TỔNG QUAN MÁY CNC

1. CNC là gì?
2. Lịch sử phát triển của CNC
TỔNG QUAN MÁY CNC 3. Các thành phần của hệ thống CNC
4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
5. Hệ toạ độ trên máy công cụ CNC
6. Các điểm 0 và điểm chuẩn trên máy CNC
7. Điều khiển số trên máy công cụ CNC
8. Hiệu chỉnh dụng cụ cắt trong gia công CNC

2. Lịch sử phát triển máy CNC

1. Máy CNC là gì?
• NC = Numerical Control
• CNC = Computer Numerical Control
• Các hoạt động được điều khiển bằng cách
nhập trực tiếp dữ liệu số
• Một dạng tự động hoá lập trình vạn năng
• Máy công cụ được điều khiển bằng hàng
loạt các lệnh được mã hoá
3
1. •1725 – Phiếu đục lỗ được dùng để tạo mẫu quần áo
2. •1808 – Phiếu đục lỗ trên lá kim loại được dùng để điều
khiển tự động máy thêu
3. •1863 – Tự động điều khiển chơi nhạc trên piano nhờ băng lỗ
4. •1940 – John Parsons ñaõ saùng cheá ra phöông phaùp duøng
phieáu ñuïc loã ñeå ghi caùc döõ lieäu veà vò trí toïa ñoä ñeå ñieàu
khieån maùy coâng cuï.
5. •1952 – Máy công cụ NC điều khiển số đầu tiên
6. 1959 - Ngôn ngữ APT được đưa vào sử dụng
7. •1960s – Điều khiển số trực tiếp (DNC)
8. 1963 - Đồ hoạ máy tính
9. •1970s - Máy CNC được đưa vào sử dụng
10. •1980s – Điều khiển số phân phối được đưa vào sử dụng
11. •CAD/CAM

So saùnh Caáu truùc maùy coâng cuï

2. Lòch söû phaùt trieån thoâng thöôøng vaø maùy CNC
C IM Maùy coâng cuï CNC ñöôïc thieát keá cô baûn
CAD / CAM gioáng nhö maùy coâng cuï vaïn naêng. Söï
CAD khaùc nhau thaät söï laø ôû choã caùc boä phaän
F MS lieân quan ñeán tieán trình gia coâng cuûa
CNC maùy coâng cuï CNC ñöôïc ñieàu khieån bôûi
NC maùy tính.

1950 1960 1970 1980 1990

5 6

1
• Caùc höôùùng chuyeån ñoäng cuûa caùc boä phaän
maùy coâng cuï CNC ñöôïc xaùc ñònh bôûi moät
heä truïc toïa ñoä.
• Moãi chuyeån ñoäng cuûa caùc boä phaän maùy coù
moät heä thoáng ño rieâng ñeå tính toaùn caùc vò
trí töông öùng vaø phaûn hoài thoâng tin naøy veà
heä ñieàu khieån.
7 8
So saùnh chöùc naêng
• Nhaäp döõ lieäu: Duøng chöông trình NC
• Ñieàu khieån: Maùy tính ñöôïc tích hôïp trong heä
ñieàu khieån CNC vaø phaàn meàm töông öùng kieåm
soaùt toaøn boä caùc chöùc naêng ñieàu khieån cuûa maùy
coâng cu.ï
• Kieåm tra: Treân maùy coâng cuï CNC, kích thöôùc
cuûa chi tieát gia coâng ñöôïc ñaûm baûo trong suoát
quaù trình gia coâng vôùi söï phaûn hoài lieân tuïc cuûa
heä thoáng ño.

3. Caùc thaønh phaàn cô baûn cuûa Chöông trình ñieàu khieån.

heä thoáng NC • Laø nhöõng taäp hôïp nhöõng caâu leänh ñieàu khieån maùy phaûi laøm gì. Caùc
leänh naøy ñöôïc maõ hoùa ôû daïng soá vaø kyù hieäu maø thieát bò ñieàu khieån
coù theå nhaän daïng ñöôïc. Chöông trình ñieàu khieån coù theå ñöôïc löu tröõ
treân phieáu ñuïc loã baêng ñuïc loã, baêng töø. Thí duï chöông trình gia
Heä thoáng coâng:
%
Chöông trình ñieàu khieån Maùy coâng cuï G90 G40 G80 Duïng cuï
T2M06S3000
G0 Z1.
X2. Y2.
Z.1
G1 Z-1. F10.
X6.
Y6.
G1 X3.
G3X2.Y5.R1.
G1Y2. Đường chạy dao
G0 Z1.
X0. Y0.
%
9 10

Phiếu đục lỗ Băng lỗ

11 12

2
 Đĩa từ Caùc phöông phaùp laäp trình:

- Baèng tay
- Baèng maùy tính
– Chöông trình ñöôïc chuaån bò bôûi laäp trình
vieân, trong ñoù ngöôøi laäp trình chæ ra töøng böôùc
theo trình töï coâng ngheä. Ñoái vôùi maùy coâng cuï,
caùc böôùc coâng ngheä laø caùc chuyeån ñoäng töông
ñoái giöõa duïng cuï caét vaø phoâi.

13 14

Lập trình nhờ hệ thống CAD/CAM

Lập trình
bằng tay CAD
CAM
Người lập trình
nhập từng lệnh trên
máy CNC

CNC

15

Chạy kiểm tra chương trình trên máy tính Boä ñieàu khieån
• Laø thaønh phaàn thöù 2 cuûa heä thoáng ñieàu
khieån soá.
• Noù bao goàm caùc bo maïch ñieän töû vaø phaàn
cöùng coù theå ñoïc vaø bieân dòch chöông trình
ñieàu khieån vaø truyeàn ñeán maùy coâng cuï.

17 18

3
 Caùc phaàn töû cô baûn cuûa boä
Maùy coâng cuï & Maùy CNC
phaän ñieàu khieån laø:
- Boä löu döõ lieäu – Maùy coâng cuï bao goàm baøn maùy vaø truïc chính
- Boä phaân phoái döõ lieäu cuõng nhö caùc moâ tô vaø caùc boä ñieàu khieån caàn
- Boä lieân heä ngöôïc thieát ñeå maùy hoaït ñoäng. Noù cuõng bao goàm
- Boä ñieàu khieån tuaàn töï ñeå phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa nhöõng duïng cuï caét, ñoà gaù vaø caùc thieát bò phuï
caùc phaàn töû treân. khaùc caàn cho vieäc gia coâng
• Caàn phaûi löu yù laø gaàn nhö taát caû caùc maùy NC hieän – Caùc maùy NC raát ña daïng: töø nhöõng maùy
ñaïi ñöôïc baùn laø coù trang bò boä ñieàu khieån goïi laø
Microcomputer. Vì vaäy maø chuùng ñöôïc goïi laø maùy
khoan loã, ñuïc loã ñôn giaûn ñeán caùc trung taâm
CNC. gia coâng thoâng minh kyø dieäu.

19 20

Máy phay Máy tiện Máy căt dây WEDM

CNC CNC

21 22

Heä thoáng ñieàu khieån NC cuõng ñöôïc

Caùc öùng duïng cuûa ñieàu khieån soá duøng trong caùc lónh khaùc

• Ñöôïc öùng duïng roäng raõi hieän nay ñaëc bieät • - Maùy daäp • - Maùy caét baèng Plasme
laø trong gia coâng kim loaïi: • - Maùy haøn • - Caùc coâng ngheä Laser
• - Phay • - In baûn veõ töï ñoäng • - Maùy ñan töï ñoäng (theâu)
• - Khoan vaø caùc nguyeân coâng töông töï • - Maùy laép raùp • - Maùy caét quaàn aùo
• - Tieän trong (boring) • - Maùy uoán oáng • - Maùy taùn ñònh töï ñoäng
• - Tieän • - Maùy caét gioù ñaù • - Maùy buoäc daây
• - Maøi
• - Caét daây

23 24

4
 Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc loaïi saûn
phaåm laøm treân maùy NC Öu nhöôïc ñieåm cuûa ñieàu khieån soá
1/ Caùc chi tieát thöôøng ñöôïc gia coâng vôùi soá löôïng nhoû.
2/ Hình daïng phöùc taïp - Öu ñieåm cuûa NC • Nhöôïc ñieåm cuûa NC
3/ Coù nhieàu nguyeân coâng phaûi ñöôïc thöïc hieän - Giaûm thôøi gian chaïy - Gía thaønh ñaàu tö cao
4/ Nhieàu kim loaïi phaûi loaïi boû khoâng - Giaù thaønh baûo trì cao
5/ Thieát keá kyõ thuaät gioáng nhau - Giaûm thôøi gian gaù ñaët - Phaûi choïn vaø huaán
6/ Chi tieát phaûi coù yeâu caàu chính xaùc cao - Giaûm thôøi gian gia coâng luyeän ñoäi nguõ NC
7/ Laø loaïi saûn phaåm ñaét tieàn neân moät sai laàm nhoû coù theå
traû giaù lôùn - Saûn xuaát meàm deûo hôn
8/ Caùc saûn phaåm yeâu caàu phaûi kieåm tra 100%. - Naâng cao chaát löôïng saûn
9/ Thöôøng loaït saûn xuaát khoaûng 50 caùi hoaëc nhoû hôn. Saûn phaåm
xuaát loaït nhoû vaø loaït vöøa laø lyù töôûng ñeå duøng maùy NC. - Giaûm toàn kho
- Giaûm dieän tích maët baèng
25 26

Thuû tuïc ñieàu khieån soá (NC) Nhöõng coâng vieäc trong CNC
1. Laäp keá hoaïch gia coâng (Process Planning) 1. Quaûn lyù CNC
2. Laäp trình gia coâng NC (Part programming) 2. Laäp trình CNC
3. Kieåm tra chương trình 3. Thieát keá ñoà gaù vaø duïng cuï
4. Thöïc hieän vieäc gia coâng treân maùy CNC 4. Baûo trì maùy CNC
5. Vaän haønh maùy CNC

27 28

Cô hoäi vieäc laøm nhôø CNC 4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Máy tiện CNC có hai Máy phay CNC thường có
1. Caùn boä quaûn lyù CNC trục điều khiển được ba trục điều khiển được

2. Chuyeân vieân laäp quy trình coâng ngheä Y

3. Chuyeân vieân laäp trình CNC

4. Chuyeân vieân thieât keá duïng cuï caét X

5. Nhaân vieân ñieàu chænh maùy CNC

6. Nhaân vieân vaän haønh maùy CNC
Z

29 30

5
4. Đặc điểm của máy công cụ CNC 4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Ngoaøi chuyeån
ñoäng doïc theo caùc
truïc X,Y vaø Z coøn
coù theå ñieàu khieån
caùc chuyeån ñoäng
quay quanh moãi
truïc. Caùc chuyeån
ñoäng quay naøy coù
theå ñöôïc ñieàu
khieån vaø ñöôïc
ñaùnh daáu baèng
A,B,C 31 32

4. Đặc điểm của máy công cụ CNC 4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Heä thoáng ño haønh Heä thoáng ño haønh
trình trực tiếp trình gián tiếp
1- Đai ốc bi
1

2- Vòng cách để 2
điều chỉnh khe X
hở
X 3

3- Bi 1
Y

2
4- Trục vít 4

33 34

4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Truyeàn ñoäng chính vaø caùc truïc coâng taùc
1. Mô tơ bước: dùng trong các hệ thống không có yêu cầu
cao về độ chính xác và công suất lớn.
2. Mô tơ một chiều servo: phải luôn bảo trì chổi than, bụi.
3. Mô tơ ba pha đồng bộ và không đồng bộ: không phải
bảo trì chổi than như động cơ một chiều, bền lâu nên được
dùng rộng rãi trong các máy CNC hiện đại
4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Thieát bò keïp chi tieát
• Trên máy phay: chủ yếu dùng đồ gá vạn năng như ê tô, vấu
kẹp. Trong sản xuất lớn dùng đồ gá chuyên dùng
• Trên máy tiện chủ yếu dùng mâm cặp ba chấu tự định tâm,
mũi chống tâm, luy nét. Trong sản xuất hàng khộ dùng đồ gá
chuyên dùng
• Các cơ cấu kẹp có thể được tự động hoá bằn xi lanh thuỷ lực
hay khí nén.

35 36

6
 Thiết bị kẹp chi tiết Dụng cụ cắt dùng trên máy CNC
Ê tô dùng trên máy phay Dụng cụ cắt dùng trên
máy Phay CNC

37 38

Các dụng cụ kẹp dao trên máy phay 4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Mâm dao trên trung tâm tiện

39 40

4. Đặc điểm của máy công cụ CNC 4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
Băng tải dao trên máy phay Thiết bị thay dao trên trung tâm phay

1
2

41 42

7
 Heä toïa ñoä Ñeà-caùc 2D
5. Heä toïa ñoä trong NC
Y

• Caàn thieát ñeå ngöôøi laäp trình leân keá hoaïch P2 Ví duï:
chuyeån ñoäng cho duïng cuï so vôùi chi tieát gia
P1
coâng. P1 X = 80 Y = 40
• Khi laäp trình chi tieát coi nhö ñöùng yeân coøn duïng P2 X = -80 Y = 70
X
cuï thì di chuyeån so vôùi chi tieát gia coâng. P3 X = -50 Y = -40
• Coù hai heä toïa ñoä cô baûn: P3 P4 X = 40 Y = -70
 - Heä toïa ñoä Ñeà-caùc P4
 - Heä toïa ñoä cöïc

43 44

Heä toïa ñoä Ñeà-caùc 3D Quy tắc bàn tay phải

Z Y
+Y

P1 Ví duï:

+X
P1 X = 30 Y=2 Z=0
X P2 X = 30 Y=0 Z = -10
P2
+Z

45 46

Heä toïa ñoä maùy vaø phoâi treân

Heä toïa ñoä cöïc maùy phay CNC
Y
Y

r Z
X
 P Z
Y
 M Y
X
P W X
r X

Heä toïa ñoä cöïc (goùc  aâm) Heä toïa ñoä cöïc (goùc  döông)

47 48

8
 Hệ tọa độ phôi và các trục X, Y, Z
Gốc tọa độ phôi ở mặt trên và
mặt đáy phôi
Z
Y

49 50

Hệ tọa độ máy và phôi trên máy tiện Caùc truïc quay vaø truïc böôùc
tieán treân maùy CNC
+X

+Z
M W +Z +Y
M +Z
-Z
W -Y

-X
+X
-X +X

+X
Chi tieát gia coâng tieän, ñaët Chi tieát gia coâng tieän, ñaët
trong heä toïa ñoä Ñeà-caïc 2 truïc trong heä toïa ñoä Ñeà-caïc 2 truïc +Z -Y
vôùi duïng cuï caét naèm phía vôùi duïng cuï caét naèm phía sau
tröôùc taâm quay taâm quay
51 -Z +Y 52

Ghi kích thöôùc thích hôïp

Các trục trên máy tiện CNC
theo NC
Ghi tuyệt đối Ghi tương đối

C +X +X +X

+Z
-Z

-Z

53 54

9
6. Caùc ñieåm khoâng “0“ vaø ñieåm Caùc ñieåm chuaån treân maùy tiện
chuaån treân maùy CNC
R
E
N

M W

Vò trí cuûa caùc ñieåm khoâng “0“ vaø ñieåm chuaån trong tieän
55 56

Các điểm chuẩn trên máy phay Ñieåm chuaån cuûa duïng cuï caét E
Vò trí cuûa ñieåm hieäu Vò trí cuûa ñieåm hieäu
chænh duïng cuï caét B chænh duïng cuï caét B
treân dao phay treân dao tieän
R
M A N

W
B B

L Q

R
L
R
57 58

Đo chiều dài dao phay Đo chiều dài dao tiện

59 60

10
 Caøi ñaët ñieåm khoâng “0“ cuûa chi
Điểm cán dao
tieát W treân maùy tieän CNC

61 62

Caøi ñaët ñieåm khoâng “0“ cuûa chi 7. Ñieàu khieån soá treân maùy
tieát W treân maùy phay CNC coâng cuï CNC
Y
Z Y

1
Z

Y
W
W

X X 2 4 X
Y
Z

W
5
3
X,Y,Z
X
6 Z

63 64

Ño haønh trình Ño haønh trình töông ñoái

1- Ñaïi löôïng ñaàu vaøo 1 2 3 4

1 2 2- Ñaïi löôïng ñaàu ra
4 5 3- Ñaïi löôïng nhieãu
4- Ñoäng cô
7
5- Vít me bi
3 3
6- Thieát bò ño
7- Ñaïi löôïng ñaàu ra
(giaù trò vò trí thöïc)
6

65 66

11
 Ño haønh trình tuyeät ñoái Caùc daïng ñieàu khieån CNC

1 2  Ñieàu khieån ñieåm.

012345678
 Ñieàu khieån ñoïan.
 Ñieàu khieån ñöôøng
- Ñieàu khieån 2D.
- Ñieàu khieån 2½D.
- Ñieàu khieån 3D.

67 68

Ñieàu khieån ñieåm Ñieàu khieån ñoaïn

69 70

Ñieàu khieån ñöôøng Ñieàu khieån 2D.

Tuøy theo soá löôïng caùc
truïc ñöôïc ñieàu khieån
ñoàng thôøi maø ta chia
ra:
- Ñieàu khieån 2D.
- Ñieàu khieån 2½D.
- Ñieàu khieån 3D.

71 72

12
 Ñieàu khieån 2½D Ñieàu khieån 3D

73 74

Ñoä chính xaùc cuûa ñöôøng cong 8. Hieäu chænh duïng cuï caét
Ñöôøng cong lyù töôûng
trong gia coâng CNC
Dung sai trong
YÙ nghóa vaø muïc ñích cuûa caùc giaù trò hieäu
chænh duïng cuï caét
Dung sai ngoaøi Coù theå söû duïng tröïc tieáp caùc thoâng soá cuûa baûn veõ chi tieát gia
coâng ñeå laäp trình maø khoâng caàn quan taâm ñeán chieàu daøi hay
Giôùi haïn dung sai ngoaøi baùn kính thöïc söï cuûa duïng cuï caét.

Tröôøng dung sai

Caùc thoâng soá veà chieàu daøi cuõng nhö baùn kính dao phay,
maûnh hôïp kim cuûa dao tieän ñöôïc đo, lưu trong bộ nhớ, được
Giôùi haïn dung sai trong
xem xeùt, quaûn lyù bôûi heä ñieàu khieån CNC khi vận haønh maùy
CNC.
75 76

Hiệu chỉnh bán kính dao phay Hiệu chỉnh bán kính dao bên
1
trái và bên phải
2

1 2

2 1

1 2 1 2

2
3
1 3 3

77 78

13
Hieäu chænh baùn kính muõi dao (tieän). Vector hiệu chỉnh bán kính mũi dao
3 3
8
4 3
4
4
5 3 1
3
5
2 1
2 1 4
R 5 7
3
I
1
2

1 2
2
6
1
79 80

Các dạng offset dao tiện Tóm lược

1
2
Trong chương này chúng ta đã nghiên cứu các vấn đề
sau đây:
1. CNC là gì?
2
1
2. Lịch sử phát triển của CNC
3. Các thành phần của hệ thống CNC
4. Đặc điểm của máy công cụ CNC
5. Hệ toạ độ trên máy công cụ CNC
1 2 6. Các điểm 0 và điểm chuẩn trên máy CNC
7. Điều khiển số trên máy công cụ CNC
8. Hiệu chỉnh dụng cụ cắt trong gia công CNC
2
1
Nắm vững những tri thức trên, sẽ giúp cho việc lập
trình và vận hành máy CNC một cách hiệu quả.

81 82

14