Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 23

;f‰f oftfoftsf] ljlgod, @)^!

-;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= sf] ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljlgod_

k|:tfjgf
;xsf/L l;4fGt cg';f/ cfˆgf z]o/ ;b:ox¿sf] cfly{s, ;fdflhs ljsf; ug{ / ;8s ofq'a; ;]jf
;~rfng u/L cfd ofq' ju{nfO{ ;:tf], ;'ne / e/kbf]{ oftfoft ;]jf g]kfn clw/fHoe/ / g]kfn
clw/fHo aflx/ cGt/f{li6«o If]qdf ;d]t ;~rfng ug{ jf~5gLo ePsf]n] ;xsf/L P]g @)$* sf]
bkmf !@ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L o; ;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= sf] ldlt
@)^!÷)&÷@@ df a;]sf] ;fwf/0f ;efn] kfl/t u/L /lh:6«f/sf] :jLs[ltaf6 ;f‰f oftfoft ljlgod
@)^! agfO nfu' u/]sf] 5 .
kl/R5]b—!
k|f/lDes
!= ;+lIfKt gfd / k|f/De
!= o; ljlgodsf] gfd …;f‰f oftfoftsf] ljlgod, @)^!Ú /x]sf] 5 .
@= of] ljlgod /lh:6«f/åf/f :jLs[t ePkl5 t'?Gt k|f/De x'g]5 .

@= gfd / 7]ufgf
!= o; ;+:yfsf] gfd …;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln=Ú /x]sf] 5 / 5f]6s/Ldf o;nfO{
…;f‰f oftfoftÚ elgg] 5 .
@= of] ;+:yfsf] s]Gb|Lo sfof{no k'Nrf]s, nlntk'/, g]kfndf /xg] 5 . tf]lsPsf] 7]ufgfdf
s'g} sf/0fjz kl/jt{g x'g uPdf ;f]sf] hfgsf/L & lbgleq ;xsf/L ljefusf]
/lhi6«f/nfO{ lbOg] 5 .

#= sfo{If]q
o; ;+:yfsf] sfo{If]q g]kfn clw/fHoe/ x'g]5 . ;fy} b]zsf] k|rlnt P]g, lgodsf] kl/lwleq
/xL ;+:yfsf] ;]jf lj:tf/sf nflu /lh:6«f/sf] :jLs[lt lnO{ cfjZostf cg';f/ g]kfn aflx/
klg zfvf vf]nL ;]jf lj:tf/ ug{ ;lsg] 5 .

$= kl/efiff
ljifo jf k|;ª\un] csf]{ cy{ gnfu]df o; ljlgoddf—
-s_ …;+:yfÚ eGgfn] ;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= ;D‰g' kb{5 .
-v_ …P]gÚ eGgfn] ;xsf/L P]g, @)&$ ;Demg'kb{5 .#
-u_ …lgodfjnLÚ eGgfn] ;xsf/L lgodfjnL, @)&% ;Demg'kg]{5 . #
-3_ …ljlgodÚ eGgfn] o; ;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= sf] ljlgod, @)^! ;Demg'
kb{5 .
-ª_ …;fwf/0f ;efÚ eGgfn] ;+:yfsf] jflif{s ;fwf/0f ;ef / ljz]if ;fwf/0f ;ef ;d]t
;Demg' kb{5 .
# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t
1
-r_ …;ldltÚ eGgfn] o; ljlgodadf]lhd u7g ePsf] ;+:yfsf] ;~rfns ;ldlt ;Demg' kb{5 .
-5_ …cWoIfÚ eGgfn] ;~rfns ;ldltsf] cWoIfnfO{ hgfpFb5 .
-h_ …;~rfnsÚ eGgfn] ;~rfns ;ldltsf] ;b:onfO{ hgfpFb5 .
-em_ …pk;ldltÚ eGgfn] ;+:yfåf/f o; ljlgodadf]lhd s'g} lglZrt sfo{ tyf cjlw tf]sL
u7g u/]sf] pk;ldltnfO{ ;Demg' kb{5 .
-`_ …;b:oÚ eGgfn] o; ljlgod adf]lhd ;+:yfsf] z]o/ vl/b u/L ;b:otf k|fKt ug]{
JolQm, ;+:yf jf lgsfonfO{ ;Demg' kb{5 .
-6_ …z]o/Ú eGgfn] ;+:yfsf] z]o/ k'FhLsf] ljeflht c+znfO{ hgfpFb5 .
-7_ …z]o/ k|df0fkqÚ eGgfn] z]o/ lsGg] JolQm, ;+:yf jf lgsfonfO{ ;+:yfaf6 lbOPsf]
lg:;fnfO{ ;Demg'kb{5 .
-8_ …/lh:6«f/Ú eGgfn] ;xsf/L ljefusf] /lh:6«f/nfO{ hgfpFb5 .
-9_ …k|d'v sfo{sf/L clws[tÚ eGgfn] ;f‰f oftfoftsf] ljlgod adf]lhd sfo{/t k|d'v
sfo{sf/L clws[t jf ;~rfns ;ldltn] tf]s]sf] kbflwsf/L ;Demg' kb{5 .
0f_ dGqfno eGGffn] ;xsf/L ;DaGwL laifo x]g{] g]kfn ;/sf/sf] dGqfno ;Demg' kb{5 . #
-t_ ;DalGwt dGqfno eGgfn] oftfoft ;DaGwL laifo x]g{] g]kfn ;/sf/sf] dGqfno
;Demg'kb{5 . #

kl/R5]b— @
%= p2]Zo
o; ;+:yfsf] p2]Zox¿ lgDg cg';f/ x'g] 5g\—
-s_ ;j{;fwf/0f hgtfnfO{ ;/n / e/kbf]{ oftfoft ;'ljwf lbg oftfoft ;]jf ;~rfng ug]{ .
-v_ ;b:ox¿df :jfjnDag, kf/:kl/s ;xof]u / ldtJolotfsf] efjgf hufpg] .
-u_ ;b:ox¿sf] cfly{s tyf ;fdflhs ljsf;sf] nflu ;]jf tyf ;'ljwf k'¥ofpg] .
-3_ oftfoftsf] If]qdf :j:y k|lt:kwf{ sfod u/fpg k|oTgzLn /xg] .
-ª_ oftfoft ;]jf;Fu ;DalGwt hgzlQm tflnd k|lzIf0fsf] sfo{ ug]{ .
-r_ ;jf/L ;fwgsf] nflu cfjZos :t/o'Qm kf6{k'hf{ pknAw u/fpg] .
-5_ k|b"if0f–/lxt oftfoft ;]jf ;~rfngsf] nflu cfjZos cg';Gwfg, ljZn]if0f tyf k|rf/
k|;f/ ug]{ .
-h_ ;+:yfsf] rn crn ;DklQnfO{ Jofj;flos tyf Jofkfl/s 9Ëaf6 kl/rfng ug]{
u/fpg] .
-em_ ;+:yfn] /lh:6«f/sf] :jLs[lt lnO pBdL JolQm, ;ª\3, ;+:yf nufot g]kfn ;/sf/;Fu
ldnL ;+o'Qm nufgLdf ;+:yfsf] lxtdf sfo{ ug]{ .*
^= sfo{
;+:yfsf] ljlgoddf pNn]lvt p2]Zo k|fKt ug{ lgDg sfo{ ul/g] 5—
-s_ ljlgod # df pNn]lvt sfo{If]qsf ljleGg :yfgdf ;j{;fwf/0f hgtfnfO{ cf/fdbfoL,
;/n / e/kbf]{ oftfoft ;'ljwf pknAw u/fpg] .

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

2
-v_ sf7df8f}F pkTosfdf ;x/L oftfoft Joj:yf ;DaGwL of]hgf cGtu{t ;j{;fwf/0f
hgtfnfO{ cf/fdbfoL ;/n ;'ne e/kbf]{ oftfoft ;'ljwf pknAw u/fpg] / b]zsf]
cGo ;x/L If]qdf klg lj:tf/} o; k|sf/sf] sfo{ ub}{ hfg] .
-u_ k|b'if0f /lxt oftfoft ;]jf ;~rfng u/L ofq'x¿nfO{ ;'ljwf k|bfg ug]{ .
-3_ oftfoft ;'ljwfsf] nflu cfjZostf cg';f/ ;jf/L ;fwgx¿ vl/b ug]{, ljb]zaf6
cfoft ug]{ jf ef8fdf lng] lbg] .
-ª_ ;jf/L ;fwgx¿sf] dd{t ;Def/ ug{ oGqzfnf -sfo{zfnf_ :yfkgf u/L cfˆgf] tyf
;/sf/L lgsfo Pj+ ;j{;fwf/0fsf] ;jf/L ;fwgx¿ ;/n / ;'ky tl/sfn] dd{t
;Def/ u/L e/kbf]{ ;]jf pknAw u/fpg] .
-r_ oftfoftsf ;fwgx¿sf] nflu cfjZos kg]{ ljleGg kf6{k'hf{, d]l;g/L cf}hf/ Pj+ cGo
cfjZos kg]{ ;fdfgx¿ cfoft u/L ;/n / ;'ky d"Nodf ;j{;fwf/0fnfO{ ;d]t
pknAw u/fpg] .
-5_ cfjZostf cg';f/ b]zsf] ljleGg efudf 8fFs;]jf 9'jfgL ;DaGwL sfo{ ug]{ Pj+
kf;{n tyf s'l/o/ ;]jf ;d]t ;~rfng ug]{ .
-h_ a; a8L lgdf{0f ug]{ p2]Zon] sf/vfgf vf]Ng] .
-em_ rfnssf] Ifdtfdf clej[l4 ug{sf nflu rfns k|lzIf0f s]Gb| :yfkgf ug]{ .
-`_ ;+:yf Pj+ ;b:ox¿sf] lxtsf nflu ;+:yfsf] sfo{k|s[lt;Fu d]n vfg] cfjZos cGo
sfo{ ;d]t ug]{ .
-6_ ;+:yfsf] gfddf /x]sf] crn ;DklQsf] Jofkfl/s tyf Jofj;flos pkof]usf nflu
lnhdf lbg], ef8fdf nufpg], ;f] :yfgdf Jofkfl/s ejgx¿ lgdf{0f ug]{, ug{ lbg] .
-7_ ;+:yfsf] lxtdf Joj;fod"ns cGo sfo{x¿ ug]{ .
-8_ ;+:yfsf] p2]Zocg'¿k pBdL JolQm, pBf]u, ;ª\3, ;+:yfnufot g]kfn ;/sf/ jf cGo
/fli6«o tyf cGt/f{li6«o Joj;flos lgsfo;Fu ldnL ;+o'Qm nufgLdf pBf]u, Joj;fo
cflb ;~rfng ug]{ .*

&= ;ª\ul7t ;+:yf


!= of] ;+:yf cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf Ps :jzfl;t / ;ª\ul7t ;+:yf x'g]5 .
@= ;+:yfsf] ;a} sfdsf] lgldQ cg';"rL–! adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] Pp6f 5'§} 5fk x'g]
5 . ;f] 5fk ;~rfns ;ldltåf/f clwsf/ k|fKt clwsf/Lsf] lhDdfdf /xg] 5 .
#= ;+:yfn] JolQm ;/x rn–crn ;DklQ k|fKt ug{, pkef]u ug{ / s'g} k|sf/n] aGbf]a:t
ug{ ;Sg]5 .
$= ;+:yfn] JolQm ;/x cfˆgf] gfdaf6 gfln;, ph'/ ug{ / ;f] pk/ klg ;f]xL gfdaf6
gfln;, ph'/ nfUg ;Sg]5 .
%= ;+:yfn] JolQm ;/x s/f/ ug{ ;Sg]5 . #

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

3
kl/R5]b— #
;b:otf
*= ;b:otf
b]xfosf JolQm jf ;+:yfx¿ o; ;+:yfsf] ljlgodadf]lhd ;b:o x'g ;Sg]] 5g\—
-s_ ;+:yf btf{ ug{ lgj]bg lbg] JolQmx¿,
-v_ ;+:yfsf] sfo{If]qleq a;f]af; u/]sf P]gsf] bkmf @# adf]lhd laqmL ePsf] z]o/ vl/b
u/L ;+:yfsf] ;]jf k|fKt ug{ rfxg], ;b:otfsf] lhDd]jf/L jxg ug{ :jLsf/ ug]{ /
ljlgoddf pNn]lvt zt{x¿ k"/f ug]{ JolQmx¿,
-u_ ;+:yf;Fu cfly{s sf/f]af/ ePsf ljQLo ;+:yfx¿,
-3_ g]kfn ;/sf/ tyf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj ePsf lgsfox¿,
-ª_ g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ cGt/f{li6«o ;xsf/L dxf;ª\3sf] ;b:otf k|fKt ljb]zL
;xsf/L ;ª\3÷;+:yfx¿ .*
-r_ ;xsf/L P]g adf]lhd :yflkt ePsf ljleGg ;ª\3, ;+:yfx¿ . **
-5_ :yflgo tx÷lgsfo tyf g]kfn ;/sf/sf] k"0f{ jf cf+lzs :jfldTj ePsf] ;+3÷;+:yfx? #

(= ;b:otfsf] nflu of]Uotf


!= ;+:yfsf] ;b:o x'gsf nflu b]xfosf] of]Uotf k'u]sf] x'g'kg]{ 5—
-s_ g]kfnL gful/s,
-v_ !^ jif{ pd]/ k"/f ePsf],#
-u_ duh glau|]sf],
-3_ g}lts ktg x'g] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 bf]ifL k|dfl0ft gePsf],
-ª_ ;+:yfsf] sfo{If]q leq a;f]jf; u/]sf],
-r_ k|rlnt P]gn] of]Uo 7xl/Psf],
-5_ bfdf;fxLdf gk/]sf],
-h_ ljlgodsf] lgod kfng ug{ dGh'/ ePsf] .
@= ;+:yfsf] ;b:otf lng lgwf{l/t k|j]z z'Ns / vl/b ug]{ z]o/sf] /sd ;+nUg u/L
;~rfns ;ldlt ;dIf lgj]bg lbg'kb{5 . To:tf] lgj]bg kg{ cfPkl5 ;ldltn] ;+:yfsf]
;b:otf lbg] jf glbg] lg0f{o ug]{5 . ;ldltn] ;b:otf glbg] lg0f{o u/]df To;kl5 a:g]
k|yd ;fwf/0f ;ef;dIf k'g/fj]bg lbg ;lsg]5 / o; ;DaGwdf ;fwf/0f ;efsf] lg0f{o
clGtd x'g] 5 . t/ /fhLgfdf lbO ;+:yfsf] ;b:otf ;dfKt ePsf] ;b:on] k'gM ;b:otf
k|fKt ug{ rfx]df ;+:yfsf] ;b:otf ;dfKt ePsf] ldltn] Ps jif{kl5 dfq ;b:otfsf]
nflu lgj]bg lbg ;Sg]5 .
-#_ lalgod (-@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} ;b:on] ;+:yfaf6 k|fKt jf e'Qmfg
ug{'kg{] s'g} /sd ePdf ;f] km/kmf/s geP;Dd jf lghn] lnPsf] C0f, ltg{' kg{] s'g}
bfloTj jf cGo s'g} ;b:osf] tkm{af6 lwtf] jf hdfgt a;]sf]df ;f]sf] bfloTj km/kmf/s
geP;Dd lghsf] ;b:otf ;dfKt x'g] 5}g . #
-$_ o; bkmfdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;fwf/0f ;ef af]nfpg] lg0f{o eO;s]kl5
;fwf/0f ;ef ;DkGg geP;Dd s;}nfO{ klg ;b:otfaf6 x6fpg ;lsg] 5}g . #
* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
** ;ftf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

4
!)= k|j]z z'Ns
-!_ ;+:yfsf] ;b:otf lngsf] nflu k|j]z z'Ns ?= %))÷—-?lkofF kfFr ;o_ a'emfpg'kg]{ 5 . #
-@_ pklalgod -!_ adf]lhdsf] /sd s'g} cj:yfdf klg lkmtf{ x'g] 5}g . #

!!= ;b:otfsf] cGTo


!_ b]xfosf] cj:yfdf ;+:yfsf] ;b:otf cGTo ePsf] dflgg] 5—
-s_ tf]lsPsf] cjlwleq cfk"mn] lng dGh'/ u/]sf] z]o/sf] k"/f /sd r'Qmf gu/]df,
-v_ d[To' ePdf,
-u_ duh lalu|Psf] k|dfl0ft ePdf,
-3_ /fhLgfdf :jLs[t ePdf,
-ª_ cfk"mn] vl/b u/]sf] ;Dk"0f{ z]o/ x:tfGt/0f u/]df jf lkmtf{ lnPdf,
-r_ ;b:otfaf6 lgisf;g ePdf,
-5_ ljlgod ( adf]lhdsf] of]Uotf gePdf jf g/x]df,
-h_ lj36g ePdf,
-em_ cBfjlws ug{ ;+:yfn] hf/L u/]sf] ;doleq ;b:o cBfjlws gu/fPdf .
`_ nuftf/ aflif{s ;fwf/0f ;efdf lagf ;"rgf tLg k6s;Dd cg'kl:yt ePdf, # #
6_ k|rlnt sfg"g adf]lhd ;b:otfsf] cGTo x'g] cGo ca:yf ePdf, # #
@_ o; lalgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg s'g} ;b:on] ;+:yfaf6 k|fKt jf e'Qmfg
ug{'kg{] s'g} /sd ePdf ;f] km/kmf/s geP;Dd jf lghn] lnPsf] C0f, ltg{' kg{]
s'g} bfloTj jf cGo s'g} ;b:osf] tkm{af6 lwtf] jf hdfgt a;]sf]df ;f]sf] bfloTj
km/kmf/s geP;Dd lghsf] ;b:otf ;dfKt x'g] 5}g . # #
-#_ o; ljlgoddf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;fwf/0f ;ef af]nfpg] lg0f{o
eO;s]kl5 ;fwf/0f ;ef ;DkGg geP;Dd s;}nfO{ klg ;b:otfaf6 x6fpg ;lsg]
5}g . # #
!@= ;b:otfaf6 /fhLgfdf
!= s'g} ;b:on] :j]R5fn] ;b:otf 5f8\g rfx]df ;ldlt ;dIf /fhLgfdf k]; ug{ ;Sg] 5 .
o;/L /fhLgfdf lbFbf cfly{s jif{sf] gjf}F dlxgfleq ;ldltdf k|fKt x'g] u/L k]; ug'{kg]{ 5 .
o:tf] /fhLgfdf rfn" cfly{s jif{sf] clGtd lbgsf] ef]lnkN6 b]lv nfu" x'g] u/L :jLs[t ug{
;lsg]5 .
t/ ;b:otf 5f8\g rfxg] ;b:on] ;+:yfsf] afFsL aSof}tf ltg{ afFsL ePdf jf To:tf] s'g}
;b:osf] hdfgt a;]sf] eP afFsL aSof}tf r'Qmf geO{ /fhLgfdf :jLs[t x'g] 5}g .

@= ;+:yfsf] s'n z]o/ k'FhLsf] !% k|ltzteGbf a9L d"Nosf] z]o/ vl/b ug]{ ;b:on] ;b:otf
5f8\g rfx]df /fhLgfdf lbg] ldltn] sDtLdf !@ dlxgf cufj} lnlvt ;"rgf lbg'kg]{ 5 .
** ;ftf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
# # !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

5
!#= ;b:otfaf6 lgisf;g
;b:otfaf6 lgisf;g ;ldltsf] lj:t[t 5fglagkl5 klg s'g} ;b:on] lgDg sfdsf/afxL u/]sf]
kfOPdf To:tf] ;b:onfO{ ;ldltsf] s'n ;b:o ;ª\Vofsf] ax'dtn] lgisf;g ug{ ;Sg] 5—#
-s_ ;+:yfsf] p2]Zo ljk/Lt x'g] u/L hfgfhfgL s'g} sfo{ u/]df, jf
-v_ ;+:yfsf] cfly{s cj:yf sdhf]/ x'g] sfd u/]df, jf
-u_ ;+:yfsf] /sd lxgfldgf u/]df, jf
-3_ ;+:yfsf] lxtlj?4 s'g} sfo{ u/]sf] 7x/]df, jf
-ª_ o; ljlgoddf ePsf Joj:yf / ljlgodsf] p2]Zolj?4 sfo{ u/]df .
t/ lgisf;g ug'{cl3 ;ldltn] ;DalGwt ;b:onfO{ cfk"mnfO{ nfu]sf] cf/f]k;DaGwdf :ki6Ls/0f
lbg / cf/f]ksf] v08g ug{ Pj+ cfjZos k|df0f sfuhft cflb k|:t't ug{ sDtLdf #%
lbgsf] ;"rgf;lxt df}sf lbg'kb{5 . 5fgljgsf] qmddf ;ldltsf] s'n ;b:o ;Vofsf] sDtLdf
b'O{ltxfO ax'dtsf] lg0f{on] ;DalGwt ;b:onfO{ lgnDag u/L ;+:yfaf6 s'g} vf; ;]jf jf
;'ljwf pknAw ug{ gkfpg] u/L a9Ldf Ps jif{sf] nflu aGb]h nufpg ;Sg] 5 . ;ldltsf]
lg0f{odf lrQ ga'´g] ;b:on] cfufdL x'g] ;fwf/0f ;efdf k'g/fj]bg k]; ug{ ;Sg] 5 .
o;;DaGwdf ;fwf/0f ;efsf] ax'dtn] u/]sf] lg0f{o clGtd x'g] 5 .

kl/R5]b— $
!$= sf]ifsf] Joj:yf
!= ;+:yfsf] sf]if b]xfoadf]lhdsf ;|f]tx¿af6 v8f ul/g] 5—
-s_ z]o/ laqmLaf6 k|fKt /sd,
-v_ k|j]z z'Ns,
-u_ ljQLo lgsfoaf6 k|fKt x'g] C0f,
-3_ ;b:o / cGo ;|f]taf6 k|fKt x'g] C0f,
-ª_ sf/f]af/af6 k|fKt x'g] art,
-r_ bfgbftJo
-5_ g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/ tyf :yfgLo txaf6 k|fKt cg'bfg /sd, #
-h_ ljb]zL ;/sf/ tyf cGt/f{li6«o ;ª\3÷;+:yfaf6 k|fKt /sd,
-´_ cGo ljljw ;|f]taf6 k|fKt /sd .
@= ;+:yfn] ljb]zL ;/sf/ tyf cGt/f{li6«o ;ª\3÷;+:yfaf6 C0f tyf cg'bfg /sd k|fKt
ug'{cl3 g]kfn ;/sf/sf] k"j{:jLs[lt lng'kg]{ 5 .*
#= pkljlgod -!_ adf]lhd ;+:yfnfO{ k|fKt x'g] ;a} /sd ;ldltn] tf]s]sf] s'g} a}ª\sdf
;+:yfsf] gfddf vftf vf]nL hDdf ul/g]5 .
$= pkljlgod -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] vftfsf] ;~rfng ;ldltn] tf]s]sf] JolQm / k|d'v
sfo{sf/L clws[tsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
!%= z]o/ k'FhL
!= o; ;+:yfsf] clws[t k'FhL cfjZostf cg';f/ ;do ;dodf ;fwf/0f ;efn] tf]s]
adf]lhd x'g] 5 .
@= k|ltz]o/ d"No ?= !)) .– -Ps ;o_ x'g]5 .
* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t
6
#= z]o/ afktsf] k"/f /sd ;b:otfsf] nflu lbPsf] lgj]bg :jLs[t x'gf ;fy ltg'{kg]{ 5 .
$= s'g} klg JolQmn] s'n z]o/ k'FhLsf] @) k|ltzteGbf a9L z]o/ vl/b ug{ ;Sg] 5}g
t/ of] aGb]h g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/, :yfgLo tx / g]kfn ;/sf/, k|b]z
;/sf/ tyf :yfgLo txsf]] :jfldTjdf /x]sf] ;+:yf jf lgsfonfO{ nfu" x'g] 5}}g . #

!^= z]o/ k|df0fkq


;b:ox¿n] sa'n u/]sf] z]o/sf] ;Dk"0f{ /sd r'Qmf ePkl5 vl/b u/]sf] z]o/ ;ª\Vof / d"No
pNn]v u/L ;+:yfsf] 5fk nfu]sf] cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf z]o/ k|df0fkq lbOg] 5 .
z]o/ k|df0fkq x/fP jf RofltP jf gfl;Pdf ?= !)) .– -Ps ;o_ lnO{ csf]{ k|df0fkq
lbOg] 5 .

!&= z]o/ x:tfGt/0f, z]o/ /sd lkmtf{


!= s'g} ;b:on] cfk"mn] lnPsf] cf+lzs jf k"/} z]o/ x:tfGt/0f ug{ rfx]df ;+:yfsf] ;b:o
aGg of]Uotf k'u]sf s'g} JolQmnfO{ x:tfGt/0f ug{ ;Sg]5 . t/ o:tf] x:tfGt/0f
;ldltn] :jLs[t u/]kl5 dfq dfGo x'g]5 .
@= s'g} ;b:osf] /fhLgfdf :jLs[t ePdf jf ljlgoddf Joj:yf eP cg';f/ lgisfl;t eO{
;b:otf sfod g/x]df o:tf ;b:ox¿sf] z]o/sf] /sd ;f] cfly{s jif{sf] lx;fasf]
n]vfk/LIf0f kZrft\sf] gfkmf–gf]S;fgsf] lx;fa cg'¿k lghn] a]xf]g'{kg]{ bfloTj jf kfpg]
nfe lx;fa u/L lkmtf{ ul/g]5 . t/ ;b:otf k|fKt u/]sf] Ps jif{ gx'Fb} ;b:otf
cGTo ePsf ;b:ox¿sf] z]o/sf] /sd lkmtf{ x'g] 5}g / o:tf] ;b:osf] z]o/ lghn]
OR5fPsf] JolQmnfO{ x:tfGt/0f dfq ug{ ;lsg] 5 .

kl/R5]b— %
bfloTj
!*= bfloTj ;Lldt
cfk"mn] lnPsf] z]o/;Dd dfq ;b:ox¿sf] bfloTj ;Lldt x'g]5 .

!(= xsjfnfsf] dgf]gog


!= s'g} klg ;b:on] cfˆgf] z]ifkl5 xsjfnf dgf]gLt ug{ ;Sg] 5 . xsjfnf dgf]gLt
ubf{ sDtLdf b'O{ hgf ;fIfLsf] /f]xa/df lnvt tof/ u/L ug'{kg]{ 5 / To:tf] lnvtdf
dgf]gLt ug]{ ;b:o / ;fIfLx¿n] ;xL5fk ;d]t u/]sf] x'g'kg]{ 5 .
@= xsjfnf dgf]gLt ug]{ ;b:on] PseGbf a9L z]o/ glnPsf] cj:yfdf Pp6f JolQmnfO{
dfq xsjfnf dgf]gLt ug{ ;Sg]5 .
#= PseGbf a9L JolQmx¿nfO{ xsjfnf dgf]gLt u/]sf]df To:tf k|To]s JolQmnfO{
x:tfGt/0f x'g] z]o/ / xssf] bfdf;fxL :ki6¿kn] lnvtdf v'nfpg'kg]{ 5 .

# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

7
@)= xsbfaL jf gfd;f/L
!= s'g} ;b:osf] d[To' ePdf lghsf] gfddf /x]sf] z]o/ / ;+:yfaf6 lghnfO{ k|fKt x'g] xs
lghn] ljlgod !( adf]lhd dgf]gLt u/]sf] s'g} xsjfnf eP ;f] xsjfnf / To:tf]
xsjfnf geP k|rlnt sfg'gadf]lhdsf] xsjfnfsf] gfddf gfd;f/L ul/g] 5 .
t/ To:tf] xsjfnfdf ;b:otf k|fKt ug{sf nflu ljlgoddf tf]lsPsf] of]Uotf gePdf,
;b:osf] d[To' ePsf] ldltn] ^ dlxgfleq ;b:otfsf nflu of]Uo c¿ s'g} xsjfnfsf]
gfddf gfd;f/L ul/kfpmF egL b/vf:t lbg ;Sg] 5 / To:tf]df ;f] xsjfnfsf] gfddf
/Lt k'¥ofO{ gfd;f/L ul/g] 5 .
@= pkljlgod -!_ adf]lhd d[t ;b:osf] xs xsjfnfn] gfd;f/L u/fO{ lng grfx]df lghn]
kfpg] z]o/ /sd To:tf] xsjfnfnfO{ lkmtf{ lbOg] 5 .
#= pkljlgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg d[t ;b:osf] xsjfnf
gfafns /x]5 jf lghsf] dfgl;s ;Gt'ng 7Ls /x]g 5 eg] d[t ;b:on] kfpg] z]o/
/sd sDtLdf b'O{ hgf ;fIfLsf] /f]xa/df To:tf] xsjfnfsf] ;+/IfsnfO{ lkmtf{ lbOg]5 .

kl/R5]b— ^
;fwf/0f ;ef
@!= jflif{s ;fwf/0f ;ef
!= ;+:yfsf] z]o/ vl/b ug]{ ;Dk"0f{ ;b:ox¿sf] Ps ;fwf/0f ;ef x'g] 5 .
@= k|To]s cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ldltn] ^ dlxgfleq jflif{s ;fwf/0f ;ef af]nfpg'kg]{ 5
.
#= pkljlgod -@_ adf]lhd jflif{s ;fwf/0f ;ef gaf]nfOPsf] cj:yfdf s'g} ;b:on] To:tf]
;ef af]nfpg /lh:6«f/ ;dIf lgj]bg lbPdf jf To:tf] lgj]bg glbPdf klg pkljlgod -
@_ df tf]lsPsf] Dofb ;dfKt ePsf] ldltn] #% lbgleq /lh:6«f/n] jf lghn] tf]s]sf]
JolQmn] To:tf] ;ef af]nfpg ;Sg] 5 .
$= pkljlgod -@_ / -#_ adf]lhd jflif{s ;fwf/0f ;ef af]nfpFbf ;ef x'g] :yfg, ldlt /
;do v'nfO{ !% lbgcufj} ;DalGwt ;b:ox¿nfO{ ;"rgf lbg'kg]{ 5 .
%= ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efsf] nflu u0fk'/s ;+Vof tTsfn sfod /x]sf] ;b:o ;+Vofsf]
sDtLdf %! k|ltzt x'g]5 . #
^= ljlgod ;+zf]wg ug{ a:g] ;fwf/0f ;efsf] u0fk"/s ;ª\Vof s'n ;b:o ;ª\Vofsf] %!
k|ltzt x'g'kg]{ 5 .
&= pkljlgod -%_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;ef ;~rfngsf] nflu klxnf]k6s
u0fk"/s ;ª\Vof gk'uL bf];|f]k6s ;ef af]nfpg k/]sf] cj:yfdf sDtLdf & lbgsf] csf]{
;"rgf lbg'kg]{ 5 / To;/L bf];|f] k6s af]nfOPsf] ;efsf] u0fk"/s ;ª\Vof s'n
;b:o;ª\Vofsf] !% k|ltzt jf !! hgfdWo] h'g a9L x'G5 ;f]xL x'g] 5 .
*= jflif{s ;fwf/0f ;efsf] ;efkltTj ;ldltsf] cWoIfn] ug]{ 5 / cWoIfsf] cg'kl:yltdf
pkl:yt ;b:ox¿n] cfk"m dWo]af6 5fg]sf] ;b:on] ;efsf] ;efkltTj ug]{5 .
(= jflif{s ;fwf/0f ;efdf 5nkmn ul/g] ;a} ljifox¿ k|:tfjsf] ¿kdf k]; ug'{kg]{ 5 /
To:tf] k|:tfj ;efdf pkl:yt ;b:ox¿n] …Ps JolQm Ps dtÚ sf] cfwf/df lbPsf] dtsf]
ax'dtaf6 kfl/t x'g]5 . dt a/fa/ ePdf ;efkltn] lg0ff{os dt lbg] 5 .

# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t


8
@@= ljz]if ;fwf/0f ;ef
!= b]xfo adf]lhdsf] cj:yfdf !% lbg cufj} lnlvt ;"rgf lbO{ ;ldltn] ljz]if ;fwf/0f
;ef af]nfpg ;Sg]5—
-s_ ;+:yfsf] lx;fa lstfa hfFr ubf{ s'g} sf/0fn] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg cfjZos
b]v]df To;sf] sf/0f ;d]t vf]nL n]vfk/LIfsn] ;ldlt;dIf lnlvt cg'/f]w u/]df, jf
-v_ o; ljlgod adf]lhd u7g ePsf] n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltn] s'g} ljz]if sfdsf] nflu
ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg cfjZos b]v]df, To;sf] sf/0f;d]t vf]nL ;ldlt;dIf
lnlvt cg'/f]w u/]df, jf*
-u_ s'g} ;~rfnsn] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg cfjZos 5 egL sf/0f vf]nL
;ldlt;dIf k]; u/]sf] k|:tfj ;ldltåf/f kfl/t ePdf, jf
-3_ ;+:yfsf] s'n ;b:o ;ª\Vofsf] sDtLdf b; k|ltzt jf b; hgfdWo] h'g a9L x'G5
Tolt ;b:on] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg'kg]{ sf/0f v'nfO{ lgj]bg lbPdf .
@= ljz]if ;fwf/0f ;efsf] u0fk"/s ;ª\Vof s'n ;b:o ;ª\Vofsf] !% k|ltzt jf !!
hgfdf h'g a9L x'G5 ;f]xL x'g]5 .
#= ljz]if ;fwf/0f ;efsf] ;efkltTj ;ldltsf] cWoIfn] ug]{5 / cWoIfsf] cg'kl:yltdf
pkl:yt ;b:ox¿n] cfk"mdWo]af6 5fg]sf] ;b:on] ;efsf] ;efkltTj ug]{5 .
$= ljz]if ;fwf/0f ;efdf k]; ul/g] ;a} ljifox¿ k|:tfjsf] ¿kdf k]; ug'{kg]{ 5 /
To:tf] k|:tfj ;efdf pkl:yt ;b:ox¿n] …Ps JolQm Ps dtÚ sf] cfwf/df lbPsf]
dtsf] ax'dtaf6 lg0f{o ul/g] 5 . dt a/fa/ ePdf ;efkltn] lg0ff{os dt lbg]
5 .

@#= ;fwf/0f ;efsf] sfd, st{Jo / clwsf/


!= ;fwf/0f ;efsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g5] —
-s_ ;~rfns ;ldltn] tof/ u/L k]; u/]sf] jf;nft ;lxtsf] k|ltj]bg 5nkmn u/L
:jLs[t ug]{ / sfo{qmd cg';f/ k|ult eP–gePsf] ;dLIff u/L cfjZos eP lgb]{zg
;d]t lbg],
-v_ o; ljlgodadf]lhd ;~rfns ;ldltsf ;b:ox¿sf] / n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf]
;+of]hs / ;b:ox¿sf] lgjf{rg ug]{ jf P]g, lgodfjnL cg'¿k lghx¿nfO{ x6fpg],*
-u_ P]g, lgodfjnL Pj+ ljlgod cg';f/ ;ldltsf] l;kmfl/;df nfef+z ljt/0f ug]{ /
sd{rf/Lx¿nfO{ af]g; lbg :jLs[lt lbg],
-3_ clws[t k'FhL tf]Sg],
-ª_ P]g, lgodfjnLsf] kl/lwleq /xL ljlgod agfpg] tyf ;+zf]wg ug]{,
-r_ lx;fa lstfa / ldgfxf ;DaGwdf ;ldltåf/f k|:t't k|:tfj pk/ lg0f{o lbg],
-5_ ;b:o lgisf;g jf ;+:yfsf] ;b:otf glbg] ;DaGwdf ;ldltn] u/]sf] lg0f{ o pk/ ljrf/
u/L k'gM lg0f{o ug]{,
-h_ cWoIfn] k|:t't u/]sf] ljifodfly 5nkmn u/L lg0f{o ug]{,
-em_ n]vfk/LIfssf] lgo'lQm u/L lghsf] kfl/>lds Pj+ ;'ljwf tf]Sg] ljifodf lg0f{o lbg] jf
lg0f{o ug]{ clwsf/ ;ldltnfO{ lbg],
-`_ P]g, lgodfjnLsf] kl/lwleq /xL ;+:yfsf] ljefhg jf cGo ;+:yf jf ;ª\3;Fu
PsLs/0f jf lj36g;DaGwL lg0f{o ug]{,
* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
9
-6_ z]o/sf] d"No 36fpg] jf a9fpg],
-7_ ;+:yfsf] sfo{ ;'rf? ¿kn] ;~rfng ug{ cfjZos kg]{ ljlgodcGtu{tsf] clwsf/
;ldltnfO{ k|Tofof]hg ug]{,
-8_ ;+:yfn] lnglbg ;Sg] clwstd C0f / w/f}6L jf lwtf]sf] ;Ldf tf]Sg],
-9_ n]vfk/LIfsåf/f k|:t't jflif{s lx;fa hfFr k|ltj]bg :jLs[t ug]{ jf csf]{ n]vf
k/LIfsåf/f hfFra'em jf k'gM lx;fahfFr u/fpg],
-0f_ ;~rfns ;ldlt / n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltaf6 k|:t't k|ltj]bgpk/ 5nkmn u/L
cg'df]bg ug]{ jf lgb]{zg lbg],*
-t_ P]g, lgodfjnL Pj+ ljlgodsf] cwLgdf /xL cGo cfjZosLo sfo{x¿ ug]{, u/fpg] .
@= ;fwf/0f ;efsf] lg0f{ox¿sf] clen]v cWoIfåf/f k|dfl0ft u/fO{ ;'/lIft /fVg'kg]{ 5 .
kl/R5]b— &
;~rfns ;ldlt
@$= ;~rfns ;ldltsf] u7g M –
!_ ;+:yf ;~rfngsf nflu b]xfo adf]lhdsf] Ps ;~rfns ;ldlt /xg]5 M– #
-s_ ;fwf/0f ;efaf6 lgjf{lrt JolQm — cWoIf #
-v_ ;x;lrj, dGqfno — ;b:o #
-u_ ;x;lrj, cy{ dGqfno — ;b:o #
-3_ ;DalGwt ljifout dGqfnosf] ;x;lrj – ;b:o #
-ª_ g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] Ps JolQm – ;b:o #
-r_ /fli6«o ;xsf/L ljsf; af]8{sf] k|ltlglw jf ;+:yfsf] z]o/ vl/b u/]sf :yfgLo
txx?dWo]af6 Ps hgf k|d'v k|zf;sLo clws[t jf lghn] tf]s]sf] sDtLdf
/fhkqflÍt l4lto >]0fLsf] clws[t k|ltlglw – ;b:o #
-5_ ;fwf/0f ;efaf6 lgjf{lrt sDtLdf ! hgf dlxnf ;lxt tLg hgf – ;b:o #
@= lgjf{lrt tyf dgf]gLt ;~rfnssf] kbfjlw $ -rf/_ jif{sf] x'g] 5 . *
#= lgjf{lrt ;~rfnsx¿sf] sfof{jlw ;dfKt ePkl5 P]gadf]lhd tf]lsPsf] cjlwleq
;~rfnsx¿sf] lgjf{rg ug'{kg]{ 5 .
$= pkljlgod -#_ adf]lhdsf] ;doleq ;ldltn] lgjf{rg gu/fPdf s'g} klg ;b:on]
;f]sf] hfgsf/L /lh:6«f/nfO{ u/fpg ;Sg]5 .
%= pkljlgod -$_ adf]lhdsf] hfgsf/L k|fKt ePdf ;~rfnssf] sfof{jlw ;dfKt ePsf]
ldltn] ^ dlxgfleq /lh:6«f/n] ;~rfnssf] lgjf{rg u/fpg'kg]{ 5 . *
^= pkljlgod -#_ jf -$_ adf]lhd gofF ;~rfnssf] lgjf{rg geP;Dd jf of] ljlgod
adf]lhd ;~rfns ;ldltsf] lgjf{rg geP;Ddsf] nflu of] ljlgod nfu" x'Fbfsf] avt /x]sf]
;flass} ;~rfns ;ldltn] ljlgoddf Joj:yf ePadf]lhd sfo{;~rfng ug{ ;Sg]5 .
&= ;+:yfsf] k|d'v sfo{sf/L clws[tn] pkljlgod -!_ adf]lhdsf] ;~rfns ;ldltsf]
;lrjsf] sfo{ ug]{5 . **

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


** ;ftf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
10
@%= ;~rfns ;ldltsf] lgjf{rg
!= dgf]gLt jf kb]g x'g]afx]ssf ;ldltsf ;b:ox¿sf] lgjf{rg ;fwf/0f ;efaf6 …Ps
JolQm Ps dtÚ sf] cfwf/df uf]Ko dtbfgåf/f x'g] 5 . *
@= ;~rfnssf] lgjf{rg ;ldltn] tf]lsPsf] lgjf{rg ;ldltåf/f x'g]5 .
#= lgjf{rgsf nflu ;ldltn] cfjZos lgjf{rg lgb]{lzsf agfpg ;Sg]5 .

@^= ;~rfns ;ldltsf] ;b:o kbdf pDd]bjf/ x'g g;Sg] cj:yf


-!_ b]xfosf] cj:yfdf ;ldltsf] s'g} klg ;b:o ;~rfnssf] kbdf lgjf{lrt jf dgf]gLt
x'g ;Sg] 5}g—
-s_ ;b:osf] xsdf @% jif{ pd]/ k"/f gePsf],
-v_ duh 7Ls gePsf],
-u_ 6f6 kN6]sf],
-3_ ;+:yfsf] afFsL aSof}tf /x]sf],
-ª_ ;+:yfsf] ;DklQ lxgfldgf u/]sf],
-r_ tf]lsPsf] k"/} z]o/ /sd r'Qmf gu/]sf],
-5_ ;+:yfsf] 7]Ssfk§f jf s'g} sf/f]af/df lghL :jfy{ ePsf],
-h_ g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L cleof]udf cbfntaf6 bf]ifL k|dfl0ft ePsf],
-em_ ;+:yfsf] clxt x'g] s'g} sfd u/]sf] k|dfl0ft ePsf],
-`_ ;+:yfsf] ljlgod af/Daf/ pNnª\3g u/]sf],
-6_ P]g, lgodfjnL Pj+ ljlgoddf pNn]v ePadf]lhd ;~rfns kbdf lgjf{lrt jf
dgf]gog x'g g;Sg] cj:yf ePsf], *
-7_ o; ;+:yfsf] z]o/ vl/b u/L ;+:yfsf] ;b:o k|fKt u/]sf g]kfn ;/sf/, k|b]z ;/sf/,
:yflgo tx jf tyf ;f] cGto{tsf lgsfox? / kb]g tyf dgf]lgtsf] xsdf of]
Joa:yf nfu' x'g] 5}g . #

@&= ;~rfns ;ldltsf] kbdf axfn /xg g;Sg] cj:yf


!= b]xfosf] cj:yfdf ;ldltsf] s'g} kbflwsf/L ;~rfnssf] kbdf axfn /xg ;Sg] 5}g—
-s_ ljlgod -@^_ adf]lhd ;~rfnssf] kbdf lgjf{rg jf dgf]gog x'g g;Sg] cj:yf
ePdf, *
-v_ lgjf{lrt ;~rfnssf] xsdf ;~rfnsn] cWoIf ;dIf lnlvt /fhLgfdf k]; u/L
:jLs[t ePdf,
-u_ lgjf{lrt ;~rfnsx¿nfO{ ;fwf/0f ;efsf] ax'dtn] dgfl;a sf/0f b]vfO{ x6fpg] lg0f{o
u/]df,
-3_ d[To' ePdf,
-ª_ lagf;"rgf tLg k6s;Dd ;ldltsf] lgoldt a}7sdf cg'kl:yt /x]df,
-r_ ;+:yfut ¿kdf k|ltlglwTj ug]{ ;~rfnssf] xsdf lghx¿n] k|ltlglwTj u/]sf] ;+:yfn]
lghnfO{ x6fPdf .

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

11
-5_ o; lalgodsf] k|lts'n x'g] sfo{ u/] u/fPdf jf ;+:yfsf] lxt lj?4 s'g} klg ;+rf/
dfWoddf cleJolQm lbPdf, lbg nufPdf jf kbdf axfnL /xFbfsf] avt ;+:yfsf la?4
s'g} klg lgsfodf ph'/L u/]df, ug{ nufPdf ##
-h_ ;+:yfsf] lxt la?4 cGo sfd sf/afxL u/]sf] kfOPdf . ##
-`_ P]gdf plNnlvt cGo ca:yf laBdfg ePdf ##
-5_ o; ljlgodsf] k|lts'n x'g] sfo{ u/] u/fPdf jf ;+:yfsf] lxt lj?4 s'g} klg ;~rf/
dfWoddf cleJolQm lbPdf, lbg nufPdf jf kbdf jxfnL /x+bfsf avt ;+:yfsf lj?4
s'g} klg lgsfodf ph'/ u/]df, ug{ nufPdf, #
-h_ ;+:yfsf] lxt lj?4 cgo sfd sf/jflx u/]sf] kfO{Pdf, #

@*= ;~rfns ;ldltsf] a}7s


b]xfosf] k|lqmofcg';f/ ;ldltsf] a}7s x'g] 5—
-s_ ;ldltsf] a}7s cfjZostf cg';f/ cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, :yfg / ;dodf a:g]5 .
t/ b'O{ a}7s ljrsf] cjlw k}+tfln; lbgeGbf al9 x'g' x'+b}g . ##
-v_ ;ldltsf] a}7ssf nflu u0fk"/s ;ª\Vof sDtLdf %! k|ltzt x'g'kg]{ 5 .
-u_ ;ldltsf] a}7sdf ax'dtsf] lg0f{o dfGo x'g] 5, t/ dt a/fa/ ePdf cWoIftf ug]{
JolQmn] lg0ff{os dt lbg] 5 .
-3_ ;ldltsf] a}7sdf ePsf lg0f{ox¿ 5'§} lg0f{o lstfa -dfOGo'6 a's_ df n]vL
cWoIfåf/f k|dfl0ft u/fO{ /fVg'kg]{ 5 .
-ª_ ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ;ldltsf] cWoIfn] ug]{ 5 / cWoIfsf] cg'kl:yltdf
pkl:yt ;~rfnsx¿ dWo]af6 5flgPsf] ;~rfnsn] a}7ssf] cWoIftf ug]{ 5 .
-r_ ;ldltsf ;b:odWo] PsltxfO ;b:ox¿n] lnlvt cg'/f]w u/]df cWoIfn] PsxKtfsf] k"j{
;"rgf lbO{ cfsl:ds a}7s af]nfpg ;S5 .

@(= ;~rfns ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/


;~rfns ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g5] —
-s_ ;+:yfsf] jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 th'{df ug]{,
-v_ ;fwf/0f ;ef af]nfpg] Pj+ ;fwf/0f ;efsf] lg0f{o / lgb]{zg sfof{Gjog ug]{,
-u_ ;+:yfsf] sfo{k|ultsf] d"NofÍg ug]{ / kl/cfPsf ;d:of ;dfwfg ug]{,
-3_ cfDbfgL–vr{sf] lx;fa / sfuhkqx¿ 7Ls tyf b'?:t /fVg nufpg],
-ª_ z]o/ p7fpg] Pj+ z]o/sf] gfd;f/L ug]{,
-r_ ;ldltsf kbflwsf/Lx¿sf] ljlgod @&=! -v_ adf]lhd /fhLgfdf :jLs[t ug]{,

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


** ;ftf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
## !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

12
-5_ sd{rf/Lx¿sf] bIftf Pj+ ;Lk ljsf; ug{ ljleGg tflnd ;~rfng ug]{–u/fpg],
-h_ lx;fa hfFrdf n]vfk/LIfsn] b]vfPsf s'/fx¿;d]t ljrf/ u/L cfˆgf] /fo 7x/;fy
;fwf/0f ;efdf k]; ug]{,
-em_ ;+:yfsf] sf/f]af/ jflif{s sfo{qmd tyf ah]6leq /xL ug]{, b/efp tf]Sg] / o:tf]
sf/f]af/ rnfpg cfjZos sf/afxL ug]{,
-`_ ;+:yfsf] b}lgs sfo{;~rfng ug{ sd{rf/L lgo'lQm ug]{, zfvf, pkzfvf, sfof{nosf]
:yfkgf ug]{ / sd{rf/L ;]jf;t{, kbf]Gglt, lgnDag, avf{:t tyf ;]jf / ;hfo;DaGwL
sd{rf/L k|zf;g, cfly{s sf/f]af/ ;~rfng ug{ cfly{s k|zf;g tyf cGo cfjZos
lgodfjnL, sfo{lawL th'{df u/L tyf cfjZostfcg'¿k ;+zf]wg u/L ;fwf/0f ;ef
;dIf k]z ug{]{, #
-6_ n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] k|ltj]bgdf b]vfOPsf] s}lkmot ;'wf/ ug]{–u/fpg], *
-7_ 7]Ssf lng], lbg], shf{ lng] / cGo e}k/L cfpg] sfd ug]{,
-8_ n]vfk/LIfsn] b]vfPsf] s}lkmot tyf a]?h' c;'nL ug]{ tyf lgoldt ug]{–u/fpg],
-9_ ;+:yfsf] tkm{af6 rn–crn ;DklQ vl/b–laqmL ug]{,
-0f_ ;+:yfsf] lx;falstfa ;b:ox¿n] sfof{no ;doleq x]g{ rfx]df b]vfpg],
-t_ ;+:yfsf] sfo{qmd ;'rf? ¿kn] ;~rfng ug{, u/fpg cfjZostf cg';f/ ljleGg
pk;ldlt / ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug]{,
-y_ ;~rfns ;ldltn] cfˆgf] s'g} clwsf/ k|of]u ug]{ u/L cWoIf jf k|d'v sfo{sf/L
clws[t jf pk;ldltnfO{ tf]Sg ;Sg] 5,
-b_ ;+:yfsf] lj?4 cbfnt jf cGo lgsfodf k/]sf] ph'/L, gfln; jf xsbfaLsf] ;DaGwdf
;+:yfsf] tkm{af6 sfg'gL k|lt/Iff ug]{ jf ldnfkq ug]{ tyf ;+:yfsf] tkm{af6 s;}sf]
lj?4 o:tf] xsbfaLsf] ;DaGwdf ph'/ ug]{, ldnfkq ug]{ jf bfaL kl/Tofu ug]{
u/fpg],
-w_ ;+:yfsf] afFsL aSof}tf P]g, lgodfjnLcg';f/ u/L c;'nL ug]{–u/fpg],
-g_ P]g, lgodfjnL / ljlgodcg';f/ cGo cfjZos sfo{x¿ ug]{,
-k_ ;+:yfsf] p2]Zo tyf sfo{cg'¿k ;+:yfsf] lxtdf pBdL JolQm, pBf]u, ;ª\3, ;+:yf,
g]kfn ;/sf/ jf cGo /fli6«o tyf cGt/f{li6«o lgsfox¿;Fu ldnL ;+o'Qm nufgLdf
pBf]u Joj;fo cflb ;~rfng ug{ cfjZos lg0f{o ug]{ . *
km_ P]g,lgodn] tf]s]sf] cGo sfo{x? ug{] u/fpg] . #

#)= cWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/


cWoIfsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g] 5—
-s_ ;ldltsf] a}7s tyf ;fwf/0f ;efsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{,
-v_ ;+:yfsf] :jLs[t jflif{s sfo{qmd tyf lg0f{o / ;ldltsf lg0f{ox¿ sfof{Gjog ug]{–
u/fpg],
-u_ ;+:yfsf] sfd sf/afxL pk/ k|d'v sfo{sf/L clws[tnfO{ cfjZostf cg';f/ lgb]{zg
lbg],

* bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t


# !#cf+} ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

13
-3_ ;+:yfsf] p2]Zo k|flKtsf] nflu cfOk/]sf h?/L sfo{sf] l;nl;nfdf ;ldltsf] a}7s
ga;]sf] cj:yfdf tTsfn ;ldltsf] tkm{af6 lg0f{o ug]{ / tTkZrft\ a:g] ;ldltsf]
a}7sdf k]; u/L cg'df]bg u/fpg],
-ª_ ;+:yfnfO{ cfTdlge{/ / :jrflnt agfpgsf nflu gofF ;DefJo sfo{qmd / cfDbfgL x'g]
;|f]tsf] vf]hL tyf df}h'bf ;fwgsf] kl/rfngsf nflu lqmofzLn /xg],
-r_ k|d'v sfo{sf/L clws[tnfO{ ;fwf/0f ;ef / ;~rfns ;ldltsf] a}7s af]nfpg cfb]z lbg],
-5_ ;+:yfsf] rn–crn ;DklQsf] /]vb]v, ;+/If0f, lgoGq0f ug]{–u/fpg],
-h_ ;~rfns ;ldltsf] lg0f{o k|dfl0ft ug]{,
-em_ ;+:yfsf] s'g} sf/afxLsf ;DaGwdf cfjZostfcg';f/ hfFra'em Pj+ lg/LIf0f ug]{–u/fpg]
tyf cfjZos lgb]{zg lbg],
-`_ P]g, lgodfjnL Pj+ ljlgodadf]lhd ;+:yfsf] p2]Zo k|flKtsf nflu cfjZosLo cGo
ljljw sfo{x¿ ug]{ .

#!= pk;ldltsf] u7g


!= ;+:yfsf] sfo{;DkfbgnfO{ ;/n / k|efjsf/L agfpg ;ldltn] cfjZostfcg';f/
;do;dodf ljleGg pk;ldlt tyf ljz]if ;ldlt u7g ug{ ;Sg] 5 .
@= pkljlgod -!_ df ul7t pk;ldltdf ljifo ljz]if1 / Jofjxfl/s 1fg ePsf
JolQmx¿ /xg] 5g\ .
#= pkljlgod -!_ adf]lhd ul7t pk;ldltsf] sfof{jlw, sfd, st{Jo / clwsf/ ;ldltn]
lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g] 5 .
$= ljz]if sfdsf nflu ul7t pk;ldltn] lgwf{l/t ;dodf sfo{ ;DkGg u/L ;ldlt;dIf
k|ltj]bg lbg'kg]{ 5 .
kl/R5]b—*
n]vf ;'kl/j]If0f ;ldlt *
#@= n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] u7g*
!= ;+:yfsf] cfGtl/s n]vfk/LIf0f u/L n]vf cBfjlws u/fpg tyf ;+:yfsf] rn–crn
;DklQ / sfo{sf] lgoldt lg/LIf0f u/L l;kmfl/;;lxt k|ltj]bg k]; ug{ Ps hgf
;+of]hs;lxt # hgfsf] ;b:o ePsf] Ps n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] Joj:yf ul/g] 5 . *
@= n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] ;+of]hs / b'O{ hgf ;b:osf] lgjf{rg z]o/ ;b:o dWo]af6
;fwf/0f ;efn] ljlgod @% sf] k|lqmof cg'¿k ug]{5 . *
#= vf/]h . **
$= n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] ;b:odf lgjf{lrt tyf dgf]gLt x'g ljlgodsf] @^ sf]
cj:yf gePsf] / kbdf axfn /xgsf] nflu ljlgodsf] @& sf] cj:yf gePsf]
x'g'kg]{5 . *
%= ljlgod @$ sf] pkljlgod % / ^ n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] xsdf klg nfu" x'g]5.*
^= n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] ;+of]hs tyf ;b:ox¿ ;~rfns ;ldltsf ;b:o;/x x'g]5 .*
&= lgjf{lrt n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] kbfjwL $ -rf/_ jif{sf] x'g]5 **

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


** ;ftf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt

14
-*_ Pp6} kl/jf/sf] Ps eGbf a9L JolQm Ps} calwdf ;+:yfsf] ;+rfns jf n]vf ;'kl/a]If0f
;ldltsf] ;+of]hs jf ;b:o kbdf pDd]baf/ aGg / lgjf{lrt x'g ;Sg] 5}g . # #
-(_ n]vf ;'kl/a]If0f ;ldltsf] ;+of]hs jf ;b:o ;+:yfsf] cfly{s tyf b}lgs k|zf;lgs
sfo{df ;xefuL x'g kfpg] 5}g . # #

##= n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/*


n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g] 5—*
!= ;+:yfsf] ;|]:tf tyf n]vfsf] cfjlws ¿kdf cfGtl/s n]vfk/LIf0f ug]{ .
@= cfGtl/s n]vfk/LIf0faf6 b]lvPsf] clgoldttf, a]?h" / s}lkmotnfO{ ;'wf/ ug]{–
u/fpg] .
#= ;+:yfsf] s]Gb|Lo sfof{no, zfvf, pkzfvfsf] lgoldt lg/LIf0f u/L ;f]sf] k|ltj]bg /fo
l;kmfl/;;lxt ;~rfns ;ldltdf k]; ug]{ .
$= ;+:yfsf] rn–crn ;DklQsf] lgoldt lg/LIf0f u/L clen]v cBfjlws ug]{ .
%= lg/LIf0fsf cj;/df b]lvPsf s}lkmotx¿ ;'wf/ eP–gePsf] cg'udg ug]{ .
^= clGtd n]vfk/LIf0faf6 b]vfOPsf s}lkmot ;'wf/ eP–gePsf] cg'udg ug]{ .
&= ;+:yfn] kfpg'kg]{ /sd, k]:sL /sd / a]?h" /sd c;'npk/ ug]{–u/fpg] .
*= lg/LIf0f tyf n]vf;DaGwL k|ltj]bg l;kmfl/;;lxt ;fwf/0f ;efdf k]; ug]{ .
(= ;fwf/0f ;efn] lbPsf] cGo lgb]{zg lg0f{osf] kfngf ug]{ .
!)= P]g, lgodn] tf]s]sf] cGo sfo{ ug{] u/fpg] . # #

kl/R5]b—(
Joj:yfkg
#$= sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf
!= ;+:yfsf] b}lgs sfo{ ;~rfng ug{ cfjZos kg]{ hgzlQmsf] lgo'lQm ;dfj]zL
l;4fGtnfO{ ;d]t Wofg lbO{ sd{rf/L k|zf;g lgodfjlnsf] clwgdf /lx ul/g]5 . #
@= pkljlgod -!_ adf]lhd lgo'Qm sd{rf/Lsf] ;]jf, zt{ / ;'ljwf ;DalGw Joj:yf
;+:yfsf] sd{rf/L k|zf;g lgodfjlndf Joj:yf eP adf]lhd x'g]5 . #
#%= k|d'v sfo{sf/L clws[t ;DalGw Joj:yf M
!= ;+:yfsf] b}lgs k|zf;g ;~rfng ug{ ;ldltn] pkljlgod -@_ adf]lhdsf] pk;ldltsf]
l;kmfl/;df Ps k|d'v sfo{sf/L clws[t lgo'Qm ug{ ;Sg]5 . #
@= k|d'v sfo{sf/L clws[tsf] lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ug{ ;ldltn] b]xfo adf]lhdsf] Ps
pk;ldlt u7g ug]{5 M#
s_ ;+rfns ;ldltsf] cWoIf jf lghn] tf]s]sf] ;+rfns – cWoIf ##
v_ k|ltlglw, nf]s ;]jf cfof]u -sDtLdf /f=k= l4tLo >]0fL_ – ;b:o ##
u_ k|ltlglw, e"ld Joj:yf, ;xsf/L tyf ul/aL lgjf/0f dGqfno -sDtLdf /f=k=
l4tLo >]0fL_ – ;b:o ##
3_ ;ldltn] tf]s]sf] kbk'lt{;+u ;DalGwt dfgj ;+zfwg lj1 – ;b:o ##
ª_ k|zf;g k|d'v – ;b:o ;lrj ##
* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
# # !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t
15
#= pkljlgod -@_ adf]lhd pk;ldltsf] sfd, st{Jo, clwsf/ / ;'ljwf tyf sfof{jlw
;ldltn] tf]s] adf]lhd x'g]5 . #
$= pkljlgod -!_ adf]lhd lgo'Qm k|d'v sfo{sf/L clws[tsf] of]Uotf, lgo'lQm tyf ;]jf,
zt{ / ;'ljwf ;DalGw Joj:yf ;+:yfsf] sd{rf/L k|zf;g lgodfjlndf Joj:yf eP
adf]lhd x'g]5 . #

%= pkljlgod -!_ adf]lhd k|d'v sfo{sf/L clws[tsf] lgo'lQm geP ;Dd ;ldltn] tf]s]sf]
;+:yfsf] gfoj k|d'v sfo{sf/L clws[t jf ;f] ;/xsf] jl/i7 clws[tn] k|d'v sfo{sf/L
clws[t eO{ sfo{ ;Dkfbg ug]{5 . #

#^= k|d'v sfo{sf/L clws[tsf] sfd, st{Jo / clwsf/


k|d'v sfo{sf/L clws[tsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g] 5–
-s_ ;ldltsf] ;fdfGo lgoGq0fdf /xL ;+:yfsf] sfo{qmd tyf Joj;fo ;~rfng ug]{,
-v_ ;fwf/0f ;ef jf ;~rfns ;ldltsf] ;b:o ;lrjsf ¿kdf sfd ug]{ Pj+ cWoIfsf]
:jLs[lt lnO{ a}7s af]nfpg],
-u_ ;fwf/0f ;ef tyf ;~rfns ;ldltaf6 ePsf sf/afxL / lg0f{ox¿;DaGwL clen]v
ljlgodadf]lhd k|dfl0ft u/fO{ 5'§f5'§} /fVg],
-3_ ;+:yfsf] p2]Zo k|flKtsf nflu cfjZos jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 tof/ u/L
;~rfns ;ldltdf k]; ug]{, :jLs[t gLlt jf sfo{qmdx¿ tyf ;~rfns ;ldlt jf
;fwf/0f ;efsf lg0f{ox¿sf] sfof{Gjog ug]{,
-ª_ ;+:yfsf] tkm{af6 gub, sfuhft jf ;]So'l/6Lx¿ lhDdf lnO{ ltgsf] plrt ;'/Iffsf]
k|aGw ldnfpg],
-r_ ;+:yfsf] x/lx;fasf] n]vf 7Ls / ;xL tl/sfn] /fVg] tyf /fVg nufpg] / cfly{s
ljj/0fx¿ k|dfl0ft ug]{,
-5_ aSof}tfsf] ljj/0f ;~rfns ;ldltdf k]; u/L lg0f{oadf]lhd sfof{Gjog ug]{,
-h_ ;+:yfsf] ;DklQ, bfloTj / cfjZos ljj/0fx¿ ;~rfns ;ldltsf] a}7sdf k]; ug]{,
-em_ lx;fa hfFr tyf lg/LIf0fdf b]vfPsf q'l6x¿ ;dodf g} clgjfo{ ¿kn] ;'wf/ ug]{–
u/fpg],
-`_ ;+:yfsf] sf/f]af/ / sfo{qmd ;~rfngsf nflu ;DalGwt lgsfo tyf JolQmx¿;Fu
;DaGw /fVg],
-6_ ;~rfns ;ldltaf6 k|fKt clwsf/sf] cfwf/df ;+:yfsf] lj?4 cbfnt jf cGo
lgsfodf k/]sf] ph'/L, gfln; jf xsbfaLsf] ;DaGwdf ;+:yfsf] lj?4 cbfnt jf cGo
lgsfodf k/]sf] ph'/L, gfln; jf xsbfaLsf] ;DaGwdf ;+:yfsf tkm{af6 sfg'gL
k|lt/Iff ug]{ jf ldnfkq ug]{ tyf ;+:yfsf] tkm{af6 s;}sf] lj?4 o:tf] xsbfaLsf]
;DaGwdf ph'/ ug]{, ldnfkq ug]{ jf bfaL kl/Tofu ug]{,
-7_ ah]6sf] kl/lwleq /xL vr{ ug]{,
-8_ ;+:yfsf] cfly{s sf/f]af/ tyf a}ª\s vftf ;~rfng ug]{ tyf cfly{s sf/f]af/;DaGwL
cfjZos kg]{ lan, ekf{O–sfuhftx¿ k|dfl0ft ug]{,
-9_ ;~rfns ;ldltsf] lg0f{ocg';f/ jf ;ldltn] tf]lslbPsf s'/fx¿df ;+:yfsf] tkm{af6
;Demf}tfkq jf sfuhftx¿df ;xL ug]{,
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
16
-0f_ ;+:yfsf sd{rf/Lx¿sf] sfo{ljefhg, clwsf/ / st{Josf] lgwf{/0f ug]{ tyf
sd{rf/Lx¿sf] lgoGq0f ug]{ tyf :jLs[t sd{rf/L k|zf;g lgod tyf lbUbz{gsf]
cwLgdf /xL lgo'lQm, ;?jf, a9'jf, ;hfo, lgnDag, k'/:sf/ cflb;DaGwL lg0f{o ug]{
jf To:tf] lg0f{osf nflu l;kmfl/; ug]{,
-t_ cfk"mdf lglxt clwsf/ cfk"mdftxtsf sd{rf/Lx¿df k|Tofof]lht ug]{,
-y_ P]g, lgodfjnL Pj+ ljlgoddf ePsf] Joj:yf tyf ;fwf/0f ;ef / ;ldltsf
lg0f{ox¿sf] kl/lwleq /xL ;+:yfsf] p2]Zo k|flKtsf nflu cfjZos sfo{qmd tyf
Joj;fo ;'rf? ¿kn] ;~rfng ug{ cfjZos x'g cfpg] cGo sfdx¿ ug]{ .

kl/R5]b— !)
ljQLo Joj:yf
#&= art ljt/0f
!= k|To]s cfly{s jif{df ;+:yfsf] n]vfk/LIf0fkZrft\ cfly{s v'b gfkmf /sdsf] sDtLdf
@% k|ltzt /sd hu]8f sf]ifdf /flvg] 5 .
@= pkljlgod -!_ adf]lhd hu]8f sf]if 5'§ØfO{ afFsL /xg] /sdnfO{ ztk|ltzt dfgL
lglDglnlvt sf]ifx¿sf] Joj:yf ul/g] 5—
-s_ z]o/ nfef+z sf]if,
-v_ ;+/Ifs k'FhL sf]if,
-u_ sd{rf/L af]g; sf]if,
-3_ sd{rf/L sNof0f sf]if,
-ª_ ;xsf/L lzIff sf]if,
-r_ 3f6fk"lt{ sf]if,
-5_ 8'aGt] C0f sf]if,
-h_ ;xsf/L ljsf; sf]if .
#= pkljlgod -@_ adf]lhd v8f ul/g] sf]ifx¿df hDdf x'g] /sdsf] xb ;do;dodf
;ldltn] tf]lslbPadf]lhd x'g] 5 .
$= pkljlgod -@_ adf]lhd v8f ul/Psf] sf]ifsf] /sd 5'§f5'§} vftfdf /fVg'kg]{ 5 /
To:tf] sf]ifsf] ;~rfng ;ldltn] tf]ls lbPadf]lhd x'g] 5 .
%= pkljlgod @ -s_ sf] sf]ifaf6 P]g k|lts"n gx'g] u/L ;fwf/0f ;efn] tf]s]adf]lhd
nfef+z ljt/0f ul/g] 5 / nfef+z ljt/0f u/L afFsL x'g cfPsf] /sd hu]8f sf]ifdf
hDdf ul/g] 5 .
^= sd{rf/L af]g; sf]ifaf6 ;ldltsf] lg0f{ofg';f/ sd{rf/Lx¿nfO{ af]g; ljt/0f ul/g] 5
/ o;/L af]gf; ljt/0fkZrft\ s'g} /sd afFsL x'g cfPdf ;f] /sd sd{rf/L sNof0f
sf]ifdf hDdf ul/g] 5 .
&= sd{rf/L sNof0f sf]ifsf] ;~rfng ;ldltn] agfPsf] lgodsf] cwLgdf /xL ;~rfns
k|ltlglwsf] ;+of]hsTjdf k|d'v sfo{sf/L clws[t / sd{rf/L k|ltlglw;d]t ;b:o ePsf]
;ldltn] ug]{ 5 .

17
-*_ cGo sf]if ;DaGwL Joa:yf #
c_ ;+/IfLt k'FhL lkmtf{ sf]if #
cf_ ;xsf/L k|aw{g sf]if #
O_ cGo sf]if #
-(_ lalgod -#&_ df pNn]lvt sf]ifx? P]gsf] clwgdf /xL ;+rfns ;ldltn] tf]lslbP
adf]lhd ;+rfng x'g]5 . #

#*= sf]ifsf] ;'/Iff


;+:yfsf] sf]if ;ldltn] lgwf{/0f u/]adf]lhdsf] JolQmsf] lhDdf /xg] 5 . sf]ifsf] /sddWo]
;ldltsf] lg0f{oaf6 :jLs[lt ePsf] xb;Ddsf] /sd sfo{;~rfngsf nflu /xg] / afFsL /sd
;+:yfsf] gfddf a}ª\sdf vftf vf]nL ;+:yfn] tf]s]sf JolQmx¿sf] x:tfIf/af6 ;~rfng x'g] u/L
/fVg'kb{5 .

#(= sf]ifsf] pkof]u


sf]ifsf] pkof]u ;fwf/0f ;efsf] dfu{bz{gsf] cwLgdf /xL ;ldltn] u/]sf] lg0f{oadf]lhd ul/g]
5 . ;fdfGtof sf]ifsf] pkof]u lgDg sfo{x¿df ul/g] 5—
-s_ :jLs[t of]hgfcg';f/sf sfo{qmd jf Joj;fo ;~rfng ug{,
-v_ :jLs[t of]hgfx¿sf] sfo{;~rfngsf nflu cfjZos kg]{ :yfoL ;fdu|L vl/b ug{ .

$)= jflif{s lx;fa hfFr


!= ;+:yfn] k|To]s cfly{s jif{sf] n]vfk/LIf0f ug{sf] nflu dxfn]vf k/LIfs;+u k/fdz{ u/L
n]vfk/LIfs lgo'Qm ug{]5 . #
@= pklalgod -!_ adf]lhd lgo'Qm n]vfk/LIfsn] cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] ldltn] tLg
dlxgfleq P]gsf] clwgdf /xL n]vfk/LIf0f ug{'kg{]5 . #
#= pklalgod -!_ adf]lhd lgo'Qm n]vfk/LIfsn] n]vfk/LIf0f ubf{ ckgfpg'kg{] l;4fGtsf
;DaGwdf dxfn]vf k/LIfsn] lbPsf] lgb{]zg kfngf ug{'kg{]5 . #
$= n]vfk/LIf0f k|ltj]bg ;fwf/0f ;efdf k]; u/L cg'df]bg u/fpg'kg]{ 5 . #
%= pkljlgod -$_ adf]lhd ;fwf/0f ;efdf n]vf k/LIf0f k|ltj]bg k]; x'Fbf ;fwf/0f
;efn] cg'df]bg gu/]df ;fwf/0f ;efn] csf]{ n]vf k/LIfs lgo'Qm u/L hfFra'em jf k'gM
n]vf k/LIf0f u/fpg ;Sg] 5 . #
^= n]vf k/LIfssf] kfl/>lds / ;'ljwf ;fwf/0f ;efn] tf]s] adf]lhd x'g] 5 . #

# !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t

18
$!= ;+:yfn] /fVg] axLvftf / lx;fax¿
;+:yfn] sfo{;~rfngsf] l;nl;nfdf cfjZos kg]{ axLvftf / lx;fax¿ /fVg] 5 . t/
sDtLdf klg b]xfoadf]lhdsf axLvftf / lstfax¿ ;+:yfdf clgjfo{ ¿kdf x'g'kg]{ 5—
-s_ ;xsf/L lgodfjnL, @)$( sf] cg';"rL $ adf]lhd ;b:o btf{ lstfa,
-v_ z]o/ btf{ /lh:6/,
-u_ cfoJoo /lh:6/,
-3_ tflnd /lh:6/,
-ª_ JolQmut tyf ;+:yfsf] C0f vftf,
-r_ ;DklQ btf{ vftf,
-5_ lhG;L vftf,
-h_ cfDbfgL, vr{ ;DklQ / bfloTj;DaGwL cnucnu vftfx¿,
-em_ ljleGg ;ef, ;ldlt tyf pk;ldltx¿sf] a}7s /lh:6/,
-`_ ;+:yfsf] cGo ;+:yfx¿;Fusf] sf/f]af/ /lh:6/,
-6_ ;fdflhs ;fd"lxs sfo{qmd ;~rfng /lh:6/,
-7_ gub vftf,
-8_ a}7s ;Dk/LIf0f vftf,
-9_ e'QmfgL /lh:6/,
-0f_ a]?h" Pj+ ;Dk/LIf0f vftf,
-t_ ;~rfns ;ldltsf cWoIf tyf ;b:ox¿, ;Nnfxsf/x¿ / n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf
;+of]hs tyf ;b:ox¿sf] gfd, 7]ufgf / sfof{jlw;d]t b]lvg] nut, *
-y_ lgodfjnLcg';f/ tf]lsPsf cGo vftfx¿ .

kl/R5]b— !!
$@= lgjf{rg
!= ljlgodadf]lhd lgjf{rg x'g] kbx¿sf] lgjf{rg ;fwf/0f ;efaf6 :jLs[t lgjf{rg
lgb]{lzsf adf]lhd u/fOg] 5 .
@= ;~rfns ;ldlt / n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf] sfo{cjlw ;dfKt x'g'cufj} gofF
;ldltsf] lgjf{rg ul/g] 5 jf u/fOg] 5 . *

$#= dWo:ytf
o; ljlgodadf]lhd u/]sf] s'g} sfdsf/afxLdf s]xL ljjfb p7L pQm ljjfb ;~rfns ;ldlt
jf ;fwf/0f ;efåf/f ;dfwfg x'g g;s]df To;sf] dWo:ytf ug{ To:tf ljjfb /lh:6«f/;dIf
k]; ul/g] 5 . /lh:6«f/n] dWo:ytf ;DaGwL sfg'gsf] k|lqmof k"/f u/L ljjfb ;'Nemfpg] 5 .
o:tf] cj:yfdf dWo:ystf{sf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt

19
$$= ljlgod ;+zf]wg
!= o; ljlgoddf n]lvPsf s'g} s'/fx¿ ;+zf]wg ug{'k/]df ;+:yfsf] s'n ;b:o;ª\Vofsf]
ax'dtsf] lg0f{oaf6 ul/g] 5 . # #
@= pkljlgod -!_ adf]lhd ;+zf]wgsf nflu lg0f{o ePsf] k|:tfj /lh:6«f/;dIf :jLs[ltsf
nflu k7fOg] 5 . ;+zf]lwt ljlgod ;xsf/L P]g, @)&$ sf] bkmf @( sf] pkbkmf @
adf]lhd :jLs[t ePkl5 dfq nfu' x'g]5 . # #
$%= ;+:yfsf] lj36g
!= ;+:yfn] lalgoddf plNnlvt p2]Zo tyf sfo{ xfl;n ug{ ;Dej gePdf jf ;+:yfsf]
lxt ug{ g;Sg] ePdf P]gsf] clwgdf /xL ;+:yfsf] s'n ;b:o;ª\Vofsf] ax'dtn] ;+:yf
lj36g ug]{ lg0f{o ug{ ;Sg] 5 . # #
@= pkljlgod -!_ adf]lhdsf] lg0f{o;lxtsf] lgj]bg k|fKt ePkl5 /lh:6«f/ jf lghaf6
clwsf/k|fKt JolQmn] ;+:yfsf] btf{ vf/]h u/L P]gsf] bkmf *( cg'¿k lnlSj8]6/ lgo'Qm
ug]{ 5 . # #

kl/R5]b— !@
ljljw
$^= ab/ gx'g]
s'g} ;~rfnssf] lgjf{rg, ;fwf/0f ;efsf] lg0f{o jf s'g} lgo'lQmsf ;DaGwdf P]g, lgodfjnL
/ ljlgod cGtu{tsf] s'g} Joj:yf kfng ePsf] 5}g egL kl5 k|dfl0ft x'g cfPdf To;/L
k|dfl0ft x'g'cufj} ePu/]sf] sf/afxL ;f] s'/fn] dfq ab/ x'g] 5}g .
-s_ g]kfn ;/sf/;+usf] ;dGjodf ;+:yfn] sfo{ ug]{ M
;+:yfn] ;~rfng ug]{ ;fj{hlgs oftfoftnfO{ Jojl:yt ?kdf ;~rfng ubf{ g]kfn ;/sf/,
ef}lts k"jf{wf/ tyf oftfoft Joj:yf dGqfno / ;xsf/L tyf ul/jL lgjf/0f dGqnfo;+u
;dGjo ug]{5 . #
-v_ /fhLgfdf ;DalGw ljz]if Joj:yf M
!_ ;ldltsf ;b:on] cWoIf ;dIf / cWoIfn] ;ldlt dfkm{t ;fwf/0f ;ef ;dIf
/flhgfdf lbg ;Sg]5 . #
@_ pkljlgod -!_ adf]lhd /fhLgfdf k]z x'g cfPdf ;b:osf] /fhLgfdf cWoIfn]
/ cWoIfsf] /fhLgfdf ;fwf/0f ;efsf] ax'dtsf] lg0f{oaf6 l:js[t ug{ ;Sg]5 .
To;sf] hfgsf/L ;DalGwt JolQmnfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 . #
#_ n]vf ;'kl/j]If0f ;ldltsf ;b:on] ;+of]hs ;dIf / ;+of]hsn] ;fwf/0f ;ef
;dIf /fhLgfdf lbg ;Sg]5 . #
$_ pkljlgod -#_ adf]lhd /fhLgfdf k]z x'g cfPsf ;b:osf] /fhLgfdf ;+of]hsn]
/ ;+of]hssf] /fhLgfdf ;fwf/0f ;efaf6 ax'dtaf6 l:js[t ug{ ;Sg]5 .
To;sf] hfgsf/L ;DalGwt JolQmnfO{ t'?Gt lbg' kg]{5 . #
# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t
# # !#cf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&&÷!!÷!* df /lhi6«f/af6 l:js[t
20
-u_ cljZjf; k|:tfj k]z ug{ ;lsg] M
!_ ;+:yfsf] ;fwf/0f ;efsf] sDtLdf kf+r k|ltzt ;b:on] cWoIf, pkfWoIf jf
s'g} ;~rfns x6fpg pko'Qm 5 elg sf/0f vf]ln ;fwf/0f ;ef ;dIf
cljZjf;sf] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5g\ . #
@_ pkljlgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] k|:tfj ;fwf/0f ;efsf] ax'dtaf6 kfl/t
ePdf To:tf] cWoIf, pkfWoIf jf ;~rfns cfk\mgf] kbaf6 d'Qm x'g]5 . #

$&= zkyu|x0f
;+:yfsf] ljlgodadf]lhd ;~rfns ;ldltsf lgjf{lrt ;b:ox¿ / lgjf{lrt n]vf ;'kl/j]If0f
;ldltsf kbflwsf/L tyf ;b:ox¿n] lgjf{rg clws[t;dIf cg';l" r # df pNn]v
ePadf]lhdsf] ;ky u|x0f ug'{ kg]{ 5 . *

$*= ab/ x'g]


o; ljlgoddf pNn]v gePsf s'/fx¿sf] ;DaGwdf k|rlnt sfg'gcg';f/ x'g] 5 . o;
ljlgoddf pNn]lvt s'g} Joj:yfx¿ ;xsf/L P]g, lgod;Fu aflemg uPdf aflemPsf] xb;Dd
:jtM ab/ x'g] 5 .
$(= JofVof ug]{ clwsf/
!= o; ljlgodsf] JofVof ug]{ clwsf/ ;fwf/0f ;efnfO{ x'g] 5 .
@= pkljlgod -!_ adf]lhd ul/Psf] JofVofaf6 s'g} ;b:onfO{ dsf{ kg{ uPdf ;f]sf]
lj?4 /lh:6«f/ ;dIf ph'/L ug{ ;lsg] 5 / ;f] ;DaGwdf /lh:6«f/af6 ePsf] lg0f{o
;a} kIfn] dfGg'kb{5 .

%)= vf/]hL / arfp


!= ;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= sf] ljlgod, @)$^ vf/]h ul/Psf] 5 .
@= ;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf ln= sf] ljlgod @)$^ cGtu{t ePsf sfdsf/afxLx¿
o;} ljlgodadf]lhd ePsf] dflgg] 5 / ;f]adf]lhd ul7t ;~rfnsx¿ tyf kb]g
cWoIfåf/f ePsf sfdsf/afxLx¿ of] ljlgodadf]lhd ;~rfns ;ldlt u7g
geP;Ddsf nflu o;} ljlgod tyf k|rlnt sfg'gadf]lhd eP u/]sf] dflgg] 5 .

* 5}+7f] ;fwf/0f ;ef4f/f ;+zf]lwt


# bzf}+ ;fwf/0f ;ef4f/f kfl/t eO{ ldlt @)&^÷)$÷)^ df /lhi6«f/af6 l:js[t

21
cg';"rL—!
-ljlgod & sf] pkljlgod @ ;Fu ;DalGwt_
;+:yfsf] 5fk M

;+:yfsf] ;ª\s]t lrXg a;sf] 6fo/sf] aLrdf uf]nfsf/df dflyNnf] efudf ;f‰f oftfoft / tNnf]
efudf sf7df8f}F n]lvPsf] aLrdf uf]nfsf/ b'O{cf]6f ;s{nsf aLrdf g]kfnsf] gS;f cª\lst ePsf]
lgDg gd'gf adf]lhdsf] ;+:yfsf] 5fk x'g] 5 .

cg';"rL—@
-ljlgod !^ ;Fu ;DalGwt_
;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf lnld6]8

-;xsf/L ;+:yf P]g @)!^ cg';f/ :yflkt_

z]o/sf] k|df0fkq

;f‰f oftfoft ;xsf/L ;+:yf lnld6]8sf] ljlgod cg';f/ z]o/ ;ª\Vof


=================b]lv================== ;Ddsf] k|ltz]o/ ?= !)) .– -Ps ;o ?lkofF_ b/sf] z]o/
lsQf=========================== hDdf ?= ============================== >L
==========================================================================sf] ========================== kTgL÷5f]/f÷5f]/L
============================================================ a:g] >L÷>LdtL ==============================================
sf] gfddf btf{ ul/Psf] k|dfl0ft ub{5f}F .

============================== ============================== ==============================


-;+:yfk|d'v_ -;~rfns_ -cWoIf_
;~rfns ;ldlt
ldlt=========================
gf]6— -;f‰f oftfoftsf] :jLs[lt lnP/ dfq} z]o/sf] x:tfGt/0f dfGo x'g] 5_
bflvnf vfl/h ePsf] ofbbf:t

22
cg';"rL—#
-ljlgod $& ;Fu ;DalGwt_k
zkyu|x0f
d -zkystf{sf] gfd_ of] k|lt1f ub{5' ls d]/f] ;fdYo{n] EofP;Dd ;b:osf] gftfn] ;a} sfd tyf
a}7sx¿df lgoldt ¿kn] efu lng] 5' tyf ;+:yfsf] uf]kgLotf sfod ub}{ ;+:yfsf] ljsf; /
;b:osf] lxtsf nflu Odfgbf/L tyf kljq x[bon] kIfkft/lxt tl/sfaf6 lg0f{o lng] 5' .

23

You might also like