3.2.

3.2.1.
3.2.1.1. V quy trình chi t xu t
chi c li u là chi t nóng có h i dung môi chi t
là EtOH 70%, t l c li u/ dung môi là 1:6 (kg/l), chi t 3 l n, m i l n 3 gi t i
nhi là 80 oC. Vi c ch n t nóng h mc a
n hành và d ng c n; (2) Gia nhi t trong quá
trình chi hòa tan c a nhi u lo i h p ch c
hi u su t chi t; (3) Phù h p v i tính ch t d a dung môi EtOH 70%, c n sinh
tránh th t thoát dung môi trong quá trình chi t; (4) Th i gian chi t ng n
v nh. Trong quá trình th c nghi m, nghiên c u s d ng bình c u
dung tích 5 L cc nh và gia nhi t trong quá trình chi t c
mc c li u trong quá trình chi c kh y tr n
ng xuyên, làm gi m kh p xúc, khu ch tán các h p ch t t c li u vào
ng t i hi u su t chi t.
c khi chi c li u thân r khô c nghi n thô, t o ra b t thân r có phân
b ch tl là c di n tích b m c li u
ti u su t chi m do c
li u là thân r là b ph n ch a nhi u tinh b t, d khi chi t nóng trong dung
môi ch c, d c li u d , khó khu y tr n, gi m kh
khu ch tán h p ch c nghi n nh , t l t bào th c v t b phá
v nhi u có th l t p ch t hòa tan vào d ch chi t, n kh
tách sau này.
Dung môi chi t là EtOH 70% c ch n do nh ng nguyên nhân sau: (1) Có kh
i v i các saponin có m ng ng n (lo t hi n
trong các nghiên c u hóa h c c a loài P.vietnamensis a
nó); (2) A c h i, giá thành th p, có th d lo i b ph n l n ethanol trong dung
môi chi t b ng cô lo i áp su t gi m do nhi sôi th p c a ethanol.
c ti p theo c a nghiên c u, d ch chi t ethanol 70% sau khi g p, l c b bã
c cô b i áp su t gi m. Nghiên c u này không ch n cách cô lo i b
t t mà ch n m t th tích nh nh do các nguyên nhân sau: (1)
D ch chi t EtOH 70% ch a t l l i áp su t gi m r t d trào
31
b t vào h th ng sinh hàn c a thi t b cô quay chân không có sinh hàn (do saponin có
tính ch t di n ho t), gây th t thoát m u, nhi m t p m u và gây b n h th ng sinh hàn;
(2) Trong quá trình cô khi d ch chi t tr n xu t hi n t a. Ph n t a này
keo, nh c nên g i ý r ng nó không ph i là các mu i vô
là các h p ch t h t t a t d ch chi c. Nghiên c u này l a
ch n tách ph n t làm m u thô phân tách các h p ch t saponin t d ch chi t
t ng do t l các h p ch t h các h p ch t saponin) ph n t a r n
s n d ch chi t sau ly tâm. Ngoài ra kh ng khô c a ph n t
l n (567,0 g), d n kh ng các h p ch t tinh khi t có th phân l cl
có th mb ng h p ch t tinh khi t nh c u trúc hóa h c hay
nghiên c u tác d c lý c a h p ch t tinh khi Tuy nhiên, so v i ch n nghiên
c u ph n t a, vi c ch n nghiên c u ph n d ch chi t sau ly tâm có th m là d
dàng th c hi n chi t l ng-l ng v phân c n-hexan,
dicloromethan, ethyl acetat, n-butanol t u, ph c v
cho quá trình phân l p các h p ch t c bi t, n-butanol là m t dung
môi i ch n l c các saponin có m ng ng n t i trung bình nên
tinh ch saponin b ng cách chi t l ng-l ng v i d ch chi c.
Trong nghiên c u này, ph n d ch chi c chi t l ng-l ng v i dung
môi n-butanol, t l 1:1, ti n hành 3 l n, cô lo i dung môi c cao n-butanol. Tuy
ng nghiên c u c tài t p trung vào vi c phân tách các h p ch t saponin
t ph n t a sau ly tâm nên quá trình phân tách các h p ch t saponin t ph n d ch chi t
sau ly tâm s c p t i các nghiên c u ti p theo.
a kh i ph n d ch chi n
t a này keo, nh t, c qua màng l ng không hi u qu do
d b t c màng l c, kéo dài th i gian l c. Ngoài ra, ph n d ch chi nh t cao
làm th i gian l c trên màng l c.
hi tách huy n phù, c áp d ng h p này.
K t qu c kh ng t a sau s y là 567,0 g, so v i kh c li u
u là 5 kg thì kh ng t c chi m 11,34% so v c li u.
3.2.1.2. V quy trình phân l p các h p ch t
Quá trình phân l p các h p ch t hóa h c s d c ký c ng
p này d th c hi n, chi phí th p và phù h p v i quy mô phòng thí
32
nghi m. Vi c l c ch n, lo i s c ký pha thu o, lo i dung
ti n hành s c ký c t phân tách các h p ch c kh o sát trên s c ký l p m ng c
khi ti n hành s c ký c t.
Trong nghiên c u có quy trình x lý ph n t a b ng s c ký c t khác so v ng
ng quy, d ch chi t t ng (ho c cao t c chi t phân b
l ng-l ng l phân c n là n-hexan, dicloromethan,
ethyl acetat , n-butanol c các d ch chi ng và ph n c c cu i
cùng. Trong nghiên c u này, ng saponin l n trong ph n t a sau ly tâm d t o
huy n phù t l ng-l ph n t a
không c chi t l ng l ng mà c x lý b ng s c kí c t ng v i các h dung
môi l t là dicloromethan, ethyl acetat và h dung môi dicloromethan - methanol
(9:1; 7:3, tt/tt) và methanol. dicloromethan, ethyl acetat l t thêm vào có tác
d ng lo i ph n t p ít phân c c ra kh i ph n t a giàu saponin do các h p ch t này d tan
trong hai dung môi kém phân c c này và b r a gi tác d ng khi chi t
phân b l ng-l ng v
có m t s Có th gi ng dung môi s d nh
ng l n t i k t qu n khác kh i ph n t c
phân l p ti p theo; (2) Quá trình chi t l ng-l ng có th g p v hòa tan m u,
trong khi l c, khó phân tách l s c kí c t nêu trên
không g p v này i các t p ít phân c phân c c
l là dicloromethan - methanol (9:1; 7:3, tt/tt) l cs d r a gi i
n giàu saponin còn l i n m i.
Các quá trình phân l p b ng s c ký c c ti ng
quy, k t qu phân l c hai h p ch PV-5A3 và PV-8B2. Các d li u v d ng
thù hình, nhi nóng ch y, ph c ng t h t nhân và ph kh i, so sánh v i các
d li c PV-5A3 và PV-8B2 l t là paris saponin H
và hay paris saponin V h p ch c phân l p t loài
Paris vietnamesis (Takht) H.Li t các nghiên c [64].
3.2.2. V h p ch t PV-5A3
H p ch t PV-5A3 c phân l nh là pennogenin-3-O- -L-Rha- -
[ -L-Araf- - -D-Glc (paris saponin H). H p ch p t thân r loài
P. vietnamensis [64], P. polyphylla [34], P. verticillata [16], P. polyphylla var.
33
yunnanensis [27] và loài P. fargesii var. brevipetala [50]. Nghiên c u tác d ng sinh h c
cho th y, paris saponin H là m t h p ch t có nhi m ti c. Matsuda và
c ng s ng minh r ng, paris saponin H có kh c ch m nh các
t nt dày do ethanol và indomethacin gây ra [27]. H p ch hi n
tác d cung chu t trong th i kì mang thai [13]. Paris saponin H c
báo cáo làm gi m kh n t i c a t bào U251 (t bào u nguyên bào th m)
thông qua vi c c ch bi u hi n ARA1 và ARA3 (th th A1 adenosin và A3 adenosin)
và c ch quá trình phosphoryl hóa ng Akt và 44/42 MAPK (44/42 mitogen
protein kinase), gây ra quá trình ch t t vào và b t gi chu k t bào [5].
gi Wen Feiyan và c ng s ng minh tác d ct a paris
saponin H trên các dòng t bào HepG2, A549, RPE và PPY in vitro. Ngoài ra, paris
saponin H c ch dòng t i A549 v i giá tr IC50 = 1,53 0,08
µg/ml [50].
3.2.3. V h p ch t PV-8B2
PV-8B2 diosgenin 3-O- -L-Rha- - -
D-Glc (parisaponin V hay ). H p ch c phân l p t thân r
P. polyphylla var. chinensis [3], [28] và P. polyphylla var.
yunnanensis [19]. Các n , có m t
s tác d ng ti g. ng c a h p ch t này
lên các dòng t m HepG2, NCI-H460, MCF-7 (giá tr IC50 l t là
79,3 ± 6,8, 50,2 ± 2,6, 65,3 ± 5, ng trên dòng t bào Hela
[14]. ng s ng c ch ng m nh c a
trên dòng t c t B16 chu t v i IC50 = 3,43 ± 0,33 µM
(p < 0,05) [19]. Ngoài ra, còn th hi n ho t tính ch ng n m c báo
cáo b i Qin và c ng s cho th y kh n m trên
các ch ng C. albicans 5314, C. albicans Y0109 và C. parapsilosis v i giá tr MIC
( g/ml ng là 1,95, 1,95 và 15,63 [36].

34