Mówimy po chińsku

㒠ⅻ広㻘幼

Chinski.indb 1 2008-12-12 09:23:48

Chinski.indb 2 2008-12-12 09:24:11
 Lin Kai-yu
Katarzyna Pawlak

Mówimy po chińsku
㒠ⅻ広㻘幼

Chinski.indb 3 2008-12-12 09:24:11

 Okładka, karty tytułowe, skład
ALEKSANDER BARNAŚ

Recenzenci
prof. dr hab. MARIA ROMAN SŁAWIŃSKI
WANG ZHONGYI

Redaktor prowadzący
PIOTR LAZAR

Redakcja i korekta
ZESPÓŁ

Redaktor techniczny
URSZULA KACZYŃSKA

NAGRANIA
Lektorzy
LIN KAI-YU, CHIANG TING-YI, ZHANG JIN

W publikacji wykorzystano zdjęcia z serwisu iStockphoto™.

Ilustracja na stronie 148: BARBARA WIŚNIEWSKA

© Copyright by Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” Sp. z o.o.

Warszawa 2009
Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości bądź części niniejszej publikacji,
niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej, komputerowej i in.),
wymaga pisemnej zgody Wydawcy.

Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową książek za zaliczeniem pocztowym.

Hurtownia i księgarnia wysyłkowa: al. Prymasa Tysiąclecia 60/62

01-424 Warszawa, tel./fax 022 877 17 42 e-mail: hurtownia@wiedza.pl

Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” Sp. z o.o.

ul. Śniadeckich 17, 00-654 Warszawa
tel. 022 827 07 99, fax w. 131
www.wiedza.pl e-mail: info@wiedza.pl

Wydanie I 2009 r.

Druk i oprawa: Zakład Poligraficzno-Wydawniczy POZKAL

ul. Cegielna 10/12, 88-100 Inowrocław

ISBN 978-83-214-1389-1

Chinski.indb 4 2008-12-12 09:24:11

 O podręczniku
Oddajemy w Państwa ręce Mówimy po chińsku – podręcznik do nauki języka chińskiego na
poziomie podstawowym. Językiem chińskim nazywamy tutaj standardowy język manda-
ryński, będący językiem urzędowym w Chinach (nazywany putonghua mowa powszechna),
na Tajwanie (guoyu język państwowy) oraz będący jednym z oficjalnych języków Singapuru
(huayu język chiński). Rodzina języków chińskich jest niezwykle rozbudowana i obejmuje
dialekty oraz narzecza różniące się między sobą nie mniej niż poszczególne języki europej-
skie. Obecnie jednak przyswojenie języka mandaryńskiego pozwala na porozumiewanie się
na niemalże całym obszarze ChRL, na Tajwanie i w Singapurze.

Proponowany przez nas kurs stawia sobie za cel możliwie pełne przybliżenie Państwu podstaw
języka chińskiego – tak, aby nabyta wiedza była jak najbardziej praktyczna i przydatna w co-
dziennej komunikacji, a jednocześnie stanowiła solidną bazę do kontynuowania nauki.

Podręcznik ten powstał z myślą o każdym, kto chce rozpocząć swoją przygodę z językiem
chińskim i kulturą chińską, zarówno w grupie prowadzonej przez nauczyciela, jak i poprzez
samodzielną naukę. Mając na względzie potrzeby uczących się samodzielnie, na końcu
książki umieszczono Klucz do ćwiczeń.

Każda z 15 lekcji podręcznika stworzona jest według stałego wzoru, na który składają się
następujące części:
◆ Dialogi – poruszające zagadnienia życia codziennego (zakupy, egzamin, rozmowa kwa-
lifikacyjna, zdrowie, sytuacje towarzyskie itd.). Każda wypowiedź została zapisana zna-
kami uproszczonymi (drukiem czarnym) i znakami tradycyjnymi (drukiem zielonym)
oraz przetłumaczona na język polski. W odrębnej ramce poniżej dialogów podano ich
zapis fonetyczny w oficjalnej transkrypcji języka chińskiego zwanej pinyinem1.
◆ Czytanka – to dodatkowy element pojawiający się w Lekcjach 10 i 12–15. Jego funkcją
jest zaznajomienie uczących się z dłuższymi formami pisanymi.
Dwie ostatnie lekcje mają także dodatkowe czytanki o znacznym stopniu trudności
(Lektury nadobowiązkowe), umieszczone w końcowej części lekcji. Celem uczącego
się powinno być nie tyle dogłębne zrozumienie tych czytanek, ile przede wszystkim
ćwiczenie umiejętności ogólnego zrozumienia (idei) tekstu, co, wobec ogromnego bo-
gactwa języka chińskiego, jest umiejętnością niezbędną.

1
Zapis fonetyczny języka chińskiego – zob. s. 17n.

Chinski.indb 5 2008-12-12 09:24:11

 6 O podręczniku

Teksty wszystkich dialogów, czytanek i lektury nadobowiązkowej z Lekcji 14 zostały na-

grane na CD, a numery odpowiadających im ścieżek audio podano na marginesie.
◆ Słówka – objaśnienie pojawiających się w dialogach nieznanych wyrazów. Pierwsza ko-
lumna to numer porządkowy, w drugiej kolumnie podano wyrazy zapisane znakami
uproszczonymi (drukiem czarnym) i znakami tradycyjnymi (drukiem zielonym) – zna-
ki tradycyjne pominięto, jeśli nie różnią się od uproszczonych. W trzeciej kolumnie po-
dano kategorię gramatyczną chińskiego hasła. Dla wyrazów wymagających w określo-
nych kontekstach użycia klasyfikatorów (zob. Lekcja 4) po symbolu 摞 i dwukropku
podano te klasyfikatory. W kolumnie 4 podano zapis fonetyczny hasła w pinyinie, a po
kresce dzielącej – przykłady użycia wyrazów wraz z tłumaczeniem (oraz pinyinem do
Lekcji 4 włącznie). Ostatnia kolumna tabeli zawiera polski odpowiednik hasła.
Czasami nowe słówka pojawiają się także w innych częściach lekcji (np. w ćwiczeniach).
Ich wymowę i znaczenie podano w przypisach. Znajomość tych słówek, choć pożądana,
nie jest jednak niezbędna dla zrozumienia treści dalszych lekcji.
◆ Gramatyka – objaśniająca (poprzez krótkie wyjaśnienie, analizę składniową i przykła-
dy) nowe konstrukcje gramatyczne wprowadzone w dialogach. Każdej wprowadzonej
konstrukcji towarzyszą Ćwiczenia. Przykłady do Lekcji 4 włącznie opatrzone są pi-
nyinem i tłumaczeniem. Aby wyzwolić u uczących się nawyk samodzielnego czytania
i rozumienia tekstu, w dalszych lekcjach podano tylko zapis znakami chińskimi.
◆ Ćwiczenia utrwalające – wymagające zintegrowanego użycia słówek, jak i konstrukcji
poznanych w danej lekcji.
◆ Ćwiczenia wymowy – przeznaczone do nauki wymowy z wykorzystaniem nagrań.
◆ Zwróć uwagę – część zawierająca dodatkowe informacje leksykalne, gramatyczne i fo-
netyczne.
◆ Czy wiesz, że… – omówienie zagadnień, powiązanych z tematyką lekcji, z pogranicza
języka i kultury. Poprzez ukazanie ścisłych, często fascynujących zależności istniejących
między kulturą a językiem uczący się może znacznie poszerzyć swoją znajomość kultu-
ry chińskiej oraz docenić jej bogactwo i złożoność.

Części mowy w słówkach i tabelach gramatycznych podane są w formie skróconej nazwy

chińskiej. Ich wykaz z tłumaczeniem na język polski znajduje się na dołączonej wkładce.
Ze względu na rozbieżności między składnią chińską a polską chińska część mowy nie za-
wsze pokrywa się z polską częścią mowy. W tabelach gramatycznych stosujemy często zapis
mieszany – polskie terminy określające części zdania (np. podmiot) oraz chińskie terminy
określające części mowy (np. ┷ czasownik).

Na końcu podręcznika znajdują się trzy słowniki zawierające słówka wprowadzone w pod-
ręczniku: słownik polsko-chiński oraz dwa słowniki chińsko-polskie, umożliwiające wyszu-
kiwanie haseł według zapisu fonetycznego wyrazów oraz według liczby kresek w szukanym
znaku. Ze względu na stosunkowo niedużą liczbę znaków w słowniku zrezygnowałyśmy
z typowego dla dużych słowników sposobu porządkowania znaków (zob. Czy wiesz, że…
w Lekcji 4).

Chinski.indb 6 2008-12-12 09:24:12

 O podręczniku 7

Podręcznik oparty jest na uproszczonym zapisie znaków języka chińskiego, stosowanym

w ChRL i w Singapurze. Zapis ten dominuje we współczesnej dydaktyce języka chińskiego,
co jest odbiciem dominującej pozycji ChRL jako ośrodka kultury chińskiej na świecie. Nasz
podręcznik stwarza też solidne podstawy do zapoznania się z tradycyjnym zapisem chiń-
skich znaków, stosowanym np. na Tajwanie czy wśród mniejszości chińskich na świecie.
W tekście podręcznika zapis tradycyjny (nieuproszczony) oznaczony jest kolorem zielo-
nym. W naszym przekonaniu nawet tak wstępne zapoznanie się z zapisem tradycyjnym nie
tylko pomaga uświadomić sobie bogactwo i różnorodność chińszczyzny, ale także otwiera
drogę do wielkiego obszaru, jakim jest literatura klasyczna i dawna sztuka chińska (kaligra-
fia, inskrypcje na budynkach świątynnych itp.), oparta na zapisie tradycyjnym.

Wbrew obiegowym przekonaniom nauka języka chińskiego na poziomie podstawowym

nie musi przebiegać wolniej niż nauka języków europejskich. Przyswojenie treści naszego
kursu, przewidzianego na 60 godzin nauki, pozwala na porozumiewanie się w różnorod-
nych sytuacjach życia codziennego. Przy okazji pragniemy podkreślić, że pojedynczej lekcji
naszego podręcznika nie należy traktować jako materiału do opanowania na raz, ale jako
spójną porcję materiału leksykalnego, gramatycznego i kulturowego, który powinien być
zgłębiany jako całość, zawsze jednak według tempa uczących się, wyznaczonego przez nich
samych lub przez nauczyciela.

Oprócz podręcznika nasz kurs zawiera zeszyt do pisania znaków oraz płytę CD. Układ ze-
szytu pozostawia uczącym się wybór pomiędzy ćwiczeniem pisania znaków uproszczonych
i tradycyjnych. Taka właśnie zawartość kursu odzwierciedla nasze przekonanie, że język
chiński powinien być zgłębiany harmonijnie w całym jego bogactwie – także graficznym
i fonetycznym. Tylko takie podejście pozwala w pełni docenić jego piękno i logiczność.

Autorki

Chinski.indb 7 2008-12-12 09:24:12

 Spis treści – zagadnienia gramatyczne

Lekcja wstępna ...................................................................................................................... 13

I Pismo .......................................................................................................................... 13
II Tony ............................................................................................................................ 17
III Pinyin ......................................................................................................................... 17
IV Wymowa chińska i jej zapis w pinyinie ................................................................. 18
1 Jak masz na imię? գћϙΧӜӷ@1ƒML¢RVK«QPHP¯QJ]®" .................................  21
I Zdania z czasownikami ‫ۉ‬, ћ i ࢂ ........................................................................ 27
II Zdania pytające z partykułą pytającą 䠋 ................................................................ 28
III Zdania pytające z zaimkami pytającymi 俳, ϙΧ i ব ........................................ 30
IV Krótkie pytania z partykułą ‫ ګ‬............................................................................... 31
2 Zapraszam panią na herbatę! ‫ך‬俩ாസૡ" :ƔTƒQJQ¯QKÕFK£ .........................  35
I Zdania z czasowniko-przymiotnikami (䔈㊶┷): Ԇ, ӳ, ଯ䞅 itp. ..................... 42
1. Zdania oznajmujące, przeczące i pytające z partykułą 䠋 .............................. ! 43
2. Pytania przez przeczenie z czasowniko-przymiotnikami .............................. 44
II Zdania oznajmujące, pytające z partykułą 䠋 i przeczące typu:
podmiot + ┷ + dopełnienie .................................................................................... 45
III Zdania porównawcze z wyrazem Ψ też ................................................................ 46
1. Podmiot + czasowniko-przymiotnik (䔈㊶┷) ................................................. 46
2. Podmiot + czasownik (┷) + dopełnienie......................................................... 47
IV Zaimki osobowe w liczbie mnogiej: ‫ך‬䜹, գ䜹, д䜹, Ӵ䜹 ............................. ! 48
3 Czy lubisz czytać? գ഻㝔ό഻㝔࣮䜐@ 1ƒ[ƒKXÃQE»[ƒKXÃQN¢QVKĭ" ...............  51
I Być w trakcie… ӧ…(‫ )ګ‬......................................................................................... 59
II Pytanie przez przeczenie ......................................................................................... 60
III Zdania z czasownikami posiłkowymi (┸┷) ा chcieć i ഻㝔 lubić ................... 62
4 Pożycz mi, proszę, książkę 俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 4ƒQJMLªZƔ\íEÝQVKĭ .........................  66
I Liczebniki do 100 ...................................................................................................... 72
II Klasyfikatory (摞) ...................................................................................................... 73
III Liczenie pieniędzy .................................................................................................... 76
IV Zaimki wskazujące 㤄 ten i ٗ tamten ................................................................. 77

Chinski.indb 8 2008-12-12 09:24:12

 Spis treści – zagadnienia gramatyczne 9

5 Czyja to płyta? 㤄ࢂ俳‫ޑ‬Ӏ䱗@ =KªVK®VK«LGHJXÃQJS£Q" ..................................  83

I Wyrażanie stosunku posiadania i przynależności ................................................ 91
1. Z partykułą dzierżawczą ‫ޑ‬: posiadający + ‫ ޑ‬+ należący............................. 91
2. Bez partykuły dzierżawczej ‫ޑ‬: posiadający + należący................................. 92
II Posiadanie cechy ....................................................................................................... 93
1. Z partykułą ‫ޑ‬: określenie (cecha) + ‫ ޑ‬+ wyraz określany .......................... 93
2. Bez partykuły ‫ޑ‬: określenie (cecha) + wyraz określany ............................... 94
III Wyrażanie stosunku posiadania, przynależności i cechy obiektu
znanego rozmówcy ................................................................................................... 97
IV Wszyscy i nikt ......................................................................................................... 98
1. Wszyscy .............................................................................................................. 98
2. Nikt ..................................................................................................................... 98
3. Nie wszyscy ........................................................................................................ 98
6 Chciałbym kupić używany samochód 䜘΋僐㛻傰 0ƐL\íOL¢QJML»FKÕ ............... 104
I Liczby powyżej 100................................................................................................... 113
II Szacowanie, ilość nieokreślona ............................................................................. 114
1. Z wyrazemӭ ..................................................................................................... 114
a) Liczby poniżej 10 (wyłącznie w odniesieniu do pieniędzy) .................... 114
b) Liczby powyżej 10 ...................................................................................... 115
2. Z wyrazem Η .................................................................................................... 115
3. Szacowanie typu: 㝫- Οҁ䜐 dwie, trzy książki ............................................ 115
4. Inne sposoby wyrażania ilości nieokreślonej ................................................. 116
III Kolory .................................................................................................................... 117
IV Czasownik + dopełnienie jako określenie rzeczownika ..................................... 117
7 Nowa praca ཥπբ ;íQJďQJ]X´ .............................................................................  122
I Czasowniko-dopełnienie (┷♦) ............................................................................ 130
II Zdania z partykułą ள ............................................................................................ 133
1. Zdania z czasownikiem .................................................................................... 133
2. Zdania z czasowniko-dopełnieniem ............................................................... 133
3. Zdania typu: podmiot + (‫ )ޑ‬+ dopełnienie + ┷ + ள + okolicznik
sposobu ............................................................................................................. 134
8 Gdzie jesteś? Czekam na ciebie! գӧবΔǻ‫ך‬ӧ฻գ‫ "ګ‬1ƒ]¢LQƐU"
:Ɣ]¢LGÝQJQƒQH ...........................................................................................................  139
I Określanie miejsca i położenia ............................................................................. 146
1. ӧ ]¢L + nazwa miejsca, miejscowości, kraju, kontynentu............................. 146
2. Określanie położenia ........................................................................................ 147
a) Określniki miejsca ...................................................................................... 147
b) Rzeczownik/zaimek osobowy + określnik miejsca ................................. 147
II Dom i sprzęty domowe.......................................................................................... 148
III Określanie pozycji i położenia – wzory zdań ...................................................... 149

Chinski.indb 9 2008-12-12 09:24:14

 10 Spis treści – zagadnienia gramatyczne

IV Określenia czasu (1) – pory dnia, godziny, minuty ............................................ 151

1. Określenia punktu w czasie – kiedy? ............................................................... 152
2. Wyrażanie okresów (czasu) – jak długo? ........................................................ 154
9 Podobno byłaś w Hongkongu ֘俦գ‫ډ‬३ෝѐΑ 7íQJVKXďQƒG¢R
;LÃQJJƐQJT»OH..............................................................................................................  158

I Określenia czasu (2) – lata ԃ QL£Q, pory roku ‫ۑ‬乳 M®ML«, miesiąceД \Xª,
tygodnie ࢃය [íQJTí, dni Ϻ WLÃQ .......................................................................... 167
1. Określenia czasu – kiedy? ................................................................................. 167
2. Określenia czasu – jak długo? .......................................................................... 169
II Partykuła Α............................................................................................................ 170
1. Partykuła Α po czasowniku, wskazująca czynność dokonaną .................... 170
a) Zdania z czasownikiem bez dopełnienia ................................................... 170
b) Zdania z czasownikiem i dopełnieniem lub czasowniko-dopełnie-
niem ............................................................................................................... 171
2. PartykułaΑ na końcu zdania, wskazująca na zmianę sytuacji .................... 172
a) Zdania z czasownikiem bez dopełnienia .................................................. 172
b) Zdania z czasownikiem i dopełnieniem lub czasowniko-dopełnieniem .... 173
c) Zdania z czasowniko-przymiotnikiem ..................................................... 174
III Już… ς䶈…Α i jeszcze nie… 㤆㠀…(‫ )ګ‬.......................................................... 174
IV Zdania z ࢂ…‫ ޑ‬.................................................................................................... 175
V Zdania z wyrazem 㠤 ............................................................................................. 176
1. Zdarzenia i doświadczenia z przeszłości, łączące się z teraźniejszością ...... 176
2. Zdarzenia w czasie przeszłym ......................................................................... 177
VI Czasowniki ruchu i kierunku 䗂, ѐ oraz wyrazy 㚸 i ‫ !ډ‬................................ 177
VII Wyrażenia określające sposób wykonania czynności lub narzędzie ................ 178
10 On niczego nie lubi! дϙΧ೿ό഻㝔Ӟ" 7ÃVK«QPHGďXE»[ƒKXÃQFKí ........  184
I Bezpośrednie następstwo: ΋…൩… jak tylko…, to… ...................................... 194
II Wszystko i nic, wszędzie i nigdzie – wyrażenia z ೿ lub Ψ! ............................... 195
1. 䠠桽ⅲ + ೿ – wszystko, wszyscy, wszędzie ...................................................... 195
2. 䠠桽ⅲ + ೿/Ψ – nic, nikt, nigdzie ................................................................... 196
III Wzmocnienie przeczenia: ΋ + 摞 + (⚜) + ೿/Ψ .............................................. 197
IV 㜘, ૈ, ёа: móc, potrafić, umieć .......................................................................... 198
11 Myśleliśmy, że zabłądziłaś! ‫ך‬䜹གྷգ଎ၡΑ" :ƔPHQ[LƐQJQƒP¯O»OH ..........  205
I Pytanie o drogę ........................................................................................................ 214
II Ruch w jakimś kierunku: ۳… .............................................................................. 215
III ೽ a 㝨 – różnice w znaczeniach ............................................................................ 216
IV Zdania warunkowe: (ाࢂ)…(൩)… Jeżeli…, to… ............................................. 217
V Następstwo czynności: Ӄ…ӆ… Najpierw…, potem… .................................... 218
VI Dwie cechy jednego obiektu: Ξ…Ξ… .............................................................. 219
VII Określanie odległości: miejsce A + ⃾ + miejsce B + odległość ........................ 220
VIII W mieście ................................................................................................................. 221

Chinski.indb 10 2008-12-12 09:24:16

 Spis treści – zagadnienia gramatyczne 11

12 Strasznie boli! ภ᫾Α" 7´QJM¯OH ..........................................................................  225

I Ciało ‫ي‬ᥟ ................................................................................................................. 237
II 䔈㊶┷ + określenie szczególnej intensywności .................................................... 239
III Następstwo zdarzeń ................................................................................................. 240
1. Wyrażanie kolejności zdarzeń .......................................................................... 240
2. Do marca…, przed trzecią…, za rok…, trzy miesiące temu… ....................... 241
3. Podczas…, kiedy… ‫ޑ‬㟭ং ................................................................................ 242
IV Zdania rozkazujące i zakazujące ............................................................................ 243
1. Polecenia, nakazy ............................................................................................... 243
2. Zakazy .................................................................................................................. 244
V Zdania przyczynowe z czasownikami ћ i 供 ...................................................... 245
1. ћ i 供 w zdaniach z czasownikiem ................................................................ 245
2. ћ lub 供 w zdaniach z czasowniko-przymiotnikiem lub
czasowniko-dopełnieniem ................................................................................. 247
13 Ile ma pan wzrostu? գӭଯ@ 1ƒGXďJÃR" ............................................................  252
I Porównanie: podobieństwo i różnica .................................................................... 263
1. Tak samo jak… ................................................................................................. 263
2. Nie być takim jak… .......................................................................................... 264
3. Stopień wyższy .................................................................................................... 264
4. Konstrukcja stopnia wyższego np. wyższy od/niż…, lepiej od… ................. 265
5. Porównania szczegółowe np. droższy o…, wyższy o… .................................. 265
II Stopniowe nasilanie się cechy: ຫ… ຫ… ........................................................... 267
1. Im..., tym... ........................................................................................................ 267
2. Coraz... .............................................................................................................. 267
III Strona bierna ............................................................................................................. 268
1. Gdy wykonawca lub sprawca czynności jest znany ....................................... 268
2. Gdy wykonawca lub sprawca czynności jest nieznany lub nieistotny ......... 268
IV Alternatywa – czy, lub, albo: 㤆ࢂ, ‫ ޣ܈‬lub ‫ ࢂ܈‬.............................................. 270
1. Zdania pytające z 㤆ࢂ ...................................................................................... 270
2. Zdania oznajmujące z ‫ ޣ܈‬lub ‫ ࢂ܈‬.............................................................. ! 270
14 Ja już nie wytrzymam ‫ڙך‬όΑ :ƔVK´XE»OLƐR ................................................  274
I Dopełnienia rezultatywne i potencjalnie rezultatywne ....................................... 287
1. Czasowniki ᔉ, 佡, ֹ, ‫ ډ‬jako dopełnienia rezultatywne
i potencjalnie rezultatywne ................................................................................ 287
a) ┷ + ᔉ rozumieć ......................................................................................... 288
b) ┷ + 佡/‫ ډ‬dostrzec, zauważyć ................................................................... 288
c) ┷ + ֹ o czynności wyrażanej przez ┷ ‘skończyć’................................... 289
d) ┷ + ‫ ډ‬o czynności wyrażanej przez ┷ ‘osiągnąć rezultat’ ..................... 289
2. Czasowniko-przymiotniki (䔈㊶┷) jako dopełnienia rezultatywne
i potencjalnie rezultatywne ................................................................................ 290

Chinski.indb 11 2008-12-12 09:24:19

 12 Spis treści – zagadnienia gramatyczne

a) ┷ + మཱ widzieć/słyszeć wyraźnie ........................................................... 290

b) Ӟ + 卉 najeść się ........................................................................................ 291
3. Partykuły Α, 㰢, Π i Ϸ w dopełnieniach potencjalnie rezultatywnych .... 291
a) ┷ + Αo czynności wyrażanej przez czasownik ┷ ‘dać radę’ ................. 291
b) ┷ + 㰢 o czynności wyrażanej przez czasownik: ┷‘dokonać się’ .......... 292
c) ┷ + Π!zmieścić się .................................................................................... 292
d) 䗂 + Ϸ zdążyć ............................................................................................ 293
II Podwojone przymiotniki, czasowniko-przymiotniki, przysłówki
i czasowniki ............................................................................................................... 295
1. Podwojone przymiotniki i czasowniko-przymiotniki .................................... 295
2. Podwojone przysłówki ........................................................................................ 296
3. Podwojony przymiotnik/przysłówek dwusylabowy ....................................... 296
4. Podwojony czasownik......................................................................................... 296
III Czynności i zdarzenia w niedalekiej przyszłości .................................................. 297
15 Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! ғВ‫ז‬䜇" 6KÕQJU®NX¢LOª ........ 303
I Cechy charakteru ..................................................................................................... 314
II Zdania z ‫ ע‬............................................................................................................... 317
III Oprócz… jeszcze… ନΑ…(аѦ)… ..................................................................... 319
IV Zdania z dopełnieniem rezultatywnym (z Ӏ) i potencjalnie rezulta-
tywnym (z ଆ) ......................................................................................................... 320
1. ┷ + Ӏ o czynności wyrażanej przez ┷‘wyczerpać, zużyć’ ......................... 320
2. ┷ + ଆ .................................................................................................................. 320
a) stać (kogoś na coś) ........................................................................................ 320
b) ࣮ளଆ szanować (kogoś)
࣮όଆ patrzeć (na kogoś) z góry, lekceważyć (kogoś) ............................. 321
c) 㛱ளଆ + osoba X – sprawić, że osoba X będzie dumna z tego, co zrobiliśmy
㛱όଆ + osoba X – sprawić, że osobie X będzie przykro z powodu
tego, co zrobiliśmy ....................................................................................... 321
Klucz do ćwiczeń .................................................................................................................. 327
Słowniki ................................................................................................................................. 341
Słownik chińsko-polski (znaki)......................................................................................... 343
Słownik chińsko-polski (pinyin) ....................................................................................... 375
Słownik polsko-chiński ....................................................................................................... 409

Chinski.indb 12 2008-12-12 09:24:22

 Lekcja wstępna
I Pismo
System zapisu języka chińskiego kształtował się przez ponad 3 tysiące lat. Ostatnią wielką
i spektakularną zmianą tego zapisu była – przeprowadzona w latach 50. XX w. na polecenie
Mao Zedonga – reforma polegająca na radykalnym uproszczeniu pisma – zmniejszeniu
liczby kresek w znakach. Ponad 40% znaków otrzymało swoje prostsze, łatwiejsze do nauki
odpowiedniki. Tajwan, Hongkong i mniejszości chińskie na świecie pozostały przy zapisie
sprzed reformy, stąd we współczesnym świecie chińskojęzycznym spotykamy dwa sposoby
zapisu – pismo uproszczone i pismo tradycyjne.

W języku chińskim podstawową jednostką znaczeniową jest sylaba. Jednej sylabie odpo-
wiada jeden znak. Wyrazy składają się z jednej lub rzadziej z kilku sylab. Poszczególnych
wyrazów w zdaniu nie oddziela się spacjami.

Niemal każdy znak można podzielić na mniejsze elementy graficzno-znaczeniowe. Umiejęt-

ność rozpoznawania tych elementów pozwala nie tylko na szybsze zapamiętywanie pisowni
znaków, ale także w wielu wypadkach pozwala lepiej zrozumieć znaczenie danego znaku.

ܴ=В+Д
jasny = słońce + księżyc
jasny to taki, który jest jak słońce i księżyc

‫ = ܂‬䦚 (forma podstawowa1: Ј) + қ

strach = serce + biały
strach to serce zbielałe (ze strachu)

གྷ=Е+Ҟ+Ј
myśleć = drzewo + oko + serce
myśleć to patrzeć na coś (oko patrzy na drzewo) i używać przy tym rozumu (rozum i serce
określano w dawnych Chinach jednym słowem)

ߍ = 䮩 (forma podstawowa: П) + Е
brać = pazur + drzewo
brać to sięgać po owoc z drzewa

1
zob. Wybrane elementy graficzno-znaczeniowe znaków chińskich, s. 15n.

Chinski.indb 13 2008-12-12 09:24:24

 14 Lekcja wstępna

剾=剫+Ը
słyszeć; wąchać = drzwi + ucho
słyszeć; wąchać to ucho pomiędzy drzwiami

Jak widać z powyższych przykładów, elementy graficzno-znaczeniowe mogą być ułożone

w znakach na różne sposoby. Typowe układy pokazują poniższe schematy:

Schemat budowy znaku Przykłady znaków

1.

Β!Ο
‫!܂‬ጋ
2.

Κ!Е
3.

㡚!ӣ
4.
љ!ӕ!‫׉‬
5.

Ϩ!ၰ
6.

㛂!պ
Znajomość elementów graficzno-znaczeniowych, z których skomponowane są znaki, nie
tylko ułatwia zapamiętywanie, ale jest też niezbędna przy korzystaniu ze słownika języ-
ka chińskiego, w którym słowa są umieszczone według znaczeniotwórczego, nadrzędnego
elementu znaku, zwanego kluczem lub pierwiastkiem (zasady korzystania ze słowników
języka chińskiego zob. Czy wiesz, że… w Lekcji 4).

Chinski.indb 14 2008-12-12 09:24:25

 Lekcja wstępna 15

Należy zwrócić uwagę, że niektóre z elementów mogą mieć różną pisownię w zależności od
pozycji, jaką zajmują w znaku, np. serce może występować jako Ј (u dołu znaku: གྷ) albo
jako 䦚 (np. jeżeli występuje po lewej stronie znaku: ‫)܂‬.

Wybrane elementy graficzno-znaczeniowe znaków chińskich

Wariant/forma
Lp. Element Znaczenie Liczba kresek2
oboczna elementu
1. 䜧 pokrywka 2
2. Γ 䜮 człowiek 2
3. 㚖 nakrycie 2
4. 䞒! lód 2
5. Θ 䞧! nóż, miecz; cięcie 2
6. Κ! siła 2
7. Λ łyżka 2
8. ᢨ! klif 2
9. α usta, otwór 3
10. ᢭! ogrodzenie 3
11. β ziemia 3
12. γ! urzędnik, uczony 3
13. δ wieczór 3
14. υ suchy 3
15. ε duży 3
16. ζ kobieta 3
17. η dziecko, syn 3
18. 㚩 dach 3
19. κ cal 3
20. λ mały 3
21. ξ góra 3
22. ο 㚪-!
䥙 rzeka 3
23. π praca 3
24. τ zawój, ręcznik, szata 3
25. 㚫! nić 3
„klif z kropką”, dom zbudowany
26. 㚬! 3
nad klifem/na zboczu
27. 㚭! długi krok, wielkie kroki 3

2
Sposób liczenia kresek w znaku zob. Wstęp do Zeszytu do pisania znaków.

Chinski.indb 15 2008-12-12 09:24:26

 16 Lekcja wstępna

28. 㚰! włosy, pióra, szczecina 3

29. ᢰ! krok; iść wolno 3
30. 剫!)ߐ* drzwi, brama, wejście 3
31. 医!)१* 匬! jeść; jedzenie 3
32. 卺!)ଭ*! koń 3
33. Ј! 䦚! serce 4
34. Љ! halabarda 4
35. Ћ! 䧟! ręka 4
36. В słońce 4
37. Д księżyc 4
38. Е! drzewo 4
39. Н! 䬔! woda 4
40. О! 䭿! ogień 4
41. П! 䮩! pazur 4
42. Ф! 䮳! krowa 4
43. Х! 䮼! pies 4
44. ҏ! Ц jadeit 5
45. Җ pole 5
46. қ! biały 5
47. Ҟ! oko 5
48. Ԯ! bambus 6
49. ԯ! ryż 6
50. ԰! 䵘 jedwab 6
51. Դ stary 6
52. Շ insekt 6
53. Ժ mięso 6
54. ᥋! 买! trawa 6
55. Պ! 伱! ubrania 6
56. ‫!ق‬ 侒 mowa 7
57. ‫!م‬ świnia 7
58. 㠢! 僧! iść, droga 7
59. ߙ! niebieski, zielony, niebieskozielony 8
60. २ głowa 9

Chinski.indb 16 2008-12-12 09:24:28

 Lekcja wstępna 17

II Tony
Język chiński – podobnie jak inne języki z rodziny chińsko-tybetańskiej – jest językiem to-
nalnym. Oznacza to, że sposób wypowiedzenia danego wyrazu decyduje o jego znaczeniu.
Niektóre języki z tej rodziny (np. kantoński) mają nawet do 8 tonów. Język chiński ma ich
cztery.

Cztery tony języka chińskiego można przedstawić graficznie w następujący sposób:

wysokość głosu

Ton pierwszy Ton drugi Ton trzeci Ton czwarty

równy wznoszący opadająco–wznoszący opadający

Posłuchaj nagrania, aby usłyszeć różnicę między tonami.

2 ton 1 ton 2 ton 3 ton 4

à £ Ɛ ¢

Wyróżniamy również ton neutralny, w zapisie bez dodatkowych oznaczeń (zob. ćwiczenia
wymowy w Lekcji 1).

III Pinyin
Współcześnie najbardziej rozpowszechnionym zapisem fonetycznym języka chińskiego jest
pinyin (࡫ॣ), opracowany w ChRL w latach 50. Miał z czasem zastąpić znaki chińskie (tak
stało się np. na początku XX w. z zapisem języka wietnamskiego, w którym znaki utworzone
na bazie znaków chińskich zastąpiono alfabetem łacińskim). Obecnie pinyin stosowany jest
w pierwszych klasach szkół chińskich oraz w nauczaniu cudzoziemców. Jest też powszech-
nie przyjętym zapisem języka chińskiego m.in. w opracowaniach naukowych.

Standardowo w pinyinie wyrazy wielosylabowe zapisuje się łącznie. Jednak na potrzeby ni-
niejszego kursu przyjęto zasadę: jeden znak – jedna oddzielna sylaba. Dzięki temu od razu
wskazany jest podział wyrazu na sylaby i przyswajanie ich wymowy jest łatwiejsze. Zatem
np. nasze *ÃR[L£, .ƐLG®, 1X´ZƐNª, /ƒOƐRVKí, =KÃQJ[LÃQVKÕQJ, :£QJ[LƐRMLÝ, %ďO£QU«Q, [Lª
[LHQ¯Qstandardowo są zapisywane w następujący sposób: *ÃR[L£ Gosia, .ƐLG®Katie, 1X´ZƐNª
Nowak, /ƒ OƐRVKí dosł. nauczyciel Li, =KÃQJ [LÃQVKÕQJ pan Zhang, :£QJ [LƐRMLÝ pani Wang,
%ďO£QU«QPolak/Polka, [Lª[LHQ¯Qdziękuję panu/pani.

Chinski.indb 17 2008-12-12 09:24:31

 18 Lekcja wstępna

IV Wymowa chińska i jej zapis w pinyinie

Wszystkie transkrypcje stawiały sobie za cel możliwie dokładne oddanie brzmienia języ-
ka chińskiego. Do tego celu wykorzystywano przeważnie alfabet łaciński, zwykle w jego
podstawowej, 24-literowej postaci. Stało się tak również w przypadku pinyinu. Tak jak wy-
stępują znaczne różnice w wymowie poszczególnych liter alfabetu łacińskiego w językach
europejskich, tak i specyfika brzmienia języka chińskiego sprawiła, że wymowa zapisana
niektórymi literami bądź dwuznakami w pinyinie znacznie różni się np. od wymowy pol-
skiej tych samych znaków graficznych. Odczytując w pinyinie takie litery, jak z, zh, q, j, r,
x nie należy kierować się intuicją wynikającą ze znajomości języka polskiego.

Oto lista liter stosowanych w pinyinie, których wymowa istotnie różni się od polskiej. Po-
słuchaj nagrania, aby lepiej zapoznać się z ich brzmieniem.

3 /LWHUDSLQ\LQX 3U]\NĄDG /LWHUDSLQ\LQX 3U]\NĄDG

S  S¯QJ]L FK  FKíI¢Q
W  WíQJ[LÝ VK  VKÕQJF¯
U  5®EÝQ ]  ]ƐRVK¢QJ
N  N¢QML¢Q F  FÃQNƐR
M  MíQWLÃQ Z  Z¢QJOH
T  TíNX¢L \  \íTƒ
[  [LÃQVKHQJ L  VK¯VX®
]K  =KďQJJXµ ¾  OƞVª

Niektóre zakończenia chińskich sylab zapisanych w pinyinie również czyta się inaczej niż
w języku polskim. Posłuchaj nagrania, aby zapoznać się z brzmieniem następujących za-
kończeń sylabowych:

4 =DNRĆF]HQLH 3U]\NĄDG
DQJ S¢QJ]L
HQJ S«QJ\ƔX
LQJ <íQJJXµ
RQJ JďQJ]X´

W zapisie wymowy tony oddawane są za pomocą oznaczeń: qಿɆೂ umieszczonych nad

daną sylabą. q nad sylabą oznacza ton pierwszy, ಿ – ton drugi, Ɇದ ton trzeci, a ೂ – ton czwar-
ty.

Chinski.indb 18 2008-12-12 09:24:32

 Lekcja wstępna 19

5 Posłuchaj nagrania.

ton 1 ton 2 ton 3 ton 4

GÃ G£ GƐ G¢
FKÃQJ FK£QJ FKƐQJ FK¢QJ

ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE
Ćwiczenie 1
Posługując się tabelką ze s. 15 i 16, wskaż, z jakich elementów składają się poniższe znaki:

䣜!mama ‫!׉‬łóżko
ӳ!dobrze 㡚!kraj
仺!zepsuć się 剷!pokój, pomieszczenie; przerwa; między
߃!początek 剭!zejść z drogi
‫!آ‬być długotrwałym; być stałym ۞!brzeg
ৎ!dom 㹪!piętro

Ćwiczenie 2
6 Posłuchaj nagrania i powtórz następujące sylaby:

ton 1 ton 2 ton 3 ton 4 ton 1 ton 2 ton 3 ton 4

PÃ P£ PƐ P¢ FÃQ F£Q FƐQ F¢Q
SÃL S£L SƐL S¢L ZÃQ Z£Q ZƐQ Z¢Q
WÃL W£L WƐL W¢L \íQ \¯Q \ƒQ \®Q
UÕQ U«Q UÝQ UªQ Ví V¯ Vƒ V®
NÃQ N£Q NƐQ N¢Q Tĭ T¼ TƖ T»
MLÃ ML£ MLƐ ML¢  Oƚ OƜ Oƞ
TLÃQ TL£Q TLƐQ TL¢Q   QƜ Qƞ
[LÃR [L£R [LƐR [L¢R SÃQJ S£QJ SƐQJ S¢QJ
]KÃQ ]K£Q ]KƐQ ]K¢Q IÕQJ I«QJ IÝQJ IªQJ
FKĭ FK¼ FKƖ FK» SíQJ S¯QJ SƒQJ S®QJ
VKÃQ VK£Q VKƐQ VK¢Q KďQJ KµQJ KƔQJ K´QJ
]ÃR ]£R ]ƐR ]¢R

Chinski.indb 19 2008-12-12 09:24:33

  '®V®Nª  4ƒQJMLªZƔ\íEÝQVKĭ
! ಃ Ѥ 俰 ; !俩 ॷ ‫ ך‬΋ ҁ 䜐
! ಃ Ѥ ፐ;! ፎ ॷ ‫ ך‬΋ ҁ ਜ
Lekcja 4: Pożycz mi, proszę,
książkę
'X®KX¢
㛱!俏
ჹ!၉
DIALOGI
21 A
! 䞡ဓ;! ଯᗪ, 俩僳, 俩僳"
! ഩဓ;! ଯᗪ, ፎ຾, ፎ຾"
Katie: Gosiu, wejdź proszę!

! ଯᗪ;! գԖؒԖ‫@ޜ‬
! ଯᗪ;! գԖ㠀Ԗ‫@ޜ‬
Gosia: Masz czas?

! 䞡ဓ;! Ԗୟ"
! ഩဓ;! Ԗୟ"
Katie: Ależ mam!

! ଯᗪ;! գёόёаॷ䶒‫ך‬΋ҁमЎ䜐@
! ଯᗪ;! գёόёаॷ๏‫ך‬΋ҁमЎਜ@
Gosia: Czy możesz mi pożyczyć jakąś książkę w języku angielskim?

! 䞡ဓ; ! 㜾ฅёа" 䗂, 䗂" գ഻ό഻㝔λ俦@

! ഩဓ; ! ྽ฅёа" ٰ, ٰ" գ഻ό഻៿λᇥ@
Katie: Oczywiście, że mogę! Chodź, lubisz powieści?

! ଯᗪ; ! ࡐ഻៿"
! ଯᗪ; ! ࡐ഻㝔"
Gosia: Bardzo lubię!

Chinski.indb 66 2008-12-12 09:26:09

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 67

! 䞡ဓ;! ٗΧ, ‫ך‬䶒գ㤄ҁ, 嘷嘷嘷Ψ䶒գٗҁ嘷

! ഩဓ;! ٗሶ-‫ך‬๏գ೭ҁ, … Ψ๏գٗҁ/
Katie: W takim razie, daję ci tę i… tamtą.

! ଯᗪ; ! 倔
! 倔գ嘷 գा࣮΋٤ύЎ䜐, ύЎ㟥䠋@ ‫ך‬Ԗ, Ψёаॷգ嘷!
! ଯᗪ; ! !
ᖴᖴգ/ գा࣮΋٤ύЎਜ, ύЎൔ༏@ ‫ך‬Ԗ, Ψёаॷգ/
Gosia: Dziękuję (ci). Czy chcesz poczytać jakieś chińskie książki i gazety? Mam
je i też mogę ci pożyczyć.

! 䞡ဓ; ! 㜾ฅा" 倔倔գ"

! ഩဓ; ! ྽ฅा" ᖴᖴգ"
Katie: Oczywiście, że chcę! Dziękuję (ci)!

! ଯᗪ; ! ӆ佡"
! ଯᗪ; ! ӆ‫"ـ‬
Gosia: Cześć!

22 B
! ۫䠑;! λ‫ۆ‬, գा䜘ϙΧ@
! ۫঩;! λ‫ۆ‬, գाວϙሶ@
Sprzedawca: Proszę pani, co chciałaby pani kupić?

! ଯᗪ;! ‫ך‬ा䜘΋ҁύЎ便‫ڂ‬嘷ӭϿ冗@
! ଯᗪ;! ‫ך‬ाວ΋ҁύЎຒ‫ڂ‬/ӭϿᒲ@
Gosia: Chcę kupić słownik języka chińskiego. Ile kosztuje?

! ۫䠑;! ΋ҁΖΜ㞬ϖЛ冗嘷
! ۫঩;! ΋ҁΖΜ༧ϖЛᒲ/
Sprzedawca: 80,50.

! ଯᗪ;! ӳ, ٗ, ‫ך‬䜘΋ҁ嘷 գ䜹Ԗ㠀Ԗ‫ݢ‬Ў㟥@

! ଯᗪ;! ӳ, ٗ, ‫ך‬ວ΋ҁ/ գॺԖؒԖ‫ݢ‬Ўൔ@
Gosia: Dobrze, poproszę (dosł. kupię) jeden. Czy macie polskie gazety?

! ۫䠑;! Ԗ, Ԗ, ΋ҽΒΜ㞬ϖ)Л*嘷
! ۫঩;! Ԗ, Ԗ, ΋ҽΒΜ༧ϖ)Л*/
Sprzedawca: Mamy, mamy, po 20,50 za egzemplarz.

! ଯᗪ;! Ꮩ" ϼ偊Α" ‫ך‬ό䜘"

! ଯᗪ;! Ꮩ" ϼ຦Α" ‫ך‬όວ"
Gosia: O! Za drogo! Nie kupię!

Chinski.indb 67 2008-12-12 09:26:13

 68 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

! ۫䠑;! 㢺ࢪ㟥ࡐ偊փ嘷
! ۫঩;! ኻࢪൔࡐ຦փ/
Sprzedawca: Gazety europejskie są bardzo drogie.

! ଯᗪ;! ‫ך‬㤆ा䜘㝫ҁ䵼䜌ҁ, ΋Ѝ㬖‫ک‬΋ҁ便‫ڂ‬, ΋ӅӭϿ冗@

! ଯᗪ;! ‫ך‬ᗋाວ‫ٿ‬ҁግಞҁ, ΋Ѝ฽‫ک‬΋ҁຒ‫ڂ‬, ΋ӅӭϿᒲ@
Gosia: Chciałabym jeszcze dwa zeszyty do ćwiczeń, jeden długopis, no i słownik,
ile to w sumie wyniesie?

! ۫䠑;! ΋ӅΐΜΒ㞬ѤЛΟ)ϩ*嘷
! ۫঩;! ΋ӅΐΜΒ༧ѤЛΟ)ϩ*/
Sprzedawca: Razem 92,43.

! ଯᗪ;! )‫*ך‬䶒գ΋ԭ㞬嘷
! ଯᗪ;! )‫*ך‬๏գ΋ԭ༧/
Gosia: Dam panu sto juanów.

! ۫䠑;! 倔倔, ‫פ‬գΎ㞬ϖЛΎ)ϩ*嘷

! ۫঩;! ᖴᖴ, ‫פ‬գΎ༧ϖЛΎ)ϩ*/
Sprzedawca: Dziękuję, 7,57 reszty dla pani.

 .ƐLG® *ÃR[L£TƒQJM®Q,TƒQJM®Q

A *ÃR[L£ 1
 ƒ\ƔXP«L\ƔXN´QJ"
 .ƐLG® <
 ƔXD
 *ÃR[L£ 1
 ƒNÝE»NÝ\ƒMLªJÝLZƔ\®EÝQ\íQJZ«QVKĭ"
 .ƐLG® '
 ÃQJU£QNÝ\ƒ/£L,O£L1ƒ[ƒE»[ƒKXÃQ[LƐRVKXď"
 *ÃR[L£ +
 ÝQ[ƒKXÃQ
 .ƐLG® 1
 ¢PH,ZƔJÝLQƒ]KªEÝQಹ,\ÝJÝLQƒQ¢EÝQ
 *ÃR[L£ ;
 Lª[LHQƒ1ƒ\¢RN¢Q\®[LÕ]KďQJZ«QVKĭ,]KďQJZ«QE¢RPD"
:Ɣ\ƔX,\ÝNÝ\ƒMLªQƒ
 .ƐLG® '
 ÃQJU£Q\¢R;Lª[LHQƒ
 *ÃR[L£ =
 ¢LML¢Q



B 'L¢Q\X£Q ;
 LƐRMLÝ,Qƒ\¢RPƐLVK«QPH"
*ÃR[L£ :
 Ɣ\¢RPƐL\®EÝQ]KďQJZ«QF¯GLƐQ'XďVKƐRTL£Q"
 'L¢Q\X£Q <
 ®EÝQEÃVK¯NX¢LZƖP£RTL£Q
 *ÃR[L£ +
 ƐR1¢ZƔPƐL\®EÝQ1ƒPHQ\ƔXP«L\ƔXEďZ«QE¢R"
 'L¢Q\X£Q <
 ƔX,\ƔX,\¯IªQªUVK¯NX¢LZƖP£R
 *ÃR[L£ Ď
 7¢LJX®OH:ƔE»PƐL
 'L¢Q\X£Q Ď
 X]KďXE¢RKÝQJX®ED
 *ÃR[L£ :
 ƔK£L\¢RPƐLOLƐQJEÝQOL¢Q[¯EÝQ,\®]KíEƒK«\®EÝQF¯GLƐQ,\¯
J´QJGXďVKƐRTL£Q"
 'L¢Q\X£Q <¯J´QJMLƖVK¯ªUNX¢LV®P£RVÃQIÕQ
 *ÃR[L£ :ƔJÝLQƒ\®EƐLNX¢L
 'L¢Q\X£Q ;Lª[LH]KƐRQƒTíNX¢LZƖP£RTíIÕQ

Chinski.indb 68 2008-12-12 09:26:19

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 69

6KÕQJF¯
ғ便
ғຒ
SŁÓWKA
 僳 ┷ M®Q wchodzić
຾
䞡ဓ, 俩僳"
Katie, wejdź proszę!
 Ԗ‫ޜ‬ ┷♦ \ƔX N´QJ mieć czas, być
wolnym
գԖ‫ޜ‬䠋@
Czy masz czas?
 ёа ┸┷ NÝ \ƒ móc, wolno
(komuś), mieć
գёа䶒‫ך‬㬖䠋@ czyjeś pozwolenie
Czy możesz dać mi długopis?

‫ך‬ёа䗂䠋@
Czy mogę przyjść/wolno mi
(będzie) przyjść?
 ҁ 摞 EÝQ klasyfikator m.in.
książek, zeszytów
΋ҁ䜐, 㝫ҁ便‫ڂ‬
jedna książka i dwa słowniki
 㜾ฅ ┸ GÃQJ U£Q oczywiście
྽ฅ
! A: Ц
 λ‫ۆ‬, գ഻㝔സύ㡚
ૡ䠋@
Panno Wang, czy lubi pani
(pić) chińską herbatę?
B: 㜾ฅ഻㝔嘷
Oczywiście, że lubię.
 䗂 ┷ ,£L przychodzić,
ٰ przybywać; wpadać
Цܴ, 俩գ䗂࣮‫ך‬嘷 (do kogoś)
Wang Ming, wpadnij do mnie,
proszę.

Chinski.indb 69 2008-12-12 09:26:20

 70 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

 λ俦 ⚜ [LƐR VKXď powieść

λᇥ
摞ҁ मЎλ俦, ‫ݢ‬Ўλ俦,
գा࣮ব)΋*ҁ@
Którą powieść – tę w języku
angielskim czy tę w języku
polskim – chcesz przeczytać?
 䶒 ┷┸ JÝL dawać; partykuła
๏ wprowadzająca
‫ך‬䶒գ΋ԭ㞬嘷 polski celownik
Daję ci sto dolarów. w znaczeniu „dla
kogoś” (zob. Zwróć
‫ך‬䟡䶒գ΋Ѝ㬖嘷 uwagę)
Kupiłem ci pióro.
 ٗ 㖖䯉ⅲ⚜ Q¢ tamten/tamta/
tamto
ٗЍम㡚㬖, 偊ό偊@
Czy ten angielski długopis jest
drogi?
 ΋٤ 摞 \® [LÕ kilka, trochę (klasy-
fikator osób, obiek-
‫ך‬侖侸΋٤ύ㡚Γ嘷 tów policzalnych)
Znam kilku Chińczyków.
 㟥 ⚜ E¢R gazeta
ൔ
摞ҽ 㤄ҽ㟥ћϙΧ@
Jak się nazywa ta gazeta?
 ӭϿ! 䠠桽ⅲ GXď VKƐR ile

գԖӭϿ冗@
Ile masz pieniędzy?
Ͽ ⓾ VKƐR mało

д࣮όϿ䜐嘷
On czyta niemało książek.
 冗 ⚜ TL£Q pieniądze (używa
ᒲ się zamiast nazwy
摞㞬!)༧* A: ΋ҁ便‫ڂ‬ӭϿ冗@ waluty)
Ile kosztuje słownik?
B: ΖΜ㞬冗嘷
80 złotych/juanów/dolarów.

Chinski.indb 70 2008-12-12 09:26:22

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 71

 㞬 摞 NX¢L klasyfikator m.in.

༧ pieniędzy
! дԖΜѤ㞬冗嘷
Mam 14 złotych.
 Л 摞 P£R klasyfikator
dziesiątek groszy
 ҽ 摞 IªQ klasyfikator m.in.
gazet
дा䜘㝫ҽ㟥嘷
On chce kupić dwie gazety.
 Ꮩ ┸ ď och!, o!
 㢺ࢪ ⚜ ĎX ]KďX Europa
ኻࢪ
 㤆 ┸ K£L jeszcze
ᗋ
գ㤆ाസϙΧ@
Czego jeszcze chcesz się napić?
 㝫 㟿 OLƐQJ dwa (używane tylko
‫ٿ‬ przed klasyfikatorami
! i na określenie czasu,
np. godzin)
 䵼䜌ҁ ⚜ OL¢Q [¯ EÝQ zeszyt do ćwiczeń
ግಞҁ
摞ҁ ΋ҁ䵼䜌ҁ
jeden zeszyt do ćwiczeń
䵼䜌 ┷⚜ OL¢Q [¯ ćwiczyć, trenować;
ግಞ ćwiczenie
‫ך‬ा䵼䜌ύЎ嘷
Chcę poćwiczyć język chiński.
 Ѝ 摞 ]Kí klasyfikator m.in.
݄ piór, długopisów,
ołówków, pędzli
 㬖 ⚜ Eƒ pióro, długopis
฽
摞Ѝ)݄*
 ‫ک‬ 扭㘴 K« i, oraz

գा‫ךک‬ѐ࣮䰃ቹ䠋@
Czy chcesz ze mną iść na film?

Chinski.indb 71 2008-12-12 09:26:25

 72 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

 ΋Ӆ ⓾ \¯ J´QJ w sumie, razem

΋ҁ便‫ڂ‬, ΋Ѝ㬖, ΋Ӆ
ӭϿ冗@
Ile w sumie/razem kosztują
słownik i pióro?
 ΋ԭ 㟿 \®EƐL sto
 ‫פ‬冗 ┷♦ ]KƐR TL£Q wydawać resztę
‫פ‬ᒲ
д‫פ‬գӭϿ冗@
Ile on ma ci wydać?
‫פ‬ ┷ ]KƐR szukać

գ‫פ‬俳@
Kogo szukasz?

<ƖIƐ
俟!‫ݤ‬
ᇟ!‫ݤ‬
GRAMATYKA
I Liczebniki do 100

 ႟ O¯QJ  Μ΋ VK¯\í  ΒΜ ªUVK¯

 ΋ \í  ΜΒ VK¯ªU  ΒΜ΋ ªUVK¯\í
 Β ªU  ΜΟ VK¯VÃQ  ΟΜ VÃQVK¯
 Ο VÃQ  ΜѤ VK¯V®  ѤΜ V®VK¯
 Ѥ V®  Μϖ VK¯ZƖ  ϖΜ ZƖVK¯
 ϖ ZƖ  ΜϤ VK¯OL»  ϤΜ OL»VK¯
 Ϥ OL»  ΜΎ VK¯Tí  ΎΜ TíVK¯
 Ύ Tí  ΜΖ VK¯EÃ  ΖΜ EÃVK¯
 Ζ EÃ  Μΐ VK¯MLƖ  ΐΜ MLƖVK¯
 ΐ MLƖ  ΋ԭ \®EƐL
 Μ VK¯

Chinski.indb 72 2008-12-12 09:26:27

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 73

II Klasyfikatory (摞)

Klasyfikator – część mowy typowa dla języka chińskiego – wskazuje na określoną

klasę (grupę) przedmiotów. Klasyfikatorów używamy m.in. wtedy, gdy rzeczow-
nikowi towarzyszy liczebnik. W takim wypadku klasyfikator stawiamy między
liczebnikiem a rzeczownikiem.

Klasyfikator Zastosowanie Przykład Tłumaczenie

JHJª ludzie, przedmioty ΋㚚Γ, jeden człowiek,
㚚 )ঁ* – klasyfikator ogólny, 䛵Ջ1 jedna rzecz
niedefiniujący klasy
obiektu
ZªL osoby – klasyfikator 㝫Տϼϼ, dwie panie,
Տ wyrażający szacunek Ӄғ, dwóch panów,
Դ㝃, dwóch nauczycieli,
λ‫ۆ‬ dwie dziewczyny
EÝQ książki, tomy, zeszyty, Ζҁ䜐, osiem książek,
ҁ roczniki czasopism 䵼䜌ҁ zeszytów do ćwiczeń
(zszyte)
bēi napoje w szklankach, Ѥ݆‫ڜ‬ଢ଼2, cztery (filiżanki) kawy,
݆ filiżankach ૡ, Н herbaty, wody
fèn gazety Ύҽ㟥 siedem gazet
ҽ (egzemplarzy)
zhāng przedmioty płaskie Ϥ䦄ྣТ3, sześć zdjęć,
䦄!)஭* 䵱4 kartek papieru
kuài pieniądze Ύ㞬冗 siedem złotych/juanów/
㞬!)༧* dolarów
zhī pióra, długopisy, ΜЍ㬖, dziesięć długopisów,
Ѝ!)݄* ołówki, kredki, pędzle Л㬖5 pędzli

Zapamiętaj
Przed klasyfikatorem nie używamy liczebnika Β , tylko liczebnika 㝫:
Β㚚Γ
㝫㚚Γ
1
䛵Ջ )ܿՋ* GďQJ [L przedmiot, rzecz.
2
‫ڜ‬ଢ଼ NÃ IÕL kawa.
3
ྣТ ]K¢R SL¢Q zdjęcie.
4
䵱 )ર* ]Kƒ papier.
5
Л㬖ȐЛ฽ȑP£REƒ  pędzel.

Chinski.indb 73 2008-12-12 09:26:31

 74 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

Jeżeli liczba obiektów jest nieokreślona, używamy klasyfikatora ΋٤ \®[LÕ. Wyra-

żenia z tym klasyfikatorem odpowiadają polskim połączeniom z wyrazami kilka,
kilku, kilkoro.

Klasyfikator Zastosowanie Przykład Tłumaczenie

΋٤ mała, nieokreślona ΋٤!

Γ, kilka osób,
liczba obiektów 䛵Ջ, rzeczy,
Դ㝃, kilku nauczycieli,
䜐, kilka książek,
ྣТ zdjęć

Zapamiętaj
3RNODV\ᚏNDWRU]H΋٤QLHᚔDZLDP\MXľLQQ\FKNODV\ᚏNDWRUµZ
΋٤䜐
΋٤ҁ䜐

Ćwiczenie 1
Połącz odpowiedni liczebnik, klasyfikator i rzeczownik, tak aby otrzymać podpis do każde-
go zdjęcia. Ilustracje mogą mieć więcej podpisów, a podane części mowy mogą być wyko-
rzystane więcej niż raz.

㝫 ҁ 㟥

΋ ٤ 冗

Ѥ ҽ ‫ڜ‬ଢ଼

΋ԭ ݆ 䜐

٤ Γ

Chinski.indb 74 2008-12-12 09:26:35

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 75

Wzór:

΋٤㟥

1 .......................................

2 .......................................

3 .......................................

4 .... ...................................
5 .......................................

Chinski.indb 75 2008-12-12 09:26:35

 76 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

Ćwiczenie 2
Powiedz i wpisz, co i w jakich ilościach zamówiono w hurtowni. Pamiętaj o odpowiednich
klasyfikatorach.

Lp. Artykuł Szt. .......

1. मЎ便‫ڂ‬ 100
2. ύЎ便‫ڂ‬ 95
3. म.䬙.䬙.म便‫ڂ‬6 44
4. 䵼䜌ҁ 38
5. 㬖 23
6. ‫ݢ‬Ў㟥 2

III Liczenie pieniędzy

W języku chińskim przyjęty jest inny sposób podawania sum niż w języku polskim.
Po chińsku nie powiemy, że coś kosztuje 22 złote i 79 groszy, ale 22 jedności (㞬),
7 (części) dziesiętnych (Л) i 9 (części) setnych (ϩ) (złotego).

Suma Jedności 㞬NX¢L! Dziesiętne ЛP£R Setne ϩIÕQ )冗*

22.79 ʔ7 ΒΜΒ㞬 ΎЛ ΐ)ϩ* 冗

74.40 Γ҇䥡8 ΎΜѤ㞬 Ѥ)Л* )႟*)ϩ* 冗

61.58ʓ9 ϤΜ΋㞬 ϖЛ Ζ!)ϩ* 冗

10.05 ‫ݢ‬䥡10 Μ㞬 ႟ ϖ!ϩ 冗

5.10!嘶11 ϖ㞬 ΋Л 冗

6
म.䬙ȉ䬙.म便‫)!ڂ‬म.ᅇ.ᅇ.मຒ‫< *ڂ‬íQJ+¢Qದ+¢Q<íQJF¯GLƐQ )摞;ҁ*
słownik angielsko-chiński i chińsko-angielski.
7
Вϡ0䡿)༝* U®\X£Q japoński jen.
8
Γ҇䥡 )Γ҇ჾ* U«Q P¯Q E® RMB (waluta ChRL).
9
!ऍߎ PÝL MíQ dolar amerykański.
10
!‫ݢ‬䥡 )‫ݢ‬ჾ* Eď E® polski złoty.
11
!㢺ϡ )ኻϡ* ďX \X£Q euro.

Chinski.indb 76 2008-12-12 09:26:38

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 77

Zapamiętaj
Wyraz ϩ może być pominięty, jeżeli w rzędzie dziesiętnych (Л) występuje cyfra różna
od zera:
ΒΜΒ㞬ΎЛΐ)ϩ*冗
Wyraz Л pomijamy, jeżeli w rzędzie dziesiętnych występuje zero (႟):
Μ㞬႟ϖϩ
Wyraz 冗 może być pominięty, gdyż najczęściej z kontekstu jasno wynika, że jest mowa
o pieniądzach.

Ćwiczenie 3
Wpisz kwoty słownie:

1 ϡ12 Л ϩ
1 9 . 9 9

2 % Л ϩ
2 2 . 7 4

3 ‫ݢ‬䥡 Л ϩ
1 0 . 0 5

4 嘶 Л ϩ
7 4 . 1 0

IV Zaimki wskazujące 㤄 ten i ٗ tamten

Jeżeli po 㤄 lub ٗ stoi rzeczownik w liczbie pojedynczej, to liczebnik ΋ najczę-

ściej się pomija, ale pozostawia klasyfikator.

㤄0ٗ 摞 ⚜ Tłumaczenie

㤄 ҁ 䜐 ta książka
ٗ 㚚 Γ tamten człowiek

1. գ侖侸ٗ㚚Γ䠋@

2.!㤄ՏԴ㝃‫ۉ‬Ц嘷

12
ϡ!\X£Q (chiński) juan.

Chinski.indb 77 2008-12-12 09:26:42

 78 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

3. !㤄ҁ䜐ࡐӳ嘷

4. A: գ഻ό഻㝔ٗЍ㬖@
B: ό഻㝔, ‫ך‬഻㝔㤄Ѝ㬖嘷

5. A: գा䜘㤄ҁ便‫ڂ‬䠋@
B: ࢂୟ" ‫ך‬ा䜘㤄ҁ便‫ڂ‬, ‫ך‬Ψा䜘ٗҁ嘷‫ך‬΋Ӆा䜘㝫ҁ嘷

6. A: գा䜘㤄ҽ㟥䠋@
B: όा嘷‫ך‬ा䜘ٗҽ嘷

Kiedy istot żywych lub rzeczy, o których mówimy, jest więcej niż jedna, po 㤄
i ٗ liczebnika oczywiście nie pomijamy, a klasyfikator stawiamy po nim.

㤄0ٗ 㟿 摞 ⚜
ٗ 㝫 ҁ 便‫ ڂ‬tamte dwa słowniki
㤄 ϖ 㚚 䛵Ջ te pięć przedmiotów

1. 㤄㝫Ѝ㬖΋ӅӭϿ冗@

2. ٗΟ㚚Γࢂ俳@!

3. 㤄ՏԴ㝃ࢂ‫ݢ‬䞃Γ䠋@!

Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytania:

1 㤄Ѝ㬖ϖ㞬冗, ٗЍ㬖Ο㞬Β,գाবЍ@! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 ٗՏӃғ‫ۉ‬ϙΧ@!)Ц*! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 㤄݆‫ڜ‬ଢ଼䮔13, ݆ٗ‫ڜ‬ଢ଼հ14, գाസব݆@!)հ*!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13
䮔 )዗* Uª gorący, gorąco.
14
հ OÝQJ zimny, zimno.

Chinski.indb 78 2008-12-12 09:26:44

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 79

ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE
I Wstaw w zdaniach odpowiednie klasyfikatory:

ҁ!!!ҽ!!!Ѝ!!!㞬!!!݆!!!㚚!!!Տ!!!䦄

1 дԖΟ . . . . . . 㟥, ΋. . . . . . ࢂύЎ㟥, 㝫. . . . . . ࢂ‫ݢ‬䞃㟥嘷

2 ЦӃғाസ㝫. . . . . . ૡ, Цϼϼाസ΋. . . . . . ‫ڜ‬ଢ଼嘷
3 дԖΟ. . . . . . ྣТ嘷
4 ΋..... . 便‫ڂ‬Ϥ. . . . . . 冗, ࡐ偊嘷
5 ٗ..... . ΓࢂԴ㝃䠋@
6 ϖ..... . λ‫ۆ‬ाസ䮔ૡ, Ύ. . . . . . ϼϼा࣮㟥嘷

II Znajdź błędy gramatyczne w zdaniach i napisz zdania poprawnie:

1 ‫ך‬ा䜘Βҁ䜐嘷. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 ΋݆‫ڜ‬ଢ଼Ͽӭ冗@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 㤄ҽλ俦ӳόӳ@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4 㤄Ѝ㬖ϖ㞬Οϩ΋Л冗嘷 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

III Spójrz na wizytówki (ӜТP¯QJSL¢Q) i odpowiedz na pytania:

䰃 䰃 Ћ
$%&Ԗज़ η 俏 ᤵ
偍ܰϦљ 儌 Ǻ Ǻ
䦄ߓऍ 15 ҹ ϖ ႟
Ϥ Ѥ ύ
Ў
Ц
ᆅ౛ Ζ Ζ ൤
wang99@poczta.pl

ϖ ΐ Դ
䰃俏: 0086 ϖ ϖ 㝃 ܴ16
Ћᤵ: 0086 -43859229292 Ο Ο
-4
䰃η儌ҹ 6358484987 Ζ Ο
: ame izhang@ 17
post.cn ΐ ϖ
Ζ Ζ
Ζ Ύ
Ο ႟
15
΋
ߓऍÂPÝL Β
16
൤ܴ)»P¯QJ
17
@ λԴႵ[LƐROƐRVKƖ

Chinski.indb 79 2008-12-12 09:26:47

 80 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

1 ЦӃғћϙΧӜӷ@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 䦄λ‫ۆ‬ћϙΧӜӷ@! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 䰃俏㛦䱼18ࢂӭϿ@!䦄λ‫ !;ۆ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ЦӃғ;! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4 Ћᤵ19㛦䱼ࢂӭϿ@ !䦄λ‫!;ۆ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ЦӃғ;! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5 䰃η儌ҹ20ࢂϙΧ@ !䦄λ‫!;ۆ‬. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ЦӃғ;! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ĆWICZENIA WYMOWY
23 I Posłuchaj nagrania i powtórz:

M®Q [®Q M®QJ T®QJ

僳 ߞ 䁬 䥳
24 II Posłuchaj nagrania i powtórz:

႟ O¯QJ ΜѤ VK¯V®
Β ªU ΜΖ VK¯EÃ
Ѥ V® ΒΜ ªUVK¯
Ϥ OL» ϖΜ ZƖVK¯
ΐ MLƖ ΎΜ TíVK¯
Μ VK¯ ΐΜ MLƖVK¯
Μ΋ VK¯\í ΋ԭ \®EƐL
ΜΟ VK¯VÃQ

18
㛦䱼 )ဦዸ* K¢R PƐ )摞!㚚!)ঁ** numer.
19
Ћᤵ )Ћᐒ* VKƔX Mí )摞!㚚!)ঁ** telefon komórkowy.
20
䰃η儌ҹ )ႝηແҹ* GL¢Q ]ƒ \µX ML¢Q )摞!ҽ* e-mail.

Chinski.indb 80 2008-12-12 09:26:53

 ಃѤ俰;!俩ॷ‫ך‬΋ҁ䜐 81

< ZWRÓĆ UWAGĘ

Funkcje wyrazu 䶒
Jedną z funkcji wyrazu 䶒 jest funkcja czasownika dawać, podawać. W drugiej funkcji jest
partykułą, która wprowadza polski celownik w znaczeniu „dla kogoś”:
д䶒‫ך‬΋݆‫ڜ‬ଢ଼嘷! ! ‫ך‬䜘䶒գ㤄ҁ䜐嘷
Podał mi filiżankę kawy. Kupię ci tę książkę.

Kierunek pisania
Chińskie teksty mogą być pisane zarówno od góry do dołu, jak i od prawej do lewej lub też
od lewej do prawej. Jeżeli chcemy nadać tekstowi szczególnie elegancki, tradycyjny bądź
uroczysty charakter, znaki piszemy od góry do dołu w kolumnach od lewej do prawej.

Zmiany tonów wyrazów ό i ΋

Jeżeli sylaba stojąca po ό lub ΋ ma ton pierwszy, drugi albo trzeci, wówczas ό i ΋
odczytywane są w czwartym tonie. Jeżeli zaś sylaba stojąca po ό lub ΋ ma ton czwarty, to
ό i ΋ zmieniają ton na drugi.

25 E»KƐR E»NÝ\ƒ E¼VK® E¼\¢R \®KXƒU \®]KƔQJ \¯G®QJ \¯F®

όӳ όёа όࢂ όा ΋㜘Δ ΋ᳪ ΋‫ۓ‬ ΋ԛ

< CZY WIESZ, ŻE…

Łamańce językowe (1)
W języku chińskim jest również wiele łamańców językowych, w których trudność stanowią nie
tylko głoski, ale i tony. Posłuchaj nagrania i przeczytaj, zwracając szczególną uwagę na tony:

26 ѤࢂѤ, 6®VK®V®,
ΜࢂΜ, VK¯VK®VK¯,
ΜѤࢂΜѤ, VK¯V®VK®VK¯V®,
ѤΜࢂѤΜ, V®VK¯VK®V®VK¯,
俳21 俦22ΜѤࢂѤΜ, VK«LVKXďVK¯V®VK®V®VK¯,
൩23Ѻ俳ΜѤ, ML»GƐVK«LVK¯V®,
俳 俦ѤΜࢂΜѤ, VK«LVKXďV®VK¯VK®VK¯V®,
൩Ѻ俳ѤΜ嘷 ML»GƐVK«LV®VK¯

21
俳 )ፔ* VK«Ltu: ktoś.
22
俦 )ᇥ* VKXď mówić.
23
൩ ML»to (jeżeli X, to Y).

Chinski.indb 81 2008-12-12 09:26:58

 82 Lekcja 4: Pożycz mi, proszę, książkę

Słownik języka chińskiego

Słownik języka chińskiego zbudowany jest według innych zasad niż słowniki języków euro-
pejskich. Jak więc znaleźć w nim potrzebny wyraz? W tym celu trzeba zanalizować poszuki-
wany wyraz pod dwoma względami: odnaleźć pierwiastek (೽२ E»VKƔX) danego wyrazu,
a następnie policzyć pozostałe, niewchodzące w skład pierwiastka kreski. W odnalezieniu
pierwiastka danego znaku pomóc może znajomość schematów budowy znaków (zob. Lek-
cja wstępna). W znakach o pionowym układzie elementów pierwiastkiem będzie skrajny
lewy element (np. dla ‫ ܂‬jest to 䦚, czyli wariant Ј). W znakach o budowie „obejmują-
cej”, „ramowej”, to właśnie część „ramowa” będzie pierwiastkiem (np. dla 㡚 jest to ᢭, dla
ࡌ jest to 㚭). Pierwiastkiem może być też górna lub dolna cześć znaku o cechach struk-
tury poziomej (np. dla ૛ pierwiastkiem jest 买! -czyli wariant ᥋, zaś dla 㧀 – 䭿-czyli
wariant О).
Przykład: szukamy wyrazu ၰ.
Pierwiastkiem w wyrazie ၰ jest 僧 iść. Ma on 3 kreski, a więc w spisie pierwiastków (೽
२Ҟ㢏E»VKƔXP»O»), który znajduje się na początku słownika, należy go szukać na liście
pierwiastków 3-kreskowych (Ο㣣VÃQK»D). Choć 僧 jest wariantem 7-kreskowego 㠢, to
zliczamy kreski pierwiastka w takiej formie, w jakiej występuje w danym znaku. Na liście
tej, obok poszukiwanego pierwiastka, będzie podany numer strony indeksu wyrazów z tym
pierwiastkiem (indeks taki znajduje się w pierwszej części słownika, zaraz po spisie pier-
wiastków). W indeksie wyrazy z danym pierwiastkiem również są podzielone według licz-
by kresek – tym razem według liczby pozostałych kresek danego znaku. Wyraz ၰ oprócz
pierwiastka 僧 ma 9 kresek – dlatego też umieszczony jest w indeksie wyrazów z pierwiast-
kiem 僧 w grupie o nazwie ΐ㣣MƒXK»D (9 kresek) wraz z numerem strony słownika, na
której znajdziemy szukany wyraz.

Magia liczb

Liczby i związane z nimi wierzenia mają ogromne znaczenie w kulturze chiń-

skiej.
Za nieszczęśliwą, początkowo w Kantonie, a później w całych Chinach, uzna-
no liczbę 4 Ѥ V® ze względu na jej wymowę, zbliżoną do wymowy znaku
ԝ Vƒ śmierć. Dlatego unika się tej liczby np. w numerach rejestracyjnych, nu-
merach telefonów, numeracji pięter (czwarte piętro oznaczane jest np. jako
piętro 3a).
Za szczęśliwe uznaje się liczby 8 i 9. Mandaryńska wymowa liczby 9 ΐ MLƖ
jest taka sama jak słowa Φ MLƖ długo, a liczby 8 Ζ EÃ przypomina wymowę
znaku 䠁 (ว) IÃ, który jest częścią wyrażenia 䠁倷 IÃF£L zdobywać fortunę,
bogacić się. Tak więc zestawienie liczb 8 i 9 jest bardzo pożądane, bo wróży
długotrwałe powodzenie.
Ozdobna zawieszka ze znakami
ᅽ I¼ szczęście i 䠁 (ว) IÃrozwój

Chinski.indb 82 2008-12-12 09:27:02

  '®VK¯ZƖNª6KÕQJU®NX¢LOª
! ಃΜϖ俰 ; ! ғ В ‫ז‬䜇"
! ಃΜϖፐ ; ! ғ В ‫ ז‬኷"
Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego
z okazji urodzin!
'X®KX¢
㛱!俏
ჹ!၉
DIALOGI
73 A
䞡ဓ,!Цܴ‫ک‬㞄‫!!;϶ܻޑ‬ғВ‫ז‬䜇"!ᢩ٣ӵཀ"
ഩဓ,!Цܴ‫ک‬ձ‫!!;϶ܻޑ‬ғВ‫ז‬኷"!࿤٣ӵཀ"
Katie, Wang Ming Życzymy szczęścia w dniu urodzin!
i inni przyjaciele: Najserdeczniejsze życzenia!

! ଯᗪ;!! գ䜹侢ளୟ"
! ଯᗪ;!! գॺ૶ளୟ"
Gosia: Pamiętaliście!

! 䞡ဓ;!! 㜾ฅ侢ள嘷!㤄ࢂλ㝣‫ނ‬䶒գ嘷
! ഩဓ;!! ྽ฅ૶ள/!೭ࢂλᘶ‫ނ‬๏գ/
Katie: Oczywiście, że pamiętaliśmy. A to mały prezent dla ciebie.

! ଯᗪ;!! 倔倔嘷
! ଯᗪ;!! ᖴᖴ/
Gosia: Dziękuję.

! 䞡ဓ;!! 俨,!գ‫ޕ‬ၰԾρࢂ㳩ϙ䂅ғ‫ޑص‬䠋@!
! ഩဓ;!! ⥀,!գ‫ޕ‬ၰԾρࢂឦϙሶғ‫ޑص‬༏@!
Katie: Ej, a wiesz, spod jakiego chińskiego znaku zodiaku jesteś?

! ଯᗪ;!! 㜾ฅ‫ޕ‬ၰ"!‫ࢂך‬㳩Ф‫!"ޑ‬䞡ဓ,!գ‫!@ګ‬
! ଯᗪ;!! ྽ฅ‫ޕ‬ၰ"!‫ࢂך‬ឦФ‫!"ޑ‬ഩဓ,!գ‫!@ګ‬
Gosia: No pewnie, że wiem! Jestem spod znaku bawołu! A ty, Katie?

Chinski.indb 303 2008-12-12 09:37:11

 304 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

! 䞡ဓ;!! ‫ך‬㳩߁"!λЦ,!գ㳩ϙΧ@!
! ഩဓ;!! ‫ך‬ឦ߁"!λЦ,!գឦϙሶ@!
Katie: Ja spod tygrysa! A ty xiao Wang?

! Цܴ;!! !‫ך‬㳩ԴႵ,!ёࢂ‫ך‬όϼ࣬ߞΜΒғ‫ص‬,!ᆉ‫ڮ‬,!ϙΧ‫ޑ‬,!ٗ೿
ࢂ଎ߞ"
! Цܴ;!! !‫ך‬ឦԴႵ,!ёࢂ‫ך‬όϼ࣬ߞΜΒғ‫ص‬,!ᆉ‫ڮ‬,!ϙሶ‫ޑ‬,!ٗ೿
ࢂ଎ߞ"
Wang Ming: Ja jestem spod znaku szczura, ale nie bardzo wierzę w horoskopy, wróżby
i tym podobne. To wszystko są przesądy!

! 䞡ဓ;!! ϙΧ଎ߞ@!գ࣮,!㳩ԴႵ‫ޑ‬ӳ㛪ࡐӭ;!Ⴝ䅊ܴ,!ᎶΚ嘷嘷嘷
! ഩဓ;!! ϙሶ଎ߞ@!գ࣮,!ឦԴႵ‫ޑ‬ӳೀࡐӭ;!Ⴝᖃܴ,!ᎶΚ…
Katie: Jakie przesądy? Zobacz, osoby spod znaku szczura mają bardzo dużo
zalet: inteligencja, wdzięk…
!
! ଯᗪ;!! ԴႵΨԖ֥㛪,!КБ俦嘷嘷嘷
! ଯᗪ;!! ԴႵΨԖᚯೀ,!КБᇥ…
Gosia: Szczury mają też wady, na przykład…

! Цܴ;!! 俨"!ٗ,!‫ך‬䜹ٰ࣮΋࣮㳩Ф‫֥ޑ‬㛪փ嘷!ॽ㳾嘷嘷嘷
! Цܴ;!! ⥀"!ٗ,!‫ॺך‬䗂࣮΋࣮ឦФ‫ޑ‬ᚯೀփ/!ॽம…
Wang Ming: Ej! To może popatrzmy na wady osób spod znaku bawołu. Uparci…

! ଯᗪ;!! !侚䟯,!㮅Α"!㮅Α"!‫ך‬䜹㤆ࢂӞ΋㧀ғВೈᑖփ"!λЦ,!
俩գ‫ע‬㤄౟䵛ଚѺ䥾"
! ଯᗪ;!! !૸Ⴧ,!୼Α"!୼Α"!‫ॺך‬ᗋࢂӞ΋ᗺғВೈᑖփ"!λЦ,!
ፎգ‫ע‬೭౟आଚѺ໒"
Gosia: Jesteś okropny! Wystarczy! Wystarczy! A gdybyśmy tak zjedli trochę tortu
urodzinowego! Xiao Wang, otwórz, proszę, tę butelkę czerwonego wina!

74 B
! ଯᗪ;!! !գ䜹ࡾ乳‫ޑ‬㟭ংԖϙΧ侓ӊ@ ֘俦㤄ࢂाၟৎΓ΋ଆ㠤‫ޑ‬
乳В嘷
! ଯᗪ;!! !գॺࡾ࿯‫ޑ‬ਔংԖϙሶीჄ@ ᠋ᇥ೭ࢂाၟৎΓ΋ଆၸ‫ޑ‬
࿯В/
Gosia: Jakie macie plany na chiński Nowy Rok? Słyszałam, że to święto, które
powinno się spędzać razem z rodziną.

Chinski.indb 304 2008-12-12 09:37:14

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 305

! Цܴ;!! !ࢂୟ"!‫࡛ך‬Χ㤄Χಁ㠀གྷ‫!"ګډ‬ӵ݀ӧࡾ乳‫ޑ‬㟭ংѐਓՉ,!
΋‫ۓ‬ाӃ䜘౻嘷!ёࢂ,!‫ډ‬Ѥο‫ޑ‬О傰౻ς䶈䟡ӀΑ"!䞡ဓ,!
‫ډ‬䝅ඩѐ‫ޑ‬匫ᤵ౻,!㤆䜘ள‫ډ‬䠋@!
! Цܴ;!! !ࢂୟ"!‫࡛ך‬ሶ೭ሶಁؒགྷ‫!"ګډ‬ӵ݀ӧࡾ࿯‫ޑ‬ਔংѐਓՉ,!
΋‫ۓ‬ाӃວ౻/!ёࢂ,!‫ډ‬Ѥο‫ޑ‬Оً౻ς࿶፤ӀΑ"!ഩဓ,!
‫ډ‬উඩѐ‫ޑ‬०ᐒ౻,!ᗋວள‫ډ‬༏@!
Wang Ming: Właśnie! Ależ ja jestem głupi, że o tym nie pomyślałem! Jeżeli ktoś chce
podróżować w czasie Nowego Roku, musi koniecznie wcześniej kupić bilet.
Ale bilety na wszystkie pociągi do Syczuanu już zostały sprzedane. Katie,
czy można jeszcze dostać bilety lotnicze do Londynu?

! 䞡ဓ;!! 㤆䜘ள‫ډ‬,!ёࢂ‫ޑךעך‬冗೿޸ӀΑ,!䜘όଆ嘷
! ഩဓ;!! ᗋວள‫ډ‬,!ёࢂ‫ޑךעך‬ᒲ೿޸ӀΑ,!ວόଆ/
Katie: Jeszcze są, ale wydałam już wszystkie pieniądze, nie stać mnie na kupno
biletu.

! ଯᗪ;!! ٗ,!‫ך‬䜹൩ӧ΋ଆӳӳΔӦ䥳ઔ䥳ઔփ"
! ଯᗪ;!! ٗ,!‫ॺך‬൩ӧ΋ଆӳӳ‫ٽ‬Ӧቼઔቼઔ‫"ע‬
Gosia: W takim razie może świętujmy razem!

!䞡ဓ, Цܴ;!! ӳЬཀ"

!ഩဓ, Цܴ;!! ӳЬཀ"
Katie,
Wang Ming: Świetny pomysł!

A
.ƐLG®,:£QJ0¯QJ
K«EL«GHS«QJ\ƔX 6KÕQJU®NX¢LOª:¢QVK®U¼\®
 *ÃR[L£ 1ƒPHQM®GHD
 .ƐLG® 'ÃQJU£QM®GH=KªVK®[LƐROƒZ»JÝLQƒ
 *ÃR[L£ ;Lª[LH
 .ƐLG® ‹L,Qƒ]KíG¢R]®MƒVK®VKƖVK«QPHVKÕQJ[L¢RGHPD"
 *ÃR[L£ 'ÃQJU£Q]KíG¢R:ƔVK®VKƖQL¼GH.ƐLG®,QƒQH"
 .ƐLG® :ƔVKƖKƖ;LƐR:£QJ,QƒVKƖVK«QPH"
 :£QJ0¯QJ :ƔVKƖOƐRVKƖ,NÝVK®ZƔE¼W¢L[LÃQJ[®QVK¯ªUVKÕQJ[L¢R,VX¢Q
P®QJ,VK«QPHGH,Q¢GďXVK®P¯[®Q
 .ƐLG® 6K«QPHP¯[®Q"1ƒN¢Q,VKƖOƐRVKƖGHKƐRFK»KÝQGXď[L¢QJ
FďQJP¯QJ,PªLO®
 *ÃR[L£ /ƐRVKƖ\Ý\ƔXKX¢LFK»,EƒIÃQJVKXď
 :£QJ0¯QJ ‹L1¢,ZƔPHQO£LN¢Q\¯N¢QVKƖQL¼GHKX¢LFK»ED-XªML¢QJ
 *ÃR[L£ 7ƐR\¢Q*´XOH*´XOH:ƔPHQK£LVK®FKí\®GLƐQVKÕQJU®G¢Q
JÃRED;LƐR:£QJ,TƒQJQƒEƐ]KªS¯QJKµQJMLƖGƐNÃL

Chinski.indb 305 2008-12-12 09:37:17

 306 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

 *ÃR[L£ 1 ƒPHQFKĭQML«GHVK¯K´X\ƔXVK«QPHM®KX¢"7íQJVKXď]Kª
B VK®\¢RJÕQMLÃU«Q\®TƒJX´GHML«U®
 :£QJ0¯QJ 6 K®D:Ɣ]ÝQPH]KªPHEªQ,P«L[LƐQJG¢RQH5¼JXƔ]¢L
FKĭQML«GHVK¯K´XT»OƜ[¯QJ,\¯G®QJ\¢R[LÃQPƐLSL¢R.ÝVK®,
G¢R6®FKXÃQGHKXƔFKÕSL¢R\ƒMíQJP¢LJXÃQJOH.ƐLG®,G¢R
/¼QGĭQT»GHIÕLMíSL¢R,K£LPƐLGHG¢RPD"
 .ƐLG® +
 £LPƐLGHG¢R,NÝVK®ZƔEƐZƔGHTL£QGďXKXÃJXÃQJOH,PƐL
E»Tƒ
 *ÃR[L£ 1 ¢,ZƔPHQML»]¢L\®TƒKƐRKƐRUGHT®QJ]K»T®QJ]K»ED
.ƐLG®,:£QJ0¯QJ +ƐR]KƖ\®

.ªZ«Q
俰Ў
ፐЎ
CZYTANKA
75 ݇լ‫ޑ‬ਓՉВ侢!)ϖ*
݇լ‫ޑ‬ਓՉВ૶!)ϖ*
ΒДΜΟ㛦,!΢ੇ
ΒДΜΟဦ,!΢ੇ

ࡾ乳‫ז‬ा䗂Α嘷 ς䶈Ԗ乳В‫ޑ‬ᣅ‫ډ <ݗ‬㛪೿ԖΓӧ㛙ࡾ世,!䟡ᚎࣇ嘷!

ࡾ࿯‫ז‬ाٰΑ/ ς࿶Ԗ࿯В‫ډ <ݗ਻ޑ‬ೀ೿ԖΓӧቪࡾᖄ- ፤ᚎࣇ/

ӳёெ‫זך‬ाӣ㡚Α嘷 όૈӧύ㡚㠤ཥԃ嘷
ӳёெ‫זך‬ाӣ୯Α/ όૈӧύ୯ၸཥԃ/
‫ך‬ନΑा䜘ࡾ世аѦ,!㤆ा䜘ύ㡚䜐‫ޑݤ‬Л㬖,!䲀Ѡ,!㤆ा䜘ᄡ೒䶒‫!ۆۆ‬嘷嘷嘷
‫ך‬ନΑाວࡾᖄаѦ,!ᗋाວύ୯ਜ‫ޑݤ‬Л฽,!ะᆵ,!ᗋाວᄡ೒๏‫…!ۆۆ‬

‫܌‬а‫ޑך‬㛻ጃη‫ܫ‬όΠ㤄٤䛵Ջ,!‫ך‬ளѐ䜘΋㚚ཥ‫ޑ‬ጃη嘷!ӳٌधୟ"!
‫܌‬а‫ޑך‬ᙑጃη‫ܫ‬όΠ೭٤ܿՋ,!‫ך‬ளѐວ΋ঁཥ‫ޑ‬ጃη/! ӳٌधୟ"

-L«NªGHOƜ[¯QJU®M®ZƖ

ŠU\XªVK¯VÃQK¢R,6K¢QJKƐL

&KĭQML«NX¢L\¢RO£LOH<ƒMíQJ\ƔXML«U®GHT®IÕQG¢RFK»GďX\ƔXU«Q]¢L[LÝFKĭQOL£Q,P¢LELÃQ
S¢R+ƐRNÝ[íZƔNX¢L\¢RKX¯JXµOH%»Q«QJ]¢L=KďQJJXµJX´[íQQL£Q:ƔFK¼OH\¢RPƐLFKĭQ
OL£Q\ƒZ¢L,K£L\¢RPƐL=KďQJJXµVKĭIƐGHP£REƒ,\¢QW£LK£L\¢RPƐLT¯S£RJÝLMLÝMLH6XƔ\ƒ
ZƔGHML»[LÃQJ]LI¢QJE¼[L¢]Kª[LÕGďQJ[í,ZƔGÝLT»PƐL\¯JH[íQGH[LÃQJ]L+ƐR[íQNƖD

Chinski.indb 306 2008-12-12 09:37:20

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 307

Pamiętnik Jacka z podróży (5)

13 lutego, Szanghaj

Niedługo chiński Nowy Rok. Panuje już świąteczna atmosfera; wszyscy piszą noworoczne sentencje, kupują
fajerwerki, jaka szkoda, że niedługo muszę wracać do kraju i nie mogę spędzić Nowego Roku w Chinach. Oprócz
ozdobnych kart z noworocznymi sentencjami muszę jeszcze kupić pędzle do chińskiej kaligrafii, kamień do rozrabiania
tuszu, no i chińską sukienkę dla starszej siostry… Ponieważ do mojej starej walizki wszystkie te rzeczy się nie
zmieszczą, muszę jeszcze kupić nową walizkę. Co za męka!

6KÕQJF¯
ғ便
ғຒ
SŁÓWKA

 ғВ ⚜ VKÕQJU® urodziny

摞㚚 )ঁ* ϞϺࢂ‫ޑך‬ғВ"

Dziś są moje urodziny!
 ‫ז‬䜇 䔈㊶┷ NX¢LOª być szczęśliwym/
‫ז‬኷ ㇱ⹈ radosnym;
ਓՉ‫ז‬䜇" szczęśliwy, radosny
Szczęśliwej podroży!
 ᢩ٣ӵཀ ㍾䞷幼 Z¢QVK®U¼\® wszystkiego najlep-
࿤٣ӵཀ szego!

 㳩 ┷ VKƖ być spod (jakiegoś)

ឦ znaku zodiaku
գࢂ㳩ϙΧғ‫!@ޑص‬
Spod jakiego chińskiego
znaku zodiaku jesteś?

Chinski.indb 307 2008-12-12 09:37:24

 308 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

 ғ‫ص‬ ⚜ VKÕQJ[L¢R chiński znak zodiaku

摞㚚 )ঁ* 㳩ব΋㚚ғ‫ޑص‬Γന

ॽ㳾@!
Spod jakiego chińskiego zna-
ku zodiaku są osoby najbar-
dziej uparte?

ΜΒғ‫ص‬ ⚜ VK¯ªUVKÕQJ[L¢R 12 znaków

chińskiego zodiaku,
գ‫ޕ‬ၰΜΒғ‫ࢂص‬ϙΧ chiński horoskop
䠋@!
Czy wiesz, co to jest chiński
horoskop?
 ߁ lub ⚜ KƖlubOƐRKƖ tygrys
Դ߁
摞 ѝ)ଫ* ߁ࢂ΋ᳪࡐᅆߝ‫ޑ‬
㜥‫ނ‬嘷
Tygrys to bardzo piękne
zwierzę.
 ԴႵ ⚜ OƐRVKƖ szczur

摞ѝ)ଫ* όࢂ‫؂‬㚚λ‫܂ۆ‬ԴႵ"
Nie każda dziewczyna boi się
szczurów!
 ࣬ߞ ┷ [LÃQJ[®Q wierzyć, ufać

‫ߞ࣬੿ך‬գ嘷
Naprawdę ci wierzę.
 ᆉ‫ڮ‬ ┷♦ VX¢QP®QJ wróżyć

գ侖侸΋٤ᆉ‫ޑڮ‬
Б‫!@ݤ‬
Czy znasz jakieś wróżby?

գाᆉϙΧ‫!@ڮ‬
Czego ma dotyczyć wróżba?

Chinski.indb 308 2008-12-12 09:37:26

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 309

 ϙΧ‫ޑ‬ ㍾䞷幼 VK«QPHGH i tak dalej, i tym

ϙሶ‫ޑ‬ podobne
ӧѱ䢉ٚϙΧ೿Ԗ;!
Н݀-Ժ-ߙ๼-ϙΧ‫ޑ‬嘷
Na targu jest wszystko: owoce,
warzywa, mięso i tak dalej.
 ଎ߞ ⚜ P¯[®Q przesąd/przesądy

摞㚚 )ঁ* ΜΟ㛦-ࢃයϖ΋‫ۓ‬ा

ॹྀ൩ࢂ΋㚚଎ߞ嘷
To, że piątek trzynastego jest
dniem pechowym, to po pro-
stu przesąd.
 ӳ㛪 ⚜ KƐRFK» zaleta, dobra strona
ӳೀ
摞㚚 )ঁ* 㤄僐傰η‫ޑ‬നε‫ޑ‬ӳ㛪
൩ࢂᣴ冗ࡐߡ‫ە‬嘷
Największą zaletą tego samo-
chodu jest jego niska cena.

֥㛪 ⚜ KX¢LFK» wada, zła strona

ᚯೀ
䟠؅‫֥ޑ‬㛪ࢂϙΧ೿
ࡐ偊嘷
Wadą Warszawy jest to, że
wszystko jest tam bardzo
drogie.
 䅊ܴ 䔈㊶┷ FďQJP¯QJ być inteligentnym;
ᖃܴ ㇱ⹈ inteligentny
Цλ‫ۆ‬䅊ܴளࡐ嘷
Panna Wang jest bardzo
inteligentna.
 ᎶΚ ⚜ PªLO® wdzięk, urok

摞ᳪ!)ᅿ* 㤄㚚ΓࡐԖᎶΚ嘷
(rodzaj) Ta osoba jest pełna uroku.

дऀ‫ޑ‬ՊܺࡐԖᎶΚ嘷
Ubrania, które nosi, są pełne
wdzięku.

Chinski.indb 309 2008-12-12 09:37:27

 310 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

 КБ俦 ㍾䞷幼 EƒIÃQJVKXď na przykład

КБᇥ
‫ך‬䜘ࡐӭ䛵Ջ;!КБ俦
Ꭰη‫ک‬但η嘷
Kupiłem dużo rzeczy, na
przykład buty i spodnie.
 ॽ㳾 䔈㊶┷ MXªML¢QJ być upartym; uparty
ㇱ⹈
‫ॽࡐݿݿך‬㳾-‫׳ך‬
ॽ㳾嘷
Mój tata jest bardzo uparty,
a ja jestem jeszcze bardziej
uparta.
 ೈᑖ ⚜ G¢QJÃR ciasto, tort

摞㚚 )ঁ*- ѯլΚೈᑖӭϿ冗@

!㞬 )༧* Ile kosztuje tort czekoladowy?
 ౟ 摞 S¯QJ butelka (czegoś)

俩գ䶒‫ך‬΋౟Н嘷
Podaj mi, proszę, butelkę
wody.

౟η ⚜ S¯QJ]L butelka (jako

przedmiot)
摞㚚 )ঁ* 㤄㚚౟ηٚԖϙΧ@
Co jest w tej butelce?
 Ѻ䥾 ┷ GƐNÃL otworzyć
Ѻ໒
俩գѺ䥾ื㛌嘷
Otwórz, proszę, okno.
 ࡾ乳 ⚜ &KĭQML« chiński Nowy Rok
ࡾ࿯
摞㚚 )ঁ* գ䜹ा࡛Χ䥳ઔࡾ乳@!
Jak zamierzacie obchodzić
chiński Nowy Rok?

Chinski.indb 310 2008-12-12 09:37:30

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 311

 侓ӊ ⚜ M®KX¢ plan/plany

ीჄ
Π㚚ࢃයϤ, գԖϙΧ
侓ӊ@!
Jakie masz plany na sobotę?
 乳В ⚜ ML«U® święto, dzień wolny
࿯В
摞㚚)ঁ* ‫ݢ‬䞃‫ޑ‬乳Вӭόӭ@!
Czy w Polsce jest dużo dni
wolnych?
 ಁ 䔈㊶┷ EªQ być głupim; głupi
ㇱ⹈
㤄Χಁ‫!"ކޑ‬գ䜀ϙΧ
‫ޑךע‬ᎠηӞΑ@!
Co za głupi pies! Czemu
zjadłeś mi buty?
 Ӏ ┸ JXÃQJ partykuła nadająca
czasownikowi zna-
㞄‫ע‬๼ӞӀΑ" czenie skończenia/
Proszę, zjedz to danie do wyczerpania czegoś
końca!
 䝅ඩ ⚜ /¼QGĭQ Londyn
উඩ
䟠؅⃾䝅ඩ僴ό僴@!
Czy z Warszawy do Londynu
jest daleko?
 ‫ע‬ ┸ EƐ partykuła
podkreślająca
俩գ‫ืע‬㛌Ѻ䥾嘷 dopełnienie
Otwórz, proszę, (to) okno.
 ޸ ┷ KXÃ wydawać (pieniądze)

ཥ‫ޑ‬Պܺ-Ꭰη-գ޸
‫ޑ‬冗ϼӭΑ"
Nowe ubrania, buty… wyda-
łeś zbyt dużo pieniędzy!

Chinski.indb 311 2008-12-12 09:37:33

 312 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

 Ьཀ ⚜ ]KƖ\® pomysł, plan

摞㚚 )ঁ* ‫ך‬䯢ӧ㠀ԖЬཀ嘷

W tej chwili nic mi nie
przychodzi do głowy (dosł.
Teraz nie mam pomysłu).
 ᣅ‫ݗ‬ ⚜ T®IÕQ atmosfera, nastrój
਻‫ݗ‬
摞㚚 )ঁ* 㤄ৎᓓ䟬‫ޑ‬ᣅ‫ݗ‬ৡࡐӭ嘷
Atmosfera w tej restauracji
pozostawia wiele do życzenia.
 ‫ډ‬㛪 ⓾ G¢RFK» wszędzie
‫ډ‬ೀ
ӧ䜦ࢪ-㢺ࢪ-‫ډ‬㛪೿
ԖӳΓ嘷
Czy to w Azji, czy w Europie,
wszędzie można spotkać do-
brych ludzi.
 ࡾ世 ⚜ FKĭQOL£Q noworoczne sentencje,
ࡾᖄ pisane na ozdobnym
摞䦄!)஭* ‫ݿݿך‬ന഻㝔㛙ࡾ世嘷 czerwonym papierze,
Mój tata najbardziej lubi umieszczane na
drzwiach domu lub obok
kaligrafować noworoczne
drzwi – zawierają życze-
sentencje.
nia pomyślności i dostat-
ku na nadchodzący rok

 ᚎࣇ ⚜ ELÃQS¢R fajerwerki, sztuczne

ognie
摞ՍFKX¢Q
!! 㚚 )ঁ*

‫ܫ‬ᚎࣇ ┷♦ I¢QJELÃQS¢R zapalać/puszczać

fajerwerki
ࡾ乳‫ޑ‬㟭ংգ࡛Χόा
‫ܫ‬ᚎࣇ@!
Jak to, nie chcesz zapalać fajer-
werków w chiński Nowy Rok?

Chinski.indb 312 2008-12-12 09:37:35

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 313

 ёெ ⓾ NÝ[í szkoda

‫ޑך‬䛵Ջ೏ୂΑ"!
੿ёெ"
Moje rzeczy zostały
skradzione! Jaka szkoda!
 ନΑಹ ㍾䞷幼 FK¼OH\ƒZ¢L oprócz… jeszcze…
)аѦ* ନΑ‫ݢ‬䞃аѦ, գ㤆
ѐ㠤ব٤㢺ࢪ‫ޑ‬㡚ৎ@!
W jakich jeszcze krajach euro-
pejskich byłeś oprócz Polski?
 䜐‫ݤ‬ ⚜ VKĭIƐ kaligrafia
ਜ‫ݤ‬
摞ᳪ!)ᅿ*! գ㜘ό㜘㛙䜐‫!@ݤ‬
(rodzaj) Czy potrafisz kaligrafować?

գ佩ளύ㡚䜐‫ݤ‬ᅆߝ䠋@!
Czy uważasz, że chińska
kaligrafia jest piękna?
 Л㬖 ⚜ P£REƒ pędzel
Л฽
摞Ѝ

 䲀Ѡ ⚜ \¢QW£L kamień do

ะᆵ rozrabiania tuszu
摞㚚 )ঁ* kaligraficznego
 ᄡ೒ ⚜ T¯S£R qipao (tradycyjna
chińska suknia
摞ҹ ‫ך‬佩ளऀᄡ೒‫ޑ‬λ‫ۆ‬ zapinana pod szyją
ࡐԖᎶΚ嘷 na kołeczki)
Uważam, że dziewczyny ubra-
ne w qipao wyglądają bardzo
wdzięcznie (dosł. mają mnó-
stwo wdzięku).
 ጃη ⚜ [LÃQJ]L walizka

摞㚚 )ঁ* 㤄㚚ጃη㜘ό㜘ϼλ,!

‫ޑך‬䛵Ջ‫ܫ‬ளΠ䠋@!
Czy ta walizka nie jest za mała,
czy moje rzeczy się zmieszczą?

Chinski.indb 313 2008-12-12 09:37:37

 314 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

<ƖIƐ
俟!‫ݤ‬
ᇟ!‫ݤ‬
GRAMATYKA
I Cechy charakteru

ғ‫ص‬ ӳ㛪 ֥㛪 ԃҽQL£QIªQ Չ
Znak zodiaku Zalety Wady Rok urodzenia Żywioł
ԖᎶΚ Ԗ䳣㜋ૈΚ 24.01.1936–10.02.1937 О!ogień
\ƔXPªLO® \ƔXM®QJ]KÕQJ 10.02.1948–28.01.1949 β!ziemia
uroczy Q«QJO®
zadziorny
28.01.1960–14.02.1961 ߎ!metal
䅊ܴ 15.02.1972–02.02.1973 Н!woda
FďQJP¯QJ 02.02.1984–08.02.1985 Е!drzewo
inteligentny О!ogień
szczur 19.02.1996–06.02.1997

ԖགྷຝΚ 07.02.2008–25.01.2009 β!ziemia

\ƔX[LƐQJ[L¢QJO®
pomysłowy, obda-
rzony wyobraźnią
Ҕф ॽ㳾 11.02.1937–30.01.1938 О!ogień
\´QJJďQJ MXªML¢QJ 29.01.1949–16.02.1950 β!ziemia
pracowity, pilny uparty
15.02.1961–04.02.1962 ߎ!metal
ԖऐЈ 03.02.1973–22.01.1974 Н!woda
\ƔXQ¢L[íQ 09.02.1985–28.02.1986 Е!drzewo
cierpliwy О!ogień
bawół 07.02.1997–27.01.1998

26.01.2009–13.02.2010 β!ziemia
߿ඪ ಉЈ 31.01.1938–18.02.1939 β!ziemia
\ƔQJJƐQ Fĭ[íQ 17.02.1950–05.02.1951 ߎ!metal
odważny beztroski
05.02.1962–21.01.1963 Н!woda
εБ 23.01.1974–10.02.1975 Е!drzewo
G¢IÃQJ 29.02.1986–16.02.1987 О!ogień
szczodry β!ziemia
28.01.1998–15.02.1999
tygrys
‫ޔ‬Ј౳ 14.02.2010–02.02.2011 ߎ!metal
]K¯[íQ\ƐQ
uczciwy

Chinski.indb 314 2008-12-12 09:37:40

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 315

λЈ Ծ
! ‫د‬ 19.02.1939–07.02.1940 β!ziemia
[LƐR[íQ ]®Ví 06.02.1951–26.01.1952 ߎ!metal
ostrożny samolubny
25.01.1963–12.02.1964 Н!woda
俌㡵 11.02.1975–30.01.1976 Е!drzewo
FK«QJVK¯ 17.02.1987–05.02.1988 О!ogień
uczciwy β!ziemia
zając 16.02.1999–04.02.2000

倚཈ 03.02.2011–11.01.2012 ߎ!metal
MƒQVKªQ
rozważny,
powściągliwy
к䭣ࢲΚ ό৒‫ה‬ 08.02.1940–26.01.1941 ߎ!metal
FKďQJPƐQKXµO® E»UµQJUÝQ 27.01.1952–13.02.1953 Н!woda
energiczny nietolerancyjny
13.02.1964–01.02.1965 Е!drzewo
侖੿ 31.01.1976–17.02.1977 О!ogień
UªQ]KÕQ 06.02.1988–26.02.1989 β!ziemia
poważny ߎ!metal
smok 05.02.2000–23.01.2001

倚཈ ֪‫ג‬ 27.01.1941–14.02.1942 ߎ!metal

MƒQVKªQ G»M® 14.02.1953–02.02.1954 Н!woda
rozważny, zazdrosny
powściągliwy
02.02.1965–20.01.1966 Е!drzewo
18.02.1977–06.02.1978 О!ogień
䅊ܴ 27.01.1989–26.01.1990 β!ziemia
FďQJP¯QJ
wąż 24.01.2001–11.02.2002 ߎ!metal
inteligentny
۸Ј 㠀ԖऐЈ 15.02.1942–04.02.1943 Н!woda
]KďQJ[íQ P«L\ƔXQ¢L[íQ 03.02.1954–23.01.1955 Е!drzewo
lojalny niecierpliwy
21.01.1966–08.02.1967 О!ogień
䮔Ј 07.02.1978–27.01.1979 β!ziemia
Uª[íQ 27.01.1990–14.02.1991 ߎ!metal
pełen entuzjazmu Н!woda
koń 12.02.2002–31.01.2003

㵍ࢋ ৒ܰ‫ׯ‬䠃 05.02.1943–24.01.1944 Н!woda

ZÕQUµX UµQJ\®JƐLEL¢Q 24.01.1955–11.01.1956 Е!drzewo
delikatny zmienny
09.02.1967–29.01.1968 О!ogień
䜇ΪշΓ 28.01.1979–15.02.1980 β!ziemia
Oª\¼]K»U«Q 15.02.1991–03.02.1992 ߎ!metal
uczynny Н!woda
koza 01.02.2003–21.01.2004

Chinski.indb 315 2008-12-12 09:37:44

 316 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

ғ‫ص‬ ӳ㛪 ֥㛪 ԃҽQL£QIªQ Չ
Znak zodiaku Zalety Wady Rok urodzenia Żywioł
䅊ܴ Ծ倴
! 06.02.1932–25.01.1933 Н!woda
FďQJP¯QJ ]®I» 25.01.1944–12.02.1945 Е!drzewo
inteligentny zarozumiały
12.02.1956–30.01.1957 О!ogień
Ԗ‫ޕ‬侸 30.01.1968–16.02.1969 β!ziemia
\ƔX]KíVKL 16.02.1980–04.02.1981 ߎ!metal
mądry (dosł. Н!woda
małpa 04.02.1992–22.01.1993
posiadający wiedzę)
22.01.2004–08.02.2005 Е!drzewo
҅‫ޔ‬ 㱢㦝 26.01.1933–13.02.1934 Н!woda
]KªQJ]K¯ [ĭUµQJ 13.02.1945–01.02.1946 Е!drzewo
uczciwy próżny
31.01.1957–17.02.1958 О!ogień
17.02.1969–05.02.1970 β!ziemia
䜇ΪշΓ 05.02.1981–24.01.1982 ߎ!metal
Oª\¼]K»U«Q
kogut 23.01.1993–09.02.1994 Н!woda
uczynny
09.02.2005–28.01.2006 Е!drzewo
߿ඪ
\ƔQJJƐQ
odważny
۸Ј ൿ佢 14.02.1934–03.02.1935 Е!drzewo
]KďQJ[íQ EÕLJXÃQ 02.02.1946–21.01.1947 О!ogień
lojalny pesymista
18.02.1958–07.02.1959 β!ziemia
㛐‫د‬ 06.02.1970–26.01.1971 ߎ!metal
Z¼Ví 25.01.1982–12.02.1983 Н!woda
altruista Е!drzewo
pies 10.02.1994–30.01.1995

29.01.2006–17.02.2007 О!ogień
҅‫ޔ‬ Ծ倴
! 04.02.1935–23.01.1936 Е!drzewo
]KªQJ]K¯ ]®I» 22.01.1947–09.02.1948 О!ogień
uczciwy zarozumiały
08.02.1959–27.01.1960 β!ziemia
৒‫ה‬ 27.01.1971–18.01.1972 ߎ!metal
UµQJUÝQ 18.02.1983–01.02.1984 Н!woda
tolerancyjny Е!drzewo
świnia 31.01.1995–18.02.1996

29.01.2007–06.02.2008 О!ogień

Chinski.indb 316 2008-12-12 09:37:50

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 317

Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania wyrazami oznaczającymi cechy charakteru:

1 Цϼϼό‫܂‬΋㚚ΓѐਓՉ,!Ӵࡐ . . . . . . . 嘷
2 λ‫׌׌‬΋֘‫ډ‬ғ便,!൩侢ள嘷 ϙΧ೿֘ளᔉ嘷д . . . . . . . ᫾Α嘷
3 ЦӃғ䥾傰,!䥾ளࡐᄌ,!Ӟ䛵Ջ‫ޑ‬㟭ংό侖侸‫ޑ‬๼όඪӞ嘷!
д଺٣ࡐ . . . . . . . 嘷
4 ‫׵‬λ‫ۆ‬,!΋࣮όᔉϙΧ,!൩ࡐғᣅ嘷 ӴϙΧ೿ा卺΢࣮ளᔉ嘷
‫܌‬аӴࢂ΋㚚 . . . . . . . ‫ޑ‬Γ嘷
5 λЦ഻㝔㩽շ㞄Γ嘷ଯᗪ‫ޣ܈‬䞡ဓԖϙΧ剱匉,!дा㩽շӴ䜹嘷
д ࡐ ....... 嘷
6 Π㚚оϺ䦄Ӄғा‫ډ‬㢺ࢪѐ嘷д㠀Ԗ冗Ψ㠀Ԗ㟭剷,!ฅӟғੰΑ,!
ёࢂд㤆ाѐ嘷д . . . . . . . ளࡐ"

II Zdania z ‫ע‬

Partykuły ‫ ע‬używamy, kiedy chcemy w zdaniu podkreślić dopełnienie.

Wyrazy
Podmiot ‫ע‬ Dopełnienie ┷ towarzyszące Tłumaczenie
czasownikowi

‫ך‬ ‫ע‬ 㤄ҁ䜐 ࣮ Α嘷 Przeczytałem już tę książkę.

俩գ䜹 ‫ע‬ ਫη ‫ܫ‬ ӧ㤄ٚ嘷 Proszę, wstawcie stół tutaj.

Zapamiętaj
● Konstrukcja z ‫ ע‬nie może być stosowana z czasownikami wyrażającymi emocje,
doznania czy bycie/przebywanie gdzieś lub posiadanie:
‫עך‬д഻㝔
‫עך‬д㠀࣮佡
‫ך‬䣜䣜‫ע‬ৎӧ
‫עך‬冗Ԗ
● Przedmiot czynności musi być znany zarówno mówiącemu, jak i słuchającemu.
● W zdaniu z partykułą ‫ ע‬czasownikowi musi towarzyszyć np. albo okolicznik, albo
czasownik z dopełnieniem rezultatywnym lub potencjalnie rezultatywnym, albo
partykuła Α:

Chinski.indb 317 2008-12-12 09:37:56

 318 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

‫ך‬ा‫ע‬㤄ҁ䜐࣮
‫ך‬ा‫ע‬㤄ҁ䜐࣮΋Π嘷
‫ך‬ा‫ע‬㤄ҁ䜐࣮΋࣮嘷
‫ך‬ा‫ע‬㤄ҁ䜐ᄌᄌӦ࣮嘷
‫ך‬㤆㠀‫ע‬㤄ҁ䜐ֹ࣮‫ګ‬嘷
‫עך‬㤄ҁ䜐ֹ࣮Α嘷

1. ‫עך‬㤄ҹՊܺऀ΋ऀ嘷
2. 俩գ‫ݺע‬य़Ӟֹ"
3. λЦ‫ע‬㤄ҁ䜐࣮΋࣮嘷
4. ଯᗪ俩λЦ‫ע‬㤄౟ଚѺ䥾嘷
5. ‫עך‬գ଺‫ޑ‬๼ӞֹΑ嘷
6. 䞡ဓ‫ע‬Ծρ‫ޑ‬㱐ᄕ֥Α嘷
7. ΠϱΟ㧀俩գ‫ע‬㤄ҁ䜐৾䗂䶒‫ך‬嘷
8. 俩գ供‫עך‬俏俦ֹ嘷

Ćwiczenie 2
Utwórz poprawne zdania z podanych fragmentów:

1 !‫!!ע!!࣮!!ך‬Α!!㤄Т!!Ӏ䱗!!䰃ቹ!!嘷
2! ‫!!ע‬ଯᗪ!!‫!!ऀۂۂ‬㤄ҹՊܺ!!䶒!!嘷
3! Ӟ!գ!!‫!!ֹ!!ע‬㤄㚚๼!!俩!!嘷
4! գ‫ޑ‬䛵Ջ!!俩!!գ!!‫!!ע!!ܫ‬ӧ㤄ٚ!!嘷
5!!գ!!俩!!‫!!ע‬䗄䜌䗄䜌!!ӳӳΔӦ!!ಃΜϖ俰!!嘷
6!!俩!!଺!!գ!!ள!!‫!!ע‬㤄㚚๼!!ӳӞ΋㧀!!嘷
7!!‫ޑך‬ཥ便‫!!ڂ‬д!!‫!!ך!!ע‬όा!!ॷ!!䶒!!嘷

Ćwiczenie 3
Przekształć podane zdania w zdania z ‫ע‬:

1!
գ䥷俗࣮΋࣮䜐嘷 …………………………………………………………………
2!дӞΑԐ卅嘷 ………………………………………………………………………
3!ଯᗪ,!գസΑ‫ڜޑך‬ଢ଼"! ………………………………………………………
4!‫בך‬Αд‫ޑ‬ӜӷΑ嘷 ………………………………………………………………
5 !俩գ৾䗂‫ޑך‬䛵Ջ嘷 ………………………………………………………………

Chinski.indb 318 2008-12-12 09:37:59

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 319

Ćwiczenie 4
Przetłumacz zdania, używając konstrukcji z ‫ע‬:

1 Proszę, poczytaj trochę książkę.

2 Otwórz, proszę, okno.
3 Katie złamała nogę.
4 On sprzedał samochód.
5 On zjadł (do końca) danie zrobione przez mamę.

III Oprócz... jeszcze… ନΑ…(аѦ)…

ନΑ X (аѦ) Y Tłumaczenie

Oprócz Katie i xiao

ନΑ 䞡ဓ‫ک‬λЦ )аѦ*- 㤆Ԗࡐӭܻ϶䗂嘷 Wanga przyszło jeszcze
wielu przyjaciół.
Oprócz piłki nożnej nie
ନΑ ‫ى‬ౚ )аѦ*- ‫ך‬ϙΧ僱㜥೿ό഻㝔嘷 lubię żadnego więcej
sportu.

1. !ନΑ‫ݢ‬䞃,!म㡚аѦ,!‫ך‬㤆ѐ㠤Вҁ嘷
2. !ନΑд䗂аѦ,!㠀ԖΓ䗂Α嘷
3.!ନΑոΚ䗄䜌,!㤆ाҶ৲,!գόा‫ב‬侢Α"
4.!ନΑλ‫ކ‬аѦ,!д㤆Ԗߎ吏,!λ‫ټ‬η‫ک‬ԴႵ嘷Πԛ,!д㤆ࢂा䜘߁փ"
5.!ନΑё䜇аѦ,!дϙΧ೿όസ嘷

Ćwiczenie 5
Utwórz zdania, łącząc fragmenty z obu kolumn:

A. ନΑ‫ۆۆ‬аѦ 1. ‫ך‬㤆ाѐ䡾䜐卞嘷
B. ନΑ䅊ܴаѦ 2. дϙΧ೿ό഻㝔嘷
C. ନΑ֘ॣ䜇аѦ 3. д㤆Ԗλ‫׌׌‬嘷
D. ନΑ䜘䛵ՋаѦ 4. д㤆ࡐ߿ඪ嘷
E. ନΑ‫ך‬ৎΓ䗂аѦ 5. 㤆Ԗࡐӭܻ϶䗂嘷

Chinski.indb 319 2008-12-12 09:38:01

 320 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

IV Zdania z dopełnieniem rezultatywnym (z Ӏ) i potencjalnie

rezultatywnym (z ଆ)
1. ┷ + Ӏ o czynności wyrażanej przez ┷ ‘wyczerpać, zużyć’

Zdanie rezultatywne Tłumaczenie

z czasownikiem 㤄ᳪ݆ηࡐӳ࣮,! Ten rodzaj filiżanek jest śliczny, już zostały

niezaprzeczonym ς䶈䟡ӀΑ嘷 wyprzedane.
z czasownikiem 㤄ᳪՊܺϼ劵࣮Α,! Tego rodzaju odzież jest nieładna, jeszcze
zaprzeczonym 㤆㠀䟡Ӏ‫ګ‬嘷 nie została wyprzedana.

1. ‫ך‬䜹‫ޑ‬୥ଚ೿೏സӀΑ嘷
2. д‫ךע‬䜹‫ޑ‬๼ӞӀΑ嘷
3. ‫ך‬䜹ς䶈ҔӀΑ㤄㚚Д‫ޑ‬冗Α嘷

2. ┷ + ଆ

Zdanie potencjalnie rezultatywne Tłumaczenie

z czasownikiem գՐளଆ㤄Χ偊‫ޑ‬ Czy stać cię na zamieszkanie w tak drogim

niezaprzeczonym ‫܊‬η䠋@! mieszkaniu?
z czasownikiem 㤄ᳪ䰃佦ϼ偊Α,! Ten telewizor jest zbyt drogi, nie stać nas
zaprzeczonym ‫ך‬䜹䜘όଆ嘷 na niego.

a) stać (kogoś na coś)

1. ‫ך‬䜹֤όଆ匫ᤵ,!‫ך‬䜹㤆ࢂ֤О傰ѐփ"
2. 㤄ৎ卅卞‫ޑ‬๼ϼ偊,!‫ך‬Ӟόଆ"
3. 㤄࣮ٚ㞉ғϼ偊,!‫܌‬а‫࣮ך‬όଆ嘷
4. 㤄‫܌‬ε䗄‫ޑ‬䗄偎ϼଯ,!‫ۺך‬όଆ嘷

Chinski.indb 320 2008-12-12 09:38:04

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 321

b) ࣮ளଆ szanować (kogoś)

࣮όଆ!patrzeć (na kogoś) z góry, lekceważyć (kogoś)

1. գ࣮ளଆԖ冗‫ޑ‬Γ䠋@!
2. գ࣮ளଆ‫ۺ‬1ε䗄‫ޑ‬Γ䠋@!
3.! 㞄࣮όଆ㠀‫ۺ‬䜐‫ޑ‬Γ嘷
4.! 俩գ㞄࣮όଆ‫"ך‬

c) 㛱ளଆ + osoba X – sprawić, że osoba X będzie dumna z tego, co

zrobiliśmy
㛱όଆ + osoba X – sprawić, że osobie X będzie przykro z powodu
tego, co zrobiliśmy
1. գԵ俇Եόӳ,!գ㛱ளଆԾρ䠋@!
2. ܻ϶䜹೿㛱գࡐӳ,!‫܌‬аόा଺㛱όଆܻ϶‫ޑ‬٣嘷

Ćwiczenie 6
Uzupełnij zdania dopełnieniem rezultatywnym lub potencjalnie rezultatywnym zawiera-
jącym wyraz Ӏ lub ଆ. W pustych miejscach, w zależności od zdania, może się znaleźć
jeden lub dwa wyrazy:

1!‫ޑך‬冗ς䶈޸……Α嘷‫ך‬䯢ӧ΋݆‫ڜ‬ଢ଼Ψ䜘……嘷

2 ‫עך‬գ‫ޑ‬ന䮫‫ޑ‬䛵ՋӞ……Α嘷‫੿ך‬㛱……գ嘷
3 ‫……࣮ך‬дӢ䜀дதத厐Р҆嘷
4 㤄㚚‫܊‬剷ӳ࣮᫾Αёࢂ‫ך‬Ր……嘷
5 ֘俦㤄ৎ卅卞‫ޑ‬๼ࡐӳӞ, ёࢂ‫ޑך‬冗ϼϿΑ, Ӟ……嘷
6 գӞ……ч٧੘咧䠋@
7 գ‫ޑ‬πբ଺ளόӳ嘷գ㛱……Դ݈2䠋@

1
‫ ۺ‬QL¢Q uczęszczać (do szkoły, na uczelnię).
2
Դ݈ )Դᗥ*!OƐREƐQ!)摞 㚚 )ঁ*- Տ*szef.

Chinski.indb 321 2008-12-12 09:38:06

 322 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

ĆWICZENIA WYMOWY
76 I Posłuchaj nagrania i powtórz, zwracając szczególną uwagę na tony:

P¯QJWLÃQ ]XµWLÃQ P£R\í S£QJELÃQ K¼LMLÃ TL£QELÃQ

ܴϺ 
ࢄϺ 
ЛՊ 
਒㝨 
ӣৎ 
߻㝨

77 II Posłuchaj nagrania i powtórz, zwracając szczególną uwagę na tony:

[X«[L¢R VK¯\Xª K¼LT» Z«QKX¢ \¼NX¢L JXµM®

䗄ਠ 
ΜД 
ӣѐ 
Ўϯ 
ඍ‫ז‬ 
㡚劤

78 III Posłuchaj nagrania i powtórz:

Ӏ!Α
䟡!Ӏ!Α
ς!䶈!䟡!Ӏ!Α
ᤵ!౻!ς!䶈!䟡!Ӏ!Α
‫!ݢ‬䞃!‫!ޑ‬ᤵ!౻!ς!䶈!䟡!Ӏ!Α
‫!ݢ!ډ‬䞃!‫!ޑ‬ᤵ!౻!ς!䶈!䟡!Ӏ!Α
‫!ݢ!ډ!ך‬䞃!‫!ޑ‬ᤵ!౻!ς!䶈!䟡!Ӏ!Α嘷
!

ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE
I Przeczytaj poniższy tekst o zwyczajach związanych z chińskim Nowym Rokiem:

ύ㡚നख़ा‫ޑ‬乳В൩ࢂࡾ乳Ȑཥԃȑ嘷 ࡾ乳ࢂ㚸䞏㛅‫ޑ‬΋Д‫ډ‬Μϖ㛦嘷
ࡾ乳‫ޑ‬㟭ংεৎाε䧥ନ- 䜘ཥՊܺ- ଺നӳӞ‫ޑ‬๼- 偉ࡾ世- ‫ܫ‬ᚎࣇ-
ӧѦय़πբ‫࠸ޑ‬η䜹- ೿ӣৎӞ䡺䡿卅嘷 ‫ڹ‬ఁΜΒ㧀䮮䮮ѪѪ䠁䵛х䶒
࠸η䜹嘷
ಃΒϺ‫ך‬䜹ाѐܻ϶‫ޣ܈‬㤓௏ৎࡨԃ嘷 εຉλࡅ೿ԖΓ俦…ৰ഻ৰ഻ཥ
ԃӳȹ- …ৰ഻䠁倷ȹ嘷 ࡾ乳ࢂύ㡚Γ‫ܫ‬ଷ‫ܫ‬നΦ‫ޑ‬΋㚚乳В嘷 ‫ډ‬Α΋Д
Μϖ㛦‫ޑ‬㟭ংࢂύ㡚‫ޑ‬ϡ৑乳嘷 㠤Αϡ৑乳ࡾ乳൩䶌‫״‬Α嘷

1. ख़ा ]K´QJ\¢R być ważnym

2. 䞏㛅!)ၭ᏿*! QµQJO® kalendarz księżycowy, tradycyjny kalendarz chiński

3. ε䧥ନ! G¢VƐRFK¼ gruntowne sprzątanie (aby usunąć wszystko, co było

)ε௟ନ*! złe w poprzednim roku i zrobić miejsce na nadcho-
dzące pomyślne zdarzenia)

Chinski.indb 322 2008-12-12 09:38:09

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 323

4. 偉!)ຠ*! WLÕ przyklejać

5. ࠸η K£L]L dzieci

6. 䡺䡿卅! WX£Q\X£QI¢Q wspólna, rodzinna kolacja

)ი༝໭*!
7. 㤓௏!)ᒃ௏*! TíQTí krewni

8. ࡨԃ! E¢LQL£Q składać noworoczne życzenia, modlić się, prosić los

o pomyślność w nadchodzącym roku
9. εຉλࡅ! G¢MLÕ[LƐR[L¢QJ w całym mieście (dosł. na każdej dużej ulicy i małej
uliczce)
10. ৰ഻ৰ഻! JďQJ[ƒJďQJ[ƒ wszystkiego najlepszego!, gratulacje!

11. ϡ৑! <X£Q[LÃR Święto Lampionów (piętnastego dnia pierwszego

miesiąca księżycowego)

II Odpowiedz na pytania:

1 ࡾ乳ࢂϙΧ㟭ং䥾‫@ޑۈ‬
2 ӧѦय़πբ‫ޑ‬Γ,!ࡾ乳‫ޑ‬㟭ং䥷俗࡛Χ㪰@
3 䮮䮮ѪѪϙΧ㟭ং䠁䵛х@
4 ࡾ乳‫ޑ‬㟭ংεৎा俦ϙΧ@
5 ϡ৑乳ࢂϙΧ㟭ং@
6 ࡾ乳‫ޑ‬ಃΒϺ,!ύ㡚Γ଺ϙΧ@
7 ࡾ乳‫ޑ‬㟭ংύ㡚‫ܫ‬ΗϺଷ@

III Spróbuj opowiedzieć w podobny sposób o zwyczajach towarzyszących świętom Bożego

Narodzenia (ᣓ俐乳 6KªQJG¢QML«) czy Wielkanocy (ᯕࢲ乳)»KXµML«) w Polsce/w two-
jej rodzinie.

IV Opisz swój charakter. Czy zgadza się on z charakterystyką twojego chińskiego znaku?

V Czy charakter którejś z bliskich ci osób zgadza się z charakterystyką jej chińskiego
znaku? Podaj przykłady na umotywowanie swojej opinii, np. Mój starszy brat jest spod
znaku bawołu. Jest rzeczywiście uparty. Na przykład w minionym roku był chory i nie miał
pieniędzy, ale jednak pojechał do Chin.

Chinski.indb 323 2008-12-12 09:38:14

 324 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

< CZY WIESZ, ŻE…

Chiński zodiak ΜΒғ‫ ص‬6K¯ªUVKÕQJ[L¢R

Aby dobrze określić swój charakter według chińskiego zodiaku, nie wystarczy znać rok,
miesiąc i dzień urodzenia. Trzeba też znać godzinę urodzenia (zob. Lekcja 8) i wiedzieć,
któremu z pięciu żywiołów ϖՉ!ZƖ[¯QJ (zob. Lekcja 11) podlega rok urodzenia.

Najważniejsze święta chińskie!ύ㡚നख़ा‫ޑ‬乳В

Nowy Rok ࡾ乳 䞏㛅‫ޑ‬΋Д‫ډ‬Μϖ㛦 偉ࡾ世,!Ӟ䡺䡿卅,!䠁䵛х

Czerwone noworoczne lampiony z życzeniami Wejście do zabytkowego chińskiego domu.

powodzenia i bogactwa Na odrzwiach i skrzydłach drzwi –
ৰ഻䠁倷JďQJ[ƒIÃF£L czerwone arkusze papieru z noworocznymi sentencjami
ࡾ世FKĭQO¯DQ

Chinski.indb 324 2008-12-12 09:38:16

 ಃΜϖ俰;!ғВ‫ז‬䜇" 325

Święto Lampionów ϡ৑乳 䞏㛅‫ޑ‬΋ДΜϖ㛦 ග3㝜䳮4

W okresie świątecznym przybrane lampionami są Lampiony wywieszane z okazji Święta Lampionów

świątynie, domy i całe ulice są często niezwykle barwne i mogą mieć przeróżne
kształty

Święto Smoczych Łodzi ᆄϱ5乳 䞏㛅ϖДϖВ ӊ6唥Ճ7,!Ӟᆑη

Wyścigi smoczych łodzi.

Na dziobie każdej łodzi znajduje się rzeźba smoczej głowy.
Sternik wybija rytm wiosłowania na bębnie

ᆑη ]´QJ]Lto tradycyjna potrawa związana ze Świętem Smoczych Łodzi. Jak

głosi legenda, wielki poeta epoki Walczących Królestw (475-221 p.n.e.), Qu Yuan,
w proteście przeciw złym rządom, rzucił się w nurt rzeki. Okoliczni wieśniacy,
chcąc go uratować, wsiedli do swych łodzi i popłynęli mu na ratunek. Jednak nie
udało się im go ocalić, zaczęli więc wrzucać do wody przynętę dla drapieżnych ryb
(kleisty ryż i mięso owinięte w liście bananowca), aby uchronić ciało wielkiego po-
ety przed pożarciem. Dziś tę potrawę je się na pamiątkę zdarzeń z przeszłości

3
ග W¯ podnosić, wznosić.
4
㝜䳮 )ᐩ᠈* GÕQJOµQJ)摞 㚚 )ঁ** latarnia, lampion.
5
ᆄϱ 'XÃQZƖ)摞 㚚 )ঁ** Festiwal Smoczych Łodzi.
6
ӊ!KX£ wiosłować.
7
唥Ճ)ᓪՃ* OµQJ]KďX )摞!㟵!)చ**!smocza łódź.

Chinski.indb 325 2008-12-12 09:38:18

 326 Lekcja 15: Wszystkiego najlepszego z okazji urodzin!

Festiwal Środka Jesieni ύࣿ乳 䞏㛅ΖДΜϖВ 偤8Д9,!ӞД協10

Tradycja podziwiania tarczy księżyca w noc Festiwalu
Środka Jesieni jest wciąż żywa, także w wielkich
miastach. Na zdjęciu Szanghaj
Podczas Festiwalu Środka Jesieni je się ciasteczka księ-
życowe Д協 \Xª EƒQJ. Napis na ciasteczku brzmi:
ҏ㣞\»KX£Q, co znaczy jadeitowy krążek, jadeito-
wa bransoleta, jak metaforycznie określa się Księżyc.
Księżyc, jak i ciasteczko księżycowe, symbolizują peł-
nię i obfitość zbiorów

Chińska kaligrafia ύ㡚䜐‫= ݤ‬KďQJJXµVKĭIƐ

Kaligrafia zajmuje wyjątkową pozycję wśród tradycyjnych sztuk kultury chińskiej. Dobra
kaligrafia powinna oddawać emocje zarówno zawarte w tekście, jak i towarzyszące jego pi-
saniu.

Podstawowe przybory chińskiej

kaligrafii:
po lewej tusz (Ꮐ P´), po
prawej kamień do rozrabiania
tuszu kaligraficznego
(䲀Ѡ \¢QW£L) oraz pędzelek
(Л㬖 P£REƒ)

8
偤 )፞*VKƐQJpodziwiać (np. piękno czegoś).
9
Д)ߝ* \XªOL¢QJ)摞!㚚!)ঁ**!księżyc.
10
協 )ሪ* EƒQJ)摞!㚚!)ঁ**!ciastko.

Chinski.indb 326 2008-12-12 09:38:23

 Klucz do ćwiczeń 329

Lekcja 4
Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2
1. ΋٤Γ 1. ΋ԭҁमЎ便‫ڂ‬
2. ΋ҁ䜐 2. ΐΜϖҁύЎ便‫ڂ‬
3. 㝫݆‫ڜ‬ଢ଼ 3. ѤΜѤҁम䬙ȉ䬙म便‫!ڂ‬
4. Ѥ㚚Γ0΋٤Γ 4. ΟΜΖҁ䵼䜌ҁ
5. ΋ԭ㞬冗 5. ΒΜΟЍ㬖
6. 㝫ҽ‫ݢ‬Ў㟥

Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4
1. Μΐ㞬ΐЛΐϩ 1. ‫ך‬ाٗЍ嘷
2. ΒΜΒ㞬ΎЛѤϩ 2. ٗՏӃғ‫ۉ‬Ц嘷
3. Μ㞬႟ϖϩ 3. ‫ך‬ाസհ‫ڜ‬ଢ଼嘷
4. ΎΜѤ㞬΋Л

Ćwiczenia utrwalające
I II
1. ҽ-ҽ-ҽ 1. ‫ך‬ा䜘Βҁ䜐嘷! →!㝫
2. ݆-݆ 2. ΋݆‫ڜ‬ଢ଼Ͽӭ冗ǻ! →!ӭϿ
3. 䦄 3. 㤄ҽλ俦ӳόӳǻ! →!ҁ
4. ҁ-㞬 4. 㤄Ѝ㬖ϖ㞬Οϩ΋Л嘷!→!Л΋ϩ
5. 㚚
6. Տ0㚚-Տ0㚚

III
1. ЦӃғћ൤ܴ嘷
2. 䦄λ‫ۆ‬ћߓऍ嘷
3. ЦӃғǺ 5685538988312, 䦄λ‫ۆ‬Ǻ 0086-43859229292
4. ЦӃғǺ 04895335870, 䦄λ‫ۆ‬Ǻ 0086-46358484987
5. ЦӃғǺ wang99@poczta.pl, 䦄λ‫ۆ‬Ǻ ameizhang@post.cn

Lekcja 5
Ćwiczenie 1 Ćwiczenie 2
1. ‫ކޑך‬ 1. ΋㚚ύ㡚‫϶ܻت‬
2. Цϼϼ‫ۆۆޑ‬ 2. ΋㚚ࡐӳ‫ޑ‬䣜䣜
3. ‫ޑך‬㬖 3. ΋ҁࡐԖҔ‫ޑ‬便‫ڂ‬
4. ΋ѝࡐӳ࣮‫ކޑ‬
5. λ‫ކ‬

Chinski.indb 329 2008-12-12 09:38:33

 340 Klucz do ćwiczeń

Lekcja 15
Ćwiczenie 1
1. ߿ඪ!!2. 䅊ܴ!!3. λЈ!!4. 㠀ԖऐЈ!!5. 䜇ΪշΓ!!6. ॽ㳾

Ćwiczenie 2
1. ‫עך‬㤄Т䰃ቹӀᅷ࣮Α嘷!!!
2. ଯᗪ‫ע‬㤄ҹՊܺ䶒‫ऀۂۂ‬嘷
3. 俩գ‫ע‬㤄㚚๼Ӟֹ嘷
4. 俩գ‫ע‬գ‫ޑ‬䛵Ջ‫ܫ‬ӧ㤄ٚ嘷
5. 俩գ‫ע‬ಃΜϖ俰ӳӳΔӦ䗄䜌䗄䜌嘷
6. 俩գ‫ע‬㤄㚚๼଺ளӳӞ΋㧀嘷
7. ‫ך‬όा‫ޑךע‬ཥ便‫ॷڂ‬䶒д嘷

Ćwiczenie 3 Ćwiczenie 4
1. գ䥷俗‫ע‬䜐࣮΋࣮嘷 1. 俩գ‫ע‬䜐࣮΋Π嘷
2. д‫ע‬Ԑ卅ӞΑ嘷 2. 俩գ‫ืע‬㛌Ѻ䥾嘷
3. ଯᗪ-գ‫ڜޑךע‬ଢ଼സΑ!
Ǽ 3. 䞡ဓ‫ע‬Ӵ‫ޑ‬ᆲᄕ֥Α嘷
4. ‫עך‬д‫ޑ‬Ӝӷ‫ב‬Α嘷 4. д‫ؓע‬傰䟡Α嘷
5. 俩գ‫ޑךע‬䛵Ջ৾䗂嘷 5. д‫ע‬䣜䣜଺‫ޑ‬๼ӞֹΑ嘷

Ćwiczenie 5
A. 3 B. 4 C. 2 D. 1 E. 5

Ćwiczenie 6
1. Ӏ-!όଆ!!2. Ӏ-!όଆ!!3. όଆ!!4. όଆ!!5. όଆ!!6. ளଆ!!7. ளଆ

Ćwiczenia utrwalające
II
1. ࡾ乳ࢂ㚸䞏㛅‫ޑ‬΋Д䥾‫ޑۈ‬嘷
2. ӧѦय़πբ‫ޑ‬Γ೿ӣৎӞ䡺䡿卅嘷
3. ‫ڹ‬ఁΜΒ㧀䠁䵛х嘷
4. ৰ഻ৰ഻ཥԃӳ-ৰ഻䠁倷嘷
5. 䞏㛅΋ДΜϖ㛦嘷
6. ѐܻ϶‫ޣ܈‬㤓௏ৎࡨԃ嘷
7. ‫ܫ‬ΜϖϺଷ嘷

Chinski.indb 340 2008-12-12 09:39:19