BÜYÜK SATRANÇ TAHTASI

Kitap, ABD yönetimine ileriye ilişkin bir perspektif ve yol gösterirken diğer
devletlere de ABD'nin büyüklüğünü kabul edip yoldan çıkmamalarını ihtar
ediyor. Kitaptaki bir çok öngörü gerçekleşmiş görünmektedir. Satranç
tahtasındaki taşların nasıl hareket edeceklerini ABD belirlediği ve Brezinski de
önemli stratejist ve danışmanlarından biri olduğu için bu normaldir. Ancak her
ne kadar oyun kurucu ve planlayıcı olsa da görünen o ki diğer oyunculardan
bazıları mızıkçılık yapmakta ve kurgulanan bu planlara uymakta ayak
diretmektedirler. Örneğin Kitabın büyük bölümünde Ukrayna’nın öneminden
bahsedilmesi bence bugün Rusya’nın Ukraynaya müdahalesinin sebebidir.
Ukrayna’nın ABD liderliğindeki NATO ve AB bloğu için en önemli üç ülkeden
en önemlisi (diğer ikisi Azerbaycan ve Özbekistan) olduğunu belirten Brezinski,
Rusya’nın yayılmacı politikalarından vazgeçip modernleşmesini,
Avrupalılaşmasını öneriyor ve bunun Rusya için en akılcı seçenek olduğunu
savunuyor. Ama bugün yaşanan savaş Rusya’nın aynı şekilde düşünmediğini,
bunun bir teslimiyet olacağını kabul ederek Ukrayna'yı da batıya(Atlantik) kolay
kolay teslim etmeyeceklerini gösteriyor. Yine Brezinskinin öngörü ve
tavsiyelerinden yola çıkarak eğer Rusya, Ukrayna lokmasını hazmedebilirse
sıradaki lokmanın Azerbaycan veya Özbekistan olduğunu varsayabiliriz. İşte o
zaman Nato ve Batı bloğunun Türkiye 'ye çok daha fazla yanaşmak zorunda
kalacağı kesindir. Çünkü Türkiye' nin Azerbaycan sözkonusu olduğunda,
Ukrayna savaşında olduğu gibi tarafsız kalması imkansız. Tabi ki Azerbaycan
kendi rızasıyla Rusyaya kapılarını açmazsa.
Bu noktada yazar, ABD'nin kullandığı grup veya devletleri plan başarılı
olmazsa yüzüstü bıraktığını da belirtiyor. Ukrayna şimdiden şikayet ediyor
zaten.
İsrail'den hiç sözedilmemesi çok ilginç başka bir nokta.
İran, Irak, Libya'nın teröristlermiş gibi şeytanlaştırılmalarının ve yalıtılmalarının
yanlış olduğu savunuluyor, ancak kitap yazıldıktan sonra son ikisi ortadan
kaldırıldı bile.
Türkiye'nin ABye alınması için ABD'nin çaba göstermesi gerektiği vurgulanıyor
aksi takdirde Türkiye 'nin orta asya ve islamcılığa yöneleceği vurgulanıyor. Tabi
bunun için de Türkiye’nin batıya daha çok yaklaşmasının sağlanması gerekir.
Bu noktada gerek Pakistan gerek Türkiye' deki yöneticilerin neden değiştirilmek
istendiğini daha iyi anlayabiliyoruz.
Türkiye ve İran’ın kendi çaplarında bir jeostratejik oyuncu olduklarını ancak bu
iki ülkenin de dağılmalarının ABD çıkarlarına aykırı olduğu savunuluyor.
Sanırım bu yüzden ne çok güçlenmeleri ne de yok olmaları istenmemektedir.
Türkiye 'ye sürekli sorun çıkarılıp yanındayız diye mesaj verilmesinin nedeni bu
olsa gerek.
Konunun ilgilileri için zihin açıcı bir kitap bence.
İlayda Kıraç 11/A 141