1

ARALIN 2
Kasaysayan ng Pagsasalingwika sa Daigdig
at Pagsasalin sa Bibliya

Layunin:
1. Nakikilala ang mga kilalang tagasalin ng Bibliya
2. Naisasalaysay nang malinaw at maayos ang kasaysayan ng pagsasalin sa
pamamagitan ng ilustrasyon.

Pagganyak o Panimulang Gawain

Panuto: Kilalanin ang mga nasa larawan at isulat ang pangalan sa nakalaang patlang.

_____________________ ____________________ _____________________

____________________ _________________ _____________________

 2

Paggalugad:
Panuto: Sagutin ang sumusunod na katanungan:
1. Sa palagay ninyo, paano nagsimula ang pagsasalin sa daigdig?
2. Sino ang mga kilala ninyong tagasalin sa daigdig?
3. Sino ang mga tanyag na tagasalin ng Bibliya?

Pagpapaliwanag:
I. Kasaysayan ng Pagsasalin sa Daigdig
Ang kinikilalang unang tagasalin ay si Andronicus na (240
B.C.) Sinundan ito nina Naevius at Ennius, gayon din nina
Cicero at Catulus. Sa pagdaraan ng maraming taon ay
dumami nang dumami ang mga tagasaling-wika na siyang
nagdulot ng malaking pag-unlad ng mga bansa sa Europa at
Arabya. Nakilala ang lungsod ng Bagdad bilang isang
paaralan ng pagsasalingwika sa pamamagitan ng isang
pangkat ng mga iskolar na nakaabot sa Bagdad at isinalin sa
Arabiko ang mga isinulat nina Aristotle, Plato, Galea,
Hippocrates at iba pa. Pagkaraan ng tatlong siglo, Toledo
naman ang sumibol sa larangan ng pagsasalingwika. . Ang
mga tanyag na tagapagsalin ay sina Adelard at Retines. Ang
sinasabing pinakataluktok na panahon ng pagsasalingwika ay
ang panahon ng pagsasalin ng Bibliya.

Ang kinikilalang pinakamabuting salin ng Bibliya ay ang

salin ni Martin Luther (1483-1646).

Ang kinikilalang “Prinsipe ng Pagsasalingwika” sa Europa

ay si Jacques Amyot na siyang nagsalin ng “Lives of
Famous Greeks and Romans”(1559) ni Plutarch sa wikang
Aleman.
 3

Si John Dryden ay ibinibilang din na isang mahusay na

tagapagsalin dahil pinag-uukulan niya ng maingat na
paglilimi ang gawang pagsasalin sapagkat naniniwala
siyang ang pagsasalin ay isang sining.

Noong 1792, sa aklat na “Essay on the Principles of Translation” ni Alexander Tyler,

binigyang diin ang tatlong panuntunan sa pagsasalin. Ang mga ito ay ang mga sumusunod:
a. Ang isang salin ay kailangang katulad na katulad ng orihinal sa diwa.
b. Ang istilo at paraan ng pagsulat ay kailangang katulad ng sa orihinal.
c. Ang isang salin ay kailangang magtaglay ng “luwag at dulas” ng pananalitang
tulad ng sa orihinal upang hangga’t maaari ay magparang orihinal.

Ayon naman kay Matthew Arnold ang isang salin ay kailangang magtaglay ng
bisang katulad ng sa orihinal. Ang paniniwalang ito ay sumasalungat sa paniniwala ni F.W.
Newman na ang isang salin ay kailangang matapat sa orihinal, na kailangang madama ng
bumabasa na ang kanyng binabasa ay isang salin at hindi orihinal. Sa pagsapit ng
ikadalawampung siglo ay isa na lamang karaniwang gawain ang pagsasalingwika kaya
naman ang uri ng mga nagsisunod na salin ay mababa sa uring nararapat.

A. Ang mga Pagsasalin sa Bibliya

Ang orihinal na manuskrito o teksto ng

Bibliya ay sinasabing wala na. Ang kauna-
unahang teksto nito ay nasusulat sa wikang
Aramaic ng Ebreo at ito ang pinaniniwalang
pinagmulan ng salin ni Origen sa wikang
Griyego na kilala sa tawag na Septuagint
gayon din ang salin ni Jerome sa wikang Latin.
Ang tatlong itinuturing na
pinakadakilang salin ng Bibliya ay ang kay
Jerome (Latin), ang kay Luther (Aleman) at
ang kay Haring James (Ingles-Inglatera).
Samantalang ang kauna-unahang salin sa
Ingles ng Bibliya ay isinagawa ni John Wyclif.
Ang unang salin ng mga Katoliko Romano ay
nakilala sa tawag na Douai Bible. Sa lupong binuo ni Haring James sa pagsasalin ng
Bibliya, naging panuntunan na ang pagsasalin ay maging matapat sa orihinal na diwa at
kahulugan ng Banal na Kasulatan, dito nga nakilala ang “Authorized Version”. Ang
maituturing naman na pinakahuling salin ng Bibliya ay ang “The New English Bible” (1970)
na inilimbag ng Oxford University.
Sa dinami-dami ng mga pagsasaling isinagawa sa Bibliya, kinailangan pa rin ang
muling pagsasalin dahil sa mga sumusunod na dahilan:
 4

(1) Marami nang mga natuklasan ang mga

arkeologo na naiiba sa diwang nasasaad sa
maraming bahagi ng mga unang salin;
(2) Naging marubdob ang pag-aaral sa
larangan ng linggwistika na siyang naging daan ng
pagpapalinaw ng maraming malabong bahagi ng
Bibliya;
(3) Ang sinaunang wikang ginamit sa
klasikang English Bible ay hindi na halos
maunawaan ng kasalukuyang mambabasa bukod
sa kung minsan ay iba na ang inihahatid na diwa.

B. Ang mga Pagsasalin sa mga Akdang Klasika

Ang kalakhan ng kinikilalang mga akdang klasika ay ang

mga orihinal na nasusulat sa Griyego at Latin, ngunit ayon kay
Gng. Virginia Woolf, ang alin mang salin ay hindi makakapantay
sa orihinal sapagkat ang wikang Griyego ay isang wikang
maugnayin, mabisa, tiyak at waring may aliw-iw na
nakaiigayang pakinggan.
Dalawang pangkat ang mga tagapagsaling-wika sa
Ingles ng wikang Griyego, ito ay ang makaluma o Hellenizers at
ang makabago o Modernizers. Ang layunin ng mga makaluma
ay maging matapat sa pagsasalin sa paghahangad na mapanatili ang orihinal na diwa at
katangian ng kanilang isinasalin kaya naman pinapanatili nila ang paraan ng
pagpapahayag, at balangkas ng mga pangungusap at idyoma ng wikang isinalin sa wikang
pagsasalinan. Kasalungat naman ito ng paniniwala ng mga makabago na nagsasabing ang
salin ay dapat nahubdan na ng mga katangian at idyoma at nabihisan na ng kakanyahan
ng wikang pinagsalinan.

Ayon naman kay Robert Browning, ang

tagasaling-wika ay kailangang maging literal
hangga’t maaari maliban kung ang pagiging
literal ay lalabag sa kalikasan ng wikang
pinagsasalinan.

Naniniwala naman si Robert Bridges na higit na

mahalaga ang istilo ng awtor kung ang isang
mambabasa ay bumabasa ng isang salin. Sa kabila ng magkasalungat na opinyong
nabanggit ay may ikatlong opinyong lumitaw, ito ay ang paniniwalang hindi makatwirang
piliting ipasok sa wikang pinagsasalinan ang mga kakanyahan ng wikang isinasalin. Pareho
naman ang paniniwala nina Edward FitzGerald at Samuel Butler na alin mang salin ng mga
akdang klasika ay dapat maging natural ang daloy ng mga salita, madaling basahin at
unawain. Sa mga pagsasalin ni F.W. Newman sa mga akda ni Homer, pinilit niyang
mapanatili ang kakanyahan ng orihinal hangga’t maaari dahil naniniwala siya na kailangang
 5

hindi makaligtaan ng isang mambabasa na ang akdang

binabasa ay isa lamang salin at hindi orihinal.
Sumasalungat naman sa paniniwalang ito si Arnold na
tagapagsalin din ni Homer. Ayon sa kanya, ang
katapatan sa pagsasalin ay hindi nangangahulugan ng
pagpapaalipin sa orihinal na wikang kinasusulatan ng
isasalin. Samantala, unti-unting nahalinhan ng Roma ang
Atenia bilang sentro ng karunungan nang mga panahong
iyon.

Ayon kay C. Day Lewis sa kanyang pagsasalin ng

“Aeneid” ni Virgil (na siyang pinakapopular sa panulaang
Latin) sa wikang Ingles, upang mahuli ng tagapagsalin
ang tono at damdamin, kinakailangang magkaroon ng
ispiritwal na pagkakaugnayan ang awtor at ang
tagapagsalin.