh&Sod nf/ rl0g'a&;&m jynfolUa&;&mpDrHtkycf sKyfrI Edkiif Ha&;jzpfpOf
tjrifrsm; ½Iaxmifhrsm; tqdkjyKcsuf tdwfzGifhay;pmrsm; jzpfonf/

omrefA[kokw&½Hk zwf&onf r[kwf


q&m wifarmifoef;taeESifh okawoee,fbufrSm ajccsjyD;
uwnf;u rl0g'ta&GUtwGuf tm½Hkpdkufí wGef;onfukd awGU&onf/
xdkYaMumifh q&mhpmrsm;rSm jynfoltrsm; zwfavh&dSaom *sme,f
owif;pm pmrsuEf mS rsm;rSmxuf rl0g'tqHk;tjzwfay;Edkirf nfh olawGqD
a&mufEkdirf nfh vrf;aMumif;ay:rSm t"du&dSaeonf[k xifonf/ onf
tcsuEf Spcf kESihf ywfoufjyD; uRefawmf rSm;Edkiyf gonf/ uRefawmfhtjrif
,lqcsufom jzpfygonf/ þvkyf&yfonf okawoDwpfa,muftzdkY
rSefuefonf[k jrifonf/ taMumif;rSm ynm&yfqdkif&mawGU&dScsuf
pOf;pm;csuf oHk;oyfcsufrsm;onf pmtkyfpifay:rSm tdyfaevdkYr&/
vufawGUouf0if vIyf&Sm;&rnf/ xdkodkY ouf0ifvIyf&Sm;&eftwGuf
OD;wnfcsuf rSeu f efzYkd vdo
k nf/ q&mhpmrsm;rSm omref A[kow k &&eftwGuf
zwf&I&onfh pmrsm; r[kwf/ tysif;ajyzwf&ef pmwrf;rsm; r[kwf/
rl0g'a&;&m oHk;oyfcsupf mwrf;rsm;jzpfonf/ vufawGUtvkyaf xmifhrS
MunfhzdkY pOf;pm;csufrsm;jzpfonf/ jynfolUa&;&m pDrHtkyfcsKyfrIu@
Edkiif Hawmf,EÅ&m;MuD;twGuf OD;aESmuftpmoGw&f ef pmrsm; jzpfonf/
jrefrmhEkid if aH &;tiftm;pkEiS hf rl0g'csrw
S zf kYd vkyyf kid cf iG &hf x
Sd m;olrsm;twGuf
pm;oHk;&efrsm;jzpfonf/

wkyp&m
q&mwifarmifoef;ESihfywfoufjyD; uRefawmf twkckd;rdwmawG
&dSonf/ q&m pmoifonfhtcgü vnf;aumif; a[majymonfhtcgü
vnf;aumif; oHk;aomtrlt&m [efyefEiS hf avoHwke;f twuf tusukd
uRefawmf twkcdk;onf/ vGefcJhaom 3 ESpfausmfavmufu uRefawmfh
twkck;d rIrmS ydkí odomonf/ tckawmh wcsKUd [efyefrsm;rSm uReaf wmfrh yl kid f
260 rif;aoh
vkdvdkjzpfoGm;onf/ uRefawmfu uRefawmfoabmusonfrsm;udk
uRefawmfhudk,fxJ a&mufatmif þodkY vkyfwwfonf/ aemufwpfck
&dSao;onf/ q&mwifarmifoef; pmwrf;rsm;udk zwfjyD; uRefawmfhrSm
enf;ESpfck&onf/ ¤if;rSm yHkpHcsrI 'DZdkif;ESifh a&;[efjzpfonf/
q&mhpmwrf;rsm;\ yHkpHcsyHkudk uRefawmfoabmusonf/
uRefawmfh [m',ESihu f kduo
f nf[k ajymvQif ydkí rSerf nf/ uRefawmfu
pmwdkayp a&;ol aqmif;yg; pmwrf;a&;om;ol jzpfonfhtwGuf q&mh
[efukd uReaf wmfq
h rD mS yGm;,lvu kd o
f nf/ aemufwpfcrk mS a&;[efjzpfonf/
pmwrf;awG pa&;pOfwke;f u ynm&yfqkid &f mpmwrf;rsm;udk pum;ajyjzif
pmqefqefa&;&rnf[k uRefawmf yHkaowGux f m;onf/ q&mh pmwrf;
rsm;udk zwfjyD;awGUvkdu&f csed rf Sm uRefawmfh t,ltq ajymif;oGm;onf/
pmwrf;udk pum;ajymeJYvnf; a&;vdkY&onf...qdkwm/ pmwrf;wcsKUd ukd
uRefawmf wkyí a&;Munfhonf/ tqifajyonf/ xdkYaMumifh uRefawmf
oabmacGUonf/

onfvdk
uRefawmf a'gufwmatmifjrif *sL; ESifh q&mwifarmifoef;wdkY
&wemyHkwuúodkvfrSm pum;0dkif;wpfck vkyfonf/ tJonfwkef;u
q&mhpum;udk tckxd oabmacGUaeonf/ taMumif;u 'Dvdk/
wuúodkvfausmif; ynma&; acgif;pOfESifh ajymMuonfjzpfí
taMumif;t&mrsm;rSm wuúodkvftaMumif; ynma&;taMumif;
wuúodkvfausmif;om;b0taMumif; oifMum;rI oif,lrItaMumif;
ynmh&yf0ef; taMumif;rsm;jzifh odki;f 0dki;f ajymaeMuonf/ onfae&mrSm
q&mr *sL;u wuúodkvfausmif;om;b0taMumif; ajym&if; tcspf
taMumif; a&mufoGm;onf/ &ifckefrIrsm;taMumif; a&mufoGm;onf/
tcspEf iS hf ynma&;taMumif; a&maxG;a&mufomG ;Muonf/ þtaMumif;
t&mrSm q&mwifarmifoef;u pum; vHk;wpfpk ypfoGif;vdkufonf/
]tcspfudkvnf; wuúodkvfrSm bmom&yfwpfcktaeeJY oifvdkY
pmzwform;odkU 261
r&Edkifbl;vm;...}
ausmif;om;rsm; oabmacGUomG ;onf/ ausmif;om;rsm;omru
ausmif;olrsm;vnf; oabmacGUomG ; onf/ atmufrS em;axmifaeaom
q&m^q&mrrsm;\ rsufESmuvnf; jyHK;pdpdawG jzpfoGm;Muonf/ xdkY
aemuf vufckyfoH wajzmif;ajzmif;u [def;ceJ xGufvmonf/
q&m wifarmifoef; pum;udk em;axmif&if; tdkif;pwkdif;MuD;
rdeYcf Jhaom tqdktrdeYw
f pfckukd owd&oGm;onf/ ]wDxGirf Iqkdwm [mo
ÚmPfEiS hf ,SOaf omtod...}/ uRefawmfph w
d x
f rJ mS rSwcf sucf svku
d o
f nf/
]ighrSm &dSwJh todawGudk [moÚmPfeJY uGyfn§yf&r,f...} [lí/

zrf;qkyfrdaom pdefwHk;rsm;
q&mwifarmifoef;ESifh ywfoufí uRefawmfhtjrif t,ltq
awmfawmfrsm;rsm; ajymif;cJhzl;onf/ txl;ojzif ordkif;jzpf&yfrsm;ESifh
Edkiif aH &;jzpfpOfrsm;udk Munfo h nft
h cg oHk;onfh rSeaf jymif;rsm;axmifrh sm;
jrifuGif;rsm; MunfhyHkjrifyHkrsm;ESifhywfoufí jzpfonf/ bmudkrS
w&m;ao ,lvkrYd &onfh t,ltqrSm uRefawmft h zkYd ydkrkcd kid rf mvmonf/
qifwpfaumifvHk;udk jrifatmifMunfh&if tajzu wpfrsKd;xGufonf
r[kwfvm;/ rSefajymif;wpfvufcsif;pDjzif axmifhwpfaxmifhcsif;pDrS
wpfvn S jhf cif;jyjyoGm;aom jrifuiG ;f udk uReaf wmfjrifc&hJ onf/ xdakY Mumifh
uRefawmfhrSm buftpGJyg;vsaom "mwfcHukd wnfaqmufEkdicf Jhonf[k
xifonf/ vufn§Kd;xkd; tjypfzdkYjcif;\ taMumif;w&m;udk uRefawmf
*CeP em;vnfoGm;onf/ q&m wifarmifoef; aus;Zl;aMumifh
jzpfonf/ q&muawmh uRefawmf tJonfvkjd zpfomG ;wm odrnf rxif/
uRefawmf q&mESifhpum;ajym&if; uRefawmfzrf;,lrdaom pdefwkH;rsm;
jzpfygonf/
tcspfudkvnf;
wuúodkvfrSm bmom&yfwpfcktaeeJU
oifvdkU r&Edkifbl;vm;/
wifarmifoef;
262 rif;aoh
ar;cGef;rsm;
aemufwpfck &dSao;onf/ ¤if;rSm ar;cGef;rsm;ESifh ywfoufí
jzpfonf/
uRefawmfh tvkyrf Sm oifMum;a&;tvkyu f kd vkyaf e&aom tvkyf
jzpfonf/ ynmt,ltqrsm; oHk;oyfyHk ,lqyHkenf;emrsm;udk q&m
wifarmifoef;qDrS uRefawmf cyfrsm;rsm; &xm;onf/ ynma&;twGuf
oifMum;a&;twGuf ar;cGef;rsm; tjrJvdkvdk xkwfjyD; oifwwfzdkY
q&mhqDu uRefawmf &cJhonf/ onfh aemufykdi;f uRefawmf pmoifvQif
oifwef;rsm;udk tjrJvkdvkd ar;cGe;f rsm; csay;wwfonf/ ar;cGe;f rsm;udk
uRefawmfu qifhumqifhum xkwfonf/ onfar;cGef;rsm;udk pOf;pm;
MunfhzdkY ajymonf/ a[majymyGJ wcsKdUwGifvnf; xdkenf;vnf;aumif;
jzpfonf/ uRefawmfu b,fawmhrS tajzray;/ pOf;pm;p&m rsm;om
ay;onf/ pOf;pm;p&mtwGuf taumif;qHk;vufeufrSm ar;cGef;rsm;
jzpfonf/ ar;cGe;f rsm;udk wpfckcsi;f pD xkwjf y&if; cifAsm;wdkY udk,w
f kdif
vnf; ar;cGef;awG xkwfMuzdkY wdkufwGef;EId;aqmfvdkufonf/ em;axmif
olrsm; pdwfarmí usefcJhonf/ þenf;rSm q&mwifarmifoef;qDu
&í uRefawmfoHk;aom oifMum;a&; enf;emwpfckjzpfonf/

jrifq&m Mum;q&m
q&mu ighenf;udk rif; b,fvkd ,lok;H qdkjyD; wpfcgrS rajymcJyh g/
uRefawmfwdkYu rsKd;qufcsif; uGmjcm;onf/ wu,fawmh q&m
wifarmifoef;rSm uRefawmfhtazt&G,f/ q&m wynfhvnf; r[kwf/
uRefawmfu Edkiif Ha&;rSm aemufayguf/ pma&;oufuvnf; uavmif
ikyfwkwf oGm;ikyfwkwft&G,frQom &dSao;onf/ tvkyfcsif; &Hzef&Hcg
xdawGUMuonfrS vGJí teD;uyfxad wGU usiv f nfae&onfh e,fy,frSm
&dSrae/ xdkYaMumifh q&mESihf uRefawmfu wpfESprf S wpfacguf ESpaf cguf
avmufom awGUMu qHkjzpfMuonfh tajc taeom &dSonf/ odkYayr,fh
uRefawmfhjrifq&m uRefawmfhMum;q&m jzpfygonf/ uRefawmfwdkY
rsK;d qufonf udk,haf &SUu wpfqifhausmf rsK;d qufqDu tckvkdyHkpHrsK;d om
pmzwform;odkU 263
oifMum;cGifh &Mu&onf/ uRefawmfwdkY avhvmaom vlrIodyÜHe,f
Edkiif aH &;e,fy,frmS pepfwus oifMum;rcHMu&ao;/ odyrf MumcifurS
wuúodkvf y&0kPfrSm xdkodkYaom tcif;tusif;rsKd; pwifvmcJhonf/
tenfxdkifaom taetxm;odkY ra&mufao;/

Munfhaeom;yJ
uRefawmfESifh q&mh t&G,frSm tawmfuGmaomfvnf; uRefawmfh
emrnft&if;udk wdwdususac:onfudk uRefawmfawGU&onf/ 2017
wke;f u uRefawmf pmtkyx f kww
f mudk odonf/ xdkYaMumifh uRefawmfESihf
awGUawmh uRefawmfhpmtkyfudk awmif;onf/ tpu uRefawmfu
q&mhukd ay;zdYk pOf;pm;rdygonf/ odaYk omf ray;awmh[k qH;k jzwfxm;jyD;om;
jzpfonf/ taMumif;rSm uRefawmf udk,hfukd,u f kd rvHkrvJ jzpfvkdYjzpfyg
onf/ uRefawmfhvkd iajrmufiajcmuf pmorm;wpfa,muf vli,fawG
twGuf pdwfxJ&dS&ma&;xm;aom pmtkyfudk rl0g'udpöawG a&;om;ol
q&mzwfzdkY ray;0Hh/ uRefawmfhpmudk zwfcdkif;onf jzpfaeOD;rnf/
pmwdkinKd aygufpa&;aom pmtwGuf q&mhtcsed u f kd rzJhapvdkíray;zdkY
qHk;jzwfvdkufjcif;jzpfonf/ 'gudk q&m wifarmifoef;u rif;aoh
pmtkyu f kd wul;wu EIwu f xkwaf wmif;awmh uRefawmf 0rf;yef;wom
ay;vdkufonf/ uRefawmf oabmacGUoGm;onf/ uRefawmfhpmtkyf
zwfwm rzwfwm tomxm;/ uRefawmfhvkd touf (30) wef;atmuf
csmwdwv f kyaf ewmawGukd *½kwpdkuMf unfhaeom;yJ[k em;vnfvku d í
f
jzpfonf/
n 9 ; 00
2 Zefe0g&D 2019 / rif;uGef;awmif½dk; /

p
rif;Zif
a&;om;csurf sm;rSm uRefawmfh xifjrif ,lqcsu?f
uRefawmfh aumufcsufrsm;om jzpfygonf/ uRefawmfh
twåaemrwåjd zifh Munfhonf jzpfí uRefawmfh tjrifouf
oufomjzpfaMumif; trSmpm yg;vdkufygonf/

]bmuav} ya&m'uf
rif;Zif (odkrY [kw)f bmuav ya&m'uf vdkY emrnfwyfvu kd cf sif
onf/ udkrif;Zifvkd vlwpfa,muf jrefrmjynfrmS &daS ewm tzdk;wefonf/
taMumif;rSm i,f&G,fEkysKdaomol tu,f'rpfeef;awmfu xGufcJhol
jrefrmha&ajroabmudk ESpv f kdzG,af jymwwfol ynm&yfqkdi&f m oabm
xm;tjrifawGudk jrefrmqefqef wifjy ajymqdkwwfol...ponfh
tajctaersm;aMumifh jzpfonf/
pmzwform;odkU 265
udkrif;ZifjyD;cJhonfh ausmif;u bmuav/ urÇmhxdyfwef;
wuúokv
d xf rJ mS ygonf/ jrefrmjynfu vlwpfa,muf onfvkt
d qifrh sK;d
&wm *kPf,lp&m/ wefzdk;wufp&m/

wm&mjidrf;csrf;
udkrif;Zif&JUb0jzwfoef;rIudk wdkYxdcsifygonf/ udkrif;Zif
taMumif;udk uRefawmfrsm;rsm; rodyg/ udkrif;Zifu tajccHynm
ausmif;om;b0rSmwif EdkifiHa&;vIyf&Sm;rIxJ yg0ifcJhonf/ xdkYaemuf
e,fpyfa&mufonf/ *sme,fvpfb0eJY xdki;f -jrefrm e,fpyfwpfavQmuf
ul;vl;usiv f nfonf/ xdkYaemuf tu,f'rpfvkdi;f buf ul;oGm;onf
xifonf/ onftcsufrSmvnf; rqef;/ [dk;t&ifu wm&mjidrf;csrf;
emrnfeJY tawG;tjrifrSm pmawG a&;uwnf;u udkrif;ZifqDrSm
okawoDwpfa,mufvdk "mwfowådrsKd; &dSaewmudk tuJcwfEdkifonf/
okawoetjrifjzifh rSefajymif;&Snf&Snf xkwfMunfhwwfaomol
wpfa,muf tu,f'rpfe,fy,fa&mufomG ;wm vlUtzGJUtpnf;twGuf
tusK;d &do
S nf/ udrk if;Zifu touf 40 ausmu f av;ESihf Edik if aH &;odyyHÜ g&*l
bGJU &onf/
q&mwifarmifoef; (oifhb0) eJYawGUawmh ajymjzpfonf/
wcgu q&mMuD;jroef;wifhu wm&mjidrf;csrf; emrnfeJY a&;oludk
rSwcf suaf y;zl;onf[k ajymonf/ b,fov l vJ kYd ar;zl;owJ/h aemufawmh
tvm;tvm&do S nfo h abmrsK;d ajymonf xifonf/ qdkvk&d if;oabmu
q&mjrvdk vlu udkrif;Zif&JUADZ"mwfcHukd pmudk MunfhjyD; ajrmfjrifrSe;f q
vdkufonfh oabm/ q&mjr rrSm;yg/ udkrif;Zifvdk vlrSm ADZ"mwfcH
tjynfhyg&dSjyD;om;/ olu i,f&G,fpOfuwnf;u awmufrnfhrD;cJ
w&J&J/
udkrif;ZifEiS hf tjyifrmS vlcsi;f cifrifonf/ odakY omf &if;ES;D onf[k
awmh rqdk/ toufcsif; rsKd;qufcsif; uGmonfav/ uRefawmfu
tckrS csmwdwf/ jyD;awmh udkrif;Zifu bmuav xGuf/ uRefawmfu
266 rif;aoh
rEåav;wuúodkvfxGuf/ udkrif;Zifu ynm&Sif uRefawmfu omref
anmifn/ awGUMuqHkMuvQifawmh vIu d v f u
Id v
f SJvSJ&Sod nf/ udkrif;Zifu
ude;f MuD;cef;MuD; vkyw f wfol r[kw/f nDtpfukv d kd ajymqdk qufqo H nf/
yGiyhf iG v
hf if;vif; &doS nf/ [mo"mwfcv H nf; MuG,o f nf/ pum;ajym&if
tm;yg;w&ajymwwfonf/ oltm;,ljyD;ajymvQif rsuv f Hk;MuD; jyL;jyL;
vmonf/ a0g[m&zvS,rf Ivnf; uRrf;usio f nf/ zDvkdqkdzD arTaESmuf
xm;oljzpfreS ;f odomonf/ zDvkq d kzd D qdkwmvnf; ta&SUa&m taemufa&m
pHkvdkY/ Ak'¨tbd"r®mudkvnf; tawmftm½Hkusonf xifonf/
wm&mjidr;f csr;f emrnfeYJ a&;aom tawG;tjrifu pmrsm;onfvnf;
tawG;tac:ydki;f rsm;onf/ 'óe ydki;f rsm;onf/ olUpum; olUa[majym
csufawGudk em;axmifvQif 'óeduaA'udk aumif;aumif;ausvnf
xm;rSef;odEdkifonf/

a,mrif;MuD;aygufp
udkrif;ZifrSm xl;jcm;aom tcsu&f Sdonf/ wpfckru &dSrnfxif
onf/ odkYaomf uRefawmf EIdufxkwfrdoavmuf a&;jycsifonf/
udkrif;Zifonf a,mrif;MuD; OD;bdk;vIdifudk pHjyK tm;us[efwlonf/
rdk;rc a&'D,kd tpDtpOfrmS uwnf;u udkrif;Zif&UJ a,mrif;MuD;taMumif;
tom;ay;a&;om;csufawGudk zwf&zl;onf/ jrefrmynm&SdMuD;rsm;\
tcef;u@udk a&;onf/
udkrif;Zif pdwxf JwGif taemufwkdi;f ynm&yfawGukd jrefrmhajreJY
udu k af tmif vky&f rnf[al om tpGMJ uD;MuD;rm;rm; jrKy0f ifaeonfxifonf/
pum;vHk;oHk;pGyJ krH sm;onf jrefrmhem;eJu Y kud af tmif &SmazGok;H pG&J efvkad Mumif;
,HkMunfoljzpfonf/
Ak'¨bmomrSm &dSaeonfh "r®oabmw&m;rsm;udk Edkiif Ha&;e,fxJ
qGJac:vmwwfonf/ olUt&ifu ocifpk;d wdkY udkukad rmifMuD; (tnrn
OD;cspv f idI )f wdku
Y þodkY vkycf ahJ Mumif; ajymonf/ c&pf,mef omoemjyK
,k'oefuvnf; þenf;udk oHk;cJhonf[k ajymjyefonf/ ,k'oef
pmzwform;odkU 267
jyKpkcJhaom or®musrf;pm (jrefrmjyef)onf wu,fh bk&m;a[mo@
mefaqmifavmufatmif jrefrmwdkY em;wGif udkun
f DcJhaMumif; ajymonf/
tEky#davmr ½kyf0g' qdkaom bmomjyefcsuf/ vlESifh ywf0ef;usif
tnrn oabmw&m; ponfh toHk;wdkYukd jrefrmwdkY ESpaf xmif;tm;&
&dScJhaMumif; yrmjyí ajymonf/
EdkifiHa&;qdkwm
tvSLay;aewmr[kwfbl;
rif;Zif
UMFCCI a[majymcsuf 2014/
ypö, owåd
aqG;aEG;yGJwpfckwGif udkrif;Zifu ew¦dypöa,mtaMumif;udk
ajymonf/ &dSjcif;jzifh aus;Zl;jyKvdkY &ovdk r&dSjcif;tm;jzifhvnf;
aus;Zl;jyKEdkiaf Mumif;ajymonf/ rvdkorl sm;u 0dki;f í wG,Mf uawmhonf/
uRefawmf avhvmrdoavmuf udkrif;Zifu oabm½dk;jzifh yrmjyKaumif;
atmif ajymae&if; cHwGif;vkdufí ajymvdkufjcif;jzpfrnf xifonf/
odkYaomf Oyrmu aumif;oGm;onf/ vuf&dStajctaeESifh [yfoGm;
onf/ pyfomG ;onf/ xkaYd Mumifh wcsKUd twGuf rESpNf rKdUp&mjzpfomG ;onf/
Edkiif Ha&;a&yGuu f av; xçoGm;onf/ wcsKUd u emrnfwyfao;onf/
ew¬dypöa,m rif;Zif... [lí/
odkYaomf ynmwwf ynm&SifwdkY tzdkY olwdkYtvkyfudk olwdkY
wpdkufrwfrwf vkyfaeMurnf[k ,HkMunfonf/ jzpfpOf tajctae
t&yf&yfukd EIu d xf kwaf 0zefoHk;oyfjcif;onf olwkdY tvkyf r[kwv f m;/
jrifonfudk jrifonfhtwkdif; vlxkem;ESifhudkufatmif vGwfvyfpGm
a[majymjcif;u olwdkY wm0ef r[kwfvm;/
uReaf wmft h aeESihf ud,
k t
hf vkyu
f kd ud,
k f yDyjD yifjyif vkyaf eolawGukd
av;pm;onf/ MunfnKdonf/ apwemxnfhí vkyfvQif ydkí av;pm;
onf/ ynm&SifwdkY rnfonf vGwfvyfaom uGif;jyifwGif usifvnf
usupf m;onf r[kwv f m;/ uRefawmfwkYd abmifrcwfoif/h vGwv f yfpmG
268 rif;aoh
jrL;wl;rSom tdkif'D,m tESpfrsm;udk jrefrmhvlUtzGJUtpnf;u &&dSrnf
jzpfonf/

jrefrmh"mwf
udkrif;Zifu wdraf umaewmawGukd jyefazmfvkdonf/ taemuf
wdik ;f csn;f taumif;r[kw/f jrefrmrSmvnf; taemufvkd aumif;aewmawG
&dSwmudk odapcsio f nf xifonf/ taemufwkdi;f vpfb&,'Drkdua&pD
enf;emrsm;udk &dScJhjyD;om; jrefrmhtoHk;tEIe;f awGjzifh jzefYcsv
d k[d ef&So
d nf/
vpfb&,f 'Drkdua&pDukd jrefrmh em;eJYukduaf tmif wifoGi;f zdkY jzpfonf/
taemufwdkif; ynmwwfwpfa,muf jrefrmha&ajreJY "avhudk þrQ
wefzk;d xm;oljzpfaMumif; od&wm 0rf;omvSonf/ 0rf;ajrmufvo S nf/
taemufwkid ;f ynmwwfayr,f taemufwkid ;f rqef/ jrefrmqef onf/
ta&SUqefonf/ jrefrmha&ajrrSm wefzkd;awG ude;f 0yfaewmudk udkrif;Zif
aumif;aumif;odonf/ xdkY aMumifh &oavmuf wl;azmfcsicf o hJ jl zpfonf/

olUenf;
udkrif;Zifonf t&G,faumif;/ tckrS (45) ESpf/ jrefrmjynfrSm
ynm&Sifppfppf &Sm;vSonf/ a&maMumform;rsm; rsm;onf/ udkrif;Zif
onf qifp, G ef ef;rScsn;f aeol r[kw/f &wwforQ atmufajcqif;Munfo h l
[k xifonf/ oGm;Edkifoavmuf oGm;í penf;emwwfonfh tusifh&dS
onf/ Edik if aH &;tay:xyf taqmufttHu k kd teD;uyf avhvmapmifMh unfo
h l
jzpfonf/ atmufajcudkvnf; rSeaf jymif;&Sn&f Snjf zifhMunfhwwf onf/
olUrSm &dSxm;ESifhaom oDtdk&Drsm;udk ay;xm;csufrsm;jzifh jznfh&ef
MudK;pm;onf/
udrk if;Zifonf jrefrmpmausaom Edik if aH &;ynm&Siw f pfa,mufjzpf
onf/ xdakY Mumifh uReaf wmfwkYd uHaumif;onf/ taemufwkid ;f ynmwwf
jrefrmwdkYu taemufwkdif;eYHxGufwwfonf/ udkrif;Zifu tJonfvdk
r[kwf/ jrefrmhpmayudk EIdufEIdufcRwfcRwf avhvmxm;olrSef; odom
pmzwform;odkU 269
onf/ Ak'¨pmayudkvnf; aumif;aumif; ESHYpyfoljzpfonf/ xdkYaMumifh
aqmif;yg;rsm;udk jrefrmvdka&;vQif taemufwikd ;f [ef rxGu/f acsmonf/
oGuo f nf/ zwfvkYd aumif;onf/ jrefrm[ef tjynfyh gonf/ zwf&aom
pmonf taemufwkdif;teHY rxGuf/ jrefrmeHYxGufonf/ t*Fvdyfvdk
a&;vQifawmh wu,fh tu,f'rpform;/ olUpmudk a0zef apmaMum
rSwcf sujf yKavmufatmif uReaf wmfrmS avmufavmufvm;vm; &drS xm;/
odkYaomf tuJcwfrdoavmuf ynm&yfqdkif&m ta&;tom;xJ wGif
omrefynm&Siftqifhxuf ausmfvGefxm;olqdkwmudk aumif;aumif;
em;vnfvdkufonf/

ol
udkrif;Zif\ b0 taMumif; EIdufEIdufcRwfcRwf odrxm;yg/
nDtpfukd oHk;a,muf nDr wpfa,muf &dSonf[k od&onf/ armifESr
awG emrnfwiG t f m;vHk; ]Zif}awGygonf/ rif;Zif oufZif atmifarmfZif/
EdkifiHa&;rdwfaqG wpfa,mufu ajymzl;onf/ udkrif;Zif tazwkdYu
ocif Z if h * d k P f ; om;awG . .. wJ h / ocif Z if qd k o nf r S m Armjynf
uGefjrLepfygwDxJrS xdyfydkif;acgif;aqmifwpfOD;/ udk,f&nfudk,faoG;
aumif;jyD; t½dk;cH &dSonfh uGefjrLepfacgif;aqmifwpfOD;/ udkrif;ZifwdkY
tazu olUom;rsm;udk ]Zif} awG xnfjh yD; rSnv hf ku
d o
f nf[k ajymonf/
udkrif;ZifeJY awGUawmh rar;jzpf/ awGUvQif ar;OD;rnf/

yDtdwfcsf'D vrf;aMumif;
udrk if;Zifu Edik if jH cm;rSm ausmif;wufae&if; jrefrmjynftaMumif;
pmrsm; vSr;f vSr;f a&;onf/ jrefrmjynfta&;udk jynfyrS tjrJ tuJcwfae
onf/ udkrif;Zif\ r[mbGJUusrf;u ]w½kwfjrefrmqufqHa&; vrf;
aMumif;ay:u ta&SUajrmufa'o wdkif;&if;om; y#dyu©wdkY&JU aMumif;
usKd;quf}/ t*Fvdyfvdkawmh 'The Impact of Ethnic Conflicts in
Northeastern Burma on Sino-Burma Relations'/ yg&*lusr;f uawmh
270 rif;aoh
jrefrmEdkiif &H UJ t&yfbufppfbufqufqaH &;taMumif; jzpfrnf xifonf/
wdwdususawmh rod/ rSm;Edkifonf/
xl;jcm;onfu udkrif;Zifonf jrefrmjynfrSm q,fwef; rjyD;cJh/
9 wef;ausmif;om;b0ESifh e,fpyfa&muf oGm;onf[k od&onf/
odkaY yr,fh e,fpyfa'orSm *sme,fvpftjzpf usiv f nf&if; tvm;tvm
&dSaomolwpfa,muf oleJYtyfpyfaom ae&mXmeudk qdkufqdkufNrKdUNrKdU
a&mufoGm;onf/ ynm&yf0ef;udk a&mufoGm;onf/ jrefrmjynfu
tajccHynm rjyD;pD;cJah om olwpfa,mufu Edkiif jH cm;rSm wuúokv d yf nm
oifcGifh&cJhonf/ EIdif;,SOfMunfhvdkufvQif jrefrmhtjzpfESifhuGmygh/
Edik if jH cm;rSm wuúov kd yf nmoifciG hf &onfuvnf; omreftqifrh Qr[kw/f
r[mbGJUrSonf yg&*lwef;txd wufcGifh&onf txd/
t&nftaoG;&dSaom oludk ausmif;awmfu aumuf,lonf/
vGwv f yfonfh wuúokdvf vGwv f yfonfh ynm&yf0ef;/ 'Dvkd wuúokvd f
rsK;d awG&aSd om Edkiif u
H urÇmxdyw f ef;tqifah &mufwm rqef;/ udkrif;Zif
u olwdkY EdkifiHzGm; r[kwf/ jrefrmEdkifiHzGm;/ yg&*lwef; wuf&onfu
bmuavrSm/

0*D¾rsm; t&SmxGuf
bmyJajymajym udkrif;Zifu yg&*l usrf;jyD;jyD;csif; jrefrmjynf
jyefvmzdkY pdki;f jyif;onf/ xdkaY Mumifh a&mufonf/ jrefrmjynfukd penf;em
xGufonf/ oleJY pkvdkY &r,fholrsm;udk &SmazGonf/ atmufajc jzpfpOf
udkvnf; pl;prf;avhvm&if;vnf; ygrnf/ xdkYaemuf awGUoGm;ygonf/
oHvdkufonf oHudk &SmpjrJ/ "mwfqdkwm wl&mpkpjrJ/
jrefrmjynfü ISP qdkjyD; tzGUJ wpfckay:vmonf/ okawoetay:
tajccHonfh Edkiif aH &;ynmwwf tkypf k/ okawoepmwrf;rsm;a&;onf/
r*¾Zif;wpfapmif yHkrSex f kwo f nf/ avhvmawGU&Scd surf sm;udk aqmif;yg;
pmwrf;taejzifh a&;onf/ jyD;awmh wpfEdkifiHvHk;udk yHkEdSyfjzeYfcsdonf/
jrefrmjynfwGif tHk;tHk;uRwfuRwf jzpfvdkufonf/ jrefrmydkif; EdkifiHjcm;
pmzwform;odkU 271
owif;rD'D,mrsm;eJY csw d q
f ufjyD; aqG;aEG;cef; wcsKUd vkyo f nf/ &efukef
rEåav;wdkYrSm aqG;aEG;0dkif;rsm; vkyfonf/ a,mrif;MuD;Z&yf qdkjyD;
emrnfay;jyD; vkyfonf/ vlxku 'gawG 'Dvdk&dSyghvm;qdkwmudkawmh
owdxm;rdvdkufonf xifonf/
EdkifiHa&;onf onfhaemufydkif; ]zefpD}vdk jzpfvmonfvm;
rajymwwf/ uRefawmfuawmh pum;0dkif;aqG;aEG;yGJrsm;udk onfvdk
rjzpfapcsi/f odakY omf rnfoykYd ifjzpfap ysi;f í avsmif;jyD; tdyaf eonfxuf
pmvQifawmh aumif;onf/ bmrS rvkyfwmxuf pmvQif wpfckck
vkyaf ewmu aumif;onf/ udkrif;ZifwkYd tkypf k wpfckckukd tjrJtm;xkwf
aewmjrif&vdkY 0rf;omvSonf/ jrefrmjynfu &Dae;qefYacwfukd a&muf
oifhaejyD/ a&mufcsdefwefjyD/ tajymif;tvJuvmjyD/ &Dae;qefYu r&J
w&J r0Hhw0H rvIyw f vIy/f jrefrm jynfonf qJjcif;ESihf a0zefapmaMum
jcif;udk cGJjcm;em;rvnfao;/ Edkiif Ha&;onf ig;pdr;f onfwef;vdk ayguf
yef;av;q,fajymaeonfh yvufazmif;MuD;ozG,/f onfvrf;aMumif;u
azmufxGufzdkY tu,f'rpfqefqef aqG;aEG;yGJ yvufazmif;wpfckudk
zefwD;vdkufonf[k jrifonf/ udkrif;Zifu tdkif'D,mrJef;/

vlxkeJY tyfpyfap
udkrif;Zif a[majymcsurf sm;rS ]Public Intellectural} qdkonfh
pum;vHk;udk cyfrsm;rsm; ajymwmMum;&onf/ ynm&Sifrsm;onf
qifpG,ef ef;rSmwif pHjref;raeoifh/ vlxkMum;rSm wdk;0ifjyD; vlxkem;eJY
udkun
f Datmif a[majymí Edkiif Ha&;jzpfpOfukd em;vnfatmif vkyaf y;&
rnfqdkonfh oabm/ wpfzufuvnf; a[majymaqG;aEG;yGJawG[m
vlxkonf;ajcBuKduf pum;vHk;rsm;ESihf vrf;qHk;raebJ ynm&yfqkid &f m
&Iaxmifeh YJ csn;f uyfaqG;aEG;wm vky&f r,fqkw
d t
hJ aMumif; vSKUH aqmfonfh
oabmudkawGU&onf/ uRefawmfh [m',ESifhudkufí uRefawmf BuKduf
onf/
272 rif;aoh

udkrif;Zifukd [dkw,fcef;rxJu ynm&Siv f kYd tyemr ajymMuwm


Mum;&onf/ &G,fwl tvTmtkyfpkrsm;u onfvdk jrifMuwm rqef;/
olUacwfolUtcgESifh olUtxGmESifh jzpfygvdrfhrnf/ uRefawmfhtaeeJY
rSwfcsuf ray;vdk/

þodkY
tdki'f D,morm;[m tmPmyvufazmif;eJY eD;rS vufawGU&v'f
rsm;udk zefwD;Edkifonf/ þodkYjzpf&ef udkrif;Zif tm;xkwfcJhonfukd
awGU&onf/ wyfzufESihf &if;ESD;aomqufqHa&;&dSaomfvnf; 'Drkdu&uf
wpftkyfpkrsm;tay: wdrf;nTwf[ef &dSygonf/ xdkYaMumifh 2015 t&yf
om; tpdk;&opftwGuf ay:vpD txkyt f ydk;opf wifoiG ;f &ef &nf&,G cf hJ
onf[k xifonf/ odkYaomf tcif;tusif;opfu udkrif;Zifudk vuf
rurf;/ jrefrmjynftwGuf epfemonf[k jrifonf/ em;axmifjcif;onf
vufcHjcif;r[kw/f vufcHjcif; vufrcHjcif;udk tomxm;/ em;axmif
oifhonf[k jrifonf/ udkrif;Zifu em;axmifoifhol pm&if;rSm
ygonf[k uRefawmf ,HkMunfonf/
xdakY emuf wdki;f &if;om; tkypf kbuf (cGex
f eG ;f OD;wdb
kY uf) penf;em
xGufonf/ uGif;topfrSm taetxm;rSefudk od&ef penf;em rsm;rsm;
pmzwform;odkU 273
xGufzdkY vdkonf [laom t,ltqonf rrSm;/ odkYaomf atmifhtD;
onf;cHEdkifrS &rnf/ jrefrmjynfEdkifiHa&;u tdyJhtdyJh/

ynmhqifpG,f
tckawmh udkrif;Zif ISP yvufazmif;rSm avQmufaeonf/
xdkvrf;aMumif;rSmaeí pmrsm;rsm;a&;aezdkY qE´jzpfro d nf/ t*Fvyd v f kd
pmwrf; aqmif;yg;rsm; a&;ovdk jrefrmvdkvnf; rsm;rsm; a&;zdkY wdkuf
wGe;f csio f nf/ t*Fvyd v f kdvnf; xlxlxJxJ jrefrmvdkvnf; xlxlxJxJ
tkyv f ku
d af &;zdkY awmif;wrdonf/ olvkd ynm&Siwf pfa,mufu uReaf wmf
wdkY aemufaygufrsK;d quftwGuf avhvmp&mtrsm;MuD;&onf/ taemuf
wdkif;ynm&yfrsm;udk tawmifhvdkuf rNrKdEdkifaom uRefawmfwdkYtwGuf
avhvmp&m uGif;jzpfonf/
tcsdefawG trsm;MuD; &dSygao;onf/ udkrif;Zifvnf; tckrS vl
vwfyikd ;f t&G,rf Qom &daS o;onf/ olu prwfusonf/ jrefrma&ajr"mwf
&do
S nf/ taemufwkid ;f 'óeESihf Ak''¨ óeudk ausvnfonf/ jrefrmpm
ausonf/ bmuavxGuf tu,f'rpform; ppfppfjzpfonf/ avhvm
awGU&Scd suaf wGuae &onfh tdki'f D,mrsm;udk toufoGi;f zdkY MudK;pm;&if;
ynm&yfqdkif&m axmifhu a0zefonf/ vlxku rif;ZifrSefajymif;jzifh
MunfhvQif þodkY xGufonf[k jzpfae&rnf/ uRefawmfuawmh
arQmffvifhonf/
jrefrmjynfEkdiif Ha&;twGuf ynmhqifpG,f wpfacsmif; wdk;jyD...
[lí/
nae 6 ; 11
19 'DZifbm 2018/

p
oef;EdkifOD; (odkYr[kwf) Munfol jyHK;ol

(1)
uRefawmfu awGUvQif ]tpfuk}d vkYd tpcsjD yD; pum;awG ajymwwf
onf/ olu uRefawmfhukd ar;cGe;f awG xkww f wfao;onf/ xdkYaemuf
uReaf wmfuvnf; olUxifjrifcsurf sm;udk ar;avh&o Sd nf/ olUtajzrsm;rSm
][mopGux f m;aom b0'óe} rsm;jzpfaeonf/ olonf rEÅav;u
owif;pmq&mwpfa,mufjzpf onf/ b0o½kyaf zmf aqmif;yg;rsm;udk
&oaESmí a&;wwfonf/ olUta&;tom;rSm udk,fydkif[ef&dS onf/
olUavudk uRefawmf zrf;rdonf/ olUuavmifukd uRefawmf zrf;rdonf/

olUpm
olu pmzwfí pma&;jywwfol r[kw/f b0o½kyu f kdazmfEkdizf kdY
ajcwdkatmif avQmufonf wifyg; anmif;atmif qdkifu,fwpfpD;jzifh
pmzwform;odkU 275
taomhESifwwfonf/ xdkYaMumifh olUpmrsm;u touf0ifaeonf/
pum;vHk;rsm;jzifh pmyef;cscD s,o
f vdk jzpfaeonf/ okaYd omf pdwu
f ;l ,Ofrsm;
r[kwf/ wu,fhvufawGU jzpf&yfrsm;udk cs,frIef;jcif;jzpfonf/ xdk
cs,frIef;rIü &oudk tpmoGyfí olUaumufcsufrsm;udk ydkifydkifEdkifEdkif
qGJcswwfao;onf/ þum; olUuavmifoGm;jzpfvdrfhrnf/

(2)
rEåav;u owif;pmq&mwpfa,muf [lí uReaf wmf pdw0f ifpm;
oGm;onf/ udkoef;EdkiOf D;ESihf uRefawmf pawGUwJhtcsed f vGecf JhwJh oHk;ESpef D;
yg;avmufu jzpfrnf/ vlxka':trm arG;aeY awmifav;vHk;ausmif;
rSm qHkjzpfMuonf/ awmifav;vHk;onf rEåav;pmayorm;awGtwGuf
rMumrMum pkqHk&m blrdeufoH r[kwfygvm;/ oluawmh rSwfrdcsifrS
rSwfrdygvdrfhrnf/ uRefawmfuawmh olUudk rSwfrdaeonf/
txufArmEdkiif Hpma&;q&mrsm;toif; twGi;f a&;rSL; {&m0wD
rSm pyDumrSm armfuGef;rSm olUvuf&mrsm;udk awGU&wwfonf/ ol
pme,fZif;e,fudk p0ifvmwkef;u ukrkj'm armf'efESifh "ewdkYrSm jzpf
onf/ 'gudk uRefawmf rrSDvdkuf/ onftcsdefwkef;u udkoef;EdkifOD;ESifh
uRefawmfu wpfykdi;f wjcm;pD &dSaeonf/ uRefawmf wuúokdvaf usmif;
om;b0yif rjyD;pD;ao;onfh tcsdef/ olU pme,fZif;avmuudk ajccs
aejyD/
udkoef;EdkifOD;ESifh uRefawmfu toufuGmonf/ tpfudkMuD;
nDav;t&G,f jzpfonf/ olu 75 ckzGm;/ uRefawmfu 91 ckzGm;/
q,fpkEpS w f pfckausmf uRefawmfx h uf MuD;&ifo
h nf/ MuD;onf qdkonfrmS
t&G,u f kd qdkvkdjcif;jzpfjyD; &ifhonf qdkjcif;rSm tawGUtMuHKESihf ½ky&f nf
udk qdkvkdjcif;jzpfonf/ odkYaomf olUZeD; uRefawmfwkdY tac: r'rfygawm
(reef;,Of,Ofcef)Y rSm olUxuf Ekonf/ acsmonf/ u&ifaoG;jzpfonf[k
vnf; od&onf/ u&ifaoG;qdkvQif udkoef;EdkifOD;xuf owådaumif;
ayvdrfhrnf/ udkoef;EdkifOD;uawmh rEåav;om;/ rEåav;wuúodkvf
276 rif;aoh
ausmif;om;/ Zeyk'f ig;ZGeNf rKdUe,fav;rSm ausmif;q&mb0udk jzwfoef;
cJhzl;ol/

olu 'Dvdk
uReaf wmf awG;Munfo h nf/ olUuavmifarSmo f nf olausmif;q&m
b0uwnf;u tpGr;f jyvdrrhf nf[k xifonf/ olUpmayc&D;udk uReaf wmf
odyfrod/ tckawmh tawmftwef wD;rdacgufrdonf/ &Hzef&Hcg
uReaf wmfEiS hf q&moifah emf pmtkyq f ikd rf mS qHjk zpfMuonf/ pum;ajymonf/
pMu aemufMuonf/ ol uRefawmfhudk awGUvQif tjrJajymavh&dSaom
pum;ESpfcGef; &dSonf/ ]tck bmawG vkyfaevJ} ESifh ]at;Asm...
cifAsm; pmawG a&;Edkiw f mawGU&awmh 0rf;omw,f a&;Asm rsm;rsm;a&;
Asm}qdkwmudk tpcsDjyD; pum;awG wpfoDMuD; ajymwwfonf/ pum;
ajym&if; [moaESmvdkuf t&Tef;azmufvkdufESifh rsufESmu tjrJwrf;
&,fusJusJjzpfaeonf/
pmtaMumif; aytaMumif;ajym&if; [dk[mav; aumif;w,f
'D[mav; aumif;w,f b,f[mu b,fvkd qdkjyD; uRefawmfhukd pmay
rdwq f ufrsm; ajymwwfao;onf/ uRefawmfh ta&;tom;udk rSwcf suf
aumif;aumif;ay;onf/ uRefawmfu olUrSwfcsufudk vdkvm;onf/
0gusawG &Snv f Ge;f aeao;aMumif; 0guswkdawGukd EdkiEf kdief if;eif; a&;zdkY
ajymwwfonf/ pma&;&if uGufwduGufMum; r[kwfbJ THEME
wpfckckudk wnfa&;wmrsKd;udk tm;ay;onf/ Oyrm - uRefawmfu
pmtkyt f nTe;f rsm; a&;onf/ ol 'gudk BuKduo f nf/ jyD;awmh uRefawmfu
vlyk*¾Kdvfrsm;taMumif; (y½dkzdkif) rsm; a&;onf/ ol oabmusonf/
'gudk wpdkurf wfrwf twdki;f twm wpfckxad &mufatmif a&;zdkY wku d f
wGe;f wwfonf/ wdkpw d kdeHY ajymufwad jymufMum;rsm;udk ol oabmrus
wwf qdkwm awGUvkdu&f onf/ wpdkurf wfrwf&Sjd cif;udk oabmus[ef
&dSonf/ uRefawmfvnf; ESpfjcKdufygonf/ vufzuf&nf0dkif;wGif
udk,fhpDeD,m pma&;q&m wpfa,muf todvufqifhurf;aeonf[k
uRefawmfem;vnfvdkufonf/
pmzwform;odkU 277
(3)

ol uRefawmf
udkoef;EdkifOD;udk awGU&vQif b,faomtcgrS rsufESmrJae rJhae
onfudk rawGU&/ tjyHK;udk tjrJawGU&onf/ uRefawmfuom olESifh
awGUvQif nnf;csi;f rsm; xkwaf vh&o Sd nf/ uReaf wmfu cdn
k nf;ovdv
k nf;
nnf;wwfao;onf/ olu olUnDukd ajzmif;zsovdk odyrf ajym/ [mo
pGufvdkufjyD; avmuudk oa&mfvdkufonf/ udk,fh'ku©rS cg;oD;onf
xifaeaom uRefawmf enf;enf;oufomoGm;onf/ ayghyg;vdkuo f nfh
jzpfcsi;f / uRefawmfh npfoyd rf Irsm; ajyavsmhoGm;onf/ uaomif;ueif;
Edkifaom avmuMuD; tqDtai: rwnf trSD;tarmufrwnfhaom
urÇmMuD; udk;vdkYuefYvefYEdkifvSaom vlawG jzpf&yfawG.../
olUrSm [mo"mwfcH&dSwmudku uRefawmfhtwGuf tm;uspzG,f
jzpfonf/ uRefawmfhu olUxuf toufom i,fonf/ rsufESmu
tkdpmvSonf/ oluawmh tjrJwrf; jyHK;jyHK;&Tif&Tif/ ]t,fr,f...
'DvlMuD; tawmfwwfEdkifyhgvm;...} vdkY pdwfxJu Mudwfajymrdonf/

olUrSwfcsuf
olUrSm ZeD;r,m; &dSonf/ olUrSm tyltyif &dSygvdrhrf nf/ odkYaomf
olu 'ku©ESifh rjzwfoef;/ vufawGUusus jzwfoef;jyD; b0udk
aysmaf ysmaf ewwfonf/ uReaf wmfu vlysKo d k;d / olUukd rde;f rawGtaMumif;
pum; EdIux f kww
f wfao;onf/ jyD;awmh rMumrMum... r'rfygawm
ESifh tqifajy&JUvm;vdkY ar;wwfonf/ oluawmh &,fusJusJESifh
ajzonf/ uRefawmfu rde;f rawGtaMumif; olUawGU&cSd surf sm;udk ar;vQif
wpfcGef;wnf;aom pum;udkom ajzwwfonf/
]udkrif;aoh... cifAsm; rde;f rawGukd em;vnfatmif rMudK;pm;eJAY s/
rde;f rawGukd b,favmuf em;vnfatmifvkyv f kyf cifAsm; em;vnfrSm
r[kwfbl;...} [kajymwwfonf/ uRefawmfhpdwfxJwGif aumufcsuf
278 rif;aoh
wpfckcsvdkufonf/ rdef;rawGudk em;rvnfEdkifwmu rdef;rawG tjypf
r[kwfbl;/ em;vnfatmif vkyfaeol&JU tjypfom jzpfw,f... vdkY
uReaf wmf aumufcsucf svukd o
f nf/ þum; udo k ef;Edik Of ;D 'óetjrifu
ae uRefawmf xkwEf Iwv f kduof nfh rif;aoh zDvkdqkdzDwpfckjzpfygonf/

(4)
udkoef;EdkiOf ;D \uavmifrmS ]armifO,smOf}jzpfonf/ ]oef;EdkiOf ;D }
trnfjzifhvnf; pmrsm;a&;onf/ *sme,frsm;ü tawGU&rsm;onfum;
]oef;EdkiOf D;} trnfESihfyifjzpfonf/ uRefawmfuawmh ]armifO,smOf}
udk rod/ aemufrSodonf/ rEåav;u owif;pmq&myDyD rEÅav;u
pma&;q&myDyD ]pum;ajym} jzifha&;wm awGU&onf/ olUpmrSm em;xJxd
avsmí 0ifoGm;onf/ axmufrae awmifhrae/ ajyajyypfypf &dSonf/
wdkpdwdkeHY 0gusrsm; roHk;wwf/ 0gus cyfwdkwdkawmh toHk;rsm;onf/
pmacsmonf/ pmudk avajyav;ESihf taomESiw f wfonf/ b,fyb kH ,fuhJ
okdYaom pma&;q&m jzpfygoenf;/

½kyfyHkum;csyf
vlu t&yf&Snf&Snf axmifaxmifarmif;armif; MuHUMuHUcdkifcdkif
cyfxGm;xGm;/ tom;u cyfnKdnKd odkYaomf rsufESmu tjrJMunfMunf
vifvif jyHK;pp/ yef;csDawGudk BuKdufwwfol/ vrf;ab; yef;csDjzpfjzpf
&HyHkaiG yef;csDyGJrSmjzpfjzpf tdwfuyfjym;atmif yef;csDum;av;awG
0,favh&dSol/ ig;axmifwef wpfaomif;wef yef;csDav;awGudkyif
wckyw f & pHkrufESpo f ufwwfol/ olESihu
f srS ]tEkynmqdkwm aiGaMu;
ESifhrqdkif wefzdk;xm;rIESifhomqdkifonf} [k ydkem;vnfvdkuf&onf/
a&ab;&HyHkaiG yef;csDcif;rSm uRefawmfeJY qHkjzpfMuao;onf/ wD;qdkif
xdkifjyD; yef;csDtaMumif; ajymjzpfMuonf/ ]tEkynmudk yumoe
rygbJ cHpm;ouf0ifEdkifol} [k em;vnfvdkufonf/
olUtoHrmS Munfonf/ &Si;f onf/ vufzuf&nf BuKu d w
f wfonf/
olUtvSrf; olUtxGmudk olaumif; aumif;odonf/ tvdkavmb
pmzwform;odkU 279
enf;oljzpfonf/ olUrSm pdwful;uav;awG &dSonf/ olonf awmudk
cspfonf/ tnmudk cspfonf/ obm0udk cspfonf/ atmf*JepfawGudk
olMudKufonf/ at;csrf; qdwfjidrfrIudk ESpfoufonf/ a&S;a[mif;udk
cspfonf/ jrefrmoHawGudk ESpfouf jrwfEdk;onf/ olUudk uRefawmfu
*E¦0if[k ajymrnf/ okdYaomf olonf a&S;½dk;pGJ r[kwf/
olu a&SUrDaemufrD/ qkd&S,fvpfacwfrSm olUudk arG;onf/
olUi,fpOfb0 jzwfoef;rIonf qdk&,
S vf pf taiGUtoufjzpfí MuD;jyif;rI
onf ppftpdk;&acwfjzpfaeonf/ toGiu f ;l ajymif;pacwfrmS vlMuD;b0
udk a&mufvmonf/

(5)

oljzwfoef;onfhacwf
olu twdwf&JU aumif;uGuf
rsm;udka&;avh&dSonf/ ypöKyÜef\ ysuf
,Gif;rIrsm;udk a&;onf/ olrsm; rjrif
onfukd jrifwwfonf/ olrsm; rMunfh
wmudk Munfhwwfonf/ olrsm; rawG;
rdwm olawG;onf/ uRefawmfwdkYrSm
olvufwdkYrSm ]aMomf... 'gvnf; 'Dvdk
[kwcf JhwmyJ...} vdkY awG;rdvkduo
f nf/
jrefrmhvlUtzGJUtpnf;\ toGifajymif;
vmyHkukd olaumif;aumif; em;vnfxm;
onf/ olUpmawGxJrSm onftcsufudk awGU&rnf/ acwfajymif; pepf
ajymif; ESpfckudk ol t&G,fa&mufwJhtcsdefrSm jzwfoef;cJhzl;jcif;aMumifh
jzpfrnf/ 88 ta&;tcif; jzpfawm olU toufu 13 ESpf/ 90 ^ 91
rSm touf (15) (16)/ ywf0ef;usiu f kd aumif;aumif; pl;prf;odjrifEkid f
onfh tcsdef/ 21 &mpkudk ul;awmh olUtoufu (25) ESpf/ ppftpdk;&
280 rif;aoh
aESmif;ydkif;umvrSm ol owif;pm q&mjzpfaejyD/ 2010 aemufydkif;
toGiful;ajymif;a&;acwfa&muf awmhvnf; olu owif;pmq&m/
jrefrmjynf\ owif;tarSmifacwfukd ol rjzwfoef;cJah omfvnf;
rvif;wvif;acwfudk ol aumif; aumif;odrSDonf/ owif;yvif;
b,fvkd yGiv hf movJ b,favmufyiG v hf movJ qdkwm ol aumif;aumif;
em;vnfonf/ vufa&;uavmifESihf uGejf yLwmuavmifukd ol csw d rf d
xm;onf/ 2012 aemuf ydkif; jrefrmjynfrSm tdkifwDaygufuGJvmawmh
olrDSatmifvdkufonf/ olu uifr&m aumif;aumif;udkifwwfonf/
zvifacwfudk rSDcJhovdk 'pf*spfw,facwfrSmvnf; uifr&m udkifxm;
oljzpfonf/ pmudk uGefjyLwmjzifh a&;onf/ tD;ar;vfjzifh ydkYonf/
rifuavmifESifh uGefjyLwmuavmif ESpfrsKd;vHk; udkifcJhzl;oljzpfonf/
uRefawmfurl rifuavmifjzifh pmrl rydkYzl;/ rifuavmifacwfudk
uRefawmf rrDvkdu/f tJonfh tcsed u f uRefawmf vlvm;rajrmufao;/
uGejf yLwmuavmifacwfrS uReaf wmf vlvm;ajrmufvmonf/ uReaf wmf
wdkY ESpfOD;onf rsKd;qufESpfcktMum; vifh(cf) (LINK) vkyfay;Edkifrnfh
t&G,fESpfyg; jzpfygvdrfhrnf/
olUtZÑwåxJrSm...
E ½dk;jcif; ajzmifhjcif;udk awGU&onf/

E 0ifhjcif; 0gjcif;udk rawGU&/

E Munfaom jyHK;aom "mwfcHudk awGU&onf/

E rJhjcif; nnf;jcif;udk rawGU&/

olUtom;rSm Munfonf/ nKdonf/ odkYaomf nufonf/


olUrsufESmrSm tjyHK;&dSonf/
þum; armifO,smOf (ac:) udkoef;EdkifOD; jzpfygonf/
aeYv,f 1 ; 05
18 Zefe0g&D 2019 /

p
rif;aoh
pum;vTm/ / pma&;q&m cifopfEiS ;f u uReaf wmfh wwd,pmtkyf
jzpfwJh zwfnTef;rsm; pmtkyfrdwfqufyGJudk taMumif;jyKjyD;a&;wJhpm/
pmrlacgif;pOfu ]rif;aoh}wJh/ 26 9 2018 rSm a&;ygw,f/ q&mr
[m q&m0ef wpfa,mufjzpfygw,f/ vli,fb0rSm rxifrSwfbJ
rsufpduG,fcJh&ygw,f/ odkYaomf tckcsdefxd ZGJravsmhbJ pmudk em;eJY
zwfw,f/ pma&;Edkiaf tmifvnf; MudK;pm;tm;xkwaf eqJ/ xGu&f jSd yD;om;
pmtkyfawGvnf; (3) tkyf &dSjyD;ygjyD/ ,cktcsdefxd aq;cef;xdkifjyD;
aq;ukwJhtvkyu f kd vkyu
f kdiaf eqJ/ b0udk tm;ravsmhbJ &ifqkdiaf eol/
rSwfrSwf&&taeeJY uRefawmfu puufcsdK*&yfzDvdkY emrnfwyfjyD;
vlyk*¾Kv
d af wG&JU aumufaMumif;awGukd a&;w,f/ q&mr cifopfESi;f u
vnf; uRefawmfhemrnfwyfjyD; pmrlwpfyk'fa&;w,f/ wdkufqdkifvdkY
282 rif;aoh
trSwfw&rdkY xnfhcsifvdkY xnfhoGif;yHkESdyfvdkuf&ygw,f/ onf;cHem;
vnfMuygukef.../
@@@

rif;aohwJh/ ]rif;} uawmh [kwfygjyD/ ]aoh} qdkwmu bm


oabmygvdrhf/ q&mrif;aohu olU&JUwwd,ajrmufpmtkyf ]zwfnTe;f
rsm;} udk oludk,fwdkifzwfjyxm;wJh audio book CD eJY twl uRefrudk
vufaqmifay;ygw,f/ q&mh&JU audio book udkem;axmifjyD;wJhtcg
]aoh} &aoh&[ef;rsm;udk qdkavovm;/ audio book xJrSmawmh
omoemhabmif r0ifygbl;vdkY twdtvif; aMunmxm;om;/ pdw0f ifpm;
p&maumif;om;/ tHhMop&m vli,fav;wpfOD;ygvm;/
q&mrif;aohu olUpmtkyrf w d q
f ufyGJrSm uRefrudk rk'w d mpum;
ajymay;ygwJah v/ tvdkav;... uRefrrSm acgif;eyef;MuD;oGm;vdkuw f m/
q&mhudk uRefrqDac:vmjyD; rdwfqufay;wJh oli,fcsif; a'gufwm
cGeaf usmOf ;D uvnf; ab;uae cyfrqdwf wdww f w
d /f q&mrif;aohuawmh
pmtkyfrsufESmzHk;udk &Sif;jyvdkuf rsufESmzHk;ay:u aumufpmawGudk
zwfjyvdkuf audio book &JU tusKd;aus;Zl;awGudk ajymjyvdkufeJY rarm
Edkif ryrf;Edkif/ q&mu b,fvdk&Sif;jy &Sif;jy uRefrtaeeJYuawmh
rk'dwm pum;twGuf csDwHkcswHk/
q&mu &Sif;jyp&mawG &Sif;jyjyD;wJhaemuf pmtkyfxJrSmygwJh
q&moifhaemf&JU trSmpmudk udk,fwdkifudk,fus wufwufMuGMuG Xmef
u½dkP;f usus zwfjyygawmhw,f/ q&mh&JU pmtkyrf suEf SmzHk; aumufpm
jzpfwJh ]pmudkrzwfeJY pdwfudkzwf} qdkwJhtwdkif; q&mu pmudkzwf
uRefru q&mhpdwfudk zwfaerdygawmhw,f/ q&mhpdwfudk zwfaewJh
uRerf rk'w d mpum;twGuf b,fvjkd iif;Edik yf gawmhrvJ/ tHMh op&maumif;
wJh vli,fav;wpfO;D udk uRerf wwfprG ;f oavmuf t&JpeG t Yf m;jznf&h awmh
r,fav/ rk'w d m pum;ajym ay;yghr,fvkdY uwdjyKvku d &f ygawmhw,f/
23.9. 2018 nae (5) em&D jrrEåvm[dkw,f (rEåav;)/
tcrf;tem;pjyD/ q&moifah emf q&marmifvif; q&maumif;xufomwdkY
pmzwform;odkU 283
ajymjyD;awmh uRerf tvSn/hf ]q&mr a'gufwmcifopfEiS ;f rk'w d mpum;a
jymay;zdkY zdwaf c:vdkuyf gw,f} qdkwJhtoHeJYtwl uRefr y&dowfa&SUukd
owdeJYxdef;jyD; xGufvmcJhygw,f/ twlvdkufygvmwJh uav;eJY
oli,fcsi;f a'gufwmcGeaf usmOf D;wdkYu y&dowfa&SUukd xGuzf kdY uRefrudk
ulnDay;Muw,f/ ]r*Fvmnaecif;yg uRefrtaeeJY q&mrif;aoh&JU
zwfnTef;rsm; pmtkyfrdwfqufyGJrSm rk'dwmpum;ajymcGifh&wJhtwGuf
0rf;ajrmuf0rf;om *kPf,lrdygw,f/ 'DyGJav;udk MuGa&mufvmwJh
oHCmawmfrsm; q&mrif;aoheYJ uRerf udk rdwq f ufay;wJh uRerf oli,fcsi;f
a'gufwm cGeaf usmOf ;D 'Dupd uö kd w,fvzD ek ;f eJY MudKwiftaMumif;Mum;ay;wJh
q&matmifwif0if;(ighoa&muf) Edkiif Ha&;e,fy,frSyk*¾Kv d rf sm; vli,f
rsm; roefpGrf;vli,frsm; jrrEÅvm[kdw,f pmMunfhwdkufrS wm0ef
&dSolrsm;eJY 0efxrf;rsm; MuGa&mufvmwJh y&dowfrsm;tm;vHk;udk aus;Zl;
wifygw,f uRefrtaeeJY tjriftm½HkcsKdU,Gif;cJhwm 'DuaeYu (22)
jynfhwJhaeYyg trSww f &jzpfwmayg jrrEåvm[dkw,fqkdwm t&ifwke;f
u xGef;vS[dkw,fvdkY trnfwGifcJhygw,f/ uRefrazaz uAsmq&m
armifpef;aomf (cGJpdwftxl;ukq&m0efMuD; a'gufwmOD;cifarmif&D)
u xGe;f vS[kw d ,f&UJ azmufonfwpfO;D yg/ arareJY uRerf wdkY armifErS u
azazeJY rMumcP 'Dudk vdkufvmwwfygw,f uG,fvGefoGm;jyDjzpfwJh
uRefr&JU azazudk 'DyGJav;u ydkjyD; owd&apygw,f...}
]vGefcJhwJh tESpf (20) ausmf tjriftm½HkuG,faysmufptcsdefu
&efukeu f kd rsupf u
d kozdkY rMumcPa&mufc&hJ w,f tJ'h rD mS a&Tawmifuke;f
q&mawmf bk&m;MuD;udk zl;jrifcGihf&cJhygw,f a&Tawmifuke;f q&mawmf
bk&m;MuD;u uRefrudk tjriftm½Hkawmh qHk;½HI;oGm;jyD tMum;tm½Hku
wpfqifh avhvmqnf;yl; usihfMuHtm;xkwyf g tqHk;½HI;rcHygeJYvkdY trdeYf
&dScJhygw,f/ q&mawmfbk&m;MuD; trdefY&dSwJhtwdkif; uRefr emcHcJhjyD;
tMum;tm½Hku wpfqifh wwfpGrf;Edkifoavmuf avhvmqnf;yl;
usihMf uHtm;xkwcf Jhygw,f Ak'¨jrwfpmG bk&m;&JU w&m;awmfawGukdvnf;
em,lcJhygw,f owif;awGvnf; em;axmifw,f/ oDcsif;awGvnf;
284 rif;aoh
em;axmifw,f pmaya[majymyGJawGeJY tifwmAsL;awGvnf; em;
axmifygw,f/ 'Dvdkem;axmifwmawG twGufawmh wDADG uufquf
a&'D,kd MP-3 MP-4 pwJh enf;ynmawG&UJ tultnDawG ,l&wmaygh
aemf/ 'gayr,fh owif;pm *sme,f 0w¬K aqmif;yg; r*¾Zif; pwmawG
zwfcsif&ifawmh enf;ynm&JU tultnDeJY rvHkavmufawmhygbl;
vlyk*¾Kv d af wG&JU tultnDukd ,l&ygw,f uRefr&JUarar aqGrsK;d rdwaf qG
oli,fcsif;awGudk zwfjyzdkY tultnDawmif;&ygw,f uRefrqD
b,folvmvm owif;pmav;awG pmtkyaf v;awG xdk;ay;avh &dSw,f
twl a euav;rsm;ud k v nf ; ol w d k Y t vk y f a wG ul v k y f a y;jyD ;
xGuv f mwJhtcsed yf kdawGrSm pmzwfjyzdkY awmif;qdk&ygw,f ,kwpf GtqHk;
zdwpf mvmzdww f JholawGukdawmif wpfcgwnf; zwfjyoGm;zdkY tultnD
awmif;&ygw,f vlyk*¾KdvfawGudk tultnDawmif;wJhtcg tcsdeft&
tajctaet& tqifrajywmawG awGUMuHK&ygw,f tJ'Dtcgus&if
uRefrrSm owif;pmav;awG pmtkyaf v;awGukd udkijf yD; pmawGzwfcsif
vdkuw f m rsupf jd rif&ifaumif;rSmyJvkdY wD;wdk;a&&Gw&f if; rsu&f nf0Jryd g
w,f}
]tJ'h t
D cgus&if uRerf tjriftm½Hk uG,af ysmufpumvu q&mr
*sL;&JU ]jr&JUveJY a&arQmfo;D } qdkwhJ 0w¬KESpyf k'u
f kd tqdkawmf xl;tdro
f ifeYJ
a[rmae0if;wdkY zwfjyxm;wJh pD'DacGuav;udk owd&wrf;w rdw,f
tqdkawmf ESpOf ;D &JUMunfvifyo D csKjd rwJh toHawGxrJ mS uRefrpD;arsmcJzh ;l
w,f vGecf JhwJh ESpu f awmh tqdkawmfMuD; a':rmrmat;&JU ]ajymp&mawG
vnf; wpfyHkMuD;}eJY q&mMuD; OD;0if;az&JU ]vG,ftdwf}udk em;axmif&
w,f odyfaumif;wmyJ odyfauseyfwmyJ tckavmavmq,frSmawmh
rEåav; FM u vTifhaewJh q&mMuD;aiGOa'gif;&JU ]Ak'¨pmyef;csD}udk
pdk;tdro f lu pDpOfjyD; atmifaomfpkd; zwfjywm em;axmifjzpfaeygw,f}
]q&mrif;aoh&JU qE´jzpfwJh uRefrwdkYvkd tjriftm½Hk csKUd wJholawGtwGuf
'Dvdk audio book CD u odyfvdktyfygw,f/ rMumrwifumvu
uRefroli,fcsif; a'gufwmcGefausmfOD; eJY a'gufwmrDrDaX;wdkY ZeD;
pmzwform;odkU 285
armifE&HS UJ rdwq f ufay;rIaMumifh KIRAKU ]cd&ck *syef-jrefrm rsurf jrif
taMumjyifXme}u udk&Idif;armif armifeJYrnKdnKdwdkY ZeD;armifESHudk
oduRrf; cGifh&cJhygw,f olwdkY ZeD;armifESHu toHtvSL&SifawG&JU
tultnDeJY 0w¬KawGukd zwfjyjyD; pD'DoGi;f xm;wJh acGav; vufaqmif
ay;ygw,f tJ'DacGxJrSm rsufrjrif pma&;q&m ]jrwfMuLtdrf} &JU ]
aMuuGJyHk&dyf vGrf;pdwfrajy} qdkwJh 0w¬Kav; em;axmif&ygw,f
q&mhukd av;pm;tHMh ordovdk 0w¬Kxu J rsurf jrifvil ,fav;&JUb0udv k nf;
udk,cf si;f pmpdwf ydkvkyYd kvd kYd jzpfc&hJ ygw,f/ vGecf w hJ hJ (3) (4) &ufuawmh
uRerf jyifO;D vGirf mS &dwS hJ q&mawmf OD;aÚm,s&UJ y&[dwbufpkH rsurf jrif
ynmoifausmif;udk a&mufcJhygw,f/ tJh'Dausmif;wnfaxmifjcif;
aiG&wk txdr;f trSwf r*¾Zif;udk 2017 ESpu f keyf kid ;f avmufu xkwaf 0cJh
ygw,f tJh'Dpmtkyx f Ju pmrlawGukd toHoGi;f aeygw,fvkdY rsurf jrif
q&mwpfO;D u uRefrudk ajymjyvdkuyf gw,f vlyk*K¾ v d af wGukd zwfckid ;f &if
wpfacgufu ESpfacguf tqifrajyvdkYygwJh/ olwdkYausmif;taMumif;
a&;xm;wJhpmawGudk olwdkY odcsifrSmayghaemf...}
]q&mrif;aohu uRefrwdkYvdk tjriftm½Hk csKdUwJholtjyif tjrif
tm½Hk wwfpGrf;aeayrJ pmtkyfzwfzdkY tajctaeray;olawG c&D;oGm;
aeolawG tvkyfvkyf&if; em;axmifcsifwJholawGtwGufvnf; audio
book jzpfapcsiy f gowJ aemufaemif pmtkyaf wG xkwaf 0&if pma&;oleJY
xkwaf 0olwkdYu pmtkyef JYtwl audio book av;awGukdyg wpfygwnf;
xkwfa0ay;apcsifwJhqE´ &dSaeygw,f uRefru q&mrif;aoh&JU ]
zwfneT ;f rsm;} pmtkyf audio book CD udk tprS tqH;k em;axmifcyhJ gw,f
pmtkyaf ygif; (40) ausmu f kd wpftkycf si;f wpftkycf si;f zwfnTe;f a&;jyD;
q&mudk,w f kid f zwfjywmyg q&mu pmawGzwfaeovdk uRefruvnf;
q&mhpw d u f kd quf... quf zwfaerdygawmhw,f uRefreJYvnf; wpfcg
rS roduRr;f cJzh ;l bl; om;orD;t&G,f vli,fpma&;q&m Edkiif aH &;ynmoif
ay;aewJh ausmif;q&mwpfOD;jzpfol&JU pdwfudk zwf&if;zwf&if; tHhMo
oxuf tHMh oaerdygawmhw,f q&m&JU xl;cßGew f hJ pdwf xufjrufwphJ w d f
286 rif;aoh
pmaytay: wefzk;d xm;pdw?f pdwu f kd zGijhf yD; pmawGzwfwphJ w d f Edkiif aH &;udk
bufpakH xmifph kH avhvmoH;k oyfwphJ w d f tawG;tjrifawG zvS,v f wkd phJ w
d ef YJ
tdk... uRefrb,fvdkrS vdkufrrDwJh pdwfawGudk zwf&if;zwf&if; q&mh
qE´jzpfwhJ audio book av;awG aemufxkwrf ,fph mtkyaf wGrmS yg0ifap
csiyf gaMumif; wdkuw f eG ;f vdkuyf gw,f uRefrudk,w f kid v
f nf; arQmfvifah e
rdygw,f q&mhqE´jynfh0ygap tm;vHk;udk aus;Zl;wifygw,f...}
uRerf tvSnjhf yD;awmh q&mrif;aoh&UJ aus;Zl;wifpum;/ q&mu
vlwkdi;f vlwkdi;f uk, d hftvkyu f kd vkyzf kdYeJY apwemav;xnfhvkyzf kdY aZmif;
ay;ajymoGm;w,f/ q&m&JUtjrif tajymawGu ½dk;om;jyD; &Si;f aewmyJ/
q&mhwynfah wGjzpfwhJ vli,fy&dowfawGu xdkipf &m r&daS vmufatmif
jynfhvQHvkdY/ uRefrwdkY wkid ;f jynfrSm 'Dvkdvli,fav;awG &dSaewmtwGuf
tm;&dSvkduw f m/ tm;wufp&m aumif;vdkuw f m/ q&moifhaemfuawmh
cgwdki;f pmtkyf rdwq f ufyGJawGeJY rwlwJh rsuEf Smpdr;f y&dowfawG 'DyGJrSm
&dSaewm xl;jcm;wJh oauFwyJvdkY rSwfcsufjyKw,f/
'DyGJav;eJYywfoufjyD; &ifxJu cHpm;csufawG ajymcsifwJhol
ajymvdkY& atmif zdwfac:vdkufygw,f/ txl;zdwfMum;jcif; cH&wJh
udk,t f *Fg roefpGr;f vdkY 0SD;csJeJY xDa&mif;wJh vli,fav;awGu olwkdYukd
wav;wpm;zdwv f kYd 0rf;ajrmuf0rf;om *kP, f wl t
hJ aMumif;eJY wcsKUd ae&m
awGrSm olwdkYudk cGJjcm;qufqHcH&aMumif; 0rf;enf;wkef&DaewJhtoHeJY
ajymoGm; Muw,f/ wcsKdUudk,ft*Fg roefpGrf;olrsm;uawmh q&mh&JU
olwkdYtay:rSm pmemem;vnfpw d u f kd av;pm;wefzkd;xm;wJhtaMumif;udk
qdkMuw,f/ rsurf jrifvli,fav;wpfOD;uawmh ol uGejf yLwmeJYtvkyf
vkyfwJhtcgrSm tcuftcJwcsKdU&dSw,f/ 'gawGudk ausmfjzwfzdkY q&m
ajymovdk apwem av;xnfhay;jyD; ulnD&if aumif;rSmvdkY ajymoGm;
w,f/ ygarmu©q&m0efMuD; wpfa,mufuawmh olwdkYarhxm;rdwhJ
olwdkYwm0efrauscJhwJ tjriftm½HkcsKdU,Gif;aeolawGtwGuf vdktyfae
wJh[muGufudk q&mrif;aohu jznfhpGrf;ay;wJhtwGuf aus;Zl;wif
ygw,fwJh/ olUtaeeJY twwfEdkifqHk; ulnDoGm;yghr,fvdkY uwdjyKoGm;
pmzwform;odkU 287

cJhw,f/ tm;vHk;u 'DyGJ av;rSm auseyftm;& aysm&f TiMf unfEl;aeMurSm


taotcsm/ tcrf; tem;jyD;wJhaemuf q&m&JU pmtkyaf wG0,fjyD; uRefr
auseyfjidrf;csrf;pGm jyefvmcJhygawmhw,f/
aemufwpf&yf (24.9.2018) &ufaeYrSm q&mrif;aoheJY w,fvD
zke;f qufjzpfawmh ]tefwDopf... uRefawmfwkdY vkyw f JhyGJav;u tusK;d
&dSvdkufwm... audio book twGuf toHvHkcef;ulnDr,fhol ay:vmjyD/
2019 xJrSm audio book application &atmif MudK;pm;oGm;r,f}vdkY
tm;wufoa&m ajymjyav&JU/ *kPf,lygw,f q&mrif;aoha&/
'geJY ]aoh} qdkwm pyfpkrdawmh &aohtjyif jcaohFu pum;vHk;
udyk g ,lwmqdyk /J &aohuawmh olawmfaumif;w&m;udk usiMhf uHtm;xkwf
wJhoabm jcaohFuawmh tm;rmefeJYwpfudk,fwnf; usifhMuHtm;xkwf
ae wJhoabmeJY q&mawmf OD;ÚmPdó&&JU oDw*lvdk*dkeJY tmaomu
rif;MuD;&JU ausmufpmwdkiu f kd nTe;f qdkygowJhav.../ aMomf... rif;aoh
qdkrS rif;aohyJaygh.../
cifopfESif;
26 . 9 . 2018 /

p
a'gufwmoef;xGef; odkYr[kwf ynm
ynm&Sif\o½kyfudk azmfjyygqdkvQif a'gufwmoef;xGef;udk
uRefawmf xkwfjyvdkufcsifonf/ a'gufwm oef;xGef;onf ol yHkESdyf
xkwfa0aom pmtkyfrsm;rSm ]a'gufwm}wyfavh r&dS/ ]oef;xGef;}
qdkonfukdom a&;onf/ q&mMuD;udkav;pm;aom pmtkyx f kwaf 0a&;
orm;rsm;url q&mMuD;pmtkyrf sm;rSm ]a'gufwmoef;xGe;f }[k wyfonf/
q&mMuD;uawmh ]oef;xGef;} qdkwmESifh vHkavmufaejyD/

ynm\ o½kyfouef
yumoerygaom yumoe
rzufaom a'gufwmoef;xGef;udk
uReaf wmfav;pm;rdonf/ txl;ojzifh
a'gufwmoef;xGef;\ pdwf"mwf/
xdkYaemuf okawoetay: opöm
&dSaom cH,lcsu/f xdkYaemuf ynm&yf
qdkif&m tvkyftay: xm;&dSaom
a'gufwmoef;xGe;f \ ,HkMunfcsu/f
ynm&Sifwpfa,muf\ o½kyfouef
pmzwform;odkU 289
tm;vHk;udk a'gufwmoef;xGe;f wGif awGUEkid o f nf/ a'gufwmoef;xGe;f \
b0udk avhvmjcif;onfyif ynmudkavhvmjcif; jzpfaeonf/ uReaf wmf
u ynmudk cspfonf/ ynm\ trSwfoauFwrsm;udk cspfonf/
xdkYaMumifh a'gufwmoef;xGef;udk cspfrdonf/
q&mMuD;\ pmtkyfrsm;udk zwf&onf/ pmrsm;udk pum;rsm;[k
qdkvQif pum;onf ajymol\tZÑwåukd azmfneT ;f jyoaeonf/ a'gufwm
oef;xGe;f pmrsm;u a'gufwmoef;xGe;f \ vky&f yfEiS hf BuKd;yrf;csurf sm;udk
azmfjy aeonf/ olU\tm;xkwrf I olU\BuKd;ukwrf I olU\ pGJjrJckdirf mrIukd
azmfnTef;aeonf/ a'gufwmoef;xGef;ü ynmp½dkufu tjynfht0
&dSaeonf/
iJhuGurf I r&dS/ bufvkdurf I uif;
uif;jzifh tcsuftvuf tudk;tum;
taxmuftxm;udk A[kjd yKjyD; a&;om;
cJah om okawoe&v'frsm;onf ordki;f
e,fy,fwiG f ]'kw, d a'gufwmoef;xGe;f }
ay:xGef;vmzdkYyif cJ,Of;aom tajc
taeü &daS eonf/ a'gufwmoef;xGe;f rSm
jrefrmjynf\ &Sm;yg;rsKd;pdwfjzpfonf/
v a'guf w moef ; xG e f ; onf

pma&;q&m r[kwf/
v oda kY om pma&;q&m todki;f
t0ef;\ av;pm;OD;nTwfjcif;cH&ol/
v ynm&Sip f pfppfwpfa,muf\ MudK;yrf;csuo f nf pmaye,frmS
txifu&jzpfaeonf/
a'gufwmoef;xGe;f ü Edkiif aH &;ydk; &dcS o
hJ nf/ odakY omf ausmif;q&m
b0jzifh usifvnf&if; ynm&Sifo½kyfudk azmfEdkifoljzpfonf/ EdkifiHa&;
buf tpGJuif;uif;jzifh ordkif;udk azmfxkwfa&;om;cJholjzpfonf/
ordki;f ESihf ywfoufí a'gufwmoef;xGe;f pGJukdicf Jhaom rlrsm; &dSonf/
290 rif;aoh
v taxmuftxm;r&dS&if ordkif;r[kwf/
v '@m&Donf ordkif;r[kwf/
v rsK;d csppf w
d jf zifh a&;aomordki;f onf "r®"Xd mefus rjzpfEkdi/f
v trke;f w&m; tjiKd;w&m;jzifh ordki;f a&;vQifvnf; ordki;f rSef
rjzpfEdkif/
v buftpGJjzifha&;aom ordki;f cspjf cif; rke;f jcif; aMumufjcif;
qdkonfh cHpm;csufrsm;udk z,fxm;onf/ y,fxm;onf/
v zdra&; azmhra&;/
v t&dSudk t&dStwdkif;a&;onf/
v jrifwm awGUwmudk jrifonfhawGUonfh twdkif;a&;onf/
v topfudk azmfonf/
v r&dSao;wmudk &Smonf/
v topfawGU&dScsufudk udk,fwpfa,mufwnf; od½Hkjzifh
rvHkavmuf/ 'g[m wefzdk;rjzpf/
v a&;om;yHkESdyfjzefYcsdcJhrS wefzdk;jzpfonf[k cH,lonf/
v udk,f&Smxm;wmudk aemufxyf&Smcsifol vufxJa&muf
onfhtcg wefzdk;jzpfonf/
v aemufxyf&mS olu a&SUv\ l tm;enf;csuf cRwf,iG ;f csuu f kd
axmufí ajzí ydak umif;atmif vky&f rnf[al om t,ltq
rsKd;udk a'gufwmoef;xGef;u pGJudkifonf/

a'gufwmoef;xGef;qdkwm -
v udef;crf;rMuD;ol

v b,fol bmxifxif

udk,frSef&mudk &J&J0Hh0Hh vkyf0Hhol


v avmuGyfr&dSol

v [efraqmifwwfol

v &GJUwwfol
pmzwform;odkU 291
v axmfavmfuefYvefY rsufpdpyg;arT;pl;p&m MuHKvQif t&Tef;
azmufwwfol
v aomwwfaESmwwfol

v okawoeudk opömrazmufol

v ynmudk zGifhxm;ol

v ta,mifaqmif yumoersm;udk z,fcGmypfol

v taMumuft&GHUuif;ol

v vltkyfMuD;aemuf rvdkufol

v bkuefYvefY *GpmMuD;

v ygarmu©

v ynm&Sif

v okawoD

v ordkif;q&m

a'gufwmoef;xGe;f onf okawoeawGU&Sdcsuaf ygif;rsm;pGmudk


a&;om; yHkESdyf xkwfa0cJhonf/ pmaye,frSm vkdtyfonfxifaom
pmtkyfwcsKdUudkvnf; bmomjyefcJhonf/ okawoee,ftwGuf
ordki;f e,f twGuf pmaye,ftwGuf aus;Zl;jyKEdkicf Jhaom ausmif;q&m
jzpfonf/
a'gufwmoef;xGef;onf qifpG,feef;xJu okawoDr[kwf/
ajrjyifudkqif;onf/ wl&Gif;udk xrf;onf/ wl;onf/ azmfonf/
qGonf/ &Smonf/ tquftpyfukd aumufonf/ awGU&cSd suu f kd ppfaq;
onf/ rSwfwrf;wifonf/ vufawGUuGif;qif;onf/ c&D;oGm;onf/
awGU&dSonfudk ,lqcsuf cdkifcdkifrmrmjzifh a&;onf/
a'gufwm oef;xGef;onf avzrf; 'ef;pD;í ordkif;udk ra&;/
xif&mjrif&mjzifh ordki;f udk ra&;wwf/ pdwu f l;,Ofwm ordki;f r[kwf
'@m&Donf ordkif;r[kwf[k jywfjywfom;om; ajymonf/ yg;pyf
&mZ0ifüyif vrf;qHk;rae/ azmfvefzm;a&;cJah om ordki;f udk a0zefonf/
292 rif;aoh
axmufjyonf/ apmfum;armfum; xdyg;a&;om;xm;onfudkvnf;
jyifonf/
ordki;f q&m\ tvkyrf mS t&du S kd t&dtS wdki;f jrifatmif azmfxkwzf kYd
jzpfonf/ a'gufwmoef;xGef;onf xdktvkyfudk vkyfcJhonf/ zdjcif;
azmhjcif; cspfjcif; rkef;jcif; ajr§mufjcif; ESdyfjcif;wdkYudk cHpm;csuf
uif;uif;jzifh a&;om;Edkiaf tmif tm;xkwcf Jhonf/ awGUwmudk awGUwJh
twkid ;f a&;onf/ ordki;f udkrvdr/f vdrcf ahJ omordki;f rsm;udkvnf; ppfaq;
azmfxkwcf Jhonf/ 0g'jzefYcsad &;ordki;f rsm;udk xkcGJa0zefqef;ppfcJhonf/
,ckacwf tac:ta0:t& ]*si;f ordik ;f } rsm;udk qef;ppfa0zefco hJ l
jzpfonf/
a'gufwmoef;xGe;f onf ,kwård rhJ rI sm;udk a&Smifonf/ ydkykod mom
qdkwmudkvnf; rESpfNrKdU/ zdzdESdyfESdyfqdkwmudkvnf; vufrcH/ t&dSudk
t&dStwdkif;om vufcHonf/ þodkY t&dSw&m;udk azmfxkwfEdkifatmif
vnf; vHkv Y xkwcf o hJ nf/ a&SUu a&;om;cJah om pmtkyyf g tcsut f vuf
rsm;udk xkwaf zmfuk;d um;í okawoevkycf o hJ l r[kw/f olrsm;&SmjyD;om;
awGU&dScsufudk uGefYjyD; okawoetopf[k trnfrwyf/ ordkif;udk
wl&Gif;xrf;í ajymcJholjzpfonf/
@@@

a'guf w moef ; xG e f ; ud k
vl c sif ; rod v d k u f rrD v d k u f y g/
uRefawmf wuúodkvfausmif;om;
b0rSmwif q&mMuD;u rEåav;
wuúodkvfrSm uG,fvGefoGm;onf/
tJonfw h ke;f u a'gufwmoef;xGe;f
qdw
k m ordik ;f ynm&Sif wpfa,muf[k
odxm;½Hkrv S í JG uReaf wmf bmrSrod/
a'gufwm oef;xGe;f a&;om;cJah om
pmzwform;odkU 293
ordki;f okawoersm;xuf a'gufwmoef;xGe;f \ynm&Sipf w d f okawoe
"mwfcHudk uRefawmf ydkpdwf0ifpm;onf/
xdkYaMumifh a'gufwmoef;xGef;
a&;cJ h a om ord k i f ; pmtk y f r sm;xuf
a'gufwmoef;xGe;f \ tZÑwåukd ydk&Smcsif
ydkzwfcsipf wd jf zpfro
d nf/ ]igajymcsio f rQ
ightaMumif;}pmtkyx f Juae q&mMuD;\
oabmraemudk zrf;rdvkduo f nf/ a'guf
wmoef;xGe;f taMumif; tjcm;pma&;olrsm;
a&;xm;onfrsm;udk &SmMuHí zwfMunfh
onf/ q&mMuD;a&;xm;aom pmtkyrf sm;rS
a&;om;azmfxkwfxm;ol\ cH,lcsufESifh
,HkMunfcsufudk &SmMunfhonf/ xdktcg ]ynm}udk awGUonf/
ynmonf qkyfudkifjyí &aom t&m r[kwf/
odkYaomf ynm&Sifqdkwm b,fvdkvJ qdkonfhar;cGef;twGuf
a'gufwmoef;xGef;onf trSwfoauFw wpfckjzpfvdrfhrnf/
vli,fpmzwform;aygufp wpfa,mufu ]ynm&Sif} qdkwm
b,fvdkrsKd;vJvdkY ar;cGef;xkwf&if uRefawmf a'gufwmoef;xGef;udk
vufn§dK;xdk;jyrnf/ ynm&Sifpdwf"mwf ynm&Sifb0 ynm&Sifvkyf&yf
qdkwmudk uGuu f u
G uf iG ;f uGi;f o½kyaf zmfjyEdkicf o
hJ rl mS a'gufwmoef;xGe;f
omjzpfonf/ olUp½du k f olUvyk &f yf olUc, H cl suf olU,MkH unfcsurf sK;d onfom
ynm&Sifp½dkuf ynm&Sifvkyf&yf ynm&Sif\ o½kyfouefjzpfonf[k
uRefawmf,HkMunfonf/
n 11 ; 54
3 rwf 2019 /

p
vlxk a':trm
rSwrf Sw&f & uRefawmf q,fwef;pmar;yGJ ajztjyD;/ aEGOD;&moD/
ausmif;ydwf&ufrsm;rSm/ zwfrdaom pmtkyfwpftkyf/ vlxka':trm\
tarha&S;pum; 'kw, d wG/J zwfjzpfcw
hJ mu aEGO;D &moD/ vlxak ':trmu
a&pBuKd yckuúL jrif;rl ajrmif NrKdUe,frsm;udk c&D;oGm;jzpf&if; tnm\
trSwo f ½kyrf sm;udk a&;zGJUxm;onfrsm; zwf&onf/ xaemif; refusn;f
wrm wdkY\ toHk;0ifyHk toHk;wnfhyHk tusKd;jzpfyHk tnmESifh o[Zmw
jzpfyHk vlUtwGuf tusK;d jyKyHkawG tygt0if wrmEkcsed f refusn;f ay:csed f
xaemif;a0csdefawGrSm tnmoltnmom;wdkY cl;,lpm;aomufonfh
yHkpHrsm;udk cyfoGufoGufav; a&;oGm;onf/ zwf&wm acsmaeonf/
em;xJwGif tnmoltzGm;wpfa,muf udk,hfeHab;rSm xdkiaf jymaeovdk
cHpm;rdaeonf/
onfu pí a':trmudk podoGm;onf/ a':trmESifhtwl
vlxk OD;vSukdyg ydkpw d 0f ifpm;rdvmonf/ 'DarmifESHu bmvJ b,fvkdvJ
qdkonfh pl;prf;csifpdwf ay:vmonf/ a':trm a&;jyaomaMumifh
udk,fhtdrfeHab;u refusnf; xaemif;ESifh wrmwdkY\ wefzdk;udk
pmzwform;odkU 295
aumif;aumif;owdxm;rdoGm;onf/ ][m... ightrd rf Smvnf; 'DvkdawG
vkyfpm;MuwmyJ} qdkjyD; udk,fhwefzdk;udk ukd,fjrifvdkuf&onf/
tckvdk aEGqdk anmifzl;rsm; zl;jyD/ xaemif;vnf; a0jyD/ wrm
vnf;EkjyD/ xaemif;&Gufokwf wrm&GufwdkY anmifzl;jyKwfwdkYudk
tm;yg;w±vdkY &jyD/ tarrmudk aus;Zl;wifvkduw f m/ udk,hyf wf0ef;
usif udk,fha'o udk,fhae&mXmeudk wefzdk;xm; jrwfEdk;wwfatmif
oifjyay;vdkY/ vlxka':trmESifh ywfoufvQif trSwf&p&mrsm;
wpfckru uRefawmfhrSm &dSaeygonf/
tnm\ o½kyfESifh tnm\ oauFwrsm;udk owdxm;rdatmif
vufwv kYd ku
d o
f nfh taMumif;udk ajymvQiyf if &Snv f sm;axGjym;ygOD;rnf/
uRefawmf csmwdwfb0/ obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;qdkonfh
bmom&yftaMumif;t&mrsm;udk bmrSrodem;rvnfao;cif vlxk
a':trm\ tnmc&D;oGm;aqmif;yg; yHkpH pmrsm;udk zwfjyD; obm0\
wefzdk;udk odvmonf/ tnm\ wefzdk;udk em;vnfvmonf/ wrm
refusnf; xaemif; &Sm;yif ukuúKdyifwdkY\ tusKd;aus;Zl;udk odvm&
onf/ em;vnfvm&onf/ obm0 ywf0ef;usiu f kd wefzkd;xm; jrwfEkd;
onfhpdwfrsm;ay:vmonf/
refusn;f yifu refusn;f &Gurf sm;EkvQif uReaf wmfwkYd armifErS awG
aysmaf ysmyf g;yg; wufcl;zl;onf/ vG,t f w d u
f kd pvG,o f kdi;f jyD; refusn;f
&GufEkEkxGwfxGwfav;rsm;udk tjyGwftodyf xdk;odyfcl;cJhzl;onf/
refusn;f &Guo f nf uRefawmftMudKufqkH; tpm;tpmjzpfonf/ refusn;f
&Gufudk pyfcsOfcsufpm;pm; tpdrf;vdkufokyfpm;pm; qm;eJYodyfjyD;
okypf m;vdkuf csO&f nfMudKpm;vdkuf trsK;d rsK;d vkypf m;onf/ refusn;f &Guu f kd
tpdr;f vdkuf axmif;pm;onf/ pyfcsOu f kd ykZGeaf uG;av;awGeJY xnfhcsuf
onf/ csO&f nfBuKdvQif OoQpf&u G uf av; cyfvkduaf o;onf/ refusn;f
oD;tpdrf;udk jyKwf/ a&iifjyD; rkefYnif;ESifh csOf&nfcsufvQif bmeJYrS
rvJEdkif/ jyKwfjyD; rokHk;awmhwJh refusnf;oD;tpdrf;aph uav;awGudk
cGmcGmpm;&wmudku uav;b0u t&om/
296 rif;aoh
refusn;f oD;rSnhf ajymOD;rvm;/ tcktcsed x
f d refusn;f azsm&f nfukd
toJ pGJpGJaomufwkef;/ aEGwkef;uqdk twmtdk; cyfao;ao;av;udk
oefYoefYav;0,f/ refusnf;oD;rSnfhudk
ypf x nf h / qm;av; enf ; enf ; cyf /
yefawmfusi;f xef;vsuu f kd opfom;vH;k eJY
cyfqqxkjyD; ypfxnfh/ aomufa&cGuf
oHk;cGuaf vmuf xnfhxm; jyD; tzHk;av;
tkyfxm;/ tdk;av;udk vufck pkwfav;
a&pGwf n§pjf yD; ywfxm;/ aeYv,f aEGyl
aeylyltcsdef tdrft&dyfcyf at;at;rSm
cyfaomufvdkuf/ tm;yg;yg; aumif;
vdkufonfh jzpfjcif;/ vlUpnf;pdrfqdkwm
'gygvm;vdkY xif&avmuf onftxd
cHpm;wwfcJhonf/

pmayrS b0
pmayu &aom t&omu vufawGU pm;aomufrIyHkpHukd wefzkd;
xm; t&omcHwwfonftxdjzpfcJhonf[k em;vnfvdkufonf/
a':trm\ aus;Zl;jzpfonf/ wrmEkav;rsm;udk refusn;f rSnahf v;xnfh
jyKwf/ qm;iHjym&nfav;eJY wdkY/ xaemif;&Guu f kd ajryJaxmif; Edki;f csi;f eJY
xnfo h kw/f a&aEG;Murf;eJjY rnf;/ 'DvkEd iS hf tnmudk uRefawmf wefzk;d xm;
wwfvmonf/ tnmrSmawGU&aom wrm xaemif; refusnf;wdkY udk
cspfwwfvmonf/ xdkYaemuf tnme,f &Gmv,fu uGrf;awmifudkif
yef;awmifukid f ysKjd zLndKacsmav;rsm;udk rsupf d cHwiG ;f vdkupf mG cHpm;wwf
vmonf/ tnm[m tifrwef vSyghvm;vdkY wzGzG ajymwwf vmonf/
pmonf b0ESihf cHpm;rItay: tJonfhavmuf vTr;f rdk;wwfyguvm;/
a':trmu tarha&S;pum;wGif qHk;rpum; aqmif;yg;rsm;
a&;xm;ao;onf/ onfaqmif;yg;rsm;udk zwfjyD; udk,u hf kd qHk;rowday;
pmzwform;odkU 297
vrf;jyonf[k cHpm;ae&onf/ tarwpfa,muf ud, k t hf bGm;wpfa,muf
eab;u olUom; olUajr;av;udk pdk;xdwpf w d ef JY qHk;rvrf;jyaeonf[k
cHpm;vm&onf/ acwfay: toHk;taqmif vlaerIyHkpHrsm;\ qef;jym;
vmrItay: owdESifh oHk;pGJaexkdifwwfzdkY pOf;pm;rdvmonf/ tarh
tqHk;trrsm; pmtkyfxJuae zwf&ovdk cHpm;rdonf/ onfvdkESifh
vlxk a':trmonf uReaf wmf av;pm;cspjf rwfE;kd &onfh pma&;q&mrMuD;
wpfa,mufjzpfvmonf/
a':trm\ pmrS wpfqifh a':trm\ b0udyk g pdw0f ifpm;vmonf/
OD;vS\ pmrsm; zwf&onfuku d ydkjyD; jynfph kv
H monf[k cHpm;vm&onf/
a':trmhpmzwfvQif OD;vSukd owd&onf/ OD;vSpmzwfvQif a':trmudk
owd&onf/ OD;vSESihf a':trmonf ESpv f Tmvnf; aygif;vdkY&/ wpfvTm
wnf;ESihfvnf; yPmwifhaom opf&Guv f kd jzpfonf/ udk,pf Gr;f udk,pf
&dSaom udk,f&nfudk,faoG;aumif;aom ESpfvdkzG,fjzpfaom vlom;
ESpaf ,muf aygif;zufjcif;onf r*Fvmrnfyg\/ wefzk;d vnf; jrifyh g\/
a':trm\ pmtkyftm;vHk;udk uRefawmf rzwfzl;yg/ odkYaomf
awmfawmfrsm;rsm;udk zwfjzpfonf/ a':trm\ a&;[efukd oabmus
onf/ cyfoGufoGufESifh acgif;xJ ESvHk;om;xJ avsmceJ 0ifoGm;aom
ta&;tom;u axmufrae/ tnm[ef tnmoHvnf; xGufonf/
rEåav;oH aygufonf/ jrefrmem; jrefrmrsufpdESifhvnf; udkufonf/
&ovnf; ygonf/ tawG;vnf; ygonf/ acwfpepfudkvnf; a0zef
wdx kY x
d m;onf/ vrf;nTerf I tMuHay;rIvnf;ygonf/ vlrb I 0awGvnf;
ygonf/ acwf\jzpfyHk ysufyHkudkvnf; zGJUonf/ ajymif;vJvmaom
vlrIb0rsm;udkvnf; aumufaMumif; qGJjcpfxm;onf/ acwfjydKifrsm;\
b0 ZmwfaMumif; jyKrIajymqdkyHkrsm;vnf; zwf&onf/ OD;vStaMumif;
vnf; pHkpHkaphaph zwf&onf/ rEÅav;taMumif; rEÅav;\ "avh
rEÅav;\ tEkvuf&m ae&mXme rEåav;ordkif; aemufaMumif;rsm;
udkvnf; pHkpHkvifvifzwf&onf/
298 rif;aoh
þodkU
a':trmhpmudk zwfjyD; arm&pfaumvpfudk pçodoGm;onf/
w&kwfjynftaMumif; ydkpdwf0ifpm;oGm;onf/ a':trmu arm&pf
aumvpfpmtkyfudk bmomjyefzl;onf/
þbmomjyef j zif h pmayavmuxJ
csO;f eif; 0ifa&mufvmonf/ t*¾gpEdk;\
pmtkyfudk bmomjyefonf/ b0csif;
rwlonfh w½kwjf ynf qdjk yD; pmtkyx
f Ml uD;
xGufvmonf/ a':trm a&;cJhaom
pmtkyfrsm;rSm tajrmuftjrm; jzpfyg
onf / a':trmu 0w¬ K rsm;vnf ;
a&;onf/

*kPfj'yfwcsdKU
uRefawmf tHhMoonfu aeYpOfvdkvdk pma&;jcif;tvkyfudk tm;
xkwEf ikd cf ahJ om vlxak ':trm\ tavh tusijhf zpfonf/ wpf&ufwpfav
wpfvwpfESpf qufwkdufa&;jzpfcJh onfqdkvQif odyfrtHh/ a':trm\
pmaytvkyftay:tm;xkwfyHku tHhp&m/
pdwaf eoabmxm; vlMuD;vlaumif;qefrI trsK;d orD;*kPo f u
d m©
jynfh0rI wnfMunfrI &J&ifhrI jywfom;rI ESpfvdkzG,faumif;rI vkHYv&dSrI
wpdkufrwfrwf &dSrI pdwf"mwf cH,lcsuf tavhtusifh txHk"avh...
ponfwrYkd mS twk,pl &m erlem,lp&mjzpfonf/ tm;usp&mvnf;jzpfonf/
pma&;jcif;udk tvkyw f pfckvkd aeYpOf pGJpJjG rJjrJvkyjf cif;udku awmf½Hktavh
tusifh r[kwf/
vlxka':trmwGif wm0efrsm;&dcS yhJ gonf/ pmaywm0ef owif;pm
vkyfief; yHkESdyfxkwfa0jcif; vkyfief; tdrf&Sifrwm0ef om;orD;rsm;udk
jyKpkapmifha&Smufjcif;wm0ef pmayvlrIwm0ef ponfjzifh trsm;tjym;
&dSygvdrfhrnf/ wm0efrsm;udk rvpf[if;atmif aoaooyfoyf xrf;
pmzwform;odkU 299
aqmifoGm;EdkifcJhonf/ tarvlxka':trmrSm ajrmufrsm;pGmaom
*kPfyk'faygif;rsm;pGm &dSygvdrhfrnf/
tarrmhpmESihfom xdawGUcGihf&aom uRefawmfhtzdkY uavmifikyf
wkwfjzifh þodkY wdkYxdvdkufygonf/
eHeuf 10 ; 30
7 rwf 2019

p
OD;cspfarmif (odkYr[kwf) ½dk;om;pGm odkodyfol
OD;cspaf rmif/ OD;cspaf rmifqkdonfrSm *sme,fausmf OD;cspaf rmifukd
qdkvkdjcif;jzpfonf/ OD;cspaf rmifESihf uRefawmf rqHkzl;yg/ qHkzl;p&mvnf;
r[kwfyg/ OD;cspfarmifonf jrefrmjynfvGwfvyfa&;r&cifuyif
uG,v f eG o
f mG ;cJhjyD;jyD/ owif;pmq&mwpfa,muftjzpf vlord sm;onf/
onfaeYonfacwf vli,frsm;ü pmzwfayzwf vli,fwo kYd m OD;cspaf rmif
udk odMuawmhrnf xifonf/ trsm;pkaom vli,fwdkY Mum;zl;MuyHk
ray:/ OD;cspfarmiftaMumif; odaeMujcif;onfyif OD;cspfarmif ZeD;
rwifviId f (ac:) *sme,fausmf rrav;aMumifyh ifjzpfygvdrrhf nf/ *sme,f
ausmrf rav; a&;aom ]olvkv d l} 0w¬KrSm emrnfausmo
f nf/ xdkYaMumifh
OD;cspfarmifudk vlod&jcif;jzpfEdkifygvdrfhrnf/
OD;cspfarmifa&;om;cJhaom pmtkyfrsm;rsm;pm;pm; r&dSyg/ ol
toufi,fi,f&G,f&G,fESifh uG,fvGefoGm;í jzpfygvdrfhrnf/ touf
(30) ausmfrSmyif uG,fvGefcJhonf/ OD;cspfarmif\ tokbodkY AdkvfcsKyf
atmifqef; vdkufydkYonf[k zwfzl;onf/ OD;cspfarmifa&;om;aom
emrnfausmf pmtkyfwcsKdU&dSonf/ ]urÇmMuD;ysufpD;vkeD;jyDavm} ]ol}
pmzwform;odkU 301
0w¬K wdkYjzpfonf/ a&Tvif;,keftrnfjzifh ]&Sm&SmazGazG} ]rIid f;rIefrIef}
pmtkyfrsm;udkvnf; a&;om;cJhonf/ OD;cspfarmif\ aeYpOfrSwfwrf;
pmtkyfvnf; xGuf&dScJhonf/

]ol}0w¬K
]ol} 0w¬KwiG f yg0ifaom q&m0ef udjk rifah rmifukd pmzwform;rsm;
rSwrf Md uygvdrhfrnf/ udk,&f nfukd,f aoG;t& pHxm;tyfaom p½dku&f Sd
Zmwfaumifjzpfonf/ ]ol}0w¬Kudk taMumif;jyKjyD; pma&;q&m
v,fwiG ;f om;apmcspu f ]yef;jrKdiv
f ,frS O,smOfrLS ;} 0w¬Kudk a&;onf/
0w¬Konf v,fwiG ;f om;apmcspf ausmif;q&mb0u jzpf&yfukd tajccH
onf/ yef;jrdKifv,frS O,smOfrSL;onf 0w¬Ktaejzifh &yfrae ½kyf&Sif
tjzpfyg rSww f rf;0ifonf/ emrnfausmf rif;om; ausm[ f ed ;f o½kyaf qmif
í tu,f'rDqkyif &vdkufao;onf/ uRefawmfi,fi,fu Munfhzl;
onf/ tifrwefaumif;aom ½ky&f iS jf zpfonf/ yef;jrKdiv f ,frS O,smOfrLS ;
0w¬Kudk Edkiif Hjcm;bmomaygif;awmfawmfrsm;rsm; bmomjyefqkdMuonf
[k od&onf/ þum; *sme,fausmfOD;cspfarmif a&;cJhaom ]ol}
0w¬K\ tusKd;pOfjzpf&yfjzpfonf/

xdkoHk;tkyf
uRefawmfh bmhaMumifh *sme,fausmOf ;D cspaf rmifukd odae&oenf;/
taMumif;&dSygonf/ uRefawmf pm*sydk;aygufp b0/ *sme,fausmf OD;
cspfarmifudk tm;usaecdkuf 0if;wif bmomjyefaom ]uGd} 0w¬Kudk
zwfaecdku/f ]olvkdvl} ]ol}ESihf ]uG}d 0w¬Krsm;u uRefawmfhukd zrf;pm;
vdkuo f nf/ xdakY emuf OD;cspaf rmif\ 0dnmOfonf uReaf wmfu h kd yl;wHkcmG wHk
&dScJhonf/ þodkYjzifh OD;cspaf rmifukd uRefawmf ESpjf cdKufvmonf/ olvkd
owif;pmq&m wpfa,mufjzpfzdkY jyif;jycJhonf/ uRefawmfh touf
(18) ESpf wuúodkvf wwd,ESpf/
owif;pmq&mwpfa,muf\ b0o½kyu f kd oJMuD;rJMuD; vdkuv f H
&SmazGaecsdef/ OD;cspfarmifudk awGUcJhonf/ vlxkOD;vSudk awGUcJhonf/
302 rif;aoh
vlxkpdef0if;udk awGUcJhonf/ uRefawmfoabmuscJhaom owif;pm
q&mMuD; oHk;a,mufjzpfonf/ þodjkY zifh *sme,fausmo
f nf uReaf wmfEiS hf
eD;uyfvmonf/

ol\½kyfyHkvTm
OD;cspfarmifqdkwmudk o½kyfazmfMunfhrdaeonf/ pmawGxJrSm
OD;cspfarmif\o½kyfudk tyDtjyif azmfxm;Muonf/ xdkpmrsm;udk
uRefawmf a&G;zwfonf/
v vufzuf&nfBuKdufol

v rSefacsmif

v rdef;rESifhywfoufvQif t&SuftaMumufMuD;ol

v cg;ydkufEIdufudkyif tm;emwwfvGef;ol

v ½dk;ol

v qef;ol

v raMumufwwfol

v iJhn§mvGef;ol

v pmorm;

v pm*sydk;

v EdkifiHa&;orm;

v t,f'Dwm

v owif;pmq&m

v uavmifppfom;

v 0w¬Ka&;q&m

v pma&;q&m

v cGususvl

v tdrfawmf&mykodrfxD; bkef;MuD;pD; bdeyfESifhvl

v &ifhusufwnfjidrf £ajE´MuD;ol

v rGwfpvifEG,fzGm; Ak'¨bmom
pmzwform;odkU 303
v jrefrmhvGwv f yfa&;udk uefYvefYumaemufuG,u f a&;xGi;f
cJhol
v vlvHk;xGufrjyol

v r@yfwkdifzuf rwufol

v odkodkodyfodyf aewwfol

v ay:ay:xifxifraeol

v *sme,fausmfudk wnfaxmifol

OD;cspfarmif\ *kPfyk'frsm;udk a&&GwfvQif cyfrsm;rsm; xGufus


vmrnf xifonf/ OD;cspaf rmifonf i,fi,f&, G &f ,
G Ef iS hf uG,v
f eG o
f mG ;
cJyh gonf/ odkEY iS w
hf kid f tvkyaf wGtrsm;MuD; vkyo f mG ;Edkicf o
hJ nf/ i,fi,f
&G,&f G,Ef Sihf uG,v f Geo f Gm;í pmtkytf enf;i,f 0w¬Ktenf;i,fukdom
a&;oGm; EdkifcJhonf/ EdkifiHa&;aqmif;yg;rsm;udkum; ]a&Tvif;,kef}
uavmifjzifh cyfrsm;rsm;a&;Edkicf ahJ o;onf/ zqyvtzGUJ ukd aemufu, G f
u EdkifiHa&; tcsuftvufrsm; &SmazGwifoGif;ay;olvnf; jzpfonf/
þtcsuu f kd vltenf; i,fom odonf/ Adkvcf sKyfatmifqef;udk,w f kdif
EIwu f xkwaf jymaomaMumifh oufqkdio f lrsm; odvkdu&f jcif;jzpfonf/

pmayud&d,mjzifh
OD;cspaf rmifrmS owif;pmq&mwpfO;D pma&;q&mwpfO;D jzpfonfh
wdkif Edkiif Ha&;pdwjf zifh pmaytvkyf owif;pmq&mtvkyu f kd vkyu
f kdio
f l
jzpfonf/ OD;cspfarmiftwGuf EdkifiHa&;onf tc&mjzpfjyD; pmayESifh
owif;pmonf Edkiif aH &;yef;wdkit f wGuf vufeufu&d ,
d momjzpfonf[k
,kHMunfxm;oljzpfonf/ Edkiif Ha&;pdwaf Zmjzifh pmaytvkyf owif;pm
tvkyfudk vkyfudkifoljzpfonf/ wu,fhpifppfrSm OD;cspfarmifonf
i,fpOfuav;ub0uwnf;u pmorm;b0 pmMurf;ydk;b0udk
cH,lcJhjyD; jzpfonf/
304 rif;aoh
ol
½dk;jcif; qef;jcif; cGwD;cGus vlwpfa,mufudk jrifa,mifMunfh
Edkio
f nf/ ½dk;jcif;onf OD;cspaf rmifü&dSonf/ raMumufjcif;onf OD;cspf
armifwGif &dSonf/ tm;emwwfjcif; iJhn§mwwfjcif;onf OD;cspfarmif
wGif ude;f aeonf/ ,HkMunfcsuw f kYd trSef w&m;wdEkY iS hf ywfoufvmvQirf l
OD;cspfarmifonf rnfonfht&mudkrS riJhuGuf/ &Sif;&Sif;bGif;bGif;
&J&J&ifh&ifh aemufrqkwfwrf; vkyfudkifwwfoljzpfonf/

armifESHazmf
OD;cspaf rmifu *sme,fausmrf rav;udk ]wifav;} [kac:onf/
*sme,fausmrf rav;u OD;cspaf rmifukd ]udkukd} [kac:onf/ olUZeD;udk
OD;cspaf rmifu ]uG}d 0w¬Kukd zwfjyonf/ ud0G w¬KrmS t*Fvyd 0f w¬Kjzpfonf/
0w¬Kudkzwf&if; olUZeD;udk ajymajymjyonf/ olUZeD; rwifvSKdifrSm
olUa,mufsm; ajymjyonfudk em;axmifí b0ifcdkufaeonf/ oabm
acGUaeonf/ raem awGUaeonf/ OD;cspfarmifu EdkifiHa&;tvkyf
owif;pmtvkyfawGESifh w&yfpyf eyef;vHk;aejcif;aMumifh a,mufsm;
jzpfolukd use;f rma&;*½kpkdu&f ef a&rSerf Secf sK;d &ef owday; vkyu
f kdiaf y;
aecJholjzpfonf/ ]uGd}onf bmomjyef0w¬Ktjzpf ay:vmonf/
[Hom0wD OD;0if;wifu bmomjyefonf/ *sme,fausmf rrav;u
trSma&;onf/

awGUjrif&csuf
uGd 0w¬K olvdkvl 0w¬K ESifh ]ol} 0w¬Krsm;onf OD;cspfarmif
ZmwfaMumif;rsm;ESifh wGí
J zwf&rnfh pmtkyrf sm; jzpfonf/ OD;cspaf rmifukd
avhvm&if; owif;pmq&mb0udk awGU&rnf/ t,f'Dwmtvkyfudk
jrif&rnf/ Edkiif Ha&;tvkyuf kd MunfhEkdirf nf/ ½dk;jcif; ajzmifhjcif;udkvnf;
awGUEdkifrnf/ olvdkvludk jrif&vdrfhrnf/
OD;cspfarmif\ p½dkufwGif twk,lp&mrsm; &dSonf/ owif;pm
pmzwform;odkU 305
tvkyftay: cH,laom ,HkMunfcsuf pdwf"mwfudkvnf; awGU&onf/
EdkifiHa&;yef;wdkifurf;odkY pmayazmifjzifh ul;onfudkvnf; awGU&vdrfh
rnf/
OD;cspaf rmif\ tjrif,lqcsuf wcsKUd ukd aumufEkww
f ifjyvdkuf
ygrnf/ pmawGxJrS tZÑwåudk EdIufxkwf EdkifMuygap/

cspfarmifuxm
v owif;pm[m pifppf uavmifeJY tkyfcsKyfaewJh tpdk;&yJ/
v t,f'w D mqdkwm tukeEf pYHS yf&w,f vTwaf wmfxrJ mS &daS ewJh
0efMuD;awGxuf tkyfcsKyfrIudk em;vnf&if ydkaumif;w,f
wkid ;f jynfaumif;&maumif;aMumif;jzpfatmif wdki;f jynfay:
rSm wdki;f jynfbufuaejyD; trSm;trSef vrf;rSen f eT jf yae&wJh
t,f'Dwm[m olwdkYxuf t&nftcsif;nHhvdkY rjzpfbl;/
v owif;pmtvkyf[m todÚmPfMuD;½Hkwif rjyD;ao;bl;/

owådvnf; &dS&w,f/
v owif;pmorm;aumif; wpfa,muf[m jzpf&yfawGudk

rSwfwrf;wifwJh tqifheYJwif auseyfraebJ trSm;trSef


tqdk;taumif;udk ydkif;jcm;a0zefjyD; jynfolawGudk EId;ay;
&r,f/
v owif;pmorm;[m t,f'Dwmaumif;wpfa,muftjzpf

wm0efaus½rkH u pmtkyaf wGyga&;jyD; jynfou l kd rsupf zd iG ahf y;


&r,f/
v 'DEkdii f HrSm Edkiif Ha&;acgif;aqmifjzpfcsiw
f Jh vlawGu rsm;jyD;
t,f'Dwm vkycf siw f JhvlawGu enf;w,f/ Edkiif Ha&;acgif;
aqmif jzpfzkdY&m tvG,u f av;&,f t,f'Dwm wpfa,muf
atmif atmifjrifjrif jzpfzk&Yd mu rvG,v f bS ;l / wdki;f jynfrmS
wu,fhEdkifiHa&; acgif;aqmifaumif; wpfa,muf&dSzdkY
vdkovdk t,f'Dwmaumif; wpfa,muf&SdzkdYuvnf; ta&;
306 rif;aoh
MuD;w,f/ tpdk;&aumif;aumif; vdkcsif&if t,f'Dwm
aumif;aumif; &dS&w,f/
v t,f'Dwm vkya f ewmu pmay0goemMuD;½Hkwif r[kwb f J
Edkiif Ha&;pdw"f mwf xufoefvGe;f vdkY vkyaf ewmyJ/ Edkiif Ha&;
vkyfwmuawmh rvGwfvyfrcsif; vkyf&r,f/ EdkifiHa&;
vkyfaewmudku tmPmvdkcsifwJh EdkifiHa&;&mxl;,lcsifwJh
EdkifiHa&;udk vkyfwmrS r[kwfbJ Power Politics &atmif
vkyfwmxuf Social Reformer jzpfatmif vkyfwmudk
BuKduw f ,f/ Edkiif aH &;vkyaf ewJo h al wG&UJ aemufrmS at;at;
aq;aq; awG;qcsihfcsed w f Jh acgif;aumif;aumif; &dSr,fhvl
&dSzkdY vdkw,f/ tJ'Dvlukd y&dwo f wfu odzkdY rvdkbl;/ 'Dvlukd
y&dwo f wfu MunfnKdzkdY rvdkbl;/ 'Dvlvkyaf ewmudkvnf;
vlvnf; rod&bl;/ tpd;k &uvnf; rod&bl;/ vlMunfnKrd ,fh
acgif;aqmifaumif;aumif; wpfa,mufukd pifay:wifjyD;
aemufuG,fuae vrf;jy tMuHÚmPfay;jyD; acgif;aqmif
vkyw f v hJ l rm;rm;rwfrwf ajzmifah jzmifrh eS rf eS f jzpfz&kYd mtwGuf
xde;f odr;f ay;r,fhol wpfOD;jzpfzkY&d mom t"du olUtvkyyf J/
wjcm;EdkifiHawGrSm vufoD;vufarmif;wef; atmfaewJh
xdwx f w d Mf uJ acgif;aqmifawGaemufrmS wu,ft h odÚmPf
MuD;wJh tMuHay;vrf;jy tvkyfudk vlrodatmif vkyfaewJh
vlawG trsm;MuD; &dv S kYd c&D;ydkwiG uf s,wf ,f/ 'Dwkid ;f jynfrSm
awmh 'Dvdkae&mrsKd;udk b,folrS pdwful;xJawmif rxnfh
bl;/ EdkifiHa&;vkyf&if wpfcgwnf; pifay: wuf&awmh
xifay: ausmfMum;oGm;&ifvnf; jynfhpHkvSjyDvdkY rSwfoGm;
w,f/ (udkuk)Yd pifay:rSm b,fawmhrS (wifav;) jrif&r,f
r[kwfbl;/
eHeuf 2 ; 28
9 rwf 2019 /
p
a'gufwmcGefausmfOD; (odkYr[kwf) ESvHk;vSq&m0ef
emrnf t&if;u a'gufwm cGefausmfOD;/ uRefawmfu olUudk
awGU&if ]]tm;yl;*sD;}}vdkY EIwfcGef;quf pum;qdkonf/ oluvnf; ]]
tm;yl;av;}}vdkY cyfjzD;jzD; rsuEf SmeJY wkeYfjyefajymwwfonf/ a'gufwm
cGeaf usmOf D; qdkwm? wdki;f vTwaf wmfukd,pf m;vS,w f pfa,muf/ q&m0ef
wpfa,mufvnf;jzpfygonf/ uRefawmfEf Sihf toufcsi;f u om;tzvdk
uGmonf/ a'gufwmcGeaf usmOf D;u(50)ausm/f uRefawmfu f (30)eD;yg;/
rEåav;wuúokv d rf Sm Edkiif Ha&;odyÜHr[mwef;wuf&if; twlawGU
Muonf/ jzLaom? ½dk;aom? ajzmifhaom a'gufwmcGefausmfOD;ESifh &if;
ESD;oGm;Muonf/ uRefawmffuawmh q&mcGefvdkY ac:onf/ abmfqdkif;
bufu ytdk0f;wdkif;&if;om;/ rEåav;a&muf ytdk0f;wpfa,mufvdkY
qdk&rnfxifonf/ rEÅav;aq; wuúokv d af usmif;xGu/f ZeD;emrnfu
a':rDrDaX;/ olUZeD;uvnf; q&m0efwpfa,muf/ q&m0ef armifESHvdkY
ajymEdkifoy/
308 rif;aoh
twGi;f "mwfcH ½dk;olrsm;ESihf uRefawmfu w&if;wES;D aygif;wwf
onf/ onfvdk aygif;oif;qufqH&wmudkvnf; wefzdk;xm;onf/
acwfumvonf &dk;aomolrsm; &Sm;acsonfwum;/ a'gufwm
cGeaf usmOf D;\ b0jzwfoef;rI tao;pdwu f kd uRefawmfrodyg/ tMurf;
zsif;om odxm;onf/ odkYaomf uRefawmffESpfNrKdUonfu twdwf\
jzwfoef;rIr[kw/f jzwfoef;rItay: oabmxm;onfh? olUpw d of abm
xm;udk jzpfonf/

&kyfyHkum;
&dk;aom ? &Si;f aom? aygif;oif;qufqH& vG,u f laom? ude;f MuD;
crf;MuD;rEdkifaom? vGwfvyfyGifhvif;aom? twef;tpm; rcGJjcm;aom?
ynmwwf *kPfoa&wef;pm;txm r&dSaom? cspfcifzG,f? ESpfvdkzG,f
tjyHK;wdkY ydkifqdkifaom a'gufwmcGefausmfOD;udk uRefawmffawGU&onf/
uRefawmff awGUz;l oavmuf a'gufwmcGeaf usmOf ;D rSm av;aom eufaom
oabmudkvnf; awGU&onf/ jyHK;aom&Tiaf om oabmudkvnf; awGU&
onf/ ykyfaom? rSKdif;aom oabmudk rawGU&/ npfaom axG;aom
oabmudk rawGU&/ tusyt f wnf; wpfckcktay: ESvHk;oGi;f rQwaom
obmxm;udk awGU&onf/
avmuxJu vlwpfa,muf jzpfaomaMumifh tcuftcJ? tusyf
twnf; &dSygvdrfhrnf/ odkYaomf nnf;nLaom oabmudk uRefawmff
rcHpm;&/ olUtcuftcJwcsKdUudk uRefawmffhudk ajymjyonf/ &Hzef&Hcg
&ifzGifhonf/ wul;wuawmh r[kwf/ uRefawmffwdkY oGm;&if;vm&if;
MuHK&if;qHk&if; vufzuf&nf aomufMu&if; ajymjzpfMujcif;jzpfonf/
rdom;pkta&; enf;enf;? wdki;f a&;jynfa&;rsm;rsm;jzpfonf/ tpktzGJU\
oabm? trsm;\oabm? tkyfpk\oabmonf &dSwwfonf jzpfí
a&GUatmifvkyzf kYd cufcv J o
S nf/ wjznf;jznf;csi;f om oGm;&ayvdrrhf nf/
uRefawmfu f awmh vli,fyyD D jiD;csi;f xkwo
f nf/ uRefawmfhf jiD;csi;f rsm;udk
onf;jiD;cH em;axmif&Smonf/ jyD;awmh ]]udkaoh... 'gu 'Dvdk 'Dvdk?
pmzwform;odkU 309
[dk[mu [kdvdk [dkvdk}} ajymwwfonf/ uRefawmffuvnf; acgif;
wjidrfhjidrfh/ oluvnf; awG;awG;qq/
onfhaemufydkif; a'gufwmcGefausmfOD;udk u,m;ykqdk;? ytdk0f;
vG,t f w
d f tjrJvkv d kd awGU&wwfonf/ twef;xJ0ifvm&if rsuEf mS xm;
&I&I? vufwpfzufvTJvTJ 0ifvmwwfonf/ rsufESmrSm EIwfcrf;arT;
&dSonf/ rkwfqdwfawmh r&dS/ uRefawmfhjrifvQif tjrJvdkvdk pwwf?
aemufwwfonf/ aemufrsm;rSm uRefawmffu t&if paemufonf/
olUxuf vufOD;rI t&if,lvdkufjcif;jzpfonf/
uRefawmffh rsufESmxm;udk tjrJvdkvkd oljrif&onf xifonf/
uRefawmffh rsufESmrIdif;aevQif? uRefawmffh oli,fcsif;rsm;udk ]]'DaeY
rif;aoh rsufESmraumif;yghvm;}}vdkY ajymajymwwfonf/ uRefawmf
uawmh 'DvlMuD; uRefawmffhudk *½pdkufwm od&vdkY b0ifcdkufaeonf/
uRefawmfw f kYd ESpaf ,muf\ cifrif&if;pGJonf p&if;? aemuf&if;? aqG;aEG;
Mu&if; &if;ESD;oGm;Muonfom jzpfonf/ oluvnf; uRefawmffhudk
vli,f ajcwufav;qdkwm jrifjyD; &if;ESD;oGm;[ef&So d nf/ uRefawmfuf
vnf; 'DvlMuD; aysmfwwfw,fqdkjyD; cifrifoGm;onf/ t&G,ftm;jzifh
a,mu©r oruf/ tJ... rSm;vdkY/ om;tz t&G,fjzpfaomfvnf;
rdwfaqGrsm;vdk aygif;oif;jzpfMuonf/ uRefawmffuvnf; r&dSefovdk?
oluvnf; txmqdkwm r&dS/ yuwd ½dk;pif;vGef;ygonf/

b0aemufcH
a'gufwmcGeaf usmOf D;\ i,fb0ukd tusO;f tm;jzifh wD;acgufrd
onf/ oludk,fwdkif uRefawmffhudk ajymjyzl;onf/ Murf;wrf;aom i,f
b0? csKdUwJhaom rdom;pk? awmifay: awm&Gmav;rSm arG;zGm;MuD;jyif;
vmcJhol/ abmfqdkif;owåKwGif;a'owpf0dkufonf wdkif;&if;om;
vufeufukid f e,fajrjzpfczhJ ;l onf/ ,ckawmh udk,yf kid t
f kycf sKyfciG &hf a'o
jzpfaejyD/ uRefawmffu uRefawmffh xa&mfrmawGtaMumif; ajymawmh?
oluvnf; olUi,fb0 xa&mfrmawGtaMumif; ajymonf/ tazr&dS?
tar rkqdk;r/
310 rif;aoh
odkYaomf ol xl;cRefygonf/ awmifay:awm&Gm Zeyk'frSonf
jrKdUMuD; rEåav;aq;wuúokv d uf kd wufEkid cf o
hJ nf/ aq;ausmif;om;b0
csKdUwJhpGm jzwfoef;cJhrIvnf; &dScJhonf/ i,fpOfu qif;&JcJhjcif;aMumifh
qif;&Jjcif;taMumif;udk aumif;aumif;odonf/ b0emonf/ atmuf
oufausonf/ atmufajcuvmcJhonf jzpfjcif;aMumifh atmufajc
vlxk b0udk pmemonf/ iJhnSmonf/ atmufajcrdom;pkb0udk ol
aumif;aumif;odonf/ odrmS aygh/ olu, kd wf ikd f jzwfoef;vmcJ&h onfu;kd /

olUtvkyf
q&m0efjzpfawmh aq;cef;zGio hf nf/ qif;&Jom;ESihf &[ef;oHCm?
udk&if? bke;f MuD;udk tcrJhaq;ukay;onf/ olwwfEkdio f nfh aq;ynm
jzifh vufvSr;f rDoavmuf tusK;d jyKonf/ rEåav;azmifawmfOD; tcrJh
aq;½Hkjzpf&ef ol aus;Zl;jyK axmufychH o hJ nf/ xdakY emuf wdkujf cif;cdkujf cif;
rsm; cH&ao;onf/ odaYk omf ol rrI/ olUtvkyf ol wpdu k rf wfrwfvyk o f nf/
ykord Mf uD;buf ESr;f MuD;&Gmu olUukd rodol r&dS/ &THUxJ AGux f JujzwfjyD;
aq;ukonfh tvkyu f kd ol vkycf o
hJ nf/ wjcm; y&[dw vkyif ef;rsm;udv k nf;
vkyfonf/
pmawmfaomfvnf; aq;ausmif;wuf&ef cufcaJ om ausmif;om;
rsm;udk axmufyHhonf/ ulnDonf/ wwftm;oa&GU olukd,fwdkif aiG
pdkux f kwo f vdk? eD;pyf&m oli,fcsi;f ? olvufvrS ;f rD&S m olUtodki;f t0dki;f
qDu tvSLcHonf/ aqmfonf/ olwGifru olUtrsKd;orD;uvnf;
pGr;f pGr;f wrH yg0ifonf/ vifr,m;ESpaf ,muf "mwfcHwlí bufnDMu
onf/ olUy&[dwvkyfief;onf wpfESpf? ESpfESpf r[kwf/ ol q&m0ef
aygufp b0uae ,cktcsdefxdvdkY ajymvdkY&rnf/ y&[dwudk tjy
vSatmif vkyjf cif;vnf; r[kw/f For Show r[kw/f tppftrSejf zpfonf/
enf;enf;vSLjyD; rsm;rsm; aMunmjcif; tvkyfudkvnf; olrvkyf/
"mwfykHay:rSm ½kyx f uG af umif;atmif ol rvky/f 'g uReaf wmff tuJcwfrd
oavmufjzpfonf/
olU[ef
a'gufwmcGeaf usmOf D;ESihf ywfoufí uRefawmff oabmusonfh
tcsurf sm; &dSao;onf/ þum;? [mo"mwfcH/ [moÚmPfjzpfonf/
&Tifaom pum;vHk;rsm; olajymwwfonf/ rEåav;wuúodkvf? nae
ausmif;qif;? taMumfqkdix f kdi?f aumufnif;aygif;ESihf A,maMumfpm;?
a&aET;ylrKS wfaomufcsed f wGif olUpum;rsm; &Tiaf ewwfonf/ uReaf wmfu hf kd
eab;u twef;azmfrsm; paemufonfudk olu aysmfae[ef&dSonf/
uRefawmfu rsuv f kH;jyL;aMumifEiS hf wpfckckukd tHMh owMuD; ar;cGe;f xkwf
vdkufvQifvnf; w[D;[D; w[m;[m; &,faewwfonf/ xdkYaemuf
aumifrav;rsm;ESifhywfoufjyD; ajr§mufay;wwfao;onf/ odkYaomf
olajr§mufay;wm vSonf/ tqif;bD;wyfjcif; r[kwf/
ausmif; npmpm;yGJrsm; a&mufvQif cyf&Tif&TiftjzpfqHk;u
a'gufwm cGeaf usmOf D;/ uRefawmfw f kdY vli,fawGxufyif uJao;onf/
um&mtdkauudk pnf;0g;wus qdkonf/ xdkYaemuf cE¨mudk,f ,drf;í
auG;aeatmif uao;onf/ uRefawmffu vli,fyDyD/ ykqdk;ESifh/ olu
*sif;abmif;bD&SnfESifh wD&SyfESifh/ &Hzef&Hcg olUtrsKd;orD;udk yGJqD rçcs
vmao;onf/ oli,fcsi;f ESpaf ,muf vifr,m;jzpfoGm;aom twGJ[k
uRefawmffhpdwfxJ rSwfcsufcsrdonf/

uRefawmffhawGU&dScsuf
vQKdU0Sucf suf wpfckawmh uRefawmfawGUxm;onf/ olUtrsK;d orD;
udkawmh tawmfcsp&f mS onf/ 'guawmh pum;vHk;vSatmif ajymjcif;jzpf
onf/ trSew f u,f ajymcsio f nfrSm enf;enf;aMumufonf[k qdkcsif
wmjzpfygonf/ tif;... ZeD;udk cspfvGef;&Smaom trsKd;om;ayudk;/
'Davmufawmh &dSayrSmaygh.. vdkY uRefawmff aumufcs rcscsifcscsifESifh
csvdkufonf/ q&mcGefYZeD;u enf;enf; pGmrnfhyHk/ q&mcGefu cyfat;
at;/ odakY omf q&mcGef uHaumif;ygonf/ t&G,f (50) ausmaf omfvnf;
vSwkef;ywkef; aysmfwwf&Tifwwfaom? olUEdkifiHa&; tvkyfrsm;udk
tm;ay;ulnDaom? xufaomjrufaom trsKd;orD;wpfa,mufudk
&xm;í jzpfonf/ toufMuD;xd jrwfEk;d pGm cspw
f wfaom ZeD;armifEu
HS kd
awGUvkdu&f í Mum;xJu uRefawmfyf if tiSm;MunfEl;vdku&f ao;onf/
t,f... ighus 'Dvdkjzpfyghrvm; qdkjyD;awmhawmif awG;vdkufrdao;/
aMomf... bmrqdkif nmrqdkif wjcm;oltaMumif;a&;ae&if; udk,fh
taMumif;udk 0ifzsmcif;wwfonfh tusifhav;...? rif;aohrSm &dSyg
a&mvm;/

EdkifiHa&;udpö
EdkifiHa&;onf xifoavmuf rvG,f/ vlUudpöudk vlawGESifh
pkaygif;vky&f onfjzpfjcif;aMumifh vljY yóemrsm; MuHK&onf/ a'gufwm
cGeaf usmOf D; usiv f nfcJhonfu aq;ynmavmuESihf y&[dw avmu/
ygwDEkid if aH &;udk onfah emufykid ;f rS 0ifxrf;&jcif;jzpfonf/ jrefrmjynfrmS
uvnf; ygwDEkid if aH &; vrf;aMumif;ay: a&mufvmonfu rMumao;/
2010 rSm pEdkifí 2015 rS ajcwpfvSrf;vSrf;Edkifjcif; jzpfonf/
a'gufwmcGefausmfOD;taejzifh tcuftcJwcsKdU &dSygvdrfhrnf/
aq;ynmtvkyf? y&[dwtvkyf? jynfolUudk,fpm;vS,ftvkyf? ygwD
Edkiif Ha&; tvkyaf wGeJY zdpD;aeygvdrhrf nf/ odkYaomf olUrsuEf SmrSm tjyHK;udk
tjrJvkdvkd awGUae&onf/ udk,haf Mumifh wpfyg;oltay: 'ku©rjzpfapvdk
aomusihfxHk;udk olvkduef monf/ udk,hftyl wpfyg;oltyl rjzpfatmif
ol aexdkifygonf/ rSefonf xif&mudk jywfjywfom;om; vkyfwwf
aom olUtrltusifhaMumifh pdwfnpf&onfrsm; &dSygvdrfhrnf/ ravsmh
rwif; apmif;BuKd;nif;.../
pma&;q&m (q&m) ausmf0if; ajymcJhzl;onfh...
ygwDEkdiif Ha&;rSm udk,hftmabmfukd ygwDhtmabmfjzpfatmif vkyf
wwfrS &w,f...qdkwJh pum;udk rSwfrSwfxifxif &dSvdkufrdyg\/
rif;aoh
n 8 ; 10
18 ? ar ? 2019 /
pmtkyftnTef;
olcdk;MuD;wdkufzsufa&;
pmnTef;^ t*wdvdkufpm;rI (taMumif; tusKd;ESifh ukxHk;rsm;)-ausmf0if;
rl&if; - Corruption: Causes, Consequences and Curse by
U Myint
rl&if;pmwrf;&Siu
f OD;jrifh/ jrefrmjynf pD;yGm;a&;ynm&Six f Ju
&Sm;&Sm;yg;yg; wpfa,muf/ q&mMuD;u toufMuD;jyD/ 'Dpmwrf;udk
a&;cJhwmvnf; MumjyD/ bmomjyefudku tawmfMumcJhjyD/ 'gayr,fh
2013 usrS jynfolawGzwfzkdY yHkEySd pf mtkyt
f aeeJY vlxkMum;xJ xGuaf y:
vmw,f/ 'gayr,fh 'gudk vlawmfawmfrsm;rsm; od&JUvm;rod/ zwfMu
olawGawmh &dSr,f/ onfhaemufykdi;f pmtkyq f kdiaf wGrSm 'Dpmtkyu f kd jyef
rawGU&awmhbl;/ &efukev f kd rEåav;vdk jrdKUMuD;awGu pmtkyq f kdiaf wGrSm
awmif cyf&Sm;&Sm; jzpfvmw,f/
316 rif;aoh
'gayr,fh jrefrmjynfu or®w OD;0if;jrifw h ufvmjyD;aemufykid ;f
t*wdvdkufpm;rIwdkufzsufa&;udpöu xdyfwufvmw,f/ or®w
udk,w f vnf; zdzpd ;D pD; vkyaf ew,fvkYd jrifae&w,f/ FDA nTecf sKyf
f kid u
udpö jyifOD;vGif axG^tkyf udpöeJY tck &efukefwdkif; Oay'csKyfudpö/
pojzifh ig;MuD;MuD; aMumfaewmudk awGU&w,f/
wdkif;jynftwGuf OD;0if;jrifh vkyfaewmawGudk MunfhjyD;
oabmus rdw,f/ wpfzufrSmvnf; rzwfjzpfawmhwm odyMf umaewJh
OD;jrifh&JUpmwrf;udk owd&w,f/ rl&if;u t*Fvdyfvdk/ acgif;pOfu
Corruption: Causes, Consequences and Cures wJ/h q&m ausm0 f if;u
bmomjyefw,f/ pmtkyfu pmwrf;qdkawmh cyfyg;yg;/ odkYayr,fh
tESpftom;awGu cyfrsm;rsm;/
ynm&Sifwpfa,mufa&;wmudk rl&if; tmabmfrysufatmif
bmomjyefEkdipf Gr;f &dSwJh q&mausm0f if;&JU vuf&m/ rl&if;a&m bmomjyef
csufa&mu bmrS ajymp&m r&dS/ ew¬d/
pmwrf;&JU &nf&G,cf suu f &Si;f &Si;f av;/ ]zGHUjzKd;a&;vkyif ef;awG
taumiftxnfazmf&mrSm t*wd vdkufpm;rIjyóemudk xnfhoGif;
pOf;pm;zdkY}/

ÓOfqdk;awGazsmuf
uRefawmfwdkY EdkifiHu EdkifiHwnfaqmufa&;udk vkyfae&w,f/
wpfzufuvnf; 'Drdkua&pD toGiful;ajymif;a&;udk wGef;ae&w,f/
wnfaqmufa&;vdkY ajymwJhae&mrSm zGHUNzKd;a&;qdkwm ygvmw,f/
'Drdkua&pDvdkY ajymwJhae&mrSm yGifhvif;jrifomrIqdkwm ygvmw,f/
tmPm&Siaf cwfrmS vkycf si&f mvkyw f ,f/ aumif;Edk;&m&m xifwm
udk vkyw
f ,f/ vlay:rlwnfjyD; vkyw f ,f/ 'Drkdua&pDvrf;pOfusawmh
tJonfvkd r[kwb f ;l / pnf;eJaY bmifeYJ vky&f w,f/ rlepYJ epfeYJ vky&f w,f/
cdk;aMumifcdk;0Suf r[kwfbl;/ vufoifh&mpm;awmfac: r[kwfbl;/
pmzwform;odkU 317
yGihv
f if;jrifompGm vky&f w,f/ pnf;urf;twdki;f vky&f w,f/ rltwdki;f
vkyf&w,f/
vltkycf sKyfwhJ pepfuae rltkycf sKyfwhJ pepfukd toGiaf jymif;wJah e&m
rSm rlv usihfxHk;a[mif;awG&JU ckcHrI MuHK&w,f/ 'guawmh tmPm&Sif
pepfwkdif;vdkvdkrSm MuHK&wJh tjzpf/ jrefrmjynf&JY rlvusifhxHk;a[mif;
awGxJrSm tqdk;&Gm;qHk;u jcpm;wm vmbfpm;wm/

Mum;aygufwJh
jrefrmjynf&JUtaetxm;u b,fvkdjzpfaewmvJqkdawmh ]Mum;
ayguf} &wmudk *kP, f laewwfwJhtavh pGJjrJaewm/ cdk;wmudk 0Suw f m
udk &Suf&aumif;rSef;udk rodwm/ tqdk;qHk;u cdk;vdkY0SufvdkY &wJh
Mum;aygufqdkwmudk *kPf,ljyD; t[kwfxifaewm/
'Dvdk tusifhrsKd;&dSwJh EdkifiHu rrGJvdkY b,fEdkifiH rGJrvJ/

azmfaomufzdkYu udk,fhwm0ef
ynm&Sifqdkwm taMumif;udk jyw,f/ tusKd;udk jyw,f/
taMumif;eJYtusKd;udk jyjyD;&if ukxHk;ay;w,f/ aq;nTef;ay;w,f/
azmfpyfjyD; aomufzdkYuawmh um,uH&Sif&JUwm0ef/ aq;cg;MuD;udk
ZGwftwif;wdkufvdkY rsufESmrJh rsufapmif;xdk; cH&wJh ynm&SifawG &dSae
w,f/ b,fvkyd J &d&S dS ynm&Siu
f awmh ynm&Sitf vkyuf kd qufvkyaf erSmvdkY
,HkMunfygw,f/

ig;oavmufawG
jrefrmjynfu tusK;d tjrwf &vdkY odyaf umif;w,f/ cdk;vdkY0Suv f kdY
aumif;wJh ausmufpdrf;wGif;MuD; &dSw,f/ aygif;pm;yif;pm;zdkY a&Tawm
MuD;awG uRef;awmMuD;awG &dSw,f/ aygu©&0ó tcGifhta&;awG
ay;jyD; udk,uf sK;d pD;yGm;udk csJUxiG v
f kYd &w,f/ tmPm&So
d l vkyyf ikd cf iG h&f ol
eab;rSm uyfpm; rSD;pm;&wm aumif;w,f/
318 rif;aoh
aygif;pm;vdakY umif;wJh ig;oavmufawGvnf; wpfykMH uD;/'Dawmh
jrefrmjynfrSm tcGifhta&;vufwpfqkyfudk udkifjyD; jr§if;pm;yif;pm;wJh
vlawGuvnf; 'keJY a';/ ra&rwGufEdkifavmufatmifudk rsm;jym;vS
w,f/ ae&mXmewdkif;vdkvdkrSm &dSaew,f/ cGifaumif;wJhae&mawG
&ayguf&vrf; xlajymwJh ae&mawGrSm olcdk;MuD;jzpfcsifolawG pkjyHKvdkY
wdk;aew,f/
e,fpyf ukeo f G,af &;pcef;awG tcGeXf meawG rSwyf HkwifXmeawG
vdkipf ifupd ö ygrpfupd ö vkyyf kdicf Giht
f axGaxGukd tkypf D;xm;wJh axG^tkyf
awG/ jrefrmawG Munfhvku d &f if cGiaf umif;aumif;udk &zdkYyJ acsmif;aeMu
w,f/ udk,pf Gr;f udk,pf eJY vkyu f kdirf ,f pm;aomufr,f qdkwm r&dSbl;/
tacsmif&zdkY tacsmifEIu d zf kdYavmufom acsmif;aeMuw,f/ 'Dvkd vlawG
xlajymaewJh vlUtodkif;t0dkif;rSm b,frSmvJ zGHUNzKd;a&;/ b,frSmvJ
wdk;wufa&;/
olckd;MuD;rsm; zGHUjzKd;a&;eJY ol0SuMf uD;rsm; wdk;wufa&;om jzpfae
Muw,f/ tckvnf; Munfh/ zrf;&r,fh olukd zrf;vdkujf yD/ olvkd vlawG
wpfyHkMuD;vdkY qdkcsifygw,f/ ynm&Sif OD;jrifh[m t*wd vdkufpm;rIeJY
ywfoufwJh ukxHk;awGukd &Si;f &Si;f vif;vif; a&;om;azmfjyjyD;om;yg/

t*wd
t*wdvkdY ajym&if (4) rsK;d &dSw,f/ 'gu jrefrmrSm/ qE´ a'go
b,m arm[ ponf j zif h / vl a wG [ m avmbaMumif h v nf ;
bufvdkufwwfw,f/ a'goaMumifhvnf; bufvdkufwwfw,f/
wpfckckudkaMumufvdkYvnf; bufvdkufwwfw,f/ rodvdkYvnf; buf
vdkufwwfw,f/
'gayr,fh q&mMuD; OD;jrifhu 'gawGukd rajym/ ynm&Siyf DopGm
a&;w,f/ pmwrf;rSm t*wdvu kd pf m;rI qdw
k mudk tckvkd t"dymÜ ,fziG w
hf ,f/
]t*wdvdkufpm;rIqdkonfrSm trsm;jynfolESifhqdkifaom ½Hk;Xmersm;udk
yk*¾vdu tusKd;tjrwftwGuf toHk;jyKjcif;} [k qdkw,f/
pmzwform;odkU 319
t*wdvku d pf m;w,fqkw d hJ teuft"dymÜ ,f&UJ atmufrmS vmbfay;
vmbf,w l mawG ygw,f/ jcdr;f ajcmufaiGnpfwmawG ygw,f/ vdrv f nf
wm ygw,f/ tvGJoHk;pm;vkyfwmygw,f/ aqGrsKd;aumif; pm;a&;
tjyKtrlawG ygw,f/ vufoifh&m pm;awmfac:wJh tcsuaf wGygw,f/
trsm;ydkifypönf;awGudk yk*¾dKvfa&; tusKd;tjrwftwGuf oHk;wmawG
ygw,f/ vkyfydkifcGifheJY MoZmudk toHk;csjyD; tMuHtzef vkyfwmawG
ygw,f/

acsmqDwJ hESmap;MuolawGwJh
acwfu wdk;wufvmw,f/ vmbfpm;rI jcpm;rIyHkpHawGuvnf;
qef;opfvmw,f/ ynmtjrifusO;f oltzdkY rjrifEkid af wmh/ rjrifomawmh/
udk,fusKd;pD;yGm;udkvnf; csJUxGifwwfw,f/ tmPm MoZm vkyfydkifcGifh
vnf; &aejyD/ pnf;rsOf;rlabmifuvnf; avsmh&GJaejyD/ aiG &ayguf
&vrf;uvnf; jzL;aejyD ajzmifhaejyD qdk&if aocsmjyD/ 'Dvl 'Dae&mrSm
t*wdvdkufpm;zdkY tcGihftvrf;trsm;qHk; tajctaerSm a&mufaejyD/
taMumif;tusKd; qufpyfrIeJYukxHk;awG enf;emawGudk tajrmf
tjrif&&Sd Sd azmfxw
k x
f m;w,f/ Edik if w
H um jzpfpOfawGukd om"uwifw,f/
acsmqDxnfhwJh enf;awGu b,fvdk b,fuJhokdY/ ESmap;aewJh 0efxrf;
awG[m b,fvdk bmhaMumifh ponfjzifh/

wdkYjrefrmhtjzpfoepf
oDtk&d aD wG oufaoom"uawGeYJ tvkyjf zpfa&;udk a&S;½Ixm;wJh
pmwrf;awG[m toH;k 0ifw,f/ toH;k usw,f/ wefz;kd jzpfvmzdqYk &kd ifawmh
vufawGU taumiftxnfazmfolawG &dSrS&r,f/ jrefrmjynfrSmu olckd;
MuD;awGvnf; &dSw,f/ ol0SufMuD;awGvnf; &dSw,f/ qdkif&mqdkif&m
tqifhvkduf olck;d vwfawG olckd;av;awGvnf; tyHktyif &dSvkdYaew,f/
jrefrmjynfu uifqma&m*gjzpfaeoleYJ wlaew,f/ a&m*gawG xlajymae
wmudk El&m0JpGJ vJ&m olcdk;axmif;jzpfaew,f/ olcdk;awGuvnf;
320 rif;aoh
aygw,f/ tElawGuvnf; aygw,f/ 0JpGJ npfax;aewJh p½dkuaf wGu
vnf; pHkw,f/
jrefrmjynf b,fawmh MuD;yGm;yghrvJ ajymifa&mifyghrvJ/
oufjyif;cs&if; toufMuD;&awmhr,f xifygw,f/

arQmfvifhvdkY&OD;rSmvm;
vuf&ZJ uf&J vky&f w J hJ acgif;aqmifvw kd ,f/ 'Dvakd cgif;aqmifrsK;d udk
tdki'f D,maumif;aumif;eJY csDçr ay;r,fholygw,f/ tmPmeJY tdki'f D,m
aygif;&if ydkjyD;aumif;vmEdkifw,f/ tdkif'D,moufouf tmPm
oufouf[m vlUtodkif;t0dkif;udk raumif;apEdkifbl;/
ynm&yfqdkif&m zGHUjzKd;rI[m tdkif'D,moabm/ tmPmpuf
oufa&mufrI[m EdkifiHudk pDrHtkyfcsKyfEdkifrI oabm/ b,fzGHUjzKd;a&;
ay:vpDawG b,favmufaumif;aumif; jcpm;aewJh vlUtaqmufttHkrmS
yDyDjyifjyif taumiftxnfay:rvmEdkifbl;/
cdk;pm; 0Sufpm; zefpm; &wmudk ESpfjcKdufaysmfarTUaeolawG
vufxrJ mS Edkiif uH aumif;vmEdkipf &m taMumif;r&db S ;l / qifajcqifvuf
awG ay;jyD; aMumifolawmf MuGufolcdk;vkyfaewJh t&m&Sd vlUtodkif;
t0dki;f rSm aumif;usK;d awG jzpfxGe;f rvmEdkib f l;/ yg;pyfu bk&m;bk&m;
vufu um;,m;um;,m;eJY vlU todki;f t0dki;f udk *kwaf oG;pkyaf eolawG
tMum;rSm EdkifiHu ajymifajymifa&mifa&mif &dSrSm r[kwfbl;/
ynmeJ, Y OS w
f hJ todeYJ wGe;f wGe;f wdkuw
f ku d vf kyw f wfwhJ tpdk;&ay:
rvmao;oa&GU tpdk;&qdkwm olcdk;tMuD;pm; jAL½dku&ufqdkwm
ol0SuftMuD;pm; vdkY jynfolawG jrifaeMurSmyJ/ bmudkrS riJhuGufbJ
jynfoUl rsuEf mS udkom iJjh yD; Munfw h wfoal wGu tdki'f , D maumif;aumif;
ynmaumif;aumif;eJY jyifqif xkyfydk;xm;wJh ay:vpDenf;emawGudk
,liifoHk;pGJ&aumif;rSef; odMuygap/
n 10 ; 25
25 pufwifbm 2018/
p
ta0;Munfh
pmtkyftnTef; - ta0;jrif ^ ausmf0if;
'kwd,tMudrf (jznfhpGuf) waumif;pmay/
ta0;jrif 2011^ yxrtMurd x f w k u f kd wrf;wrf;pGzJ wfrw
d mMumjy/D
,ck 'kw, d tMudrf jznfph u
G pf mrlwcsKUd EiS hf xyfxu G v f monf/ wdkuw f u
kd f
qdkifqdkif yxrtMudrfxkwfESifh 'kwd,tMudrfxkwfu (7) ESpfwdwd
tuGmusrS xGufvmonf/
pmtkyfudk vlrsm; ae&mrsm; zvif obif *Dw qdkjyD; oHk;ykdif;cGJ
onf/ vlrsm;udk jynfwGif;jynfy cGJxm;vdkufonf/ armifpl;prf;ESifh
udkukad rmifMuD;taMumif; pmrl jznfph u
G cf suu f kd awGU&onf/ wdeaYf &Smifzed f
taMumif;ESihf rzwf&ao;aom tufaq;wcsKUd uv kd nf; awGUvukd &f onf/
aemufqHk; txl;aqmif;yg;rSm usdefpm/ usdefpm/
322 rif;aoh
pma&;q&mqdkwm usdefpmrdaewJhvl/ uRefawmfu xyfjyD;
jznfph uG vf ukd cf siof nf/ pma&;q&mqdkwm pdwv f kv
d uf& used pf mtrdco
H /l
ta0;jrifudk zwf&if; pma&;olESifhtwl ta0;MunfhMunfhjzpfonf/
olUacwf udk,fhacwf bmuGmoenf;/ bmjcm;oenf;/ tjrif tawGU
txd cH,lyHk ,lqyHk awG;xifyHk tp&dSojzifh/ q&m ausmf0if;ESifh
uRefawmfrSm zatESihfom;t&G,af vmuf jcm;ygonf/ acwfcsi;f rwl/
jzwfoef;yHkjcif; rwl/ odkYaomf wlnDpGm jzwfoef;cJhaom ESpaf ygif;(30)
udk jrifyHkrSmawm vlMuD;tjrif vli,ftjrif uGmjcm;ygvdrfhrnf/
uRefawmfu uRefawmfha&SUrsKd;qufMunfhcJhaom rSefajymif;udk
udik íf Munfch sio f nf/ xdaYk Mumifh ta0;jrifukd zwfonf/ ayghayghyg;yg;ESihf
pHkpDezm zwfcGifh&aompmtkyf[k e*dkuwnf;u rSwfcsufcsrdonf/
,ck 'kwd,tMudrfxkwfudkvnf; wul;wuoGm;0,fí zwfonf/
zwfcGifh&aeao;onfudku uRefawmfhtzdkY uHaumif;vSonf/
cyfoGufoGufta&;tom;rsm;u tckxufxd &ifxJrSm jidqJ/
wcsKdUpmyk'frsm;u bmomjyefoabmjzpfonfhwdkif rl&if;pma&;olu
eHab;u xdkifajymaeovdk jrefrmrItjyKaumif;vGef;aeonf/ jrefrmh
taMumif; urÇmtaMumif;udk a&maxG;arTaESmuf jrnf;prf;Munfah e&onfh
ozG,f/ tckxd cHwGif; awGUwkef;/
wdkYxdrIrsm;u NrKdifNrKdifqdkifqdkif/ EIdufxkwfrIrsm;u &Sww/
jrnf;&orQwdki;f u csKjd rjr/ wpftkyv f Hk;udkjcHKMunfhaomf tawmf cHwGi;f
vku d af om pmtky[ f k ajym&rnf/ [if;tr,fpkHpkHvifvifukd wpfjydKifeuf
wnf; wpfpm;yGJwnf; pm;&ovdk/ pmrloufwrf;u &ifhjyD/ odkYaomf
tckxd tm[m&&dSwkef;/ rodk;rykyf pm;í aumif;wkef;/
ta0;jrifukd wdx kY &d if; ode;f azjrifu
h kd awGU&onf/ ocifwifjrudk
awGU&onf/ OD;Ekudk awGU&onf/ ocifoef;xGef;udk awGU&onf/
'*kefwm&mESifh Aef;armfwifatmifudk awGU&onf/ armifpl;prf; udkudk
armifMuD;rS tp aumvdy*f siaf e0if; tqHk;/ ae0if;armifvnf; ygonf/
uRefawmf oabmus&onf/
pmzwform;odkU 323
jyD;awmh uRefawmfh [m',ESifh udkufonfh vlxk/ *sme,fausmf/ tdk...
ajymrqHk;aygif awmoHk;awmif/
xl;xl;jcm;jcm; q&mMuD;armifp;l prf;taMumif;u cyfus,u f s,f
ygonf/ xkwaf 0xm;jyD;om; b0rmwdumrsm; pmrlukd jyefvnfjznfph u G f
xm;onf/ q&mMuD; armifp;l prf;\ r[mAsL[m jyóemrsm; taMumif;
udk avhvm&onf/ armifpl;prf;onf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
wnfaxmifpOfu yg0ifcJholqdkwm ordkif;tjrKyfcH&onfvm;/ azmfol
r&dSwmvm;/ bmodbmom aeMuovm;... uRefawmfhrSm zwf&if;
0da&m"drsm; tcgcg/
acwfumvtul;tajymif; pepftajymif;tvJrmS Edkiif aH &;vdkuyf g
rIrsm; ajymif;vJoGm;yHkukd avhvm&onf/ b,fvkd b,fuJhokdY qdkwmudk
qef;ppfro d nf/ txl;ojzif.h .. ode;f azjrifh ocifwifjrESihf armifp;l prf;/
EdkifiHa&;bdk;atMuD;rsm; taMumif;/
ta0;jrifudk zwfvdkufawmhrS vDeif xa&mhpuD; ESifh a*:uDwdkY
taMumif; vdyyf wfvnf&onf/ wdeaYf &Smifzed Ef iS hf vDurG ,
f k ESpaf ,mufu
awmh e*dkuwnf;u jrdejf rdev f suv
f suf pm;aomufjyD;om; pmrlrsm;jzpf
onf/
f f f

tjrifrsm;udk zwf&wm aumif;onf/ rSeaf jymif;udk iSm;Munh&f ovdk


t&om&dSonf/ olb,fvdk jrifovJ/ udk,fb,fvdk MunfhrvJ qdkwm
pdw0f ifpm;p&m/ uRefawmfu vlrsm;udk pdw0f ifpm;onf/ pmtkyrf sm;udk
pdwf 0ifpm;onf/ vlrsm;xJrS ynm&Siq f ko
d lrsm; Edkiif Ha&;orm;qdkolrsm;
ESifh pma&;q&mrsm; 'óeorm;rsm;udk ydkvdkY pGJjidonf/
[efwifwef rDvfwefz½dkif;rif;rSonf rwf(c) tqHk; pdwf0if
pm;p&mrsm;u rsm;rsm;pm;pm;/ ruft © aMumif; zwf&if; Murf;wrf;vGe;f onfh
ruf© Ek&vG eG ;f onfh rufu
© kd awGU&onf/ ruft © ,ltqrsm; Edkiif aH &;e,frS
ynma&;e,foYkd ul;ajymif;oGm;onfukd awGUvu kd &f onf/ tdik 'f ,
D maA'rSm
ruf©u qufvufrif;rlaeqJ qdkwmudk awGUvkduf&onf/ ajrmif;xJ
324 rif;aoh
a&mufomG ;aom uGejf rLepfaMumifh rufu© kd ESajrmwoaeaom uRefawmf
enf;enf; pdwo
f ufom&m&oGm;onf/ awmfao;onf/ rufw © pfa,muf
wuúodkvf y&d0kPfrSm usifvnf&Sifoefaeao;onf/
&SifoefrSmudk;/ olUtm;xkwfrIu awmf½HkrS r[kwfwm/
q&mausm0f if; wdxkY v
d ku
d af om ta0;jrifrsm;aMumifh uReaf wmfrh mS
zwfp&mrsm;rsm; xyf&vmonf/ wdk;í avhvm&rnfh e,ftopfrsm;
ay:vmonf/ eufoxuf eufatmif EIu d &f OD;rnfh {&d,mrsm; ay:vm
onf/ jrefrm urÇm/ jynfwGif; jynfy/ acwfaESmif; acwfopf/ ,cif
,ck/
n 8 ; 08
6 'DZifbm 2018/

p
'óetjrif
pmnTef; - taemufwdkif;'óeudk jrefrmrsufpdjzifh Munfhjcif; (2)
a'gufwmcifarmif0if; ('óeaA')
'óe"mwfcH tajccdkicf kid &f &dv
S ko
d wl kYd zwfoifo
h nf[k jrifonf/
a'gufwmcifarmif0if;udk,w f kdiuf 'óeduaA' ygarmu©/ olUwynfh
awGu tckqdk EdkifiHa&;e,f ynm&yfqdkif&me,fawGrSm aygufajrmuf
atmifjrifaeolawG/ uReaf wmfh todrw d af qG vlMuD;rsm;xJwiG f a'gufwm
cifarmif0if; wynfhawG &dSonf/ uRefawmfu a'gufwmcifarmif0if;
taMumif; tnTef;a&;onfudk jrifvQiff 'g wdkYq&m qdkjyD; ajymwwf
Muonf/ a'gufwmatmifcifwdkY udk,fwdkifu a'gufwmcifarmif0if;
wynfh/
q&m awmfvkv Yd nf; olUwynfah wG þodkY aygufajrmufMuwmyJ
[k awG;rdonf/ uReaf wmfwkYd jrefrm jynfwiG f taemufwkid ;f 'óersm;udk
tawmifv h ku
d f csjyolawG&oSd nf/ jrefrmhenf; jrefrmh[efEiS hf wifjyolawG
&dSonf/ taemufwkdi;f 'óeudk jrefrmavoHjzifh wifjyolrsm; &dSonf/
Edkiif Ha&;buf 'óebufESihf tdki'f Da,mfvkd*sDbufwkdYwGif awGU&onf/
a'gufwmcifarmif0if; pmtkyfu jrefrmrsufpdjzifh Munfhonfhpmtkyf/
olukd,w f kdif 'óeydki;f udk aumif;aumif;arTaESmufjyD; a&;xm;onf/
zwf&vG,fonf/ t"dutcsufrsm;udk aumufEkwfjyonf/ jyD;awmh
rSwfcsufjyKonf/ 'óee,fudk avhvmolwdkYESifh udkufnDonf/
ta&;tom;uvnf; &Si;f onf/ vif;onf/ olUtjrifuvnf;
&Si;f vdkY jzpfrnf/ ½Iyaf xG;aom 'óe e,fukd ½dk;&Si;f aom 0gusrsm;jzifh
&Sif;jyonfudk awGU&onf/ jrefrmwpfa,mufu tckvdk jrifw,f
rSwfcsufjyKw,fqdkwJh tcsufrsm;udk txifom;awGU&onf/ &efukef
wuúodkvfrSm 'Dvdk 'óedu ygarmu© wpfa,muf &dScJhwmyJ[k awG;
rdjyD; yDwjd zpfro d nf/ tckacwfrmS onfvkq d &mrsK;d awGUvkud cf sipf rf;ygbd/
a[*,f um;vf;rwf bx&ef &yfq,f... aemufawmh jzpf
wnfrIy"me0g'&JU zcifMuD; ,ef;aygvfqmh/ a'gufwmcifarmif0if;u
uRefawmfwdkYodaom um;vfrwfudk þodkY a&;onf/
]um;vfrwfonf ÚmPfynm xufjrufaom yk*¾KdvfwpfOD;jzpf
aomfvnf; yk*¾Kdvfa&;t& pD;yGm;a&;udk vufawGU vkyfudkifwwfaom
yk*K¾ v
d rf [kwaf y/ xdkaY Mumifh olonf olUro d m;pkukyd if aiGaMu; axmufyhH
Edkifaom tajctaeü r&dSay/ rdwfaqGrsm;\ axmufyHhaMu;jzihf ol\
rdom;pkrSm *smreDEdkifiH\ jyifyEdkifiH toD;oD;ü aexdkifcJh&\/}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 57
um;vfrwfonf a[*,f0g'DwpfO;D jzpfco hJ nf/ vli,fv&l ,
G b
f 0
wGif um;vfrwfonf þodkYa&;cJhonf/
]a0zefjcif;qdkonfrSm vludk cGJpdwf&mwGif toHk;jyKaom "m;
r[kwf a0zefjcif;\ypfrSwfrSm rdrd\ &efoljzpfí rdrd\&efoludk
pmzwform;odkU 327
jyefvnfacsy&efom r[kwf rdr\ d &efotl m; tjywf&iS ;f ypf&efjzpfonf}
[k a&;onf/ um;vfrwfonf vli,fb0rSmwif jyif;xefaom
awmfvSefa&;rsKd;aphudk ysKd;axmifjyD;pD;cJhol[k em;vnfvdkuf&onf/
'óeonf us,f\/ ½IyfaxG;onf/ us,fajymaom ½IyfaxG;
aom 'óee,fukd vdk&if;xdrad tmif a'gufwmcifarmif0if;ua&;onf/
0dZÆmbmom&yfrsm;jzifh r&if;ESD;cJhaom uRefawmfhtzdkY &Sif;vif;aom
avhvmcsuf wcsKdU&cJhonf/
a'gufwmcifarmif0if;u taemufwdkif;'óeudk avhvmzdkY
cufcJolrsm;udk vlydef;em;vnfatmif a&;wwfwmyJ [k uRefawmf
rSwcf sucf srod nf/ a&;om;csurf sm;ü 'óear;cGe;f rsm;udk awGU&onf/
Oyrm- jyifopfawmfvSeaf &;u tb,fhaMumifh ratmifjrifcJhygoenf;/
þar;cGef;onf um;vfrwf ar;cJhaom ar;cGef;jzpfonf/
um;vfrwfonf jyóemrsm;udk &Sif;jyzdkY BuKd;pm;cJhonf/ olU
BuKd;yrf;csuaf Mumifh uGejf rLepf0g' ay:vmonf/ vlrIjyóemrsm;onf
pD;yGm;a&;taqmufttHkEiS hf Edkiif aH &;taqmufttHkrsm;tMum; ul;vl;ae
onf/ 'óe\ rjrif&aom pGr;f tm;udk zwfro d nf/ 'óewpf&yf\
wGe;f tm;onf b,fí b,frQaygufajrmufaMumif; avhvm&ayrnf/
'óeorm;udk rdwq f ufjcif;ESihf 'óeusr;f udk rdwq f ufjcif; 'óe
rsm;udk rdwq f ufjcif;... pmtkyrf Sm þodkY yg0ifaeonfukd awGU&onf/
um;vfrwfa&;aom t&if;usrf;rSm þodkY/
t&if;usrf;onf rnfokdYaom tcsuftvufrsm;udk azmfjyyg
oenf;/ t&if;usrf;onf t&if;&SifwdkY\ ukefxkwfvkyfrIESifh ,if;\
t&if;tjrpfukd azmfxkw½f Hkomru tvkyEf Sihf wefzkd; tpGe;f xGuw f efzkd;
acgif;yHkjzwfrI vlwef;pm; uGJjym;jcm;em;vmrIwdkYudkyg azmfjyxm;\/
aumufEkwfcsuf ^ pm - 59
a'gufwmcifarmif0if;u jzpfwnfrIy"me0g'udk xdxdrdrd
teufjyefqdkxm;onf/
328 rif;aoh
]jzpfwnfrIy"me0g' tvdktm;jzifh jzpfwnfrIonf owfrSwrf I
xuf tajccHus\/ vlom;onf todÚmPf&dSaom owå0gjzpf\/
xdkYaMumifh vlom;ESihf ywfoufvQiff BuKdwifajym&ef cufcJ\/ (oufrJh
ypön;f uJo
h Ykd r[kw)f udkiw
f ,
G &f ef cufc\
J / xdkaY Mumifh todÚmPf&aSd om
vlom;ESihf ywfoufvmvQif olonf rnfojkYd zpf&rnf[k owfrw S af y;&ef
cuf\/ olESihf ywfoufvmvQiff a,bk,s jyK&efyif rvG,u f l/ olUukd
pepfwpfcktwGif; oGwfoGif;&efrSmrl rjzpfEdkifoavmufjzpf\/ pifppf
vlom;wdkif;onf olUtodÚmPf udk,fpDjzifh ol jzpfwnfaeMuolrsm;
jzpfonf/}
aumufEkwfcsuf ^pm - 174
'óea&;om;csufrsm;onf vdk&if;udk jyEdkifí uRefawmfhtzdkY
aumif;onf/ 'óee,fudk qkyfrdudkifrdygrS avmu tESpfom&ESifh
vlrjI zpfpOftaMumif;udk aumif;aumif;em;vnfoabmaygufEkid o
f nf[k
uRefawmf jrifonf/
aocsm *CeP em;vnfxm;aom 'óe avhvmcsufudk
vlydef; em;vnfatmif a&;om;xm;vdkY ausauseyfeyf zwfrdygonf/
n 7; 59
19 'DZifbm 2018/

p
vlom;Ak'¨
pmnTef; - Ak'¨ ESifh Ak'¨0g' OD;at;armif
v Ak'¨udk vlom;pifppfvdkY jrifatmif vkyfay;onfh pmtkyf/
v qifjcifwHkw&m;udk a&SUaqmifxm;onfh pmtkyf/

v wefck;d &de
S af pmfawGukd z,fjyD; yuwdt&du
S kd jrifatmifazmfay;
onfh pmtkyf/
v Ak'¨0ifESifh t|uxmq&mwdkYu uGefYxm; nTefYxm;wmudk

awmfvSefvdkufonfh pmtkyf/
v obm0usus qifjcifazmfxkwfxm;onfh pmtkyf/

v aMumif;usK;d qufpyfrIeJY a0zefapmaMumxm;onfh pmtky/ f


v o'¨gvGefolrsm; rzwf&Jonfh pmtkyf/

v ynmcßGefolrsm; zwfzdkY taumif;qHk;pmtkyf/


330 rif;aoh
OD;at;armif\ pmtkyfESifhywfoufí uRefawmfh rSwfcsufudk
&Sif;&Sif;ESifh bGif;bGif;ay;vdkuf&ygonf/ OD;at;armifqdkwm AkdvfcsKyf
xuf wpfESpfapmjyD; arG;vmcJhwJhol/ 1932 rSm q,fwef;atmifjyD;
1937 rSm q&mjzpf pmar;yGJudk atmifcJhonf/ xdkYaemuf ausmif;q&m
vkyfonf/ vGwfvyfa&;&jyD; awmfvSefa&; aumifpDvufxuf ukefwJh
tcsdeftxd pmayAdrmefrSm vufaxmuft,f'Dwm vkyfonf/ jr0wD
*g;'D;,ef;eJY vkyo f m;jynfolUaepOfwkdYrSm pmawGa&;cJhonf/ ola&;onfh
pmawGu bmoma&; pdwfynm 'óeeJY odyÜHqdkif&m pmawGrsm;onf/
OD;at;armifa&;onfh pmtkyrf sm;u emrnfausmo f nf/ awmfawmfrsm;rsm;
u tcktcsed x f d yHkEySd x
f kwaf 0ae&qJ/ ADZESihf ywf0ef;usif pdwyf nmESihf
udk,fusifhw&m; aoonf\ tjcm;rJhü Ak'¨ESifh Ak'¨0g' ponfh pmtkyf
awGu a&mif;wef;0ifaeqJ/ a&mif;vdkY aygufaeqJ/

pçawGU
uRefawmf wuúokdvaf usmif;om; b0u OD;at;armif\ pmtkyf
udk pzwfro d nf/ yxrqHk; zwfro d nfh pmtkyuf vlUpw d o f bm0pmtky/f
pdwfynmtaMumif;udk taemufwdkif; odyÜHynm qef;ppfcsufawGESifh
a&;om;jyKpkxm;jcif;jzpfonf/ tawmfeufeaJ om pmtkyjf zpfí awmfawmf
rsm;rsm;udk vdkurf rS/D odkaY omf taemufwkid ;f pdwyf nmavhvmrI wcsKUd ukd
wD;rdacgufrd vdkufonf/ xdkYaemuf ADZESifh ywf0ef;usif pmtkyf/
ADZESihf ywf0ef;usi\ f qufpyfrI xdkEpS cf k\ tjyeftvSet f rSoD [J
jyKrI vlwpfa,muftay: ADZ\ vTr;f rdk;rIESihf ywf0ef;usi\ f vTr;f rdk;rI
MoZmudk odyÜHenf;us a&;om;xm;onf/ taemufwkdi;f usr;f *efrsm;udk
avhvmí jyKpkxm;onf/ ADZ"mwfcHaumif;wpfck rnfodkY ysKd;axmif&
rnfukd em;vnf vdu k &f onf/ qd&k ,S vf pfacwfayguf vlMuD;wpfa,mufu
þod k Y a om pmrsm;udk a&;Edki fc J h y gh v m;qdkj yD ; tH h M ord o Gm ;onf /
OD;at;armif\ Zçudk prf;rdomG ;onf/ a&;aompmjzifh a&;ol\tqifu h kd
wdkif;wmEdkifonf/
pmzwform;odkU 331
þodkY
tckvnf; Ak'E¨ iS Ahf k'0¨ g' pmtkyu f kd zwfro d mG ;onf/ OD;at;armif
u olUpmtkyftpwGif þodkY a&;xm;onf/ ]q&mpGJ usrf;*efpGJ 0g'pGJ
r&dSbJ Ak'¨"r®ESihf oHCmtaMumif; ajcajcjrpfjrpf pl;prf;avhvm vdkaom
yk*¾Kdvfrsm;udk &nfpl;í pDpOfa&;om;jyKpkxm;aom pmtkyfjzpfonf}
[lí/
OD;at;armifu jrefrmpmüom uRrf;usifonf r[kwfao;/
t*Fvyd pf mta&;tom;üvnf; uRrf;usio f l jzpfonf/ r[mpnfq&m
awmf\ w&m;pmtkyif g;tkyf rZÑdredum,f (rlvyPÖmo) ax&ty'gef
(yxrydkif;) ESifh rif;uGef;q&mawmf\ r[mAk'¨0if (pwkw¦wGJ)rsm;udk
t*Fvyd b f momodkY jyefqkdcJhonf/ ,ck Ak'¨ESihf Ak'¨0g' (oHk;wGJaygif;csKyf)
udkvnf; t*Fvdyfbmomjzifh jyefqdkcJhjyD;jzpfonf/ trnfu The
Buddha and His Teaching [lí jzpfonf/
Ak'E¨ iS hf Ak'0¨ g'usr;f twGuf OD;at;armifu þodkY tav;jyKxm;
onf/
]Ak'¨a'oemrsm;udk ayxuftu©&m rwifrDu EIwfiHkaqmifí
raysmufysuaf tmif xde;f odr;f apmifh a&Smufawmfral om &[ef;oHCmrsm;
ygVd yd#uwfudk jrefrmjyefqdkaom ygVdynm&Sifrsm;ESifh Ak'¨ç Ak'¨"r®
taMumif; EIu d cf Rwaf vhvmaom taemufEkid if AH k'p¨ mayokawoDynm&Sif
wdkY\ aus;Zl;um; MuD;rm;vS ygonf/ xdkyk*¾KdvfwdkYtm; þpmtkyfjzifh
tav;jyKygonf} [lí azmfjyxm;onf/

xdkusrf;
Ak'¨ESifh Ak'¨0g'usrf;ü qifjcifwHkw&m;udk awGU&onf/ a0zef
qef;ppfykid ;f jcm; awG;ac:rIukad wGU&onf/ taxmuftxm; tuk;d tum;
ESifh ,kwådwefwef ajz&Sif;xkwfEIwfazmfjyxm;onfudk awGU&onf/
Ak'¨ESihfAk'¨0g'onf xifjrifcsuo f ufoufjzifh a&;om;xm;aomusr;f
r[kw/f ta&SUwkdi;f usr;f ½dk;rsm;udk csn;f udkií
f a&;om;xm;aomusr;f
332 rif;aoh
wpfapmifvnf; r[kwf/ taemufwkdif;usrf;*efrsm;udk tm;udk;jyK
vlwG,fus,f vkyfxm;aom usrf;pmvnf; r[kwf/ o'¨g,dkzdwfí
0yfwmG ;c,xm;aom pmtkyv f nf; r[kw/f Ak'u ¨ kd xm0&bk&m;ocifvkd
rTef;xm;aom pmtkyfvnf; r[kwf/
xm0&bk&m;ocifuJhokdY t|uxmq&mrsm; uGeYx f m; nTeYx
f m;
onfukd qifjcifÚmPfjzif taxmuf txm;usus avhvmoH;k oyfxm;aom
pmtkyjf zpfonf/ rsuuf ef;Ak'b¨ momwdkY rsm;pGm zwfoifah om pmtkyjf zpf
onf/ rd½;kd zvm e,frS vGwaf jrmufvakd om jrefrmrsm; ememzwfoifo
h nf/
ememzwf&rnf/ pOf;pm;awG;ac:jcif;ESifh qifjcifwHkw&m;udk wefzdk;
xm;onfh jrefrmrsm; zwf&rnfh pmtkyfjzpfonf/

rl&if;
Ak'0¨ g'onf 0dbZÆ0g'jzpfonf/ qifjcifpOf;pm; avhvmpl;prf;rIukd
jyKaom 0g'jzpfonf/ t&rf;,Hk tuef;,Hk 0g' r[kw/f w&m;ao0g'
r[kwf/ obm0ESifhqefYusifaom 0g'r[kwf/ umvrokwfudk yrm
xm;í ajym&ygrnf/ tjrJrjywf a0zefavhvmpl;prf;jcif;udk tvdk&aSd om
0g'jzpfygonf/ yk*K¾ v
d af &; udk;uG,rf u
I kd jiif;qefaom 0g'jzpfygonf/
odkYaomf ,ck Ak'¨bmomonf yk*¾Kv d u
f kd udk;uG,af om 0g' jzpfaeonf/
Ak'¨udk,fwdkifu ]igbk&m;udk jrifaomolonf ighw&m;udk jrif\/
ighw&m;udk jrifaomolonf igbk&m;udk jrif\} [k wdwu d sus a[m
xm;onf r[kwfvm;/

ynm"du
udk;uG,af om a*gwrbk&m;onfvnf; ynm"dubk&m;jzpfjcif;
aMumifh ynmudk t"dywdxm;í udk;uG,f qifjcifzdkYjzpfonf/ Mum;zl;
aom pum;wpfck&dSygonf/
]bk&m;udk qif;wkuG,fw,f/ w&m;udk yd#uwf uG,fw,f/
oHCmudk bkef;MuD;uG,fw,f} qdkonfh pum;jzpfygonf/
pmzwform;odkU 333
jrefrmjynfrSm tESpftom;wkdY aysmufaeonf/ OD;at;armif\ Ak'¨ESifh
Ak'¨0g'usrf;udk 1962 rSm a&;onf/ 1963-64 wGif yxrtMudrf
yHkEydS x
f kwaf 0Edkicf o
hJ nf/ r[mjrKdiaf wm& OD;aZmwduçu OD;at;armif&UJ
Ak'¨ESifh Ak'¨0g' pmtkyfudk tawmfoabmusw,fqdkwm zwfzl;onf/
pOff;pm;qifjcifÚmPfudk tav;xm;olwdkY vGwfvyfpGm awG;ac:olwdkY
bmoma&; rIdif;0g'rsm;u vGwfatmifBuKd;pm;olwdkY zwfMuaom
pmtkyf jzpfygvdrfhrnf/
Ak'¨ESifh Ak'¨0g'pmtkyfrSm usrf;trsKd;tpm;jzpfonf/ avhvm
qef;ppfrrI sm;udk tudk;tum; taxmuftxm; atmufajcrSwpf krsm;jzifh
&Sif;vif;jyxm;onf/ awGUu&m aumuf,lxm;aom tcsuftvuf
rsm; r[kw/f tpGe;f a&mufaom t,ltqrsm; ryg/ Ak'v ¨ rf;pOfjzpfaom
rZösdrenf;em (tv,ftvwfenf;) udk udkifí a&;om;jyKpkxm;aom
pmtkyfjzpfonf/

onfvdk
q&mMuD; OD;atmifoif;u OD;at;armifudk tifwmAsL; wpfck
vkyfzl;onf/ onftifwmAsL;ü q&mMuD; OD;at;armifu tckvdk
ajymxm;onf/
]'D Ak'E¨ iS hf Ak'0¨ g' pmtkyu f kd a&;zdYk b,fou
l rS rwdu k w
f eG ;f cJyh gbl;/
rwdkufwGef;wJhjyif wpfcsKdUu qdk&if 'Dpmtkyfudk ra&;zdkUawmifrS owd
ay;cJhzl;ygao;w,f/ 'gayr,fh uRefawmf a&;cJhw,f/ a&;jyD;awmh
pma&;q&mwpfa,mufqu D kd zwfjyD; xifjrifcsuaf y;zdkY pmrlukd ay;vdkuf
ygw,f/ wuwJ udkatmifoif; &,f pmrludk jyefray;awmhygbl;/
uRefawmfhqDrSm rdwåLusef&pfcJhao;vdkY uHaumif;w,fvdkY qdk&rSmaygh}
qdkjyD; q&mMuD; OD;atmifoif;&JU tar;udk ajzxm;ygw,f/
Ak'¨ESihf Ak'¨0g'pmtkyEf Sihyf wfoufjyD; q&mMuD; OD;atmifoif;u
xyfar;awmh OD;at;armifu xyfajzonf/ ajzMum;csufrsm;udk
qufpyfí wifjyvdkufygrnf/
334 rif;aoh
]Ak'¨&JU tvdkeJY tnD em;vnf&r,fqdk&if Ak'¨0g'D wpfOD;[m (wpf)
Ak'¨ txl;jyK a[mMum;cJhwJh w&m;awG (Oyrmtm;jzifh opömav;yg;
r*¾i&f pS yf g; qdkwmrsK;d awGuk)d pl;prf;avhvmjcif; (ESp)f ausausnufnuf
em;vnfjcif;ESihf (oHk;) vdkuef musio hf kH;jcif; qdkwhJ t*FgoHk;yg;eJY jynfph kHae
&ygr,f/ 'Dae&mrSm wpfqufwnf; ajymvdkucf siw f mu pl;prf;avhvm&
r,fqkdwm Ak'¨u tawmfMuD;udk tav;teufxm;jyD; a[mMum;cJhw,f
qdkwm vlwikd ;f odMuygw,f/ pl;prf;w,fvkYd qdkvku d u
f wnf;uodcsiv f kYd
r[kwfvm;/ odjyD;om;udpöudk b,folu pl;prf;aeawmhrSmvJ/ odcsif
vdkYom pl;prf;wmyJ r[kwv f m;/ odcsiw f ,fqkdwmuwnf;u odkYavm
odkYavm jzpfvdkY r[kwfvm;/ odkYavmodkYavm qdkwm[m oHo,yJ
r[kwv f m;/ pl;prf;w,fqkdwm oHo,pdwaf Mumifh ay:vm&wmcsn;f
yJaygh/ odkYaomfvnf; ae&mwumrSm oHo,pdwf vGeu f Jaejyef&ifvnf;
todynmwdk;yGm;rI r&dSEkdiaf wmhbl;/ 'ghaMumifh todynm&SmwJhtcgrSm
oHo,pdwf vGeu f rJ eI YJ rsupf rd wdS ,f kHMunfrq I kw
d hJ tpGe;f ESpcf kukd a&SmifjyD;
tv,fvrf;udk vdkufzdkY vdkygw,f}
OD;at;armif\ pum;rsm;udk axmufcsifhjyD; OD;at;armif\
tZÑwåukd zrf;Edkiyf gvdrrhf nf/ Ak'E¨ iS Ahf k'0¨ g' usr;f pmtkyf xGuv f mcsed rf mS
jrefrmjynf\ bmoma&;avmutawmf *,ufxoGm;onf[k od&
onf/ rd½k;d zvm o'¨gvGe, f kzd wd o f w l kYd rsm;jym;aom jrefrmhAk'b ¨ mom0if
wkdYtMum; tawmfMuD; vIyfcwfoGm; rnfxifonf/

ysif;olwdkY zwfrnf r[kwf


odkYaomf wpfzufvnf; awG;rdjyefao;onf/ rd½dk;zvmorm;
o'¨gvGefolrsm;u ysif;olawG rsm;onf/ ysif;olu pOf;pm;jcif;
avhvmjcif; pl;prf;jcif;udk vkyaf vh r&dS/ ysi;f í aMumufí ajymwmudk
rsupf rd Sw
d f ,Hkvdkufonfom rsm;onf/ pl;prf;jcif; avhvmjcif; zwf&I
jcif;u tm;xkwf&onf/ aMumifhMupdkuf&onf/ tvum; r&/
xdkiaf e&if; r&/ OD;at;armifpmtkyuf kd avhvmol pl;prf;csio
f l odcsio
f l
pmzwform;odkU 335
em;vnfcsifol pOf;pm;qifjcifvdkolrsm;om zwfzdkY rsm;ygonf/
xdkYaMumifh rd½kd;zvme,fü bmodbmom aeolrsm;vnf; rsm;csirf sm;yg
vdrhfrnf/
rnfokyYd ifjzpfap OD;at;armifpmtkyu
f uRefawmfth wGuf tawmf
toHk;wnfhonf/ orm;½dk;us r[kwfaom pmtkyfudk zwf&í qifjcif
ÚmPfyGm;&onf/ pl;prf;avhvmrI tm;xkwf&onf/ onfpmtkyfudk
zwftjyD; uRefawmfhpdwfxJwGif Ak'¨udk vlom;pifppf wpfa,mufvdk
obm0usus awG;jrifvmEdkicf o hJ nf/ ,cifuwnf;u Ak'u ¨ kd bk&m;[k
uRefawmf rjrif/ vlom;pifppfvdkY jrifcJhygonf/ onfpmtkyfudk zwf
tjyD; r[mvlom;wpfO;D \ obm0usaom tjyKtrlrsm; av;pm;MunfnKd
xdkupf &mrsm;udk ydkí awGUvm&onf/ xdkYaMumifh vlom;ydkqefvmaom
Ak'¨udk uRefawmf ydkí MunfnKdvm&onf/
pl;prf;jcif; avhvmjcif; pOf;pm;qifjcifjcif; tavhudk tm;ay;
aom Ak'¨\vrf;pOfudk OD;nTwfyg\/ OD;cdkufyg\/
aeYv,f 12 ; 43
21 'DZifbm 2018
rif;uGef;awmif½dk; r*if¾acsmif/

p
q&mjrESifh olwdkU
pmnTef;- aZmf*sD uRefawmfESifh oD&dypö,mtvGrf; ^ jroef;wifh
q&mjrESihfywfoufvQiff olU\ bmomjyefcsurf sm;om tzwf&
rsm;onf/ q&mjrwGif yifudk,fa&;0w¬KtcsKdU &dSygonf/ r[m*E¦0if
bmomjyefcsurf sm;vnf; trsm;tjym; &dyS gonf/ Edkiif w H umbmomjyef
owif;aqmif;yg;rsm;vnf; zwf&onf/ q&mjrESifhywfoufvQiff
pmaygif;pHktaxGaxGudk rsm;rsm;pm;pm; xlxlxJxJ zwf&onfh pma&;
q&m[k rSwfcsufcsvdkufygonf/ q&mjra&;aom pmtkyfaygif;rSm
xkwfa0jyD;pD;xm;onfudkuyif 100 ausmf&dSaeygvdrfhrnf/
aZmf*sD uRefawmfESifh oD&dypö,mtvGrf; pmtkyfudk a&G;í nTef;
vdku&f jcif;taMumif;&dSonf/ q&mjr\ b0jzwfoef;yHkESihf olUywf0ef;
usi\f jrifuiG ;f wcsKUd ukd jrifvkdu&f íjzpfonf/ a&;xm;onfh pmrsm;u
pmzwform;odkU 337
tcef;quf aqmif;yg;&Snf yHkpHjzpfonf/ q&maZmf*sD taMumif;? *sme,f
ausmrf rav;taMumif;? vlxkO;D vStaMumif;? tqdkawmf ½ky&f iS rf if;om;
pma&;q&m 'g½dkuw f m xkwv f kyo
f l 0if;OD;taMumif;? Aef;armf wifatmif
taMumif;? yDrdk;eif;taMumif;? rav;vHktaMumif;? vrf;avQmufjcif;
taMumif;? pum;0dkif;rsm;taMumif;? taMumif;...taMumif;...
taMumif;/
aZmf*sDudk uRefawmf pdwf0ifpm;onf/ *sme,fausmfrrav;udk
oabmusonf/ OD;vSukd av;pm;MunfnKd onf/ 0if;OD;udk MudKufonf/
Aef;armfwifatmifudk tm;usonf/ yDrdk;eif;udk pdwf0ifpm;onf/
rav;vHk taMumif; odcsio f nf/ xdakY Mumifh onfpmtkyu f kd zwfjzpfonf/
zwf&if;zwf&if; tJonfah cwfu yHk&yd jf rifuiG ;f rsm; rsuv f k;H xJ uGuu f uG f
uGi;f uGi;f jrifvmonf/ q&mjru aqmif;yg;&Snrf sm; a&;jcif;aMumihf
wcsKUd taMumif;t&mrsm;onf pmrsuEf Smtawmfrsm;onf/ zwf&olyif
pGJípGJí vmonf/ ½kyv f Hk;ay:í ay:í vmonf/ rsuv f Hk;xJ uGuu f uG f
uGi;f uGi;f jrifvmonf/ pum;vH;k rsm;jzifh ½ky&f iS ½f u
kd jf yaeovdx k if&onf/
q&mjru yckuúLe,fom;/ pmayavmuxJa&mufawmh &efuek rf mS
tajccs/ &efukef&JU jrifuGif;udk yHkazmfyHkrsm; ESmacgif;xJwGif rkefY[if;
cg;eHYoif;onf txd/ vrf;avQmufjcif;taMumif; ajym&if; zdeyf\
'óeudk a&mufoGm;onf/ zwf&if; jroef;wifh\ uavmifarSmfudk
prf;rdonf/ wu,fh pma&;q&mqdkwm ajrpmjrufyiftaMumif; a&;wm
awmif aumif;aeyghvm;qdkwm owdxm;rdvdkufonf/ q&mjr\
pmayjzwfoef;rI wcsKdUudkvnf; zrf;rdvdkufonf/ pmayxkwfa0a&;
pmaya&;&m udpöawGrSmxm;onfh q&mjr oabmxm;udk EIdufxkwfrd
onf/ acwfjydKif pma&;q&m EdkifiHa&;orm;rsm;\ o½kyfouefudk
vnf; em;vnfvdkufonf/
Aef;armfwifatmiftaMumif;udk q&mjru a&;onf/ Aef;armf
wifatmifvkd vlpm;rsK;d udk rsupf ad &SUrSm tawmifhvkduf jrifvkdu&f ovdk
q&mjru a&;onf/
338 rif;aoh
]uRefawmf yxrqHk; awGUzl;aom udkwifatmif\ ½kyfyHkvTmudk
jrifa,mifaeonf/ t&yfu ig;ayq,f vufr um,Avaumif;aumif;
½kyfuvnf; ½kyfacsm/ tar&duef Zmwfvdkufrif;om; a&mhcf[wfqef
ESihf wlovdkvk/d eHo
Y mEka&mif ydk;aysmph ydk&Y yS t
f usÐ eufjyma&mif ouúvwf
abmif;bDwdk taemufa&mif *Ref0Iduf &SL;zdeyf wdkYjzifh om;em;aeonf/
yg;pyfwGif t*Fvdyfvkyf 'ef;[D;vfaq;wHudk cJvsuf/ t*FvdyfawG
aqmif;onfh awmfyDac: umuDa&mif azmhOD;xkyfudk vufu udkifxm;
wwfonf/ t*Fvyd f pum;udk vSyoGuv f ufpmG ajymEdkio
f nf/ aemufrS
od&onfrSm olonf ppfrjzpfcifu rDvD&Sm;udk; ac:onfh t*Fvyd w f yf
xJodkY cP0ifzl;ol/ pwD;b&m;om; opfvkyfief;wGif vkyfzl;ol/
c&pf,mefbmom tqHk;tratmufwGif MuD;jyif;vmcJhol}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 273
xdkYaemuf Aef;armfwifatmiftaMumif; aumufaMumif;rsm;
qGJjcpfvkdufao;onf/
]olonf tar&duefpma&;q&m *sufvef'efvdk b0pHkol/
ppfom; opfuefx½dkuf pma&;q&m owif;pmq&m axmiftMudrMf udrf
usol ordkif;usrf;jyKq&m obm0odyÜHusrf;rsm;udk jyKpkol EdkifiHa&;
usr;f rsm;udk a&;ol/ olUpum;ajyonf tpwke;f u EkEkvv
S /S aemufawmh
or®musrf;pm pum;ajyrsKd;/ aemuf jrefrm&mZ0ifusrf;MuD;rsm;\
a&;[ef/ tqifhqifhajymif;vmonf/ MuD;vmonfhtcgwGif i,fi,f
wkef;uvdk EkEkvSvS a&;[efawGudk MudKufyHkr&awmh/ i,fi,fwkef;u
a&;[efrsm;udk Munfhí jyHK;rdayonf[k aemufwpfMudrfxkwfonfh
bkef;armifwpfa,mufwnf;&,f 0w¬Ked'gef;wGif zwfvdkuf&onf}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 279
q&maZmf*sDESifh qHkyHk awGUyHk bD,maomufMuyHk/ *sme,fausmf
rrav; \ b0½ky/f olvkdvlxJwGif OD;cspaf rmiftaMumif; odEkdio f nf/
q&mjr\ pmü rrav;taMumif; aumif;aumif; odEkdio f nf/ *sme,f
ausmrf rav;\ tZÑwåESiht f rltusif tjyKtrlrsm;udk tEkpw
d f cs,rf Ie;f
pmzwform;odkU 339
xm;onfh aqmif;yg;&SnMf uD;udk zwf&onf/ rde;f rom;ayr,fh xkom;
ayom;usatmif MuHUMuHUc&H ifqikd yf kHukad wGU&onf/ xl;jcm;aom ½kyyf kHvmT
wcsKdUudkvnf; awGUvkdufonf/ *sme,fausmfrrav;\ t0wftpm;
rufarmyHk tdrMf uD;&cdkirf Sm MuD;MuD;us,u f s,f crf;crf;em;em;aewwfyHk
wdki;f &if;aq;ukxHk;tay: Oyg'geftpGJMuD;yHk pojzifh rsuEf Smpm aygif;pHk
udk awGU&onf/ q&mjrpmü *sme,fausmfrrav;\ vlom;qefaom
rde;f rom;wpfa,mufb0udk bGi;f bGi;f MuD;awGUvkdu&f onf/ tifrwef
&if;ESD;aom rdwfaqGtrsKd;orD;wpfa,mufudk zGJUyHkrsm; orm;½dk;us
cs;D rGr;f cHoufoufukd zwf&onfEiS hf rwl/ obm0usaom vlom;b0udk
awGUvkdu&f onf/ q&mjru *sme,fausmrf rav;ESihf yk*¾Kv d af &;tawmf
&if;ESD;onf/ *sme,fausmrf rav;tdru f q&mjr\ pm;tdraf omuftrd f
jzpfonf/ xdkYaMumifh *sme,fausmfrrav;taMumif;udk i,faygif;
oli,fcsif; wpfa,mufozG,f riJhruGufa&;onfudk awGU&onf/
oabmusp&mawGUvQif ESpv f kdzG,&f Sad omta&;udk a&;onf/ oabmr
awGUwm &dSvQifv f nf; yGihfyGihfvif;vif; a&;onf/ uRefawmf xifrxm;
aom *sme,fausmrf rav;\ ½kyyf HkvmT udk awGUvkdu&f onf/ pma&;q&m
[lonf vGwfvyfygbd/ þodkY jzpfatmifyif q&mjru olUb0udk
þodkY aocsm a&G;cs,fxm;onf[k pmtkyfrSm a&;onf/
rkqdk;rb0 *sme,fausmfrrav;\ tjzpfudk þodkY a&;onf/
]*sme,fausmfrrav;onf wpfzufwGif pD;yGm;a&;vkyfief;udk
vkyfaeaomfvnf; wpfzufu yHkESdyfwdkufaxmifum *sme,fwpfapmif
xkwf&ef BuKd;yrf;aeonf/ olUrSm tm;csdef em;csdef[lí r&dS/ reufvif;
onf ESihf a&rdk;csK;d jyD; yef;qdk;wef;&dStvkyw f kduu
f kd ajy;&onf/ aeYv,f
em&DjyefwpfcsufavmufwGif taemf&xmvrf;ray:&dS yHkESdyfwdkufodkY
vm&onf/ yHkEySd w f kduwf Gif olUom;MuD; armifoed ;f wefESihf olUarmifi,f
udkwif0if;&dSonf/ odkY&mwGif olwkdY ESpfa,mufvHk;u pdwfcsí rjzpf/
armifodef;wefuvnf; cyfayay/ udkwif0if;uvnf; cyfayay/
yHkEydS w
f kud uf kd vufxrJ mS yHktyfxm;í r&/ xdakY Mumifh *sme,fausmrf rav;
340 rif;aoh
onf yef;qk;d wef; tvkyw
f u
kd rf S jyefvmjyD; yHEk ydS w
f u
kd u
f kd OD;pD;&ao;onf/}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 146
þa&;om;csufonf *sme,fausmfrrav;\ rkqdk;rb0udk
tenf;i,fazmfjyaeonf/ cifyGe;f a,mufsm; uG,v f Geo
f Gm;aomfvnf;
pmayvkyfief;udk qufvufvkyfudkifyHk cyfayayom;orD;rsm;udk
xde;f ausmif;&í uoDaeyHk OD;cspaf rmif rvkycf &hJ aom tvkyaf wGtwGuf
xyfqifhvkyaf e&yHkawGukd zwf&onf/ wjcm;wpfzufrSmvnf; csr;f om
aom rdom;pk todkut f 0dki;f rS qif;oufvmoljzpfí 0goemtxHkÚmOf
uav;udk jznfhqnf;&ef MudK;pm;aeyHk ponfh vlom;qefaom pma&;
q&mrMuD;wpfa,muftaMumif;udk teD;Munfh Munfhvdkuf&onf/
]OD;cspfarmifu pmzwfoavmuf *sme,fausmfrrav; pmzwf
onfudk uRefawmf odyfrawGU&zl;yg/ tcsKdU olrsm;onf pmudk tawGU
tMuHKjzifh a&;aomfvnf; *sme,fausmrf rav;onf pmudk pdwjf zifah &;jcif;
jzpfygonf/ tcsKUd u todÚmPfjzifh a&;aomfvnf; *sme,fausmrf rav;
onf pmudk cHpm;csufjzifha&;ol jzpfygonf/ uRefawmfu pmzwf&ef
ajymonfhtcgwdkif; *sme,fausmfrrav;onf tif;rvIyf tJrvIyf
vkyfaewwfonf}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 160
q&mjru olrv D ku
d o
f l olEiS hf acwfjydKif (odrkY [kw)f olUa&SUpeD ,
D m
usaom pmayrdwaf qGrsm;udk þodkY a&;onfjzifh rjyD;ao; q&maZmf*sv D kd
q&mMuD;rsK;d xHrS awGU&if;qHk&if; qnf;yl;avhvm& avhvmoif,&l onfh
tjzpfoepfrsm;udk a&;onf/ q&maZmf*sED iS hf awGU&if;qHk&if; pmaya&;&m
aqG;aEG;csurf sm; udka&;wm zwf&onf/ q&mjr\ pmaya&;&m tjrif
,lqcsurf sm;udk zwf&onf/ tvkyu f ESpvf kyjf yD;jyD/ taMumif;t&mrsm;
udkvnf; od& tjzpfoepfrsm;udkvnf; avhvm& zwf& rSwf& tjrif
,lqcsurf sm; udkvnf; enf;rSD;&/ aMomf... pmzwfw,fqkdwm [if;rsK;d
aygif;pHkukd wpfpm;yGx
J J wifpm;&ovdkygyJvm;... [k rSwcf sucf sro d nf/
yDrdk;eif;udk q&mjr rrDvdkufyg/ odkYaomf yDrdk;eif;taMumif;udkvnf;
pmzwform;odkU 341
q&mjr a&;wm zwf&onf/ q&mjru yDrdk;eif;udk tckvdk a&;onf/
]yDrdk;eif;onf 19 &mpkESpfukefcgeD;wGif arG;zGm;cJhonf/ 19
&mpk ESpMf uD; ukeí
f 20 &mpkEpS Mf uD; ul;ajymif; onfukd oljrifvu
dk &f onf/
olonf tdrrf S xGuaf jy;onf/ bHkqkdiw f Gif tvkyv
f kyo
f nf/ pma&;vkyf
onf/ A&if*sDbmomodkY 0ifonf/ bke;f MuD;wpfyg;\ arG;pm;om;tjzpf
pifumyloYkd oGm;í vufwifbmom oifonf/ c&pf,mef w&m;a[mq&m
vkyfonf/ ausmif;q&m pmjyifq&m pma&;q&m vkyfonf/}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 314
q&mjru yDrkd;eif;taMumif;udk cyfwkdwkdom a&;onf/ okYad omf
yDrkd;eif;taMumif;udk jcHKrdiHkrvd kduo
f nf/ ed*Hk;owfrSm yDrkd;eif;taMumif;
xyfí jc,foao;onf/
]qif;&Jiwfjywfjcif;onf yDrdk;eif;\oauFw jzpfaeonf/
pma&;q&mqdkvQif qif;&J&rnf iwf&rnf jzpfovdkaewwf&rnf[al om
tjrifonf yDrdk;eif;udkMunfhí ay:vmaom tjrifjzpfvdrfhrnf[k
xifonf/ yDrk;d eif;vdk emrnfausmf pma&;q&mMuD;wpfa,muf iwfjywf
aeonfudk jrif&onfhtcgü qif;&Jjcif;ESifh iwfjywfjcif;onf pma&;
q&mrsm;\ yk*¾vdu ypönf;[k oabmxm;vdkufMuyHk&onf/}
]yDrdk;eif;onf owif;pmaumfvHaqmif;yg;vnf; a&;onf/
r*¾Zif;aqmif;yg;vnf; a&;onf/ "mwfusrf;rsm;udkvnf; a&;onf/
pdwfynmusrf;rsm;udkvnf;a&;onf/ 0w¬Kwdk 0w¬K&Snfrsm;udkvnf;
a&;onf/ a&muf&mae&mwGif pmrsK;d pHka&;Edkio f ljzpfonf/ awGUorQjrif
orQonf olUMudwq f HktwGuf Mudw0f g;&m ypön;f awGcsn;f jzpfaeonf/
olUpma&;q&m OD;aESmuftwGuf a&;p&m ukeMf urf;awGcsn;f jzpfaeonf/
yDrkd;eif;onf jrefrmEdkiif HwGif pmrsK;d pHk a&;Edkiof l pmtrsm;qHk;a&;Edkio
f l
jzpfonf rajymwwf yDrk;d eif; onf Edkiif aH &;udkvnf; a&;vdkuaf o;onf}
]yDr;kd eif;onf jrefrmpum;ajy ta&;tom;ü a&SUaqmifojl zpfonf/
vrf;opfudkxGifoljzpfonf/ ta[mif;rS vrf;cGJxGufol jzpfonf/
0w¬Kwdkü yDrkd;eif;onf uRefawmfwkdY vrf;jyjzpfonf/ acwfopf 0w¬Kwdk
342 rif;aoh
a&;enf;udk yDrdk;eif;upcJhonf[k qdkEdkifonf/ 0w¬K&Snfüvnf;
yDrkd;eif;onf uRefawmfwkdY a&SUaqmif jzpfonf/ xdkrQru yDrkd;eif;onf
jrefrmpmayavmuwGif udk,fwdkifa&; tw¬KyÜwådudk yxrqHk; a&;ol
jzpfrvm; rajymwwf/ yDrk;d eif;u ol\ tw¬KyÜww åd iG f tqdk;taumif;udk
tukefa&;onf/ oltdrfu xGufajy;yHk rdef;rESifhuGJyHk bdef;qdkifpma&;
H tp tukeyf gonf/ a&S;vlMuD;wpfO;D u yDrk;d eif;\
bHkqkid pf ma&; vkyyf ku
yDrkd;eif; udk zwfjyD; ESmacgif;&HIUonf/ ax&kyÜwård sm;udkom a&;aumif;
onf[k a&S;vlMuD;rsm;u ,lqonf/ ax&kyÜwådrsm;avmufudkom
a&;aumif;onf[k xifaeonfh tcsed w f iG f yDrk;d eif;onf olUtw¬KyÜwåu d kd
a&;csvku d o
f nf/ vrf;opfukd xGiv f ku
d of nf/ od&kY mwGif vrf;opfxiG o f l
qdkonf csKH EG,yf w
d af ygif;wdku
Y kd wdk;&pjrJjzpfonf/ ql;jcpfc&H jrJjzpfonf/
tcuftcJukd awGU&jrJjzpfonf/ vrf;opfukd aemufvw l kYd avQmufvmMu
onft h cgrS xdkvrf;onf ajzmifjh zL; vm&jcif; jzpfonf/ ajyjypfvm&jcif;
jzpfonf}
aumufEkwfcsuf (pm ^ 316 )
q&mjr\ pmrsm;onf a&mí jyGrf;aeonf/ tqmyvmtpHk
Edkif;csif;xnfhxm;onfh tpHkokyfudk pm;&ovdk zwfae&onf/ pmay
ordkif;pOfvnf; ygonf/ pma&;q&mrsm;\ b0o½kyfazmfrsm;vnf;
ygonf/ pmayorm;csi;f aygif;oif;qufqo H nf pmay0ef;usiu f kv
d nf;
tuJcwf&onf/ pmayt,l tq jrefrmjynf\ pmaytwdwv f rf;aMumif;...
ponfjzifh pHkvdkY pdaeonf/
uRefawmf þpmnTef;udk a&;jcif;ü aumufEkwfazmfjyonfrsm;
rsm;onf[k xifaumif;xifygvdrfhrnf/ cGifhvTwfem;vnfMuygukef/
q&mjr pmtkyrf mS tyk'af & 20 yif rjynfyh g/ okaYd omf aqmif;yg;&SnMf uD;
rsm; jzpfí zwf&if; ajymp&mrsm; vufwkdYp&mrsm; rsm;rsm;vmí jzpfyg
onf/ uRefawmfh [m',ESihf udkuo f nfrsm; udkvnf; aumufEkwcf sií f
jzpfygonf/ pmrsufESm 119 rS pvdkufaom *sme,fausmfrrav;
taMumif;onf pmrsufESm 194 a&mufrS tqHk;owfonfudk Munfhí
rSef;qEdkifygvdrfhrnf/ pmtkyfqdk'frSmvnf; (15 cGJ - 13 cGJ pifwD)
jzpfí qdk'Mf uD; trsK;d tpm;jzpfonf/ *sme,fausmrf rav;taMumif;ESihf
q&maZmf*sD taMumif;onfyif pmtkyfyg; ESpftkyfpm jzpfaeonf/
q&mjr taMumif;ESifh olwdkYtaMumif; zwfcsifolrsm;twGuf
vufwdkYtnTef;ay;vdkuf&ygonf/
nae 4 ; 18
21 'DZifbm 2018
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif/

p
tnrnoabm
pmnTef;- ADZESifhywf0ef;usif OD;at;armif /
vl[m udk,fhADZudk udk,faumif;atmif tjrJvkyfae&onf/ e*dk
rlv"mwfcHtwkdif; xm;vdkufvQiff ydkí wkd;rvm/ ydkí wufrvm/
'Hk&if;'Hk&if; twdki;f om jzpfvrd hrf nf/ ADZonf ywf0ef;usiEf Sihf qufpyf
aeonf/ ywf0ef;usio f nf ADZ\ jyKjyifp&D ifraI Mumifh ajymif;vJvm&onf/
onfESpfckonf tjyeftvSef trSDo[Jjzpfaeonf/ tjyeftvSef
aus;Zl;jyKaeMuonf/
]MuufrMuD;\0yfusi;f xJukd MuufOuav;rsm;z,fjyD; ausmufcJ
uav;rsm; tpm;xdk;vdku&f if Muufuav;awG aygufvmyghrvm;;/}
ADZorm;rsm; ajymavh&Sad om pum;jzpfonf/ OD;at;armif\ pmtkyu f kd
zwf&if; udk,fhudk,fwGif; "mwfcHudk &SmMunfhrdonf/ "mwfcHqdkwm
ADZoabmjzpfonf/ ywf0ef;usi\ f jyKjyifpD&ifrI ywf0ef;usi\ f ouf
a&mufrIudk b,fí b,frQcH&jyD;ygjyDvJ/
pmzwform;odkU 345
ADZoabm ywf0ef;usifoabmudk b,fodkY MunfhMurnfvJ/
uRefawmfu h kd 88 ta&;tcif;tjyD;rSm arG;onf/ e0wacwfrmS vljzpfjyD;
etzacwfrSm MuD;jyif;onf/ toGiful;ajymif;pumvrSm vlMuD;b0
a&mufvmonf/ uRefawmfaexdkifonfhEdkifiH\ 0ef;usifonf b,fodkY
b,fyHk &dScJhygoenf;/ Edkiif Hh0ef;usif Edkiif Ha&;pepfESihf tkycf sKyfyHkwkdYonf
uRefawmfhb0udk oufa&mufapygovm;/ 1988 wGif jrefrmEdkifiHü
bmhaMumifh vlxktHkMuGrI jzpfygoenf;/
uRefawmfu jrefrmjynfrSm rarG;bJ tar&duefrSm arG;zGm;onf
qdkvQif tck uRefawmf b,fvdkyHkpHrsKd; &dSaeygrvJ/ uRefawmfu EdkifiH
[lí &daS eaom txJwiG f arG;zGm;cJí h tckvkyd kHpjH zpfaeygonf/ tu,fí
vlol ra&mufraygufaom uRef;xJu vl½kid ;f rsK;d EG,pf kü aygufzmG ;aom
vlom;qdkvQif b,fvdk yHkpHjzpfaeyg rnfenf;/ pOf;pm;p&m aumif;vS
onf/
vlESifh ywf0ef;usifonf b,fvdk oabmjzpfygoenf;/
vlrsm;onf tpdrf;pm;b0rS pdkufwwfysKd;wwfvmonf/
pdkuw
f wf ysK;d wwfonfb h 0rS cdki;f wwf apwwfonfh b0udk a&mufvm
onf/ xdkYaemuf wDxGifMuHqvmMuonf/ xdkYaemuf pMu0Vmudk
ajcqefYvmMuonf/ vlom;ADZonf ESpo f ef;aygif;rsm;pGmjzwfoef;jyD;
wdk;wufrt I qifah wGukd wdk;í wdk;í &SmvdkY &vmonf/ ADZonf b,foYkd
oabm &dSygoenf;/
ywf0ef;usiv f kYd ajymonfah e&mwGif wpfO;D csi;f uae wpfqifch mG í
Munfhvm&rnf/ wpfOD;csi;f rSonf trsm;qDokdY b,fvkd rsm;jym;oGm;yg
oenf;/ trsm;aMumif; vlwpfOD;b,fvdk ajymif;vJEdkifoenf;/ vl
wpfOD;aMumifh trsm;b,fvdk ajymif;vJoGm;ygoenf;/
[pfwvmvdk vlwpfa,mufaMumifh *smreDEkid if H Oa&mywpfciG Ef iS hf
*sL;vlrsK;d rsm;\b0tajctae b,fvkd ajymif;vJoGm;ygoenf;/ Ak'¨vkd
vlom;wpfa,mufaMumifh avmuMuD; b,fvkd tusK;d jzpfxeG ;f aeygovJ/
um;vfrwfvkd vlaMumifh urÇmhEkdiif Ha&;tcif;tusi;f b,fvkd &dSvmyg
346 rif;aoh
ovJ/ t'rfprpfvkd vlaMumifh vlom;aexdkirf Ib0awG b,fvkd ajymif;
vJomG ;ygovJ/ *a&[rfbaJ Mumifh vltcsi;f csi;f tMum; qufqaH &;awG
b,fvkd jzpfvmygovJ/ ½dkun f DaemifaMumifh urÇmay:u vltrsm;\
a&GUajymif;oGm;vmrI yHkpH b,fvdkjzpfaeygovJ/
aemuf ar;cGef;yHkpHwpfrsKd; ar;ygrnf/
urÇmppfMuD; ESpcf ak Mumifh vlom;b0awG b,fvkd ajymif;vJomG ;yg
ovJ/ udkvked pD epfaMumifh Edkiif rH sm;\ taetxm; b,fvkd ajymif;vJomG ;
ygovJ/ rkefwdkif;wdkufjcif; ajrivsifvIyfjcif; awmrD;avmifjcif;wdkY
aMumifh vlom;rsm;b,fvdk jzpfoGm;MuygovJ/ ausmufa&m*g athpf
a&m*g yvdyfa&m*g 0ufoufa&m*gwdkYaMumifh vlom;rsm; b,fvdk
jzpfoGm;ygovJ/
vlwpfO;D csi;f pDuvmaom ADZu ywf0ef;usit f ay: ½dkucf wfr/I
ywf0ef;usif\ oufa&mufrIaMumifh vlom;b0rsm; ajymif;vJvmrI/
jzpfpOfwko Yd nf qufpyfaeonf/ jzpf&yfwko Yd nf taMumif;tusK;d aMumifh
ay:vm&onf/ ADZ\ oabmudk OD;at;armifu azmfxkwaf &;om;onf/
ywf0ef;usif\ oabmudk OD;at;armifu &Sif;vif;jyonf/ uvv
&nfMunf oaE¨wnfuwnf;uygvmaom "mwfowåd\ oabmudk
EIdufxkwfjyonf/ ZD0aA'oabm pdwfydkif;qdkif&moabm odyÜH
oabmrsm;jzifh &Sif;vif;jyonf/ onfpmtkyfonf tckxd acwfrDqJ/
tckxd toHk;0ifqJ/
udk,f&nfudk,faoG; aumif;wnfaqmufcsifaom vli,fwdkY
zwfoifhonf/ udk,fhADZ"mwfcHu b,fvdk oabm&dSovJ qdkwm
udk,w f kid o f o
d ifo
h nf/ a,mufsm;ADZ rde;f rADZ\ uGjJ ym;jcm;em;rIukvd nf;
&Si;f vif; xm;onf/ vlom;owå0gudk cGJjcrf;pdwjf zmavhvmxm;aom
pmtkyfjzpfonf/ vlYtodkif;t0dkif;wGif ,lqMuaom awG;qrIrsm;\
Zmpfjrpfudkvnf; EIdufxkwfxm;onf/ onf"avh onft,ltq
onftawG; tac:onf b,foakYd omtaMumif;&if;uaejzpfvmygenf;/
pmzwform;odkU 347
þar;cGef;rsm;\ tajzudk OD;at;armif pmtkyfu &Sif;vif;jyEdkifonf
xifonf/
pmtkyfygtaMumif;t&mudk nTef;jyD;vQiff pma&;ol a&;cJhaom
acwfESihpf epfukd tenf;i,f a0zefcsiyf gonf/ OD;at;armifonf pmay
AdrmefESifh vkyfom;jynfolUaepOfwdkYwGif pmrsm; a&;om;cJhaom yk*¾Kdvf
wpfa,mufjzpfonf/ Ak'¨bmomESifh taemufwdkif; 'óe odyÜHpmay
wdkYukdvnf; EIud Ef u
Id cf RwfcRwf avhvmxm;oljzpfonf/ OD;at;armifu
ygvDrefacwf tdrfapmifhtpdk;&vufxyfavmufuwnf;u pmrsm;
a&;om;aejyD[k,lq&onf/ ,ck ADZESihf ywf0ef;usif pmtkyu f kd 1965
ckESpfwGif yxrqHk; yHkESdyfxkwfa0onf/ acwftm;jzifh awmfvSefa&;
aumifpDwufvmjyD; 3 ESpfcefYtMumjzpfonf/ AdkvfcsKyfMuD; ae0if;u
Edkiif Hukd b,fokdYaom vrf;pOfjzifhoGm;rvJ qdkwmudk tylwjyif; &SmazG
aeonfh umvjzpfonf/ tnrn OD;cspv f KS id f (udkukad rmifMuD;)uvnf;
qdk&S,fvpfoabmw&m;awGudk jrefrmhenf; jrefrmh[efjzifh xkyfydk;zdkY
pdkif;jyif;aeom umvjzpfygvdrfhrnf/
vuf0o J abmw&m;udkvnf; y,fvkYd rjzpf/ vuf0u J eG jf rLepf0g'
udkvnf; wdkuf½dkufoHk;vdkY rvG,f/ jrefrm vlxk\ axmufcHrIjzpfaom
EdkifiHa&;vrf;pOfvnf;jzpfzdkYvdkonf/ jrefrmha&ajrESifh tyfpyfaom
pepfrsKd;vnf;jzpf&rnf/ jrefrmvlxkü Ak'¨bmomudk;uG,frIu pGJjrJae
onf/
OD;at;armif pmtkyu f ADZESihfywf0ef;usi\ f qufpyfrIukd ajym
onf/ ADZESihf ywf0ef;usi\ f tnrn oabm tjyeftvSef qufpyfjzpf
wnfaerIukd ajymonf/ jrefrmhqk&d S,v f pfvrf;pOf\ acgif;udkizf cifMuD;
OD;cspfvSKdifuvnf; qdk&S,fvpf0g'ESifh Ak'¨0g' oabmw&m;rsm;udk
aygif;pyfypfvdkufonf/ xdkYaemuf vlESifh ywf0ef;usifwdkY\ tnrn
oabmw&m;qdkjyD; ay:vmonf/ jrefrmhqkd&S,v f pfvrf;pOf\ oabm
w&m; tESpfjzpfonf/
onfae&mwGif EdkifiHa&;pepfESifh oabmudk ra0zefvdkyg/
348 rif;aoh
OD;ae0if;onf jrefrmhenf;jrefrmh[ef qdk&S,v f pf vrf;pOfukd 1974wGif
twnfjyKvdkuo f nf/ þodkYjzifh jrefrmjynfonf qdk&S,v f pf qdki;f bkwf
rsm;udkijf yD; csw D ufMuawmhonf/ pOf;pm;&rnfu h pd rö mS jrefrmhqk&d ,
S v
f pf
vrf;pOf\ rl&if;tESpfom&jzpfaom ]vlESifh ywf0ef;usif tnrn
oabmw&m;} [lí yDyDjyifjyif ray:aygufao;cif OD;at;armif\
ADZESifh ywf0ef;usifpmtkyf xGufvmonf/
OD;at;armif\ pmtkyEf Sihf OD;cspv f SKid \f tnrn oabmw&m;
wdkYonf qufET,frI&dSr&dS avhvm&efyif jzpfonf/ vlyk*¾Kdvfcsif;
wdku½f kduEf SD;ET,rf I r&dSapumrl jrefrmjynfwGif vlESihf tnrn oabm
w&m; ay:vm&ef pmaybuf vlrI"avhbufESifh EdkifiHa&;bufwdkYwGif
qdkif&mtaMumif;w&m;rsm; &dSaeonf[k rSef;qEdkifonf/
ADZESifh ywf0ef;usif pmtkyf tcef; (17) ADZESifhywf0ef;usif\
tnrnoabm qdkonfhtcef;ü þodkY azmfjyxm;onf/
]avmuwGif vltm;vHk;onf nDwlnDrQrjzpfEkdi/f vlwpfOD;ESihf
wpfOD;onf um,ÚmP 0D&, d csi;f rwlnDEkdi/f xdkYaMumifh rwlnDaom
t&nftcsif;tvdkuf jcm;em;jcif;rsm; &dSayvdrfhrnf/ odkYaomfvnf;
jrifhvGef;olu jrifhjyD; edrfhvGef;olu edrfhvGef;jcif;rsKd; r&dSap&bJ qlMuHK
edrjhf rifh enf;Edik of rQenf;atmif enf;vrf;rSepf mG jzifh pDrH aqmif&u G &f rnfom
jzpfonf þonfrSm cH,lcsufjzpf\/ rSefvS\/}
aumufEkwfcsuf ^ pm - 297
rnfokYyd ifjzpfap vlESihf ywf0ef;usit
f Mum; tnrn qufpyfrI
onf EdkifiHa&;pepftjzpf r&dSawmhapumrl jrefrmvlxktMum; onf
oabmw&m;rsm;u pdrfh0ifaeqJ ysHUESHYaeqJ vlxkukd,fwdkifu vufcH
,HkMunfaeMuqJ qdkwm vGJrnf r[kwfay/
zwfEdkif avhvmEdkif pl;prf; qifjcifEdkifMuygap/
eHeuf 9 ; 43
22 'DZifbm 2018
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif/
pma&;q&mrsm;
pmnTef; ^ 0if;jidrf;ESifh pma&;q&mrsm; twGJ (1) (2)/
v cyfa0;a0;aerSom MunfnKzd , G af umif;aom pma&;q&mrsm;
&dSygonf/
v teD;a&m ta0;a&m MunfnKp d &maumif;aom pma&;q&mrsm;
vnf;&dSygonf/
v ydkeD;av ydkMunfnKd&avqdkaom pma&;q&mrsm;vnf; &dSyg

vdrfhrnf/
v rnf o d k Y y if q d k a p pma&;q&mrsm;rS m um; vl o m;rsm;

yifjzpfygonf/
v pma&;q&monf uRea f wmfwx Ykd uf bmrsm; xl;aeygoenf;/
v pma&;q&mESihf ywfoufí ar;cGe;f rsm;pGm uRefawmf xkwf

Munfhzl;onf/
v 0if;jidrf; AsL;aom pma&;q&mrsm;rSm rnfodkY rnfyHk&dSae

ygoenf;/
350 rif;aoh
ayzl;vTmudk uRefawmf rzwfzl;yg/ ayzl;vTmrSm tifwmAsL;awG
azmfjycJw
h ke;f uvnf; uRefawmfyifrarG;ao;yg/ ESpaf ygif;(30)avmufrS
pkpnf;xkwaf 0jzpfwhJ tifwmAsL; ESpt f kyw
f u
JG srS zwfciG &hf onf/ odkaY omf
uRefawmfh vufxJ pmtkyfa&mufvmonfu 2018 usrS jzpfonf/
uRefawmf zwf&onfh pmtkyu f kwaf 0onfh 0if;jidr;f ESihf
f 2012 rSm yHkEydS x
pma&;q&mrsm; twGJ (1) (2) /
MumcJjh yDjzpfaom tifwmAsL;rsm;rSm tcktcsed x f d vwfqwfaeqJ
jzpfygonf/ onftxJrS pma&;q&m MuD;awmfawmfrsm;rsm;onf
uG,v f eG u
f keMf ujyD/ tcsed o
f nf pma&;q&m\ rSwaf usmufukd wifaeyg
onf/ olwYkd a&;om;cJah om pmtkyrf sm; b,fí b,frQyEkH ydS x f w
k af 0ae&qJ
jzpfygoenf;/ pmtkyfqkdifrsm;udk oGm;vQiff b,fpma&;q&mrsm;\
pmtkyfrsm;udk trsm;qHk;awGU&ygovJ/ uRefawmfwdkY rsufpdudk a0h0J
Munfhvdkuf½Hkjzifh odEdkifygonf/ atmufoufauscJhaom t½dk;cHpdwf
cdkifrmcJhaom tm;xkwfrI rnHhcJh aom pma&;q&mrsm;\ pmtkyfrsm;rSm
tcktcsdefxd yHkESdyfjzefYcsdae&qJjzpfygonf/ usefolrsm;rSmvnf;
olUacwfoUl tcgu tawmfaumif;rGecf ahJ om acwfo½kyrf sm;udk azmfEkid cf hJ
olcsnf;jzpfygonf/ tem*wf ü qufvuf&Sifoefjcif; r&Sifoefjcif;
uawmh wpfrsKd;wpfzHk &dSvdrfhrnf[k xifygonf/
f

wdu
k w f u
kd q
f ikd q
f ikd f uReaf wmf pmayavmuxJ ajcwpfvrS ;f wd;k vm
onfh tcsed /f udk,huf kd vlawGu pma&;q&mvdkY pçac:aeMuonfhtcsed /f
uReaf wmfuvnf; pma&;q&m[laom emrfyk'u f kd jymjymovJ jiif;y,fae
onfhtcsdef/ onfae&mrSm jymjymovJ jiif;y,faew,fqdkwmonfh
pum;udk &Sif;jycsifygonf/ uRefawmfu wuúodkvfausmif;om; b0
rSmwif pma&;q&m taotvJjzpfcsicf o hJ /l pmzwfouf (10) wif;wif;
jynfhvmonfhtcsed rf Sm pmayajcvSr;f udk cyfaomaomav; ESiv f mEdkicf Jh
onf/ taMumif;rsm; tusK;d ay; vmonfh tcsed af &mufvkYd jzpfygvdrrhf nf/
odkYaomf uRefawmf pma&;q&mb0udk rcH,l&Jawmh/
pmzwform;odkU 351
taMumif;rSm þodkYjzpfygonf/ ,cifu pma&;q&m b0udk
tifrwef vdkcsifcJhonf/ xdkYaMumifhvnf; tjrJrjywf a&;ae zwfae
rSwaf e jzpfonf/ pmrsm;udk wGiw f iG u
f s,u f s,af &;vmEdkio f nft h csed rf mS
pma&;q&mawG&UJ b0udk avhvmMunhrf o d nf/ ,cifuvnf; *½kwpdkuf
avhvmjzpfcJhzl;onf/ pma&;q&mb0&JUcufcJrI ½kef;uefrIrsm;udk
awGU&onf/ wu,fh pma&;q&mMuD;rsm;\*kPfudk av;pm;rdonf/
tm;usro d nf/ xdaYk Mumifh ,cifu pma&;q&m irf;irf;wufjzpfcsiaf eaom
uReaf wmf tck pma&;q&m[k tac:cHvu kd &f csed rf mS enf;enf;wGeo Yf mG ;onf/
uRefawmfzwfcJhaom uRefawmf BuKdufcJhaom pma&;q&mMuD;rsm;\
rsufESmu rsufvHk;xJ ay:ay:vmonf/ olwdkYESifh ,SOfvQiff uRefawmfh
tm;xkwrf rI sm;u bmrS r[kwaf o;/ avmufavmufvm;vm; pm&if;yif
r0ifao;/ xdkYaMumifh pmrsm;udk rsm;rsm;a&;jzpfaeaomfvnf; wpfyg;ol
rsm;u pma&;q&m[kac:vQifum; uRefawmfhpw d x
f J tckxd rodk;roefY
jzpfrdaeqJ [k 0efcHvkduf&ygonf/
0if;jidr;f ESihf pma&;q&mrsm; pmtkyEf Spw f GJukd rdr&d &pkxm;vdkurf d
onf/ twGJ (2)udk pmtkyfqdkifuae uHaumif;í awGUonf/ twGJ(1)
u csprf w d af qG pmzwform;MuD; wpfOD;qDu &onf/ olu uRefawmf
pma&;q&mrsm;taMumif; avhvmaeonfudk odonf/ tckaemufydkif;
uRefawmf y½dkzdkifawG ½kyfyHkvTmawG a&;aewmvnf; olzwf&onf/
xdkaY Mumifh uRefawmfu olUqrD S "m;jywku d í f twGJ (1) udk awmif;onf/
wu,fawmh olu "m;jywdku, f pl &myif rvdkyg/ vdkvkv d m;vm;ay;cJyh g
onf/ xdkYaMumifh ESpt f kyw
f GJvHk; uRefawmf ydkiyf kdiEf kdiEf kdizf wfrod Gm;onf/
xdkYaemuf pma&;q&mrsm;\ tZÑwåu uRefawmfhukd arTaESmufaecJhawmh
onf/

olwdkY olwdkY
pma&;q&m b0 pmzwform; b0ESihf ½ke;f uefvIy&f Sm;&yHkrsm;/
olwkdYtjriftxifrsm; olwkdY ,lqcsurf sm; olwkdYMunfhonfh axmifhrsm;
ESifh olwdkY b0 jzwfoef;rIrsm;/
352 rif;aoh
olwdkYa&;onfh pmtkyfxJwGif rygaom taMumif;t&mrsm;udk
zwf&í uRefawmfhtwGuf ydkí &cJhonf/ 0if;jidr;f u tifwmAsL;rsm;udk
qufwdkufvkyfonf/ wdkYwdwdkYwd r[kwf/ wdkYcedqdwfueef;vnf;
r[kwf/ xdxdrdrd ydyd&d&d/ pma&;q&mudk olUu ta&SUu qGJonf/
pma&;q&mu olUar;cGe;f rsm;udk vdkuí f ajzonf/ vdkcsiw f mudk EIu
d x
f kwf
onf/ tifwmAsL; ta&twGuu f rsm;aomfvnf; 0if;jidr;f rSm THEME
&dSonf/
uReaf wmf tm;wdik ;f 0if;jidr;f ESihf pma&;q&mrsm;udk aumufaumuf
zwfonf/ rmwdumudk Munfo h nf/ ud, k of abmusonfh pma&;q&mrsm;
udk t&ifveS zf wfonf/ olwkYd bmawG ajymovJ 0if;jidr;f u bmar;ovJ
odcsifonf/ olwdkY ar;wJ ajzwJhtxJurS pma&;jcif; pmzwfjcif;
taMumif;rsm;ygvmvQiff pdwfxJu b0ifacGUonf/ udk,fhtjzpfESifh
wkdufwdkufMunfhonf/ aMomf... igeJY wlyghvm; aMomf...ighvdk
ygyJvm;... vdkY wdkufwdkufqdkifqdkif awGU&avwdkif; pdwfxJu wpfrsKd;
wpfbmomjzpfrad eonf/ b0ifcku d o f nf[kawmh rqdkcsi/f wpfrsK;d awmh
wpfrsKd;/ xdkwpfrsKd;udk uRefawmf t"dyÜm,frzGifhwwf/
pma&;q&mrsm;\ pma&;jcif;taMumif;rsm;udk od&onf/ olwkdY
bmhaMumihpf ma&;jzpfvmMuovJ/ tm;vHk;rSmwlaom wpfcsu&f ySd gonf/
tJ'gu a&;csiv f akYd &;Muwm jzpfygonf/ ra&;csib f J jzpfnpfa&;aeaom
olonf pma&;q&m pm&if; r0ifvmEdkiyf g/ onfvkd tqifhrsK;d udkvnf;
a&mufvmEdkipf &m taMumif;r&dS/ tajccHpma&;q&m *kPt f ifyif r&dS/
pdwfxJu ra&;& raeEdkifvdkY a&;Mu&if; pma&;q&m jzpfvmolawG
rsm;Muonf/ urÇm jrefrm jynfwGi;f jynfy b,fvkdyif uGJvGJapumrl
onftcsufrSmawmh tm;vHk;vdkvdk wlMuvdrfhrnf[k ,lqrdonf/
a&;csifpdwf ray:apOD;awm a&;zdkYtwGuf tm;xkwf aeMuonfom
jzpfygonf/ pma&;q&mu wpfckckudk avhvmae zwfae rSwfae
aqG;aEG;ae apmifhMunfhae tuJcwfaeol jzpfygonf/ olUpdwfonf
ol tdyaf epOfrSmyif tjidrrf aewwf/ pmaypdwo f nf pdwf OD;aESmufESihf
pmzwform;odkU 353
ESvk;H om;udk tjrJvyI v
f yI &f &G G wGe;f xdk;aewwfonf/ þum; pma&;q&m
wnf;/
a&;csipf w
d o
f nf pma&;q&mwpfa,muftzdYk ydí k ta&;MuD;onf/
ud,
k af &;aom pmudk b,fvkd tm;xkwo f nfqw kd mvnf; ta&;MuD;onf/
ayghysuyf sut f m;xkwv f Qiff a&;olukd,w f kdio
f o d nf/ zwf& oluvnf;
tvdkvdkodaeonf/ a0zefa&;q&mrsm;u xkwfazmfra0zefapumrl
pmayghpmoGrf;rsm;udk udk,fudk,fwdkif odaeonf/ zwfae&olu odae
onf/ pma&;q&mrSm ½dk;om;rI"mwfcH tm;MuD;MuD; vdktyfyghvm;qdkwm
em;vnfvkduf&ygonf/
g g g

ESpwf GJaygif; pma&;q&maygif; (56) a,muf&Sdonf/ aZmf*sDESihf


rif;ok0Pfudk wGJí tifwmAsL;onf/ usefolrsm;u wpfa,muf AsL;
wpfyk'pf D/ wcsKUd ukd oHk;vqufwkduf azmfjy&onf[k qdkonf/ tifwm
AsL;awmfawmfrsm;rsm;u &Snfonf/ aqG;aEG;csufrsm; rsm;jym;onf/
tAsL;cH pma&;q&mrsm;uvnf; ajymcsifwmawG vGwfvGwfvyfvyf
ajymMuonf/
q&mMuD; armifpl;prf;u olU\aqmif;yg;wpfyk'rf Sm þodkYa&;zl;
onf/ aqmif;yg; emrnfrmS Am;&Si;f rS a0'em [laom emrnfEiS jhf zpfonf/
pma&;q&monf pm pa&;onf[k qdkuwnf;u zefwD;a&;
vkyif ef;udk vkyjf cif;jzpfav&m pma&;q&monf rlvtm;jzifh zefwD;a&;
orm; (Creator) jzpfav\/ pma&;&if; rdrdpmudk tzefzeftvJvJ
zwfMunfh\/ rvdkwmwdkYudk jcpfypf\/ vdkwmwdkYudk xyfjznfh\/
toHk;rus[k xifvQiff vHk;axG;jyD; vTihyf pf\ / þonfrSm pma&;q&m
onf udk,hfpmudk udk,f a0zefae&aom oabmjzpfygonf/ xdkYaMumifh
pma&;q&monf wpfjydKufeufwnf;wGif zefwD;a&;orm;vnf; jzpf
a0zefa&;orm; (Critic) vnf; jzpf&ukefonf/
Am;&Sif; rS a0'em aqmif;yg; ^ armifpl;prf; /
354 rif;aoh
pma&;q&m[lonf zefwD;olvnf;jzpfonf/ wpfzufwGif ol
udk,w f kid f a0zefae&olvnf;jzpfonf/ tck 0if;jidr;f \ tifwmAsL;rsm;udk
onft,ltqjzifhwGJí Munfhrdonf/ tifwmAsL;ajzaepOfrSm ajzol
pma&;q&mrSm olUpum;udk wnf;jzwfvdkY r&/ trSm;udk csufcsif;
jyefowd&vdkY jyefjyifaumif; jyefjyifrnf/ awmfawmfrsm;rsm;onf
pma&;q&m\ tmabmfukd wdku½f kduaf zmfjyaeonf/ wpfzufwGiv f nf;
pdwt f pOfrmS ay:vmonfh taMumif;t&mrsm;udk wpf'kid ;f 'dki;f ESiw
hf &pyf
ajzae&onf/ warhwarmMuD; xdkifpOf;pm;aecsdefr&/ olUpdwfa&pD;
aMumif;rSm &dSxm;wmawGudk csufcsif; xkwfjy&onfh oabm &dSonf/
xdkYaMumifh vlawmfawmfrsm;rsm;onf tifwmAsL;rsm;udk aMumufonf/
wpfzufrSmvnf; udk,fh0rf;pm udk,fjyef iHkYMunfh&onfhtaetxm;
&dSonf r[kwfvm;/ b,fvdkyJjzpfjzpf udk,fcHtm;aumif;aom pma&;
q&mrsm;rSm vGwfvyfpGm t[kefjzifh pD;qif;aeaom a&yrm/ 0if;jidrf;
AsL;aom pma&;q&m tm;vHk;rSm AsL;avmufolcsnf;om jzpfygonf/
g g g

bm&Daumf'grS acwfrpm;cif tcsdefuwnf;u 0if;jidrf;u


uufqufwdwfacGrsm;jzifh toHoGif;cJhonf jzpfí 'Dae&mrSm q&m
0if;jidrf;udk aus;Zl;wifaMumif;ajymvdkygonf/ q&mh q&mMuD;rsm;\
tmabmfudk EIdufxkwfEdkifpGrf;&dSzdkY AsL;olrSm tawmftm;xkwfcJh&rnf
xifonf/ olUpmudk rzwfbJ olUudk AsL;ygu b,fvdkvkyf tESpfom&
&dSygrnfenf;/ AsL;olu ar;cGe;f wpfcktwGuf aumif;aumif; tm;xkwf
xm;onfudk &dyfpm;rdonf/ AsL;jcif;enf;AsL[mrsm;udkvnf; avhvm
vdku&f onf/ tifwmAsL;aumif;wpfck [lonfum; qdkjyD; xkwjf yp&m
erlemaumif;wpfck xGufvmonf/

wuúodkvfbkef;Edkif
tifwmAsL;rsm;udk zwf&if; pma&;q&mrsm;\ b0jzwfoef;yHkrsm;
udk od&í uRefawmfhtwGuf ydktoHk;0ifonf/ uRefawmfudk,fwdkif
pmzwform;odkU 355
pmaye,fukd ajcqefzY Ykd tm;,lae&qJ/ Oyrm - q&mMuD;wuúov kd bf ek ;f Edik /f
e*dku wuúodkvfbkef;Edkifudk pdwfynmygarmu©wpfa,muf ausmif;
q&mwpfa,muf pma&;q&m wpfa,muf *E¦0ifajrmufaom 0w¬KawG
a&;Edkifygbd...vdkY ynwfxm;onfrS vGJí wjcm; r&dS/ tifwmAsL;udk
zwf&awmhrS q&m wuúodkvfbkef;Edkif\ b0wpfpdwfwpfa'oudk
jrifvdkuf&onf/ cufcJMurf;wrf;aom b0rS jzwfoef;vmaom pm
orm;wpfa,muf ynmwwfwpfa,muf ausmif;q&m wpfa,muf/
]uReaf wmfbh 0rSm ½ke;f uefc&hJ wmawG trsm;MuD;yJ/ uReaf wmfzh cif
wpfae&ma&mufae&wJh tcsdef taru tdyf&may:rSm vdrfhaewmyJ/
vufxrJ mS aiGav;ig;usyyf &J w Sd ,f/ om;orD; ig;a,mufpm;zdkY vufxJ
rSm aiGig;usyfyJ &dSw,f/ aqGvnf; r&dSbl;/ rsKd;vnf; r&dSbl;/ tarh
&ifxJ b,favmuf rD;avmifaervJ/ reufuRefawmf MuH&mr&jzpfjyD;
tJ'DaiGav;ig;usyu f kd &if;jyD; xrif;okyf a&mif;w,f/ uRefawmfhtpfr
uvnf; tysKad yguft&G,q f kdwmh cdki;f vdkY rjzpfbl;/ uRefawmfeJY tareJYyJ
xrif;okyf a&mif;cJh&w,f/ rkefY[if;cg; a&mif;cJh&w,f/ aeYrSmwif
r[kwb f ;l / wpfusyw f pfjym;uav; jrwfzt kYd wGuf awm &Gm ½kyaf o;awG
bmawG uwJhae&mxd vdkufjyD; narSmifarSmifrSm om;trdESpfa,muf
aps;a&mif;cJh&w,f/ 'grsKd;awG uRefawmhfb0rSm MuHKcJh&w,f/
jyD;awmh uRefawmfhb0u taMumif;aMumif;Mumifh rda0;za0;
cPcP aecJ&h w,f/ udk,ahf jcaxmuf ay: udk,&f yfjyD; oGm;aecJ&h w,f/
uReaf wmfb h 0u racsmarGUcyhJ gbl;/ awmfawmfav;MuD;vmvdkY wuúokv d f
wuf&awmfvnf; csKdUcsKdUiJhiJh wuf&w,f/ jrif;yGJtvkyf vkyf&w,f/
usm;ausmif;rSm ausmif;q&m vkyf&w,f/ wpfcgwav tvkyfr&dSvdkY
ausmif;aiG roGif;Edkifbl;/ rdbuvnf; tJ'DtcsdefrSm awmfawmf
,dkiaf ejyD/ taru csOaf ygif&Gupf m;jyD; ighom; ausmif;xm;ay;r,fvkdY
ajymygw,f/ tarhaus;Zl; tvGefMuD;ygw,f/ uRefawmf rajym&uf
awmhbl;/ vdr&f w,f/ tar uRefawmf tvky&f aejyD/ ydkuq f H&Syd gw,f/
rydkYygeJYvdkY ajymjyD; 'DrSm uRefawmf iwfaew,f/ 1951 ckESpfudkawmh
356 rif;aoh
uRefawmf rarhEdkifbl;/ tJ'DESpf ZGef Zlvdkif ESpfv &ufajcmufq,frSm
olrsm;awGu wpfaeYxrif; ESpfeyfpm;&if teyfaygif; 120 pm;&r,f/
uRefawmf 10 eyfyJ pm;cJh&w,f/ wpfzufu pmar;yGJajzaew,f/
ay;ygurf;yg qdkvnf; ay;r,fhol r&dSbl;/ ulnDr,fhol r&dSbl;/ udk,hf
bmomudk,fyJ vkyf&wm/ ZGJawmh uRefawmf ravsmhcJhbl;/}
onfpum;rsm;onf q&mMuD;wuúodkvfbkef;Edkif\ pum;
wpfpw d wf pfa'ojzpfygonf/ uRefawmf 0rf;enf;cJh&onf/ onfpmudk
zwf&if; tck onfpmudk jyefa&;ae&if; uRefawmf qdkYeifh&onf/ b0
[lonf 'ku©ESifh ½kef;uefjcif;yghvm;vdkY awG;rdonf/ uRefawmfvnf;
uRefawmfhtwdwfumvudk rSef;qMunfhrdonf/ uRefawmf oufjyif;
wpfcsuf csvdkufonf/
tifwmAsL;rsm;xJü þodkYaom b0ZmwfaMumif;rsm;ygvmvQiff
uRefawmfhpwd rf Sm eifhceJ eifhceJ/ 0if;jidr;f ESihf pma&;q&mrsm; tifwmAsL;
ESpftkyfaygif; pmrsufESm (1000) eD;yg;&dSonf/ pmtkyfqdk'fMuD; pmvHk;
rsm;u MuD;usJr[kwf/ cyfpdyfpdyf/ xdkYaMumifh pmyg0ifrIrsm;onf/
zwf&wm tm;yg;w& &dSvSonf/ pum;rsm;udk pmtaeeJY jyefzwf&wm
t&om &dSaeonf/
pma&;q&mrsm; ajymonfh pmayt,ltq pmaytawG;tac:
pmaytjrifrsm;udkvnf; avhvm&onf/ pmtkyEf Spt f kyv f Hk;udk rifeDrsm;
'if;Murf; jcpfypfvkdufonf/ wcsKdUudk uGefjyLwmxJrSm rSwfpkxkwf
a&;rSwfxm;vdkufonf/ q&mjroef;wifh\ tifwmAsL;xJrS pma&;
q&mb0ESiyhf wfoufaom tjrif qHk;jzwfcsurf sm;qdkvQif tukev f k;H eD;yg;
a&;rSwfxm;vdkufrdonf/
atmifoif;? *sL;? jroef;wif?h wuúokv d b
f ke;f Edki?f taxmufawmf
vSatmif? armifom&? ausmaf tmif? '*kew f m&m? armifaomfu? om*'dk;?
wifrdk;? EGrf*smodkif;? armifpdef0if; (ykwD;ukef;)? jidrf;ausmf? rif;vl?
armif0PÖ? cifEiS ;f ,k? okarmif? armifprG ;f &nf? yg&*l? aZmf*s?D rif;ok0Pf?
ewfEG,f/ cifrsKd;cspf? cifaqGOD;? rav;vHk? rif;odcF? rpE´m? prf;prf;EGJU
pmzwform;odkU 357
(om,m0wD)? wufwdk;? xDvmppfol? a'gif;EG,faqG? om"k?okarmif?
aomfwmaqG? EkEk&nf (tif;0)? Munfatmif pHkvdkY pDvdkY jzpfonf/
onftxJwiG f q&mMuD; OD;atmifoif;udk pmayvlMurf;rif;om;[k
trnfwyfonf/ aumif;avpG aumif;avpG[k uRefawmf EIwfu
a&&Gwfrdonf/ acwf pepfESifh pmayudpö&yfrsm;udk cyfMurf;Murf;
a0zefwwfonfh q&mMuD; OD;atmifoif;\ avoHukd uReaf wmMudKuo f nf/
csufusvufus a0zefa&; pum;vHk;rsm;u uRefawmfhudk xdonf/
uRefawmf q,fausmo f uf b0uwnf;u q&m atmifoif;\ pmtkyf
rsm;udk zwfaecJhjyD/ q&mMuD;\ pmaya[majymyGJ wdwfacGrsm;udk xyf
wvJvJ em;axmifaewwfjyD/ tck 0if;jidrf;\ tifwmAsL;rSm q&m
MuD;OD;atmifoif;\ tifwmAsL;udk zwf&awmh ydkí oabmacGUomG ;onf/
aumif;avpGwum;/ onfvlMuD;\ pum;vHk;ajymifrIum; tb,fh
aMumifhenf;aygh/

*sL;
*sL;onf uRefawmfESpEf Spu f mum MudKufí zwfaom trsK;d orD;
pma&;q&m jzpfonf/ olUpmtkyfrsm;udk uRefawmf odonf/ odkYaomf
olU0w¬Kwdkrsm;udk uRefawmf odyfrod/ *sL;ca&ZD rdwfaqGtrsKd;orD;
wpfa,mufu nTe;f vdkY a&arsmoD;udk zwfMunfhonf/ xdkYaemuf trSwf
w&udk jyefzwfro d nf/ tJ'Dacwf tJ'Dtcgu tHk;tHk;MuGuMf uGuf jzpfcJh
aom t,ltqwpf&yfukd tcsp[ f al om a0g[m&ESihf ,SOw
f aJG wG;ac:Munfh
onf/
]a&arsmoD;qdkwm Drifted Fruit aygh/ cdkwG,&f mae&mr&dS tcsed f
tuefYtowfr&dS a&xJrSm wvdrfhvdrfh arsmygoGm;wJh b,ftoD;
ajcmufrqdk a&arsmoD;ygyJ/ tJ'D0w¬Kudk a&;pOfu uRefr&JUpdwfawG
rSDwG,&f mrJh vGihfarsmaecJhovm;awmh rrSwrf bd l; 0w¬KxJu taMumif;
t&m tjzpftysuaf wG cHpm;rIawGukdawmh aqmufwnf&mr& cyfusJusJ
358 rif;aoh
yufzse;f jyD; a&;vdkurf w
d myJ/ uRefr&JU qdkvkd&if;udk y&dowfu cHpm;vdkY
r&Mubl; qdkwmuawmh uRefr&JU Presentation nHhvdkY jzpfrSmyg/}
a&arsmoD;ESifh ywfoufí *sL;\ rSwfcsufudk zwf&onf/
pma&;ol trsKd;orD;wpfa,muf[mvnf; vlom;wpfa,mufom
jzpfygonf/ olUrmS trsK;d orD;wpfa,muf\ ADZpdwt f jynfyh gygvdrrhf nf/
upOfuvsm;tajctae aqmufwnf&mrJh tajctaerSm a&;aom
pmrsm;uvnf; zwfoltay: upOfuvsm; aqmufwnf&mrJh rSD&mrJh
cHpm;csufudk ay;onf r[kwfvm;/ pma&;olESifh pmzwfoltMum;
cHpm;rI BuKd;wHwm;udk jrifvdkuf&onf/ uRefawmfukd,fwkdifvnf;
a&arsmoD;udk zwfcJhygonf/
*sL;rSm þodkYjzpfonf/
uRefruawmh
uefUowfcsuf wpfckwnf;twGif;rSm
udk,fhudk,fhudk,f abmifrcwfcsifbl;/
y&dowfu pnf;wm;ay;&ifvnf;
wcsdefcsdefrSm azmufxGufzdkU MudK;pm;rdrSmygyJ
uRefru vGwfvyfrIudk jrwfEdk;w,fav/
*sL;
&mZifxJrSm armifhudk xm;&pfcJholESifh awGUqHkjcif; 0if;jcdrf;
94 ayzl;vTm

q&mjr
pma&;q&m tvkyf[m jywfjywfom;om; aZmufcsjyD; vkyfrS
wGiuf s,yf ghvm;qdkonfh t,ltqudk q&mjrqDrS &cJo
h nf/ pma&;q&m
wpfa,mufb0udk jywfjywfom;om; qHk;jzwfcsucf sjyD; wpdkurf wfrwf
0ifvmcJholxJrSm q&mjru xdyfqHk;u yg0ifonf/ pma&;q&mb0
tiwfiwftjywfjywfESifh pmaytay: ½l;oGyfcJhonfh q&mjr csifjcif;
rsm;udk xHkul;rdonf/ t,ltqa&;&mrSm &Si;f vif;wJhol yDjyif jywfom;
pmzwform;odkU 359
wJoh l wpfa,mufukd awGUvku d &f onf/ q&mjr tifwmAsL;udk uRefawmf
(5) acgufru zwfrdonf/
]pma&;q&m&,fvkdY y&dowfu todtrSwjf yKcHvm&jyD/ pma&;
q&m&,fvdkY jzpfvmjyDqdkwJhtcgrSm tJ'Dpma&;q&mtzdkY ta&;MuD;wJh
qHk;jzwfcsufwpfckudk cs&r,fhtcsdefwpfcsdefudk a&mufvmwwfw,f/
tJ'gu bmvJqdkawmh taysmfwrf;pma&;q&myJ vkyfaervm; pma&;
jcif;eJY toufarG;wJh pma&;q&m (Professional Writer) yJ vkyrf vm;
qdkwJh qHk;jzwfcsufudk cs&r,fhtcsdefyJ/ 'g[m pma&;q&mwdkif; awGU&
wJhjyóemyJ/
'Dawmh uRefawmfb0rSmvnf; 'Dvdkudk,fhvrf;udk,fa&G;&r,fh
tcsdefrsKd; qdkufvmw,f/ pma&;q&m&,fvdkY awmhjzpfjyD/ 'gayr,fh
pma&;jcif;eJY toufarG;r,fvdkY qHk;jzwfrvm; rqHk;jzwfbl;vm;/
'gudk udk,fhudk,fudk ar;&w,f/
odwJhtwkdif; pma&;q&mqdkwm bmtmrcHcsufrS &dSwJhtvkyf
r[kwfbl;/ tqifroifh&if iwfEdkifw,f/ qif;&JEdkifw,f b0ysuf
oGm;Edkifw,f/ pma&;q&mtjzpf atmifjrifOD;rS atmifjrif&ifvnf;
'DatmifjrifrIudk t&Snfwnfatmif xdef;wwfOD;rS awmfumusw,f/
bmrS raocsmbl;/ 'Dawmh azmifzsufjyD;ul;&Jatmif owådawmh arG;&
w,f/
b0rSm wpfckvdkcsif&if wpfckudk ay;&r,f/ wpfck&csif&if
wpfckudk pGefY&r,f/ pma&;jcif;eJY toufarG;wJh tcgusawmh xifwJh
twkid ;f iwfwpfcg jywfwpfvSnhfygyJ/ 'gawG xm;ygawmh/ uRefawmf
ajymcsifwmu pma&;jcif;eJY toufarG;wJh pma&;q&mtaMumif;udk
ajymcsifwmyg/}
'g[m q&mjr ajymcJhonfh pum;wcsKdUjzpfygonf/
0if;jidr;f u q&mjr\ pma&;q&mb0 a&mufvmyHkukdar;onf/
q&mjru tckvdkajzonf/
360 rif;aoh
]uRefawmfu pma&;q&mb0udk rawmfwq a&mufvmwm
r[kwfbl;/ rxifrSwfbJeJY rarQmfvifhbJeJY a&mufvmwm r[kwfbl;/
i,fi,fuwnf;u pma&;q&m jzpfcsiaf ewm/ pm½l;ay½l; pma&;q&m
½l; ayghAsm/ pma&;q&mtvky[ f m *kPt
f &dSqHk;tvkyw
f pfckvkdY i,fi,f
uwnf;u xifcJhwm/ *kPfqdkwm yumoeudk ajymwm r[kwfbl;/
½dk;om;rSefuefwJh *kPfodu©mudk ajymwm/ pma&;q&m qdkwJh b0udk
bmeJYrS rvJEdkifbl;/ ckvnf; rvJEdkifbl; aemifvnf; rvJEdkifbl;/
pma&;jcif;tvkyfudk ,HkMunfrIwpfck ,HkMunfjcif;w&m; wpfcktaeeJY
uRefawmf,Hkwm/ oabmxm;wm/ 'ghaMumifh ig MuD;&if pma&;q&m
vkyrf ,fvkYd qHk;jzwfcw hJ ,f/ pma&;q&m tvkyu f vGv
J kYd b,ftvkyu f krd S
rvkyfcJhzl;ao;bl;/ vlvm; ajrmufjyD; ausmif;u xGufuwnf;u
'DtvkyfyJ vkyfcJhwmyJ/}
onfvdkvl onfvkd cH,lcsuf onfvdkjywfom;rIrsKd; onfvdk
pGJjrJrIrI onfvkdckdirf mrIrsK;d &dScJhonfh vlwpfa,muf pma&;q&m jzpfwm
rqef;/ q&mjroef;wifhu rnfumrwå pma&;q&m r[kwf/ ola&;cJh
onfh pmtkyrf sm;udk Munfhyg/ ola&;cJhonf trsK;d tpm;rsm;udk avhvm
Munfhyg/ olbmomjyefcJhonfh pmtkyfrsm;udk Munfhyg/
q&mjronf pmudk ta&twGufomru t&nftaoG;t&yg
cdkifcdkifrmrm&dSoljzpfonf/ pmaye,fy,f &oe,fy,f bmomjyef
taemufwdkif;ta&SUwdkif; bmudkrS ol tvGwfray;/ pmrsKd;pHkatmif
a&;Edkio f l MuD;ygvm;vdkY awG;rdonf/ q&mjr\ uavmifrmS arSm0f ifxm;
onf/ onfhaemufydkif; q&mjrpmrsm;udk uRefawmf ydkzwfjzpfonf/
wpfcgw&H MuHMuHzefzef awG;rdao;onf/ bk&m;ocifu q&mjrudk
pmaya&;om;zdkY wrefawmftaeeJY apvTwfvdkufonfvm;/
pma&;jcif; tvkyfqdkwm
cPwpfjzKwf vrf;MuHKvdkU 0ifvky&f r,fh tvkyrf sKd ; r[kwb f l;/
tysif;ajy 0ifvkyf&r,fh tvkyfrsdK; r[kwfbl;/
tm;tm;,m;,m;&SdvdkU 0ifvkyf&r,fh tvkyfrsdK; r[kwfbl;/
pmzwform;odkU 361
wu,fhudk pGJpGJjrJjrJ vkyf&r,fhtvkyf/
tcsed rf a&G; vky&f r,fhtvky/f wpfoufvHk; vkyaf e&r,fhtvky/f
jroef;wifh
"m;awmifudk ausmfí rD;yifv,fudk jzwfcJholESifh awGUqHkjcif; 0if;jidrf;/
ayzl;vTm trSwf (85-91) 1988/

a&;p&mrsm;onf ukefrnf rxifyg/ aumufEkwfcsufrsm;yif


rsm;onf[k qdkcsifu qdkEdkifygonf/ odkYaomf udk,fzwfí cHwGif;awGU
onfudk jyefvufwdkYzdkY wm;r&yg/ uRefawmfuawmh pma&;q&mrsm;
b0xJudk ul;csnfajymif;csnf 0ifMunfhjyD; pma&;q&mrsm;\ pdwfudk
wpfvSnfhpD zwfcGifh&vdkufygonf/
aeYv,f 1 ; 09
28 'DZifbm 2018
rif;uGef;awmif½dk; t&d,r*¾ifacsmif/

rSwfpkrsm;
1/ uAsmaumif;wpfyk'q f kw
d m uRefawmft h wGuf ajym&if zwfjyD;
&ifckev f mapwJh uAsm[m uAsm aumif;wpfyk'yf J/ zwfjyD; cHpm;rIay:
rvmbl; &ifwxdwfxdwf ckefrvmbl; qdk&ifawmh uAsmaumif;
r[kwfbl;aygh/ ('*kefwm&m)
2/ uAsmqdkwmu b,ftcsdefrSm b,fvdk ay:vmr,fqdkwm
ajymvdkrY &bl;/ apmifah evdkvY nf; r&bl;/ rapmifb h eJ v
Y nf; olUbmomol
trSww f rJh 0ifcsi0f ifvmwm/ uAsmqdw k m trSww f rJh 0ifvmwwfygw,f/
uAsm[m olU*kPef JYol &dSjyD;om;yg/ olwkdY od'¨w d ifay;p&m rvdkygbl;/
(zefrD;tdrf&SifESifh awGUqHkay;jcif; ^ wifrdk;)
3/ t"duuawmh vlawGukd odzkdYeJY udk,hu f kd,uf kd,f odzkdY vdkwm
ygyJ/ ig b,fae&m a&mufaeovJ ig bmaumifvJ qdkwm od&r,f/
vlawGqkw d mu txl;ojzifh jynfoal wG jynfoal wG&UJ b0 jynfoal wG&UJ
qE´ jynfolawG&JUcHpm;csuf 'gawGudk od&r,f/ tJ'Dvdkod&if pma&;
362 rif;aoh
q&m[m rdrdatmifjrifrIudk xdef;xm;EdkifrSmyJ/ rod&ifawmhum
rvG,fbl; ayghav/ (armifom&)
4/ pma&;q&mqdw k m Genius r[kwb f ;l As/ aomufa&td;k rsm;vdyk J
a&cyfaomuf&if avsmo h mG ;wmyJ/ 'Dvkd avsmo h mG ;wmudk jyefjznf&h r,f/
'grS aemufxyf cyfaomufvk&Yd rSmaygh/ tJ'v D kd udk,o f w
d mawG y&dowf
qD ydaYk y;vdu
k wf ,f/ aemufxyf ud, k rf odao;wmawG xyfqnf;yl;&r,f/
y&dowfudk xyfay;&r,f/ aemufwpfcg xyfqnf;yl;&r,f/ tJ'Dvdk
vkyfaerSmyJ/ tJ'Dvdk vkyfzdkYtwGuf tcsdefay;&r,f/ aemufjyD;awmh
pma&;q&mqdkwm pma&;Edkizf t kYd wGuf udk,ef YJ acwfjydKif urÇmph mayawGukd
zwf&OD;r,f/ olrsm;pmvnf; zwf&r,f/ udk,phf mtwGuv f nf; avhvm
&OD;r,fqkdwmh olUrSmtcsed v f kdw,f/ tJ'Dvkd tcsed rf ,lbJ wpfvwpftkyf
a&;r,f ESpv f wpftkyaf &;r,fqkd&if 'Dpma&;q&m usqHk;wJh tcsed [ f m
jrefoGm;rSmyJ/ (armifom&)
5/ tEkynm&Si&f ,f twwfynm&Si&f ,f Edkiif Ha&;ynm&Si&f ,f/
'DoHk;yGifhqdkif tHvGJae&if tusKd;rjzpfxGef;bl;/ 'DoHk;yGifhqdkifudk ae&m
aumif;aumif; csxm;EdkifjyDqdk&if tusKd;&dSjyDvdkY qdkxm;ygw,f/
(0w¬Konf tcspfOD; okawoeonf i,fcspf ^ jidrf;ausmf)
6/ wu,fh tEkynmorm;awGu odraf rGUMuygw,f/ qdk&, S v
f pf
EdkifiHoGm;oGm; uGefjrLepfEdkifiH oGm;oGm; t&if;&SifEdkifiHyJ oGm;oGm;
pma&;q&m[m olrsm;xuf ydkjyD; El;nHo h rd af rGUwmcsn;f yJ awGU&ygw,f/
jyD;awmh vlreS o f rQcifw,f/ q&m ta&SUa&m taemufuyg pma&;q&m
wcsKdUeJY awGUzl;ygw,f/ olwdkYtaeeJY 0g'uGmcsif&ifom uGmr,f/ rl
taeeJY a0zefcsif a0zefr,f/ vlukdawmh vltaeeJY cifMuw,f/ 0g't&
vlwef;pm; cGJjrifwmawmh wjcm;aygh/ 'gaMumifh tEkynmorm;[m
arwåm0g'DvkYd q&m qdkcsiyf gw,f/ (pmaytcspef b YJ momjyef ^ wufwk;d )
7/ vlqkdwm vlUorkid ;f jzpfpOfeJY wGJaeygw,f/ ordki;f aMumif;udk
uRefrwdkY a&SmifvdkY r&bl;/ (cifaqGOD;)
pmzwform;odkU 363
8/ pma&;q&mjzpfr,fv h el YJ usew f ohJ al wGeYJ bmuGmovJ/ pma&;
q&mjzpfr,fholu wjcm;olawGxuf xl;jyD;ÚmPfaumif;wJhol r[kwf
ygbl;/ usewf o
hJ al wG&UJ txufrmS &dw S v
hJ vl nf; r[kwyf gbl;/ olvnf;
vlxJu vlygyJ/ 'gayr,fh usew f JholeJY bmuGmjcm;ovJqkdwmh t*Fvyd f
vdkawmh Sensitivity ac:w,f/ pma&;q&mjzpfr,fholu Very
Sensitive jzpfw,f/ jrefrmvdk ajym&&ifawmh ol&JU tm½Hkw&m;awGu
wjcm;olawGxuf xufjrufwwfw,f/ olrsm; em;raxmifrdwm
olu em;axmifrdwwfw,f/ olrsm; rjrifrdwm jrifrdwwfw,f/
olrsm; rcHpm;wwfwmudk cHpm;wwfw,f/ 'gudk q&mwdku Y tm½Hkw&m;
xufjrufw,fvdkY ac:w,f/ (cdkifholi,fcsif; armif odkYr[kwf ^
wuúodkvf bkef;Edkif)
p
tem*wfudk aoG;vefUapolESifh tifwmAsL;
pmnTef; - awmfzvmESifh pum;pjrnf ^ ausmf0if; /
awmfzvmESifh pum;ajym&wm armoGm;onf/ awmfzvmu
vlrIaA'orm;yDyD vlUtzGJUtpnf;taMumif;udk vlydef;em;vnfatmif
&Si;f oGm;onf/ ar;orQukad jzí ]rkcsrsm;}udk a&SmifomG ;onf/ aemufvm
rnfh tem*wfonfrkcsrsm; t&mra&mufawmhrnfh acwfqdkwmudk
twyfem;vnfaeonfh ozG,f/
awmfzvm tifwmAsL;wGif olUemrnfMuD; pmtkyEf pS t
f yk t
f aMumif;udk
t"du aZmif;ay;ajymoGm;onf/ tem*wfaoG;vefYrIESihf wwd,vIid ;f /
wwd,vIid ;f qdkonfESihf [efwifwef\ wwd,vIid ;f ESihf ra&mzdkY jzpfyg
onf/ [efwifwef\ wwd,vIid ;f rSm 'Drkdua&pDviId ;f rsm;udk qdkvkdjcif;
jzpfonf/ awmfzvm\ wwd,vIdif;rSm vlUtzGJUtpnf;\ ajymif;vJ
jzpfwnfvmyHk vIdif;rsm;jzpfonf/ pdkufysKd;a&; vlUtzGJUtpnf; pufrI
vlUtzGJUtpnf; ponfjzifh/ awmfawmfrsm;rsm;u wwd,vIdif;[k ajym
pmzwform;odkU 365
vQif awmfzvm udk ajy;rjrifrMd u/ [efwifwef\ wwd,vIid ;f avmufom
pGJaeMurnf xifonf/ xm;awmh/

awmfzvmharSmf
awmfzvmu vlraI A'orm; yDoonf/ tckaemufykid ;f vlraI A'
e,fbuftm½Hkusaeaom uRefawmfhtzdkY awmfzvmh pum;rsm;u toHk;
wnfo h nf/ toHk;0ifonf/ awmfzvmhtifwmAsL;ü awmfzvm jzwfoef;
cJhaom b0 wpfpdwfwpfa'oyg0ifonf/ ol*sme,fvpfb0rSm tp
qGJrdaom tem*wfaoG;vefYrI taMumif;rsm;ygonf/ *sme,fvpf
wpfa,muftzdkY vlUtzGJUtpnf;udk axmifhaygif;pHku csnf;uyfí
rsuEf Smpmaygif;pHkuae ½kyv
f Hk;MuGatmif azmfomG ;Edkio
f nfu awmfzvmh
arSmf[k qdkvdkY&rnf xifonf/
uRefawmf zwfrdaom pmu q&mausmf0if; bmomjyefaom
awmfzvmESifh pum;pjrnf qdkonfh pmtkyf jzpfonf/ onfpmtkyfudk
&xm;wm MumjyD/ &Hzef&Hcg aumufvSefzwfonfh oabmrS vGJí
rvkyfjzpf/ aemufawmh nOD;ydkif;wpfckrSm tdyfr&wmeJY awmfzvmESifh
eyef;vHk;jzpfawmhonf/ onfawmhrS pGo J mG ;onf/ pGo
J mG ;½Hkru awmfzvmh
]awmfu}D rSm aMuGomG ;onf[kyif qdkEkid o f nf/ wu,fawmh q&mausmhf
tmabmfjzpfygvdrrhf nf/ jrefrmem;ESihf udkuaf tmif bmomjyef nufanm
vGef;onfh q&mhvufpGrf;udk tm;usrdonf/ acwfpum; acwftjrif
jrefrmem;ESifhudkufatmif jyefqdkwwfygbd/ em;xJrSm a&SmceJa&SmceJ
0ifoGm;atmif bmomjyefwwfygbd/ pum;vHk; zvS,fyHkuvnf;
nufanmygbd/

taMumif;awG
awmfzvmu vlUtzGJUtpnf;taMumif; &Sif;jyonf/ rkcsorm;
rsm;,lqaom t,ltqrsm;udk jzpfpOf jzpf&yfjzifh jiif;onf/ vIid ;f rsm;
onf wpfcsed rf Sm wpfckru &dSEkdiaf Mumif; ajymonf/ ajymif;vJvmaom
366 rif;aoh
yHkpHrsm;udk &Sif;jyonf/ ajymif;vJrIrsm; jrefvmaomtcsdefrSm tc&m
usonfh ynmhtaMumif;udk aZmif;wifjyD; ajymonf/ enf;ynm\
oufa&mufrt I [ket f aMumif;? ,Ofaus;rI"avhawGtaMumif;? ukex f kwf
pGr;f tm;pkrsm; taMumif;? y#dyu©taMumif;? vlwef;pm; wdu k yf t
JG aMumif;?
rmhuf©0g'DwdkYtaMumif;/
awmfzvmh\ tem*wfaoG;vefYrI pmtkyfxGufvmawm urÇm
t&yf&yfu tirf;r&zwfcJhMuonf/ *syefqdk oJMuD;rJMuD;/ w½kwfqdk
awmfzvmhpmtkyu f kdbmomjyefjyD; zwfMuonf[kyif qdkonf/ w½kwf
acgif;aqmifawG udk,w f kid f awmfzvmh pOf;pm;csurf sm;udk wa&;w,l
vkyfcJh&onf qdkonfhoabm/ w½kwfuGefjrLepfawGu tdkif'D,meJY
&IaxmifhawGudk pm;oHk;onfhoabm/ tJonfhaemufydkif; w½kwfrSm
pD;yGm;a&;tyGifh jzpfcJhonf/ awmfzvmh pmtkyfxGufvmwm 1970
wpf0u kd jf zpfygvdrrhf nf/ awmfzvmh pmtkyu f kd w½kwu
f wdeaf &Smufzed Mf uD;
zwfjzpfcJhvdrfhrnf[k ,HkMunfygonf/

ynmh&yf0ef;rSm
awmfzvmh\ tem*wfaoG;vefrY pI mtkyf xGujf yD;jyD;csi;f urÇmrSm
tHk;tHk;uRufuRufjzpfomG ;onf/ tar&duef wuúokdvyf &0kPu f awmf
zvmh vufcsmawGudk em;axmifzdkY urf;vSrf;onf/ awmfzvmu
wuúodkvfcef;rawGrSm a[monf/ aqG;aEG;jiif;ckHrIawG vkyfonf/
tem*wfudk tar&duefawG pdk;&drfaeMujyD[k oabmayguf&onf/
urÇmwpf0ef;uvnf; odyfrMumcif a&mufvmawmhrnfh 21 &mpk
tcif;tusif;udk odcsifaeonf/ em;vnfcsifaeonf/ awmfzvmu
olUpmtkyrf mS a[mude;f rsm;udk rajym pOf;pm;csurf sm;ESihf jzpfwefprG ;f rsm;
udkom ajymcJh[efwlonf/ awmfzvmudk,w f kdiu
f oHo,MuD;ol/ bm
udrk S twyfajymavhr&d/S jzpfpOfjzpf&yfrsm;udk pyf[yfjyjyD; vlUtzGUJ tpnf;\
vm;&mESihf jzpfEkdiaf csrsm;udkom oabmaygufatmif &Si;f onf/ awmfz
vmjrifaom tjrifrsm;udk uRefawmfwdkYvdk vlydef; em;vnfatmif
pmzwform;odkU 367
bmomjyefay;wwfaom q&mausmf0if;udk aus;Zl;wif&ygonf/

xdkpmtkyf
tck uRefawmf nTe;f onfhpmtkyrf Sm abmfpwGef South End Press
u awmfzvmh udk tifwmAsL;onfh Previews and Premises qdkonfh
pmtkyjf zpfonf/ onfpmtkyu f kd q&mausm0f if;u awmfzvmESihf pum;
pjrnfqdkjyD; bmomjyefonf/ tJonfhrwdkifcifu rdk;ESifh The Wave
r*¾Zif;wdkYrSm tcef;quf xnfhoGif;azmfjycJh[efwlygonf/ 2003
wGirf S yHkEydS jf zefcY sw
d mudk awGU&onf/ wu,fawmh onfpmtkyf uReaf wmfh
vufxJa&mufvmwmu 2016 avmufurS jzpfonf/ aocsm zwf
jzpfwmu 2018/ awmfzvmhpmtkyf xGuv f monfu 1970 0ef;usi/f
jrefrmpmzwfy&dwo f wfawGeJY xdawGUjzpfonfu 2000 ckESpf wpf0kduf
avmufu jzpfrnf/ wu,fhpifppf þacwfrSm ppftpdk;&vufxyf
tcsed rf mS yJ jzpfaeao;onf/ onfvkd tkid 'f , D mrsK;d jzifh pawGUEkid cf o
hJ nfu
jrefrmhtwGuf ESpaf ygif; 30 avmufMumrS jzpfonf/ 1970 wke;f uqdk&if
jrefrmjynfu qdk&S,v f pftyd rf ufrsm;jzifh ESpjf cKdupf Gm tdyaf ysmaf ewke;f /
,ckawmif awmfzvmqdkwm b,fvdkaumifrsKd;rSef; odMuao;vm;
rod/ awmfzvm &dS^ r&dSawmh rod awmh/ olwkdY *dkP;f om;rsm;jzpfaom
'&yfumwdkY [efwifwefwku Yd awmh uG,v f eG u f keMf ujyD/ tck uReaf wmfwkYd
jrefrmjynfu tifazmfar;&Si;f vIid ;f ykw'f Pfukd tvl;tvJ cHae&wke;f /
b,fokdY b,fyHk em;vnf&rSe;f rod/ ac;atmhpf yHko@mefxJwGif 0Jvnf
vdkufaeonf/ onfvdk tcif;tusif;udk awmfzvmu vGefcJhaom
ESpfaygif; 50 eD;yg;avmufuwnf;u &Sif;jyjyD;om;/ uRefawmfhwdkY
vlUtzGJUtpnf;onf b,fodkY ,Gef;ygrnfenf;/

vlrIaA'e,fodkY
vlraI A'udk pdw0f ifpm;aom pmzwform;rsm;twGuf onfpmtkyf
u cHwGif;vdkufapvdrhfrnf xifygonf/ vlUtzGJUtpnf;taMumif;ESifh
ordki;f udk qef;ppfvkdolrsm; zwfzkdY jzpfygonf/ awmfzvmh ajymqdkcsuf
368 rif;aoh
rsm;onf vlUtzGJUtpnf;taMumif; ordkif;qef;ppfcsufrsm;taMumif;
vlrItajymif;tvJ vlrIjzpfpOfrsm;taMumif; jzpfaomaMumifh urÇmh
ordki;f ESihf Edkiif Ha&;tdki'f Da,mfvkd*sD wcsKUd taMumif;udk *CeP oabm
aygufxm;rS em;&nfvnfEkid rf nf xifonf/ ordki;f jzpfpOfEiS hf vlrt I a&GU
\ oabmobm0udk rsuEf Smpmaygif;pHkjzifh Munfhwwfaom tavh&yg
vdrfhrnf/ w&m;ao rSefajymif;udk ½dkufcGJypfxm;ol wpfa,muf\
tjrifudk uGufuGufuGif;uGif; jrifEdkifvdrfhrnf[k xifygonf/
eHeuf 10 ; 41
30 'DZifbm 2018/
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif /

p
uavmifudkifolrsm;
pmnTef; ^ pmaytifwmAsL; (aygif;csKyf) [def;vwf /
pmaytifwmAsL;rsm;uawmh MumcJhygjyD/ 2000 ckESpf rwdkifrD
uwnf;u awGUqkaH r;jref;cef;rsm;jzpfonf/ [de;f vwf\ tifwmAsL;rsm;
rwdkifrDu 0if;jidrf;u ayzl;vTmrSm pma&;q&mrsm;udk tifwmAsL;
yifwdkifvkyfjyD; xnfhonf/ wcsKdUudk wpfa,mufwnf;ESifh 2 v 3 v
qufwdkuf azmfjycJhonf/ tck [def;vwf tifwmAsL;rsm;u 0if;jidrf;
tifwmAsL;rsm;aemufrS vdkuv f monf xifygonf/ 0if;jidr;f u pma&;
q&mMuD;rsm;udk AsL;onf/ [def;vwfu pma&;q&mvufopfrsm;udk
AsL;onf/ vufopfrsm; [lonfrSm 0if;jidrf;AsL;aom pma&;q&mrsm;
avmuf uavmifouf r&ifah o;aom olrsm;[k rSwcf sujf yKí ajymjcif;
jzpfygonf/ xdkpOfu tcsdefESifh EIdif;í ajymjcif;jzpfonf/ (þum;
uRefawmfh xifjrifcsuf)
trSmpmrSmawmh q&m[def;vwfu tckvdk0efcHxm;onf/
370 rif;aoh
]uReaf wmf tifwmAsL;vky&f ef vla&G;cs,&f mwGif rlwpfc&k ySd gonf/
emrnfausmfjcif; rausmfjcif; a&mif;tm;aumif;jcif; raumif;jcif;udk
rMunfhyg/ pmayvuf&moefYjcif; pmayt& wpfpHkwpf&m tusK;d &dSaom
½dkucf wfrIukd jyKEdkijf cif; udk,w
f kdif pma&;oljzpfjcif; (&SJ'kd;r[kwjf cif;)
wdkYtay:wGifom tajccHygonf/ acwfjydKifpma&;q&mvli,frsm;udk
OD;pm;ay;wmrsm;í tcsKdUa0zefa&;q&mrsm;uyif bkpkc&k tifwmAsL;
[k cspfcifpGm pçaemuf usDp,fa&;om;jcif;udk cH&ygonf/}
Munfrif; tifwmAsL;rSm q&m[de;f vwfu 0if;jidr;f tifwmAsL;rsm;
ESifh olU\ tifwmAsL;rsm;udk a0zefzdkY ar;wJhtcg
]tifwmAsL;vkyfMu&mrSmudk 0if;jidrf;u a&SUu qGJac:oGm;avh
&dSw,f/ cifAsm;uawmh zGifhay;wwfw,f} vdkY rSwfcsufjyKonf/
tiwftjywfcHEdkifwmeJU pma&;wm[m wjcm;pDyJ/
pma&;q&mjzpfcsif&if tiwftjywf tqif;&Judk
cHEdkif&r,fqdkwmudkyJ vufcHEdkifr,f/
bmtvkyfrS rvkyfbJ pma&;r,f/
tiwftjywf cHr,fqdkayr,fh taygif;toif;awGu
axmufyHhauR;arG; t&ufwdkufwmrsdK; vufcH&if
wu,f tiwfcHw,fvdkU rac:Edkifbl; xifw,f/
Munfrif;
[ef;vwf pmay tifwmAsL;/
q&m[de;f vwfAsL;aom pma&;q&mrsm;rSm tckawmh uavmif
bdk;atMuD;rsm; jzpfoGm;MujyD/ wcsKUd vnf; pmayavmuçuae ikyv f QdKd ;
oGm;Muonf/ tJonfhxJu pma&;q&mwcsKdUudk uRefawmf tckxd
odaeonf/ wcsKUd ukdum; rodawmh/ rMum;zl;awmh/ olwkdY vuf&mrsm;
vnf; rawGUawmh/ uRefawmf vufvSr;f rrSDao;wmvnf; jzpfaumif;
jzpfrnf/
*sL;? azjrif?h odkux
f eG ;f ouf? ae0if;jrih?f Edkiaf Zmf? wifarmifoef;?
armifudkudk (tr&yl&)? wm&mrif;a0? rif;cdkufpdk;pef? ydkifpdk;a0? vif;
(aq;-1)? Munfrif;? ud½k ;kd uGe?Yf armifaoG;opf? armifoif;cdik ?f armifcikd rf m?
jrifhoef;? opömeD? aeaoG;eD? armifMunfopf? jrwfcdkif? nDykav;?
om*'dk;... polwu kYd kd uReaf wmf odonf/ wjcm;olrsm;udk uReaf wmfrod/
tJonfhxJu uRefawmf pGJpGJjrJjrJ zwfonfh pma&;q&m wcsKdUygonf/
q&m [de;f vwfAsL;udkvnf; rif;opfAsL;xm;wm zwf&onf/ ar;olu
odyrf pG/H uReaf wmfh [m',ESihf cHwiG ;f rawGUwmjzpfaumif;jzpfEkid yf grnf/
wu,fawmh ydkí jyifqifjyD; AsL;oifhonf/ AsL;ol [def;vwfudk
jyefAsL;onfh AsL;csurf sm;u ydkí aumif;oifhonf r[kwv f m;/ þum;
uRefawmfharQmfvifhcsuf/
*sL;? azjrih?f wifarmifoef;ESihf armifMunfopfwkdYu uRefawmf
pGJpGJvrf;vrf; zwf&onfh pma&;q&mrsm;/ jrifhoef;? Munfrif;wdkYudk
&Hzef&Hcg/ wjcm;olrsm;udkawmh pGJpGJjrJjrJ rzwfzl;ayod uRefawmf
av;pm;onfh pma&;q&mrsm; pm&if;awG yg0ifol/ ae0if;jrifh? wm&m
rif;a0 pojzifh/
AsL;csufrsm;onf o½kyfrSef armf'efESifh ydkYpfarmf'ef ar;cGef;rsm;
rsm;jym;aeonf/ tJonfw h ek ;f u a[mhae aom pmaya&;&mjzpfygvdrrhf nf/
AsL;onfh acgif;pOfudku pmaytifwmAsL;rsm;jzpfí tJonfwkef;u
tajctaeudk xif[yfzkdY aZmif;ay;ar;cGe;f xkwf ajymMuonfjzpfrnf/
wcsKUd ajzMum;csurf sm;u uRefawmfh twGuf tawmfcHwGi;f vdkuo f nf/
xdkYaMumifh vdkif;rsm; wm;xm;onf/ uGefjyLwmxJrSm rSwfpkxkwfxm;
vdkufonf/ Oyrm - armifarmifaZ,s\ ajzMum;csufrsm;/

armifarmifaZ,s tajzwcsKdU
armifarmifaZ,sudk uRefawmf rodyg/ tJonfhwkef;u pma&;
q&m wpfa,muf[kom rSwfxm;vdkufygonf/ jrifhoef;ESifh zDavmf
aqmfzD wpfwef;wnf;om;jzpfonf[k rSwfrdxm;onf/ olUpmayudk
uRefawmf rzwfzl;ayr,f olUajzMum;csufwcsKdUu &Sif;vif;í vdk&if;
a&mufonf/ aocsmzwfypfvdkufonf/
Oyrm-,ef;ayghvaf qmh\ jzpfwnfryI "me0g'udk &Si;f jyonfukMd unfyh g/
þodkY/
372 rif;aoh
]jzpfwnfrIy"me0g'udk pum;vHk;wpfvHk;wnf;eJY ajzprf;ygvdkY
ajymvm&if vGwfvyfrIvdkY ajymEdkifygw,f/ jzpfwnfrIy"me0g'[m
vlom;wpfOD;csif;pD&JU vGwfvyfrI udktav;teufxm;wJh t,ltq
jzpfygw,f/ vl[ vGwfvyfw,f/ vGwfvyfwJhvlom;[m udk,fhvkyf
aqmifrItwGuf udk,w f m0ef,l&r,f/ jzpfwnfrI y"me0g' udk,hfusihf
w&m;[m udk,fhbmom wm0ef,lrIeJY vGwfvyfcGifhudk wnfaqmuf
xm;wmjzpfvkYd bmyJvkyv f kyf taumif;tqdk;[m rdrad y:rSm rlwnfw,f/
MudKufwJhvrf;udk a&G;cs,fEdkifw,f/ BuKdufwJh vrf;udk avQmufvSrf;
Edkifw,f/ taumif; tqdk;uawmh aumif;wmjzpf&if p raumif;wm
jzpf&ifcH/ udk,fhvrf;udkavQmuf udk,fjzpfudk,fcH/}
armifarmifaZ,s\ ajzMum;csuf wcsKdUudk xyfMunfhygOD;/
v uRefawmfwkdY awGUae&wJh tEkynmeJY ywfoufwJh 0g'(ism)

awG[m yef;csu D pwifvmwmudk awGU&ygw,f/ yef;cs0D g'


wpf&yfuaerS wjcm; tEkynmawG jzpfwJh pmay jyZmwf
½kyf&SifawGqD ul;pufysHUESHY a&yef;pm;oGm;avh&dSygw,f/
txl;ojzif yef;csD0g'awGuaejyD; pmay0g' qD ul;puf
oGm;awmh ydkjyD; cdkifrm ydkjyD; vlodrsm;vmawmhwmaygh/
v tEkynmqdkwm wpfacwfuwpfacwf enf;wpfcku aemuf

wpfck tqifhwpfckaemufxyf tqifhwpfck tjrJwrf;


ul;ajymif; oufqdk;&Snfaewmyg/ &yfweYfaewm r[kwf
ygbl;/ tjrJwrf;vIyf&Sm; ajymif;vJaewmyg/
v tEkynm[m qifjcifwkHw&m; xuf udk,w f ikd f cHpm;csuu
f kd
t"duxm;vky&f wJh vkyif ef;jzpfygw,f/ udk,hcf Hpm;csurf Sm
tJ'D qifjcifwHkw&m;udk ZGwftwif; oGwfoGif;vdkuf&if
tEkynm[m yHkysufyef;ysuf jzpfoGm;avh&dSygw,f/
uRefawmfh [m',u zDvkdqkdzDbufrSm tm½HkusaevdkYvm; rajym
wwf/ jyD;awmh armifarmifaZ,su rmhupf 0f g'ESihf jzpfwnfryI "me0g'udk
pmzwform;odkU 373
EIi;f ,SOjf yD; ajymonf/ zDvkdqkdzD r[mwef; ausmif;om; yDoygayw,f
vdkY uRefawmf rSwfcsufcsrdonf/ xm;awmh/ onfrSmMunfhvdkufOD;pdkY/
wu,fawmh ½ky0f g' vdakY c:wJh vuf00J g'vdkY ac:wJ rmhupf 0f g'eJY
jzpfwnfrIy"me0g'[m tajccHcsif; wlw,fvdkY ajym&if&Edkifygw,f/
½kyf0g' vuf0J0g' rmhufpf0g'[m vlom;0g'udk tajccHxm;ovdk
jzpfwnfrI y"me0g'[mvnf; vlom;0g'udk tajccHxm;wmjzpfygw,f/
tajccHcsi;f wlyif wlaomfjim;vnf;yJ enf;pepf usio hf k;H yHk vHk;0rwlovdk
vlqkw d Jh owå0gudkcsO;f uyfyHkvnf; rwlwmudk awGU&ygw,f/ rmhupf f
0g'[m t&if;&Sifpepfu xkaxmif;vdkY ydjym;aewJhvlUtzGJUtpnf;udk
acgif;axmifvmatmif jyKpkysKd;axmifay;zdkY &nf&G,fovdk jzpfwnfrI
y"me0g'uawmh wpfppD aMuGrGysufjyKef;aewJh vlwpfa,mufudk
wpfppDvku d &f mS jyD; aumufwyfay;vdku&f if vlykHay:vmr,fvkYd ,HkMunf
jyD; vkyfaqmifwmjzpfygw,f/ 'DrSm bmuGmjcm;oGm;ovJqdkawmh
rmhupf 0f g'u vlUtzGUJ tpnf;udk ae&may;wm/ jzpfwnfryI "me0g'uawmh
wpfoD;yk*¾v vlwpfa,mufcsif;udk ae&may;wm/ wpfckuawmh vlU
tzGJU tpnf;&JU vGwv f yfcGihu
f kd tav;teufxm;wm/ wpfcku wpfoD;
yk*¾vvlwpfa,mufcsif;&JU vGwfvyfcGifhudk tav;teufxm;wm/
tJ'DrSm awmfawmfumG jcm;oGm;jyD/ wpfcku vlUtzGJUtpnf;&JU tcef;u@
udk OD;pm;ay;wmeJY wpfcku wpfa,mufcsif;&JU tcef;u@udk OD;pm;
ay;wm/

olUtjrif udk,fhtjrif
q&m[de;f vwf\ pmaytifwmAsL;rsm;udk zwf&awm pma&;q&m
rsm;\ b0wcsKdUudkvnf; awGU& olwdkY&JU tjrif t,ltqrsm;udkvnf;
Mum;em& wefzdk;&dSvSonf/
pmaya&tvsirf mS ESpjf rKypf ;D arsmvmonfh pma&;q&mwpfa,muf
tzdkY olU\ pmaytjrifu b,fokdY &dSvmygoenf;/ pmaya0zefa&;rsm;
usqkH;aeonfh ,cktcgwGif a0zefa&;rSm acwfxvmvQiff aumif;aypG/
374 rif;aoh
acwfonf qJjcif;ESifh a0zefjcif;udk ydkif;jcm; em;rvnfonfh acwfudk
a&mufaejyD/
AsL;onfh ar;cGe;f wpfcsKUd ukd zwf&if; uRefawmf udk,w f kdiv
f nf;
udk,b hf mom jyefajzMunfah erdonf/ Oyrm - tJonft h csed u
f acwfpm;
aeonfh ar;cGef;/ tEkynmonf jynfolUtwGufvm; tEkynmonf
tEkynm twGufvm;/
pma&;q&mrsm;u olwkdY tjrifukd vGwv f Gwvf yfvyf ajzMuyg
onf/ onftxJwGif uRefawmf qdk&ifa&m b,fvdk ajzygrnfenf;/
tEkynmudk uRefawmf odyfrodyg/ pmaybufrSmawmh pmwdkayp
a&;oljzpfí enf;enf; ajzMunfhvdkufonf/
uRefawmfhtjrif ]tEkynmonf jynfolUtwGuf tEkynmonf
tEkynmtwGufqdkwmudk wu,fhtEkynmorm; wpfa,mufu
wul;wu pOf;pm;csed yf if &rnf r[kw/f ol tm½Hkuswmu olUtZÑwå
jzpfonf/ olpsmef0ifpm;aeonfh olUESvHk;om;jzpfonf/ olUcHpm;csuf
jzpfrnf/ olUOD;aESmufjzpfrnf/ olUvufq jzpfrnf/ ol[m pmayaomf
vnf;aumif; tEkynmwpfckukad omfvnf;aumif; tyDtjyif psmef0ifpm;
aecsdefwGif olUacgif;xJwGif tEkynmqdkwmvnf; &dSaernf r[kwfyg/
jynfolqdkwmvnf; &dSaejyD r[kwfyg/ olUpdwftpOf a&tvsifrSmom
pD;arsmvdIufarmae&if; olUvuf&mrsm;udk yDyDjyifjyif xkqpfyHkazmfae
ygvdrrhf nf/ onfvkEd iS hf olUtEkynmarSmrf mS *Eå0ifajrmufvmcJv h rd rhf nf/
zefwD;csurf sm; jyD;pD;jyD;cgrS onftEkynmonf jynfolUtwGuf tusK;d
jzpfcsiv f nf;jzpfrnf/ tEkynmtwGuf aus;Zl;jyK axmufyHhcsuf wpfck
jzpfcsifvnf;jzpfoGm;rnf/ b,fvdkyJjzpfjzpf wu,fhtEkynmorm;
qdkwm onfvdktcsufawGudk tm½Hkpdkufawmhrnf r[kwfawmhyg/ olU
zefwD;csufudk toufoGif;zdkYom qufvuf BuKd;yrf; tm;xkwfjyD;
tEkynmpsmeformywf 0ifpm;aeawmhrnf jzpfonf} [k ,lqonf/
uRefawmfhqkdvkdcsurf Sm wu,fhtEkynmorm;udk nTe;f jcif;jzpfygonf/
pmzwform;odkU 375
ta,mifaqmif tEkynmorm; twkta,mif pmay0g'D wpfa,muf
r[kwfyg/ pmayESifh tEkynmonf vlUtzGJUtpnf;\ e,fy,f u@
wpfckjzpfí pmzwfolrsm;tzdkY xdkar;cGef;rsm;twGuf tajzrsm;u
vdkaumif;vdkygrnf/ wu,fh tEkynmorm;tzdkYawmh wul;wu
pOf;pm;csdefyif&rnf r[kwfyg/
pma&;q&m[m 0kef;ceJ jzpfvmwm r[kwfbl;/
pma&;q&mjzpfvmwm[m process jzpfw,f/
pma&;q&m[m tqifhqifh oGef;xkjyD; xGufvmwJh
ol&Jaumif;aMu;½kyfvnf; jzpfw,f/
ae0if;jrifh
[def;vwf pmaytifwmAsL;

opömeDu onfvdk
tifwmAsL;rsm;onf tAsL;cHpma&;q&m\ tZÑwårsm;udk vSp[ f
Edkifygonf/ xdkYaMumifhvnf; uRefawmf ydkí pdwf0ifpm;onf/ jrefrm
pum;yHk&Sod nf r[kwv f m;/ pum;xJu Zmwdjy qdkwm/ xdkoabmyif
jzpfygvdrfhrnf/
tJhonfhtxJrSm xl;xl;jcm;jcm; opömeDukd awGU&onf/ opömeDu
tifwmAsL;zdkY jiif;onf/ onfvlMuD;udk vlUavmuESifh tHr0ifol[k
uRefawmf ausmif;om;b0uwnf;u rSwfcsufjyKxm;vdkufonf/
opömeD qdkaom uavmifemrnfudk Mum;vQiff olajymaom pum;udk
tckxd rSwfrdaeao;onf/ onfpum;udk oufqdkifolrsm; Mum;vQiff
uRefawmfhudk qJvdrfhtHk;rnf/
]jrefrmjynfrmS uAsmq&mawGu acG;avacG;vGix hf uf aygw,f}
uRefawmfuvnf; opömeD\pmudk rsm;rsm; pm;pm; rzwfzl;ayod
onfpum;udkrS uGuí f rSwrf ad e&ovm;/ 'ghaMumifhvnf; onfvlMuD;
u vlUbkuefYvefYMuD; jzpfonf[k qdkMuonf jzpfrnf/ oludk,fwdkif
pmaytodkif;t0ef;ESifh oD;oefYae[ef wlygonf/ odkYaMumifh opömeD\
tifwmAsL;udk rzwf&/ ol tifwmAsL;udpu ö kd bmhaMumifh jiif;qef&ovJ
qdkwmudkom zwf&onf/ tESDvlMuD;u 'gvnf; wwfEkdio f udk;/ bmyJ
ajymajym ar;ol r&dSbJ olUbmom taMumif;rsm; jyía&;oGm;onf/
tifwmAsL; olu ar;cGe;f wpfckrS rar;vdku&f / odkYaomf opömeDqkdonfh
tyk'fu ygvmonf/ aumif;avpG/

AsL;a[mif; AsL;opf
,ck onfpmtkyrf mS ESpaf ygif; 20 jynfyh gawmhrnf/ jyefykEH ydS jf zefcY sd
í uRefawmf jyefzwf&ygonf/ tckacwfrSm onfvkd tifwmAsL;rsm;udk
rawGU&awmh/ uRefawmfudk,fwdkifu r*¾Zif;rsm; rzwfjzpfawmhvdkY
rodawmhwmvm; rajymwwf/ bmyJajymajym jyef&dSzdkY aumif;jyD[k
xifonf/ ckMunfh/ 0if;jidrf;\ pma&;q&mrsm; tifwmAsL;rSm tck
toHk;0ifaejyD/ toHk;usaejyD/ [def;vwf\ pmaytifwmAsL;rsm;u
tck jyefzwfae&jyD/ tckjyefwdkufMunfhvdkY &aejyD/ b,fol b,fvdk
t,ltq&dcS o hJ vJ qdkwmudk EIid ;f ,SOv
f kYd &aejyD/ onftxJu pma&;q&m
awmfawmfrsm;rsm; u tckxd ouf&Sx d if&Sm; &dSaewke;f / wm&mrif;a0vdk
om*'dk;vdk pma&;q&mwcsKdUom uG,fvGefoGm;Muwm/ tckae pma&;
q&mrsm;udk jyeftifwmAsL;oifh aejyD/ uavmifvufopfrsm;udkvnf;
AsL;xm;oifhaejyD/ wcsdefcsdefrSm pmayavmutwGuf 'grSr[kwf
wpfckcktwGuf toHk;0ifvmvdrhfrnf xifonf/ ,kwpf GtqHk; onfvkd
tifwmAsL;rsm;u b,fvkd taMumif;aMumif;ESirhf S ta[moduH rjzpf[k
,HkMunfonf/ tifwmAsL;twGuf tm;pdkucf Jhaom pma&;q&mudkvnf;
aus;Zl;wifrdygonf/
q&m[de;f vwf\ trSmpmudkawmh AsL;csurf sm;xuf ydkí cHwGi;f
vdkufonf/ þodkY zwfMunfh&onf/
]tifwmAsL;onf ar;olESifh ajzol ynmjydKifyGJ r[kwfyg/
tifwmAsL;q&mu axmifacsmufqif rdkif;axmifjcif; rvkyf&yg/
wu,fawmh tifwmAsL;q&monf wHwm;tjzpf teif;cH ckwHk;ozG,f
jyKjyD; pmzwfy&dwfowfawG odcsifwmudk pma&;q&m ajymEdkifatmif
ar;cGef;qifay;olomjzpfygonf/}
pmzwform;odkU 377
AsL;ol q&m[def;vwfokH;aom tifwmAsL;orm;wpfOD;\
usifh0wfudk azmfjyxm;ao;onf/
v rdrdar;jref;rnfholudk av;pm;&rnf/ (acsmufrcs& t&Suf

rcGJ& uefYvefY rwdkuf& uwfoD;uwfzJh rajym&/)


v tifwmAsL;onf pum;ppfxk;d yGJ r[kw/ f tajctwifjiif;cHkyJG
r[kwf/
v tifwmAsL; tvkyc f &H ol\ t&nftcsi;f udk ydkrkad wmufajymif
atmif jr§ifhwifay;&rnf/
v tifwmAsL;q&mESifh tifwmAsL; tvkyfcH&olwdkY oabm

rwku d q
f ikd rf &I u
Sd tifwmAsL; pmrsuEf mS ay:wGif qefu Y sib
f uf
rajym&/
v tifwmAsL; tar;cH&ol rajzcsia f om ar;cGe;f udk odyzf spn f pf
rar;&/ olajymcsifwmudkom jynfhjynfh00ajzEdkifatmif
tm;ay;&rnf/
v y&d o wf od y f o d c sif w mrsKd ; 'grsKd ; ajzrS ol U *k P f o d u © m

ydkawmufajymifapwmrsK;d usvQifu f m; oG,0f kduí f ar;yg/


v ar;cGe;f awG ajz&if;ESihf olUtZÑwåukd &dyz f rf;oHzrf; ay:vGif
vmatmif vkyfay;&rnf/
v ar;ol\ yg;eyfrIESifh ajzol\ tm;jydKifyGJrsKd;avmufawmh

zefwD;Edkif&rnf/
v pma&;q&m\ ausmfMum;rI t&dSefudk arsmrvdkuf&/

pmaytifwmAsL; (29) yk'f 29 a,muf/ pmrsufESm (600)


ausm/f ra[oDr*¾Zif;wGif azmfjycJo h nfrsm;/ ,ckqkv d Qiff ESpaf ygif;(20)
yif jynfjh yD xifonf/ wcsed u f pmrsm;jzpfí acwft&dyf orf;aeygonf/
nae 4 ; 12
30 'DZifbm 2018/
rif;uGef;awmif½dk; r*¾ifacsmif/

p
pmayvlMurf;rif;om;
pmnTef;- pmayvlMurf;rif;om; atmifoif;ESifh awGUqHkay;jcif; ^0if;jidrf;/
q&m 0if;jidrf;u q&mMuD; OD;atmifoif;udk ayzl;vTmtwGuf
tifwmAsL;onf/ q&m atmifoif;udk uRefawmf oabmacGUonf/
ta&;tom;ydki;f ESihf tajymta[mydki;f wGiyf g oabmusonf/ a&;aom
pm wifaumif;onf r[kwf/ ta[mtajymrSmvnf; yGJusatmifajym
Edkifaom pmayvlMurf;MuD;yg wum;/
0if;jidr;f u q&m atmifoif;udk pmayvlMurf;rif;om;ESihf awGU
qHkjcif;[k acgif;pOfwyfonf/ þyk'üf qefYusib f uf a0g[m& ESpvf Hk;
udk wGJxm;onfukd awGU&onf/ ]vlMurf;} ESihf ]rif;om;} / vlMurf;ESihf
rif;om;onf wl rwl qdkwmudk uRefawmf pOf;pm;aerdonf/ rnfodkY
pmzwform;odkU 379
yifjzpfap q&mMuD; OD;atmifoif;onf pmaye,frmS vlMurf; Zmwfaumif
rif;om; Zmwfaqmifb0rSm yDyDjyifjyif ujycJhol jzpfygonf/
uRefawmf q,fausmfoufb0uwnf;u q&m OD;atmifoif;
avoHjzifh &if;ESD;aecJhjyD/ rsKd;qufopfwdkY wdk;wuf&pfzdkY pmtkyfonf
uRefawmfwdkY jrD;aumifayguft&G,frSm tonf;ausmf jzpfcJh&aom
pmtky/f pum;vHk; ajymifajrmufjcif;qdkonfukd xdkpOfuwnf;u owd
xm;rdcJhonf/ rsK;d qufopfwkdY wdk;wuf&pfzkdY pmtkyzf wfcJhpOfu tckxd
rSwrf ad eonfh pum;vHk;wpfvk;H &do S nf/ ]zJr;D vIo
H nf} qdkonfph um;vHk;/
udk,fwdkif zJr½dkufaomfvnf; zJ0dkif;eab;wGif 0ifai;aeoludk
zJrD;vIHonf[k q&mMuD;u oHk;EIef;vdkufonf/ onfpum;vHk;udk
uRefawmf q,fausmo f uf b0rSmuwnf;u pGJoGm;onf/ zJ0kdi;f eHab;
uRefawmf a&mufoGm;wdki;f onfpum;vHk;u uRefawmfhukd ajcmufvSeYf
aeonf/ avmif;upm;0dki;f rSm uRefawmf &drS aeawmh/ onfavmuftxd
q&mMuD; OD;atmifoif;\ MoZmonf uReaf wmft h ay: oufa&mufco hJ nf/
xdkpOfuwnf;u q&mMuD; OD;atmifoif;qdkwm uRefawmfh\ rjrifzl;&
aom q&mwpfa,mufvkdjzpfaecJhonf/ vli,frsK;d quftay: q&mh\
MoZmMuD;cJhygvdrhrf nf/ pmzwfonfhvli,frsm;udk qdkvkdygonf/ pma&;
q&mwpfa,mufu pmrzwfonfh vli,frsm;tay: b,fvdkrS MoZm
vTrf;rdk;vdkY rjzpfEdkifyg/
]i,fi,f&G,&f G,rf Sm tcspaf &;uHaumif;&if ynma&;rSm uHac
wwfw,f}qdkonfh pum;aMumifh tcspaf &;uHraumif;cJah om uReaf wmfh
udk,f uRefawmf *kP, f lvku
d rf o
d nf/ q&mMuD; OD;atmifoif;\ aus;Zl;
jzpfygonf/ pmaya0zefa&; vli,fvrf;nTeaf &;rsm;udk wpdkurf wfrwf
vkyv f maom ausmif;q&mwpfa,mufukd uRefawmf cspaf eonf/ q&mh
a[majymcsurf sm; em;axmif&vQiff uRefawmfhOD;MuD; bMuD;wpfa,muf
\ avoHrsKd; Mum;ae&onf/ jyD;awmh uRefawmfhudk qHk;raeonf[k
xifaeonf/ þonfrSm q&mMuD;OD;atmifoif; ESifh ywfoufaom
ueOD;ed'gef;jzpfygonf/
380 rif;aoh
pmayapmifhewf
q&m 0if;jidrf; tifwmAsL;vdkY uRefawmfwkYd zwfcJh&onfhpm/
1988 umvwpf0kduf azmfjycJhaom ayzl;vTm tifwmAsL;rsm;/ tAsL;cH
&olukd oabmacGUomG ;íAsL;olukv d nf; oabmusomG ;onf/ wuúokv d f
pmoifcef;xJrS pmaya0zefa&; ausmif;q&mwpfa,muf pmayavmuxJ
csO;f eif;0ifa&mufvmyHkukd od&onf/ ta0zefcH&olrsm;u rauseyf\
tqJcH&onf/ wuúokdvf y&0kPrf S pmayO,smOfokdY ajymif; a&GUcJhaom
q&mhtwGuf MudKqdkvufurf;rnfhol tenf;i,fom &dScJhvdrfhrnf
xifonf/
pmaya0zefa&;q&mudk pmayapmifhewf[k emrnfwyfvdkufcsif
ygonf/ taMumif;rSm pmayt&nftaoG;udk apmifMh unft h uJjzwfaeol\
wm0efudk ,lvdkYjzpfygonf/ a0zefa&;acwfrxawmhaom ,ck aeYvdk
acwfü a0zefa&;vnf; ysufokOf; pmayt&nftaoG;vnf; usqif;
jzpfvmonf/ yifudk,fa&;awG bmomjyefawG azmcsif;aomcsif;
xGuaf eaomfvnf; rSwaf usmufwifcHEkdiaf om pmayrsm; &Sm;vmonf/
,cif qifuavmifMuD;rsm; uavmifbkd;atMuD;rsm;onfvnf; t&G,f
MuD;&ifhjyDjzpfí pmopfrsm; cyfpdyfpdyf rxGufvmEdkifawmh/ onfxJu
wcsKdUwavom awGU&awmhonf/

ta[mif; ,ck
topfawG cHwGi;f rvdkuaf wm ta[mif;awG jyef&Smzwf&onf/
ta[mif;awGxJu jyefzwf&awmh topfvdk jzpfvmjyefonf/ 88 90
wpf0dkufu pmaytcif;tusif;yHkpH\ wpfpdwfwpfa'oudk awGU
vdku&f onf/ tGev f kdi;f rD'D,m rzGHUjzdK;ao;awm r*¾Zif;pmrlrsm;tay:
pmzwfolwkdYu tm½Hkwpfpdkuf zwfMuao;onf/ uavmifaoG;olrsm;
uvnf; pmrl wul;wu ydkYjzpfMuawmhonf/ tckawmh þodkY r[kw/f
vlrpI mrsuEf mS ay:rSm udk,yf kid o
f ;D oefY yvufazmif;wpfckpu
D kd vGwv
f w
G f
pmzwform;odkU 381
vyfvyf ydkiqf kid u
f keMf ujyD/ t,f'wD mpm;yGJukjd zwf&ef rvdkawmh/ pmzwf
oludk wdkuf½dkuf jzefYcsdonfhpepf/ pmzwfoluvnf; wdkuf½dkufa0zef
apmaMumvdkY &Edkio f nft h qif/h rBudKufwmawGUvQifv f nf; cyfMurf;Murf;
ay:ay:xifxif qJvkdY &onfh tajctaea&mufvmonf/ t&ifuESihf
wpfacwfjcm;oGm;onf/ pmzwfolonf a0zefa&;wm0efukd wdku½f kduf
wm0ef,lvmonfh oabmjzpfvmonf/ tcif;tusif;u yGifhvif;
vGwv f yfvmovdk pepfwus pmaya0zefa&;vnf; aysmufqk;H vmonf/
a0zefa&; aysmufqHk;vmonfESifhtwl pmayt&nftaoG;vnf;
usqif;vmonf/
q&mMuD; OD;atmifoif;onf cspaf rT;ygonf/ olUpum;Murf;Murf;
rsm;rSm uRefawmfwkdYtwGuf em;0ifvG,o f nf/ tajymcH&olu atmuf
oufoufESihf q&mhukd ydkíyif cspo f mG ;ao;onf/ þonfrSm uRefawmf
wkdY vli,frsKd;qufbufu tjrifjzpfygvdrfhrnf/ q&mESifh&G,fwl
wef;wlMuD;rsm;uawmh xdkodkY [kwfrnf rxif/ 0w¬KawGudk a0zef&
atmif atmifoif;u 0w¬Kb,fESyk'fa&;zl;vdkYvJvdkY wkHYjyefMuonf/
olwdkYa&;onfh 0w¬Krsm;udk atmifoif;aywHjzifh wdkif;wmudk cHpm;&
cufaeMuonf/ vlUoabmu þodkY jzpfygvdrfhrnf/

awmifwGif;MuD;om; qdkwm
q&mMuD; OD;atmifoif;rSm awmifwiG ;f MuD;om;jzpfonf/ awmif
wGi;f MuD;udk uRefawmf jzwfoGm;cJhzl;onf/ o&ufaxmif azmufcJhpOfu
qdkonfh pmtkyfudk zwfjyD; o&ufaxmifeH&HMuD;udk oGm;Munfhzl;onf/
uRefawmfESifhtwl ygvmaom tpfudkrsm;udk ]'g q&matmifoif;
axmifazmufajy;cJhwJh o&ufaxmif} qdkjyD; ajymcJhzl;onf/ axmifxJ
rSmyif t*FvdyfpmwwfcJhonfh csmwdwfav;wpfa,muf ausmif;ynm
uH raumif;cJhonfh aumifav;wpfa,muf wpfcsdefrSm wuúodkvfrSm
ausmif;q&mvmjzpfonf/ jrefrmh pmayavmu\ a&Tuavmifjzpfvmonf/
q&m0if;jidrf;uawmh ajymonf/ jrefrmh½kyf&SifavmurSm vlMurf;udk
382 rif;aoh
tu,f'rDay;avh r&dSbl;wJh/ pmayvlMurf;rif;om; q&mhtwGuf
jrefrmpmayavmurSm tu,f'rD&a&; r[kwf/ ausmif;q&mwdkYÚmOf
twkdif; oGefoifvrf;jy a0zefqef;ppfwwfatmif vkyfay;&efom
jzpfonf/ qifjcifwHkw&m;ESifh ,kwådusus pOf;pm;wwfzdkY q&mu
oifay;cJyh gonf/ wuúov
kd pf moifcef;rSmvnf; þwm0efukd ,lco
hJ nf/
pmayavmuodkY 0ifí þwm0efudkyif xrf;aqmifcJhonf/

ausmif;q&m
q&mMuD; OD;atmifoif;\ wynfhrsm; wyfrawmfxJwGif cyfrsm;
rsm; &dyS gonf/ olUwynfrh sm;u aemifwpfcsed rf mS &mxl;tqifh cyfMuD;MuD;
jzpfukefMuonf/ AdkvfrSL;MuD; 'kAdkvfrSL;MuD; AdkvfcsKyfMuD; tqifhxd
a&mufolwkdY a&mufukeMf uonf/ wcsKUd wyfbufu tjidr;f pm; t&m&dS
a[mif;rdwaf qGrsm;jzif awGU&if; pum;pyfrv d Qif q&mMuD; OD;atmifoif;
[m olwkYq d &mjzpfcJhaMumif; ajymjzpfMuonf/ q&mhoabm q&mhraem
ESifh t½dk;cH pdwfonf t&G,frjcm; e,fy,frjcm; cHpm;vdkY &aeonf/
½dk;ajzmifhaypG/
v ta[mtajymaumif;aom q&m

v csufusvufus ajymwwfaom q&m

v pum;vHk; ajymifajrmufaom q&m

v cH&olrSm ydóav; ab;ypfovdk pGrf;cJhaom q&m

v pmoifcef;xJu pmaya0zefa&;q&m

v aemufawmh pmayavmurSm pmaya0zefa&;q&m

v ausmif;q&m

v pma&;q&m

v vli,fvrf;nTefa&; q&m

v o&ufaxmifazmufcJhonfh q&m

v axmifxJrSm t*Fvdyfpm wwfatmifoifcJhonfh q&m


pmzwform;odkU 383
v awmifwGif;MuD;om;

v EdkifiHa&;orm; ocifnDarmifh om;

q&mMuD;onf vli,frsm;\ pm&dwår@Kdifudk xlaxmifay;Edkif


cJhygonf/ pmayudk cspfwwfzdkY udk,fhEdkifiHMuD;yGm;zdkY wdkif;wyg;ESifh
,SO&f if atmufusaemufus rjzpfzkYd aqmfMocJyh gonf/ ynmwwfatmif
oif,lzkdY ajymonf/ ynmrwwfvkdY uRefjzpf&jcif;udk om"u xkwjf y
onf/ ynmeJYacwfudk rçwifMuzdkY aqmfMoonf/ xdkYaMumifh aqmfMo
a&;rSL; trnfemrudkyg wyfay;vdkufygrnf/
acwfpepfrSm tHhacsmv f GJrSm;aewmawGukd raMumufwrf;r&GHUwrf;
axmufjya[majymwwfol jzpfcJhygonf/ wcsKUd uawmh wyfxJu olU
wynfhawG tm;udk;eJY rdkuEf kdiw
f maygh[k qdkaumif;qdkMuygrnf/ axmif
raMumuf wef;raMumuf ppftpdk;&acwfrmS cyfMurf;Murf; a[majymcsuf
rsm;udk a[mcJholrSm ]atmifoif;} jzpfygonf/ aMumufarT;yg Zm*emeJY
EIwfypfrnfh vlom;jzpfvdrhfrnf/
f f f

[dkwpfcsdefu pmayt,ltqrsm;udk zwfvdkuf&vdkU pmorm;\


rsupf t
d mom ajycJhygjyD/ q&m0if;jidr;f udkvnf; aus;Zl;wifvkduo f nf/
ayzl;vTmu u@wpf&yftaeeJY tm;xkwfcJhvdkY ,ck wefzdk;jzpfaejcif;
jzpfonf/ pma&;q&monf vlaoaomfvnf; uavmifraoyg/
pmrsm;udk csecf Jhygonf/ pum;rsm;udk csecf Jhygonf/ a[majymcsurf sm;
tifwmAsL;rsm;onf tckxd toHk;0ifaeqJjzpfygonf/ acwfpepfudk
avhvmcsifol todtjrifwdk;yGm;csifol qifjcifwHkw&m; a&SUoGm;&dScsif
olrsm; ESpfESpfNcdKufNcKduf jzpfaeygvdrfhrnf/
pma[mif;rsm;rS pmaumif;rsm; ay:xGuv f mygap[k qE´jzpfrd
onf/ a[majymyGüJ vufckyo f H rsm;Mum;&vQif tjrJvkv
d kd ajymwwfonfh
q&mMuD; OD;atmifoif; pum;udk trSwf&aeonf/ ]igajymwmu
w&m;rçrI rif;wdkYvkyfrS &mZ0wfrI jzpfaeOD;r,f} qdkonfhpum;/
]&,fp&m aemufrSm armp&m ygvmw,f} qdkwJhpum;/
384 rif;aoh
uRefawmfwdkY acwfudk &,fcJhygonf/ pepfudk &,fcJhygonf/
&,fjcif;\ aemufrSm armjcif;vdkufvmygonf/ pOf;pm;wwfoltzdkY
armp&mrsm; rsm;rsm;awGUygvdrfhrnf/ jrefrmjynftwGufqdk armp&m
ydkrsm;ygvdrrhf nf/ q&mhpmrsm;rS q&mhavoHukd uReaf wmf Mum;ae&onf/
q&mh rSeaf jymif;jzifh tck uRefawmfwkdY acwfukd jyL;jyJMunfhae&ygonf/
aeYv,f 12; 05
6 Zefe0g&D 2019/
rif;uGef;awmif½dk;/

rSwfpkrsm;
1/ a[mvd0k'u f csD;jr§ihw
f Jh atmfpumqkrSmyJ jzpfjzpf jrefrmEdkiif H
u csD;jr§ifhwJh tu,f'rDqkrSmyJ jzpfjzpf vlMurf;rif;om; (ADvdef)rsm;
twGuf xl;cßGefqkqdkwm r&dSygbl;/ Zmwfwpfyk'f ematmif zefwD;&wJh
vlMurf;u b,favmufawmfawmf tu,f'rD r&ygbl;/ tJ'DvdkyJ
uRefawmfwdkY trsKd;om;pmayqkrSmvnf; q&matmifoif; a&;aewJh
]a0zefa&;}twGuf trsKd;om;pmayqkqdkwm r&dSygbl;/ (0if;jidrf;
a':cifcifacsmESifh awGUqHkjcif;)
2/ at;uGm... rif;vdk 0w¬Kwdkvnf; ra&;wwf 0w¬K&Snv f nf;
ra&;wwfwJhaumifu 0w¬KawGukd a0zefaew,fqkdawmh MuD;yGm;ygap
uGmwJh/
3/ tusK;d taMumif;udk xnfhrwGuaf wmhbJeJY udk,hu f kd a0zef&if
&efolyJqkdwJh usm;usm;rD;,yform;rsK;d xJrSm uRefawmfrygatmif tjrJ
MudK;pm;w,f/
4/ jrefrmjynf[m pma&;jcif;eJY toufarG;0rf;ausmif;oifhwJh
wdki;f jynfr[kwb f l;vdkY qHk;jzwfjyD; bmomjyefq&mMuD;b0eJYyJ auseyf
&w,fvdkY ajymzl;w,f/ (a&TOa'gif; ajympum; ^ udk;um;)
5/ uAsmq&mawGukd uReaf wmfawmfawmfav;pm;w,f/ olwu kYd
aiGa&;aMu;a&;udpö bmrSukd xnfrh pOf;pm;bl;/ wu,fu h kd pmaycspv f kYd
vkyfaeMuwJholawG/
pmzwform;odkU 385
6/ uRefawmfu tvkyfu rxGufcsifbJeJY xGufypfvdkuf&wm/
uRefawmfu ausmif;q&m ckxufxdvnf; oifaeqJyg/ pmoif&
wmudkvnf; 0goemvnf; ygw,f/ uRefawmf wuúokv d rf mS tvkyv f kyf
wke;f u bmpmawG oif&ovJ qdkawmh tJ'Dwke;f u acwfopfjrefrmpmeJY
ywfoufwJh a0zefa&; 0w¬Ka0zefa&; uAsma0zefa&; avhvmrIawG
tJ'gawGudk uRefawmfu oif&w,f/ uRefawmfh vkyfief;u tJ'gqdk
awmh tjyifrSm pma&;q&mjzpfwm rjzpfwm tyxm; uRefawmfhXmerSm
'Dtvkyfudk uRefawmfu vkyfae&wmyJ/
7/ aiGa&;aMu;a&;udpö/ uRefawmfhrSm aiGa&;aMu;a&;udpö
ajyvnfygw,fqkd&if tJ'g pma&;wmaMumifh vHk;0 r[kwb f l;/ Oyrm
- cifAsm;wdYk ayzl;vTmu aqmif;yg;u wpfy'k u
f kd wpf&mhig;q,fay;w,f/
'g trsm;qHk;ay;wm/ wpf&mhig;q,fay;wm cifAsm;wdkYeJY ra[oD
ESpfwdkufyJ &dSw,f/ wcsKdUwdkufawGqdk&if wpf&mavmufyJ ay;w,f/
tJ'DavmufaiGeJY uRefawmf b,fvdk &yfwnfrSmvJ/ uRefawmf bmvkyf
&rvJ/ tJ'Du &wJhOpöm vufzuf&nfzdk;avmufyJ &dSygw,f/ cifAsm;
vnf; odygw,f/ uRefawmf vrf; 30 xJrSm ausmif;zGifhxm;w,f/
tJ'DrSm uRefawmf q,fwef;uae wuúodkvftwef;awGtxd tukef
oifw,f/ tJ'geJY pm;aewm/ 'gaMumifhrdkY pmaMumifh aiGa&;aMu;a&;
&wJhtxJrSm uRefawmfwdkY rygbl;vdkY ajymcsifygw,f/
8/ q&m vkyfcsifw,fqdkwJhpdwfeJY ywfoufjyD; uRefawmfhudk,f
uRefawmf jyefppfaq;Munfhw,f/ uRefawmf r[kwfbl;As/ bmjzpfvdkY
uRefawmfu q&mvkyfcsif&rSmvJ q&m vkyf&atmif uRefawmfu
bmrdkYvkdYvJ/ uRefawmfjrifwJhOpömudk uRefawmf ajymvku d wf myJ &dSw,f/
wcsKdUpma&;q&mawGu olwdkY bmom olwdkY vdyfjymi,faewJholawG
&dSw,f/ tvum;ae&if; vdyfjymi,faeawmh uRefawmf ajymwm
rSefonfjzpfap rSm;onfjzpfap olwdkYudk q&m vkyfygw,fqdkjyD; pGyfpGJ
awmhwmaygh/
386 rif;aoh
9/ q&m r[m0dZÆmbGJUtwGuf pmwrf;wifcJhwm ]0w¬Kwdkrsm;
avhvmcsuf}aemf/ ([kwfygw,f)
10/ 0w¬Kqdkwm b0udk yHkwlul;jywm r[kwfbl;/ b0xJu
tcsut f vufawGukd xkw, f ljyD; tEkynmeJY aygif;pyfvku
d jf cif;tm;jzifh
euf½idI ;f wJh b0twGi;f o½kyu
f kd azmfjywm/ tJ'grS 0w¬Kaumif;pm&if;xJ
0ifEdkifwm../
p
a&SUESpfvSrfwdk; aemufwpfvSrf;qkwf
pmnTef;- ESpfaMumif;a&; wpfaMumif;jcpf ^0if;jidrf;/
pmaye,fxJ ajcwpfvSr;f wdk;rdvmavav pma&;jcif;tvkyEf Sihf
pma&;q&mrsm;\ b0udk ydkí pdw0f ifpm;avavjzpfvmonf/ onfvkd
jzpfonfrSm pma&;q&mwdkif;vdkvdk MuHK&onfvm; rajymwwf/ pmay
e,fxJ ajcwpfvSrf; vSrf;xm;onfh uRefawmfhtzdkY ]pm}qdkonfh
pum;vHk;u tcsdefwdkif; vTrf;rdk;aewwfonf/
q&m0if;jidrf;\ ]ESpfaMumif;a&; wpfaMumif;jcpf} qdkonfESifh
pdw0f ifpm;oGm;onf/ ESpaf Mumif;a&; wpfaMumif;jcpf/ q&mausm0f if;
a[majymcsufwpfck em;axmifzl;onf/ ]Two Step Forward, One
Step Backwardµ} udk tJonfrSm Mum;zl;onf/ ygarmu© [efwifwef
ajymonfhpum;vHk;jzpfrnf xifonf/ raocsm/ rSm;Edkifygonf/
'Drdkua&pD ajcvSrf;udk yrmjyKí ajymjcif;jzpfonf/ a&SUESpfvSrf;wdk;
aemufwpfvrS ;f qkw/f bmyJajymajym wdk;wufr[I k qdkonf/ xm;awmh/
pum;vHk;ESpfck cyfqifqif/
388 rif;aoh
ESpfaMumif;a&; wpfaMumif;jcpfESifh a&SUESpfvSrf;wdk; aemuf
wpf v S r f ; qk w f bmuG m ygoenf ; / pma&;q&mwpf a ,muf o nf
uavmifukd jrJjrJukdicf Jh&ygvdrhrf nf/ a&;&if; uavmifvGwu
f sírjzpf/
emema&; zda&; tjrJa&; zifjrJatmifa&; w&pyfa&; &SmMuHjyD;a&;
wpdkufrwfrwfa&; a&;a&;a&;.../

ayzl;vTmrS pç
q&m0if;jidrf;\pmtkyfonf ,cifu uRefawmfESifh rqkdif/
tckawmh qdkiv f mjyD/ taMumif;rSm uRefawmf pma&;aejyDjzpfaomaMumifh
jzpfonf/ 0w¬Ka&;jcif;taMumif;rsm;udk a&;jyxm;onfw h kid f pma&;q&m
b0 tpcsv D mjcif; taMumif;&yfrsm; yg0ifaeonf/ uReaf wmf arTaESmuf
zwfMunfhrdonf/ rmwdumudk vSefí pdwf0ifpm;onfh tyk'frsm;udk
t&ifazmufzwfvdkufonf/ pma&;jcif; enf;emwcsKdU&oGm;onf/
aMomf... olwkdYu 'Dvkdukd;... [k rSwcf sucf sro d nf/ uRefawmfhtwGuf
avhvmp&m &onf/
q&m0if;jidr;f \ ayzl;vTm tifwmAsL;rsm;udk pGv J rf;vdu k uf wnf;u
aemufvnf; xyfpw d 0f ifpm;oGm; jyefonf/ 0if;jidr;f u pma&;csio f rl sm;odYk
trSmpm qdkjyD; wyfonf/ olUpmtkyfonf 0w¬Ka&;csifolrsm;ESifh ydkí
oufqdkifonf/ uRefawmfESifh roufqdkif/ odkYESifhwdkif uRefawmf
pdw0f ifpm;onf/ pma&;jcif;onf wlonf r[kwv f m;/ 0w¬KyJa&;a&;
&oyJa&;a&; okwyJa&;a&; bmomjyefyJa&;a&; pma&;aeolonf
pma&;jcif;taMumif;udk pdw0f ifpm;onf/ pdw0f ifpm;&rnf/ 0w¬Krsm;udk
pGJpGJvrf;vrf; rzwfapumrl wcsKdU wavudk zwfzl;ygonf/ 0w¬Kwdk
wcsKUd ukdvnf; uGejf yLwmxJrS xkwx f kwzf wfavh&Sdonf/ odyrf sm;rsm;
pm;pm; uRefawmf rzwfjzpfyg/ 0w¬Ka&;jcif;taMumif;awGukd em;vnf
awmh bmtusKd;&dSrnfenf;/
&dSygonf/ uRefawmf vufawGU cHpm;vdkuf&onf/ 0if;jidrf;u
a&TtjrKawrSm a&;aomaqmif;yg;rsm;udk pkpnf;azmfjyxm;onf/
pmzwform;odkU 389
bmomjyefoabmjzpfayr,fh zwfvdkYaumif;onf/ tawmifhwdkuf
bmomjyefjcif; vHk;aumufbmomjyefjcif;rsK;d awmh r[kw[ f k xifonf/
rl&if;tESpfom&udkwnfí a&;xm;onfudkawGU&onf/ tar&duef
jyefMum;a&;Xmeu&onfh Writer r*¾Zif;u pmrsm;[k 0efcHxm;onf/
olwYkd Edik if u
H pma&;q&mawG b,fvakd &;ovJ b,fvkd jzwfoef;MuovJ
avhvm&onf/ pmzwf&if; pma&; q&mwpfa,muf\ taiGUtoufukd
&aeonf/ pma&;q&mwpfa,muf\ aeYpOf jzwfoef;rIb0udk awGU&
ovdk oljzwfoef;cJhaom pmayvrf;aMumif; ol,lqaom pma&;enf;
yHkp [efyef oloabm xm;aom 0w¬Ka&;enf; AsL[m wdkYudk avhvm
&onf/

pma&;csifolrsm;odkY
0if;jidr;f u pma&;csio f rl sm;odkY trSmpm qdkjyD; trSmpmacgif;pD;udk
wyfxm;onf/ pma&;csio f nfh vli,frsm;udk t"dunTe;f onfh oabm
jzpfonf/ pmayrsK;d qufukd arQmfvifhonfhoabm/ pma&;jcif;txHkukd
vufqifhurf;csifonfhoabm/ wufvl pma&;q&mrsm;udk cif;ay;
usif;ay;onfh oabm/ pma&;q&m jzpfcsifol wpfa,muftzdkY pmay
oifwef; oD;oefY &dSrnf rxifyg/ &dSvQiffvnf; pma&;q&m jzpfatmif
vkyfay;Edkifrnf rxifyg/ pma&;enf;vrf;nTefqdkjyD; &kH;pma&;enf;rsKd;
&dSygonf/ pmudk b,fvdk a&;rvJqdkwm vrf;nTefjyoonfh pmtkyf
wcsKdU awGUzl;ygonf/ pma&;enf; pmtkyfrsm;u pma&;q&m jzpf&ef
rçp Edkifrnf rxifyg/ odkYaomf 0if;jidrf; pmtkyfu þodkY r[kwf/
pma&;enf; vufpJG r[kw/f pma&;enf; vrf;nTef r[kw/f pma&;q&mwdkY
a&;yHkjyKyHk olwdkY enf;em olwdkY ,lqcsufteufrsm;udk a&;jcif;jzpfyg
onf/
pma&;q&m jzpfcsio f ltzdkY pma&;q&mjzpfjyD;aeolawG b,fvkd
jyKrlvkyfudkifMuovJ qdkwm odvdkufjcif; onf tusKd;aus;Zl;aumif;
jzpfygvdrfhrnf/ 0w¬Kaumif;wpfyk'fudk b,fvdka&;[k tMuHay;vdkY
390 rif;aoh
&aumif;ygvdrfhrnf/ odkYaomf uHulvufvSnfhq&mvdk vkyfaumif;í
t&m r[kw/f bmawGu b,fvkd&Sw d ,f qdkwmudk jywmyJ aumif;vdrhf
rnf/ þt*Fg&yfukd q&m0if;jidr;f pmrSm awGU&ygonf/ yHak o,lxm;aom
0w¬Ka&;enf;rsm;udk vufawGUa&;olrsm;u csKd;zsufxm;yHkudk wifjy
xm;onf/ vGwv f yfpGm a&;om;jcif; ESihf enf;pepfusus a&;om;jcif;
tMum;u oabmw&m;rsm;udk awGUvkduyf gonf/ pma&;enf;rSm yHkao
r&dS/ odkYaomf oabmw&m; qdkwmawmh &dSonf/ enf;udk yHkao r,l&/
oabmw&m;udak wmh nufnuf aMuatmif odxm;oifo h nf/ þtcsuf
udk q&m0if;jidr;f pmrsm;rSm awGU&onf/ ESpaf Mumif;a&; wpfaMumif;jcpf../
uRefawmfhpmrsm;onfvnf; b,fESpfaMumif; a&;cJhvdkY b,favmuf
jyefjcpfcJh&onf rodawmh/ zda&;vGef;aom uavmifoGm;wdkY cßGefvm
ovm; wkH;vmovm; rajymwwf/ jyefqef;ppf&ayrnf/

jyefvnfpkpnf;
uRefawmf i,fi,fu vpOfxkwf r*¾Zif;rsm;ESifh reD;pyfcJh/
vGecf Jhaom ESpaf ygif; ESpq f ,favmufu acwfpm;cJhaom r*¾Zif;rsm;rS
aumif;Edk;&m&m aqmif;yg; pmrlrsm; pmtkyt f jzpf jyefxkwaf 0rS zwfcGihf
&onf/ uRefawmfi,fi,fu pmESifhayESifh eD;pyfaom ywf0ef;usif
wGif r&dcS /hJ 0if;jidr;f \ ESpaf Mumif;a&; wpfaMumif; jcpfcahJ om pmrlrsm;rSm
1992^93 avmufu a&;cJhonfrsm;jzpfonf/ aemufxyfwkd; jznfhpGuf
xm;onfrsm;u 2009 ^2010 avmufu pmrlrsm;jzpfonf/ pmrlaumif;
rsm; ysHUusJaevQiff odyt f vkyrf jzpf/ toHk;rwnfh/ tckvkd pkpkpnf;pnf;
xkwfa0vdkufrS vHk;ceJ cJceJ tusKd;&dSonf/ zwfcsifol toHk;jyKrnfhol
oufqkid o f v l ufxrJ mS yHkEydS pf mtkyt
f aeeJY qkyqf kyu
f kid u
f kid f pkpkpnf;pnf;
zwf&wmavmuf tusKd;jzpfwm r&dS/
0w¬Krsm;udk zwfavhr&dSaom uRefawmfrSm 0w¬Koabmw&m;udk
rod/ 0w¬Koabmw&m;udk rSe;f prf; rrdou l 0w¬KawGtay: tuJrjzwf
wwf/ xdaYk emuf rcHpm;wwf/ uReaf wmfrh mS pmayused pf moifx h m;onfvm;
pmzwform;odkU 391
rajymwwf/ &o0w¬Krsm;udk Mum&Snpf mG uReaf wmf zwfvrkYd &/ uReaf wmfh
b0rSm 0w¬Kwpftkyfudk tjyD;xd wpfxdkifwnf; rzwfzl;cJh/ zwfvdkY
r&jcif;aMumifh jzpfygonf/ 0w¬Kraumif;í r[kwfyg/ usaemhf tm½Hk
usrrI mS xdkbufrmS &drS ae/ wjcm;bufrmS om usupf m;vdkonfxifonf/
,ckawmh tqifw h ufvmonf/ uRefawmf uHaumif;onf[k xifonf/

jyefzwfjzpf
ESpfaMumif;a&; wpfaMumif;jcpfrS 0w¬Koabmw&m; wcsKdUudk
em;vnfvkduf&onf/ 0if;jidrf;\ pma&;q&mrsm;ESifh tifwmAsL;
pmtkyfxJrSvnf; olwdkYajymaom uAsm 0w¬Koabmw&m;wcsKdUudk
zwfrcd Jhonf/ xdkYaMumifh 0w¬Kudk uRefawmf tm½Hkusro d nf/ ESpaf Mumif;
a&; wpfaMumif;jcpfpmrsm;udk zwf&if; *sL;\ ]Mumawmhonfvnf;
armifhpum;}0w¬Kudk aumufukdirf o d nf/ enf;enf; pGJoGm;onf/ *sL;\
0w¬Ka&;yHkudk tuJcwfrdonf/ pma&;ol tcsif;csif;odavh&dSonfh
tjrifrsK;d &onf/ xdkYaemuf rzwfjzpfwmMumaom ]a&arsmoD;} 0w¬Kwdk
av;udk jyefzwfonf/ pma&;q&monf b,fvdkpdwfESifh onfvdk
pmrsKd;udk a&;cJhovJqdkwm rSef;qrdonf/ 0w¬Koabmw&m;udk
em;vnfvdkY þoabmudk zrf;rdvdkufonf xifonf/ xdkYaemuf ]jr&JU
v}/ *sL;\ vufudk pGJoGm;onf/ wufopfp uavmifb0u þodkY
þES,f tpGrf;xufcJhygoaum[k csD;usL;rdonf/ ]jr&JUv} udkawmh
&ooabmt&a&m 0w¬Kwdk oabmw&m; t&a&m aumif;aumif;&
cJhonf/
xdkYaemuf uGeyf sLwmxJ odr;f xm;wm MumjyDjzpfwJh pma&;q&m
rsm;\ pmtkyfrsm;udk aumufvSefMunfhonf/ odef;azjrifh pkpnf;rIrsm;
xJwGif 0ifvkdufonf/ ]a&eH}0w¬Kwdkav;udk awGUonf/ csufcsif;
zwfypfvku d of nf/ ode;f azjrif\
h a&;[efukd tvdkvkd em;vnfomG ;onf/
0w¬Kwdkqkw d monfvkd onfvkd a&;& ygyaum [k em;vnfvu kd jf yefonf/
tvdkav;/ 0w¬Krzwfjzpfonfh uRefawmfh tck 0w¬KwdkawG jrnf;wwf
392 rif;aoh
aeygjyDaum/
þtjcif;t&mrsm;onf pma&;oufaygufp csmwdww f pfa,muf
u 0w¬Ka&;enf;rsm;udk pyf[yfavh vmMunfhaeonfh jzpfpOf jzpfyg
onf/ ESpaf Mumif;a&; wpfaMumif;jcpfaMumifh cHwGi;f rawGUaom 0w¬K
rsm;udk jyefvSefMunfhaewwfjyD/ a&;rnf r[kwf[k qHk;jzwfxm;aom
&o0w¬Krsm;udk a&;wwfcsiv f monf/ Zmwftrd t f zGUJ tEGUJ EiS hf Zmwfaumif
p½dkufrsm; taMumif; pdwful;,OfMunfhaerdonf/
&o0w¬KwcsKUd ukd ESpaf Mumif;a&;vdkuf wpfaMumif;jcpfvku d jf zifh
wpfyk'jf yD;atmif uRefawmf a&;jzpfvrd rhf nf xifygonf/ a&SUEpS v f rS ;f wdk;
aemufwpfvrS ;f qkw&f if; Mumvmawmh c&D;aygufomG ;rnf xifygonf/
nae 5 ; 39
6 Zefe0g&Dv 2019 /
rif;uGef;awmif½dk; /

rSwfpkrsm;
1/ pmpa&;r,fqkd&if pmMurf;udk pa&;&r,f/ jyefzwfMunfhjyD;
rvdktyfbJ azmif;yGaewmudk jcpfxkw&f ygr,f/ jyD;awmh wpfMudrjf yefu;l /
ul;jyD;om;udk jyefzwfMunf aemufxyf rvdktyfwmawGUvm&if 'kw, d
tMudrf pdppf&jyefygw,f/ 'ghaMumifh pmayaqmif;yg;rsm;&JU pkpnf;rIukd
ESpfaMumif;a&; wpfaMumif;jcpfvdkY acgif;pOfwyfvkdufjcif;yg/
2/ b,fvkdyHkpHeJY pr,fqkdwmu taMumif; r[kwyf gbl;/ udk,f
pvdkufwJh pmydk'frSm pwdkif(vf) &dS&r,f/ pmzwfwJholudk pdwfvIyf&Sm;
vmatmif EId;qGay;Edkif&r,f/ pum;vHk;aygif; ig;aomif;avmufeJY
a&;wJh 0w¬KrsK;d awGawmifrS yxrqHk;pmydk'[ f m yef;csDq&mwpfa,muf
ywåLpay:rSm yef;csDpa&;&if pkwcf suMf urf;Murf; wpfcsuf qGJypfvku d f
ovdk pmzwfol&JU tm½Hkukd qGJaqmifEkid af vmufr,fh pmydk'ef JY p&ygw,f/
3/ odycf spMf unfEl;MuwJhtcgrsK;d rSm vlawGu pum;enf;enf;yJ
ajymw,f/ 'gayr,fh t"dymÜ ,fu trsm;MuD;wmoGm;w,f/ 'DtcgrsK;d rSm
pmzwform;odkU 393
tjyu tajymxuf trsm;MuD;xda&mufw,f/ yg;pyfu zGifhrajymbJ
pdwfxJuom ajymaeMuwmrsKd;aygh/ wpfcgwavrSm wpfa,mufeJY
wpfa,muf bmrSukd rajymMubl;/ 'gaMumifh pum;ajymeJY ywfoufjyD;
xda&mufapwJh wwd,Oya'u &ifwGi;f cHpm;rI jyif;xefav cHpm;&wJh
olrSm pum;enf;oGm;avyJ/
4/ pum;ajymtEkynmu ud, k Zhf mwfaumifawGukd xd;k oGi;f jrifEikd f
jcif;yJ/ yxr ZmwfaumifawGudk &SmazGawGU&dSr,f/ 'kwd,tqifhu
olwku Yd kd azmfjyay;r,f/ aemufqkH;tqifu h olwk&Yd ifxJ teuf&idI ;f qHk;rSm
&dSwJh cHpm;csufawGudk pma&;olu ]pum;ajym}u wpfqifh pmzwfol
odvmatmif azmfxkwfay;jcif;ygyJ/
5/ ZmwfaumifawG[m wpfa,mufeJY wpfa,muf tjyeftvSef
wHjYk yefr&I &Sd ygr,f/ pum;ajymqdw k m Zmwfaumif wpfa,mufew YJ pfa,muf
tjyeftvSejf yKvkyaf ejcif; jzpfw,fqkw d m pma&;olu owdxm;&r,f/
6/ 0w¬Kwpfyk'af &;w,fqk&d if tenf;eJt Y rsm;qdkovdk udk,t hf awGU
tMuHK udk,fhtjzpftysuf wpfpdwf wpfa'oudkawmh udk,fh0w¬KxJrSm
xnfha&;wwfMuwm "r®wmygyJ/ 'gayr,fh udk,fhb0rSm trSwfw&
&&dcS whJ mawGukd b,ftwdik ;f twmtxd xnfah &;rvJ/ b,foUl cpH m;csuef YJ
a&;&rvJ/
7/ pma&;q&m&JU tvkyu f rSwrf w d mawGukd csa&;zdkY r[kwb f l;/
rSwrf w d mawGxu J tcsKUd uko
d m tvsO;f oifo h vdk xkwEf kwo
f k;H pGo
J mG ;zdykY /J
8/ uRefawmfh pm;yGJay:rSm pma&;zdkY MudK;pm;aewJh vli,fawG&JU
pmrlawG zwf&w,f/ wcsKUd u ]udk,af wGUtjzpftysu}f vdkY qdkMuw,f/
'gayr,fh 0w¬Kaumif; r[kwfbl;/ bmhaMumifh raumif;ovJqdkwm
9/ Zmwfaumifp½dkufudk wnfaqmufwJhae&mrSm enf;vrf;
av;rsKd;&dSw,f/ yHkyef;oP²mef pum;ajym vIyf&Sm;rIeJY udk,fhvufawGU
b0xJu vlawG&JU trltusifhudk aygif;pyfay;jcif;ygyJ/
10/ 0w¬Kqdkwm bmvJ/ rkom;rsm;eJY oDukH;xm;wJh trSwfw&
tjzpftysufwpfckvdkY uRefr qdkcsifygw,f/
p
zGwfusm;pdwf"mwfwdkufzsufa&; ta&;awmfyHk
pmnTef; - ocifawG&JUEdkifiH (aqmif;yg;rsm;aygif;csKyf)
wifarmifoef; (oifhb0)
'Dpmtkyfu pma&;ol wifarmifoef; r*¾Zif;t,f'Dwmtjzpf
vkyu f kid cf w
hJ ke;f u a&;cJw h mjzpfw,f/ 1995 uae 1999 ckEpS t f wGi;f rSm
a&;cJhwJh pmwrf;awGjzpfygw,f/ 'Dpmtkyfudk 2002 ckESpfrSm ]ocif
EdkifiHawmf} trnfeJY *syefeJY udk&D;,m;EdkifiHawGrSm pmtkyfxkwfcJhw,f/
tJ'h t
D csed u f pmaypdppfa&; tifrwef wif;usyaf ecsed /f pmayuifaywdik v f Ykd
ac:wJt h zGUJ vGwv f yfpmG a&;om;jzefcY scd iG u
hf kd tvGet f rif; ydwyf ifwm;qD;
xm;csdef/ pmayvGwfvyfcGifhqdkwmudk EIwfu ajymzdkYawmif r0Hhr&J
jzpfaecsdef/ tmPm&Sifppfrif;wdkY wefcdk;xGm;csdef/
tJh'Dvkdtcsed af wGrSm ydwyf ifcH&wJhpmwrf;awG jzpfygw,f/ 'gudk
tck ]ocifawG&UJ Edkiif }H emrnfeYJ pmtkyf xkwv f ku
d wf ,f/ pdwu f ;l csKcd sKu
d
pmzwform;odkU 395
xkwfw,f/ pmtkyfrSm wifrdk;&JU trSmpmygw,f/ armifopfqif;&JU
trSmpmygw,f/
pmtkyfrSmygwJh pmwrf;awGxJrSm qifqmjzwfawmufcH&wJh
pmwrf;awGygw,f/ jzwfawmufcH&pOfu ygrvmwJh pmydk'fawGudk
xifxif&Sm;&Sm; pmvHk;rnf;eJY tjynfhtpHkazmfjyxm;w,fvkdY pma&;ol&JU
trSmpmrSm ajymxm;w,f/ qifqmjzwfc&H wJh pmwrf;awGukd tjynft h pHk
jyefvnfazmfjyxm;ovdk vHk;0azmfjycGifh r&cJhwJh pmwrf;awGudkvnf;
pkpnf;yHkESdyfxm;w,f/
tmPm&Sifppfrif;wdkYu jrefrmjynfudk uRefZmwfoGif;aecsdef
ocifpw d f ociftusit hf wGuf aqmfMowduk w
f eG ;f vdu
k w
f hJ wyfveS pYf mwrf;
awGvdkY jrifygw,f/ ppfrif;wdkY bmhaMumifh aMumufovJ bmhaMumifh
qifqmydwfcJhovJqdkwmudk qef;ppfzkdY 'DpmtkyfzwfMuapcsifygw,f/
qifqmjzwfcH&wJhpmwrf;awGeJY ydwyf ifcH&wJhpmwrf;awGukd pma&;ol&JU
&nfnTef;csufrSm ajymjyxm;w,f/
v ]ocifpdwf"mwf ociftusifh} pmwrf;

v ]uRefynma&;ESifh ocifynma&;} pmwrf;

v ]ukodem½HkrS oD[dkVf oD[dkVfrS jrefrmodkY} pmwrf;

v ]uREfkyfwdkYt,f'Dwm uREfkyfwdkYr*¾Zif; uREfkyfwdkYtvkyf}

pmwrf;
v ]q,fESpo f m;uav;ESihf cifAsm;wdkY uRefawmfwkdYtaMumif;}
pmwrf;
pwJh pmwrf;awGjzpfygw,f/
pmtkyfu pmrsufESm 250 eD;yg; &dSw,f/ jrefrmjynfrSmawmh
yxrqHk; pkpnf;yHkESdyfjcif;jzpfygw,f/

wifrdk;trSm
wifrk;d u pmtky&f UJ trSmudk ]ocifusiu
hf kd usiMhf uyg ocifrsK;d a[h
wdkYArm}vdkY acgif;pOfwyfjyD; a&;w,f/ trSmpmrSm tckvdk nTef;w,f/
396 rif;aoh
]q&m wifarmifoef;&JU ocifpdwf"mwf ociftusifh uRefynma&;
ocifynma&;} pmtkyf ocifpdwf"mwfudk tkwfjrpfcsay;r,fh pmtkyf/
zwf&if; zwf&if; ocifaoG;awG jzef;jzef;xapr,fh pmtky/f 'DaeYacwfrmS
tvGefxl;jcm;jyD; tvGefvdktyfaewJh pmtkyf/ 'Dvdk uRefawmf xifjrif
w,f/ tJ'Dvdk &J&J,HkMunfw,f} vdkY a&;xm;w,f/

armifopfqif;trSm
armifopfqif;u pmtky&f JU trSmudk ]zGwu f sm;pdw"f mwfrSonf
ocifEdkifiHawmfodkY}vdkY acgif;pOfwyfjyD; a&;w,f/ 'DtxJrSm armif
opfqif;u ]zGwfusm;pdwf"mwfjzifhawmh vlwpfa,muf toif;tzGJU
wpfck EdkifiHwpfEdkifiHudk ayrDa'gufrD jzpfatmif yHkazmfEdkifrnf r[kwf}
vdkY a&;xm;w,f/ (q&m)wifarmifoef; xkvdkufaom armif;vdkY yrm
jyKw,f/ q&m wifarmifoef; ESpí f jrKyfí vkyaf wmhr,fh rpf&iS vf kv
Yd nf;
orkwfvdkufw,f/

rSef;Munfh
pmtkyx f uJ pmawGu oifb h 0r*¾Zif;rSm azmfjyjyD;om; aqmif;yg;
awGjzpfygw,f/ aqmif;yg;awG qdkayr,fh aqmif;yg;tqifh ruyg/
pmwrf;oabmrsKd; aqmifygw,f/ aqmif;yg;&SnfawGjzpfygw,f/
udk;um; csufawGygw,f/ &nfnTef;csufawGygw,f/ pmnTef; pmudk;
awGygw,f/ q&mwifarmifoef;u tckqk&d if tu,f'rpfe,fbufrSm
ul;vl;usifvnfaejyD/ pma&;q&maygufp b0uwnf;u pmudk
ynm&yfqkid &f m pmwrf;wpfckvkd a&;cJw h yhJ kpH u
H kd awGU&ygw,f/ aqmif;yg;
awG a&;om;azmfjycJhwJh ckESpfawGudk owdxm;Munfhvdkufrdw,f/
1994-95 - 99 wdrYk mS yHEk ydS af zmfjyxm;wmawGU&w,f/ tJ'ahD cwfumvudk
rSe;f qMunfhrwd ,f/ 88 ta&;tcif;tjyD; qdk&S,v f pfpepfqkd; 'PfawG
udk tvl;tvdrchf aH e&csed f e0wacwf/ ppftpd;k &u Edik if aH &;tiftm;pkawGukd
pmzwform;odkU 397
tjywftowf acsrIef;a&; vkyfaewJhtcsdef/ ppfabmif tus,fqHk;
tajctae/ t&yfbufrmS ppfp½dkuaf wG vTr;f rk;d aewJt h csed f vlawmfawmf
rsm;rsm;u aMumuftm;MuD;aewJhtcsed f zdEySd af &;,Eå&m;udk ppftpdk;&u
tpGrf;ukef xkwo f Hk;aewJhtcsdef/
onfvdktcsdefrSm wdkif;jynf&JU vlxktaMumif; pOf;pm;Munfhyg/
tjrD;usut f jrDpm; acgif;usuaf cgif;pm; awG axmif;warmif;xaer,f
xifw,f/ vlawGu udk,hfzkdYukd,o f m MunfhjyD; udk,hfupd öukdyJ pdw0f if
pm;aeMuawmhr,f/ awmfawmfrsm;rsm;&JUpdwf"mwfawG[m ysufoifh
oavmuf ysujf yD;aejyD/ pdw"f mwf a&;&mrSm ig&SmrS igpm;&r,fqkw d phJ w
d f
awG tm;MuD;aeygvdrfhr,f/

'gawG
'ghaMumifh q&mwifarmifoef; (oifhb0) aqmif;yg;awGu
ocifpw d u f kd EdI;ay;vdkuw f ,f/ tdyaf ewJh jrefrmawGukd olEkdio
f avmuf
vufykwEf ;Id vdkuw f ,f/ ocifpw d qf kw
d m bmvJvkYd jyefazmfay;vdkuw f ,f/
ocifpw d q f kdwm vlUOy"drSm tjrifhpm; tvef;pm; tqifhukd a&mufaewJh
taetxm;udkqkv d kw
d myg/ vlawG&UJ udk,&f nfuk,d af oG;awGukd b,fvkd
jrSihw
f if&rvJvkdY enf;vrf;jyw,f/ pmtkypf mwrf;awG ydwyf ifcHae&wJh
tJonfu h mvrSm pwDAiftmudkaA;&JU pmawGukd rdwq f ufay;vdkuwf ,f/
taemufwkdif; vpfb&,fpOf;pm;enf;awGudk a&;jyvdkufw,f/ jrefrmh
pmayeJY Ak'¨bmomrSm jrKyf0ifaewJht&mawGudk azmfay;vdkufw,f/
ynmudk OD;pm;ay;w,f/ tvkyu f kd b,fvkd vky&f rvJ qdkwm jyw,f/
aeYpOf tvkyaf wGrmS t&nftaoG;&d&S Sd pDrcH efcY yJG kHukd zwf&w,f/ tdkuq f if
a[mif0g av;uGuMf um;vdkY vlord sm;wJh ta&;MuD; ta&;rMuD; ta&;
ay: ta&;ay:r[kwf qdkwJh tpDtrHudk awGUvdkuf&w,f/ tcsdefudk
av;pm;wwfjcif; tcsdefudk tusKd;&dS&dS toHk;cswwfjcif;qdkwJh vlMuD;
vlaumif; tjyKtrlawGudk a&;jyxm;w,f/ aMomf... tJonfhwkef;u
398 rif;aoh
ppftkyfcsKyfa&;vufxufjzpfaewmudk pmzwfjynfoludk pma&; q&m
vkyfcJhwJhvlawG wm0efauscJhyghvm;vdkY atmifharhrdw,f/
tvkyf tcsdef udk,f&nfudk,faoG;qkdwmawG awGUvdkufw,f/
'Dvdk tusifhtMuHawG[m ocifpdwf"mwf ociftjyKtrl jzpfaMumif;
uRefawmf em;vnfvdkuf&w,f/
jrefrmhp½dkuf jrefrmvlUtzGJUtpnf;rSmawGUae&wJh udpö&yfawGudk
vnf; qef;ppfjyw,f/ Oyrm - tvSL'ge jyKjcif;eJY ywfoufwu hJ pd &ö yfawG/
taemufwkid ;f rSm acwfpm;aewJh pm;oHk;ol ,Ofaus;rIvnf; zwf&r,f/
0,foludk bk&m;ocifvdk oabmxm;jyD; 0efaqmifrIay;aewJhtcsdef
jrefrmjynfrmS uawmh bwf(p)um;ay:rSm qJqkd atmf[pf wGe;f xdk;aevdkY
aumif;wkef; &dSygao;w,f/
uRefawmfwdkY jrefrmjynf&JU vlUtqifhtwef;udk MunfhMuygpdkY/
jrefrmhvlUtzGJUtpnf;[m b,fukd a&mufaeygovJ/ b,ftqihf b,f
tvTmudk a&mufaeygovJ/ ½ky0f w¬Kydki;f qdki&f m rvHkavmuf rjynfhpHkwJh
tcsdef zdESyd fwm;qD;rIawG 'if;Murf;jynfhaewJhtcsed f pdw"f mwfa&;&mwdkY
cRwfjcHKusaewJhtcsdef tcsdef tcsdef tcsdef/
uRefawmfwdkY[m vlMuD;vlaumif;qefwJh tjyKtrl qdkwmudk
aocsm *½kxm;jyD; MunfhzdkY vdkaeygvm; qdkwmudk odvdkuf&w,f/
v vlMuD;vlaumif;pdwf"mwfqdkwm bmvJ/

v ocifusifh ocifMuH qdkwm bmvJ/

v uRefpdwf uReftjyKtrlqdkwm bmvJ/

ocifawG&JU Edkiif Hpmtky[


f m jrefrmjynfrSm xkwaf 0cGihf r&cJhzl;vdkY
od&ygw,f/ tckrS xkwfa0cGifh&cJhw,f/ 'gudkMunfhjcif;tm;jzifh
jrefrmjynftckvkd tajctaea&mufaewm[m odyt f HhMop&m r[kwyf g
bl;/
q&mwifarmifoef; xkvu kd af om armif;oHonf b,fí b,frQ
rnf[;D aeygovJ/ tmPm&Sipf pf rif;wdku Y kd wkev
f yI af paom armif;oH
jzpfcJhovm;/ armifopfqif;u ocifEdkifiHawmfpmtkyf[m zGwfusm;
pmzwform;odkU 399
pdwf"mwf wdkufzsufa&; ta&;awmfyHkvdkYvnf; ajymvdkufw,f/ ocif
Edkiif Hawmf xlaxmifa&;rSm b,folawG ygrSmvJ/ udk,pf Dukd,if S yg0if
Mu&ifjzifh zGwfusm;tqifhrS vGwfajrmuftHh[laom oabmudk a&;jyD;
rSmw,f/
'Dawmh pmzwfy&dwfowfawG pmorm; EdkifiHa&;orm; rsKd;cspf
jynfolrsm;udk rjzpfrae zwfjzpfatmif zwfMuzdkY wdkufwGef;EId;aqmf
vdkufygw,f/
n 8 ; 15
16 Zlvkdif 2018
rEÅav;jrdKU/

p
tcspf[m wdrfawGMum;rSmvm;
pmnTef; - *sL; - wdrfeJYcsnfwJhBuKd;
'Dpmtkyef JY ywfoufjyD; &ifckepf &m ighrSm &dScJhw,f/ wu,fawmh
0w¬KawGu ightcsdefudk wdkufpm;ap w,fvdkY ig xifcJhygw,f/
vl&,fvdkY jzpfvm&if &ifckefzdkYawmh vdkw,f/
wdrfawGudk ig cspfw,f ...
BuKd;awGudk ig rkef;w,f ...
wdref JY csnwf JhBuKd;...wJh/ vSvkduwf m/ uRefawmf onfpmtkyu f kd
2012 ckESprf Sm zwfjzpfcJhonf/ tJonfwke;f u wuúokdvaf usmif;om;
b0/ *sL;0w¬KawGxu J yxrqHk;zwfrw d phJ mtky/f 0w¬KawGukd b,fwke;f
u pdwf0ifpm;rdygvdrfhvdkY udk,fhbmomar;rdonf/ uRefawmf rod/
uRefawmfh ESvHk;om;u pum;çpajymjyD xifonf/ uRefawmf 0w¬Krsm;
zwfwwfvmjyD/
awmifZvyfawG 0ef;&HwJhjrdKU/
pmzwform;odkU 401
awmifZvyfawGqDudk oGm;wJh vrf;rSm olwdkY qHkMuonf/
awmifZvyf awGu &ifckefvGrf;armzG,f aumif;ovdk qHkqnf;jcif;u
vnf; vGrf;arm wozG,f/
awmifwef;&JUaemufrSm twdwfawG &dSowJhvm;/
]]jzLvTvT wdraf wG[m awmifcg;yef;wGif ywfvnf0kdi;f &Hvsuf
jymvJhpdrf;arSmifum rIefrIdif;aeonfh csif;awmifwef;MuD;/ &ifxJrSm
vIycf wfwke&f DomG ;onf/ awmfjyD/ csi;f awmifpOfawmifwef;\ jrifuiG ;f
xuf vGejf yD; rvSejf zpf/ onfae&mrSm &yfypfvkduo f nf/ odyrf MumrDrSm
onfhaemufrSm&dSonfh "mwfyHkawGudk olr MunfhEdkifygvdrhfrnf/}}
aumufEkwfcsuf - pm ^ 6

csi;f jynfukd uReaf wmf a&mufz;l onf/ csi;f jynf\ tat;"mwfonf


b,fawmifwef;a'o\ tat;"mwfeJYrQ rwl/ wpfrlxl;jcm;vSonf/
at;onfqkdwmxuf pdrho f nfvkdY ajymvQif ydkrSerf nf/ a0;vHacgifzsm;½Hk
rQru awmifurf;yg;,HawG xlajymonfh a'o/ c&D;vrf;Murf;wrf;onf/
awmifwef;rsm; rwfapmufonf/ tjrJrIef&DrIefrIdif;aewwfonf/
awmifwef;awG eab;rSm wdrfawG[m wG,fvdkY jidvdkY/ 'ghaMumifhyJ
wdrfawGeJY ywfcsnfvdkY&w,fvdkY qdkovm;.../
wdraf wGMum;rSm tjzpftysuaf wG &dScJhonf/ awmifawGMum;rSm
jzpfpOfawG&dScJhonf/ 0w¬K[m csif;awmifqDudk ac:oGm;onf/ taysmf
tyg;oufouf ac:aqmifcJhjcif;rsKd; r[kwf/ a&ajr awmawmif
obm0 tjzpftysuaf wGukd rSww f rf;wif&if; ac:aqmifomG ;jcif;jzpfonf/
0w¬Kudkzwf&if; csif;awmif\ o½kyfudk zrf;rdvdkufonf/
ZmwfaumifawG[m olwq kYd E´aZmawGeYJ csi;f awmifukd a&mufcMhJ u
onf/ &nf&G,fcsufaumif;aumif;ESifh vSrf;onfh ajcvSrf;rsm;[k
yrmjyK&rnf/ csi;f awmifukv d mwJo h al wGukd wdraf wGu ywfcsnyf pfvku d f
onf/ awmifZvyfawGeJYtwl jzLazG;azG; opfcGwkdY ,SOw f GJygvmonf/
awmifZvyfawG opfcGawG aemufu uyfygvmwmu awmawmifrSm
usifvnfusufpm;aewJh awmaumifav;rsm;/
402 rif;aoh
0w¬Konf jzpfpOfrsm;ESihf jzpf&yfrsm;udk yg;yg;eyfeyf wkyaf ESmifjyD;
zGJUonf/ 0w¬KxJrSm obm0udkawGU&onf/ tvSudk awGU&onf/ vlrI
o½kyfudk awGU&onf/ obm0ywf0ef;usif\ ½dkufcsKd;cH&rItcsKdUudk
awGU&onf/ vGefqGJjcif; tm;jydKifjcif;wdkYudk awGU&onf/ trSwfrxif
trSwfw&rsKd;udk a&;í zGJUonf/ 0w¬Kq&mu yg;eyfvSacsvm;/
csi;f a'o&JU"avhukd &otay:rSm pD;arsm&if; avhvmvdkY &Edkiaf umif;wJh
t&m/
]aumif;uiftESHYwGif
awmifyHjzefYí ysHoef;&jcif;udk
odkufjrHKt0if awmifyH½kyfí
&yfem;&jcif;jzifh tqHk;owfygapawmh/}
aumufEkwfcsuf - pm ^ 80

jAKef;ceJ&mG csvku
d w f rhJ k;d u &ifckerf &I UJ tpvm;/ rde;f rysKw
d pfa,muf
&ifckefjcif;u a,mufsm;wpfa,muf&JU n§dKU"mwfay:rSmvm;/ onf
a,mufsm;[m vl½kdi;f qefpGm cspw f wfjcif; ADZ &dSovm;/ onftay:rSm
onftrsKd;orD;u rDSwG,fpGm &ifckefowJhvm;/
&ifckefvIdufarmjcif;udk awmawmifrSm&wJh rdef;rom;tzdkY
cspfjcif;twGuf b,ft&mu wGef;vm;vJ/ ½dk;om;jcif;aemufuG,fu
rSDwG,fjcif;awG &dSaeowJh/ rdk;u tpjyKonf/
]xdakY emuf vGiahf rsmaom wdraf iGUawGEiS t hf wl olu ajy;avonf/
olronf olU&ifciG x f JrSmvdkuyf g&if; ydwq f D;aeaom tjzLa&mifwrd af iGU
awGxo J kYd wdk;0ifomG ;&if; rdk;pufawGu olr rsuEf mS odkY vmxdaeonfukd
cHvdkYaumif;aeonf/ awmiftqif;rdkY olonf ajcvSrf;udk xdef;csKyfzdkY
cufcJonf/ vlu pdkufceJpdkufceJ atmufodkY t&Sdefjzifh qif;aeonf/
olronf olU&ifcGifrS jyKwfusoGm;rSmudk pdk;&drfrdum olUvnfukyfudk
cdkwGJvkduyf gavonf/Munfhprf;/ b,favmufcsppf &m aumif;vdkuw f Jh
a,mufsm;vJ/ uRefrudk rdk;pdkrSmpdk;vdkYwJh/ awmiftqif;udk tajy;qif;ae
vdkufwm/ olUvufarmif;awGu aygifwpf&mhESpfq,f tav;udkrsm;
pmzwform;odkU 403
ayghayghav; ajr§mufcsDvkduv
f kdY/ olronf olU&ifcGix
f JrSm jidrhcf eJjidrhcf eJ
vIyfcwfvdkufygvsufu jyHK;&,fcsifvmonf/}
aumufEkwfcsuf - pm ^ 144
rdef;rwdkY&JU &ifckefjcif;[m b,fu povJ/ xifrSwfrxm;jcif;
rSw
D , G tf m;udk;vdkjcif;ESihf om,mrSed ;f armrdjcif;wdu kY ae qif;oufvrd rhf nf
xifonf/ onfvkt d csed rf Sm MuifemaEG;axG;jcif;wdkY &vQif ydkíckerf ifvm
onf/ ADZpdwfwdkY[m qef;Mu,fyghvm;/
onf0w¬KrSmawmh rde;f r[m a,mufsm;udk pçcspw f myJ/ cspjf cif;udk
pwifwG,fjidzdkY cGifhjyKwm rdef;rrsm;jzpfonf/ b,folrS rodcif olwdkY
udk,fwdkif auseyfESpfodrfhpGm vdkvm;vufcHjyD;jyD/ ½dk;om;jcif;tcHeJY
csif;awmifom;av;wpfa,muf 'gudk odpGrf;ovm;/
olUEv S k;H om;u ]aiG0ef;aomfwm}&JU csppf w d u
f kd zrf;vdkY rd&UJ vm;...
cspjf cif;[m qef;Mu,fonf/ onfvkdESihf 0w¬K\ toGm;tvsm;
rsm;u uRefawmfhudk qGJac:oGm;onf/ xdkYaemuf atmufcsif;iSufqD
a&mufoGm;onf/
atmufcsif;iSuf\ obm0[m qef;Mu,fpGm/
atmufcsi;f iSuzf ked YJ iSurf wdk&Y UJ qufE,
T rf u I eufepJ mG MuifempGm/
wd&pämefawGrSm opömqdkwm r&dSbl;wJh/ Munfat; 0w¬Kwpfyk'fxJu
'dki,
f mavmhc/f csi;f awmifrSmopömudk awGU&onf/ atmufcsi;f iSuo f m
opömtwGuf oauFw/ &ifeifhpGm uGJuGmjcif;&JU jzpf&yf/
aMomf... wdrfawG[m tm;vHk;udk ywfcsnfcJhwmyghvm;vdkY
awG;vdkurf o d nf/ wdrv f kd tcsprf sm;\ &pfywfjcif;udk b,fol wGe;f xkwf
EdkifcJhygoenf;/
]rde;f rwpfa,mufrmS aemifwawGukd zGix hf kwt f efvkYd idkcsiw f t
Jh cg
rSDwG,fidkEdkifzdkYtwGuf &ifcGifwpfckvdk w,f}
aumufEkwfcsuf - pm ^ 253

v rSDwG,f&mrJhjcif;rsm; aysmufqHk;aeaom rdef;r/


v cspfjcif;eJY ,SOfwGJjzpfwnfcGifhr&aom rdef;r/
404 rif;aoh
v wdrfawGudk xdawGUcsif cHpm;csifvGef;onfh rdef;r/

v wdrfawGMum;xJ tqD;twm;r&dS wpfudk,fvHk; xdk;pdkuf

qif;0ifoGm;cJhjyD/
aemufqHk;rSm wdrfawG[m aMumufp&m aumif;yghvm;vdkY ol
awG;cJhro d vm;/ uRefawmfrod/ uRefawmf odwmu jzpfpOf jzpf&yfrsm;
om/ wdrfawGMum;xJ tcspf[m wdrfjrKyfaeovm;/ avjyif;[m
z,fvdkYay:atmif vkyfray;cJhavovm;/
]olr þurÇmavmurS rxGucf GmrD aemufqHk; tcsed f aemufqHk;
rdepf aemufqHk;puúefYwGif rdrdcspfaom olwpfa,muf\&ifcGifrSm
&dSoGm;Edkizf kdY cPcP pdwu f l;,OfcJhzl;onf/ tckawmh xdkpw
d uf l;onf
b,fvkdrS rjzpfEkdiaf wmhrSe;f olr odvkdu&f jyD/ cspof l\ &ifcGirf Sm cdk0if
arS;pufcGifhav;udkawmif r&Edkifawmhonfh tjzpfrdkY olr 0rf;enf;vS
ygonf/ 'gayr,f... uRefr cspfolu b,frSmvJ/ b,folvJ/}
aumufEkwfcsuf - pm ^ 297
wdrfawG[m odyfvSwmyJvdkY udk,fajym&if
rif;,Hkvdkufyg/ /
*sL;
n 8 ; 29
14 atmufwdkbm 2018 /

p
'óepm
a0zef ydkif;jcm; pdppf pOf;pm;jcif;

a0zef ydkif;jcm; pdppf pOf;pm;enf;


a0zef ydki;f jcm; pdppfwmudk taemufwkdi;f ynma&;rSm OD;pm;ay;
jyD; oifw,f/ t&m&mudk oHo,eJY MunfhwwfrS ynmqdkwm jzpfw,f/
bmudkyJjzpfjzpf rsupf yd w d f em;ydwef JY ypfjyD; ,Hkvkdu&f if ynmrjzpfbl;/
ynm&JUtpu oHo,jzpfygw,f/ oHo,qdkwm xifa,mifxifrSm;
jzpfw,f 'dG[jzpfw,f a00g;w,fvdkY 'Dae&mrSm roHk;csifygbl;/ bm
udrk S ypfr,Hb
k eJ YJ a0zefyikd ;f jcm; pdppfjyD; pOf;pm;wwfzYkd qdv
k w
kd mjzpfygw,f/
vlqkdwmu oHo,r&dS&if rpdppfawmhbl;/ ra&G;cs,af wmhbl;/ ra0zef
awmhbl;/ oHo,&dSrS a0zefr,f/ pdppfr,f/ ydki;f jcm;oHk;oyfjyD; pOf;pm;
r,f/ ,HkMunfoifo h vm; roifo h vm;qdkwmudk pOf;pm;r,f/ 'ghaMumifh
oHo,qdkwmudk ynm&JU tpvdkY qdkwm jzpfw,f/

0dbZÆ0g'
uRefawmfuawmh critical thinking qdkwmudk 0dbZÆenf;vdkY
ajymcsiwf ,f/ bmudrk S w&m;ao udik x
f m;wm r&db
S ;l / ud,
k Ó
hf Pfeu
YJ ,
kd f
pdppfoHk;oyfjyD;,lw,f/ qifjcifw,f/ 'g[m Ak'¨ a*gwru [dk;ESpf
aygif; 2500 ausmu f wnf;u poHk;cJhwmyg/ taemufwkdi;f ynma&;rSm
odyf ta&;ygwJh ydkif;jcm; pdppfpOf;pm;enf;[m ta&SUwdkif;enf;em&JU
408 rif;aoh
a&cHajrcHuae vmygw,f/ a*gwr[m umvrokwrf Sm 0dbZÆ0g'udk
twdtvif; jyxm;w,f/ igajymvdv Yk nf; r,Hek /YJ usr;f *eftqdt k &rdv
Yk nf;
r,HkeJY/ a&S;xHk;qdkvdkvnf; r,HkeJY/ ponfjzihf ponfjzifh trsm;MuD;
a[mxm;w,f/
0dbZÆ0g'[m {u0g' r[kwf/ {u0g'qdkwm w&m;ao0g'/
t,ltq wpfck ½Iaxmifhwpfck tjrifwpfckwnf;udkom wpfoufvHk;
tjrJwrf;qkyu f kid jf yD; jiif;qefw0hJ g'jzpfw,f/ t,ljzpfw,f/ 0dbZÆ0g'
u a0zefykdi;f jcm;oHk;oyfwJh 0g'jzpfw,f/ a0zefykdi;f jcm; oHk;oyfwmu
vnf; {u0g'rSmr&dS/ {u0g'u acgif;udk roHk;/ {u0g'u tifrwef
oufomwJh0g' jzpfygw,f/ udk,fhÓPfudk ukd,f oHk;p&mrvdkbl;/
olrsm;ajymxm;wmudk ,HkjyD; qkyu f kid vf ku
d ½f kyH /J ryifyef;bl;/ ÓPfvnf;
odyrf oHk;&awm OmPfrsm;rsm;jzpfzkdY rMudK;pm;&awmhbl;/ odyo f ufom
w,f/
0dbZÆ0g'uawmh tJovdk r[kwb f l;/ pOf;pm;&w,f/ MuHpnf&
w,f/ a0zefydkif;jcm;&w,f/ pdppf&w,f/ rSm;vm; rSefvm; oifhvm;
roifhvm;qdkwmudk olrsm;u rjy|mef;&bl;/ udk,hb f momudk,f jy|mef;
&w,f/ 'ghaMumifh tm;xkw&f w,f/ a&omrcdk&bl;/ EdkYoufcHrpdkY&bl;/
udk,u f kd,w
f kdif MudK;pm;tm;xkw&f awmh yifyef;w,f/ vlawmfawmfrsm;
rsm;u yifyef;wJh tvkyu f kd rvkycf siMf ubl;/ a&omcdkcsiw f ,f/ tacsmif
vdkufcsifw,f/ pum;wpfck&dSw,fav/ awG;rvm; aorvm; qdk&if
vlawmfawmfrsm;rsm;u aoyJaovdkufMuawmhw,fwJh/ b,folrS
rawG;&JMubl;/ urÇmrSm awG;&wmudk tifrwef aMumufwJholawG
trsm;MuD;&dSw,f/

owå&SdrS a0zef&Jw,f
a0zefykid ;f jcm; pdppfwwfzkt
Yd wGuf owdåvnf; vdkw,f/ owdå&rSd S
vlu pOf;pm;Edkiw f ,f/ pOf;pm;wwfw,f/ pOf;pm;&Jw,f/ owård &dSwJh
olu rpOf;pm;&Jbl;/ rawG;&Jbl;/ olUrSm udk,fydkif t,ltqr&dSbl;/
pmzwform;odkU 409
udk,fydkif enf;emr&dSbl;/ udk,fydkif tjrifr&dSbl;/
a0zefydkif;jcm;w,fqdkwm wpfcgw&H olrsm;tjrif t,ltq
tawG;awGukd wdkucf kdu&f wmjzpfw,f/ rwdkucf kdu&f &ifawmif olrsm;
tjrif t,ltqawGeJY xdyfwdkufawGUMu&w,f/ udk,fhudk,fwdkifurS
owådr&dS&if b,fvdkvkyf a0zefydkif;jcm;awmhrSmvJ/ olrsm;eJY xdyfwdkuf
awGU&rSm aMumufaewJh pdwf olrsm;t,ltqudk acszsuf eif;zsu&f rSmudk
aMumufwJh pdwu f a0zefrI ydki;f jcm;rIppd pfrIukd rvkyEf kdiaf tmif wm;qD;
xm;w,f/ 'Dawmh rvkyfawmhbl;aygh/

t½l;csD;yef;OmOf
odkYayr,fh wpfck owdxm;zdkYu a0zefykdi;f jcm;w,fqkdwm udk,hf
qDrSm vmorQ udpö&yfwdkif; t,ltqwdkif;udk *Gwdkuf bJhwdkufaewm
r[kwfbl;qdkwm odxm;&r,f/ a0zefydkif;jcm; pdppfwJholu odyfarGU
&r,f/ ,Ofaus;&r,f/ xufjruf&r,f/ pum;ajymwmudk aumif;
aumif; em;axmifjyD; pOf;pm;raebJ bmrSawmif odyfrajym&ao;bl;
a0zefvdkufr,f jiif;vdkufr,f bJh wdkufvdkufr,fqdkwJh OmOfu t&l;
csD;yef; OmOfvkdY ajymvdkY&w,f/ 'gu a0zefykdi;f jcm;rI&JU wu,fh enf;em
r[kwfao;bl;/ 'gudk owdxm;zdkY vdkw,f/ uRefawmfhb0rSm 'Dvdk
vlrsKd;awG awGUzl;w,f/ t&l;csD;yef; vdSrfhjiif;wJholawG/ bmudkjzpfjzpf
jiif;vdku&f rS a0zefykdi;f jcm; oHk;oyfw,fvkdY xifaewJh olawG/ olwkdYvkd
rjzpfatmif owdxm;oifhw,f/

udk,fhudk,fudk,f ,HkMunfrI&SdrS pdefac:&Jw,f


udk,uhf k,
d uf k,
d f ,HkMunfrrI &dw S o
hJ u
l aMumufaew,f/ ,HkMunf
rI&dSw,fqdkwm acG;&l;vdk url;&I;xdk; vdkufudkuf&JwJh rdkuf&l;&JOmOfudk
ajymwm r[kwb f l;/ udk,hq
f DrSm cdkirf mwJh oabm xm; t,ltqr&dS&if
udk,fhudk,fudk r,Hkawmhbl;/ udk,fhudk,fudkr,Hkawmh owådr&dSbl;/ pdef
rac:&Jbl;/ a0zefydkif;jcm;w,fqdkwm olrsm;t,ltqudk udk,fu
410 rif;aoh
pdeaf c:vdu
k w f maemf/ ud,k rhf mS a&a&&m&m bmwpfcrk S qkyu f ikd rf xm;Edik &f if
odrxm;Edki&f if b,fou l kd pdeaf c:&JawmhrmS vJ/ b,foUl ukd a0zefqef;ppf
&JawmhrSmvJ/ udk,fhrSm udk,fydkif t,ltq tjrif oabmxm; &dS&if
awmif jidrfjidrfuav; udkifxm;jyD; acsmifukwfaeawmhrSmaygh/ 'g[m
rjzpfoifhbl;/ udk,ht f jrif udk,ht f ,ltqudk cdkicf kdirf mrm wnfaqmuf
xm;jyD; vlawGa&SUrmS tprf;oyfc&H &J rSmaygh/ vlawGa&SUrmS csjy&J&rSmaygh/
'DvdkvkyfzdkYtwGuf owådvdkw,f/ ,HkMunfrI vdkw,f/
udk,u hf k,
d u
f k,
d f r,HkMunfwo hJ u
l udk,t hf ,ltq udk,t hf jrifukd
xkwaf zmfrajym&Jbl;/ udk,hu f kd,uf kd,f r,HkMunfwJholu owård &dSbl;/
owdår&dw S o hJ u l bmudrk v S nf; jzpfatmif ud, k wf ikd f tm;rxkwaf wmhovdk
olYrSm udk,fydkiftjrif udk,fydkift,ltq udk,fydkif enf;em udk,fydkif
½Iaxmifhqdkvnf; r&dSbl;/ 'DvdkrS r&dSwJholu olUudk,fol b,fvdkvkyf
,HkMunfrI &dSEdkifawmh rvJ/

tprf;oyfcH&JrS
a0zefydkif;jcm;w,fqdkwm wu,fawmh pdefac:wJh tvkyfyJ/
Ak'¨ a*gwru a[mxm;w,f/ bk&m;*kPfawmf 9 yg;/ w&m;
*kPaf wmf 6 yg;/ oHCm *kPaf wmf 9 yg; qdkjyD;awmh/ w&m;*kPaf wmf
6 yg;xJrSm {[dyodaum qdkwJh *kPfawmf&dSw,f/ t"dyÜm,fu vmyg
&Iyg MunfhvSnfhyg/ oHk;Munfhvdkuf vkyfMunfhvdkufvdkY ajymxm;w,f/
'gu bmoabmvJ pOf;pm;Munfhvdkuf/ w&m;*kPfawmfrSm bmudk
jyxm;ovJ qdkawm tprf;oyfcEH kid w f ,f/ pdeaf c:&Jw,fqkw d hJ oabmyJ
r[kwfvm;/ bmudkrS awG;aMumufraebl;/ igbk&m;awGU &dSxm;wJh
w&m;[m tprf;oyfcH&Jw,f/ pdefac:&Jw,fqdkwJh oabmyJ/
rcdkirf mwJh oabm&d&S if b,fvkv
d kyf tprf;oyfc&H rJ vJ/ udk,af wGU
&dSxm;wJht&mudk trSefw&m;ygvdkY ,HkMunfrxm;&if b,fvdkvkyf pdef
ac:&Jawmh rvJ/ pdeaf c:&Jwm tprf;oyfcEH kid v
f /kYd tprf;oyfc&H wJ mvnf;
,HkMunfrI &dSvdkYaygh/
pmzwform;odkU 411
ordkif;oufao
pdeaf c:&JjyD; owå&d SdwJholawGuom urÇmMuD;udk ajymif;vJEkdicf Jh
w,f/ urÇmUordki;f udkMunfhvkdu/f qdkua&;wD;eJY *,fvDvD,kd/ aemuf
csm;(p)'g0if/ qdkua&;wD;udk MunfhMuOD;pdkY/ qdkua&;wD; b,fvdk
aooGm;ovJ/ olUt,ltqawGu tJhwkef;u vlUtodkuft0ef;udk
azmufxGujf yD; jycJhw,f/ olUt,ltqawGukd vlawGtMum;rSm &J&J0Hh0Hh
jzefYcsdcJhw,f/ aemufqHk; vlawGu qdkua&;wD;udk 'Pfcwfw,f/
olUukd tqdyaf omufaoapw,f/ qdu k a&;wD;u &J&0J 0hH hH aojyoGm;w,f/
tck olUt,ltqawGu tawG;tac:&JU,kwdå enf;emaumif;awG
jzpfcJhw,f/
bk&m;ausmif;awmf&JUynwfcsuu f urÇmMuD;ujym;w,f/ pMu
0VmMuD;&JU tvnfA[dkwnfhwnfhrSm &dSw,f/ urÇmMuD;&JU tpGeb f ufrSm
tifrwefeufwJh acsmufurf;yg;MuD;&dSw,fvdkY ausmif;awmf&JU ynwf
csuaf wGu a[mw,f/ 'gudk *,fvDvD,kdu azmufxGujf yD; oufao
jyw,f/ urÇmMuD;qdkwm vHk;w,f/ urÇmMuD;qdkwm pMu0VmrSm&dSwJh
aeudk vSnyhf wfaewJh j*Kdvw f pfvk;H rQomjzpfw,f/ urÇmMuD;udk vSnyhf wf
aewJh j*dKvfu vjzpfw,f/ urÇmMuD;&JU tpGeq f kH; rSm acsmufurf;yg;MuD;
&dSw,fqkdwm r[kwb f l; qdkwmawGukd jiif;oGm;w,f/ oufaojyoGm;
w,f/ *,fvDvD,dku oufaojyjyD; jiif;wmjzpfw,f/ t½l;csD;yef;
xif&m pGwfajymoGm;wm r[kwfbl;/
a*gh (x) u bmajymovJ/ a*gh (x) u vlawGukd bk&m;ocifu
zefqif;w,fvkdY ajymw,f rvm;/ 'Dynwfcsuf tjrifukd rsupf rd w Sd jf yD;
ypf,Hkxm;wJh olawGuawmh bk&m;ocifeJY xdyf wdkuaf wGUp&m rvdkbl;/
vlUtodki;f t0dki;f &JU tjyifukv d nf; a&mufp&m taMumif;r&db S ;l / csm;(p)
'g0ifu vlukd bk&m;ocifu zefqif;wm r[kwb f ;l / vlu arsmufuae
qifhuJjzpfpOf oabm jzpfwnfvmwmvdkY oufaojyoGm;w,f/
qdkua&;wD;wdkY *,fvDvD,kdwkdY csm;(p) 'g0ifwkdYu urÇmMuD;udk
ajymif;vJapwJh t,ltq tjrifawGukd owdå&&Sd Sd &J&0J 0hH hH azmfxkwcf w hJ ,f/
412 rif;aoh
olwu kYd om vlUtodki;f t0dki;f rSm &dxS m;jyD;om;,lqcsuaf wGukd w&m;ao
qkyu f kdijf yD; ,HkMunfxm;vdku&f if urÇmMuD;u tckvkdjzpfvmyghrvm;
vdakY wmif oHo,&dv S &kYd w,f/ olwakYd wGu taMumif;tusK;d udk oufao
jyjyD; a0zefydkif;jcm; pdppf&JwJh OmOfaMumifh urÇmMuD;udk ajymif;vJEdkif
cJhw,f/
csKyfvkud &f if owå&d So
d lrS pdeaf c:&JwJholrS urÇmMuD;udk ajymif;vJ
ap Edkifw,fvdkY ,lvdkY &w,f/

tqifhrsm;
a0zef ydki;f jcm; pdppfrI vkyw
f Jh ae&mrSm tqifh (6) qifh &dSw,fvkYd
cGJjyxm;w,f/
(1) odrI tqifh
(2) em;vnfrI tqifh
(3) toHk;csrI tqifh
(4) cGJjcrf; pdwfjzmrI tqifh
(5) qufpyfMunfhjrifrI tqifh
(6) oHk;oyf qifjcifrI tqifh
qdkjyD; tqifh (6) qifheJY jyxm;w,f/

Key Words
knowledge tod ^ odjcif;
arrange pDpOf owfrSwfonf
comprehension em;vnfjcif;
divide cGJjcm;onf
application toHk;csjcif;
justify n§donf
analysis cGJjcrf; pdwfjzmjcif;
integrate aygif;pnf;onf
pmzwform;odkU 413
synthesis qufpyfMunfhjrifjcif;
modify tqifhjr§ifhonf
evaluation oHk;oyf qifjcifjcif;
rearrange jyefvnftpDtpOfcsonf
define t"dyÜm,fowfrSwf
substitute tpm;xkd;onf
list pm&if; jyKpk
plan tpDtpOf
describe azmfjycsuf
create zefwD;onf
identify o½kyfcGJjcif; trsKd;tpm;cGJjcif;
design yHkpHcsonf 'DZdkif;csonf
name trnf owfrSwfjcif;
invent wDxGifonf
explain &Sif;vif;jyonf
incorporate jyefvnf pkpnf;onf
summarize tESpfcsKyfonf
decide qHk;jzwfonf
discuss aqG;aEG;onf
rank tqifh owfrSwfonf
interpret teufazmfonf
test prf;oyfonf
demonstrate o½kyfjyonf
measure wdkif;wmonf
solve ajz&Sif;onf
compare EIdif;,SOfonf
classify twef;tpm; owfrSwfonf/
support axmufyHhonf
414 rif;aoh
discover &SmazGawGU&dSonf
conclude ed*Hk;csKyf tESpfcsKyfonf
Breakdown jiif;onf NzKdonf zsufonf
Distinguish ydkif;jcm;-odjrifonf
Prioritize tvsifusrIudk owfrSwfonf

odrI
bmudkyJ a0zefcsif ydkif;jcm;csif pdppfcsifygap/ odwJht&mudkyJ
a0zefvdkY&w,f/ odwJht&mudkyJ ydkif;jcm; pdppfvdkY&w,f/ odrxm;wJh
t&mudk a0zef ydki;f jcm;vdkY r&bl;/ odrxm;wJth &mudk a0zef ydki;f jcm;&if
wwfa,mifum; &rf;&T;D jzpfwwfw,f/ 'ghaMumihf bmudkyJ a0zefcsicf sif
oHk;oyfcsifcsif odatmif yxrqHk;vkyf&r,f/ odwJh t&mudkrS a0zef
Edkifw,f/ ydkif;jcm; pdppfEdkifw,f/ rodyJ a0zefw,fqdk&if &rf;MudwfyJ
jzpfr,f/

em;vnf;rI tqifh
odxm;wJt h &mudk ajcajcjrpfjrpf em;vnfatmif vkyx f m;&r,f/
tay:,Htod rSwo f m;xm;wJh todtcsKUd [m em;vnfrI r[kwaf o;bl;/
aeYwdkif; bk&m;&dScdk;&if bk&m;*kPfawmf &Gwfw,fr[kwfvm;/ t&[H
*kPfawmf b*0g*kPfawmf pojzifh &dSw,f/ &Gwfom &GwfwwfjyD;
t"dyÜm,fteufudk em;rvnf&if b,fvdkvkyf tusKd;rsm;rvJ/ a0zef
ydki;f jcm;r,fqkd&if em;vnfzkdY 'kw,
d vdktyfw,f/ em;vnfwJh t&mudkrS
aumif;aumif; pdppfEdkifr,f/ oHk;oyfEdkifr,f/ tay:,H [dkpyfpyf
'Dpyfpyf tod[m a0zefykdi;f jcm;rIukd aumif;aumif; vkyv f kdY r&Edkib
f l;/
vkyfw,fqdk&ifvnf; vGJEdkifw,f/ rSm;Edkifw,f/

toHk;csrI tqifh
&nf&nfvnfvnf em;vnfrS udk,&hf UJ vufawGUb0rSm toHk;cswhJ
tcg ydkoifhawmf rSefuefEdkifw,f/ odxm;wJh t&m[m olUcsnf;ae&if
pmzwform;odkU 415
bmwefzkd;rSjzpfrvmbl;/ todukd toHk;cs&r,f/ toHk;jyK&r,f/ toHk;
csrS toHk;usw,f/ toHk;usrS wefzdk;&dSw,f/
wcsKUd todawGu vufawGUtoHk;csrMunfb h J &nf&nfvnfvnf
em;rvnfEkid b f ;l / a*gwru opömw&m;udk awGUjyD; jzefcY sw
d hJ om"uudkyJ
MunfhMunfhyg/ edAÁmefa&mufaMumif;tusihaf umif;udk r*¾i&f Spyf g; w&m;
udk&mS azGw,f/ awGUawmh usiMhf unfw h ,f/ usiahf wmh odw,f/ em;vnf
w,f/ odawmh em;vnfawmh aygufajrmufoGm;w,f/ jyD;awmh r*¾
vrf;pOfudk a[mMum;jzefYcsdw,f/ a*gwr[m oludk,fwdkif usifhjyD;
odjyD; y,foifw h mudk y,fjyD;awmhrS w&m;OD; "r®pMumudk vSnw hf ,fav/

cGJjcrf;pdwfjzmrI tqifh
½IyfaxG;wJh tjzpftysufawG jyóemawGudk cGJjcrf;pdwfjzmjyD;
Munfjh rifEikd rf I tm;enf;&if tjrifEkywf ,f/ a*gwr bk&m; a[mMum;cJw h hJ
w&m;awmfawGudk yxroHCm,emwifawm jcif;awmif;oHk;awmif;
cGJjyD;pDpOfvkduw f ,f/ okwf 0denf; tbd"r®m qdkjyD; cGJjcm;w,f/ aemuf
awmhxyfcGJjyefw,f/ okwrf Sm okH;usr;f 0denf;rSm ig;usr;f tbd"r®mrSm
ckESpfusrf; qdkjyD; xyfcGJw,f/ 'g[m bmudk jyovJqdk&if trsKd;tpm;
cGw
J ,f/ wl&mwl&m tpkawG cGw J ,f/ aemufxyf tydki;f vdkuf tydki;f vdkuf
xyfcGJjyD; &Sif;vif; jyw,fqdkwJh oabmudk ajymwm/
tawG;tpOfawGudk tpDtpOfcswm b,f[mta&SU b,f[m
taemuf owfrSww f m[m cGJjcrf; pdwjf zmwmjzpfygw,f/ wpfckeJYwpfck
nd§wm jyefqifwm tpDtpOfcswm awGu cGJjcrf; pdwjf zmwJh ud&, d mawG
jzpfw,f/ tawG;awGu ½IyfaxG;ae&if tajzrxGufbl;/ todawGu
&Sif;vif;aerS jzpfr,f/ todawG tcsuftvufawGudk tpDtpOfuse
atmif olUtydkif;vdkuf tydkif;vdkuf u@tvdkuf trsKd;tpm;tvdkuf
cGJjcrf; pdwfjzmwwf&w,f/ 'g[m pOf;pm;enf;rSm odyfta&;ygw,f/
416 rif;aoh
qufpyfMunfhjrifrI tqifh
qufpyfMunfhwwfzkdY cufw,f/ todwpfvHk;&zdkYu cufw,f/
todESpfvHk;&zdkY ydkcufw,f/ todrsm;rsm;&zdkY ydkcufw,f/ 'gayr,fh
tcufqHk;&dSw,f/ todawGudk qufpyfMunfhwwfzdkYcufw,f/ tod
wpfvHk;eJYwpfvHk; b,fvdk qufpyfaew,f/ b,fvdk tjyeftvSef
aus;Zl;jyKaew,fqkw d mudk eufeufeeJ J em;vnfzkYd cufw,f/ todawGu
jyefUusJae&if bmrSoHk;vdkY r&bl;/ todawGu [dkwpfp 'Dwpfp z½dkz&J
jzpfae&ifvnf; vufwavm xkwfoHk;zdkY cufw,f/ todqdkwmudk
pkpkpnf;pnf;xm;zdkY ta&;MuD;/ [dkae&m pyfpyf pyfpyf 'Dae&m pyfpyf
pyfpyfeJY bmrSoHk;vdkY r&bl;/
ajcajcjrpfjrpfodxm; em;vnfxm;zdkY vdkw,f/ acwfopfrSm
owif;eJY enf;ynmawG wdk;wufvmw,f/ vlrIuGe, f ufawG rsm;jym;
vmw,f/ zGHUNzKd;vmw,f/ owif;wpfck&zdkY odyfrcufbl;/ urÇmU
taemufbuftjcrf;u tjzpftysufawGudk puúefYydkif;twGif;rSm
wpfurÇmvHk;u odEkid af ejyD/ owif;awG tcsut f vufawG todawGu
½Iyaf xG;vmw,f/ tjyefu Y s,vf mw,f/ owif;awG tcsut f vufawGukd
vlwdkif; tvQHty,f &EdkifaejyD/ 'gudk olvnf;od ukd,fvnf; odwm
jzpfwJhtwGuf xl;jcm;wJh tod&dSw,fvdkY ajymvdkY &Edkifovm;/
uGefjzL;&Syfu ajymzl;w,f/ yef;&eHYudk &I&dIufEdkifwm teHYcH
tm½Hkaumif;wm r[kw/f awmifwef;MuD;udk jrifEkdipf Gr;f &dSwm tjrifpl;
&Swm r[kwfwJh/ acwfrDSwJh enf;ynmacwfrSm owif;awG tcsuf
tvufawGudk vlwdkif;&EdkifaejyD/ 'gudk ig odvSjyD/ wwfvSjyDvdkY
rcH,o l ifah wmh/ olrsm;xuf xl;jyD;odxm; em;vnfxm;wJh t&mawG&rSd S
olrsm;xuf acgif;wpfvHk;omw,fvdkY qdkvdkY &r,f/
owif;awG tcsuftvufawG todawGudk qufpyf Munfhjrif
wwfjcif;u odrItqifh em;vnfrI tqifhawGxuf ydkjyD; eufeJw,f/
ydkjyD; odraf rGUw,f/ ydkjyD; em;vnf&cufw,f/ todwpfckcsi;f pD qufpyf
jzpfwnfaeyHk tcsut f vufawG wpfckckukd wpfck tjyeftvSef axmufyhH
pmzwform;odkU 417
wnfrSDaeyHk aus;Zl;jyKaeyHkawGudk qufpyfjyD; odwm wu,fh ynm
tqifhudk a&mufvmjyDvdkY qdk Edkifygw,f/

oHk;oyf qifjcifrI tqifh


oHk;oyfw,f qifjcifw,fvdkY ajymwJh ae&mrSm qHk;jzwfcsufcs
w,f/ twnfjyKw,f/ tqifhowfrSwfw,f/ prf;oyf ppfaq;jyD;
aumufcsucf sw,f wdik ;f wmw,f/ tESpcf sKyw
f ,f/ EIid ;f ,SOo
f ;kH oyfw,f/
axmufcHw,f/ uefYuGuw f ,f/ umuG,w f ,f/ jiif;w,f pwJh pum;
vHk;awGeYJ wGq
J ufvmw,f/ oHk;oyfqifjcifr[ I m a0zefykid ;f jcm; pdppfr&I UJ
aemufqHk; tqifhjzpfw,f/ olu tajzwpfckudk xkwf&awmhr,f/
qHk;jzwfcsufwpfckudk cs&awmhr,f/ olUrSm wduswJh jy|mef;csufawG
tudk;tum;awG taxmuftxm;awG oufaojycsuaf wG ygvm&awmh
r,f/ a&S;tpOfu vkycf JhwJhord I em;vnfrI qufpyfrIawG[m aemufqHk;
aumufcsufawG twGuf taxmuftyHhawGjzpfygw,f/ odrIcsKdU&if
oHk;oyfqifjcifrIrSm csKdUr,f/ em;vnfrI csKdU&if tajz&SmwJh ae&mrSm
csKdUr,f/ qufpyfawG;ac: MunfhjrifwwfrI nhH&if ed*Hk;aumufcsufrSm
rSm;Edkifw,f/

pOf;pm;enf;
pOf;pm;enf;awG trsKd;rsKd;&dSw,f/ uRefawmf odoavmuf
wifjy&&if
- Critical Thinking
- Lateral Thinking
- Clear Thinking
- Analytical Thinking
- Creative Thinking
- Logical Thinking
ponfjzifh &dyS gw,f/ a0zef ydik ;f jcm; awG;enf;? jzefx
Y u
G af wG;enf;?
418 rif;aoh
&Si;f vif;vif;awG;enf; cGjJ crf;pdwjf zmawG;enf;? wDxiG zf efw;D jyD;awG;enf;?
,kwådus awG;enf; ponfjzifh&dSygw,f/

awG;wmeJU pOf;pm;jcif;
pdwf&JU OD;wnf&mtwdkif; bm&nf&G,fcsufrS r&dSbJ ½kwfw&uf
pdwuf l;vdkuw f mudk awG;wmvdkY ,lqw,f/ pOf;pm;w,fqkdwmuawmh
&nf&, G cf su&f wSd ,f/ tm;xkwjf yD; tpDtpOfcsjyD; &v'fwpfckukd &atmif
pdwt
f vkyaf y;wmudk pOf;pm;wmvdkY uRefawmf ,lqygw,f/ bm&v'frS
rxGuf yJ pdwful;wJh&m awG;wm[m ysHUvTifhwJhoabmjzpfw,f/
pdwful;,OfwJh oabmjzpfw,f/ 'g[m pdwful;wJh tqifhrSm &dSaeyg
w,f/ pOf;pm;wm r[kwfao;ygbl;/ pOf;pm;wmeJY awG;wm[m
wlovdkvdkeJY rwlbl;qdkwmudk owdcsyfjyD; Munfhoifhw,f/

jyóem ajz&Sif;enf; ^ qHk;jzwfcsuf csenf;


jyóemwpfckudk ajz&Sif;wJh ae&mrSm tawG;axmifh (2) ckeJY
,SOfquf&w,f/ (1) a0zefydkif;jcm;awG;wmeJY (2) zefwD;wDxGifjyD;
awG;wm/ 'DESpcf k&JUqkHwJh trSwrf Sm jyóemawG qHk;jzwfcsuaf wG yDjyif
vmwwfw,f/ a0zefykid ;f jcm;rIu jyóem&JU t&if;tjrpfeYJ taMumif;udk
cGJjcrf;pdwfjzmjyD; Munfhvdrfhr,f/ wDxGifzefwD;wwfwJh ÓPfu tdkif'D
,mtopfawGudk ay;vdrfhr,f/ 'g[m enf;vrf;topfawGeJY jyóem
ajz&Sif;enf;awG &vmwwfw,f/
pmzwform;odkU 419
tawG;axmifh ESpfckpvHk;&JU qHkcsufu udk,fh&JU pOf;pm;enf;rSm
&dSw,f/ tawG;yHkpHawGukd jyóem csO;f uyfwJhae&mawGrSm ydkjyD; tH0if
cGiuf satmif awG;vmEdkiaf vav jyóemajz&Si;f enf;awGu yDjyifxd
a&mufvmavavvdkY ajymvdkY&w,f/

ydkif;jcm;a0zefzdkUtwGuf vdktyfcsuf
twåudk ausmfjyD; MunfhEdkifap
xdxda&mufa&muf o½kyfcGJEdkifzdkY ta&;MuD;ygw,f/ oHk;oyfzdkY
tESpfcsKyfwwfzdkYqdkwJh pGrf;&nfawGu a0zefydkif;jcm; pdppfEdkifpGrf;udk
taxmuftul jyKw,f/ udk,u hf k,
d w
f iG ;f rSm tpGaJ wG&w
Sd ,f/ udk,uhf k,
d f
udk,qf kd&if azmhawG;w,f/ olrsm;awGqkd&if zdawG;w,f/ cspw f Jholukd
azmhawG; rke;f wJholukd zdawG;wm[m vlUtwåygyJ/ a0zefykdi;f jcm;wwfzkdY
twGuf rdrdtwåudk ausmfvGefjyD; MunfhEdkif&r,f/ Munhfwwf&r,f/
vlawG pum;ajymMu&if olrsm; raumif;aMumif; udk,f aumif;aMumif;
ajymwwfMuw,f/ 'gawG[m twåtay:rSm t&if;cHwJh tjyKtrlawG
jzpfw,f/
tcsuftvufudk pHkatmifpk ay;xm;csufudk pHkatmif pk
pOf;pm;a0zefwJh ae&mrSm taMumif;tusK;d tcdkit f vHk &dS&r,f/
*ßGeaf r;ewfued ;f ajymzl;wJh pum;wpfck&Sdw,f/ tcsut f vufawG rpHk
ao;&if qH;k jzwfcsucf szYkd aemufqw k x
f m;ygw,f qdw
k hJ pum;jzpfygw,f/
tajzxkwfwJhae&mrSm ay;xm;csufawG rpHkvif&if udk,fxkwfwJh
tajzawGu rodudef;awGeJY xGufvmrSmjzpfygw,f/ rodudef;awG
(x- factor) awGygaewJh tajz[m b,fvkdvkyf toHk;wnfhygawmhrvJ/
ude;f *Pef;wdwu d sus rxGuw f hJ tajz[m jyóemudk ajz&Si;f wJah e&mrSm
toHk;0ifyghrvm;/ xda&mufyghrvm;/ 'gudk pOf;pm;oifhygw,f/
tcsut f vufawG pHkjyD;awm azmfjrLvm aumif;aumif; rqkyu f kdix
f m;
&ifvnf; tajzawGxGufvmrSm r[kwfygbl;/ aumufcsufawG[m
jyóemajz&Sif;wJh ae&mrSm xda&mufzdkY
420 rif;aoh
eHygwf (1) tcsut f vuf pHk&r,f/ ay;xm;csuu f kd pHkpHkvifvif
jznfhxm;Edkif&r,f/
eHygwf (2) azmfjrLvmaumif;&dS&r,f/ oabmw&m;awG &dSxm;
&r,f/
oabmw&m;awGeJY tcsuftvufawG pkaygif;jyD; tajzudk
wGux f w
k wf wf&r,f/ 'g[m jyóemwpfct k wGuf tajzxkwef nf;ygyJ/
- How to learn
- How to think
- How to do
b,fvkd avhvm&rvJ odwJh olu b,fvkd awG;&rvJ qdkwmudk
odw,f/ b,fvdk awG;&r,fqdkwJh pOf;pm;enf; odwJholu b,fvdk
vkyf&r,fqdkwmudk odw,f/ bmvkyf&r,fqdkwmudk odw,f/
jyóemudk ajz&Sif;wJh ae&mrSm tcsuftvufawGudk acgif;xJ
pkjyKH rSwof m;xm;wmudk a&SmifMuOf&r,f/ 'g[m OD;aESmufukd av;yif
apvdkY jzpfygw,f/ rSwfÓPfudk tm;udk;vGef;wJh olawG[m ywf0ef;
usirf Sm odyaf wmfvkduw f mvdkY csD;usL;cH&ayr,fh wu,fhjyóemawGukd
qHk;jzwf ajz&Sif;wJhae&mrSm tpGrf;tp tm;enf;ygw,f/ rSwfOmPfudk
vdktyfwm xuf ydkjyD; tm;rudk;ygeJY rSwfÓPfudk vdktyfwmxuf
ydkjyD; rrSDcdkygeJY/ rSwfxm;wmawG rsm;vGef;&if pOf;pm;wJhae&mrSm
acgif;u *srfh jzpfoGm;wwfygw,f/ vdktyfwmawGtwGuf &nfnTef;
rSwfÓPfawGyJxm;yg/

pHEIef;
a0zefykdi;f jcm;rI vkyEf kdizf kdY pHEIe;f awG&Sdw,f/ 'DpHEIe;f awG &dSw,f
qdk&if a0zefykid ;f jcm; pdppfruI kd aumif;aumif; vkyEf kid w f ,fvkYd qdkEkid rf ,f/
- &Si;f vif;rI wdusrI bufrvdku^f tpGJuif;rI qufpyfawG;ac:
Edikf rf I eufeufeJeJawG;rI us,u f s,jf yefYjyefY &IjrifwwfrI taMumif;tusK;d
nDnDnTwfnTwf pOf;pm;wwfrIeJY rQrQww MunfhjrifwwfrIawGu
a0zefydkif;jcm; pdppfwwfrIudk aus;Zl;jyKaxmufyHhygvdrfhr,f/
pmzwform;odkU 421
tcktcHrsm;
a0zefykdi;f jcm;wmudk [efYwm;wJh tcsuaf wG&Sw d ,f/ jyifyuae
wm;qD;wJh t&mawGeJY udk,w f Gi;f uae [efYwm;ckcHaewJh t&mawGqkdjyD;
tMurf;zsif; (2) rsKd;cGJjyD;MunfhEdkifw,f/ t"duckcHaewJh twm;tqD;
(5)csu&f wSd ,f/ 'gudk puf0ef;eJY azmfjyw,f/ puf0ef;awGukd azmufxu G f
jyD; awG;ac:Edkirf S a0zefykid ;f jcm; pdppfjcif;tppfukd &r,fvkYd ,lq&w,f/
(1) twåpuf0ef;
(2) todkif;t0dkif; puf0ef;
(3) aMumif;usKd;rnDwJh xifjrifcsuf puf0ef;
(4) qE´pGJ puf0ef;
(5) orm;½dk;us puf0ef;

(1) twåpuf0ef;
twåpuf0ef;rSm t"duygaewJht&mu udk,u f sK;d pD;yGm; tajccH
pOf;pm;enf;eJY tpGJ*wdawGeJY pOf;pm;jcif;awG jzpfw,f/ *wdrSm (4)
rsKd;cGJxm;w,f/ cspf&if rkef;&if aMumuf&if rod&if bufvdkufwwf
w,f/ 'g[m twåpuf0ef;rSm t"duusw,f/ twåpuf0ef;uae
azmufxGufjyD; pdppfawG;ac:rI rvkyfEdkif&if tppftrSefudk jrifatmif
rMunfhEdkifawmhbl;/

(2) todkif;t0dkif; puf0ef;


trsm;rdk;cg;a&aomufwmudk vdkurf aomufwJhol[m tifrwef
enf;w,f/ &Sm;w,f/ ynm wwfygw,fvkdY ajymwJh vlawGawmfawmf
rsm;rsm;awmif todki;f t0dki;f &JU qGJiifrI'Pfukd vGwaf tmif r½ke;f Edkibf l;/
tkyfpkawG;uae ausmfatmif MunfhEdkifzdkYqdkwm avhvmrI avhusifhrIeJY
owdw&m;udk rjywfay;Edkirf Som jzpfEkdiv f rd hrf ,f/ vltkypf kMuD; MuD;&if
MuD;rm;oavmuf tkypf kawG;[m ydkjyD; MoZmvGrT ;f rdk;Edkiaf vav jzpfw,f/
trSm;udk MumMumajym&if trSejf zpfvmwwfovdk trSm;udk vlawmfawmf
422 rif;aoh
rsm;rsm;u ,HMk unfprJG w S af e&ifvnf; trSm;[m trSev
f Ykd jrifvmwwfw,f/
'g[m a0zefykdi;f jcm; pdppfwJhÓPfukd t"duowfaewJh puf0ef;jzpfyg
w,f/
todik ;f t0dik ;f &JU puf0ef;u MoZmodyMf uD;w,f/ azmufxu G &f cuf
w,f/ tjrpfwG,frIvnf; odyftm;aumif;w,f/ ynmwwfygw,f
qdk½HkavmufeJY azmufxGufvdkY r&Edkifbl;/

(3) aMumif;usKd;rnDwJh xifjrifcsuf puf0ef;


udk,hpf wd xf JrSm udk,u f kd,w f kdif bmrSe;f rodyJ xifjrif,lxm;wJh
txifawG tjrifawG ,lqcsuaf wG &daS ew,f/ wpfcgw&H udk,q hf E´tpGJ
awGuyJ aMumif;usKd; nDnTwfjcif; rnDnTwfjcif; awGudk MunfhraebJ
,lqvdkufwJh xifjrifcsufawG &dSw,f/ 'gu udk,fhpdwfrSm jzpfaewJh
pdwt f pOfukd rjywfowdeJYcsO;f uyfjyD; Munfhae odaerSjzpfr,f/ owdrS
ruyf&if aMumif;usKd; rnDwJh xifjrifcsufawG&JU vTrf;rdk;rIatmufrSm
udk,fhtawG;awG ½kef;rxGufEdkifbl;jzpfaer,f/ b,favmufowd&dS&dS
todcsKUd &ifvnf; aMumif;usK;d rnDwJh xifjrifcsuaf wG jzpfvmEdkiw f ,f/
owdet YJ oduk, d OS jf yD; MunfEh kid rf S xifjrifcsuf puf0ef;uae azmufxu G f
EdkifrSm jzpfw,f/

(4) qE´pGJ puf0ef;


,HkMunfpGJrSwx f m;wJh0g' udk;uG,&f m bmomw&m; pwJh t,l
tpGJawGu udk,hf&JU tawG;yHkpHukd vTr;f rdk;w,f/ t,lpGJ 0g'pGJ udk;uG,f
,HkMunfrI tpGaJ wGu acscRwf&cufw,f/ udk,u hf k,
d uf k,d f awmfveS af &;
vkyEf kdirf S udk,ht
f wå qE´pGJawGuae azmufxGuEf kdiv f rd hrf ,f/ t,l0g'
tpGJawGu Edkiif Ha&;0g'jzefYrIawGuaewpfqifh udk,hfpw d x f JrSm pD;qif;
vmw,f/ udk;uG,&f m t,l0g'awGu arG;zGm;vmpOfuwnf;u tarh
&ifciG xf rJ mS oGwo f iG ;f cHxm;&w,f/ vlrt I odki;f udk,w f kid uf vlr"I avh
vlrI tusihpf ½dkuaf wGukd i,f&G,pf Ofuwnf;u rodrom oGwo f Gi;f cH
pmzwform;odkU 423
xm;&wmawG u touf M uD ; wJ h t xd rod r om tpG J M uD ; tjzpf
uyfygvmw,f/
vlawG[m Edkiif Ha&;jy|mef;csuaf wG bmoma&; jy|mef;csuaf wG
vlrIjy|mef;csufawG&JU oGwf oGif; odrf;oGif;rIudk rodroma&m
odoo d moma&m tjrJcaH e&w,f/ 'gudkvnf; olwu kYd k,
d w
f kid f owdrxm;
rdbl;/ wpfcgw&Hvnf; 'DoGwo f Gi;f rIukd ausauseyfeyfMuD; cH,laewJh
olawGawmif &dSao;&JU/ udk,hOf mPfeJY udk,pf Of;pm;wwfrIukd ckcHwm;qD;
wJh pwkw¦ajrmuf tm;MuD;wJh qE´pGJ puf0ef;jzpfygw,f/

(5) orm;½dk;us puf0ef;


tpOftvm orm;½d;k us abmifxrJ ae½ke;f xGuzf Ykd rMudK;pm;olwikd ;f
orm;½dk;us puf0ef;twGi;f rSm aowJt h xd aexdkio f mG ;&w,f/ a&S;xHk;u
vkyfcJhvdkY tckvnf; a&S;xHk;udk ry,fbJ vkyf&r,fqdkwJh tusifhu
orm;½dk;us puf0ef;rSm aygufzmG ;wJh tusijhf zpfw,f/ orm;½dk;uspuf0ef;
u a&S;uqdkwJh taMumif;jycsufeJY csKyfudkifxm;w,f/ udk,fav;pm;
,HkMunf&wJh olawGu vkyfvdkYqdkjyD; udk,fudk,fwdkifvnf; olwdkYvdk
vdkuv f kyaf tmif pD&ifxm;w,f/ aMumif;usK;d rnDnTwaf pumrl olrsm;
awGvnf; 'Dvykd J vkyMf uwmyJ qdw k hJ taMumif;jycsuef YJ vdu k vf yk w
f mvnf;
&dSw,f/ orm;½dk;usabmifxJrSm aexdkif&wm tEå&m,fuif;w,f
vHkjcHKw,fvdkY vlUrodpdwfu ,lqxm;w,f/ rodpdwfudk,fwdkifu
vHkjcHKrIuif;rSmudk rvdkvm;bl;/ pdeaf c:rIukd aMumufw,f/ pGeYfpm;rIukd
aMumufw,f/ 'ghaMumifh azmufrxGu&f b J ;l / pderf ac:&Jb;l / orm;½dk;us
tawG; abmifxJuae azmufxGuv f kduwf Jh tcg oufaomifhoufom
r&dwS hJ ZHkxJ a&mufomG ;ovdk cH pm;&w,f/ rvHkjcHKawmhovdkcpH m;&w,f/
'ghaMumifhvnf; udk,faeaeus ae&mxJrSmyJ ausmufcsjyD; aew,f/
'g[m orm;½dk;us puf0ef;&JU twkyftaESmifyJ jzpfygw,f/
orm;½dk;us puf0ef;&JU twkyt f aESmifuae ½ke;f rxGuEf kdio f a&GU
a0zefrIvnf; rvkyEf kid b f l;/ ydki;f jcm; pdppfwJh tvkyu f kdvnf; rvkyEf kdif
424 rif;aoh
awmhbl;/ orm;½dk;us puf0ef;[m aeYpOfaewdki;f tcsed w
f kdi;f ae&mwdki;f
vlUtodkif;t0dkif;xJrSm aewJh vlwdkif;udk tjrJwrf; ckcHwm;qD;aewJh
tawG;uefo Y wfrI tpOfjzpfw,f/ 'gudk owdrxm;rdwhJ olwkid ;f uawmh
vltkyfMuD;aemuf vdkuf&vdrfhr,f/ vltkyfMuD;aemufudk a,mifjcmjcm
vkdufaewJholwdkif;u orm;½dk;us puf0ef;xJrSm tusOf;usaewJhol
awGyJ jzpfw,f/
taxGaxG twm;tqD;rsm;
- tcsuftvuf pHkpHkvifvifr&&if
- pmzwftm;enf;&if avhvmpl;prf;rI tm;enf;&if
- em;axmifEdkifpGrf;edrfh&if
- bufvdkuf&if
- tpGJtvrf;MuD;&if
- twåpGJ jyif;xef&if
- tkyfpkawG;uae azmuf rxGufEdkif&if
- (*g&0) ] *g } wmudk om,m rSdef;armae&if
- taMumif;rJh wkyae&if
- taMumif;rJh uGJxGufae&if
- a'opGJpdwf tm;MuD;ae&if
- oabmxm; ao;odrf&if
- tjrJydwfxm;wJh pdwftrltusifh&dSae&if
- r,HkMunf&wJh taMumif;awG&dSae&if
- aMumif;usKd;rnDwJh xifjrif ,lqcsufawG &dSae&if
- orm;½dk;us abmifxJu rxGufEdkif&if
- vufawGUudkcsnf; csnf;uyfvGef;ae&if
- tpGJpdwf tm;MuD;&if
- a&wdkudkyJ MunfhjyD; awG;&if
- jrifcsifwmudkyJ a&G;jyD; MunfhwwfwJh tusifh&dSae&if
- rSwfcsifwmudkyJ a&G;rSwfwwfwJh tusifh&dS&if
pmzwform;odkU 425
- pdwfcHpm;rI jyif;xefvGef;&if
- udk,fhudk,fudk vdrf&if nm&if vSnfhpm;&if
- ajymif;&rSmudk aMumufae&if
pwJh t&mawGu a0zefydkif;jcm;pdppfrIudk [efYwm;wJh p½dkuf
tusifhawG jzpfw,f/ udk,fhrSm 'DtusifhawG &dSovm;qdkwmudk owdeJY
ar;Munfhapcsifw,f/
0dbZÆ0g'D&JU oGifjyif vu©Pm
v zGifhxm;wJh pdwf

v ½dk;om;rI "mwfcH

v owåd eJY pdwfaZmxufoefrI

v owdtjrJ uyfaewJh tusifh

v a0zef qef;ppfrIudk MudKqdkurf;vifhwJh pdwfxm;

v vGwfvyfol trSDtcdk uif;ol

tjcm;olawG&JU tjrif ,lqcsuf xifjrifcsufawGudk tjrJwrf;


zGixhf m;wJh pdwef cYJ sO;f uyfavh&o Sd &l UJ vu©Pm[m 0dbZÆ0g'D wpfa,muf
&JUoiG jf yif jzpfw,f/ igvnf; rSm;wwfw,f igvnf; rSm;Edkiaf cs&w Sd ,fvkYd
tjrJEv S kH;oGi;f ½Ijrifwwfwo hJ &l UJ ½dk;om;wJh twGi;f "mwfc[ H m 0dbZÆ0g'D
&JUoiG jf yifjzpfw,f/ jyóemawG ½Iyaf xG;rIawG pdeaf c:rIawGukd owdå&&Sd dS
&ifqdkifwwfwJh ol&JUpdwfu 0dbZÆ0g'D&JU oGifjyifjzpfw,f/ olUrSm
tcuftcJawGukd ausmv f Tm;zdkY xufoefwJh pdwaf Zm tjrJued ;f atmif;ae
wwfw,f/ udk,hfukd,w f Gi;f u qE´pGJ twåpGJawGukd owdw&m;eJY tjrJ
Munfh½ xde;f odr;f wwfol[m 0dbZÆ0g'D&JU oGijf yifjzpfw,f/ tjcm;ol
awGu a0zef qef;ppfaewmudk tjrJ vufurf;MudKqdkaeol[m 0dbZÆ0g'D
&JU vu©Pmjzpfw,f/ oabmxm;tjrif rwlwmawGudk aMumuf&GHU
jiif;qefraebJ vGwv f yfwJh oabmxm; tjrifawGukd em;vnfvufcH
wwfwphJ w d f MoZmvTr;f rd;k rI 0g' oGwo f iG ;f cH&rIawGuae tjrJvw
G af jrmuf
atmif MudK;pm;aewJh vGwv f yfolwpfa,muf[m 0dbZÆ0g'D&JU oGijf yif
jzpfw,f/
426 rif;aoh
a0zef ydkif;jcm; pdppf&if bm&rSmvJ bmjzpfrSmvJ qdkwJh ar;cGef;
&dS&if ajzMunfh&atmif/
eHygwf (1) udk,fh&JUaeYpOfb0rSm olrsm;acgif;eJY touf&Sifp&m
rvdkawmhbl;/ udk,fhtm;udk,fudk; udk,fhÓPfeJYudk,f &yfwnf &Sifoef
Edik w
f hJ olwpfa,mufjzpfvmr,f/ vGwv f yfwo hJ w
l pf a,mufjzpfvmr,f/
wpfckckudk rSDcdk uyf&yf&SifoefaewJh uyfyg;aumiftjzpfuae vGwf
ajrmufvmr,f/ olrsm; ESmacgif;aygufeYJ touf&iS w f hJ ol rjzpfawmhb;l /
udk,hfajcaxmufay:udk,f &yfwnfEkdiw f Jholjzpfvmr,f/ olrsm;wum
xuf acgif;wpfvHk;omwJh oljzpfvmr,f/ udk,hft,ltq udk,fhb0
cH,lcsuf udk,fh,HkMunfcsufawG cdkifrm touf0ifvmr,f/
eHygwf (2) vkyfief;cGifrSm xda&mufwJh pGrf;&nfawG &vmr,f/
tjrJ olrsm;cdki;f wmudkvkyaf e&r,fhol r[kwaf wmhbl;/ OD;aqmifwJhol
tjzpf trsm;u vufcHvmr,f/ acgif;aqmiftjzpf ae&may;vmMu
vdrfhr,f/ udk,fvkyfwJh tvkyfawG ydkxda&mufvmvdrfhr,f/ udk,fh[m
a0;a0;udkjrifEdkifwJhol tajrmftjrif&dSwJholtjzpf jzpfvmjyD; tcGifh
tvrf;awGu udk,fhqDudk qdkufqdkuf jrdKufjrdKufa&mufvmvdrfhr,f/
eHygwf (3) wu,f ynmwwfwJholjzpfvmr,f/ omref bGJU&
ynm wwfwJhrnfumrwå ynmwwftqifhuae wpfqifhjrifhvmwJhol
jzpfr,f/ ,xmblwusus oHk;oyfqifjcifEdkifwJh todÓPfrsKd; &vm
vdrhrf ,f/ vlUb0udk&vmwm udk,hyf kdit f odukd twwfEkid q f Hk; tjrifhqHk;
a&mufatmif &SmazGzdkY r[kwfvm;/ b0rSma&m todÓPfrSma&m
olrsm;aemufvu kd f rjzpfawmhb;l / vltyk Mf uD;aemuf a,mif0g;vdu k af e&wJh
vltjzpfuae uif;vGwfvmvdrfhr,f/
'gawGu a0zef ydki;f jcm; pdppfjcif;&JU &v'fawG jzpfaumif;jzpfrmS
aygh/
pmjyD;csdef - n 10 ; 06 (20 atmufwdkbm 2016 ^ 0ef;odkNrKdfU)
p
avhvmrI enf;em (4) &yf
LEARNING METHODOLOGY
avhrSvmonfqkdaom pum;&dSonf/ uRefawmfhwkdYxHokdY atmif
jrifrIrsm;vmzdkY avhvm&rnf/ avhusihf&rnf/ avhvmrIESihf avhusihfrI
onf atmifjrifrItwGuf tc&musonf/ avhvmrIrSm yHkpH (4) rsKd;
&dSonf/
(1) pOfqufrjywfavhvmrI
(2) b0wpfavQmufvHk; avhvmrI
(3) eufeufeJeJ avhvmrI
(4) us,fus,fjyefYjyefYavhvmrI
r&dSwmxuf rodwm cuf/ rodwmxuf rvkyfwm cuf/
rvkyw f mxuf rvkycf siw f m ydkcuf/ rvkycf sif wmxuf vkycf siaf ,mif
aqmifwmu tcufqHk;/
r&dSwmxuf rodwmcuf/ rodwmxuf rodcsifwm ydkcuf/
rodcsifwmxuf odcsifa,mifaqmifwmu tcufqHk;/ odcsifa,mif
aqmifaomolu wwfa,mifum;jzpfonf/ bmudrk S jzpfjzpfajrmufajrmuf
rod rSdef;aeol &TD;ol jzD;oljzpfonf/ xdkolrsm;rSm tcufqHk;jzpfonf/
ynmavhvm&mí uRefawmfw h kYd ½dk;om;MurS aumif;onf/ ½dk;om;jcif;u
ynmudk vkyo f nf/ ½dk;om;jcif;onf ynmjzpfjcif; taMumif;jzpfonf/
½dk;om;rS ynmjzpfonf/
428 rif;aoh
(1) pOfqufrjywfavhvmrI
pOfqufrjywf avhvmrIonf ta&;MuD;onf/ vkyEf kdicf Jonf/
aumuf½kd;rD;wdkYu pOfqufrjywf ravhvmEdki/f ZGJr&dSol wpdkurf wfrwf
r&dSolwkdYESihf pOfqufrjywfavhvmrIu rtyfpyf/ ikyrf o d Jwkdif wwfEkdif
zsm;a&muf usm;ukwu f sm;cJ tjrJvIyvf Iy&f G&GESihf wpfukyu
f kyzf wfrSwf
avhvmaerIu pOfqufrjywfavhvmrI\ tavhtusifhjzpfonf/
jywfawmif;jywfawmif; avhvmrIjzifh b,fynm&yfrmS rS rayguf
ajrmufEkdi/f vkyrf ,f vkyrf ,fvkdY ajymrae&/ vkyyf pfvkduw f m aumif;
onf/ vkyrf ,fvkYd ajymaeonf qdkonfuku d rvky&f ao;onfh oabm
jzpfonf/ pdwyf gwke;f avhvmjyD; jyD;vQiff wpfarhwpfarmMuD; ypfxm;
olu [dkpyfpyf 'Dpyfpyf orm;/ pyfpkcsi½f kHoufoufrQom avhvmol[k
ajymEdkifonf/
b,fynm&yfukd avhvm&rvJ qdkonfh tcsed üf rsm;rsm;pyfpkEkdif
avav aumif;avavjzpfonf/ odkYaomf tcsdefwdkif; ae&mwdkif;udk
pyfpkraecsifoihf/ bmudkrS aygufajrmufaomol jzpfEdkifacsrsm;onf/
pOfqufrjywfavhvmrIonf avhvmrI\ tajccH tkwfjrpfjzpfonf/
atmufoufausaom avhvmrI jzpfonf/ pOfqufrjywfavhvmrIjzihf
rdrdtodudk tkwfjrpfcsEdkifygap/

(2) b0wpfavQmufvHk; avhvmrI


3 L [k oHk;onf/ Life-Long Learning [k ac:onf/ b0
wpfavQmufvHk; avhvmrI jzpfonf/ xdkvlrsK;d tzdkY avhvmrIonf vkyf
,ljcif; r[kw/f taoG;tom;xJu avhvmrIcsijf cif;u rjywfpD;qif;
aejcif;jzpfonf/ wpfckckukdoad tmif em;vnfatmif vkyaf e&rS auseyf
aeoljzpfonf/ aqG;aEG;jcif; qnf;yl;jcif; &SmazGjcif; a[majymydkYcsjcif;
a&;om;jzefYcsdjcif; ikyfaeonfrsm;udk azmfxkwfjcif; paom todaA'
qdkif&mudpö&yffrsm;ESifh rjywfxdawGUaeoljzpfonf/
pmzwform;odkU 429
b0wpfavQmufvHk; avhvmrIonf rvG,f/ vlwdkif;vnf;
rvkyEf kid /f rvkyEf kid o
f nfh taMumif;rsm; rsm;pGm &do
S nf/ tajccHpm;0wfae
a&;twGuf ½kef;uefae&vQiffvnf; rvkyfEdkif/ wpfckckudk tm½Hkrxm;
Edkib
f J orm"drsm; Asmrsm;aevQifv f nf; b0wpfavQmufvHk; avhvmrIukd
rvkyfjzpf/ ywf0ef;usif oli,f csif; taygif;toif;udk vdkufavsmrI
rsm;jym;aevQifvnf; rvkyjf zpf/ wpfckckukdvkyv f Qiff zifrjrJonfhtusihf
pGJaevQiffvnf; b0wpfavQmufvHk; avhvmol rjzpfEdkif/
rnfonfh taMumif;t&mudk avhvmonfqko d nfrmS ta&;rMuD;/
jciftaMumif;udk wpfoufvk;H avhvmí &onf/ yk&u G q f w
d tf aMumif;udk
wpfoufvHk;avhvmvdkY &onf/ jrufyifrsm;taMumif;udk b0wpfckvHk;
avhvmvdkY&onf/ ta&;MuD;onfrSm b,fodkY b,fyHk avhvmoenf;
b,fvdk avhvm oenf;qdkonfh tcsufyifjzpfonf/

aeUpOf tpmpm;ovdk
tu,f'rpform;rsm;tzdkY pOfqufrjywf avhvmrIESifh b0
wpfavQmufvHk; avhvmrIrsm;jzifh tom;usaeonfh tavhtxrsm;udk
awGU&Edkiof nf/ ynm&Siq f kw
d m &Siof efaeaom ynmrsm;&doS u
l kd qdkonf/
ynmrsm;rjywf tjrJ&Sio f efEkdi&f ef todukd aeUpOfxrif;pm; a&aomuf
aeovdk tcsdefrSefrSef pm;ae rS jzpfrnf/ wpfaeYwnf; wpf&ufwnf;
wpfvwnf; wpfESpfwnf; pm;aevdkYvnf; r&/ touf&SifzdkY aeYpOf
yHkrSef oifhwifhrQwpGm pm;aomuf&rnf/

tawmifhvdkuf pm;oHk;rI
pm;onfh tpmrsm; vwfqwf&rnf/ oef&Y iS ;f &rnf/ tr,fpkHoifh
onf/ rQrQww pm;oifo h nf/ ylyal EG;aEG; MoZm"mwf tjynfq h k;H tcsed rf mS
pm;oifhonf/ pm;onfh tpmudk udk,h0f rf;u aMunufatmifcsuEf kdirf S
&ovdk udk,&f Smonfh todtwdki;f tpudk udk,hOf D;aESmufESihf ESvHk;om;u
430 rif;aoh
aMucsuEf kid &f rnf/ pum;vHk;rsm; tawmifv h kud f oGwo f iG ;f aomavhvm
rIonf tpmrausaom ynmudk &apvdrhfrnf/ todraMu tpmraMu
vQiff ynmvdkY b,fodkY ajymEdkifygoenf;/ rajymEdkif/ rajymEdkif/
raMunufaom em;vnfrI odrI qifjcifrIu ynmrjzpf/
pmrsm;udk OD;aESmufxo J kYd tawmifv
h ku
d o
f w
G o f iG ;f rI jzpfpOfom jzpfonf/
þt&mudk ynm[k rxifzdkY vdkonf/

toHk;0ifrI wefzdk; &SdrS


vlonf tpmcsnf; pm;aevdkY r&/ pm;í &aom tm[m&onf
cGeftm;tjzpf ul;ajymif;&rnf/ &&dSaom cGeftm;jzihf cE¨mudk,fxJ tydk
odkavSmifxm;vQiff bmtoHk;usrnfenf;/ toHk;0ifrI wefzdk; r&dSaom
ynm onf wefzdk;r&dS/ rSefaygif;acsmifxJ tvSxnfhxm;&ynmonf
toHk;rus wefzdk;r&dS/ ynmrSefvQiff toHk;jyKEdkif&rnf/ toHk;0ifrI
wefzdk;jrifh&rnf/ ynmonf tvSMunfh&ef r[kwf/ oHk;zdkY jzpfonf/
wpfckckrmS toHk;0ifaerS ynmonf t&ma&mufonf/ t&ma&mufaom
ynmudk a&G;í avhvmoifhonf/
ynmudk a&G;ovdk ynmuvnf; udk,fhudk a&G;vdrfhrnf/ udk,f
avhvmaomynmu udk,b hf 0jzpfvmonf/ udk,ahf vhvmyHku udk,b hf 0
jzpfvmonf/ udk,haf vhvmyHku udk,hb f 0tqifhESihf wefzkd;udk owfrSwf
jy|mef;onf/ ynmudk toHk;csEdkifatmif avhvmrS aumif;onf/
toHk;csrS toHk;usonf/ toHk;usrS wefzdk;&dSonf/
wefzk;d odrS wefzk;d &doS nf/ wefzk;d &daS tmifvnf; wefzk;d odatmif
vkyfae&rnf/

(3) eufeufeJeJ avhvmrI


tay:,Horm;rsm;udk awGUzl;ygvdrfhrnf/ [dkae&mvnf; olwdkY
ygonf/ 'Dae&mvnf; olwdkY ygonf/ olwdkY udk,fol olwdkY odvS
wwfvSjyD[k xifMuonf/ wu,fawmh vl[lí jzpfvmjyD qdkvQiff
bmudkrS tukef tpOfrwwfajrmufEkdi/f tuket
f pOf rwwfajrmufrnfh
pmzwform;odkU 431
twlwl ravhvmbJ aumif;wmyJ[k owfrSwfvdkufvdkYvnf; r&/
tukeftpif rodEdkifaomfvnf; eufeufeJeJ em;vnfrIudk &Edkifonf/
obm0ed,mrw&m;ü avhvmp&mrsm; rukef/ obm0xJrSm
avhvmp&mawG &dSonf/ ynm&yfqdkif&m tm;vHk;onfvnf; obm0
xJrSmom &dSonf/ tvHk;pHkaom ynm bmom&yfrsm;onf obm0xHrS
rSD wnfjzpfwnfvm&onf/ a,mif0g;orm;rsm; bmwpfckrS jzpfjzpf
ajrmufajrmuf yDyjD yifjyif rvkyzf ;l olrsm;onf euferJ I csKUd wohJ jl zpfonf/
tjrJjym,mcwf wnfjidrfrI r&dSjcif;onf eufeJrI csKdUwJhjcif;\
o½kyjf zpfonf/ eufepJ mG avhvmjcif;udk aZmufvku d af om avhvmenf;[k
ac:onf/ a&&csifvQiff tay:,H [dkae&m wl;vdkuf 'Dae&m tay:,H
wl;vdkuf vkyfvdkYr&/ a&wGif;wl;ovdk atmufxJudk EIdufxkwfwl;qGrS
a&udk a&rnf/ wpfckck udk aZmufcsvkyjf cif; aZmufcs avhvmjcif;onf
yDjyifaom ynm&yftwGuf tavhtusifhaumif;jzpfonf/
ig;odkif;rsm;jyD; [if;[kHaom tjzpf ra&mufap&/ taMumif;
t&mrsm;udk jzefYusufavhvm&if; b,fwpfck ESckavmufrSm txl;jyK
avhvmrnf qdkonfudk qHk;jzwfoifhonf/ jy|mef;&rnf/
eufeufeJeJ avhvmrIonf aZmufcsavhvmjcif;/
txl;jyKavhvmjcif;/
a&wGi;f wl;ovdk wpfae&mwnf;rSm tpOfEu dI x
f kwaf vhvmjcif;/
wpfpdkufrwfrwfavhvmjcif;/
wpfckckukd tqHk;pGeq f Hk; odem;vnfatmif &SmazGazmfxkwaf ejcif;
avhvmqef;ppfaejcif; rjywfapmifhMunfhqnf;yl;aejcif; tavhtx
jzpfonf/
eufeJpGm avhvmwwfoltzdkY [dkpyfpyf'Dpyfpyf a,mif0g; rjzpf/
[dv k v
kd yk yf gvm; 'Dvv
kd yk yf gvm; igvnf; rvkyw f wfb;l qdo k rl jzpfawmh/
xdkolonf trsm;tjym; rvkyfEdkifapumrl wpfckckrSm aygufajrmuf
xGef;aygufoltjzpf vlUywf0ef;usifü t&ma&mufolyif jzpfonf/
ta&;ygol t&ma&mufolrsm;onf wpfzufzufrSm yg&*lajrmuf
xl;cRefolcsOf;om jzpfonf/ avhvmMunfhMuygukef/
432 rif;aoh
(4) us,fus,fjyefUjyefUavhvmrI
0g;vHk;acgif;xJ vomaewm raumif;/ udk,ehf ,frmS udk,b f k&if
vkyaf ewmroifh/ wwfEkdio f rQ udk,f A[dkjyKonfh e,fy,fESihf qufpyf
e,fy,frsm;okdY ajcqefY&rnf/ ul;vl; usufpm;&rnf/ txl;ojzihf
ynm&yfqdkif&matmufrS bmom&yfrsm; tm;vHk;vdkvdkudk xdawGUrS
aumif;onf/ qefYusifbuf bmom&yf taMumif;t&mrsm;udkawmif
avhvmqnf;yl;MuqdkvQiff qufEG,faome,fy,f bmom&yfrsm;udk
ajymp&mrvdk/
w½kwfor®wa[mif; usefZDrif;u ajymzl;onf/ odyÜHorm;
rsm;onf 0dZmÆ bmom&yfrsm;udk ydkrkad vhvm zdv
kY ko
d nf/ 0dZmÆ orm;rsm;onf
odyÜHbmom&yfrsm;ESihfykdrkdxad wGU&rS aumif;onf[k ajymzl;onf/ 0dZÆm
orm;rsm;taejzifh odyeHÜ nf;emrsm;jzifh xdawGUygrsm;rS vufawGUusrnf/
odyÜHorm;rsm;uvnf; 0dZÆmbmom&yfrsm;jzifh ydkrdkxdawGUygrS wDxGif
zefwD;rI jrifhrnf/
odyÜHESifh 0dZÆmonf tjyeftvSef tnrn ul;vl;usufpm;aerS
aumif;onf/ cGJxm; uefYxm;&rnfht&m r[kwf/ wDxGifzefwD;rIESifh
vufawGUtoHk;usrIwdkYu ynmudk tay:odkY rçcsDoGm;vdrfhrnf/ us,f
us,fjyefYjyefYavhvmjcif;onf/ jzefYvdkufjcif;jzpfonf/ txl;jyKavh
vmjcif;onf aZmufvdkufjcif;jzpfonf/ jzefYjcif;ESifheufjcif; ESpfck
wGJygrS ynmu taumiftxnfvkduf jzpfvmrnf/ xkvkdux f nfvkduf
jzpfvmrnf/ tHkvkdufusif;vdkuf jzpfvmrnf/
avhhvmrI (4) &yfudk atmufoufauspGm avhusifhom;0apzdkY
vdkonf/ txl;ojzihf i,fi,f&G,f&G,f tcsdefrS avhusifhrS xda&muf
onf/ c&D;a&mufrnf/ acG;MuD;rS vufay;oifvdkYu odyfrwGifus,f/
b0qdkonfh ausmif;ü xm0&ausmif;om;tjzpf avhvmrI av;yg;udk
avhusifhEdkifMuygapukef/
aeYv,f 1; 23
11 Zlvdkif 2017
ususrf; eHygwf wpf ESpf oHk;
vlawG avmufavmufvm;vm; ratmifjrif&wJh taMumif;awG
&dSw,f/ rsm;rSmaygh/ trsm;MuD; &dSEdkifwmaygh/ tJh'DhtxJu uRefawmfh
awGU&dScsufawGudk a&;csifygw,f/ a&;&atmif qdkvdkY ]rif;u bmawG
atmifjrifaevdkYvJ}vdkY tai:wl;Edkiyf gw,f/ uRefawmfuawmh MudK;pm;
½kef;uefae&jcif;udkyJ atmifjrifrIvdkY owfrSwfygw,f/

ususrf; eHygwf (1)


ratmifjrif&jcif; taMumif; eHygwf (1)u
v aumuf½dk;rD; pdwf"mwfaMumifh/

v bmudkrqdk aocsm rvkyfbl;/


v ususee rvkyfbl;/

v wdkYwdwdkYwd vkyfw,f/

v cPyJ vkyfw,f/

v a&&Snf rvkyfbl;/

v wpfpdkufrwfrwf rvkyfbl;/

v [kwfovdkvdkeJY aemufawmh a,mif0g;jzpfoGm;w,f/


aumuf½k;d rD;pdwu f vlwkid ;f vdkvkjd zpfwwfygw,f/ txl;ojzifh
udk,hu
f kd,u
f kd &SmazGvkdY r&avav aumif;Edk;&m&mawGukd vkyw f wfav
avygyJ/ pdwx f JrSm xif&mudk vkyw f ,f/ pOf;pm;jyD; rvkyb
f l;/ pdwx
f J
434 rif;aoh
ay:vmwJht&mudk &nf&G,fcsuf r&dS vkyfwwfw,f/ ysHUvGifhaompdwf
&dSw,f/ pkpkpnf;pnf; tm½HkrpdkufEdkifbl;/ &nf&G,fcsuf r&dSbl;/ bm
twGuf vkyfaew,f qdkwmudk a,mifvdkYawmif rpOf;pm;bl;/ 'Dvdk
vlawGu ratmifjrifbl;/ aygufajrmufbl;/

ususrf; eHygwf (2)


aemuf eHygwf (2) tcsuf/
wwfa,mifum; vkyfwm/
r&dSwmxuf rodwmcuf/
rodwmxuf rodcsifwm ydkcuf/
rodcsifwmxuf odcsifa,mif aqmifwmu tcufqHk;/
wwfa,mifum;awGu tcufqHk;jzpfygw,f/ ywf0ef;usifu
wwfa,mifum;awGaMumifh wk;d wufvmwm r[kwyf gbl;/ urÇmMuD;u
wwfa,mifum;awGaMumihf tqifhjrifhvmwm r[kwfygbl;/
bmodbmomorm;awGu wwfa,mifum; vkyw f wfMuw,f/
wwfa,mifum; trsm;pku pyfpkwJh ae&mrSm py,f&S,fvpfawG/
'gayr,fh olwdkY avhvmtm;xkwfrIudk b,faomtcgurS pyfpkwJh
tqifu h ae wd;k jyD; rjr§iMhf ubl;/ pyfpyfppk k vky&f wmudyk J om,maew,f/
rSdef;armaew,f/ tJhvdk [dkpyfpyf'Dpyfpyf vkyfjyD; vltMum;rSm vlwGif
us,f vkyfae&wmudku olwdkYtwGuf r[mtmomajz aq;MuD;udk
aomufoHk;ae&jcif;ozG,f jzpfaew,f/

ususrf; eHygwf (2)


aemuf eHygwf (3) tcsuf/
bmodbmom aewm/
atmifjrifzdkY twGuf pmzwfzdkY vdkcsifrS vdkygvdrfhr,f/ pmrzwf
vnf; atmifjrifEkdiyf gw,f/ pmzwfayzwf qdk&ifawmh qxufxrf;ydk;
aygufajrmufEikd w
f maygh/ pmrzwfayr,hf olUavmurSm olUywf0ef;usirf mS
pmzwform;odkU 435
aygufajrmufaewJholawG uRefawmfh awGUzl;w,f/ olwkdY&JU jzwfoef;yHkeJY
trltusifh wcsKdUudk uRefawmfh avhvmMunfhw,f/ olwdkYawGu
½dk;om;Muw,f/ udk,t hf vkyuf kd udk,f pdw0f ifpm;Muw,f/ apwemxm;
jyD;vkyfw,f/ olu olUe,fy,fudk vGefjyD; odyfrsm;rsm;pm;pm;awmh
rodygbl;/ odkYayrJh olUywf0ef;usiu f kd ol aumif;aumif;odw,f/ olU
tvkyfudk ol aumif;aumif; em;vnfw,f/ ae&if; xdkif&if; bmod
bmom raewwfbl;/ *&kpkduw f ,f/ em;pGihfw,f/ olrsm;awG bmawG
vkyaf ew,f qdkwm pl;prf;w,f/ ar;jref;w,f/ pmrzwfayr,f vlawG
qDuae tawGUtMuHKawG vkyfxHk; oabmawGudk olUrsufpdeJY em;u
avhvmaew,f/ rjywf em;pGifhaew,f/ rsufpdudkzGifh em;udk pGifhxm;
w,f/
- bmodbmom raebl;/
- trIrJh trSwfrJh raebl;/
- a,mifraebl;/
- aigifraebl;/
- b,fvdk vkkyf&if ydkaumif;rvJ qdkwJhtawG;u olU acgif;xJrSm
tjrJ &dSw,f/
tJawmh olUavmurSm ol aygufajrmufzdkY/ ywf0ef;usifudk
trSw*f &kxm;jyD; em;pGihxf m;zdkY vdkw,f/ bmodbmom raezdkY vdkw,f/
zmodzmomorm;awGu rxGe;f aygufb;l / tay:,H [dkpyfpyf 'DpyfpyfeYJ
b0udk jzwfoef;w,f/ olUb0rSm owfowfrSwfrSwf jy|mef;xm;wJh
&nfrSef;csufvnf; r&dSbl;/ jywfom;wJh OD;wnfcsufvnf; r&dSbl;/
olvkyaf ewJt
h vkyf olajymaewJh pum;udkvnf; owdrxm;bl;/
rodbl;/ t&m&mudk ayghayghae ayghayghpm; aew,f/ aemufjyD; xyfqkd;
ao;wmu udk,fhbmom txifMuD;aewmyJ/ t&dSw&m;udk rodbl;/
awmf½kH vufrcHcsibf ;l / av;av;eufeuf r&db S ;l / ZD;uGuaf vmufawmh
iSufwdkif;vSygw,fvdkY tjrJ ESvHk;oGif;w,f/
436 rif;aoh
jyifzdkUqifzdkU
vlawGu atmifjrifzkYd qdkwmxuf ausmMf um;zdu kY kd ydkvkv
d m;w,f/
ausmfMum;&ifvnf; atmifjrifw,f vdkY xifMuw,f/ tJh'g rSm;w,f/
ausmfMum;w,fqdkwm odyfvG,fygw,f/ aps;xJ vltMum;rSm zifwHk;
vHk;cßGwjf yD; ajy;avQmufyg/ csucf si;f [dk;av; wpfausmjf zpfoGm;rSmyJ/
odyfrxl;qef;ygbl;/ ausmf Mum;w,f qdkwm vG,fw,f/ aumif;&m
rGef&m ae&mrSm ausmfMum;zdkYawmh cufw,f/ tJh'gus rvG,fbl;/
q&mawmf OD;aZmwduçu a[mzl;w,f/ atmifjrifw,fqdkwm
rSefuefwJh oabmxm;ygwJh/ rSefuefwJh oabmxm;udk xm;EdkifrS
atmifjrifw,fvkYd ac:w,f/ oabmxm; trSeu f kd arG;jrLEdkiw f mudkvnf;
atmifjrifrIvdkY owfrSwfw,f/
- atmifjrifwJhol[m udk,fhpdwfeJY udk,f tusOf;usraebl;/

- atmifjrifwJhol[m udk,fhb0xJrSm udk,f aexdkifw,f/

- udk,fhb0udk olrsm;udk ay;rxm;bl;/

- udk,fhb0udk ukd,fwkdif jy|mef;w,f/ pD&ifw,f/

- udk,fhESmacgif;aygufeJY udk,f touf&SLw,f/

- udk,fhOD;aESmufeJY udk,f pOf;pm;w,f/

- udk,fhajcaxmufay: udk,f&w,f/

- ywf0ef;usifudk odatmifMudK;pm;w,f/

- ywf0ef;usiftaMumif; odatmif vkyfovdk

- udk,t hf aMumif;udkvnf; udk,f *CeP odatmifvkyw f ,f/


- tjrJ owdeJY apmifhMunfhavhvmaew,f/

- olUaMumifh olUaewJh avmuMuD; wdk;wufzdkY tjrJ pdwftm;

xufoefaew,f/
ususrf; eHygwf wpf ESpf oHk; udk ausmfjyD; oabmxm;trSef
arG;jrLEdkifygap/
eHeuf 10 ; 45
6? azazmf0g&Dv 2018/
p
zdk;pD? pDav;vHk; (4C)
21 &mpktwGuf jyifqifcsuf/
21 &mpktwGuf acwfopfvlom;wdkY jznfhusihf&rnfh w&m; (4)
yg;&dSonf/
tqdkyg ynwfcsuu f kd udk,hfukd,w
f Gi;f rSm udk,hfywf0ef;usirf Sm
jznfq
h nf;Edkirf S t&ma&mufrnf/ xifay:rnf/ vlay:vlaZmfvkyEf kid rf nf/
vlawmwdk;Edkifvdrfhrnf/ odkYr[kwfygu atmufusaemufusb0jzihf
0g;vHk;acgif;xJrSm b0Zmwfudkodrf;&Edkifonf/
þum; pDav;vHk;/ zdk;pD[kac:onf/
v Critical Thinking
v Creation

v Communication

v Collaboration

eHygwf (1) pDrSm a0zefydkif;jcm; pdppf pOf;pm;jcif;jzpfonf/


tifazmfar;&Si;f enf;ynmyGxvmonf 21 &mpkwiG f tm;vHk;udkypf,Hkí
rjzpfawmh/ qef;ppf&rnf/ a0zef&rnf/ pdppf&rnf/ cGjJ cm;owfrwS &f rnf/
twef;tpm;cGJ&rnf/ tqifhowfrSwf&rnf/ tm;vHk;ua&maxG;í
vmonf/ pkjyKHí vmonf/ jyKHcJí vmonf/ jyKHrIcJrIrsm;udk qifjcifwHk
w&m;jzifh xdk;cGJvkdu&f rnf/ xdkYtwGuf OD;aESmuft&nftaoG;wuf&ef
vdkonf/
438 rif;aoh
eHygwf (2)pDrmS wDxiG zf efw;D rIjzpfonf/ orm;½dk;us vrf;aMumif;
jzihf avQmufvkYd r&Edkiaf wmh/ topf topfuk&d SmazGEkid rf S atmifjrifrnf/
21 &mpkonf a&S;½dk;pGJ0g'DwkdY\ ed*Hk;vnf; jzpfawmhrnf/ wDxGizf efwD;
rI\ toufrSm tkdif'D,mjzpfonf/ vGwfvyfrI jzpfonf/ vGwfvyfrI
r&dSbJ topfudkr&SmEdkif/ ta[mif;wGifomw0Jvnfvnfjzpfaernf/
ynmtwGuf vGwfvyfcGihf tkdif'D,mtwGuf vGwfvyfcGifh ponfwdkY
vko d nf/ vGwv f yfpmG pD;arsmjcif; vGwv f yfpmG aygif;pyfjcif; vGwvf yfpmG
cHku;l jcif;wdkuY topftopfaomqef;opfrrI sm;twGuf tc&musonf/
ynma&;vGwv f yfcGihEf Sihf tcsKyftaESmifuif;pGm uGeYjf rL;MuHqcGih&f Sad om
todkif;t0dkif;wGifom zefwD;rIrsm;t&ma&mufvdrfhrnf/
zefwD;rI r&dSomvl ratmifjrifEkdi/f orm;½dk;usvrf;aMumif;u
azmufxGufí vGwfvyfpGmul;vl; usufpm;olwdkYom 21 &mpkwGif
t&ma&mufvdrfhrnf/
eHygwf (3)pDrSm qufoG,fa&;jzpfonf/ uGef,ufjzpfonf/
tcsi;f tcsi;f tMum; csw d q f ufjcif;jzif vufwrH sm;ydkí us,v f monf/
avhusihfuGi;f wdkY ydkjyD;us,v f monf/ ywf0ef;usif us,af jymvmrIESihf
twl yl;aygif;aqmuf&GufrIrsm;us,fjyefYvmonf/ MuD;rm;vmonf/
tdkifwD ESifh tifwmeufu quf oG,fa&;vufwHrsm;udk qefYxkwfay;
vduk o f nf/ vufwrH sm;udyk í kd &Snv f maponf/ ydí k oefprG ;f vmaponf/
oefpGr;f aomvufwHjzif &Snv f sm;aomvufqefYwef;Edkirf IwkdY aygif;pyf
vdkuaf omtcg rdr\ d jzpfwnfrI cGiyf kdí us,v f monf/ jyefYvmonf/
tajymus,v f monf/ vky&f yfwkdYonf 0g;vHk;acgif;xJu azmufxGuf
vmEdkifonf/ udk,fhurÇmudkudk,fcsJUxGifvmEdkifonf/ udk,fhudkvdkeDukd
udk,w f kdif xlaxmifvmEdkio f nf/ qufo, G af &;onf wpfOD;csi;f wpfzJUG
twGuf ydkí t&ma&mufvmonf/ qufoG,fa&;aumif;olwdkY ydkí
MoZmMuD;vmonf/ vTrf;rdk;EdkifpGrf;onf ydkí tm;MuD;vmonf/
eHygwf(4)pDrSm yl;aygif;aqmif&GufrIjzpfonf/ 21 &mpkwGif
aygif;EdkifrS MuD;yGm;awmhrnf/ atmifjrifawmhrnf/ ,SOfjydKifEdkifpGrf;
pmzwform;odkU 439
&daS wmhrnf/ cGx J uG jf cif;onf tusK;d ,kwaf ponf/ pGr;f olrsm;aygif;Edkiu f
ydkí t&ma&mufonf/ raygif;EdkifolwdkY jywfusefaecJhrnf/ yl;aygif;
aqmif&u G jf cif;u pGr;f tm;rsm;udktxGwt f xdyof kYd ydo
kY nf/ Edkiif rH sm;aygif;
onf/ tzGUJ tpnf;rsm;aygif;onf/ e,fy,frsm;aygif;onf/ ynm&yfrsm;
aygif;onf/ ußGr;f usirf Irsm; aygif;onf/ xkwv f kyrf Irsm; aygif;onf/
enf;ynmrsm; aygif;onf/ tpGr;f &So d lrsm;aygif;onf/ aygif;pnf;jcif;
yl;aygif;jcif;onf MuD;yGm;jcif;'óejzpfaMumif; vltrsm;ydkí odvmMu
onf/ raygif;Edkio f lwkYd t&mr0ifawmh/ toHk;rusawmh/ olwkYd vufwH
rsm; usKHUukeo f nf/ wpfOD;csi;f pGr;f tm;onf t&ma&mufyg\/ okYdaomf
ESpfOD;aygif;pGrf;tm;udk r,SOfEdkif/
jrefrmpum;yHkwGif wpfck&So d nf/ oHk;a,mufaygif;avmif;ausmf
qdkonfh pum;/ Energy onf t&mra&mufawmh/ Synergy jzifhom
21 &mpkudk avQmufvrf;Edkifawmhrnf/ atmifEdkifawmhrnf/
þum; pDav;vHk;oabmw&m;jzpfonf/ zdk;pD\ aumufxHk;
jzpfonf/
aeYv,f 12 ; 21
11? 'DZifbmv 2107

p
eHygwf 1 2 3 /
ausmif;om;awGukd pmpç roifcif pum;OD; orf;w,f/ jyD;awmh
pmoifcsed f umvwpfavQmufvHk;rSm xm;&r,f tavhtx oHk;csuu f kd
uRefawmfh ajymw,f/
eHygwf (1) pmzwf&r,f/ pmzwfrS &r,f/
eHygwf (2) ar;&r,f/ ar;cGef; ar;rS &r,f/
eHygwf (3) zGihfxm;aom pdwf&dS&r,f/
'gyJ/
pmrzwf&if ajymwJh oifcef;pmudk rvdkuEf kid b
f ;l / uReaf wmfah y;wJh
zwfpmudkvnf; zwf&r,f/ jyify qufpyfrI&Sw d Jh pmawGukdvnf; zwf&
r,f/ pmrzwf&if ausmif;om;&JU OD;aESmuf rlv"mwfcHaMumif odawmh
odvdrhfr,f/ em;rvnfbl;/ wu,f em;rvnfbl;/
odwmeJY em;vnfwmvnf; rwlbl;vdkY uRefawmfh ajymw,f/
Ak'¨Ho&PH *pämrd udk &Gwfwwfwm &GwfEdkifwm
Ak'¨Ho&PH *pämrd udk em;vnfwm r[kwfbl;/ em;vnfw,f
qdkwm
Ak'¨H - jrwfpGmbk&m;udk
o&PH - udk;uG,f&m tppf[lí
*pämrd - udk;uG,qf nf;uyf odrSwyf g\/ vdkY t"dyÜm,f&w,f/
'Dvdk em;vnfrS em;vnfjcif;vdkY rnfw,f/
pmzwform;odkU 441
pmoifcef;rSm ajymvdkuw f mudk odvkduwf m em;vnfwm r[kwf
bl;/ em;vnfcsif&if pmzwfrS&r,f/ rwlwJh pmtkyf pmwrf;awGudk
rsm;rsm;zwfrS &r,f/ ememzwfrS&r,f/ oifhwifhwJh *sme,fr*¾Zif;udk
vnf; a&G;zwfrSaumif;w,f/ aqG;aEG;&r,f/ ar;jref;&r,f/ udk,fh
xifjrif,lqcsufudk ajym&r,f/ wjcm;ol ajymwmudk a0zefr,f/
axmufjyr,f/ udk,fajymwmudkvnf; tjcm;ol&JUtjrif ,lqcsuf
awmif;cH&r,f/ rn§mrwm axmufjy&ifvnf; jyHK;&Tiaf om rsuEf mS xm;eJY
vdkvm;pGm vufcH&r,f/'grS ynmwwfw,f/
aemufjyD; ar;cGef;/
ar;cGe;f awGar;wwfrS ynmwwfw,f/ ar;wJh ar;cGe;f &JU twdrf
teufukd Munfjh yD; tJ'h vhD &l UJ OD;aESmuf t&nftaoG;udk cefrY eS ;f vdk&Y w,f/
tuJjzwfvdkY &w,f/ ar;cGef;ar;wwfjyDqdk&if ynmwwfjyDvdkYawmif
ajymvdkY&jyD/ uRefawmfhwkdYu xifaew,f/ tajzawG t&efoifh&Sx d m;&if
wu,fynm wwfw,fvdkY xifw,f/ r[kwfbl;/ r[kwfbl;/ vHk;0
r[kwb f l;/ tajzawG &dSxm;wm ynmr[kwb f l;/ tajzawG t&efoifh
&dx
S m;wmxuf ar;cGe;f awG &dx S m;wm ydkaumif;w,fvkYd t,f'q D ifvm;
rodbl;/ ajymzl;w,f/
ar;cGef;awG &Sdxm;&if tajzawG tvdkvdk &vmr,f/ t"duu
ar;cGe;f awGtwGuf jyifqifxm;zdkY avhusix hf m;zdkyY /J 'ghaMumihf uRefawmfh
pmoifcsdefrSm ar;cGef;rsm;rsm;ar;yg? txl;ojzif uRefawmfhudk tMuyf
½dkufapaom ar;cGef;rsm;rsm; ar;apcsifw,fvdkY tjrJvdkvdk uRefawmfh
ajymw,f/ &nf;pm;&dSvm;wdkY toufb,favmufvJwdkYawmh rar;eJY
ayghAsmvdkY pum;cHxm;&ao;&JU/
aemufqHk; tavhtx wpfcku...
zGifhxm;aom pdwf/ pdwfudk ydwfxm;jyD; ynmoifvdkY r&bl;/
q&mawmf OD;ÚmPdó&u a[mzl;w,f/ tdk;uGJawG a&avmif;wJh
udpö/ tdk;uGJudk a&avmif;&if b,fawmhrS a&r&bl;/ a&rusefbl;/
'Dawmh udk,cf Hr,fhtkd;u uGJaeovm; aygufaeovm; qdkwm qef;ppf
442 rif;aoh
&w,f/ Munf&h w,f/ a&td;k awmh aumif;jyD; arSmufxm;&ifvnf;r&bl;/
ydwfxm;&ifvnf; r&bl;/ zGihfxm;rS a&&r,f/ a&tdk;u oefY&r,f/
'ghrS udk,fcHvdkY&wJh a&u aomufa& oHk;a& &r,f/ 'grS r[kwf&if
zifaq;zdkY tdrfoma&avmufom &r,f/ 'ghawmif oefYrS roefY&if
0JaygufEdkifao;w,f/
v a&tdk;u t0çus,fus,f &dSrS

v a&0ifqefYEdkifavmufatmif MuD;rS

v a&&dSwJh ae&mvnf; oGm;jyD; cH,lrS

v a&udk &Edkifw,f/

v a&oa,mufcHjyD; ,l&ifawmh taumif;qHk;aygh/

ynmavmb orm;awGuawm tJhvdk vkyfwwfMuw,f/


uRefawmfawmh ynmudk a&oa,mufrSm tjrJvdkvdk cH,lzdkY MudK;pm;
wwfw,f/
q&mawmfMuD; &SifZeumbd0Ho a&;zl;w,f/
v ynmwwfcsif&if

v ÚmPfaumif;&r,f/

v usef;rm&r,f/

v q&maumif;eJY awGU&r,fwJh/


tpGJMuD;&if ynmrwwfbl;/
ydwfxm;aom pdwf&dS&if ynmrwwfbl;/
rar;&if ynmrwwfbl;/
pmrzwf&ifvnf; ynmrwwfbl;/
raqG;aEG;&ifvnf; ynmrwwfbl;/
tJ... ajymorQ ,Hkae&ifvnf; ynmrwwfbl;As.../
eHeuf 10 ; 17
3? Zefe0g&D 2018/
p
pdwf"mwf
vlawG&UJ oabmxm; tjrifawGeYJ yufoufjyD;awmfawmfrsm;rsm;
uRefawmfh pOf;pm;cJhzl;w,f/ q&mawmfOD;aZmwdu rdeYw f hJ tqdktrdeYu
f
tjrJwrf;vdkvkd uRefawmfh em;xJrSm pGJaew,f/ rxGub f l;/ b,fawmhrS
xGufroGm;bl;/
tJh'gu...
]b0qdkwm pdwf&JU a&mifjyef[yfrI} yJwJh/
]b0qdkwm pdwfeJY wefovdk jzpfygw,f} wJh/
odyfMudKufvdkufwm/
uReaf wmfh awG;zl;w,f/ pdw"f mwfawG taMumif;/ vlUoabmxm;
awG taMumif;/ tjrifawG taMumif;/
tjzpfawG;&if jzpfr,f/
tysufawG;&if ysufr,f/
jzpfjcif;ysujf cif;u vlUtawG;ay:rSmyJ rlwnfw,f/ udpwö pfckukd
vkyfawmhr,f/ taumif;awG awG;w,f/ taumif;awG awG;jyD; vkyf
w,f/ vlUoabmxm;awGu aumif;wJhbufukd rsuEf SmrljyD; vkyaf e&if
ajymae&if awG;ae&if taumif;awG jzpfvmvdrfhr,fvdkY uRefawmfh
,HkMunfw,f/ vlUoabmxm;awGu tjrJqdk;wmudkyJ awG;ae&if
tysufyJ awG;ae&if tqdk;awG jzpfvmrSmyJ tysufawGyJjzpfvmrSmyJ/
444 rif;aoh
vlUoabmxm;awGuyJ tJhvlawG&JUb0udk jy|mef;w,f/ tysuf
udkyJ pawG;aewJh olu b,fawmhrS ratmifjrifEkdib f l;/ olu tjzpfukd
b,fawmhrS rawG;bl;/ tjzpfukd rawG;wJh oluvnf; olUb0rS bmrS
jzpfvmrSm r[kwfbl;/ ola&S;&Iwmudku tjrJ tysufyJ jzpfaevdkY
olUb0u ysufrSmyJ/ b,fawmhrS jzpfvmrSm r[kwfbl;/
v tjzpfawG;&if jzpfr,f/

v tysufawG;&if ysufr,f/

v tysufudk tm½HkjyKae&if ysufaer,f/

v tjzpfudk tm½HkjyKae&if jzpfaewmudkawGUr,f/

taumif;jrifpw d uf vlUtodki;f t0dki;f aumif;qDukd wGe;f ydkYEkdiyf g


w,f/ uRefawmfhpdwfeJY ADZrSm tjrJtysufudkyJ pçawG;wJh tusihf
MuD;MuD;rm;rm; &dScJhzl;w,f/ wpfckckudk wpfa,mufa,mufu pvkyf
awmhr,fvkdY ajymvku d w f kdi;f tjrJ ]rjzpfEkid yf gbl; b,fqkd&,f b,fvkd
jzpfEdkifw,f} qdkwmu tp tjrJ rjzpfEdkifygbl; qdkwmudk tjrJ pawG;
cJhw,f/
rjzpfEkdiyf gbl; ajymwJholu b,fawmhrS jzpfvmrSm r[kwb f l;/
jzpfatmifawG;rS jzpfr,f/ tjzpfudkawG;rS jzpfr,f/ tjzpfudk a&S;&IrS
tjrJ tjzpfawGyJ pkqHkvmr,f/ tysuaf wGukd awG;aeoa&GU tjrJysuaf e
rSmyJ/ rjzpfbl; ajymaeoa&GU rjzpfbl;vdkY cH,laeoa&GU b,fawmhrS
jzpfvmrSm r[kwfbl;/
'Drdkua&pDrSm vlxkqdkwm udk,fhMur®mudk udk,fzefwD;cGifh &Mu
w,f r[kwv f m;/ tjrJtysuu f kyd J Munfhaeajymae vkyaf ewJh olawGu
vlUtodkif;t0dkif;&JU opfoD;ykyfawGvdkY jrifw,f/
a0zefvdkY &w,f/
qef;ppfvdkY&w,f/
tajymawG vkyf&yfawGudk/
vsmxm;csufawGudk tjyKoabmaqmif tMuHay;ol 0dkif;0ef;
pmzwform;odkU 445
olawG&dS&if b,favmufaumif;rvJ/ vlUtodkif;t0dkif;rSm taumif;
jrifpdwf&dSolawG aygrsm;&if b,favmufaumif;vdrfhrvJ/
tdki'f ,
D mrSmqdk&if taumif;jrifoal &m tqdk;jrifou l yg ta&;yg
ygw,f/ ]taumif;jrifolu av,mOfwDxGifw,f/ tqdk;jrifolu
avxD; wDxGiw f ,f}wJh/ bmyJajymajym tdki'f D,m ½Iaxmifhu ajym&if
tqdk;jrifolawGu toHk;wnfhygw,f/
odkYayr,hf vlrIu@rSmawmh ajymif;jyefjzpfEkdiw f ,f/ vlUtodki;f
t0dik ;f wpfcrk mS tjrJ tysuaf wGyJ awG;aewJo h al wG tjrJ tqd;k awGuckd sn;f yJ
a&S;&IaewJh olawGrsm;vmwJhtcg tJh'Dh vlUtodki;f t0dki;f u atmufwef;
aemufwef; us&wJhb0udk a&mufw,f/ 'Dae&mrSm(csnf;yJ) qdkwJh
pum;vHk;udkawmh owdxm;jyD; zwfyg/
v uRefawmfhwdkY vlUtodkif;t0dkif;

v uRefawmfhwdkY rdom;pk

v uRefawmfhwkdY jrdKU

v uRefawmfhwdkY a'o

v uRefawmfhwkdY EdkifiH

v rwdk;wufwm rqef;ygbl;/

v rMuD;yGm;wm rqef;ygbl;/

v qif;&Jaewm rqef;ygbl;/

v jrefrmjynf rwdk;wuf rqef;ygbl;/

v jrefrmjynf rMuD;yGm;wm rqef;ygbl;/

v jrefrmjynf qif;&Jwm rqef;ygbl;/

v rqef;ygbl;/

v uRefawmfhtwGuf qef;w,fvdkYudk rxifbl;/

v tHhMop&mvnf; r[kwfygbl;/

taMumif;udk Munfv h ku
d /f Edkiif t
H wGi;f u vlawGukd tcsK;d csMunfh
vdkuf&if taumif;udk jrifwJholeJY tjrJtysuf awG;awG;aewJhol b,f
446 rif;aoh
avmufrsm;r,f xifovJ/ &mcdkifEIef; wpf0ufeD;yg;avmufu bmod
bmomorm;awG awmfawmfrsm;rsm;u tqdk;jriform;awG tjrJtysuyf J
awG;ae jrifaewJholawG/
bmvkyv f kyf rjzpfygbl;uGm qdkwhJ vlawG/ igajymomyJ Munfah e
'D[m usqHk;vdrrhf ,f qdkwmudk awG;aewJh olawGu awmfawmfrsm;rsm;/
taumif;jrifpdwfuvnf; wpfyJom;avmuf &dSwJholu tifrwef
enf;yg;w,f/ 'gudk wdkif;wmzdkY odyfrcufygbl;/ cifAsm; eab;u
vlawGudkyJ wdkif;wmMunfhvdkufyg/ jrefrmjynf&JU vlrI"avhudk cifAsm;
odEdkifwmaygh/
uRefawmfh zwfEdkifoavmuf pmawG zwfw,f/ vlawGudkyg
zwfvmw,f/ c&D;awG oGm;w,f/ vlawGeJY awGUw,f/ ar;w,f/
aqG;aEG;w,f/ olwkYd ajymwmudk uReaf wmfh tm½Hkpu kfd jf yD; em;axmifw,f/
ar;cGef;awG uRefawmfh xkwfw,f/
olwdkY rsufvHk;awGudk Munfhw,f/
olwdkY tjyKtrlawGudk avhvmw,f/
olwdkY EIwfu xGufusvmwJh pum;vHk;awGeJY
olwdkY vkyf&yfudk csdefxdk;Munfhw,f/ EIdif;,SOfjyD; Munhfrdw,f/
tJh'Dhtcg uRefawmfh &vmwJh b0 tjrifutay:u uRefawmfh
ajymcJw h hJ t&mawGygyJ/ pmtkyx f u J zwfjyD; Mo0g'awG vmay;aew,f?
ZD;uGufavmufawmh iSufwdkif;vSw,f? vmjyD; tmacsmifaew,fvdkY
xifae&if vGifhypfvdkuf/ cifAsm;vdk vltwGuf wpful;wpfu &if;ESD;
jrKyfESHzdkY uRefawmfhrSm tcsdef r&dSbl;/
uRefawmfh xifw,f/
jrefrmjynfu 'DyHkpHeJYqdk...
EdkifiHa&;qdkwm a0zefr,f? qef;ppfr,f? avhvmr,f? xifjrif
csuaf wG oabmxm;awG ajymwm Edik if aH &;vdYk qdak yr,fh tajymawGaMumifh
a&GUcJhwJh t&mawG b,fESck &dSvkYv d J/ tajymorm;vnf; ajymzdkY vdkw,f/
tvkyo f rm;vnf; vkyzf kdY vdkw,f/ ajymvnf; ajym? vkyv f nf; vkyaf e
pmzwform;odkU 447
olawG&JU pum;uawmtav;teuf em;axmifcsipf &maygh/ ab;xkid f
bkajym uefYvefYwdkuf tqdk;jrif *Pef;awGrsm;aewJh vlUtokdif;t0dkif;
uawmh npfax;aom a&ygyJ/ rpD;qif;aom a&ygyJ/ tdrfom
zifaq;& avmufatmifuvGJjyD; oHk;vdkY &Edkifr,f rxifbl;/
eHeuf 9 ; 43
18 'DZifbm 2017
bmyJjzpfjzpf tysuu f pawG;rSawmh cifAsm;b0rSm bmrsm; avmufavmuf
vm; jzpfvmEdkifp&m &dSrSmvJ/
tysufawGcsnf;yJ tjrJajymwJholawG&JU b0udk Munhfvdkuf/
olwdkY b0rSm bmrsm; jzpfjzpfajrmufajrmuf vkyfcJhwm &dSovJ/
þum; pum;csyf /

p
ynma&; 0efxrf;vm;
q&m q&mr vm;
wuúov kd yf nma&;eJyY wfoufjyD; uRefawmfrh mS awG;qawmfawmf
rsm;rsm;&dScJhzl;w,f/ awG;qw,f qdkwmrSmvnf; zwfrdoavmuf
awG;ac: qifjcifjcif;u ae&vmwJh tjrifwcsKdUjzpfygw,f/
wuúov kd yf nma&;udk awG;vdu k w
f ikd ;f &ifemp&m taMumif;awGu
trsm;Mu;D / uReaf wmfh ud, k w
f ikd f cHpm;cJ&h w,f/ wuúov kd af usmif;om;b0udk
ig;ESpfwdwd jzwfoef;cJhw,f/ bGJU&jyD;awmhvnf; wuúodkvfy&0kPfeJY
eD;pyfwJh tcif;tusi;f rSm aecJhw,f/ tckvkd Edkiif Ha&;pmawG oifjzpfae
wm? pmawG a&;jzpfaewmudku wuúodkvfynma&;uae&vmwJh
cHjyif;pdwf rauseyfpdwfawGaMumifhvdkY ajym&if rrSm;ygbl;/
wuúokv d v f akYd jym&if ynma&;vGwv f yfciG u
hf kd tjrJ ajy;jrifw,f/
ynma&;[m vGwv f yf&r,f/ wuúokdvaf wGuvnf; vGwv f yf&r,f/
NLD tpdk;& wufvmwJh yxrESpr f SmyJ &efukew f uúokdvrf Sm jyifyq&m
rsm; jyifyyk*¾Kv
d af wG vma&mufa[majymydkYcswmudk ydwyf ifwJh nTeMf um;
pmudk awGU&w,f/ pdwrf aumif;bl;/ jzpfoifhjzpfxku d v f kdY vkyw f mxuf
awG;aMumufaewmvm;qdkwmudk pOf;pm;rdw,f/ wuúokv d v f wG vf yfciG hf
bmvJ b,fvJ qdkwmawmif jzpfomG ;w,f/ odyrf MumcifuyJ ynma&;
0efMuD;Xmeu nTefMum;pm xkwfjyefw,f/
pmzwform;odkU 449
Edkiif jH cm;udk oifwef;awG aqG;aEG;yGaJ wGukd q&m q&mrawG&UJ trnfawG
wyfjyD; ac:wmudk ydwfyifwm;qD;wJh pm/
tjrifrawmfwJh olawG taMumif;tusKd;oifhoifh xkwfjyefvdkY
jyifqifjyD; nTeMf um;csujf yefvmw,f/ uReaf wmfw h kYd vky&f rSmu ynma&;
toHk;p&dww f kd;zdkY r[kwb f l;/ tajccHynma&;rSm ynma&; toHk;p&dwf
wdk;zdkY vdkw,f/ wuúodkvfawGu ynma&;toHk;p&dwf wdk;zdkYxuf
ta&;MuD;wJh awmif;qdkrIudk vkyfoifhw,f/ vkyf&r,f/
tJh'gu wuúodkvfawG vGwfvyfcGifh/
jrefrmjynfrmS wuúov kd af ygif; 250 ausmaf vmuf&rSd ,fxifw,f/
tJh'DtxJu 10 ausmif;udkyJ udk,yf kdiyf k*¾vu d wuúokv d f vkyyf pfvkduf
Edkif&if jrefrmhwuúodkvf ynma&;u tawmfaumif;oGm; Edkifw,f/
tpdk;&wuúodkvfawGu txdkuftavsmuf &dSoifhygw,f/ odkYayrJh
wuúokdvfawGtm;vHk;u tpdk;&vufatmuf a&mufaewmaumif;udk
raumif;bl;/ tpdk;&wuúokdvfawGrSm pmoifwJholawGuvnf; q&m
q&mr tppfawG rjzpfEkdifbl;/ ynma&;0efxrf;awGyJ jzpfvdrhfr,f/
0efxrf;qdk&if 0efxrf;vdkyJ pOf;pm;vdrrhf ,f/ 0efxrf;vdkyJ awG;vdrrhf ,f/
0efxrf;vdkyJ vkyfvdrfhr,f/ 0efxrf; tjyKtrlyJ awGU&rSmyJ/
uRefawmfw h kYd vkad ewm ynma&;0efxrf; r[kwb f ;l / q&mq&mr
ppfppfawG vkdaewm/ tajymif;tvJudk tpdk;&u vkyfcsif&ifawmif
tJh'Dhwuúokdv0f efxrf;awGuyJ ajymif;vJ&rSm aMumufaeMuwm trsm;
MuD; awGUzl;ygw,f/ wu,f ajymif;vJcsifwJh q&m q&mrawGvnf;
&dSygw,f/ odkYayrJh tenf;pkyg/ 0efxrf;qdkwJhtrsK;d u udk,hftm; udk,f
rudk;csifbl;/ a&omcdk tacsmifvdkufcsifpdwfom rsm;w,f/ tJhawmh
wuúodkvfudk vGwfvyfcGifh&rSm aMumufw,f/ vGwfvyfcGifh &oGm;&if
&mxl;u rwnfjrJawmhbl;/ tpdk;&0efxrf;jzpfaewJhtcg taeMum&if
ar*smjzpfEdkifw,f/ taeMumvdkY ar*smjzpfwmuawmh ppfwyfxJrSm
acG;awmif AdkvfMuD;jzpfEdkifygw,f/
vGwv f yfciG &hf &if udk,t hf &nftcsi;f udk tjrJqef;ppfc&H awmhr,f/
450 rif;aoh
&mxl;u yHkao r[kwfawmhbl;/ twuftus &dSr,f/ twuftus
Murf;r,f/ udk,t hf &nftaoG;tay: Munfjh yD; tvky&f r,f/ rsuEf mS awG
bmawG axmufxm;rSm r[kwb f l;/ rSed ;f aevdkY r&awmhbl;/ wuúokdvf
0ifaiGukd udk,af wGyJ &Sm&awmhr,f/ udk,hfoif½kd;eJY udk,hfoifMum;enf;
pepfukd ausmif;om;awG a&SUrSm tprf;oyfcH&r,f/ wpfoufvHk; q&m
vkyv f mwJholu olUukd q&mvkycf H&rSm rMudKufbl;/ udk,hfjy|mef;pmudk
udk,fwdkif jy|mef;&r,f/ toHk;0ifrI wefzdk;udk MunfhjyD; wuúodkvf&JU
*kPo f ud ©mqdkwm jzpfvmr,f/ udk,hrf Smu toHk;0ifEkdiaf tmif oifMum;
EkdifwJhwefzdk;r&dSwm odvdkY vGwfvyfoGm;rSmudk aMumufaew,f/
Freedom from Fear r[kwfbl;/ Freedom of Fear jzpfaew,f/
tpdk;&wuúokv d af wGukd yk*¾vu d wuúokv d af wG tjzpfajymif;ypf
Edkif&if b,favmufaumif;rvJ/ tpdk;&wuúodkvfawGvnf; &dSr,f/
yk*¾vduwuúodkvfawGvnf; &dSr,f/ jynfe,fESifhwdkif; wpfckpDrSm
yk*¾vu d wuúokdvw f pfckpDom &dSMunfhvkdu/f jrefrmtwGuf tifrwef
aumif;oGm;r,f/
wuúokdvq f kdwm tpdk;&eJY pD;yGm;a&;vkyif ef;awGukd csw d qf ufjyD;
vkyaf e&r,fh tzGJUtpnf;/ udk,hfausmif;om;awG[m pD;yGm;a&;twGuf
ukex f kwo f wåw d k;d apaom vkyt f m;pkawG jzpf&r,f/ uRrf;usiv f kyo
f m;
rSonf ynmwwfvkyo f m;udk wGe;f wifay;Edki&f r,f/ Edkiif Hwum&if;ESD;
jrKyfESHrIawGukd zdwaf c:jyD; wuúokv d af wGeJY csw
d q f ufay;&r,f/ &if;ESD;
jrKyfeSHrIrSm vkt d yfwJh tvkyt f iftm;pkukd wuúokdvaf wGu arG;xkwaf y;
vdrhfr,f/
tpdk;&u Mum;yGJpm;vkyf/
ynma&; rl0g'udk udkifxm;/
ynma&; t&nftaoG; qef;ppfrI aumfrwDvkd tzGJUtpnf;rsK;d udk
xlaxmifxm;jyD; tpdk;&wuúokdvaf wGeJY yk*¾vu d wuúokdvaf wG aum
vdyaf wG ausmif;awGukd t&nftaoG; ppfaq;rI rjywfvky/f tpD&ifcpH m
pmzwform;odkU 451
awGa&;/ tpdk;&udk tMuHay;/ ynma&; tzGJUtpnf;awGudk wifjy/
jynfolvlxk odatmifvkyf/
wuúodkvfawGu ya&mfzuf&Sife,f wuúodkvfawGjzpf&r,f/
vufawGUvkyfief;awGrSm vkyfudkifEdkifzdkY uRrf;usif tvkyform;awGudk
arG;xkwaf y;&r,f/ vufawGUeJY tyfpyfwJh oif½kd;awGukd jy|mef;&r,f/
wuúokdvaf wG&JU oifMum;rIawG[m Edkiif H&JU pD;yGm;a&;rl0g'eJY csw
d q f uf
ae&r,f/ Edkiif Hwum &if;ESD;jrKyfESHrIawGuae enf;ynmawG vufqifh
urf;oif,lEkdifa&;udk a&S;&I&r,f/ EdkifiHwum ynm&SiftzGJUawG
uRrf;usif tpktzGJUawGeJY EdkifiHwumwuúodkvfawGeJY yl;aygif;jyD;
ynma&;jyKjyifajymif;vJrIawGudk vkyf&r,f/
v okawoeudk tajcjyKwhJ wuúov kd af wGjzpfatmif vky&f r,f/
v usrf;udk tiSm;a&;cdkif;wm rjzpfap&bl;/

v 0dZÆmvm; odyÜHvm;/ toufarG;0rf;ausmif;vm;/

v tdkifwDvm; bmompum;vm;/

v tajccH tvkyform;vm;/

v uRrf;usif vkyfom;vm; /

v ynmwwf vkyfom;vm;/

v pDrHcefYcGJolvm;/

v xkwfvkyfolvm;/

v &if;ESD;jrKyfESHolvm;/

v ynm&Sifvm;/

'Dpum;vH;k awGukd ynma&;0efxrf;awG aumif;aumif;em;vnf&if


ynma&; toHk;pm&dwrf sm;rsm; pm;pm;r&dSyJeJY &dSwJh twdki;f twmxJuae
xda&mufatmifvkyfEdkifwmawG trsm;MuD;yJ/ avhvm&aumif;rSef;
em;pGifh&aumif;rSef; odygavp/
ynma&;wdk;wufrItwGuf wGef;tm;ay;olawGvnf; awG;q
qifjcifMunfhMuygukef/
n 10 ; 13
23 Zefe0g&Dv 2018
udk,fhudk,fudk odpGrf;jcif;
udk,fhudk,fudk odpGrf;jcif;u ÚmPfynmtm;vHk;&JU tOD;tpyJ/
qGefZl;u ajymzl;w,f/
udk,fhtaMumif;udk,fod/
&efolUtaMumif;udk od/
'gqdk&if
wkdufyGJ wpf&m atmifyGJ wpf&myJ..wJh/
yDwm'&yfumu pDrHcefYcGJrI wm0efMuD; 5 csufudk a[mw,f/
tJhonfhtxJrSm udk,fhudk,fudk,f pDrHcefYcGJjcif;udk eHygwf (1) ae&mrSm
xm;w,f/
Managing Self… udk,fhudk,fudk pDrHcefYcGJEdkifzdkY Reflective
Mindset vdkw,fvdkY ajymw,f/ udk,fhudk,fudk,f rSefvdk jyefjrifEdkifwJh
pdwftcH/
v udk,fhudk,fudk rjrif&if

v udk,fhudk,fudk b,fvdkrS pDrHvdkY r&/

v udk,fhtaMumif; udk,frod&if

v udk,fhtodÚmPfvm;&mudkvnf; rarmif;ESifEdkif/

Ak'u
¨ k,
d wf kid f opömav;yg; r*¾i&f pS yf g;w&m;udk &SmazGawGU&w
Sd m/
v udk,fwGif;xJu jzpfw,f/

v udk,fhudk,fxJrSm w&m;&dSw,f/
pmzwform;odkU 453
v udk,fhudk,fxJrSm "r®&Sdw,f/
v udk,fhudk,fxJrSm obm0&dSw,f/

v udk,fhOD;aESmuf/

v udk,fpdwf/

v udk,fhb0/

v udk,fhESvHk;om;/

v udk,fh udk,fusifhw&m;/

v udk,fh trltusifh udk,fhtawG;/

udk,hftaMumif;udk,?f udk,f rodpGr;f bJ tjcm;t&mrsm;udk rod


pGr;f Edki/f udk,huf kd,u f kd em;rvnfbJ tjcm;t&mrsm;udk em;vnfEkdipf Gr;f
r&dS/
obm0w&m;udk udk,feJY xyfwl,SOfjyD;MunfhEdkifwJhÚmPfu
tm*ÚmPf/ 'Dvdk t&nftaoG;rsKd;udk bmodbmomorm;rsm; r&/
ayghayghae ayghayghpm;orm;rsm; r&/
t&mtm;vHk;&JU tOD;tpu udk,jf zpfw,f/ obm0&JU tOD;tpu
udk,fjzpfw,f/ obm0udk odjcif;? t&mtm;vHk;udk odpGrf;jcif;udk
udk,fudk,fwdkifuyJ pwif&w,f/
udk,hu
f kd,w f iG ;f "mwfcHowåad wGukd ausvnfatmif odem;vnf
jcif; r&dSbJ obm0udk rodEkdi/f tem*wfukd rodEkdi/f twdwu f kdvnf;
rrSef;qEdkif/ tjcm;t&mrsm;udkvnf; avmufavmufvm;vm; rqkyf
udkifEdkif/
z½dkz&J... tvJtuGJESihf a&mufwwf&m&m vlUAvmb0eJY &Sio f ef
&Edkiwf ,f/ 'Dvkb d 0[m cE¨mt&touf&iS af ejyD; ESvk;H om;eJY OD;aESmufrmS
aoqHk;aewhJ vlUcE¨m oufoufrQom jzpfygw,f/
n 7 ; 05
30 Zefe0g&D 2018/
p
ynmh &nfrSef;csuf
v ynma&;[m bmtwGufvJ/

v ynma&;qdkwm bmvJ/

v ynmudk bmhaMumifh oifMuovJ/

ar;cGef;awG ar;wwfjcif;u ynm&JUtpqdk&if uRefawmfhwdkY


udk,u
hf k,
d u
f kd ar;cGe;f awG rn§mrwm ar;&r,f/ udk,t
hf ajzudk &uf&uf
pufpuf ½dk;om;pGm udk,fwkdif ajzMu&r,f/

ynm [modzdkY
obm0 taMumif;udk odzdkY em;vnfzdkY ynmoifMuwm/
xdkenf;vnf;aumif; vlawGtaMumif;udkozd kYd em;vnfzkYd vlawGeYJ
yl;aygif;jyD; tvkyv
f kyEf kdipf Gr;f &dSzkdY odatmif MudK;pm;Mu&wm/ em;vnf
atmif vkyaf eMu&wm/ ynma&;[m vlUtaMumif; obm0 taMumif;
em;vnfatmif rwwfpGrf;Edkif&if tJh'gynma&; r[kwfbl;/

ynm [m jyLpGrf;EdkifzdkU
ynmqdkwm odjcif; em;vnfjcif;udk vGejf yD; &dSw,f/ em;vnfjyD;
&ifvkyfzdkY vdkw,f/ avmuxJrSm wpfckckudk zefwD; vkyfaqmifxm;
Edkicf Jhjcif;[m ynm&JU tESpo
f m&jzpfw,f/ wpfckckukd jyD;ajrmufatmif
vkyfEdkifpGrf; r&dS&if ynm[m nHhygw,f/
pmzwform;odkU 455
v vlUtusKd;jzpfjzpf

v e,fy,f bmom&yfqdkif&m tusKd;wpfckjzpfjzpf

v tEkvuf&m wpfckjzpfjzpf

v &SmazG awGU&dScsufjzpfjzpf

vlom;tusK;d avmutusK;d twGuf wpfpw kH pfck jyKprG ;f Edik jf cif;[m


ynm&JU tpGrf;jzpfw,f/ ynm&JU &nf&G,fcsufjzpfw,f/
odjcif; em;vnfjcif;uae jyKvkyaf qmif&u
G Ef kid pf rG ;f udk rul;Edki&f if
ynm[m wefzdk;wpfcktjzpf jyD;qHk;atmif ra&mufEdkifbl;/

ynm [m b0aeenf;udk odzdkU


vlawG touf&iS Mf uw,f/ vlawG pm;Muw,f/ aomufMuw,f/
oGm;vmaexkid Mf uw,f/ ajymqdk qufqMH uw,f/ rSeu f efaom pm;enf;
aomufenf; aeenf; xdkifenf; ajymenf; qdkenf;awG [kwfMu&JUvm;/
aeYpOf udk,v f kyaf ewJh edpö'l0 vkyif ef;pOfawGukd aoaocsmcsm oHk;oyf
Munfhvdkuf&if
rSefaom awG;enf;/
rSefaom vkyfenf;/
rSefaom ajymenf;awG b,favmuf jzpfcJhovJ/
aeYpOf pdwq f if;&Jjcif;udk MuHK&w,f/ pdwn f pfnL;jcif;udk MuHK&
w,f/ pdwf&JU zdtm;'PfawG MuHK&w,f/ jyóemawG jzpfw,f/
udk,ef JY ywf0ef;usit f Mum; jyóemjzpfw,f/ udk,hw f pfa,mufwnf;
udk,b hf m om jyóemjzpfaew,f/ taMumif;u bmvJ/ b0aeenf;udk
yDyDjyifjyif jywfjywfom;om; awGU&Srd xm;vdkY jzpfygw,f/ ynma&;[m
aeYpOfb0udk aumif;aumif; tusKd;jyKay;EdkifzdkY aumif;w,f/
udk,af eUpOfb0rSmudk aumif;pGm wnfhrwfay;Edkirf I r&dSwJh ynm
a&;[m b,frSm toHk;0ifygawmhrvJ/ b,frSm wefzkd; &dSygawmhrvJ/
456 rif;aoh
ynm [m b0t"dyÜm,fudk azmfzdkU
vl&,fvdkYjzpfvm&if pm;ae? aomufae? oGm;vm aexdkifae½HkeJY
rjyD;bl;/ b0udk tdyfpm;umr tvkyfoHk;ckeJYyJ ed*Hk;rcsKyfcsifMubl;/
vlUwefzkd; wpfckckukd jyKpGr;f Edkizf kdY MudK;pm;Muw,f/ tJh'Dhae&mrSm ynm&JU
tcef;u@ a&SUa&mufvmw,f/
v udk,fhb0t"dyÜm,fudk udk,f &SmzdkY/

v udk,fhb0 wefzdk;udk udk,f zefwD;zdkY/

v udk,fhb0udk udk,f xkqpfzdkY/

v udk,fhMur®mudk,f jy|mef;zdkY

ynm[m ta&;MuD;whJh tcef;u@rSm ygaew,f/


ynm&dSol[m ynmudk oHk;Edkio f l&JU b0 t"dyÜm,fu eufeJw,f/
av;eufw,f/ us,jf yefYw,f/ olU b0 t"dyÜm,fu ao;odrrf aebl;/
usOf;ajrmif;raebl;/ ynmudkvufawGUoHk;Edkifol&JU b0wefzdk;u
jrifw
h ,f/ vlUtvkyjf zpfwhJ &SmazG pm;aomuf/ arG;zGm;MuD;jyif; taysm&f mS
aoqHk;oGm;qdkwJh ½dk;&Sif;wJh b0eJY ed*Hk;rcsKyfbl;/ ynmudk oHk;Edkifol&JU
wefzdk;ujrifhovdk wefzdk;vnf; rsm;w,f/
ynm&do S [ l m b0udk yDyjD yifjyif xkqpfEkid w f ,f/ yHkazmfEkid w
f ,f/
a00g;raebl;/ olU&JU b0udk ½kyMf urf; b0eJY ypfrxm;bl;/ tEkvuf&m
tajrmufqHk;jzpfatmif tao;pdwf xkqpfyHkazmfEdkifpGrf;&dSw,f/ olU&JU
xkqpfcsuf[m olwumwdkYtwGuf tHhMoyifhouf jzpfapw,f/
cGetf m;&dSol[m udk,ht f m;udk,u f kd;w,f/ udk,hf OD;aESmufeJYukd,f
pOf;pm;w,f/ udk,ahf jcaxmufay: udk,&f yfw,f/ udk,Ehf mS acgif;aygufeYJ
udk,f touf&Iw,f/ olrsm;udk tm;rudk;bl;/ udk,fh Mur®mudk olrsm;
vufxJ xdk;xnfhrxm;bl;/ udk,fb0udk udk,f zefwD;w,f/ udk,fh
Mur®mudk udk,f jy|mef;w,f/
'gawGukd ynm&dSol pdw"f mwfcGet f m; jrifholawGyJ vkyEf kdiw f ,f/
olwkdY&JU vky&f yfawG[m wpfcPav; r[kwb f l;/ wpfvwnf;
r[kwfbl;/ wpfESpfwnf; r[kwfbl;/ b0wpfavQmufvHk;jzpfw,f/
pmzwform;odkU 457
olwkdY touf½SLaeorQ umvywfvHk; olwkdY b0udk olwkdY vufxJrSmyJ
xm;w,f/ olrsm;vufxJudk xkd;xnfh ray;bl;/
udk,fhESvHk;om;eJY udk,f touf&Sifw,f/
udk,fhESvHk;om;udk olrsm;udk jc,fvS,fcGifh ray;bl;/

ynm [m ajymif;ypfzdkY
ynm&JU tEÅdr &nfrSef;csuf[m ajymif;vJypfzkdY jzpfw,f/
v udk,fhudk,fudk ajymif;ypfzdkY

v udk,fhywf0ef;usifudk ajymif;ypfzdkY

v udk,faewJh avmuudk ajymif;ypfzdkY

v udk,f usifvnfwJh e,fy,fudk ajymif;ypfzdkY/

ajymif;w,fvkdY qdkwJhae&mrSm ydkaumif;wJh tajctaewpfckqDukd


ajymif;wm/ tqifhwpfckjrifhoGm;atmif ajymif;ypfEkdiw f m/ udk,ht f awG;
udk,fh tajymtqdk udk,fhvkyf&yfawGudk wpfaeYxuf wpfaeY ydkaumif;
atmif ajymif;ypfEdkifwm/ udk,fvkyfwJh tvkyfawGudk wwfEdkiforQ
trsm;udk tusKd;tjzpfxGef;qHk;jzpfatmif ajymif;vJypfEdkifwm/
avmuMuD;udk Munfhvdkuf/
urÇmMuD;udk Munfhvdkuf/
tjrJwrf; ajymif;vJypfEdkifMuvdkYom wdk;wufzGHUjzKd;vmMuwm/
rajymif;bJ 'Dtwdki;f aeoGm;Mu&if EGm;awG uRJawG tqifhxuf
bmrS ydkr,f rxifygbl;/
tawG;awGukd ajymif;vJypfEikd Mf uvdo Yk m urÇmMuD;wd;k wufvmwm/
vky&f yfawGukd ajymif;vJypfEikd Mf uvdo
Yk m urÇmMuD;wd;k wufvmwm/
awmfvSefaomtjrifawG zefwD;wDxGifrIawGeJYom urÇmMuD;udk
ajymif;vJypfEkid Mf uwm/ ynma&;[m orm½dk;us abmifxu J kd oGwof iG ;f
zdkY jzpfwnfvmwm r[kwfbl;/
v azmufxGufEdkifzdkY

v xdk;xGif;EdkifzdkY
458 rif;aoh
v wDxGif zefwD;EdkifzdkY

v topfwpfckqDudk ydkaumif;atmif ajymif;EdkifzdkY./

'gygyJ/
n 9 ; 38
24 azazmf0g&D 2018 /

p
odrItay:qifjcifjcif;
qHk;½IH;Edkifacsrsm;&if tJh'Dhudpöudk Risk rsm;w,fvdkY ajymw,f/
pGefYpm;rIMuD;w,faygh/ pGefYpm;rIMuD;jcif; rMuD;jcif;qdkwm odjcif;eJY
ajymif;jyef tcsKd;usw,f/ ydkodavav pGefYpm;&rI enf;avav/ odrI
edrfhavav pGefYpm;rIMuD;avav/ pGefYpm;rIMuD;avav qHk;&HI;Edkifacs
jrifhavav/
tJhvdk oabmvmygw,f/
tJhawmh uRefawmfhwkdY[m 'Dae&mrSm &yfraecsi&f if ajymif;&r,f/
ajymif;zdkYoifhw,f/ ajymif;r,fqkd&ifvnf; atmifatmifjrifjrifajymif;rS
jzpfr,f/ tJhvkdrS r[kw&f if e*dkrlvxuf ydkjyD; qkw, f kww
f Jh oabmudk
jyefa&mufomG ;r,f/ tJah wmh wpfckckukd vkyaf wmhr,f/ taumiftxnf
azmfawmhr,fqdk&if wwfEdkiforQ odrIudk csJUEdkifrS aumif;w,f/ odrI
edrfhavav qHk;½HI;Edkifacs jrifhavav jzpfw,f/
uRefawmfhwdkYwawG&JU pdwfu pdwfxif&mudk vkyfwwfw,f/
xifwmudk vkyw f meJY vkycf si&f mudk vkyw
f meJY rwlb;l / xifw,f
qdkwm aumif;w,fvdkY xifwJht&m/
aumif;Edk;&m&m vkyfcsifw,fvdkY xifwJht&m/
wu,f vkycf siaf ewm wu,fjzpfcsiaf ewm wu,fvkyo f ifah e
wmvm; qdkwmudk jyefrqef;ppfbl;/ tJhawmh pdwfxJaumif;Edk;&m&m
ay:vmwmudk ajymw,f/ vkyfw,f/ tJhawmh vkyfief;pOfawGu
460 rif;aoh
wpfykdi;f wpfp jzpfukew f ,f/ xdkenf;vnf;aumif; vlawGu aumif;Edk;
&m&mudk rvkyo f ifhbl;/ taumif; tqdk;qdkwm bmvJqkdwmudk aocsm
cGJcGJjcm;jcm; em;vnfjyD;rS vkyfoifhw,f/ vkyf&r,f/
pdwxf aJ y:vmwJh tawG;pav; wpfcku taumif;jzpfcsiv f nf;
jzpfr,f/ rjzpfcsiv f nf; rjzpfb;l / tJ'h gu jzpfEkid o
f vm; jzpfoifo h vm;
jzpfzdkY tpOfoifh&JUvm; qdkwmudk rEIdif;csdef&if vlqdkwm xif&mudk
vkyfw,f/ ajymw,f/ tJhawmh jyóemawGu rsm;w,f/ MuD;w,f/
EIdif;EIdif;csdefcsdef okcrdefqdkwm... tvdkvdk ay:vmwm r[kwfbl;/
udk,fpdwfxJrSm aumif;Edk;&m&m xifwJht&mudk xifwJhtwdkif;
rxm;bJ jyefqef;ppfrI vkyw f mudk ajymwm/ owd&Sad ewmudk ajymwm/
uRefawmfhwkYd vkyw f Jh tvkyaf wmfawmfrsm;rsm;&JU ratmifjrifrIu todukd
jyefvnf rqef;ppfjcif;yJ/ todqkw d m owduyfrSaumif;w,f/ todrSm
owduyfwJhtcg udk,ht f od&JU tEIid ;f tq twdki;f txGmudk rSe;f rdw,f/
qrdw,f/ xkvkdux f nfvkduf &dSwmvm;/ tpqGJxkwrf ½d HkyJ vm;qdkwm
cefrY eS ;f rdvmw,f/ tJ'h t D cgrSm jzpfoifh\ rjzpfoif\ h qdkwmudk qifjcif
Edkifw,f/
taMumif;tusK;d taumif;tqdk; trSm;trSeu f kd aumif;aumif;
rGefrGef a0zefydkif;jcm; qHk;jzwfEdkifpGrf; jrifhvmw,f/ &dSvmw,f/ tJh'D
tcgrSm vkyfief;opfawG jzpfaeygap aumif;aumif;rGefrGef atmifjrif
aygufajrmufawmhwmyJ/ tJv h kvd [
l m udk,rf vkyzf ;l rMuHKzl;wJh tvkyuf kd
pwifaptHk;awmh olUrSm pGeYf pm;&rI enf;Edkiw f ,f/ edrhEf kdiwf ,f/ tJhawmh
xajrmufatmifjrifEdkifacs jrifhwmaygh/
v tJhawmh udk,fhtodu wu,f odwmvm;/

v b,favmufxd odovJ/

v xkvdkufxnfvdkuf &dSovm;/

v tp qGJxkwf½HkyJ &dSwmvm;/

v [dkpyfpyf 'Dpyfpyfvm;/

v olrsm;ajymvdkY em;a,mifaewmvm;/
pmzwform;odkU 461
v igh pdwfxJrSm xifaewmvm;/
v wu,f us,u f s,jf yefYjyefY eufeufeJeJ avhvm EIid ;f qjyD;jyD
vm;qdkwJh
]vm;} aygif;rsm;pGmudk udk,hb f mom rn§mrwmwrf; ar;&r,f/
'g[m udk,fhodrItay: qifjcifjcif;yJ/
pdwfxif&m vkyfjcif;u uif;vGwfa&;ygyJ/
n 10 ; 54
18? rwfv 2018/

p
ya&mfzuf&Sife,form;twGuf aywHav;acsmif;
ya&mfzuf&Sief ,fqkw
d Jhpum;vHk;udk awmfwmfrsm;rsm; Mum;zl;vdrhf
r,f/ ajymvnf;ajymzl;vdrfhr,f/ odkYayrJh teufoabmudkar;&if
aocsm &Sif;&Sif;vif;vif; em;vnfxm;ol enf;vdrfhr,f xifw,f/
ya&mfzuf&Sife,fvdkY ajymayr,fh teufoabmudk wdwdusus em;
rvnfxm;&if a,mif0g;jzpfaer,f/ 'ghaMumifh uReaf wmfem;vnfxm;wJh
ya&mfzuf&Sife,fqdkwJh a0g[m&udk teufzGifhjyvdkufygw,f/

(1)
ya&mfzuf&iS ef ,fqkw d phJ um;vHk;udk jrefrmvdk toHzvS,jf yD;awmh
wdku½f ku
d o f kH;Muw,f/ olUukd teufjyef&if wpfcsuw f nf;eJY rvHkavmuf
vdkY jzpfEdkifygw,f/ jcHKiHkjyD;wdwdusus pum;vHk;a0g[m&eJY ajymEdkifzdkY
enf;enf;cufw,f/ 'ghaMumifh ya&mfzuf&Sief ,fukd jrefrmvdk ya&mfzuf
&Sife,fvdkYyJ wdkuf½dkufoHk;vdkufwmrsm;w,f/
ya&mfzuf&Siw f ,fjzpfzkdY tcsuf (4) csuv f kdw,f/ onftcsuf
(4) csufeJY udkufnDaerS ya&mfzuf&Sife,f yDow,fvdkY qdkEdkifr,f/
v uRrf;usifaygufajrmufxm;rI

v pOfqufrjywfavhvmaerI

v usifh0wf eJY

v aiGaMu;wdkY jzpfygw,f/
pmzwform;odkU 463
(2)
uRrf;usifaygufajrmufxm;rI
uRrf;usirf q I kjd yD; pum;vHk;wpfvkH;wnf; ajymvdkuv f k&Yd ygw,f/
odkYayr,fh uRefawmfu aygufajrmufrIudk wGJjyD;oHk;csifygw,f/
uRr;f usiw f ,fqw kd m omrefoabmomjzpfygw,f/ aygufajrmufrq I wkd m
uawmh udk,v f kod v l kd uRr;f usio f rl sm;tMum;rSm acgif;wpfvk;H omwmudk
qdvk w kd mjzpfygw,f/ ya&mfzuf&iS ef ,f jzpfzYkd omref ußrG ;f usiw f wfajrmuf
xm;rIxuf ydk&r,f/ ydkoifhw,f/ ydkrSvnf; ya&mfzuf&Sief ,fjzpfw,f
qdkwmudk olvdkudk,fvdk om;&JawGMum;rSm vufrçaxmifEdkifr,fvdkY
,lqw,f/
ud,k ef oYJ ufqikd &f me,fy,frmS uRr;f usirf I r&d&S if ya&mfzuf&iS ef ,f
jzpfw,fvYkd ajymvdu Yk kd r&bl;/ ußrG ;f usirf q I w
kd m[m ya&mfzuf&iS ef ,fjzpfzYkd
twGuf yxrqHk;vdktyfcsufjzpfw,f/ t"duta&;MuD;wJh tcsufjzpf
w,f/
ya&mfzuf&Sife,fqdkwm [dkpyfpyf 'Dpyfpyform; r[kwfbl;/
a,mif0g;vnf; r[kwb f ;l / tay:,H&yS af jy; odxm;olvnf; r[kwb f ;l /
eufeufeeJ J avhvmxm;wJo h /l xkom;ayom;usatmif avhusix hf m;wJo h /l
oDtkd&DeJY vufawGUukd aygif;pyfEkdio f l/ oDtkd&Dukd twHk;vdkut f wpfvkduf
&Gwfwwf zwfwwfwmeJY ya&mfzuf&Sife,fvdkY ajymvdkY r&bl;/ ajymvdkY
&&ifawmif ]&Gwfzwfjcif;rSm ya&mfzuf&Sife,f} jzpfw,fvdkYyJ ajym
Edkirf ,f/ ya&mfzuf&Sief ,frSe&f if vufawGUvkyEf kdi&f r,f/ oifMum;rIukd
vufawGUeJY oufaojyxm;Edkio f l jzpf&r,f/ vufawGUrSm uRrf;usijf yD;
oDtdk&D em;rvnfxm;&ifvnf; ya&mfzuf&S,fe,f csKdUwJhEdkifygw,f/

(3)
pOfqufrjywfavhvmaerI
pOfqufrjywf avhvmrI[m ya&mfzuf&Sief ,ftjzpf eef;pHouf
jrifhatmif vkyfay;wm jzpfygw,f/ ya&mfzuf&Sife,form;qdkwm
464 rif;aoh
wpfyGJxk;d r[kwb f l;/ aumuf½kd;rD;vnf; r[kw&f bl;/ urÇmpHcsed cf sKd ;wJh
rSwfwrf;awGudk avhvmMunfhyg/ csefyD,HjzpfzdkYu cufygw,f/ pHcsdef
usK;d atmifvkyEf kid zf kv
Yd nf; cufygw,f/ cseyf ,
D t H jzpfukd umv&SnMf um
xdef;xm;EdkifzdkYu ydkcufygw,f/
ya&mfzuf&Sief ,form;qdkwm e,fy,fwpfckckrSm &dSaeygw,f/
tJonfeh ,fy,frmS udk,w f pfa,mufwnf; r[kwyf gbl;/ udk,ef w YJ ef;ol
,SOb f uform;awG&Sdw,f/ ya&mfzuf&Sief ,form;[m ,SOjf ydKif tEdkif
,l&wmrsKd; r[kwfayr,fh udk,fht&nftcsif;udk udk,f tjrJoçaerS
&r,f/ 'grS ya&mfzuf&iS ef ,f oufwrf;Mumanmif;r,f/ trSeq f &kd ifawmh
cPwpfjzKwf rif;rlzl;wmu vGJvdkY odyfrsm;rsm;pm;pm; ajymEdkifr,f
r[kwfyg/
udk,fhe,fy,frSm topftopfay:vmwJh enf;emtopf oDtdk&D
topf vkyif ef;topfawGukd xyfwk;d xyfwk;d jyD; avhvmaerSaumif;r,f/
pOfqufrjywf avhvmoif,ljcif;[m ynmudk tjrJwdk;atmifvkyfae
jcif;jzpfw,f/ udk,hfuk, d uf kd,f tjrJoçaejcif;jzpfw,f/ udk,hf"m;udk
tjrJ aoG;aejcif;jzpfw,f/ aoG;vdkY xuf&ifvnf; tjrJtoHk;jyKaejcif;
jzpfw,f/ oHk;jcif;eJY oçjcif;udk twGJnDnDvkyEf kdijf cif;jzpfw,f/ 'Dvkv d l
[m ya&mfzuf&Sife,form;tjzpf umv&SnfMum &yfwnfEdkifw,f/
tJonfvrkd S r[kw&f if ]wpfcsed u f a&Tx;D aqmif;cJw
h mud}k wzGzjG yefajymjyD;
yg;pyf tmomajzEdkif½HkoufoufrQom jzpfygvdrhfr,f/

(4)

usifh0wf
uRr;f usirf rI mS usi0hf wfryg&if aumif;usK;d xuf qdk;jypfrsm;wwf
w,f/ ya&mfzuf&iS ef ,form;wpfa,muf&UJ wm0ef[m udk,u hf Rr;f usirf eI YJ
vlUtodki;f t0dki;f udk tusK;d jyKzdkY jzpfygw,f/ olUuRrf;usirf Iukd vlUtzGJU
tpnf;uvdktyfaeol/ vlUtzGUJ tpnf;twGuf olUuRrf;usirf u I kd aumif;
aumif; toHk;csEdkifol jzpfygw,f/ olUuRrf;usifrIudk oludk,fwdkif
pmzwform;odkU 465
tjrJjznfhqnf;aewwfjyD; olUuRrf;usifrIudk ae&mrSefrSmtoHk; csol
jzpf ygw,f/
ya&mfzuf&Sife,form; wpfa,muf[m ol&dSaewJh e,fy,f&JU
usi0hf wfukd apmifx h ed ;f &r,f/ vku
d ef m&r,f/ q&m0efrmS vnf; usi0hf wf
&dSw,f/ tif*sief D,mrSmvnf; usih0f wf&Sw d ,f/ Edkiif Ha&;orm;rSmvnf;
usifh0wf&dSw,f/ ausmif;q&mrSmvnf; usifh0wf&dSw,f/
usifh0wfqdkwm a&;om;jy|mef;xm;wm jzpfcsifrS jzpfygr,f/
usifh0wfqdkwmudk Oya'pnf;rsOf;vdk twif;tMuyf vdkufemapvdkY r&
ygbl;/ owday;jcif; today;jcif;taeeJYom vkyf,lvdkY&ygw,f/
usi0hf wfqkd wm[m vdkuef moltay:rSmom rlwnfygw,f/ usi0hf wfukd
b,favmufwefzdk;xm;ovJ qdkwJhtay:rSm rlwnfygw,f/
ya&mfzuf&Sief ,form;[m udk,hu f Rrf;usirf IeJY aiGaMu;udk &SmvdkY
&w,f/ &Smvnf; &Sm&ygr,f/ udk,fh&wJh aiG[m udk,fhvkyf&yfuae
&wmjzpfayr,fh usifh0wfeJYtnD vkyfzdkY vdkygw,f/ aiGudk yHkay;jyD;
udk,hu f Rrf;usirf Iukd 0,f,lcH&w,f/ udk,u f kd,w
f kdiu f vnf; usih0f wf
qdkwmudk eif;ajcjyD; udk,fhußGrf;usifrIudk a&mif;ypfvkdufw,f/ 'Dvdk
vlrsKd;udk ya&mfzuf&Sife,f yDow,fvdkY rqdkEdkifygbl;/
ya&mfzuf&iS ef ,form;awGxrJ mS usi0hf wfukd eif;ajcjyD; aiGaemuf
wpfaumufaumufvdkufoGm;olawG &dSygw,f/ 'DvdkvlawGudk olwkdY
tvkyrf Sm b,favmufyJ uRrf;usiaf ygufajrmufaeygap ya&mfzuf&Sif
e,fpm&if;xJrSm rxnfhcsifygbl;/
vGwfvyfpGm oabmxm; uGJvGJEdkifcGifh&dSygw,f/

(5)
aiGaMu;
aiGaMu;vdYk ajymwJt
h cgrSm vufawGUususyJ ajymvdu
k cf siyf gw,f/
ya&mfzuf&Sife,form; wpfa,mufvdkY ajymEdkifzdkYtwGuf 'Dtcsufu
ta&;MuD;ygw,f/ vufawGUuswJh tcsufvdkYvnf; ajymvdkY&ygw,f/
466 rif;aoh
ya&mfzuf&iS o f rm;wpfa,muf[m udk,t hf vkyu f ae udk,b hf 0&yfwnfzkYd
vHkavmufaom aiGaMu;&&dS&ygr,f/ rwefwq rsm;jym;wJh aiGaMu;
odkYr[kwf ÚmPfylaZmfcudk arQmfvifhawmifhwjcif;rsKd; r[kwfyg/ udk,fh
tvkyfuae udk,fhb0&yfwnfEdkifzdkY qdkvdkwmjzpfygw,f/
'Dudpö[m tawmftjiif;yGm;p&m jzpfaumif;jzpfEdkifygw,f/
wcsKUd u vkyif ef;rußGr;f usiv f kdY 0ifaiGerd Mhf uw,f/ wcsKUd u ußGr;f usirf I
[m tHh0ifcGiu f srjzpfao;vdkY &oifh&xku d w f Jh tusK;d tjrwf r&Mubl;/
wcsKUd u vkyif ef;vnf; uRrf;usiyf gvsuef JY rysi;f r&d tm;xkwrf Ivnf;
&dSygvsufeJY udk,fhuRrf;usifrIuae b0&yfwnfvdkY&wJh aiGaMu;rsKd;
r&wm &dSygw,f/ txl;ojzifh tEkynmeJY ESD;ET,faewJh vkyfief;wdkY
pmaytvkyfwdkY qdkwmawGrSm ydkjyD; tawGU&rsm;ygw,f/
udk,fhya&mfzuf&Sife,f tvkyfuae vHkavmufaomaiGaMu;
r&&dSjcif;[m ya&mfzuf&Sife,fudk owfwJh vlowform;jzpfygw,f/
vlwpfaxmifrSm wpfa,muf[m aiGaMu; vHkvHkavmufavmufr&dSbJ
ya&mfzuf&Sief ,fjzpfatmif toufaoqHk;wJhtxd &yfwnfoGm;Edkiw f m
&dSaumif;&dSygvdrhrf ,f/ odkYayr,fh trsm;oabmwGuMf unfh&if aiGaMu;
[m ya&mfzuf&Sife,form;twGuf ta&;MuD;wJhtcsufjzpfygw,f/
wcsKUd [m ya&mfzuf&iS ef ,form;tjzpf oufwrf;&Sn&f n S &f yfwnfEkid pf rG ;f
&dyS gvsuef YJ ya&mfzuf&iS ef ,f b0 ysuo f kO;f oGm;jyD; rqdkiw f v hJ kyif ef;e,f
y,fawGrSm a&mufoGm;wm[m b0&yfwnfrIupd öaMumifh tjzpfrsm;wm
awGU&ygw,f/
vlawmfawmfrsm;rsm;[m pm;0wfaea&;eJY b0&yfwnfrcI ikd cf ikd rf mrm
axmufyHhay;Edkifjcif; r&dSwJh tvkyfrSm umv&SnfMum &yfwnfEdkifpGrf;
r&dSygbl;/ 'ghaMumifh udk,fcspfvdkY udk,fjrwfEdk;vdkY udk,fußGrf;usifvdkY
udk,fapwemygyg vkyfudkifwJh udk,fhya&mfzuf&Sife,f tvkyfuae
aiGaMu; &&dSzkdY vdktyfygw,f/ 'g[m ya&mfzuf&Sief ,fb0udk axmufyHh
ay;wJh vufawGUusus ½Ijrifcsufjzpfygw,f/
pmzwform;odkU 467
(6)

rQajcn§d
'DrSm ar;cGef;wpfckay:vmygw,f/ usifh0wfeJY aiGaMu;tMum;
b,fvdk rQajcnd§MurvJ qdkwm jzpfygw,f/
vlUtwå[m udk,u f sK;d pD;yGm;bufukd tjrJwrf; ,dr;f aewwfvkdY
rsm;aomtm;jzifh usi0hf wf[m aiGaMu; atmufrmS a&mufaewwfygw,f/
'g[m obm0usygw,f/ wpfcgw&H b0rSm cufcufcJcJ a&G;cs,frI
vkyf&wmawG &dSaumif;&dSEdkifygw,f/ omreftcsdefrSmawmh usifh0wfeJY
aiGaMu;qdkwmudk rQajcnd§EdkifrS aumif;Edkifr,f xifygw,f/
t&om&dSwJh tom;[if;aumif;wpfcu G rf Sm tcsK;d tpm;ususee
csujf yKwfxm;wJh [if;csuyf pön;f awGyg 0ifaeygw,f/ wpfrsK;d wnf;eJY
raumif;Edkifygbl;/ t&omu rav;ryif aygh&Twf&Twfvnf; r[kwf/
rief vGef; rayghvGef;/ oleJY vdkufzufwJh t&omrsKd;jzpfzdkY oifhwifhpGm
xnfjh yD; csujf yKw&f if t&omaumif;wJh [if;wpfcu G f jzpfvmEdik yf gw,f/
ya&mfzuf&iS ef ,form;[m usi0hf wfqkw d mudk ypfy,fvkYd raumif;ygbl;/
aiGaMu;udkvnf; tvGeftuRH OD;pm;ay;vdkY r&ygbl;/ usihf0wfr&dS&if
raumif;ovdk aiGaMu; rvHkavmuf&ifvnf; raumif;ygbl;/ 'ghaMumifh
tu,fí usih0f wfeJY aiGaMu; tjydKifa&G;cs,pf &mrsm; ay:vm&if udk,hf
todÚmPfeJYukd,f rQajcnd§jcif;[m aumif;rGeaf om a&G;cs,rf IjzpfEkdiyf g
w,f/ ESpcf kpvHk;udk tNyKdirf Qajcn§jd yD; a&G;cs,Ef kid &f if taumif;qHk;jzpfyg
w,f/
v uRefawmfh aywH[m &SnfvGef;ae&if em;vnfay;Muyg/

v uRefawmfh aywH[m wdkvGe;f ae&ifvnf; onf;cHay;Muyg/

v vGwfvyfpGm oabmuGJEdkifcGifh tjynfh&dSaeygw,f/

n 9 ; 32
18 azazmf0g&D 2019 /

p
tajymif;tvJ
tajymif;tvJukd jzpfapwJh taMumif;&if;awG &dw S ,f/ rauseyfrI
u tajymif;tvJukd jzpfapw,f/ arQmv f ifch suu f vnf; tajymif;tvJukd
jzpfapw,f/ rauseyfcsuu f a'gotay:rSm tajccHw,f/ arQmfvifh
csufu avmbtay:rSm tajccHw,f/
a'goaMumifh rauseyfraI Mumifh jzpfwhJ tajymif;tvJ&UJ t[keu f
ydkMuD;w,f/ auseyfrItay:rSm arQmfvifhcsuu f kd xyfjyD; aygif;xnfhay;
Edki&f if tajymif;tvJtwGuf tm;u ydkMuD;w,f/ tajymif;tvJtwGuf
tpjyKp&m taMumif;w&m;awG trsm;MuD;&dSw,f/ vdktyfcsufaMumihf
rjzpfrae ajymif;vJ&wJh t&mawGvnf; &dSw,f/
udk,u f k,
d w
f kid f ajymif;vJwmeJ/Y olrsm;&JU ajymif;vJjcif; atmufrmS
tajymif;cH&wmeJY yHkpHtrsK;d rsK;d &dSw,f/ tajymif;tvJukd wGe;f wJh pdwu f
ae&mtrsK;d rsK;d u vmEdik w f ,f/ ajymif;vJcsipf w d &f UJ pdwjf yif;tm;MuD;avav
tajymif;tvJ jzpfwm ydkjyD; jrefavavyJ/ tajymif;tvJu jzpfvdkY
&w,f/ rlv taetxm;uae a&GUjyDqkd&ifukdyJ tajymif;tvJjzpfjyDvkdY
ajymvdkY&w,f/
odkYayr,hf udk,fvdkcsifwJh yef;wdkifudk a&mufjyDvm;/ udk,fvdk
vm;wJh ta&GUjzpf&JUvm;/ b,fbufudk a&GUwmvJ qdkwmu aemuf
udpöwpfck jzpfygw,f/ atmifjrifwJh tajymif;tvJjzpfzdkY vdktyfwJh
tcsuaf wG &dSw,f/ yef;wdkiv f kw
d ,f/ yef;wdkiu f kd a&mufatmifomG ;Edkizf Ykd
pmzwform;odkU 469
pdwf"mwfjyif;jyrI vdkw,f/ pdwftm;xufoefrI vdkw,f/ bmhaMumifh
ajymif;vJ&r,fqkdwJh taMumif;t&if;vnf; vdkw,f/ jyóem&JU t&if;
cHudk pdppf&r,f/ jyóemudk &Sm&r,f/ jyóemudk wdwdusus odrS
tajzudk xkwv f kdY&r,f/ q&m0efawG aq;ukwmeJY twlwlyJ/ a&m*gudk
awGUatmif &Smw,f/ aq;b,favmufaumif;aumif; a&m*g t&SmrSm;&if
vlem xdwmyJ/ temeJY aq; wnfhwJhtcgrSm a&m*g t&Si;f aysmufw,f/
aq;ay;wJh tcgrSm a&m*gudk umuG,fwmvm;/ oufomatmifyJ
vkyfwmvm;/ a&m*gudk aysmufatmif ukwmvm;qdkwm Munfh&r,f/
pOf;pm;&r,f/
udk,hfrSm tajymif;tvJvkyzf kdYtwGuf vHkavmufwJh t&if;tjrpf
&dS&JUvm;/ vkyfief;tpDtpOf &dS&JUvm;/ tpDtpOfudkvnf; tpDtpOf
(at) tpDtpOf (bD) tpDtpOf (pD) cGx J m;&JUvm;/ b,f tajctaejzpf&if
b,fukxHk;udk oHk;r,fqdkwm MudKwifjyifqifxm;&JUvm;/ vufawGU
ukowJh tcgrSmvnf; txdtcdkuf t&Stem enf;enf;eJY vlemudk
xdcku d &f eS mrItenf;qHk; ukenf;u bmjzpfrvJ qdkwm acgif;aqmifvkyo f l
rsm;u xnfhwGuf&rSm jzpfygw,f/
jrefrmEdkiif H&JU tajymif;tvJu bmvJ b,fvJ/ uRefawmfhwkdYrSm
Resource u enf;enf;/ jzpfcsip f w
d uf rsm;rsm;/ tm;xkwrf u
I yg;yg;/
tuGJtjyJu xGef;um;/
aeYv,f 1; 00
30 'DZifbmv 2017 /

p
*Pef;vdkvl
*Pef;vdk vl/
*Pef;awGvdkY rusifheJY/
*Pef;qdkwJhtrsK;d u vlawGeJY odyOf yrmay;vdkY aumif;wJhtrsK;d /
*Pef;qdkwm ab;wdkuo f Gm;wJh aumif/ bJhwkduw f JhvlawGukd *Pef;vdkY
vlvkdY ajymMuw,f/ a&SUuvnf; roGm;bl;/ aemufuaevnf; aumif;
aumif; rvdkub f l;/ ab;wdkuf bJhwkduaf ewJh vlawGukd *Pef;vdkvlvkdY
ynwfMuwm&dSw,f/ *Pef;awGqkw d m vufraxmifwJhtrsK;d / Adkvcf sKyf
atmifqef;ajymzl;w,frvm;/ wdkYArmawGu yef;r0ifao;bl; wyf
axmifcsiw f ,f/ yef;wkid af &mufjyDqkdjyD; wyfukd qufravSmb f J a[;ceJ
wyfaxmifvdkufawmh udk,fhaemuf rwdrf;r,drf;vdkufvmwJh avSu
yxr 0if o G m ;w,f / bmh a Mumif h 'D v d k j zpf o vJ q d k a wm vuf r
axmifwwfwJh tusifhaMumifhyJ jzpfygw,f/
aemuf&aSd o;w,f/ zrf;xm;jyD;om; *Pef;awGukd awmif;xJxnfh
xm;&if tay:u tzHk;tkyfxm;p&m rvdkbl;...wJh/ bmvdkYvJ qdkawmh
*Pef;wpfaumifu awmif;EIwcf rf;0udk wG,w f uf&if tjcm; *Pef;
awGu qGcJ sw,f [lowJ/h *Pef;vdkval wG rsm;vm&if vlUtzGUJ tpnf;u
q&mOD;atmifoif; ajymovdkjzpfr,f/ q&mMuD; OD;atmifoif;u olU
a[majymyGJrSm b,fvdk ajymovJqdkawmh...
pmzwform;odkU 471
zatu um;orm; om;u py,f,m ajr;av;u qdu k u
f m;q&m
tJhajr;u arG;vmwJh om;orD;u cGuq f GJawmif;pm;wJh tqifha&mufrSm
Mudrf;aoyJqdkwJh yHkpHrsKd;/ uRefawmf Mum;zl;MuHKzl;w,f/ jrefrmawGu
bmr[kww f hJ ynmuav; wwfxm;wmawmif q&mpm;u csex f m;csif
ao;wm/ wdkYwke;f u oHk;ESpf oHk;rdk; xrif;pm;uRefcH wwfxm;&wmuG
rif;wdkYeJYusrS ig tvum; ray;Edkifbl;qdkjyD; 4 - 5 - 6 v avmuf
zdzdpD;pD;av; oifay;vdkuf½HkeJY ußGrf;usiftqifh jzpfoGm;r,fh ynmu
5 ESpfaevdkYvnf; rwwf 6 ESpfaevdkYvnf; rwwfeJY jzpfw,f/
rvQKd ygeJ/Y vQKd veG ;f &if wd0k ifomG ;wwfw,f/ 'gyJ ajymcsiyf gw,f/
aemufajymao;w,f/ q&mqDu vufcGJjyD;axmif&if q&mudk
umjyefw,f/ apmfum;w,f/ aus;Zl;uef; w,fqw kd hJ pum;emuxd;k ao;/
jrefrmjynfrSm 'Dvdkq&mrsKd;awGaMumihf wdkif;jynf rwdk;wufwmvdkY
xifw,f/
q&mrSe&f if ud, k x hf ufawmfww hJ ynhf rdbrSe&f if ud,
k x
hf ufawmfwhJ
om;orD; acgif;aqmifrSe&f if udk,hx f ufawmfwJh aemufvkduf arG;xkwf
ay;Edkif&rSmaygh/
tckawmh r[kwb f l;/ rsK;d quf wpfqufeJY wpfqufu wpfqifh
xufwpfqifh jrifhoGm;&r,fhtpm; edrhef rd ho f Gm;w,f/ q&mMuD; OD;atmif
oif; pum;u em;xJrSm tjrJyJhwifxyfaew,f/
vlUtzGJUtpnf;rSm *Pef;vdkvlawG yg;vsygap/
5? ZGefv 2017 /

p
ykwfoif#Dum
&ufpfref;
odkYr[kwf ykwfoifvdkvl/
tzGJUtpnf;twGif;rSm ykwfoifvdkvlawG rsm;&ifraumif;bl;/
txl;ojzihf ykwfoifvdkvlawG acgif;aqmifjzpf&if ydkraumif;bl;/
omref acgif;aqmifae&mrsKd; r[kwfbJ tqifhjrifhjrifh &mxl;udk &&if
wu,fh tqkd;0g;qHk;vdkYawmif ajymvdkY&r,f/
b,fvdkyJ ajymaeygap vlUtzGJUtpnf;twGif;rSm 'DvdkvlawG
trsm;tjym;yJ &dSaew,f/ &dSvnf; &dSaecJhw,f/ &dSvnf; &dSaew,f/
&dSvnf; &dStHk;rSm jzpfw,f/ 'Dvkvd lawG &dSwm[m vlUp½dkuo f bm0jzpfwJh
twGuf ta&;MuD;w,f rxif&ayr,hf vlUtzGUJ tpnf;tvdkuf ykwo f ifvkd
vlUtzGUJ tpnf;jzpfae&if uifqma&m*gpGw J hJ vlUtzGUJ tpnf;vdkY emrnfwyf
vdkufcsifw,f/
vlUtzGJUtpnf;&JU tem*wfukd ykwo f ifvkd vlawGu owfw,f/
vlUtzGJUtpnf;&JUtem*wfukd ykwo f ifawGukd vdkvm;ESpo f ufwJh acgif;
aqmifawGu owfw,f/
ykwfoifqdkwm ae&mwdkif;rSm&dSEdkifwmyJ/
txl;ojzifh opfyifjrifhjrifhay:awGrSm awGU&wwfw,f/
jcHpnf;½dk;ay:rSmvnf; ykwof ifawGukd awGU&wwfwmyJ/ owdxm
Munfhaygh/ uRefawmfhwkdY ywf0ef;usirf Sm ykwo f ifawG trsm;MuD;&dSw,f/
pmzwform;odkU 473
ykwfoifawGrSm a,bk,svu©PmawG &dSw,f/
ykwfoifawGu
v tjrJ acgif;jidrfhw,f/

&ufpfref;aygh/ pDrHcefYcGJrIe,fy,frSm &ufpfref;awG bmawGvdkY


ajymw,f/ tJAm; [kwfuJhorm;awGaygh/
ykwfoifawGu...
v wG,fwwf uyfwwfw,f/

ajcjrJw,f vufjrJw,fayghAsm/
ykwfoifawGu...
v ta&mifajymif;w,f/

'ghaMumifh... Owk&moD ywf0ef;usief JY vdkuaf vsmnDaxG aexdkif


wwfMuw,f/
ykwfoifawGu ...
v ykwfoifudk csufpm; uifpm;&if odyfcsKdw,f/

'Dawmh vlawG odyfMudKufwmaygh/


tJ... t&omrodao;wJhvlawGuawm ykwo f ifpm;&if Elw,f
qdkvm;yJ/ uRefawmfhawmif t&omrodwJh olawGxJrSmygvm; rod/
'ghaMumifhvnf; ykwfoifawG&JU qdk;jypfawGudk a&;aerdwmxifw,f/
ykwo f if pm;zl;oluawm t&omodvkdY irf;irf;wufjzpfoGm;Muw,f/
ykwo f ifawGqkdwm a&S;acwf a*:ZDvmrsK;d awGeJY wlw,f/ olwkdY
toGifo@mefu uRefawmfhwdkY wDADGZmwfvrf;awGxJu Munfh&wJh
a*:ZDvmawGeJY odyw f lw,f/ a*:ZDvmawGuawmh rsK;d wkH;aysmufuG,f
ukefMuwm ESpfaygif; oef;ESifhcsD&dSjyD qdkvm;yJ/ a*:ZDvmawG rsKd;okef;
aysmufuG,fukef&jcif; t"du taMumif;wpf&yfu ywf0ef;usifeJY
vdkufavsmnDaxG rajymif;vJEdkifMuvdkY/ 'gudk a*:ZDvm tao;pm;
ykwfoifawGu oifcef;pm ,lyHk&w,f/
ykwo f ifawGu olwkdY ywf0ef;usiu f kd tjrJ avhvmw,f/ tuJ
cwfw,f/ olU0ef;usief YJ tqifajyatmif aew,f/ oGm;w,f vmw,f/
474 rif;aoh
pm;w,f/ olw, G u f yf&m opfyifu tpdr;f a&mufjzpf&if tpdr;f teDjzpf&if
eD&Tif&Tif tndKa&mifqdk&if tnKdjzpfatmif ajymif;w,f/
wu,fawmh...ykwo f ifjzpf&wm rvG,yf gbl;/ olwkdY[m tjrJ
ywf0ef;usifudk apmifhMunfhavhvmjyD; olwdkYvHkjcHKatmif olwdkY &Sifoef
&yfwnfaeEdkiaf tmif MudK;pm;vHkvY xkwMf u&w,f r[kwv f m;/ ykwo f if
vkyf&wm yifyef;ygw,f/ tJ... yifyef;cufcJwJh tvkyfudk &nfrSef;
csufMuD;MuD; xm;olawG vkyfwwfoAs/ 'Dvdk&nfrSef;csufMuD;MuD;
xm;MuwJhvlawGyJ txuftjrifhawGudk a&mufukefMuw,f/
'ghaMumifh...txuftjrifhukd a&muf&ifukd ykwo f ifvkd pGr;f &nf
rsm; &dSxm;vm;qdkjyD; uRefawmfh owdxm; Munfhrdw,f/ uRefawmfhu
teD;rIew f ,f/ odyrf jrif&bl;/ ta0;usawmhvnf; rjrifbl;As/ 'Dawmh
txufjrifhjrifh a&mufolawGu ykwfoifawGvm;? bmvm;qdkwm
uRefawmfh rodygbl;/
uRefawmfbh mom tdrjf cHpnf;½dk;ay:u ykwo f ifukyd J #DumzGirhf ad e
awmhw,f/
v pnf;½dk;ay:u ykwfoifrsm;

v yifjrifhay:u ykwfoifrsm;

v tdrfa&SUrif;wdkY xef;&nfeJY jrnf;wJh ykwfoifuifrsm;

ponfjzihf... ponfjzifh uRefawmfh awG;aerdw,f/


eHeuf 9 ; 39
25? ZGefv 2017/

p
aomutwGuf aywHrsm;
udk,fh&JUaeYpOfb0 tqifajy rajy qdkwmudk wdkif;wm&r,fh
aywHawG &dSw,f/ wu,fawmh aywHawG qdkwmxuf ar;cGef;awG
vdkY ajym&if ydkrSefygvdrfhr,f/ pdwfynm&SifawG awmfawmfrsm;rsm;u
pdwzf pd ;D rIawGuae b,fvakd usmv f mT ;&rvJ aomuudk b,fvakd jzazsmuf
&r,fqkdwmawGukd avhvmcJhw,f/ azmfxkwcf Jhw,f/ pdwyf nm&Siaf wG
omru pma&;q&mawGuvnf; tMuHay;a&;om;wmawG &dSw,f/
bmoma&;wdkif;rSmvnf; udk,fh&JU pdwftusOf;usrI pdwfusyf
wnf;rIukd om,m jidr;f csr;f atmif vkyaf y;Edkiw f hJ ukoa&;enf;emawGukd
ay;w,f/ azmfxkwx f m;wm &dSw,f/ pdwzf pd D;rI ausmv f Tm;a&;enf;awG
udk bmoma&;pmtkyfawGrSmvnf; a&;w,f/ wufusrf;awGrSmvnf;
a&;Muw,f/ pdwyf nmpmtkyaf wGrSmvnf; a&;wmawGU&w,f/ vlUb0
aeenf;xdkifenf;awGudk vrf;nTefjyowJh pmtkyfawGrSmvnf; awGU&
w,f/ pdwx f m;enf;eJY udk,&f nfukd,af oG;wdk;wufapzdkYtwGuf a&;wJh
pmtkyfawGrSmvnf; awGU&w,f/
a';umeuf*s&D UJ emrnfausmMf um;wJh ]aomuuif;a0;aexkid af &;}
pmtkyx f JrSm aomuudk ausmv f Tm;zdkY ar;cGe;f awG ar;zdkY ajymxm;w,f/
(1) ig bmtwGufeJY aomua&mufaewmvJ/
(2) ig onfudpöeJYywfoufvdkY bmvkyfEdkifovJ/
476 rif;aoh
'Dar;cGe;f ESpcf k[m tajccHusygw,f/ 'Dth wGuf qufpyfar;cGe;f eJY
yufoufjyD; tajzxkwEf kdirf ,fh ar;cGe;f (4) ckukdvnf; xyfajymw,f/
1/ bmjyóemvJ/
2/ jyóemtaMumif;t&if;u bmvJ/
3/ ajz&Sif;enf; b,fESrsKd;&dSovJ/
4/ b,fenf;udk a&G;rvJ/
vlwkdi;f rSm jyóemudk,pf D&SMd uw,f/ awmfawmfrsm;rsm; pmtkyf
awGuawmh jyóem ajz&Si;f enf;awGukd ajymMu a&;Muwm rsm;w,f/
jyóem pdppfenf;udkprf;oyfwJh ayw enf;emawG odyfray;Mubl;/
'g[m raumif;ygbl;/ vufawGU tvkyjf zpfa&; enf;vrf;udkomG ;Mu&rSm
jzpfygw,f/

aomut&if;tjrpf
a'gufwmqDpu D aomujzpf&jcif; taMumif; (5) rsK;d udkxkwjf y
xm;w,f/
(u) tdrfaxmifa&; ysufpD;jcif;
(c) pD;yGm;a&; ysufpD;jcif;
(*) tazmfo[J r&dSjcif;
(C) tjidK;pdwf arG;jrLxm;jcif;
(i) aomuaxGjym;jcif;
pwJh taMumif;t&if; (5)&yfu aomu&JUt&if;tjrpfvdkY ajym
w,f/
Opömysu&f ifvnf; vlu pdwzf pd ;D w,f/ aiGa&;aMu;a&; udpaö wG
aMumifhvnf; pdwfnpfEGrf;&wmyJ/ cspfaom oleJY auGUuGif;&&ifvnf;
vlu pdwrf oufombl;/ rESpo f ufwo hJ el YJ aexkid f ,SOw
f aJG e&wmuvnf;
pdwt
f qifrajyrIukd jyKw,f/ txl;ojzifh cHpm;rIa&;&m ESv;kH om;jyóem
wpfckckaMumifh pdwuf pOfhuvsm;jzpfrI MuHK&Edkiw f ,f/ vlrIaygif;oif;
qufqHa&; tqifrajy&ifvnf; pdwu f sO;f usyw f ,f/ tvkyrf Smjzpfjzpf
pmzwform;odkU 477
rdom;pktwGif;rSmjzpfjzpf ausmif;wufae&ifyJjzpfjzpf aygif;oif;
qufqHa&;udpöawGaMumihf pdwfzdpD;rI jzpf&wwfw,f/
twdwu f vky&f yfawG? udpöawG tjyKtrlawGaMumifh twdw&f JU
tusO;f om;tjzpfa&mufae&ifvnf; pdwu f ayhgyg;vef;qef;rSm r[kwf
bl;/ pdk;&dryf lyefrIawG? aMumifhMurIawG tvdkqE´awG &r®uaf wG vdkvm;
awmifwh rIawG rsm;jym;vGe;f wm ½Iyaf xG;vGe;f wmu pdwt
f usO;f tusyuf kd
jzpfapwJh taMumif;awG jzpfw,f/

tm½HkawG rsm;&if
tckacwfrSm jrifp&m Munfhp&m Mum;p&m xdawGUp&mawGu
odyfrsm;vmw,f/ tm½HkawG rsm;vmw,fvdkY ajym&r,f/ jrifp&m
Mum;p&m pm;p&m t&omcHp&m awGUxpd &mawG odyrf sm;w,f/ tJhonfh
t&mawGaMumifh awG;&wm pOf;pm;&wm cHpm;&wmawG rsm;vmw,f/
tJh'DhtxJrSm vdkcsipf &m a'gojzpfp&m aMumufp&m vefYp&m pdk;&drpf &m
awGyg wGjJ yD;ygvmw,f/ acwfrv D mawmh oGm;p&m ae&mawG aygif;oif;
qufq&H wJh vlawG odyrf sm;vmw,f/ tJ'h t hD cg onfvkd ywf0ef;usiaf Mumifh
jzpfvm&wJh pdwfcHpm;rIawGuvnf; rsm;vmw,f/ ½Iyfvmw,f/
pdwfcHpm;rIawG rsm;wm/ tm½HkawG rsm;vdkY tm½HkawG rsm;&if
pdwfawG vIyf&Sm;wm rsm;w,f/ pdwfawG axGjym;w,f/ pdwfawGu
jzpfwm ysuw f mawG jrefvm rsm;vmwJhtcg pdwaf MumifhjzpfwJh 'Pf&m
awG rsm;vmw,f/ pdwfuaewpfqifh jzpfvmwJh cHpm;csufawGu
txyfxyf txyfxyf jzpfvmw,f/
ay:vmorQ tm½Hak wGukd owdeYJ rxde;f Edik f owdeYJ ESv;kH roGi;f Edik w
f hJ
tcgrSm pdwu f wif;vmw,f/ pdwu f ½Iyv f mw,f/ pdwu f cPcP
tajymif;tvJawG jzpfvmw,f/ pdwf&JUappm;rIeJY pdwf&JUcHpm;rIawGudk
½kyuf vdkuv f kdY rrSDwJhtcgrS cE¨mudk,rf Sm wif;wmawG av;vHxkdi;f rIid ;f
wmawG aerxd xdkifromawG jzpfvmw,f/
478 rif;aoh
Ak'¨ta[mrSm onfvdkY &dSw,f/
tm½HkeYJ 'Gg,wdkuvf kYd pdwjf zpfw,f/ pdwu f kd jzpfapwJh taMumif;u
tm½HkupwmyJ/ tm½HkawG&JU jzpfwnfrIudk owdeJY rapmifhMunfh&if
pdwf&JU jzpfrIu rwnfjidrfEdkifawmhbl;/ tm½HkeJY pdwf[m qufaew,f/
tm½HkawG axGjym;&if pdwaf wG axGjym;r,f/ pdwaf wG axGjym;&if tm½Hk
awGu rMunfvifawmhbl;/ rMunfvifwJh tm½HkawGaMumifhyJ aomu
awG? Asmyg'awG zdpD;rIawGaMumifhMurIawG oufaomifh oufom
r&dSwmawG jzpfvmw,f/
tJh'ghaMumifh udk,af eYpOf MuHKae&wJh tm½HkawGukd owdeJY xde;f jyD;
Munfh&if pdwfat;jidrf;rIudk &w,f/ at;jidrf;wJh pdwfeJY vkyfwJh tvkyf
jzwfoef;wJh aepOf jzwfoef;rIu tqifajyw,f/ acsmarGUw,f/ t&m
tm;vHk;udk cspaf om rsupf ed JY MunfhEkid wf Jh pGr;f &nfukd &w,f/ 'Dvkv d l[m
atmifjrifw,f/
n 9 ; 40
6? Mo*kwf 2017 /

p
jywfjywfom;om;
q&mawmf OD;aZmwdu\ jywfom;jcif; tqdktrdeu Yf kd zwfvku d rf d
pOfuwnf;u uReaf wmfh pdwrf mS qufpyf tawG;rsm; qefx Y u G v f monf/
jywfom;wJh OD;wnfcsuf jywfom;wJh qHk;jzwfcsuaf wGu ta&;
MuD;w,f/ rjywfom;rIu tiftm;awGukd ,kwaf vsmah pw,f/ rjywfom;
rIuyJ tiftm;awGukd wdkupf m;oGm;w,f/ jywfom;vku d w f meJY cGet
f m;
awG tvdkvdk&vmw,f/ rjywfom;rIavmuf tm;avsmhwm r&dSbl;/
rjywfom;rIavmuf nHzh si;f wm r&dbS ;l / rjywfom;rIavmuf avsm&h w J m
r&dSbl;/ rjywfom;rIavmuf aysmhnHhwm r&dSbl;/
q&mawmf OD;aZmwdu pmrsm;udk zwfjyD; uRefawmfhtawG;u
tjidrfrae/ q&mawmfh tawG;'óersm;udk tajcjyKjyD; qifhyGm;awG;
wwfavh uRefawmfhrSm pGJuyfaeonf/
jywfom;jcif;udk uRefawmfh avhusifhonf/ q,fausmfouf
b0uwnf;u avhusifhjzpfonf/ jywfom;jcif;u cGeftm;awG
ay;w,fqkw d m uRefawmfh vufawGU odvku d o
f nf/ tckxd jywfom;jcif;
udk rjywfavhusifhzdkY MudK;pm;aeqJ/
jywfom;jcif;u cufonf/ jywfom;jcif;uae cGeftm;awG
&vmyghvm;qdkwmudk odem;vnfzkdY ydkí cufonf/ vufawGU jywfom;
vdkufjcif;u tcufqHk;jzpfonf/ tcuftcJawGudk jywfom;jcif;jzifh
480 rif;aoh
uRefawmfh &ifqkdizf l;onf/ tm;&dSvkduw f m/ jywfom;jcif;eJY vkyv f kduw f Jh
tvkyfawGu auseyfp&m aumif;onf/ tm;&p&m aumif;onf/
tcuftcJawGuyJ todudk wdk;aponf/ tcuftcJawGuyJ
ynmudkwdk;aponf/ tcuftcJawGuyJ cHEdkif&nf&dSvmaponf/
tcuftcJ awGuyJ ycH;k ta&jym;udk ydí k xlvmaponf/ tcuftcJaMumihf
'Pf&mawG &vmonf/ 'Pf&mawGuyJ trm&Gwaf wGukd zefwD;onf/
trm&Gwaf wGaMumifhyJ ta&xljyD; cHEkdi&f nf ydk&ifhvm&onf/ tcuftcJ
awG pdefac:rIawGuyJ vludk &ifhusufvmaponf/
&ifhusuw
f Jh olrS wm0efMuD;MuD; xrf;Edkipf Gr;f &dSonf/ ta&xlrS
wm0efudk Mum&Snf xrf;Edkifonf/ cHEdkif&nf&dSrS tcuftcJudk tHwkEdkif
onf/ todESifh ynm rwdk;bJ wm0efudk wdk;jyD; r,lEdkif/ todrsm;rS
wm0efrsm;rsm; ,lEdkifonf/ ynmMuD;rS wm0efMuD;MuD; ,lEdkifonf/
ynmESifh todonf wm0efESifh wdkuf½dkuf tcsKd;usonf/
c 'óe wpfaMumif;u qefYxGufvmwJh tod
c 'óewpfaMumif;u xGufvmonfh vkyf&yf
c 'óewpfaMumif;u ay:vmonfh tjyKtrl
ponfwku Yd cGeEf iS hf tm;ESihf jywfom;rIEiS hf pdeaf c:rIEiS hf &ifqkid Ef kid f
pGrf;ESifh b0tem*wfudk avQmufEdkifcJh&rnf/
eHeuf 8 ; 21
21 Edk0ifbm 2017

p
ynma&;a0zefcsuf
ynma&; taMumif;udk vlawmfawmfrsm;rsm;u a&;cJhjyD;jyD/ a&;
&r,fh taMumif;awGuvnf; &dSaew,f/ a&;vdkYvnf; ukefEdkifr,f
rxifbl;/ vlawGaMumifhjzpf&wJh ynma&; cRwf,Gi;f csuaf wGuvnf;
xyfwvJvJ jzpfaewmudk;/
ynma&; oif½kd;awG[m ausmif;om;awG acgif;xJukd xdk;xnfh
ay;zdkY r[kwfbl;/ oif½dk;awGudk toHk;csjyD; acgif;xJu t&mawGudk
qGJxkwfzdkY/
oif½dk;awGudk ausmif;om;awGuyJ toHk;csoifhw,f/ oif½kd;
awGu ausmif;om;awGukd toHk;rcsoifb h ;l / oif½k;d wpfck&UJ A[dkjyKcsuf
[m vlUpGrf;vlpudk jr§ifhwifzdkY qGJxkwfzdkY jzpfoihfw,f/
aqG;aEG;wmawGu aumif;w,f/ acgif;xJrSm bmrS r&dSbJ
aqG;aEG;apwm raumif;bl;/ aqG;aEG;rI aumif;zdkY qdk&if acgif;xJudk
wpfckck xnfhay;zdkY vdkw,f/ odkYwnf;r[kwf aqG;aEG;zdkY acgif;xJrSm
wpfckck &dSaeap&r,f/
acgif;xJrSm bmrS r&dSbJ aqG;aEG;&if avawGyJjzpfr,f/ b,fol
wpfOD;wpfa,mufrS tusKd;jzpfr,f rxifbl;/
oif½dk;udkcsnf; A[dkjyKvGef;wmvnf; raumif;bl;/ vludkyJ
A[dkjyK&ifvnf; raumif;bl;/ rSwÚf mPfukd tom;ay; oifMum;vGe;f &if
vnf; raumif;bl;/
482 rif;aoh
aqG;aEG;csufawG[m t&nftaoG; jynfhjynfhjzpfzdkY avhvmrI
atmufoufauscJhrS aumif;w,f/ ausausvnfvnf ravhvmrIu
vlUtodkif;t0dkif;udk tqdyfoifhapw,f/
tcsuftvufawGu aumif;w,f/ tcsuftvufawGudk
oabmw&m;awGeYJ aygif;pyfEikd &f if ydv k Ykd aumif;w,f/ tcsut f vufawG
oabmw&m;awGtjyif vufawGUjzwfoef;rIawGeJY csnf;uyfEdkif&if
ynma&;twGuf ydkvdkY aumif;ygw,f/
tawG;awG ½Iyaf xG;&if tvkyrf jzpfb;l / pum;vHk;awG &JUjzefcY srd u I
½Iyaf xG;ae&if raumif;bl;/ tawG;awG ½Iy&f if pum;vHk;awG ½Iyaf xG;
r,f/ pum;vHk;awGudk &Sif;&Sif;eJY bGif;bGif; jzefYcsdEdkifjcif;[m aooyf
&Sif;vif;aom tpDtpOfawGu vmw,f/
pDrrH t
I m;aumif;&if wpfenf;enf;eJY todÚmPfawG t&ma&mufvm
w,f/ todÚmPfukd pDrcH efcY zJG kYd enf;emvdkw,f/ pdww f nfjidrrf I vdkw,f/
zdtm;awG rsm;vGe;f wJh ynma&;[m pdwyf ikd ;f qdik &f m 'Pf&m'Pfcsuaf wGukd
ay;w,f/ at;aq;wnfjidrfrI rjzpf&if ynmu jzpfrvmbl;/
ynma&;rSm pdwfynmudk xnfhpOf;pm;&r,f/ odyÜHenf;usrIudk
xnfhpOf;pm;&r,f/ vlUobm0udkvnf; xnfhpOf;pm;&r,f/ vlUtuefY
towfudkvnf; xnfhpOf;pm;&r,f/ obm0u b,fvdk jzpfaeovJ
qdkwm em;vnfatmif vkyaf y;&ifukyd J ynma&;tzdkY wm0efausvSygjyD/
tcsuftvufawGudk acgif;xJ xdk;xnfhzdkY MudK;pm;aewJh q&m
q&mrawGukad wGUwkid ;f olwkYd pufuiG ;f u rvGww f Jh ausmif;om;awGukd
oem;p&mowå0gvdkY jrifrdw,f/
ausvnfatmif avhvmrxm;wJhq&m[m ausmif;om;awG
twGuf tqdyfjzpfw,f/ taESmihft,Sufvnf; jzpfw,f/ odrIudkyJ
tajccHjyD; oifMum;a&;udk vkyf&ifynma&;u nHhwmyJ/ em;vnfrIudk
a&mufatmif roGm;wm tnHhzsi;f qHk; oifMum;enf;jzpfw,f/ ynm[m
toHk;0ifrw I efzk;d jrifah tmif vkyaf y;wJt
h &mr[kwv f m;/ oauFwwefzk;d
wpfckukdom a&S;&I&if ynma&;[m edrho f xuf edrhjf yD; tJh'Dhynma&;&dSwJh
vlUtodkif;t0dkif;[m atmufusoxuf atmufusr,f/
pmzwform;odkU 483
aysm&f Tiaf tmif vkyaf y;wJh todkut f 0ef;rSm ynmjzpfxGe;f w,f/
aysmf&TifrI orm"dw&m; jyif;jyrI[m vufawGU avmutwGuf toHk;
wnfhw,f/ tJhvdkvkyfEdkifwJh vlawG&JUb0u atmifjrifw,f/ ayguf
ajrmufw,f/
EIww f ku
d f tm*Hkaqmifr[ I m *kPjf 'yf r[kwyf gbl;/ tawG;awGukd
qGçay;jcif;[m aumif;w,f/ ynma&;twGuf toHk;0ifw,f/ vuf
awGU vlrIb0rSm toHk;usw,f/ vltcsif;csif;Mum;rSmvnf; wefzdk;
jzpfw,f/
tpmrauswJh pmawGukd acgif;xJrSm xnfh&if ESvHk;om;twGuf
udk;vdk;uefYvefY jzpfapw,f/ ESvHk;vrf;aMumif; rajzmifhjzL;wJhol[m
vlUtodkift0dkif;twGuf opfoD;ykyfyJ/
ynma&;[m vlUb0 avQmufvrf;rSm oufaomifo h ufomjzpfzykYd J
tusKd;jyKoifhw,f/ tcuftcJawGudk av;yifwJh tjyKtrleJY &ifqdkifzdkY
rjzpfapoifhbl;/ wpfckckudk aMumufaMumufeJY &ifqdkifapcsifxuf
ayghayghyg;yg; &ifqdkifapoifhw,f/ cyfayghayg vufvTwfpy,f jzwf
oef;rIukdawmh jyif;jyif;xefxef jiif;oifhw,f/ jiif;vnf; jiif;&r,f/
tay:,H tm;xkwfrIudk &uf&ufpufpuf jiif;qdk&JwJh owdå&dSrS vlU
todkif;t0dkif;[m ydkaumif;vmr,f/ 'DvdkrS r[kwf&if ynma&;[m
opfo;D ykyaf wGukd xkwv f kyaf y;aewJh oif;owfaq;MuD; jzpfvmvdrrfh nf/
vlYjyóemawGudk vlawGxJrSmyJ awGUEdkifw,f/ enf;emrsm;udk
&Smusejf cif;u jyóem ajz&Si;f jcif; enf;vrf;awG jzpfaumif;jzpfr,f/
vlUjyóemawGudk &Sif;zdkY vlawGudk rcsnf;uyfbJ pmtkyfawGudkbJ
csnf;uyfae&ifr[mtrSm;MuD;jzpfygw,f/ ynma&;&JU enf;em[m
vlUobm0udk taustvnf em;vnfjyD;rS jzpfvmoifhw,f/
'DvdkrS r[kwf&if ynma&;[m ynmqdkwmudk wufvSrf;EdkifrSm
r[kwb f ;l / pum;vHk;awG a&&Gww f hJ ,Eå&m;oufoufom jzpfvrd rhf ,f/
aeYv,f 1 ; 50
11 azazmf0g&D 2018/
p
pmar;yGJ pepf? cdk;ajz pepf
wu,fawmh cdk;zdt kY wGuf tcGiahf y;xm;vdkY cdk;Muwm/ [dk;t&ifu
Mum;zl;rSmaygh/ tckvnf; &dyS gw,f/ t&ifavmufawm yG rxawmhb;l /
uRefawmfhi,fi,fu um;vrf;ray:rSm rdkufc½dkawG yGpmusJaewmudk
awGUzl;w,f/ jrifzl;w,f/ i,fi,f uav;b0 qdkwm em;rvnfbl;/
twef;MuD;vmvdkY pmar;yGJawGqdk&if tJhovdkvm;qdkwmudk awG;vdkuf
rdw,f/ toufMuD;rS em;vnfvmw,f/ wu,fawmh pmar;yGJqkdwm
pmcdk;yGJMuD;yghvm;vdkY xifp&m awmifjzpfp&m &dSvmw,f/
ynmqdkwm bmvJ/ ynma&; qdkwm bmvJ/ rn§mrwm ar;cGe;f
xkwf&r,f/ &uf&ufpufpuf ½dk;om;jyD; tajzxkwf&r,f/ ynma&;
qdkwm pdwfydkif;qdkif&m t&nftaoG; udk,fhusifhw&m;eJY todÚmPf
t&nftaoG;udk jr§ifhwifay;wJh jzpfpOf r[kwfbl;vm;/
pmar;yGJ wpfckcsi;f pD[m udk,bhf 0&JU t&nftaoG;udk ppfaq;wJh
tcsdefumvjzpf&r,f/
'DvdkyJ/
pmar;yG[
J m ud,k hf pdwtf &nftaoG; ud, k t
hf odÚmPft&nftaoG;udk
ydkwdk;wufatmif tppfaq;cHEdkifwJh prf;oyfcef; jzpf&r,f/ jzpfoifh
w,f/ pepfu vlawGukd cdk;cGiahf y;xm;ovm;/ 'gqdk&if &nf&, G cf suu
f
bmvJ/ pepfu cdk;cGifhay;&if vlawGu cdk;MurSmyJ/ pepfu cdk;cGifh
pmzwform;odkU 485
ray;&if vlawG rcdk;Mubl;/ cdk;cGihaf y;xm;w,f qdk&ifawmh tJhvlawGukd
olcdk;awG jzpfapcsifvdkYaygh/
olawmf tcsi;f csi;f owif;avTUavTU aygif;zufawGUwJh/ pum;yHk
&dSw,f/ vlrkduu f vlrkdut f csi;f csi;f yJ aygif;w,f/ vlvrd ®mu vlvrd ®m
tcsi;f csi;f yJ aygif;w,f/ cdk;wJh vlu olUeHab;u vlukd cdk;apcsiw f ,f/
owfwJh vlu olUeHab;u vludk owfapcsifw,f/ olu cdk;jyD;
eHab;u vlu rcdk;&if olUtwGuf rvHkjcHKbl;/ olu rvHkjcHKovdk
cHpm;&w,f/ 'ghaMumihf olUywf0ef;usifudk cdk;wwfatmif olu
yHhydk;w,f/ ulnDw,f/
jrefrmjynf&JU wuúodkvfawG ausmif;awGrSm pmcdk;wJh pepfudk
tHkvdkufusif;vdkuf cGifhjyKay;xm;wJhumv &dScJhzl;w,f/ ausmif;pdrf;
ykqdk;av;awGrSmawmif csKyf½dk;om; tv,frSm tdwfvdk[mav;ygjyD;
csKyfxm;wJh ausmif;pdrf;ykqdk;awG acwfpm;ao;/
ta0;oifpepfrSmvnf; cdk;vdkuw f Jh jzpfjcif;/ ta0;oif pmar;yGJ
eD;&if rdwåLqdkifawGrSm rdkufc½dkawGudk oD;oefY ul;ay;w,f/ wcsKdUqdk
wdyftMunfeJYuyf a&pdrfpuúLawGudk jcpfcsvdkuf/ pmawGu wdyfrSm
usefaecJh/ 'gawGudk pmar;yGJcef;xJ ta&mufo,foGm;/ trsKd;rsKd;
tzHkzHk cdk;MuwJh yGJMuD;jzpfcJhzl;w,f/
'gu tm;vHk;udk 0g;vHk;odr;f ajymwm r[kwyf g/ ta0;oifrSm
b,fvkdyJ cdk;cGihaf y;ay; rcdk;bJ ajzjyD; atmifvmcJhwJh olawG &dSygw,f/
odkYaomf tenf;tusOf;rQom jzpfygw,f/ q,fwef; pmar;yGJ
awGrSmvnf; xdkenf;vnf;aumif; &dSygw,f/
odkYayr,f vltenf;pkomjzpfygw,f/ rajymyavmufwhJ vl
tenf;pkyg/
rdk;cg;a&udk aomufzkYd vGeq f efEkid rf ,fo h u
l cyf&mS ;&Sm;jzpfygw,f/
wpfcgw&Hvnf; cdk;csiv f kYd r[kwb f ;l / olrsm;wumawGvnf; xrif;pm;
a&aomufovdk ayghayghyg;yg; vkyfaeMuwmyJ qdkwmudk jrifrdjyD;
vkyfrdMu cdk;ajzrdMuwJh olawGvnf; &dSw,f/ odkYayr,fh wpfcsdefrSm
486 rif;aoh
olwkYd vkycf zhJ ;l wJt
h &mudk jyefawG;jyD; jyef&u S rf Md uwJo h al wGvnf;&dwS ,f/
aemufqkd 'grsK;d b,fawmhrS rvkyjf zpfap&bl;qdkwhJ oEéXd mefeYJ udk,yhf nm
a&;udk toufMuD;xd qufvuf qnf;yl;aewJholawGvnf; trsm;MuD;/
bmyJajymajym udk,hfvky&f yfu udk,hfb0udk azmfjywmyJ/ udk,hf
tjyKtrlu udk,fhwefzdk;udk azmfjywmyJ/ uRefawmfhwdkY MuHKcJhMuw,f/
vlawGudk rysufysufatmif zsufcJhwJhumv/
wpfenf;tm;jzifhajym&if... olwkdYawG aumif;ae&if igwdkY rvHk
jcHKbl;/ rif;vnf; olcdk;? igvnf; olcdk;qdk&if vlUtodkif;t0dkif;rSm
aeomxdkio f m &dSjyDvkdY ,lqcJhwJhumv/ vlawGuvnf; tvG,Mf udKuf
w,f/ vG,fwmudk MudKufw,f/ tvG,fvrf;udkvnf; vdkuMf uw,f/
cufwmeYJv, G w f m ay;Munf vG,w f myJ vdkuv f kyMf uwmyJ/ cufwmudk
a&G;w,fqkw d m tifrwefrS enf;wJh vlenf;pkyg/ uReaf wmfw h kYd vufxrJ mS
bGJUvufrSwfawG &dSw,f/
'Dyvdkrm pm&Guaf wG &dw S ,f/ wcsKUd vnf; r[mbGUJ puúL&Guaf v;
&dw
S ,f/ yg&*lbUJG vufrw S v
f nf; &dw S ,f/ oifwef;awG bmnmwufvkYd
&cJhwJh oifwef;qif; atmifvufrSwf awGvnf; &dSwmyJ/ uRefawmfhwdkY
b,favmuf ½dk;om;cJMh uvJ/ udk,u hf k,d uf k,
d f tprf;oyfcEH ikd Mf uovm;/
uReaf wmfw h kYd tqifah emufqkH;rSm atmifcsif atmifvrd rhf ,f/ bGUJ ,w l thJ cg
udk,fhemrnfudk aemufqHk;rS ac:oH Mum;&aumif; Mum;&r,f/
odkYayr,f ,HkMunfrI tjynfheJY bGJUpifjrifhay:udk wufvSrf;cJhwJh
ajcvSrf;ydkif&SifawG trsm;MuD; &dSwmyJ/
'DacwfrSm p½dkufqdk;awG usefaeao;ovm;/ pepfu cGifhjyK
xm;qJyJvm;/ odkYwnf;r[kwf vlu cdk;wJhpepfudk cGifhjyKaeqJvm;/
'grS r[kwf ausmif;&JUtxmay: rlwnfjyD; uGm[aeovm;/ cdk;cGiahf y;&if
olck;d awG ay:vmrSm xHk;pHy/J wu,fawmh vlUAZD p½dkurf mS cdk;wJph ½dkuu f
ygvmjyD;om;yJ/ vlwkdi;f cdk;wwf 0Suw f wfMuwmyJ/ vG,&f if olMuG,f
awmif raebl;qdkwJ pum;yHku tvum;ay: vmwm r[kwfbl;/
pmzwform;odkU 487
Oyrm tar&duefEdkifiHudk Munfh/ w½kwfEdkifiHudk Munfh/
jrefrmEdkifiHudk Munfh/ tar&duefEdkifiHrSmvnf; olcdk;&dSw,f/ w½kwf
EdkifiHrSmvnf; olcdk;&dSw,f/ jrefrmjynfrSmvnf; olcdk;awG &dSw,f/
tar&duefZmwfum;awGqdk&if tMuD;tus,f cdk;whJ0SufwJh
taMumif;awG &mxl;XmeEÅMuD;wJholawGuae tMuD;tus,f vmbfpm;
cdk;pm;wJh taMumif;awG trsm;MuD; ½dkufjyxm;MuwmyJ/ w½kwfvnf;
xdkenf;vnf;aumif;yJ/
'gayr,hf tar&duefrmS jrefrmxufpm&if olck;d awG&UJ tcsK;d enf;
w,f/ puFmylrmS qdk&ifvnf; xdkenf;vnf;aumif;yJ/ jrefrmjynfrmS awmh
olcdk;rsm;w,f/ pmoifcef;xJrSmudkyJ cdk;wmudk cGifhvTwfay;xm;awmh
vlUtodkif;t0dkif;u atmufusaemufusjzpfvmw,f/
tar&duefrSm jrefrmxuf cdk;ol tcsK;d enf;w,f/ bmhaMumifhvJ/
tajzu &Si;f &Si;f av;/ taMumif;tusK;d oifhoifh pOf;pm;&ifukdyJ xGuf
vmwJh tajz/ tar&duefrSm cdk;cGifhray;bl;/ cdk;cGifhenf;w,f/ jrefrm
jynfrmS cdk;cGihf ay;xm;w,f/ cdk;cGit hf wGuf a&cHajrcHawG rsm;rsm;&dw S ,f/
tJah wmh cdk;Muw,f/ pepfuvnf; cdk;wmudk cGijhf yKw,f cGiv hf w
T f
w,f/ udktmZmenfMuD; oDcsi;f qdkovdkaygh/ cGihjf yKw,f cGihv f Twwf ,f/
tar&duefeJY puFmylrSm cGifhrjyKbl;/ cGifhrvTwfbl;/ cdk;cGifh ray;bl;/
cdk;cGifhay;&if cdk;MurSmyJ/ cdk;cGifh&dS&if cdk;MurSmyJ/ cdk;cGifh enf;&if cdk;wm
enf;r,f/ cdk;cGifhrsm;&if cdk;wm rsm;r,f/ cdk;wmudk pepfu vlawGu
yHhydk;&if axmufyHh&if olcdk;ZmwfoGif;rIu MuD;oxGuf MuD;vmr,f/
ynma&;&JU yxrqHk;tvkyu f udk,u hf k,
d u f k,
d f av;pm;MunfnKd
wwfatmif t&ifOD;qHk; avhusihfoifMum;ay;zdkYyJ/ cdk;cJhwJhol cdk;r,fhvl
cdk;aewJholu udk,fhudk,fudk,f av;pm;MunfnKd Edkifygawmhrvm;/
udk,u hf k,
d uf k,
d f rav;pm;Edkiwf vhJ ul trSew f &m;twGuf wdkuyf 0JG ifEkid w f hJ
pdwf"mwfcGeftm; &ygawmhrvm;/ trSefw&m;twGuf wdkufyGJ0if&JUwJh
owård &d&S if cd;k wJoh l 0Suw
f o
hJ l owfwo hJ l rdu
k w f ohJ al wG t"Ge&Yf n
S w
f maygh/
olwdkYudk xdef;r,fh axr,fh owå0gawG ywf0ef;usifrSm r&dSbl;av/
488 rif;aoh
olckd;urÇmtwGuf olckd;awGu olckd;awG arG;xkw&f if; oufqkd;
&Snfatmif wnfaqmufMuw,fav/
'gu odyf½dk;&Sif;vGef;ygw,f/
0 ; 02
13 azazmf0g&D 2018/
awmifMuD;jrKdU/
tqHk;pGefqHk; aygufajrmufrItwGuf
a,bk,s oHk;csuf
e,fy,f wpfcck rk mS xl;xl;cRecf Reaf ygufajrmufcohJ al wGtaMumif;udk
tw¬KyÜwådawG zwf&if; odcJh&w,f/ vlawGtaMumif; a&;xm;wJh
pmyk'af wGukd &Smzwf&if; odvm&w,f/ em;vnfvm&w,f/ 'Dae&mrSm
atmifjrifolqdkwJh pum;vHk;udk roHk;bl;/ aygufajrmufol qdkwmudk
oHk;ygw,f/ atmifjrifrIqkdwmudk rsuEf Smpmaygif;pHkuae teufzGihfvkdY
&wmrdkY uGJvGJcsuf &dSEdkifw,fvdkY ,lqvdkY jzpfygw,f/ aygufajrmuf
rIqdkwmuawmh uGJvGJcsuf enf;Edkifw,f/
aygufajrmufrIqdkwmudk wdkif;wm&mrSm vufawGUudk tajccH
w,f/ &v'fukd tajccHw,f/ vky&f yfukd tajccHw,f/ vky&f yfwpfck&JU
oufa&mufrI tusKd;&v'fudk MunfhjyD;awmh vlwpfa,muf&JU vkyf&yf
[m aygufajrmufjcif; &dS r&dS qdkwmudk wkdif;wmwmjzpfygw,f/
oufa&mufrI r&dS&if? &v'f rxGu&f if? &v'fxGuaf yr,hf tusK;d ouf
a&mufrI tm;enf;&if aygufajrmufw,fvkYd rac:Edkib f ;l / jyD;pD;w,fvykYd J
ajymvdk&Y r,f/ olvkyw f hJ tvkyu f jyD;ajrmufcw hJ ,faygh/ 'DavmufygyJ/
aygufajrmufrIusawmh jyD;pD;rIwpfckwnf;eJY rvkHavmufawmhbl;/
oljyD;pD;atmif vkyaf qmifcw hJ hJ tvky&f UJ tusK;d &v'f[m b,fa&GUb,frQ
oufa&mufrI tm;MuD;ygovJ qdkwmudk wdkif;wmwmjzpfygw,f/
e,fy,ftoD;oD;rSmaygufajrmufcJhwJh vlawG&JU trltusifhudk
avhvm&if uGJjym;wmawGvnf; awGU&r,f/ wlnDwmawGvnf; awGU&
490 rif;aoh
r,f/ uGJjym;wmawGukd tomxm;jyD; tm;vHk;vdkvkdrSm wlnDwJh tcsuf
wpfckESpfckudk ajymcsifygw,f/
yxrwlnw D t
hJ csuuf awmh ola&G;cs,w f hJ e,fy,fxu J kd olUb0
udk jrKyfESHxm;wJh tcsufjzpfygw,f/
aygufajrmufo[ l m b0udk ay;xm;w,f/ b0udk jr§Kyx f m;w,f/
b0wpfckvHk;udk tJonfhe,fy,fxJrSm ESpfxm;w,f/ olu epfaewm
r[kwfbl;aemf/ ESpfxm;wm/ epfaewm r[kwfbl;/ ESpfw,fqdkwm
tcsdefa&m b0a&m vkyftm;a&m cHpm;csufa&m OD;aESmufa&m ESvHk;
om;a&m aiGaMu; apwem tm;vHk;udk ESpfxm;wm/ b0u tJonfh
e,fy,fxJrSm epfaewm r[kwfbl;/ epfaew,fqdkwm ½kef;vdkY r&bl;
qdkwJhoabm jzpfaew,f/
ola&G;cs,xf m;wJh e,fy,fxu J kd olUb0udk ESpx f m;wJo h tl wGuf
tvkyfcsdefqdkwm r&dSbl;/ aeYa&m na&m tdyfaepOfrSma&m c&D;oGm;jyD;
um;pD; &xm;pD; av,mOfpD;aewJh tcsed rf Sma&m tvkycf sed f jzpfaew,f/
olu vGwv f yfaewJholjzpfw,f/ olu ½ke;f r&atmif csKyfwnf;cH&ol
r[kwfbl;/ olUrSm tcsdefwdkif; tvkyf&dSaew,f/ olu tcsdefwdkif;
tvkyf vkyfaew,f/ tem;,ljyD; tdyfpufaecsdefrSmawmif tdyfruf
rufjcif;[m olUtvkyfudk ol vkyfaewm jzpfw,f/ tvkyfawG rsm;jyD;
yifyef;aumif; yifyef;aevdrfhr,f/ 'gayr,fh olaysmfaew,f/ ol
auseyfaew,f/ tvkyfawG vkyfae&ayr,fh olu vGwfvyfaew,f/
olUpw d uf vGwv f yfaew,f/ olUrmS tvkyv f yk &f if; pdwuf ;l pdwo
f ef;awGu
uGeYjf rL; aygufzGm;aew,f/ 'g[m e,fy,f wpfckckrSm b0udk ESpx f m;
wJholawGrSm awGU&wJh oabm obm0 wcsKdUjzpfygw,f/
'kwd, wpfcsufuawmh pdwf&Sif;aewm jzpfygw,f/
ol[m olUtvkyef YJ ywfoufjyD; pdw&f iS ;f aew,f/ olUq;kH jzwfcsuef YJ
ywfoufjyD; &Si;f vif;aew,f/ olUqHk;jzwfcsu[ f m Munfvifaew,f/
jywfom;ae w,f/ axG;a&m,Suw f if jzpfraebl;/ ryDrjyif jzpfraebl;/
vlvkyf&r,fhtvkyf olpDpOf&r,fh udpöawG eJY ywfoufjyD; wdwdusus
&dSaew,f/ jywfjywfom;om; &Si;f &Si;f vif;vif; &dSaew,f/ bmjyD;&if
pmzwform;odkU 491
bmvkyfr,fqdkwm aocsm qHk;jzwfxm;jyD; jzpfw,f/ bmtwGuf
vkyf&w,f bmhaMumifh vkyf&w,fqdkwJh taMumif;jycsufuvnf;
olUacgif;xJrSm &Si;f &Si;f jyD; jrifae&jyD;om;jzpfaew,f/ olUrSm qHk;jzwf
csufawGeJY ywfoufjyD; 'dG[jzpfraebl;/ ESpfcG jzpfraewwfbl;/
olu taumif;qHk; pOf;pm;vdrfhr,f/ 'g[m 'dG[ oHo,eJY
rqdkifbl;/ tEkvHky#dvHk tjyefjyeftvSefvSef pOf;pm;jyD;wJhtcgrSm
qHk;jzwfcsuw f pfckukd jywfjywfom;om; csvrd hfr,f/ csjyD;wJh qHk;jzwf
csuu f kdvnf; xdxad &mufa&muf toufoiG ;f zdkY cGet f m; &dSaejyD;om;jzpf
w,f/ qHk;jzwfcsuf rSm;rsm; rSm;rvm; qdkwJh a00g;rI[m cGeftm;udk
qkwf,kwfapw,f/ 'Dvdkvlu aygufajrmufzdkY rvG,fbl;/
pdwfr&Sif;&if cH,lcsuf r&dSbl;/ cH,lcsuf r&Sif;&if cGeftm;awG
uvnf; ae&mtESHY jyefYESHU oufa&mufaeawmhr,f/ wpfae&mwnf;rSm
&dSraeawmhbl;/ wpfae&mwnf;rSm pkjyD;usa&mufraewJh cGeftm;awG
[m ysHUvGifhaew,f/ ysHUusJaew,f/ ysHUusJaewJh cGeftm; eJY bmudkrS
a&GUatmif vkyfvdkY r&bl;/ bmudkrS aygufajrmufatmif aqmif&GufvdkY
r&Edkifbl;/ 'gu ½dk;&Sif;wJh oabmw&m;yJ/
aemuf wwd, tcsufu avhvmrIeJY avhusifhrI/
aygufajrmufolrSm avhvmrI[m tpOf&dSw,f/ avhvmrI[m
a&SUoGm;&dSw,f/ avhvmrI aemufrSm avhusifhrIu tpOfvdkufw,f/
avhvmrI[m pGr;f &nfjynfah pjyD; avhusirhf u I uRr;f usif ydkiEf kid af pw,f/
pGr;f &nfjynfjh ynfh ußrG ;f usif ydkiEf kid af erSawmh 'Dvkv
d ul aygufajrmufawmh
w maygh/ 'g[m bmqef;ovJ/ rqef;ygbl;/ avhvmrIawmh &dSw,f/
'gayr,fh [dkpyfpyf 'DpyfpyfeJY qdk&if rjzpfbl;/ pl;prf;w,f avhvm
w,fqdkwm pyfpkw,fqdkwJh tqifhxufawmh trsm;MuD;ydkw,f/ olU
avhvmrI[m wdkw Y w d kw
Yd d r[kwb f ;l / wdkcY edqwd uf eef;vnf; r[kwb f ;l /
ikyfrdoJwdkif wufEdkifzsm;a&mufqdkovdk a&qHk;ajrqHk; vdkufwwfwJh
trltusih&f Sw d ,f/ olu olUtode,fy,fukd tjrJvkdvkd wpfenf;r[kwf
wpfenf;eJY csJU xGifaew,f/ olUvuf&dStodeJY wif;wdrfraewwfbl;/
492 rif;aoh
tjrJwrf; wukyfukyf wvIyfvIyfeJY udpöjrm; ajrmifaewwfw,f/
tvkyfwpfckudk vkyf&ifvnf; awmf½HkeJY auseyf wif;wdrfw,fqdkwm
r&db
S ;l / olUrmS tvdrk uswm tjrw J rf; &daS ewwfw,f/ tm;&auseyfrqI w
kd m
enf;yg;w,f/ 'gu vdkaeao;w,f [dk[mu vdkaeao;w,fqdkjyD;
tjrJwrf;aMumifMh uaew,f/ ZDZmaMumifaewwfw,f/ awmf½kHeYJ auseyf
tm;&rI r&dSwwfbl;/ vdkwmawGukd ol odw,f/ [mwmawGukd oljrif
aew,f/ wjcm;oluawmh olwdkYtwGuf taumif;qHk; jzpfcsifjzpfae
vdrhrf ,f/ olUvkdvltwGuu f awmh tJonfvkd r[kwb f l;/ olu odxm;
em;vnfxm;wJo h q l kad wmh bmvdkaeao;ovJ bmtm;enf;aeao;ovJ
qdkwm b,folrS rodayr,fh olUbmom odaew,f/ olUrSm tm;&
auseyfrIqdkwm enf;w,f/ 'ghaMumifhvnf; aemufxyf ol ydkaumif;
atmif ydkaumif;atmif tjrJvkyfw,f/ 'DvdkeJY olUvkyf&yfawG[m
taumif;qHk;jzpfvmw,f/ jyD;ajrmufrI[m taumif;qHk; tqifhxd
a&mufvmw,f/ 'DvdkeJY ol[m MuD;jrifhvmw,f/ taygufajrmufqHk;
vlom;wpfOD;jzpfvmw,f/ 'gayr,fh 'Dvdkae&mrsKd;a&muf&if vnf;yJ
olUavhvmrIeJY olUavhusihrf Iu &yfraeao;bl;/ xyfwvJvJ avhusihrf I
udk ol tjrJvkv d kd vkyaf ewwfw,f/ 'g[m tqHk;pGex f d aygufajrmufr&I UJ
wwd, tcsufjzpfygw,f/
'DavmufeJY &yfxm;vdkufygOD;r,f/
aemufrS xyfjyD; qufMuOD;pdkY/
n 9 ; 09
21 Zefe0g&D 2019 /

p
okawoezefjym;
]okawoezefjym;}qdkaom pum;vHk;onf uRefawmfh toHk;
r[kwfyg/ av;pm;&aom q&mausmf0if;\ pum;vHk; jzpfygonf/
rdk;*sme,frSm a&;cJhaom pmrsm;udk zwf&if; &if;ESD;cJh&aom pum;vHk;
jzpfonf/ ynmudk okawoejzifh,SOí f zGihfqkdMuonf/ okawoe[k
ajymvQif y if ynm[k teuf o abm nT e f ; qd k & m a&muf o nf /
okawoeonfyif ynm\ oauFwwpfckvdk jzpfaeonf/
rdkucf ½dkpukyf rSeaf jymif;atmufwGif rjrif&onfrsm;udk tEkpw d f
cGJjcrf;MunfhzdkY okawoezefjym;udk oHk;&onf/ ½kyfrsufpd\ yg0gudk
rdkucf ½dkpukyu f uljcif; jzpfonf/ ,Hkwrf;pum;rsm;udk qef;ppfMunfhzkdY
okawoerSefajymif;udk oHk;&onf/ jzpfpOfjzpf&yfrsm;udk oufaocHzdkY
okawoezefjym;ay: wifMunfh &onf/ okawoeonfyif 21 &mpk\
t"du vufeufjzpfvmonf/
okawoeonf ynm\ oabmjzpfygonf/ ynmhoabmudk
aqmif&ef okawoeudk oH;k &onf/ okawoeonfyif qifjcifww kH &m;udk
a&SUuOD;aqmifatmif xrf;wifay;vdkufonf/ ynma&SUoGm;&dSaom
qifjcifwkw H &m;ESi,hf OS af om jrifuiG ;f jzpfzkYd okawoeu wm0ef,o l nf/
tcsut f vuf tudk;tum; taxmuftxm;ESihf oufaojyEdkiaf tmif
MudK;pm;onf/ taMumif;ESifh tusKd;udk qufpyfay; onf/
494 rif;aoh
okawoeonf tMurf;zsi;f tm;jzifh wm0ef oHk;&yfukd xrf;aqmif
onf/ yxrwm0efrmS topfukd azmfxkwjf cif;jzpfonf/ 'kw,
d wm0efrmS
&dSjyD;om;t&mudk a0zefapmaMumjcif;jzpfonf/ wwd,wm0efrSm
wdrfjrKyfaewmudk azmfjcif;jzpfonf/ þwm0ef oHk;csufonfyif
okawoe\ t"duwm0efoHk;&yf jzpfygonf/

(1)
yxrwm0ef
]topfazmfxkwfjcif;} qdkonfrSm oDtdk&Dtopf oabmw&m;
topfudk azmfxkwfjcif;jzpfygonf/ wnf&dSaeaom azmfjrLvmxJrS
oabmw&m;topfudk xGifvdkufjcif;jzpfonf/ topfjzpfay:vm
aom oabmw&m;udk oufaojycsurf sm;jzifh axmufyv hH ku
d af omtcg
]a'guf} &dSaom oDtdk&Dwpf&yfjzpfvm onf/ a'guf&dSvQiff axmufvdkY
&jyD/ &yfvkdY&jyD/ a'gufrsm;rsm;&dSvQiff oDtkd&DrSm ydkí cdkio f nf/ tvG,f
wuljzifh ESJYí r&/ rvJatmif &yfEkdiaf om taetxm;udk a&mufvmjyD/
pGJjrJMuHUcdkifaoma'gufrsm;jzifh axmufEdkifvQif awmf½HkoDtdk&Drsm;\
twGef; twdkufonf rIp&m r[kwfawmh/
tcsut f vuf tudk;tum;ESihf oufaojycsurf sm;onf a'guf
jzpfjyD; ,lqcsuo f nf oDtk&d jD zpfvmonf/ xdkaY emuf aywHwpfckjzpfvm
onf/ EIef;pHwpfckjzpfvmonf/ wdkif;p&m xGmp&m aywHwpfacsmif;
tjzpf &yfEdkifjyDjzpfonf/

(2)
'kwd,wm0ef
]a0zefapmaMumjcif;}onf b,favmufrm rrm xkcMJG unfv h u
kd f
onfh oabmjzpfonf/ [kwf^ r[kwf rSef^ rrSef rm^ rrm qdkwmudk
qef;ppfMunfhjcif;jzpfonf/ cGJjcrf; pdwjf zmMunfhjcif; jzpfonf/ a0zef
ydki;f jcm; Munfhjcif;jzpfonf/ b,favmufckdi^f rcdkif qdkwmudk ESJYMunfh
pmzwform;odkU 495
jcif;jzpfonf/ þwGif awGU&cSd suw f pfck ay:ygvdrrhf nf/ ]axmufcjH cif;ESihf
jiif;qdkjcif;}wpfckck ay:vdrfhrnf/ t&if;rlvudk axmufcHonfjzpfap
uefYuGufjiif;qdkonfjzpfap þtcsufonfyif okawoeawGU&dScsuf
jzpfygonf/
udk,foHk;onfh oDtdk&DuydkcdkifvQiff udk,f a0zefapmaMumonfh
oDtkd&Du usK;d rnf yJhrnf/ udk,o f Hk;onfh oDtkd&Du rcdkif udk,o
f Hk;onfh
tcsuftvuf taxmuftxm;u rjynfhpHkvQiff rlvoDtdk&DrSm rwkef
rvIyf ausmuf½kyjf zpfaernf/ þae&mü y#dyu© jyKjcif;oabm ygvm
onf/ wdkufcdkufjcif; wGef;wdkufjcif; vu©Pmaqmifvmonf/ xdkY
aMumifhyif a0zefapmaMumjcif; apm'uwufjcif;udk &efvdkjcif;[k
ynwfvdkufMu[ef wlonf/
odakY omf ynme,fü xdkorYkd ,l/ a0zefapmaMumjcif;f onf ynm\
rdwfzufjzpfonf/ apm'uwufjcif;onf ynm\&efol r[kwf/
rdwaf qGjzpfonf/ ynmudk ydkykd MuD;jrwf us,jf yefYatmif vkyaf qmifay;
aom r[mAsL[mrdwfzufjzpfonf/ xdkYaMumifh ynmu a0zefjcif;
apmaMumjcif; apm'uwufjcif; ydkif;jcm;qef;ppfjcif;udk MudKqdkonf/
ayGUzufonf/ vufurf;onf/ þtcsufrsm;udk &efol[k rjrif/
þum; ynmbufrS jrifaom tjrifjzpfonf/
&ef^ig pnf; jzLrnf; tjrifjzifh Munfhwwfaom vHkjcHKa&;y"me
0g'Drsm;url a0zefapmaMumjcif;udk &efol[k jrifonf/ a0zefjcif;onf
&efpjcif;jzpfonf/ wdkucf kduu f vl jyKrljcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh cHwyf
MuD;MuD;jzifhumí udk,hftxdkiu f kd vHkatmif um&rnf[kjrifonf/ rlv
txdkifrsm; ra&GUa&;onf xdkolrsm;\ qGJudkifcsufjzpfonf/ ynm0g'D
wdkY\ qGJudkifcsuf r[kwf/

(3)
wwd,wm0ef
]wdrfjrKyfaeonfudk azmfjcif;}onf tumudk z,fí tzHk;udk
496 rif;aoh
vSyjf cif;jzpfonf/ okawoe\wwd,wm0efrmS zHk;xm;wmudk z,fjcif;
jzpfjyD; rlvt&dSw&m;udk EIdufxkwf&efjzpfonf/ wdrfaumaeonfudk
&SmazGazmfxkwjf cif;jzpfonf/ rlvt&dSw&m;udk trSet f wdki;f jyEdkiaf tmif
MudK;pm;jcif;jzpfonf/ jyefvnf &SmazGazmfxkwjf cif;onfyif okawoe\
teuft"dyÜm,fjzpfonf/
&dScJhonfudk jrifatmifjyjcif;onf okawoejzpfygonf/
ta[mif;udk &Smjcif;onf okawoejzpfygonf/ tumudk z,fí
tESpu f kd jyjcif;onf okawoejzpfygonf/ xifjrifrSe;f qcsurf sm;udk
oufao om"utcdkit f rmjzifh t&dw
S &m;udk jrifatmifjyzdkY MudK;pm;jcif;
onf okawoejzpfygonf/ okawoeonf &dScJhonfukd trSet f wdki;f
buftpGJr&dSbJ azmfxkwfjcif;jzpfygonf/
xifjrifcsuüf twåaemrwård sm; ygvmEdkiof nf/ rSe;f qrIrsm;onf
trSew f u,fr[kw/f xifjrif,lqcsuf oufoufomjzpfonf/ tudk;
tum; ryg/ taxmuftxm; r&d/S oufaojycsuf ew¬/d okawoeu
pdwfrSef;jzifh xifjrifcsufrsm;udk jiif;onf/ vufrcHyg/ xdkYaMumifh
ynmudk okawoeESifh,SOfí pOf;pm; jcif;jzpfrnf/
okawoe\&v'frmS xifjrifcsuf r[kw/f awGU&cSd sujf zpfonf/
Opinion r[kwf/ Finding jzpfonf/

(4)
ynma&;ESifhpyfí
jrefrmjynfynma&;rSm okawoeESihf a0;aejyDjzpfonf/ wu,fh
okawoeppfppfudk qdkvdkjcif;jzpfygonf/ ul;cs cdk;cs pkpnf;azmfjy
csurf sm;onf okawoer[kwyf g/ topfawGU&Sdcsuf rygvQiff okaw
oe[k ajymí r&yg/ taxmuftxm; tudk;tum; cdkicf kdicf HhcHhr&dSvQif
okawoe r[kwfyg/ oufaojycsufrsm;jzifh a0zefqef;ppfxm;wm
r[kwfvQiff okawoe[k rqdkEdkifyg/ okawoejzifh,SOfaom ynm
pmzwform;odkU 497
a&SUoGm;&dSaom qifjcifwHkw&m;ESifh,SOfaom vlUtzGJUtpnf;udk wnf
aqmuf&efrSm ynma&;ü okawoeppfppf xnfhay;vdkufzdkY jzpfonf/
þodkY rvkyfEdkifvQif ynma&;onf tem*wfudk rwnfaqmufEdkif/
twdwrf mS yif tdki'f aD ,mfvk*d sw
D ku
d yf jJG zifh eyef;vHk; ae&rnf/ ta[mif;wdkY
jydKuscsed w
f Gif uRefawmfhwkdYu ayGUzuferf;&IHUvkdYyif r0ao;/ urÇmMuD;u
topfudk MudKaecsdef uRefawmfhwdkYu ta[mif;udk qkyfudkifí &efjzpfvdkY
aumif;aeonf/
acwfonf topfudk vdkonf/ pepfonf topfudk vdkonf/
okawoeonftopfudk ay;Edkifonf/ ta[mif;udk NzKdEdkifonf/
wnfaqmufa&;twGuf okawoevdo k nf/ ynma&;onf okawoeudk
tm;ay;&rnf/ ynmtm;u wnfaqmufa&;udk aus;Zl;jyKrS uReaf wmfw h kYd
]onfawmif}u ausmfEdkifvdrfhrnf/

(5)
avhusifhuGif;
tajccHynma&;rSm qifjcifwkHw&m;ESihf ,SOaf om ynma&;jzpfzkYd
vdkonf/ wuúokv d yf nma&;rSm okawoeESihf ,SOaf om ynma&;jzpfzkYd
vdkonf/ ,cifu ynma&;onf 0g'jzefYcsad &;wpfckvkd jzpfcJhzl;onf/
ynma&;onf yumoeoufoufvkv d nf; jzpfaeonf/ ynma&;onf
pOf;pm; csichf sed f awG;ac: ajrmfjrifa&; r[kw/f vlraI &;oabmjzpfaeonf/
jzpfpOfjzpf&yfrsm;ESihf ordki;f tcsut f vufrsm;udk okawoezefjym;ay:
wifMunfhzdkY vdkaeygjyD/ þonfudk wuúodkvfy&0kPfrS p&ygrnf/
rSefajymif;wpfvufwnf;udk taorudkifapbJ rSefajymif;rsm;pGmjzifh
axmifah ygif;pHu k Munfw h wfzYkd wuúov kd uf taumif;qH;k avhusiahf &;uGi;f
jzpfoifoh nf/ tjrifajymif;vJa&;udk wuúokv d tf 0ef;t0dki;f u p&rnf/
okawoerSefajymif;jzifh Munfhwwfaom"avhudk wuúodkvfuaepí
ysKd;axmifay;&rnf/
498 rif;aoh
y#dyu©tm;vHk;\ tponf qifjcifwHkw&m; edrfhyg;jcif;u
vmonf/ y#dyu©rsm; us,jf yefY wdk;yGm;vmjcif;onfvnf; qifjcifwHk
w&m; enf;yg;jcif;aMumifh jzpfvmonf/ okawoeonf qifjcifww kH &m;
puf0ef;udk us,af tmifcsJUay;Edkiyf gvdrhrf nf/ zGHUjzKd;rIwkdYonf y#dyu©rsm;
udkvGefí jzpfxGef;½dk; xHk;pH r&dS/
okawoeonf ynm zGHUNzKd;a&; y#dyu© qifjcifwHkw&m;
ynma&; Edkiif w
H k;d wufa&;ESihf vlUtzGUJ tpnf; jidr;f csr;f wnfjidraf &;txd
qufpyfaeonf/
okawoezefjym;rsm;udk wuúokv d af vhusiu hf iG ;f rSm xkwv
f kyaf y;
Muyg/ ausmif;om;vli,frsm; tqef;wMu,f MunfhMuygap/ rdkucf ½dk
pukyuf kd tvkt,ufjyKMuygap/ olUxufigt&if jrifcsiaf ZmMuD;Muyg
ap/ onftavhtxudk tajccHrsKd;aphtjzpf zefwD;ay;EdkifMuygap[k
qE´jyKvdkufygonf/
eHeuf 2 ; 02
25 Zefe0g&D 2019 /

p
ordkif;a&;puúL pmtkyf ESifh pc&if
ordik ;f jzpfpOfukd 'óeorm;rsm;u trsK;d rsK;d teufziG q
hf ckd MhJ ujyD;jyD/
ordkif;qdkwm vlwef;pm;wdkufyGJ[k qdkonf/ orkdif;qdkwm y#dyu©ESifh
ppfyGJrsm;taMumif;jzpfonf[k qdkonf/ ordkif;qdkwm vlUtjyKtrl
rSww f rf;rsm;[k qdkonf/ ordki;f qdkwm bk&ifwkdY taMumif;[k qdkonf/
ordkif;qdkwm ppfjidrf;oHo&m[k qdkolu qdkjyefonf/
urÇmay:ü jidr;f csr;f aom umvqdkwm r&d/S ppfjzpfaeaomumv
ESifh ppfjzpf&ef jyifqifaeaomumvom &dSonf/ tu,fí jidrf;csrf;
a&;qdkwm&dSvQifvnf; ppfyGJa[mif; tqHk;owfjyD; ppfyGJopfjzpfzdkY
jyifqifaeqJ tcdkuftwefYudk jidrf;csrf;a&;umv[k qkdEdkifonf/
ordki;f udk Edkiaf omol a&;onf[al om tqdk&o Sd nf/ ordki;f qdkwm
tEdkif&olrsm;om rSwfwrf;wifcGifh&dSaom t&m[k qdkolu qdkonf/
ordkif;udk pdwful;,Of '@m&Drsm;jzifh jznfhpGufolu pGufonf/
rnfokdYyifjzpfap vlUordkif;onf ajymif;vJwdk;wufvmonfrSm {uef
jzpfonf/

(1)
v rD;udk awGU&dSjcif;aMumifh vlUordkif; wdk;wufvmonf/

v vufudk usifvnfpGm toHk;cswwfjcif;aMumifh vlUordkif;

wdk;wufvmonf/
500 rif;aoh
v bmompum;ay:xGuv f mjcif;aMumifh vlUordki;f wdk;wuf
vmonf/
v ajymif;vJwk;d wufrr I sm;onf vlUtodÚmPftay:rSm tajccH
í ay:xGufvmonf/
v bmompum;aMumifh todÚmPf yGm;pD;vmonf/

v tawGUtMuHKESiht f awG;tMuHrsm;udk vufqifhurf;&ef puúL


onf tc&musvmonf/
v puúLudk tajccHí yHkESdyfpufay:vmonf/

v xdkYaemuf pmtkyfjzpfvmonf/

v pmtkyfrSonf pc&ifjzpfvmonf/

vlonf ordki;f udk puúLay:rSma&;onf/ pmtkyt f oGijf zifh jyefYESHY


aponf/ ordki;f onf puúLrS pmtky/f pmtkyrf S pc&ifokdY ul;vmonf/
pc&ifonf ordki;f udk zefwD;onfhoabm oufa&mufvmonf/ pc&if
udk vlwdkif; wdkYxdEdkifjyD/ pc&ifwpfckvHk;udk vlom;\ vufz0g;ay:
wifxm;EdkifjyD/ pc&ifonf tem*wf\ wefcdk;MoZmjzpfvmonf/
ordki;f onf pc&ifay:rSm &dSaeovdk jzpfaeonf/ owif;onf
pc&ifxufrmS ysUH aeonf/ tcsut f vufrsm;udk pc&ifay:rSm wGucf suf
odkrDS;xm;EdkifMuonf/ pc&ifonf ordkif;udk zefwD;Edkifovdk ynm
jyefUymG ;&m taMumif;t&if;vnf;jzpfvmonf/ pc&ifay:rSm vlUordki;f udk
vdkovdk upm;Edkifonfh acwfudk a&mufvmonf/ pc&ifwdkufyGJonf
aomaomnHaeonf/ pc&ifay:rSm tdki'f D,mrsm; aygufuGJvm onf/
avmbDrsm; ppfcif;aejyD/ yDtmrsm; r[mAsL[m qifaejyD/ rJqG,rf Irsm;
xyfaejyD/ pum;vHk;wdkufyGJrsm; jyif;xefaejyD/ tem*wfudk pc&ifu
jy|mef;awmhjyD/ vlUordkif;udk pc&ifu yHkazmfawmhrnf/

(2)
ordkif;onf pOfhuJpOfhuJjzifh ajymif;vJvmonf/
puúLudk ydkifpdk;olu ordkif;udk jy|mef;cGifh&cJh&mrS pc&ifudk
pmzwform;odkU 501
vTr;f rdk;olu ordki;f udk pD&ifciG h&f awmhrnf/ 21 &mpkonf ajrjyifwkduyf JG
xuf pc&ifay:u wdkufyGJrsm;u ydkjyif;xefaeonf/
ordkif;onf ydkí tqufjywfoGm;onf/ tpOftwkdif; r[kwf
awmh/ cefYrSe;f ívnf; rvG,af wmh/ raocsm ra&&mrIrsm;jzifh jynfhESuf
aeawmhonf/ tem*wfonf a00g;vmonf/ vlwikd ;f onf Zmwfaumif
rsm;jzpfvmonf/ Zmwfaumifrsm;udk xdef;vdkYodrf;vdkY rvG,fawmh/
EdkifiHawmfqdkonfh rSef;q yHkazmfxkqpfxm;rIonfvnf; wpfOD;csif;
tMum;wGif a0zefapmaMumcHvm&onf/ wdki;f jynftrSwo f ½kyf xuf
wpfOD;csi;f trSwo f ½kyu f kd ydkvkdcsiv
f monf/ ]ig} qdkonfh twåonf
A[dkcsufrrsm;pGm tjyefYus,fvmonf/
pc&ifxufrmS twåaumifav;rsm;udk xifxif&mS ;&Sm;awGUae&jyD/
vlwkid ;f onf ta&;ygt&ma&mufEkid f aejyD/ vlonf todtrSwjf yKcHcsif
onfh owå0gqdkwm ydkrdkxif&Sm;vmonf/ ordkif;onf wpfOD;csif;ESifh
ydkqdkifvmonf/

(3)
vuf\uRrf;usirf u I kd pc&ifay:wifvku
d Mf uonf/ vlUtjyKtr
rsm;onf xl;jcm;ukeo f nf/ tHch s;D beef; tEkvuf&mrsm; xufvmonf/
½Iyaf xG;us,jf yefYonfh uGe,f ufrsm; vQyfjzmukejf yD/ wpfOD;csi;f tMum;
tuefYtowfabmifrsm; ajyavsmhukefonf/ udk,fpDudk,fpD twåudk
ta&mifwif&ef enf;vrf;rsm; &ukefonf/
ynmonf owif;ESifhroJruGJjzpfvmonf/ owif;udk ynm
xifvmonf/ owif;t&if&rIonf ynmqdkonfxuf a&SUa&mufvm
onf/ ordkif;udk owif;vufOD;rIjzifh yHkazmfawmhrnf/ acwfonf
rwnfjidrfawmh/ twårsm;onf vIyfcwfvmonf/ tuefYtowfr&dS
MuD;xGm;vmaom twårsm; &dSvmovdk tzdpD;cH twårsm;vnf; rsm;
oxuf rsm;vmonf/ twårsm;udk pc&ifay:rSm aygufuyJG pfvu kd Mf uonf/
tvdkrusrIrsm; tNiKd;taw;rsm; tmCmwrsm;u pc&ifxufrSm
502 rif;aoh
aygufuGJukeof nf/ ordki;f onf y#dyu©rsm;jzifh jynfhESuv f mjyefonf/
twdkuftcdkufrsm;jzifh 'if;Murf;jynfhvmonf/ pc&ifay:rSm trSwf
tom; o½kyfrsm;udk jrJjrJqkyfudkif&if; ppfyGJrsm; tpjyKvmonf/
udk,thf wåukd ta&mifwif&if; udk,t hf rSwo f ½kyu
f kd qdki;f bkwof pf
wyfonf/ ordik ;f tcsutf vufrsm;onf pc&ifxufrmS ½Iyaf xG;ukeo f nf/
ynmonf aemufa&mufaeí y#dyu©udk tqHk;owfí r&awmh/
ordkif;puúLay: pmtkyftjzpf 0g'jzefYMu&if; pc&ifxufrSm
topfwzef arG;zGm;Mujyefonf/
n 11 ; 07
14 azazmf0g&D 2019/

p
pdrfajyeajyavhvmrI
'DaeYacwf avhvmrIyHkpH[m ajymif;vmw,f/ ajymif;vJvmwJh
yHkpHawGxJrSm aumif;jcif; qdk;jcif;awG &dSaew,f/ 'DaeYacwf avhvmrI
yHkpHrSm aysmufqHk;vmjyD wdraf umvmjyDjzpfwJh t&mwpfck&Sdw,f/ tJ'g
uawmh pdrfajyeajyavhvmrI jzpfygw,f/
acwfu jrefvmw,f/ oGufvmw,f/ topftopfawG[m
tcsdefwdkif; ay:aew,f/ tcsuftvufawGuvnf; aygvmw,f/
rsm;vmw,f/ jrefvmw,f/ owif;twGuf tcsuftvuftwGuf
&p&m ae&mawG trsm;MuD;&dSvmw,f/ tod&&m&aMumif; e,fy,f
topfawG ay:vmw,f/ topftopfawG ay:vmvdYk ta[mif;ta[mif;
awG aysmufvmw,f/ ta[mif;awGtMum; topfawG ay:vmw,f/
topfawGudkvkdufEdkifzdkY ta[mif;awGudk csefypfxm;cJhMuw,f/
ta[mif;awGxJrSm taumif;awG usefcJhw,f/

tusdK;aus;Zl;
pdraf jyeajyavhvmrIrmS aumif;uGuaf wG &dw
S ,f/ 'Dvakd vhvmrIukd
vky&f if owdxm;p&mvnf; ygvmw,f/ aumif;uGuaf wGukd t&ifajym
r,f/
pdraf jyeajyavhvmrI[m pdwaf t;oufoufomom avhvmwm
jzpfjcif;aMumifh aumif;aumif; pOf;pm;awG;ac:csdef&w,f/ todawG
504 rif;aoh
tawG;awG[m udk,fhcE¨m&JU OD;aESmufeJY ESvHk;om;xJudk wjznf;jznf;
pdrhf 0ifysUH Eo
YHS mG ;ovdk jzpfomG ;w,f/ 'ghaMumifh avhvmvdu
k w
f t
hJ &mwdik ;f u
ta[moduHjzpfroGm;bl;/ tom;jzpfomG ;w,f/ cGet f m;jzpfomG ;w,f/
avhvmwJht&mawGu tay:,H &Syfajy; avhvmwm r[kwfawmhbl;/
at;at;aq;aq;eJY eufeufeeJ J avhvmjzpfvmw,f/ bmom&yfwpfckeYJ
wpfcktMum;u qufxHk;udkvnf; qkyfrdvmw,f/ udkifrdvmw,f/
udk,favhvmwJh e,fy,ftaMumif;udk acs;cg;tlr rusefavhvmzdkY
tcGifhta&;&vmw,f/
pdraf jyeajyavhvm&if avmvdkY r&bl;/ jywfawmif;jywfawmif;
jzpfvdkY r&bl;/ wpdkufrwfrwfeJY aeYpOfvdkvdk avhvmaerS jzpfr,f/
'DtwGuf tavhtusifhvdkw,f/
'DvdkavhvmaewJh tcsdefrSm pdwfu odcsifpdwf wwfcsifpdwf
jyif;jyaewwfw,f/ 'g[m aumif;ygw,f/ odkaY yr,fh aocsmat;at;
aq;aq; avhvmrI rvkyfEdkifcJh&if tay:,HawGyJ &SyfodjyD; ewftdk;uGJ
jzpfomG ;rSm pdk;&dr&f w,f/ ZGJr&dS&if vrf;ckvyfrSm jywfuseaf ewwfw,f/
'guawmh owdxm;p&mjzpfygw,f/

jrifae&wmawG
ckacwfu tdkifwDacwf owif;acwfqdkawmh pdrfajyeajy avh
vmzdkY tcGifhenf;oGm;jyD/ udk,fudk,fwdkifu tJonfvdk avhvmcsif&if
awmif ywf0ef;usiu f cGirhf jyKawmhb;l / 'ghaMumifh vlawmfawmfrsm;rsm;[m
acwf&UJ a&pD;rSmyJ vdkuo f mG ;Muwm rsm;w,f/ acwfuvnf; jrefEkid o f rQ
jrefjrefajy;EdkifrS olrsm;wum a&SUudk a&mufr,fqdkwm jzpfaew,f/
awmfawmfrsm;rsm;rSm a&SUa&mufaewm a&SUrSm ajy;aewm a&SUrSmOD;aewm
aumif;ygw,f/ 'gayr,fh 'g[m ae&mwumrSmawmh r[kwfbl;/
txl;ojzifh ynmoif,l&mrSm tJonfvdkawG tjrJwrf; jzpfae&if
raumif;bl;/ ausmif;awGrSm wuúokdvaf wGrSm pmrsuEf Smta&twGuf
rsm;rsm;zwfEkid af tmif avhusiahf y;wJh speed-reading (tjrefpmzwfenf;)
pmzwform;odkU 505
awG oifay;Muw,f/ olUenf;eJYolawmh toHk;0ifygw,f/ aumif;yg
vdrhfr,f/ wu,fhpmtkyf pmwrf;awGukd pdraf jyeajyzwfrS wu,fem;
vnfwmvnf; &dSygw,f/
wu,fhynmoif,la&;rSm pdrfajyeajy at;at;aq;at;
oufoufomom avhvmoif,la&;[m vdktyfw,f/ tjrefoif,la&;
awGu tvkyfjzpf½HktqifhyJ &dSwmawG jzpfEdkifw,f/ tjrJwrf;tjref
tjref tjrefqw kd mawGu ae&mwdik ;f rS raumif;Edik b
f ;l / odjrifem;vnfrrI mS
aumif;aumif;r&Edkib f l;/ tvG,ef nf; jzwfvrf;enf;awG[m tcsed u f kd
csKHUEdkifygw,f/
tvG,fvkyf tjrefvkyfoifhwmawGudkvnf; vG,fvG,fyJ jzwf
oef; jrefjrefyJ oif,lwmaumif;w,f/ wzufrSmvnf; cyfaES;aES;eJY
pdraf jyeajyvkyrf S&r,fh t&mawGtwGuv f nf; pdraf jyeajy avhvmwm
pdrfajyeajy zwfrSwfavhvmwm vkyf&r,f/ 'grS aumif;vdrfhr,fvdkY
xifw,f/
b,ft&mawGukd jrefjrefoGuo f Guf vky&f r,f b,ft&mawGukd
wjznf;jznf;avhvmoif,lrS aumif; r,fqkdwmuawmh udk,hfÚmPfeJY
udk,fhe,fy,ftvkduf wGufq&r,fh t&mvdkY xifw,f/

pdefac:csufawG
pdrfajyeajy avhvmr,fqdk&if pdefac:csufawG &dSvmEdkifw,f/
eHygwfwpfu tcsdef/
tcsed [
f m ydkvkdY &Sm;vmjyD/ aeYpOfvkdvkd udk,hfukd,yf kdit
f csed x
f JrSm
zJah y;vdku&f wJh t&mawGu rsm;vmjyD/ awmfawmfrsm;rsm;[m tcsed v f w
G f
awG enf;vmjyD/ acwfuvnf; wdk;wufvmawmh wpfOD;csi;f rSm vdktyf
csuaf wG rsm;vmw,f/ vdktifawG rsm;vmw,f/ csijf cif;awG rsm;vm
w,f/ udk,hf&JUvkdtyfcsuf vdktifcsijf cif;udk jznfhqnf;zdkY &ke;f uefvm&
w,f/ xdkifaevdkYr&bl;/ aES;aevdkY r&bl;/ oGufrSvsifrS olrsm;xuf
acgif;wpfvHk;omr,fqkdwmawG jzpfvmw,f/ olrsm;xuf ESmwpfzsm;
506 rif;aoh
omrS &yfwnfEkid f r,fqkw d mvnf; jzpfvmw,f/ 'ghaMumifh vufawGUrmS
tcsdeftcuftcJu trsm;MuD;pum;ajymvmw,f/
aemuf eHygwf ESpu f ZGJ/ ZGJ&Szd kdYu vdkw,f/ vlu udk,v
f kdcsiw
f m
twGuf odyfratmifhtD;Edkifbl;/ rapmifhEdkifbl;/ jrefjref&csifw,f/
jrefjrefa&mufcsifw,f/ bGJU'D*&DwpfcktwGuf oifwef;wuf&ifvnf;
bGJUjref jref&csifw,f/ bGJUudk vufxJrSm udkifjyD; vkyfief;cGifrSm tqifh
wpfqifhudk wdk;wufcsifw,f/ bGJUvuf rSwfudk vufxJu jrefjref
udkixf m;Edkiaf yr,fh acgif;xJrSm ynmu ygvmovm; rygvmbl;vm;
qdkwm rqef;ppfbl;/
ckacwfrSm oif,lp&m tcif;tusif;awG ydkrsm;vmvdkY vlawG
tcsdefudk vkjyD; oif,laeMuw,f/ 'Dvdk oif,lwmawGudk tylwjyif;
vkyfaevdkY 0rf;omp&mjzpfygw,f/ odkYayr,fh wu,fwwfajrmufrI
wu,f odem;vnfrI trSefwu,f wwfuRrf;rItwGuf ar;cGef;xkwf
p&mawG &dSaew,f/
wcsKUd qkd oifwef;awGukd ESpcf k oHk;ck jydKifwufaew,f/ tjyifyef;
u Munfh&awmh tm;&p&myJ/ 0rf;omp&myJ/ 'Dvl ynmudk tifrwef
vdkvm;w,fvkdY qdkvkdY&r,f/ 'gayr,fh wu,fppfxkwMf unfh vdku&f if
tJonfvdk jzpfovm;/

ar;cGef;awG ar;Munfhyg/
udk,favhvmoif,lwJh bmom&yf e,fy,fwpfcku wu,f
ausausvnfvnf zwf&r,fh usr;f MuD; usr;f cdkiu f kd aocsm *½kwpdkuf
pdrfajyeajy zwfrSwfavhvmcJhwJhol b,fESa,muf&dSygovJ/
uRefawmfhwkdY vufxJrSm&xm;wJh bGJU'D*&Dwpfckckukd jyefMunfhjyD;
jyefqef;ppfMunfhyg/ udk,hu
f kd,u
f kd,f rn§mrwm ar;cGe;f xkwMf unfhyg/
udk,af vhvmoif,laewJh bmom&yfe,fy,feJY oufqkid w f Jh jyifypmtkyf
wpftkyftkyfudk pdrfajyeajy zwfcJhzl;ygovm;/ b,fEStkyfavmuf
zwfcJhzl;ygovJ/ b,fpmtkyfudk zwfaeygovJ/
pmzwform;odkU 507
ausmif;wdkY wuúokdvw f kdY oifwef;wkYdrSmay;wJh jy|mef;pmtkyrf Smawmif
tifrwefaumif;wJh jy|mef;pmtkyf wpftkyw f pfav ygrSmyg/ awmfawmf
rsm;rsm;vnf; ygrSmyg/ tJonft h xJu b,fjy|mef;pmtkyu f kd pdraf jyeajy
zwfrw S af vhvmcJzh ;l ygovJ/ ausmif;u q&m^ q&mru wGe;f tm;ay;wm
r[kwfbJeJY udk,fh udk,fydkiftcsdefxJuae tJonfvdk pmtkyfwpftkyf
'grS r[kwf AD'D,kdvufcsm(&f) wpfckukd at;at; aq;aq; avhvmwm
&dSaeygovm;/
tJonfvkd avhvm zwfrSwjf cif;rSmvnf; wpf&uf wpfvwnf;
r[kwb f eJ YJ tjrJwrf; pdwaf t;vuf at;eJY tcsed v f w
G &f wkid ;f avhvmwm
vkyfjzpfygovm;/
'Dar;cGe;f awGukd uReaf wmfh ar;Munfv h ukd yf gw,f/ tm;vH;k twGuf
pOf;pm;p&m &r,fvdkY arQmfvifhygw,f/
@@@

'DacwfrSm tcsdef&JUwGef;tm; acwf&JUtajctaeaMumifh tjref


tjref tjref qdkwmawGudk vkyf&if; ynmqdkwmudk tay:,H&Syfyg;yJ
avhvmjyD; txmMuD; udkifaeMuwJh jrefrmjynfu vlUtodkif;t0dkif;udk
jrifjyD; 'Daqmif;yg;udk a&;vdkufygw,f/
n 8 ; 51
20 rwf 2019/

p
b0tbd"mef
eydkv,
D &H UJ tbd"mefxrJ mS ]rjzpfEkid bf ;l }qdkwhJ pum;vHk; wpfvk;H rS
rygbl;/
'gayr,fh vlawmfawmfrsm;rsm;&JU tbd"mefxrJ mS awmh wpftkyv f k;H
[m ]rjzpfEdkifbl;} qdkwJh pum;vHk;awG csnf;yJ/
vlawG[m ud, k t
hf bd"mef ud,
k v
f eS Mf unfo h ifw
h ,f/ ud,
k t hf bd"mef
udk udk,f b,fvkad &;rvJ/ udk,ht f bd"mefxJrSm &dSaewJh pum;vHk;awGu
bmawGv/J udk,[ f m b,fpum;vHk;awGukd a&G;xnfrh mS vJ/ b,fpum;
vHk;awGukd pmwpfrsuEf Sm pmwpfaMumif;twGuaf wmifrS ae&mray;bl;
qdkwm pOf;pm;oifhw,f/
pum;vHk;awGuawmh awmfawmfrsm;rsm; &dSaeygw,f/
v rjzpfEdkifbl;/

v jzpfEdkifw,f/

v jzpfudk jzpfEdkifw,f/

v jzpfudk jzpf&r,f/

v jzpfEdkifacs &dSw,f/

v jzpfoifhw,f/

v jzpf&r,f/

v jzpfEdkifw,f 'gayrJh

v rjzpfEdkifbl; 'gayrJh
pmzwform;odkU 509
v jzpfEdkifacs &dSygw,f/ 'gayrJh

v jzpfawmh jzpfoifhwmaygh/ 'gayrJh

v jzpfcsifw,f/ 'gayrJh

v jzpf&ifaumif;rSmyJ/

v jzpf&if jzpfrSmayghav/

v jzpfEdkifr,f rxifbl;/

v jzpfEdkifr,f xifw,f/

pum;vHk;wdkif; a0g[m&wdkif;rSm teuft"dyÜm,f&dSygw,f/


udk,fhtbd"mefrSm udk,fjznfhzdkY b,fvdk pum;vHk;udk a&G;xnfhrSmvJ/
a&G;cs,fcGifh[m vlwdkif;rSm &dSaeygw,f/ odkYayr,fh a&G;cs,fcGifh[m
tuefYtowf &dSaew,f/
a&G;cs,fcGifh[m yg0geJYqufpyfaew,f/ yg0g&dSol[m ydkjyD;
a&G;Edkifw,f/ yg0g&dSol[m ydkjyD; a&G;cGifh&dSw,f/
yg0gr&dS&if a&G;cGifh r&dSbl;/ a&G;cGifhr&dSwm yg0g r&dSvdkY/
a&G;cs,fcGifhrsm;avav yg0g&dSavav/ yg0g&dSavav a&G;cGifhrsm;
avav/ a&G;cs,fcGifheJY yg0g[m qufpyfaew,f/
uRefawmfhwdkY a&G;cs,fcGifhawG tuefYtowf jzpfaeovm;/
b,fae&mrSmvJ/ b,fvdku@rSmvJ/
udk,fhtuefYtowfudk acszsufzdkY udk,fhrSmpGrf;tm;&dSygw,f/
udk,fhpGrf;tm;[m b,favmuf acszsufEdkifpGrf;&dSovJ/ udk,fhrSm
&dSxm;wJh yg0gtay:rSmyJ rlwnfw,f r[kwfvm;/
aeYpOfvkv
d kd aeY&ufwkid ;f vdkvkd reufjzefwkid ;f twGuf wpf&ufcsi;f
pD[m tbd"mefpm&Guf wpf&Gufcsif;pD jzpfEdkifygw,f/ wpf&uf[m
pmrsufESm wpf&Gufqdk&if vlwpfa,mufrSm ysrf;rQtm;jzifh tbd"mef
pmrsufESmaygif; wpfaomif;cGJavmuf &dSEdkifygw,f/
vlwpfa,muftoufukd ysr;f rQtm;jzifh (60) vdkYwGu/f touf
(20) uae pa&wGu&f if/ ESpaf ygif; (40) [m udk,ht f bd"mef udk,af &;
EdkifcGifh&dSwJhtajctaejzpfygw,f/ wpfESpfrSm (365) &ufqdk&if &uf
510 rif;aoh
aygif; wpfaomif;cGJavmuf[m udk,ht f bd"mef pmrsuEf SmyJjzpfygw,f/
'DaeY b0tbd"mef pmrsuEf mS udk cifAsm; b,fpum;vHk;udk a&;cJyh govJ/
reufjzeftwGuf b0tbd"mef pmrsuEf Smudk b,fpum;vHk; a&G;rSmvJ/
b,fpum;vHk;a&;rSmvJ/
a&;csifwm a&;yg/ a&G;csifwm a&G;yg/
'gayr,fh udk,fh b0tbd"mefwpftkyfvHk;[m ]rjzpfEdkifbl;}
qdkwJh pum;vHk;awGeJYcsnf; rjynfheufygapeJY/ udk,fhb0tbd"mef
pmrsufESmwkdif;[m ]rjzpfEdkifbl;} qdkwJh pum;vHk;awGeJYcsnf; rjzpfyg
apeJY/
]jzpfEkdiw
f ,f} qdkwJh pum;vHk;udk a&G;&ifawmif aemufqufwGJ
taeeJY ]'gayr,fh} qdkwJh pum;vHk;udk xyfwkd; rxnfhygeJY/ ]'gayr,fh}
qdkwm taMumif;jycsuf ay;wm jzpfEdkifygw,f/ ]'gayr,fh} qdkwm
qifajcay;wJh pum;vHk;jzpfEdkifygw,f/
pOf;pm;yg/ csiwhf u
G yf g/ jyD;&if jywfjywfom;om; qH;k jzwfvu kd yf g/
udk,[ f m e,fy,fwkdi;f rSm rjzpfEkdiaf yr,fh udk,f aocsm acgif;pOfwyf
a&G;cs,fjyD;xm;wJh e,fy,ftwGuf b0tbd"mef wpftkyfvHk;uawmh
]jzpfEkid w
f ,f} qdkwhJ pum;vHk;awGcsn;f yJ pmrsuEf mS wkid ;f rSm ygEdkiaf tmif
vkyfvdkufyg/
aemufqHk; ar;cGef;wpfck ar;vkdufcsifygw,f/
v cifAsm; b0tbd"mef&JU emrnf (acgif;pOf) udk wdwdusus

&SmawGUjyDvm;/
v &SmawGUjyDqdk&if tJ'gu bmvJ/

v enf;enf;ajzMunfhprf;yg/

v &uf&ufpufpuf ½dk;om;pGm ajzqdkvdkufyg/

n 9 ; 11
24 rwfv 2019 /

p
pmzwform;odkU 511

pma&;ol\ e.mail odkU a0zeftMuHjyKpmrsm; ay;ydkUEkdijf yD;


Website rSm pmrsm; 0ifa&muf zwf½IEdkifygonf/

aungkokotoe.minthayt@gmail.com
www.minthayt.com

You might also like