Όποιος νομίζει πως η πίστη του χρειάζεται για κάτι άλλο εκτός από

τη σωτηρία της ψυχής του, αυτός, μήτε ορθή πίστη έχει, μήτε και το
ποσο πολύτιμη είναι η ψυχή του γνωρίζει.

Σε αυτόν που δεν θέλει να πιστέψει στο αγαθό, δεν βοηθουν ούτε
και όλα τα σημεία που ο ουρανός μπορεί να του δώσει. Καρδιά
γεμάτη από κακία είναι σκληρότερη και από τη γρανιτόπετρα.
Διάνοια σκοτισμένην από την αμαρτία, δεν μπορεί να την φωτίσει
ούτε ολόκληρο το φως του ουρανού, ακόμα και αν είναι μεγαλύτερο
και από χίλιους ήλιους. Μα όταν ο άνθρωπος διώξει την κακία από
την καρδιά του και γλιτώσει την διάνοιά του από το σκοτάδι της
αμαρτίας, τότε βλέπει τα αμέτρητα σημεία, που ο Θεός δίνει σε
εκείνους που θέλουν να πιστέψουν, να δουν και να πιστέψουν.

Η πίστη του ανθρώπου δεν είναι τίποτα περισσότερο από το άνοιγμα

των θυρών της ψυχής και η άδεια στον Θεό για να περάσει μέσα...

Η πίστη μας χρειάζεται για να μπορούμε να ελπίζουμε, η ελπίδα για

να μπορούμε να ελπίζουμε, η ελπίδα για να μπορούμε να ζούμε και
η αγάπη για να μπορούμε να ζούμε σαν λαός πολιτισμένος.

Ας είμαστε επιδέξιοι στην αναζήτηση της αληθείας, ακόμα πιο

επιδέξιοι στην κάθαρση της καρδίας, υπομονητικοί στην προσμονή
και ακλόνητοι στην πίστη πως ο Θεός θα μας τα δώσει όλα στην ώρα
τους, τόσα και με τέτοιον τρόπο, που είναι απαραίτητα για την
σωτηρία μας.

Κράτα την πίστη σου με κάθε τρόπο και περίμενε μέχρις ότου
φυτρώσει από την πίστη η αγάπη. Αν τυχόν χάσεις την αγάπη,
έχασες πολλά, μα αν χάσεις την πίστη τότε τα έχασες όλα.

Η πίστη απαιτεί διαρκώς από εμάς, καρδιά ανακαινισμένη και ψυχή

αναγεννημένη και θέτει κάθε βράδυ στον καθέναν από εμάς το
ακόλουθο ερώτημα: έγινες σήμερα καλλίτερος και τελειότερος απ'
ότι ήσουν εχθές;

Η πίστη είναι ακάματη στον αγώνα της να λειάνει την φύση μας.
Όμως, τέκνα της πίστης δεν είναι εκείνοι που νομίζουν πως έχουν
επιτύχει την τελειότητα παρά όσοι αισθάνονται την πείνα και την
δίψα για την τελειότητα. Μόνον σε όσους πεινούν και διψούν την
δικαιοσύνη και την αλήθεια είναι απαραίτητη η πίστη.
Η πίστη μας, δυο πράγματα μας βάζει ως καθήκον: να βλέπουμε
μπροστά και να χαράζουμε δρόμο στην πρόοδο και να βλέπουμε
πίσω για να βοηθούμε τους πιο αδύναμους, ανίσχυρους και όσους
από τους αδελφούς μας υστερούν στην πρόοδό τους.

Η αλήθεια της πίστεως φανερώνεται στον άνθρωπο όλο και πιο

ξεκάθαρα κατά το μέτρο της ηθικής του καθαρότητας. Οι άνθρωποι
δεν εμπιστεύονται μια πίστη που την κηρύττουν οι ολιγόπιστοι.

Πίστη φοβισμένη δεν λογίζεται για πίστη. Λόγια φοβισμένα είναι

κενός ήχος.

Πρώτα έρχεται η διδαχή της πίστεως και μετά όλη η υπόλοιπη

διδασκαλία.

Γιατί εξετάζεις τα ύψιστα ουράνια μυστήρια όταν και τα Χερουβείμ

αδυνατούν ολότελα να τα συλλάβουν; Πίστευε μόνον ότι έτσι έχουν
τα πράγματα και η πίστη θα σε ανταμείψει. Επειδή τα αιώνια αγαθά,
το να ζεις και να βασιλεύεις αιώνια, δεν το υποσχέθηκε σε όσους
έχουν τη γνώση αλλά την πίστη.

Όποιος με τη γνώση ενισχύει την πίστη και με την πίστη

συμπληρώνει την γνώση του, αυτός στην πράξη έλυσε το πρόβλημα
της πίστης μα και της γνώσης.

Η ορθόδοξη πίστη είναι ολόκληρη εξ ουρανού, είναι όλη ουρανός.

Κάθε άλλη πίστη, λίγο ή πολύ είναι ένα μείγμα από ουρανό και γη,
ένα κράμα από αγιότητα και αμαρτία.

Κανείς υπό τον ήλιον δεν είναι πιο δυνατός από τον άνθρωπο που
πιστεύει πως τελικά το αγαθό θα νικήσει. Και κανείς δεν πιστεύει πιο
σοβαρά στον Θεό από τον άνθρωπο που πιστεύει στην τελική νίκη
του αγαθού. Αυτές οι δύο πίστεις ταυτίζονται όπως το φως του ηλίου
ταυτίζεται με τον ήλιο.

Όλη η αυθεντία μου βρίσκεται εντός μου, όχι έξω από εμένα, όχι
στην καταγωγή μου, στο επάγγελμα, στην αποστολή μου αλλά στην
πίστη μου με την οποία ζω, στην αγάπη μου με την οποία προτείνω
την πίστη μου στους αδελφούς μου. Εγώ προτείνω μόνο την πίστη,
δεν την επιβάλλω σε κανέναν. Θα αποδεχτεί άραγε κανένας την
πίστη μου; Και αν κανένας από τους ανθρώπους δεν την αποδεχτεί,
θα απομείνω μόνος επάνω στο όρος, μοναχός με την πίστη μου σαν
τον Μωυσή. Μα μία τέτοια μοναξιά εγώ δεν τη φοβάμαι. Δεν
φοβάμαι τη μοναξιά δίχως τους ανθρώπους, φοβάμαι μία ακόμα πιο
άδεια μοναξιά, φοβάμαι τη μοναξιά δίχως πίστη.

Δεν ομιλεί ο Θεός για το στερέωμα του ουρανού, αλλά το στερέωμα

του ουρανού για τον Θεό. Όσο την διάνοια του ανθρώπου γεμίζουν
αντίθεοι λογισμοί, αντίθεα συναισθήματα και αντίθεα θελήματα, δεν
μπορεί ο άνθρωπος με τίποτε να ακούσει και να λάβει λόγο περί
Θεού. Όποιος πάλι, δεν έχει μέσα του Θεό, αυτός πασχίζει με ένα
δαιμονικό ένστικτο, να ξεριζώσει τον Θεό από την ψυχή και εκείνου
που Τον έχει.

Αν κάποιος χάσει την πίστη του στον Θεό, του δίνεται ως

αντιστάθμισμα η μωρία. Μα από όλες τις μωρίες, δύσκολα να βρεθεί
μεγαλύτερη από αυτήν, δηλαδή να ονομάζεται κάποιος χριστιανός
και να καταφεύγει και να μαζεύει ισχνές αποδείξεις για το Θεό και
την αθάνατη ζωή σε άλλες δοξασίες και φιλοσοφίες. Όποιος δεν βρει
το χρυσάφι στον πλούσιο πώς περιμένει να το βρει ανάμεσα στους
φτωχούς; Η αποκάλυψη της αθάνατης ζωής, γεγονότα, αποδείξεις,
ενδείξεις, πραγματικές εμφανίσεις του πνευματικού κόσμου, όλα
τούτα, όχι μόνον αποτελούν το θεμέλιο της χριστιανικής πίστης,
αλλά αποτελούν και τους τοίχους και τους ορόφους και τις
διακοσμήσεις και όλο τον εξοπλισμό και τον θόλο του
μεγαλοπρεπούς οικοδομήματος της χριστιανικής πίστης.

Ο Θεός επάνω στην γη, είναι μονάχα μαζί με τους ανθρώπους που
έχουν καρδία συντετριμμένη και πνεύμα ευθές. Και σε όσους
κατοικεί ο Θεός, σε αυτούς και αποκαλύπτει τα μυστήρια του κόσμου
και της ζωής και τα πνευματικά βάθη ολόκληρης της Γραφής μέσα
από πράγματα και γεγονότα.

Πρέπει να δοξάζουμε τον αληθινό Θεό εν τοις υψίστοις και όχι τα

γήινα είδωλα. Από την γνήσια δοξολογία του αληθινού Θεού
εξαρτάται και η ειρήνη επάνω στη γη, αλλά και η ευδοκία ανάμεσα
στους ανθρώπους.

Όποιος λησμονήσει τον Θεό, αναλαμβάνει ο ίδιος του τις μέριμνες

του Θεού. Μα οι μέριμνες του Θεού δεν είναι για τις αδύναμες
πλα΄τες του ανθρώπου. Αν θέλετε να νοιαστείτε για τις μεγάλες
ανάγκες της ανθρωπότητας, τότε μην μεριμνήσετε για το τι θα
έχουν οι άνθρωποι, αλλά για το τι θα γίνουν.
Αν κάποιος μπορούσε να γνωρίζει τον αριθμό των αστέρων του
ουρανού, τα ονόματα των ψαριών στον ωκεανό, το άθροισμα των
φυτών στο λιβάδι και τις συνήθειες των θηρίων στους δρυμούς,
αλλά φόβο Θεού δεν έχει, τότε όλη του η γνώση είναι σαν το νερό
στο κόσκινο.

Αν κάποιος μπορούσε να διαβάσει τον λογισμό όλων των ανθρώπων

και να προφητέψει την πορεία του ανθρώπου, να φανερώσει το
κάθε μυστικό, που η γη κρύβει μέσα στα βάθη της, αλλά φόβο Θεού
δεν έχει, τότε όλη του η γνώση είναι σαν το γάλα που το έριξαν
μέσα σε ακάθαρτο σκεύος και έτσι αλλοιώθηκε και εκείνο.

Αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου. Όποιος δεν ξεκίνησε
σωστά πώς θα καταλήξει σωστά; Όποιος από την αρχή ξεκίνησε
στραβά, οφείλει να επιστρέψει πίσω και να κάνει το σωστό ξεκίνημα,
να βαδίσει δηλαδή τον ορθό δρόμο.

Η αγάπη προς τον οποιονδήποτε, προς το οτιδήποτε, ακόμα και προς

τον ίδιο τον εαυτό μας, μπορεί με τον καιρό να ψυχραθεί ή και να
χαθεί εντελώς, ακόμα και να μεταβληθεί σε μίσος. Η αγάπη όμως
του ανθρώπου για το Θεό, αφού αποκτηθεί μία φορά και στεριώσει,
δύσκολα ψυχραίνεται παρεκτός αν κάποιος χάσει τα λογικά του.
Στην πρώτη περίπτωση, ο άνθρωπος μειώνει ή και εξαλείφει την
αγάπη του είτε επειδή άλλαξε ο ίδιος είτε έχουν αλλάξει τα
πράγματα που αγαπούσε. Στην δεύτερη περίπτωση, ο άνθρωπος
μπορεί να μειώσει την αγάπη του προς τον Θεό μονάχα όταν αλλάξει
κάτι μέσα του και ποτέ επειδή άλλαξε ο Θεός.

Ο Θεός δεν θα δώσει ποτέ το χάρισμα του πνεύματος ή της σύνεσης,

ούτε της πίστεως, ούτε της αγάπης, ούτε της προφητείας, ούτε της
αγνότητος, ούτε της θαυματουργίας, ούτε της εξουσίας επάνω στους
δαίμονες, ούτε της διόρασης, ούτε της θεωρίας του ουράνιου
κόσμου σε εκείνον, ο οποίος έχει εμπαίξει και χρησιμοποιήσει για
κακό το δώρο της σωματικής υγείας ή του επιγείου πλούτου ή της
δόξας και της ανώτερης θέσης ανάμεσα στους ανθρώπους ή της
γνώσης του υλικού κόσμου ή κάποιας άλλης δεξιότητας και
ικανότητας.

Όποιος δεν χειραγωγείται από το Άγιον Πνεύμα του Θεού, αυτός

άγεται είτε από το δικό του πνεύμα είτε από το κακό δαιμονικό
πνεύμα, για αυτό και καθίσταται αδύναμος, κακούργος, θλιμμένος,
οργίλος και απογοητευμένος.
Ο Θεός είναι ο μοναδικός βασιλεύς των ανθρώπων. Και εκείνοι όπου
άρχουν, μα και εκείνοι που υποτάσσονται, είναι εξίσου δούλοι του
Θεού. Έτσι τίθεται το θεμέλιο της καθολικότητος, το θεμέλιο της
αγγελικής κοινωνίας, δια της υπακοής των νεωτέρων προς τους
πρεσβυτέρους, δια της αμοιβαιας υπακοής των μεταξύ τους ίσων και
της ταπεινοφροσύνης όλων. Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγονται δύο
από τα πιο φοβερά κακά αυτού του κόσμου: η τυραννία ως βίαια
κυριαρχία του ενός επάνω όλων και η αναρχία ως πολυαρχία δηλαδή
η μονοτυραννία και η πολυτυραννία.

Να εμπιστεύεσαι τον Θεό περισσότερο και από την μητέρα σου. Και
όταν του τα εξομολογηθείς όλα δεν πρόκειται να σε προδώσει. Να
εκλάβεις με μιας όλες τις εντολές Του ως αγαθές και δεν θα σε
εξαπατήσει. Όμως, όσο εμπιστεύεσαι τον Θεό, άλλο τόσο γίνε
επιφυλακτικός προς τον δαίμονα, προς το σώμα, προς τον κόσμο.

Αν εκπληρώσουμε με τους λογισμούς τον νόμο του Θεού, τότε

εύκολα θα τον εκπληρώσουμε και με τις αισθήσεις. Αν δηλαδή δεν
αμαρτήσουμε με τον λογισμό, τότε ακόμα πιο εύκολα δεν θα
αμαρτήσουμε με τα έργα. Παρομοίως, εάν η καρδιά μας είναι κοντά
στο Θεό, η γλώσσα και τα χέρια και τα πόδια και το σώμα ολόκληρο
δεν μπορεί να είναι εναντίον του Θεού.

Και τα άστρα κινούνται και τα ζώα ζουν και τα αέρια ρεύματα – όλα
κατά την τάξη που θέσπισε ο Θεός. Μονάχα ο άνθρωπος, το πιο
λογικό πλάσμα, καταλήγει συχνά στην αφροσύνη και
εγκαταλείποντας τηνοδό του Θεού, εφευρίσκει νέους δρόμους κατά
τους δικούς του λογισμούς. Εξαιτίας αυτού, ενδέχεται να συμβεί στη
θέση ενός ηλικιωμένου να γίνουν τα παιδιά προεστοί και αντί των
ανδρών να κυριαρχήσουν οι γυναίκες. Όμως, όταν προεξάρχουν τα
παιδιά, τότε κυριαρχεί η βία. Όταν κυριαρχούν οι γυναίκες, συνήθως
βασιλεύει η απραξία.

Πίστη, υπακοή και ανεξικακία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της

παιδικής ψυχής. Ακολουθούν η απάθεια και η χαρά.

Ποτέ ο συζυγικός δεσμός δεν απαλλάσσει τον άνθρωπο από τον

σεβασμό και την υπακοή προς τους γονείς του.

Χορτάτη είναι η εποχή μας από το πνεύμα της τεχνικής, το πνεύμα

της εγωιστικής επανάστασης, το πνεύμα του χλιαρού ανθρωπισμού,
της ημιμάθειας και της απιστίας και της συνεσκιασμένης εφαρμογής
του κακού. Ένα νέο πνεύμα είναι απαραίτητο, ένα πνεύμα ανδρείας
επανάστασης εναντίον του κακού, εμπνευσμένης από το πνεύμα του
Θεού. Αυτό το νέο πνεύμα πρέπει να εισαχθεί στην εκπαίδευση ώστε
να αναζωογονηθεί ο κόσμος και να περιοριστεί το κακό. Αυτο το νέο
πνεύμα πρέπει να εγκατασταθεί στα σπίτια και στα σχολεία και να
αποδιώξει όλα τα ακάθαρτα πνεύματα, με τα οποία έχει μεθύσει η
νεολαία μας στην εποχή της τεχνικής.

Στην εποχή μας, υπάρχουν πολύ καλλίτεροι δεξιοτέχνες και τεχνικοί

σε κάθε επάγγελμα αλλά λιγότεροι άνθρωποι με χαρακτήρα,
αντίθετα με τον παλιό καιρό όπου είναι αλήθεια ότι οι εξειδικευμένοι
ήταν πολύ λιγότεροι αλλά γι' αυτό οι με χαρακτήρα άνθρωποι ήταν
περισσότεροι. Από εδώ και η απαισιοδοξία των καιρών μας και η
απόγνωση και οι αυτοκτονίες.

Υποχρέωση των γονέων είναι το να μην θεωρούν τα παιδιά ως

αποκλειστική τους ιδιοκτησία, αλλά να τα εκπαιδεύουν ελάχιστα για
τον εαυτό τους και περισσότερο για την κοινωνία. Η μητέρα φύση
έχει διδάξει το κάθε παιδί με αρκετό εγωισμό, τόσο ώστε δεν
χρειάζεται η μητέρα που το γέννησε να του προσθέσει περισσότερο,
αλλά μάλλον να του αφαιρέσει.

Ποια πρέπει λοιπόν να είναι η φροντιδα μας; Να αποκτήσουμε τις

δύο συνήθειες: η πρώτη, να απέχουμε από το κακό και η δεύτερη,
να πράττουμε το αγαθό. Για το τι είναι κακό και τι είναι αγαθό μας
οδηγεί η συνείδησή μας, με ελλείψεις και ασάφειες επειδή έχει
σκοτιστεί από την αμαρτία, ενώ η διδαχή του Χριστού μας οδηγεί με
πληρότητα και σαφήνεια.

Ο Θεός θέλει ανθρώπους που οικοδομούν και όχι αυτούς που

κατεδαφίζουν. Επειδή όποιος οικοδομεί το αγαθό, εκείνος με τον
τρόπο αυτό γκρεμίζει το κακό. Αυτός πάλι που θα στραφεί να
γκρεμίσει το κακό, γρήγορα λησμονεί πως οικοδομείται το αγαθό και
μεταβάλλεται σε κακοποιό.

Να μισήσεις το κακό αλλά όχι τον άνθρωπο που πράττει το κακό

επειδή είναι άρρωστος. Αν μπορείς θεράπευσε τον άρρωστο αλλά
μην τον φονεύεις με το μίσος σου.

Όποιος πάρει τον δρόμο του καλού και γυρίσει πίσω, δεν μπορεί να
κρατηθεί στο σημείο απ' όπου ξεκίνησε και πολύ σύντομα κατρακυλά
στον κατήφορο του σκότους και της απωλείας.

Να κρύβεις τον πνευματικό σου πλούτο και να μην τον φανερώνεις

δίχως να είναι ανάγκη.

Ποιος είναι ο λόγος όπου τα συνετά τέκνα του κόσμου τούτου δεν
φανερώνουν τον υλικό τους πλούτο; Το κάνουν για δύο λόγους:
μην τους ακούσουν οι κλέφτες και επίσης μην προκαλέσουν τον
φθόνο των κακών ανθρώπων.

Υπάρχουν όμως κλέφτες και φθονεροί ομοίως και για τον

πνευματικό πλούτο. Πρόκειται για τα πνεύματα της κακίας. Μόλις ο
πνευματικός πλούτος γίνει γνωστός, εκείνα θα πασχίσουν να σου
τον μειώσουν ή να τον σκορπίσουν. Για την ακρίβεια, μόλις τον
φανερώσεις δίχως λόγο (από ματαιοδοξία και προς καύχησι) ήδη
σου τον έχουν αρπάξει και σκορπίσει. Και συ, ο κάτοχος του
πνευματικού πλούτου, ανεπαίσθητα και αιφνίδια, θα καταντήσεις
ενδεής.

Δύσκολο είναι να συζητήσεις με τον άθεο, δύσκολο να κάνεις

διάλογο με τον ανόητο, δύσκολο να πείσεις τον κακότροπο.
Άνθρωπο άθεο, ανόητο και κακότροπο είναι δύσκολο να πείσεις με
τα λόγια. Πιο εύκολο είναι να τους πείσεις με τα έργα. Σε αυτούς
που θέλουν να κάνουν συζήτηση μαζί σας κάνετε μία καλή πράξη
και θα έχετε κερδίσει την λογομαχία. Μια πράξη ευσπλαχνίας θα
συνετίσει τον ασύνετο και θα καταπραϋνει τον κακότροπο παρά
ώρες αμέτρητες συζητήσεων. Εάν η αθεΐα, η αφροσύνη και η κακία
πηγάζουν από την άγνοια, αυτή η άγνοια είναι σαν το μένος. Μόνο
με την αγαθοεργία μπορείς άμεσα να την δαμάσεις. Γιατί εάν
συζητήσεις με τον άθεο με τον δικό του μαινόμενο τρόπο, τότε
καταφέρνεις να ενισχύσεις την μανία της αθεΐας. Αν πάλι με τον
άφρονα διαλέγεσαι με χλευασμό, τότε το σκοτάδι της αφροσύνης
απλώνεται κι άλλο. Τέλος αν νομίζεις ότι θα πείσεις τον κακό με την
οργή, τότε με τον τρόπο αυτό φουντώνεις ακόμα πιο πολύ την
φωτιά της κακίας. Η ταπεινή και αγαθή πράξη είναι σαν το νερό με
την πυρκαγιά.

Το να εξουσιάζεις με εκφοβισμό αποτελεί έσχατο μέσο απελπισίας

στα χέρια του ανήμπορου κυβερνήτη σε ένα κράτος... με τον
εκφοβισμό κυβερνούν όσοι είναι και οι ίδιοι φοβισμένοι. Το σύστημα
τρόμου και κατασκοπείας είναι ένα τέρας, που ποτέ δεν έζησε
περισσότερο απ' όσο ο μέσος όρος ζωής ενός ανθρώπου. Ο
άνθρωπος πεθαίνει αλλά ο λαός ζει.

Η πάλη για εξουσία και δίκαιο είναι ένα αρρωστημένο φαινόμενο

μέσα στην ανθρώπινη ιστορία.

Όσο πιο πολύ έχουν οι άνθρωποι ανυψώσει και τιμήσει με εξουσία

έναν άνθρωπο, τόσο πιο κοντά στο Θεό πρέπει να βρίσκεται αυτός
σε σχέση με αυτούς, που τον έχουν ανυψώσει.

Μεγάλος πειρασμός είναι η εξουσία και λίγοι εκείνοι που μπορούν να

απαλλαγούν από τέτοιον πειρασμό. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι, οι
οποίοι κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους ακόμα και πάνω στη
φύση.

Η πίστη μου στον Θεό δεν με εμποδίζει από το να αποδεχτώ

ολόκληρη την υγιή επιστήμη, από το Α έως το Ω. Η καλλίτερη
επιστήμη βρίσκεται σε τέλεια αρμονία με την καλλίτερη πίστη. Και τα
άριστα ποτέ δεν φιλονικούν μεταξύ τους, αντίθετα, κατανοούνται
και αγαπώνται. Τα κατώτερα και άνισα είναι που αντιμάχονται και
διαφωνούν και χαίρουν μέσα στην αντιπαλότητα και την διαφωνία
τους. Όμως, αυτή η αντιπαλότητα και διαφωνία της ψευδοπίστεως
και της ψευδοεπιστήμης είναι που αμφιταλαντεύει πολλές ψυχές,
που είναι απλοϊκές στην πίστη.

Η επιστήμη είναι ο οδηγός των τυφλών ενώ η πίστη ο οδηγός των

οξυδερκών.

Στον κάθε άνθρωπο έχουν δοθεί από τον Θεό δύο πεδία δράσης:
ένα για τον οίκο του και ένα άλλο για τον πλησίον. Το ίδιο και σε
κάθε έθνος, έχουν δοθεί δύο κύκλοι εργασιών και μέριμνας: για το
ίδιο και για τα άλλα έθνη. Σε όποιον δόθηκαν τα περισσότερα, θα
του ζητηθούν και περισσότερα, περισσότερη φροντίδα για τον ίδιο
και τους άλλους.

Κάποιοι ταυτίζουν εθνικότητα και πίστη και από την ταύτιση αυτή
υποφέρει τόσο η εθνικοτητα όσο και η πίστη. Κάποιοι ταυτίζουν την
επαναστατικότητα με τα βάναυσα μέσα του ταξικού αγώνα, πράγμα
που συσκοτίζει το εθνικό ιδεώδες και παρασύρει τους ανθρώπους σε
υποκατάστατα. Έτσι, κάποιος μπορεί να είναι εθνικιστής, μολονότι
ολόψυχα περιφρονεί το έθνος του και φοβάται την επαφή με την
λαϊκή ψυχή σαν άλλη επιδημία. Τέλος, κάποιοι ζουν με την
ψευδαίσθηση πως μπορεί να υπάρξει αγαθός και προοδευτικός
εθνικισμός, δίχως την ηθική και την ωραιότητα. Τίποτα στον κόσμο,
το οποίο δεν δύναται να χαρακτηριστεί από την ηθική και την
ωραιότητα δεν θα μπορέσει να περάσει την πύλη της αιωνιότητας και
της αθανασίας.

Ο εθνικισμός οφείλει να έχει και ηθική και ωραιότητα: βαθιά και ιερή
ηθική καθώς και υψηλή, κοσμική ωραιότητα.

Το πνεύμα που δημιούργησε την σημερινή σύγχυση στην Ευρώπη,

είναι αυτό που εκφράζει με τον καλλίτερο τρόπο η επικούρεια ρήση:
φάγομεν και πίομεν, αύριο γαρ αποθνήσκομεν. Η αναγεννημένη
Ευρώπη θα γίνει στ' αλήθεια μία καινούρια Ευρώπη. Όμως, μίαν
Ευρώπη που είναι ελεύθερη μονάχα γεωγράφικα, πολιτικά και
οικονομικά, δίχως την πνευματική αναγέννηση, θα αποβεί μία
τεχνολογική απάτη, ένα παλάτι στον αέρα, όπως ήταν και
παλαιότερα.

Η νεοπαγανιστική Ευρώπη δεν έχει να καυχηθεί για κανέναν θεό.

Καυχάται μονάχα για τον εαυτό της, για την ευφυΐα της, για τον
πλούτο της, για την δύναμή της. Είναι μία παραφουσκωμένη
πομφόλυγα έτοιμη να σκάσει.

Η μοναδική ελπιδοφόρα αχτίδα για την σωτηρία του Ευρωπαίου

ανθρώπου βρίσκεται στην μετάνοια και στο έλεος του Θεού.

Ο πλούτος είναι καλός, όταν μπορεί να μεταβληθεί σε έργο αγαθό.

Ο πλούτος είναι κακό όταν, αντί να προσφέρει ελευθερία στον

άνθρωπο, κάνει τον κάτοχό του δούλο.

Η ανισότητα είναι σοφότερη και προτιμότερη από την ισότητα.

Η ανισότητα έχει τοποθετηθεί στο ίδιο το θεμέλιο του κτιστού

κόσμου. Θα πρέπει να χαιρόμαστε με την ανισότητα αυτή και όχι να
επαναστατούμε εναντίον της, επειδή την τοποθέτησε η αγάπη και
όχι το μίσος, η σύνεση και όχι η παραφροσύνη. Δεν είναι η ζωή του
ανθρώπου άσχημη επειδή λείπει η ισότητα αλλά εξαιτίας της
έλλειψης αγάπης και πνευματικής κατανόησης ανάμεσα στους
ανθρώπους. Προσθέστε ακόμα περισσότερη αγάπη Θεού και
πνευματικής κατανόησης της ζωής και θα δείτε ότι και δύο φορές
περισσότερη ανισότητα δεν μπορεί να βλάψει την μακαριότητα των
ανθρώπων.
Η εξίσωση των πάντων σημαίνει την εξασθένηση της δημιουργίας. Η
ζωή βασίζεται στις ανισότητες.

Κοιτάξτε καλλίτερα μέσα σας και θα δείτε ότι στην πραγματικότητα

ποτέ δεν επιθυμείτε την ισότητα. Αυτό που επιθυμείτε δεν είναι η
εξίσωση όλων αλλά η ανύψωση των μικρών και αδυνάτων στο ίδιο
επίπεδο με τους μεγάλους και ισχυρούς. Και αυτό είναι ένας πόθος
ευγενής. Μη έχοντας όμως την δύναμη να εξυψώσετε μικρούς και
αδυνάτους, υποβιβάζετε από το ύψος τους, μεγάλους και ισχυρούς,
στο περιβάλλον των μικρών και αδυνάτων.

Όσο σας ενδιαφέρει η νίκη, άλλο τόσο σας ενδιαφέρει η ζωή. Μια
ζωή όμως που έχει τη λέξη νίκη πρέπει να έχει και την λέξη
ανισότητα.

Ο Θεός έδωσε την δύναμη στον ισχυρό για να γίνει βοηθός του
αδυνάτου, τον πλούτο στον πλούσιο, για να επιτελεί έργα
ελεημοσύνης, την σοφία στον σοφό, για να διδάσκει τους αδαείς και
να συνετίσει τους ασυνέτους.

Ο Θεός μοίρασε στους ανθρώπους με άνισο μέτρο τα χαρίσματα

ώστε εξαιτίας αυτής της ανισότητας να υπάρχει μία συνεχής
κινητικότητα στη ζωή του ανθρώπου. Κανένας δεν ευθύνεται για το
ότι δεν ήρθε σε αυτή την ζωή με κάποιο μεγαλύτερο χάρισμα. Θα
είναι όμως ένοχος και πικρά τιμωρημένος εκείνος, όπου δεν μπορεί
να αντικρίσει το χάρισμά του στο πραγματικό του μέγεθος και
εκείνος, όπου δεν θα φροντίσει, με το χάρισμα που του δόθηκε, να
δικαιολογήσει την ύπαρξή του και να εκτελέσει την αποστολή του.

Το δόσιμο εκφράζει αυτό που είμαστε.

Τόσο ο φτωχός που επαιτεί όσο και ο πλούσιος που δίδει, αμφότεροι
δανείζουν στο Θεό με μόνη την προϋπόθεση, ο φτωχός να επαιτεί
στο όνομα του Κυρίου με ταπείνωση και ο πλούσιος να δίδει στο
όνομα του Κυρίου και με ευσπλαχνία. Όποιος λαμβάνει, οφείλει να
γνωρίζει ότι λαμβάνει εκείνο, που είναι του Θεού και όποιος δίδει,
οφείλει να γνωρίζει ότι δίδει εκείνο, που είναι του Θεού. Ένα τέτοιο
δόσιμο έχει αξία και μία τέτοια λήψη έχει αξία.

Ο Θεός δίδει στον καθένα κατά το μέτρο της δυνάμεώς του,

σύμφωνα δηλαδή με το πόσο μπορεί ο καθένας να σηκώσει και να
χρησιμοποιήσει. Βεβαίως, ο Θεός μοιράζει τις δωρεές Του στους
ανθρώπους και κατά το σχέδιο της Οικονομίας Του.

Ακόμα και στις συνήθεις ανθρώπινες περιστάσεις, χαρούμενος είναι

εκείνος ο οποίος δίδει το δώρο αλλά και εκείνος που το λαμβάνει. Η
δωρεά είναι αγαλλίαση αμφοτέρων των πλευρών. Όσο μεγαλύτερο
το δώρο, τόσο πιο μεγάλη και η χαρά. Χαίρεται και ο Θεός όταν δίδει
την χάρη του Αγίου Πνεύματος και πώς να μην χαρούν οι άνθρωποι
που λαμβάνουν; Ο φτωχός που λαμβάνει είναι αυτός, που συνήθως
χαίρεται περισσότερο από τον πλούσιο που δίδει και πώς λοιπόν να
μην χαίρονται οι πάμφτωχοι άνθρωποι όταν λαμβάνουν τις τεράστιες
δωρεές από τον πλούσιο Θεό;

Η ηθική του καθήκοντος είναι η ηθική του δούλου και του σκλάβου.

Η ηθική της αγάπης είναι η ηθική του ανθρώπου.

Άγνοια καθήκοντος είναι πολύ απλά άγνοια αγάπης.

Η αγάπη χαρίζει, το καθήκον δανείζει.

Η αγάπη ίσταται υπεράνω της διάκρισης καλού και κακού. Το

καθήκον είναι η ακούραστη διάκριση του κακού από το καλό.

Ο πνευματικός άνθρωπος ερμηνεύει όλα τα πράγματα και τα

φαινόμενα της φύσεως με τρόπο πνευματικό και συμβολικό και από
το καθένα βγάζει κάτι ωφέλιμο για την ψυχή του.

Οι πνευματικοί άνθρωποι κρίνουν κατά πνεύμα ενώ οι σωματικοί

κατά σώμα.

Ας φυλαγόμαστε εμείς οι χριστιανοί να μην κρίνουμε μονάχα κατά

σώμα.

Στην ουσία, το πνεύμα του ανθρώπου υπόκειται σε πλήθος

επιδράσεων από τις πνευματικές δυνάμεις, που σαν το ρεύμα
διασταυρώνονται μέσα του με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο και το
σώμα υπόκειται στην επίδραση πολλών και διαφορετικών φυσικών
δυνάμεων.

Ο μη πνευματικός άνθρωπος των αισθήσεων τρέφεται με τα χλωρά

φύλλα των πολλών συζητήσεων και πάντοτε μένει νηστικός και
βασανιζόμενος από την πείνα.

Ο πνευματικός άνθρωπος αναζητά τον πυρήνα αυτών των

συζητήσεων και τρεφόμενος με αυτόν τον πυρήνα είναι
χορτασμένος και γεμάτος γαλήνη.

Το πιο χτυπητό χαρακτηριστικό του πνευματικού ανθρώπου είναι το

ότι δεν είναι ικανοποιημένος με τον εαυτό του.

Δεν υπάρχει πιο δύσκολο πράγμα από το να εξηγείς τα πνευματικά

ζητήματα σε ανθρώπους που σκέφτονται και ενεργούν κατά σώμα.

Καθένας, ο οποίος δένει το ζωντανό του πνεύμα με σώμα

απονεκρωμένο από τα πάθη, είναι το ίδιο βάρβαρος με εκείνον όπου
δένει ζωντανό άνθρωπο με ένα πτώμα και αφήνει να σαπίσουν και
τα δύο μαζί.

Στην ψυχή βρίσκεται το πνεύμα και το πνεύμα είναι που κινεί την
ψυχή. Ό, τι είναι το πνεύμα, τέτοια είναι και η ψυχή. Αν είναι το
πνεύμα δουλικό, τότε δουλική θα είναι και η ψυχή. Αν είναι το
πνεύμα θεϊκό, τότε όλη η ψυχή είναι θεϊκή.

Αν με ρωτούσε σήμερα ένας νεαρός άνθρωπος πώς να σώσει την

ψυχή του θα του απαντούσα: <<πάρε πάνω σου την φροντίδα
κάποιου άλλου>>. Κάθε ανθρώπινη ψυχή που δεν γνωρίζει την
μέριμνα για τον άλλο παρά αποκλειστικά την μέριμνα για τον εαυτό
της, ή έχει χαθεί ή βρίσκεται ήδη στο χείλος της απωλείας.

Εάν ο άθεος σε προκαλεί, δεν είναι άνθρωπος αυτός που το κάνει

αλλά ο διάβολος, επειδή ο άνθρωπος είναι από την φύση του
θεοσεβής.

Εάν ο άφρων σε υβρίζει, δεν είναι άνθρωπος αυτός που το κάνει

αλλά ο διάβολος, επειδή ο άνθρωπος είναι από την φύση του
συνετός.

Εάν ο κακοποιός σε καταδιώκει, δεν είναι άνθρωπος αυτός που το

κάνει αλλά ο διάβολος, επειδή ο άνθρωπος είναι από την φύση του
αγαθός.

Ο διάβολος είναι που σε προκαλεί σε μακρές λογομαχίες και άκαρπες

συζητήσεις. Κάνε έργα αγαθά στο όνομα του Χριστού και τότε ο
διάβολος θα φύγει και τότε θα έχεις να κάνεις με τους ανθρώπους,
με τους σωστούς ανθρώπους, τους θεοσεβείς, τους συνετούς, τους
αγαθούς.

Ο δαίμονας, ο φονέας του γένους των ανθρώπων και

ανθρωποκτόνος, χρησιμοποίησε απ' αρχής όλα τα μέσα και όλες τις
πλεκτάνες εναντίον του ανθρώπου. Είναι δική του ιδιότητα, νύχτα
και ημέρα να εφευρίσκει νέα όπλα και καινούριες παγίδες για να μας
καταστρέψει.

Όποιος βγει σε μακρύ περίπατο με τον διάβολο, δύσκολα επιστρέφει

στον ίσιο δρόμο.

Μην επαίρεστε, μην οργίζεστε, μην ολιγοψυχείτε, γιατί όλα τούτα

είναι ανάρμοστα στην χριστιανική σας κλήση. Και η κλήση αυτή είναι
τόσο υψηλή και υπέροχη ώστε είναι δύσκολο στον άνθρωπο να
φυλαχτεί από την υπερηφάνεια, δύσκολο να κρατηθεί πάνω από
μικροψυχίες μπροστά σε κινδύνους και ήττες.

Ενάντια σε τρεις αρρωστημένες καταστάσεις ο Απόστολος προτάσσει

τρεις υγιείς: την ταπείνωση ενάντια στην υπερηφάνεια, την
πραότητα ενάντια στην οργή, την υπομονετικότητα ενάντια στην
ολιγοψυχία.

Συμβαίνει στον αγαθό και ευσεβή άνθρωπο να καταντήσει

υπερβολικά εγωιστής και από τον εγωισμό αυτό να γεννηθεί η
έπαρση και από την έπαρση όλα τα άλλα κακά. Γι' αυτό είναι
αναγκαίο να γρηγορεί κανείς αδιάλειπτα επάνω στον εαυτό του.

Κανένας, ούτε και ο ίδιος ο Κύριος και Θεός δεν συμβουλεύει με

ευκολία τον υπερήφανο, κανένας δεν νοιάζεται να δώσει συμβουλή
σε κάποιον, ο οποίος φωνάζει πως τα ξέρει όλα.

Υπερήφανος είναι εκείνος, που θέλει να διδάσκει τον καθένα ενώ ο

ίδιος δεν δέχεται να διδαχτεί από κανέναν. Πράος είναι αυτός που
δεν επιθυμεί να διδάξει κανένα και διαρκώς επιθυμεί να μαθαίνει από
τον οποιονδήποτε. Άδειο είναι το στάχυ που ξεπροβάλλει πάνω απ'
όλα τα άλλα στο χωράφι ενώ το γεμάτο στάχυ είναι εκείνο, πού' χει
σκυμμένο το κεφάλι! Ω, υπερήφανε άνθρωπε, αν γινόταν με
κάποιον τρόπο ο φύλακας άγγελός σου να τραβήξει το πανί μπροστά
από τα μάτια σου και να σου δείξει τον απέραντο ωκεανό των όσων
δεν γνωρίζεις, τότε θα γονάτιζες μπροστά στον κάθε άνθρωπο που
έχεις δει με υπεροψία και έχεις εξουθενώσει και θα ανέκραζες με
θρήνο: Συγχώρησον, συγχώρησον. Δεν ξέρω τίποτα!

Τίποτα δεν συντρίβει την ανθρώπινη έπαρση, όσο η έξις της

υπακοής προς τους πρεσβυτέρους.

Αν η καρδιά σου έχει μαλακώσει είτε από την μετάνοια ενώπιον του
Θεού είτε από την επίγνωση της άπειρης αγάπης του Θεού για σένα,
τότε μην επαίρεσαι εναντίον εκείνων, που η καρδιά τους είναι ακόμα
σκληρή και πορωμένη. Θυμήσου πόσον καιρό ήσουν και εσύ
άνθρωπος με σκληρή και πορωμένη καρδιά.

Αν θέλετε να μην σας εχθρεύονται οι άνθρωποι, τότε μην τους

εχθρεύεστε και εσείς.

Η νίκη εναντίον της οργής, είναι από τις μεγαλύτερες, που μπορεί να
επιτύχει ο στρατιώτης του Χριστού. Συνήθως οργιζόμαστε εναντίον
εκείνων, που θέλουμε να αποτρέψουμε από την αμαρτία ή όσων μας
συκοφαντούν. Λησμονούμε όμως ότι η οργή είναι θανάσιμο
αμάρτημα και επιθυμώντας να σώσουμε τους άλλους, οδηγούμε τον
εαυτό μας στην απώλεια.

Να οργίζεστε πρώτα στον εαυτό σας και να μην αμαρτάνετε άλλο.

Να οργίζεστε εναντίον των αμαρτιών σας εν λόγω ή έργω και μην
αμαρτάνετε άλλο.

Πριν ακόμα ο άνθρωπος πει ή πράξει κάτι αμαρτωλό, έχει ήδη

σκεφτεί αμαρτωλά. Ο λογισμός είναι το αίτιον της αμαρτίας, οι
λοιπές αμαρτίες είναι μονάχα τα αμαρτωλά αποτελέσματα. Γι' αυτό
λοιπόν κανένας ας μην απολογείται λέγοντας: <<δεν έχω αμαρτίες,
δεν σκότωσα, δεν έκλεψα, δεν κατηγόρησα και δεν βεβήλωσα>>.
Είμαστε γεμάτοι από λογισμούς φόνου, κλοπής, βεβήλωσης και
απάτης. Γιατί το φίδι δεν είναι δηλητηριώδες μονάχα όταν δαγκώνει
αλλά και τον άλλο καιρό αφού φέρει το δηλητήριο μέσα του.

Όχι μόνο λοιπόν είναι ο λογισμός αμαρτία αλλά και η πηγή της
αμαρτίας, η απαρχή της αμαρτίας, ο σπόρος και η ρίζα της αμαρτίας.
Να γιατί ο Κύριος, που βλέπει και γνωρίζει τα πάντα, ονειδίζει
εκείνους που σκέφτονται το πονηρό.

Πόσο ψεύδος δεν γεννιέται από τον φόβο! Επειδή και ο φόβος είναι
από την αμαρτία, η αμαρτία από τον διάβολο και ο διάβολος ο πατήρ
κάθε ψεύδους.

Κανείς δεν είναι πιο ανόητος από εκείνον που δεν μπορεί να δει τις
προσωπικές του αμαρτίες και τις αρετές των άλλων. Κανένας δεν
είναι πιο φωτισμένος από εκείνον, που μπορεί να βλέπει και να
παραδέχεται τις αμαρτίες του και τις αρετές των άλλων.

Όπως οι Χριστιανοί επαναλαμβάνουν λόγω αδυναμίας και κάποιες

άλλες από τις αμαρτίες των ειδωλολατρών, έτσι επαναλαμβάνουν και
την αμαρτία του πολέμου.

Αμαρτωλός είναι ο άνθρωπος που, όπως όλοι οι άλλοι, επιθυμεί για

τον εαυτό του τη ζωή αλλά συνεχώς βάζει μέσα του τον θάνατο.

Ξεριζώστε από το νου σας ακόμα και τη μνήμη της αμαρτίας. Επειδή
η αμαρτία είναι σαν το χορτάρι, που μεγαλώνει και στους πιο
αυχμηρούς τόπους. Αρκεί μία σταγόνα υγρασία και το φαινομενικά
ξεραμένο χορτάρι πρασινίζει. Και η μικρή ανάμνηση, στην
φαινομενικά από καιρό νεκρή αμαρτία, την ζωντανεύει και την
καθιστά πανίσχυρη.

Η επιθυμία είναι ο σπόρος της αμαρτίας.

Αυτό που η ψυχή θα θελήσει, γίνεται για το σώμα αναγκαίο και αυτό
που η ψυχή θα αρνηθεί, δεν είναι υποχρεωτικό για το σώμα.

Το να αγνοείς τις αρετές των άλλων είναι πάντοτε αμάρτημα. Το να

αγνοείς τα αμαρτήματα των άλλων όμως, δεν είναι πάντοτε
αμάρτημα.

Από την αμαρτία γεννάται ο φόβος και η σύγχυσις, η αδυναμία και η

εξασθένηση και ο σκοτασμός της διανοίας. Με την αμαρτία ο
άνθρωπος προκαλεί τους ανθρώπους εναντίον του, φέρνει τη
σύγχυση στην ίδια του τη συνείδηση, συγκεντρώνει γύρω του τους
δαίμονες και τους οπλίζει εναντίον του. Με την αμαρτία ο άνθρωπος
χωρίζεται από τον Θεό, αποξενώνεται από τον φύλακα άγγελο και
απομακρύνεται από την πηγή κάθε αγαθού. Κάθε αμαρτία που
έχουμε διαπράξει αποτελεί την κήρυξη του πολέμου ενάντια στο Θεό
και όλες τις δυνάμεις του καλού.

Αμφισβήτηση και απόγνωση είναι οι δύο σκώληκες που γεννιούνται

από τους εμπτυσμούς της αμαρτίας.
Να μην αμαρτήσει ο άνθρωπος όταν βρίσκεται εκτεθειμένος στην
πρόκληση της αμαρτίας, αυτό είναι που έχει αξία για το Θεό.

Όπου υπάρχει αμαρτία, εκεί μπορεί να έρθει και η μετάνοια. Όπου

πάλι υπάρχουν άνθρωποι, εκεί υπάρχει και αμαρτία. Ίδια είναι τα
αμαρτήματα σήμερα με εκείνα που ήταν πριν από δύο χιλιάδες
χρόνια, ίδιο και το φάρμακο για όλα τα αμαρτήματα. Το φάρμακο, το
αρχαίο φάρμακο για όλα τα αμαρτήματα, είναι η μετάνοια. Είναι η
πρώτη πνευματική ιατρική, που χορηγείται σε αυτόν που έχει
νοσήσει από την αμαρτία.

Ο άνθρωπος μισεί εκείνον, εναντίον του οποίου έχει αμαρτήσει.

Όταν ο άνθρωπος υποψιαστεί ότι κάποιος γνωρίζει το αμάρτημά του,
τον γεμίζει ένας φόβος από αυτόν τον κάποιον και ο φόβος γίνεται
σύντομα μίσος. Μα το μίσος είναι που τυφλώνει ολότελα.

Υπάρχουν λογιών-λογιών αμαρτίες. Όλα όμως στο τέλος οδηγούν

στην αηδία. Η μια οδηγεί στην αηδία προς τον εαυτό μας, η άλλη
στην αηδία προς την ζωή. Η πρώτη αμαρτία έχει ελπίδα ενώ η
δεύτερη όχι. Η πρώτη μοιάζει με νύχτα όπου ξεχωρίζει ένα αστέρι
επάνω στον σκοτεινό ουρανό, αλλά η δεύτερη μοιάζει με νύχτα
ζοφερή δίχως άστρα.

Όσο ο άνθρωπος βαδίζει τον βδελυρό δρόμο της αμαρτίας δεν

νοιώθει την αποπνικτική δυσοσμία της αμαρτίας, μα όταν
απομακρυνθεί από τον δρόμο εκείνο και πάρει τον καθαρό δρόμο
των δικαίων, τότε μόλις διακρίνει την απερίγραπτη διαφορά ανάμεσα
στην καθαρότητα και την ακαθαρσία, ανάμεσα στον δρόμο της
αρετής και τον δρόμο των παθών.

Το αμάρτημα της γλώσσας είναι το πιο συχνό και το πιο γρήγορο

από τα αμαρτήματα. Εσείς που δεν διστάζετε να εισέλθετε σε σπίτι
αμαρτωλού ανθρώπου, οδηγείτε δύο ψυχές στην απώλεια: την δική
σας και του πλησίον. Εσείς που διστάζετε να παραλάβετε αμαρτωλό
στο δικό σας σπίτι, οδηγείτε δύο ψυχές στην απώλεια: την δική σας,
αφού απορρίπτετε το υπόδειγμα του Χριστού και την ψυχή του
πλησίον, στον οποίο κλείνετε την θύρα κατά πρόσωπον και έτσι τον
ενισχύετε στον δρόμο της αμαρτίας.

Η αμαρτία ξεμωραίνει, η αμαρτία αποκεφαλίζει. Άνθρωπος

βουτηγμένος στην αμαρτία μοιάζει με την όρνιθα πού' χει κομμένο
το κεφάλι και όμως εκείνη ενώ πεθαίνει σπαράζει με δύναμη και
πηδάει εδώ κι εκεί.

Ας ελευθερώσουμε τον εαυτό μας από την αμαρτία και τις αδυναμίες
και εύκολα τότε θα ελευθερωθούμε από την τυραννία των
ανθρώπων και της φύσεως.

Η τυραννία της αμαρτίας είναι η χειρότερη τυραννία στον κόσμο.

Είθε να μπορούσε, παντού να ομολογείται η αμαρτωλότητα και όχι η

αναμαρτησία. Τόσο η αμαρτία όσο και οι αρετές πολλαπλασιάζονται
και μάλιστα με γοργό ρυθμό. Συχνά την ίδια μέρα, αφού κάνεις μίαν
αμαρτία, ακολουθεί και δεύτερη. Όμοια, αφού δείξεις μίαν αρετή,
δείχνεις ύστερα και δεύτερη.

Αμαρτία δίχως μάρτυρα κοιτάζει πάντοτε να επαναληφθεί.

Όταν δεις τον αμαρτωλό να μετανοεί για τις αμαρτίες του, μην του
θυμίζεις τα αμαρτήματα για τα οποία μετανοεί, επειδή το αμάρτημά
του θα πέσει επάνω σε σένα και θα κριθείς σαν να το έχεις εσύ ο
ίδιος διαπράξει και όχι εκείνος.

Άνθρωπε, αν δεν έχεις καλά, τότε γνώριζε πως έχεις αμαρτία. Δεν
γίνεται το καλό να μένει στο ίδιο σπίτι με την αμαρτία όπως και το
φως με το σκοτάδι δεν μπορούν ποτέ ταυτόχρονα να βρεθούν στο
ίδιο μέρος. Όταν το φως ξεμακρύνει, έρχεται το σκοτάδι και σαν
φύγει το σκοτάδι τότε λάμπει το φως. Έτσι και η αμαρτία με το
αγαθό μπορούν να εναλλάσσονται μα να υπάρχουν μαζί δεν γίνεται.

Η μεγάλη θλίψη είναι αμάρτημα.

Τρία είναι τα είδη της αμαρτίας: εν λόγω, εν έργω, εν διανοία. Αυτό

σημαίνει: αμαρτία με λόγο (όταν υβρίζουμε και πολυλογούμε),
αμαρτία με πράξεις (όταν καταπατούμε το νόμο της πίστεως),
αμαρτία με το νου (όταν σκεφτόμαστε αμαρτωλά).

Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα είναι τα ακόλουθα: υπερηφάνεια,

φιλαργυρία, φιληδονία, φθόνος, μνησικακία, οργή, απόγνωση.

Τέσσερα είναι τα αμαρτήματα που βοούν προς τον ουρανό για

εκδίκηση: ανθρωποκτονία (όταν κάποιος σκόπιμα φονεύει άνδρα,
γυναίκα ή παιδί), σοδομιτισμός (όταν κάποιος επιτελεί την παρά
φύσιν πορνεία), προσβολή των χηρών και των ορφανών και η
παρακράτηση του μισθού των πτωχών.

Η ορθόδοξη Εκκλησία διακηρύττει ανυποχώρητα, ότι οι αιτίες όλων

των ασθενειών, των συμφορών, ακόμα και του θανάτου, βρίσκονται
στη σφαίρα της ηθικής. Γι' αυτό και τα φάρμακα που εκείνη συνιστά
είναι αποκλειστικά ηθικής φύσεως: μετάνοια, νηστεία, ελεημοσύνη,
εξομολόγηση, συγχώρηση.

Πάντοτε η Ανατολή πίστευε περισσότερο στο άγγιγμα απ' ό, τι η

Δύση. Πίστευε δηλαδή περισσότερο στην στενότερη επαφή
ανθρώπου με άνθρωπο, ψυχής με ψυχή, Θεού με τον άνθρωπο και
στα λόγια τα γυμνά. Η Δύση είναι φτιαγμένη ολόκληρη από λόγια,
από θεωρίες δίχως δύναμη και σθένος. Γι' αυτό στη Δύση, όλοι
ξεχειλίζουν από λόγια, όλοι μιλάνε μα κανένας δεν θεραπεύει.