Lënda: Dizajnimi i qarqeve

Kapitulli: SISTEMET NUMERIKE (3)

Prof.ass.dr. Xhevahir Bajrami

Prishtinë, 2019
ARITMETIKA BINARE
Sikurse në sitemin decimal, edhe në sistemin binar të numrave mund të
kryhen katër operacionet elementare aritmetikore, duke i përdorur rregullat e
caktuara.

MBLEDHJA
Tabela e mbledhjës në sistemin binar:

Shembull:
ARITMETIKA BINARE (mbledhja)
Shembuj: Te mblidhen numrat ne sistemin binar

a)

b)

Mund te mblidhet edhe permes shumave parciale

ARITMETIKA BINARE - ZBRITJA
ZBRITJA
Tabela e zbritjes në sistemin binar:

Shembuj:

Zgjidhja

Numri 2 perdoret ne vend te “dhjeteshes”, per sqarim te huazimit

ARITMETIKA BINARE - ZBRITJA
Shembuj: Te zbriten numrat ne sistemin binar

a)

b)
ARITMETIKA BINARE - ZBRITJA
Nëse kërkohet zbritja e numrit binar B nga numri binar A, kur A<B, mund të
veprohet si edhe te sistemi decimal i numrave, përkatësisht zbritja të kryhet
kështu:
A – B = - (B – A)

Shembull:

Numri 2 perdoret ne vend te “dhjeteshes”, per sqarim te huazimit

ARITMETIKA BINARE - ZBRITJA

A – B = - (B – A)

a)

Numri 2 perdoret ne vend te “dhjeteshes”, per sqarim te huazimit

ARITMETIKA BINARE - SHUMEZIMI
SHUMEZIMI
Tabela e shumezimit në sistemin binar:

Shembull:

Zgjidhja
ARITMETIKA BINARE - SHUMEZIMI
Shembuj: Te shumezon numrat ne sistemin binar

a)

b)
ARITMETIKA BINARE - PJESETIMI
PJESETIMI
Tabela e pjesetimit në sistemin binar:

Shembull:

Zgjidhja
ARITMETIKA BINARE - PJESETIMI
Shembuj:

a) b)
ARITMETIKA BINARE - PJESETIMI
Në praktikë, numrat binarë pjesëtohen edhe përmes zbritjes së përsëritur të
pjesëtuesit nga i pjesëtuari, duke filluar prej shifrave me peshë më të madhe.
Nëse zbritja është e mundshme, në një kolonë të veçantë shënohet shifra
binare 1, përndryshe shënohet shifra binare 0 pa e kryer zbritjen.
Zbritja vijuese kryhet duke zhvendosur pjesëtuesin që zbritet për një pozicion
djathtas.

Shembull: Pjesetimi i numrave binar permes zbritjes suksesive

SISTEMI HEKSADECIMAL I NUMRAVE
Në sistemin heksadecimal, numrat shkruhen duke përdorur 16 shifra të
ndryshme:
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F

Ne vend te numrave 10 11 12 13 14 15 perdoren shifrat A B C D E F

SHNDËRRIMI DECIMAL - HEKSADECIMAL

Shembull Të shndërrohet në numrin heksadecimal numri 927143

SHNDËRRIMI DECIMAL - HEKSADECIMAL

Shembuj: Te shnderrohet ne sistemin heksadecimal numri 154.8125

SHNDERRIMI HEKSADECIMAL - DECIMAL
Shnderrimi behet sikurse te sistemi i numravebinar, vetem ne kete rast baza
eshte 16.
Shembull: Te shnderrohet ne decimal numri heksadecimal 1DA5

Shembull: Te shnderrohet ne decimal numri heksadecimal 3AB.F1