MATEMATIKAK (EAZ eta EKO) ARIKETAK 7.

Aldagai anitzeko funtzioen deribazioa

Ondoko funtzioen deribatu partzialak kalkula itzazu:

1 f (x, y) = 10(5x − 9y + 12)4 x4

9. f (x, y, z) =
p yz
2 f (x, y) = x2 + y 2
10. f (x, y, z) = (x2 + y 3 + z 4 )6
3 u(x, y) = 2x2 − 3xy + 4y 2
11. f (x, y, z) = exyz
4 f (x, y) = x4 − x3 y + x2 y 2 − xy 3 + y 4 1
12 V (r, h) = πr2 h
3
5. f (x, y, z) = x2 + y 3 + z 4
13. E(p, q) = ap2 ebq
6. f (x, y, z) = 5x2 − 3y 3 + 3z 4
14. R(p1 , p2 ) = αpβ1 + γep1 p2
7. f (x, y, z) = xyz n
X
15. x(v1 , . . . , vn ) = ai vi
8. f (x, y) = xy(x + y + 1) i=1

16. Aurkitu F10 (1, 1, 1), F20 (1, 1, 1) y F30 (1, 1, 1) ondoko F funtzioa emanik: F (x, y, z) = x2 exz +y 3 exy .

17 f (x, y) = 3x2 + 4y 2 funtzioaren deribatu partzialak kalkula itzazu (5, −1) puntuan.

18 f (x, y) = 4x4 y 6 +3x8 y 5 funtzioaren bigarren ordenako deribatu partzial guztiak kalkula itzazu.
A, B, a eta b konstateak baldin badira, aurkitu KYK0 + LYL0 hurrengo kasuetan:

19. Y = AK a + BLb 20. Y = AK a Lb K 2 L2

21. Y =
aL3 + bK 3

Matematika Saila Nafarroako Unibertsitate Publikoa

 MATEMATIKAK (EAZ eta EKO) PROBLEMAK 7. Aldagai anitzeko funtzioen deribazioa

22. Izan bitez x eta y bi hirien biztanleria kopurua, eta d horien arteko distantzia.
Demagun ondoko funtzioak bi hirien artean egiten diren T bidaia kopurua adierazten duela:
xy
T (x, y, d) = k
dn
non k eta n konstante positiboak diren. Kalkulatu ∂T /∂x, ∂T /∂y eta ∂T /∂d, dagozkien zeinuak
aztertuz.

23. Nekazaritza-ekoizpena adierazten duen Cobb-Douglas motako hurrengo funtzioa dugu:

Y = F (K, L, T ) = AK a Lb T c

non Y ekoizpena den, K inbertitutako kapitala, L egindako lana eta T lur azalera. Ekoizpen mar-
ginalak funtzioaren deribatu partzialen bidez adieraziak daude. (A, a, b eta c konstante positiboak
dira). Aurkitu ekoizpen marginalak eta aztertu bere zeinuak. Oraingo K, L eta T mailekin, kapi-
talaren ekoizpen marginala ∂Y /∂K = 5 da. Ekoizpenaren zenbateko hazkuntza jazoko da kapitala
euro batean handitzen bada?

24. Bi laranja zuku marken salmentagatik merkatari batek lortzen duen mozkina ondokoa da:

B = (x − 30)(70 − 5x + 4y) + (y − 40)(80 + 6x − 7y)

non x lehenengo markako lata baten salneurria den eta y bigarrenaren lata batena. Oraingo salneu-
rriak 50 m.u. eta 52 m.u. dira hurrenez hurren. Analisia marginala erabil ezazu merkatariak bigarren
markaren prezioa unitate bat handitzen badu (lehenengoarena aldatu gabe) mozkinek jasandako
aldaketa estimatzeko.

25. Herri batean bi marka ezberdinetako belarra mozteko makinak saltzen dira, x eta y eurotan
hurrenez hurren. Lehen markaren eskaera funtzioa D(x, y) da.
a) Nola uste duzu aldatu dela lehenengo markaren eskaera x handitzen bada? Eta y handitzen
bada?
b) Itzuli aurreko erantzuna D funtzioaren deribatu partzialen zeinuen bidez.
c) D(x, y) = a + bx + cy baldin bada, aurreko erantzunen arabera zeintzuk izando dira b eta c
koefizienteen zeinuak?

26. Produktu baten eskaera bere p salneurriaren R errenta mailaren araberakoa da:
s
R
D(p, R) = 12 + 3
p

Eskaeraren aldaketa erritmoa kalkulatu (2, 3) puntuan errenta baino ez bada aldatzen.

27. Cobb-Douglas motako ondoko funtzioaren elastizitate partzialak kalkula itzazu r, a eta b kons-
tante positiboak izanik.
f (x, y) = r · xa · y b ,

Matematika Saila Nafarroako Unibertsitate Publikoa

28. Partzialki deribagarria den z = f (u, v) funtzioa emanik, non u = x + 2t eta v = y + 2t diren,
egiaztatu hurrengo berdintza: zt0 = 2(zx0 + zy0 ).
29. Demagun Q = Q(K, L, t) ekoizpen funtzioa dugula, K kapitala, L lana eta t denbora izanik. t
aldagaiak aldaketa teknologikoak inplika ditzake: K eta L faktoreen kopuru berdinarekin ekoizpena
ezberdina izan daiteke unearen arabera. Horrez gain, kapitala eta lana ere denboran zehar alda
daitezke: K = K(t) eta L = L(t). Funtzioaren denborarekiko deribatuaren adierazpena zehaztu.

30. Biltegi batek bi ardo marka saltzen ditu, x eta y prezioetan hurrenez hurren. Lehenengoaren
eskaria funtzioa Q(x, y) = 200 − 10x2 + 20y da. Salneurriak gero eta garestiagoak
√ dira, horrela, t.
0
unean lehen markaren salneurria x = 50 + 0 2t da eta bigarrenarena y = 60 + 4 t. Zein izango da
eskariaren aldakuntza tasa denborarekiko t = 9 unean?

Matematika Saila Nafarroako Unibertsitate Publikoa

 MATEMATIKAK (EAZ eta EKO) ARIKETAK 8. Maximoak eta minimoak (aldagai bakarra)

Hurrengo funtzioen gorakortasuna eta beherakortasuna, eta mutur erlatiboak azter itzazu:

31 f (x) = x2 − 5x + 2 x−1
36 f (x) =
x
32 f (x) = −x2 + 3x − 2
37. f (x) = (x − 3)5 + 8
33 f (x) = x3 + 3x2 − 9
x
38. f (x) =
34 f (x) = x3 − 3x + 1 1 + x2

35. f (x) = 2x2 − x4 39. f (x) = x ln x

Hurrengo funtzioen ahurtasuna, ganblitasuna eta inflekzio puntuak azter itzazu:

40. f (x) = 2 − x2 43 f (x) = x3 − 5x2 + 2x − 3

2
41. f (x) = ex 44. f (x) = e−x
x
42. f (x) = x3 45. f (x) =
1 + x2

Matematika Saila Nafarroako Unibertsitate Publikoa