CH.

1 แนวความคิดพื้นฐาน า วย “ กฎหมายภาษีอากร ”
กฎหมายภาษี -> ระเบียบแบบแผนเกี่ยวกับเงินที่ถูกรัฐบาลจัดเก็บไปเพื่อใ บริหารของรัฐ
ความทั่วไป า วย “ กฎหมาย ”
ลักษณะของกฎหมาย
ทั่วไป : กฎหมายคือคำสั่งของรัฏฐาธิ ต หากไ ปฏิบัติตาม องไ รับโทษ
มุมมองของนิติปรัชญา
สำนักธรรมนิยม Cicero : กฎหมายที่แ จริง คือเหตุผลที่ถูก อง
สำนักกฎหมายประวัติศาสต : จิตวิญญาณประชาชาติของแ ละชนชาติ (พลวัต)
สำนักกฎหมาย านเมือง : กฎหมายคือคำสั่งทั้งหลายของ ปกครอง อราษฎรทั้ง
หลาย เมื่อไ ทำตามแ วตามธรรมดา องโทษ
สรุป : กฎหมายอ บนเหตุผล มีความพลวัต บางกรณีที่อาจเ นไปตามเจตจำนง
ของ มีอำนาจ
วิวัฒนาการของกฎหมาย (ทฤษฎีกฎหมายสามชั้น -> ที่ใดมีสังคม ที่นั่นมีกฎหมาย)
* กฎหมายยยุคแรกจะยังอ กฎหมายยุคหลัง ไ ไ หายไป *
ยุคกฏหมายชาว าน : พื้นฐานเหตุผลทางศีลธรรม + ขนบธรรมเนียมประเพณี
ยุคกฎหมายของนักกฏหมาย : เหตุผลที่ปรุงแ งโดยนักกฏหมาย
ยุคกฏหมายเทคนิค : บัญญัติกฎหมาย บนพื้นฐานเหตุผลเทคนิค ศีลธรรม
กฎหมาย กับ กฎเกณ ของสังคมอื่น
เ นแบบแผน -> องกำหนด าอะไรถูกผิด
มีกระบวนการบังคับที่เ นกิจจะลักษณะ -> การบังคับใ กฎหมายโดยอาศัยอำนาจ
สาธารณะ
วัตถุประสง วิศวกรสังคม = นักกฎหมาย
หลัก -> ควบคุมสังคมใ เกิดความสงบเรียบ อยและความอ เย็นเ นสุข ตรากฎหมาย
บังคับใ
รอง -> บันทึกเหตุการ างๆ สะ อนใ เห็นสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป ระงับ อพิพาท
ที่มาของกฎหมาย
มาตรา 4 แ งประมวลกฏหมายแ งและพาณิช ที่บัญญัติ า
“ กฎหมายนั้น องใ ในบรรดากรณีซึ่ง อง วยบัญญัติใดๆแ งกฎหมายตามตัวอักษรหรือ
ตามความ งหมายของบทบัญญัตินั้นๆ”
ลำดับการเทียบ
บทบัญญัติ(บทกฎหมาย) -> จารีตประเพณีแ ง องถิ่น -> บทกฎหมายที่ใก เคียง
อ างยิ่ง -> หลักกฎหมายทั่วไป *** คำพิพากษาของศาล ? ***
กฎหมายในไทยแ งออกเ น 2 ประเภท
กฎหมายลายลักษ อักษร
ที่มาของกฎหมายลำดับแรก + สำคัญที่สุด
พิจารณาพ อมลำดับชั้นกฎหมาย -> เพื่อไ ใ ขัดแ งกัน
(1) รัฐธรรมนูญ
(2) พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ
(3) กฎหมายระดับพระราชบัญญัติ/พระราชกำหนด
(4) กฎหมายลำดับรอง (พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง กฎหมาย องถิ่น)
1






































ข้
ช้

ว่
ด้






















ค์

ว่









ด้

ป็
มุ่
ย่
ห่

ต้


บ่

ผู้
ช้
ฑ์

ณ์
ห้
บ้
ต่
บ้
ป็
ยู่


ต้
ณ์
ร้

ป็

ท้
พ่

ยู่

ร์
คู่
ปั
ว่
ต้

ห้

ย์

ด้
ร้

ม่
ท้
ย์
ม่

ห่
ต่
ท้
ม่
ล้

ว่
ด้
ยู่
ม่
ห่

ต้

ห้

ช้
ช้
ป็
ด้
ผู้
ป็
ต้
ย้
ต่

ต้

ต่

ท้
ล้

 กฎหมายที่ไ เ นลายลักษ อักษร
กฎหมายลายลักษ อักษร = เกิด อง างกฎหมาย
จารีตประเพณี -> บทกฎหมายใก เคียงอ างยิ่ง -> หลักกฎหมายทั่วไป
คำพิพากษาของศาล : ตัวอ างการบังคับใ กฎหมาย (อาจจะ = จารีต)
ขอบเขตการบังคับใ กฎหมาย
เวลา
การเริ่ม นบังคับใ กฎหมาย
ประกาศลงราชกิจจานุเบกษา ยกเ น บัญญัติเ นการเฉพาะ
พระราชบัญญัติ -> บังคับใ ไ ถัดไปหลังประกาศลง
พระราชกำหนด -> บังคับใ วันที่ประกาศลง (เ ง วน)
สามารถกำหนดเวลาใ ปชชเตรียมตัวไ ลงวันที่เริ่มใ
การกำหนดใ กฎหมายมีผลบังคับใ อนหลัง
แ งตาม กฎหมายที่มีโทษอาญา และ กฎหมายที่มิไ มีโทษทางอาญา
กฎหมายอาญา + กฎหมายอื่นที่มีโทษทางอาญา -> อนหลังไ ไ
หลักไ มีความผิดโดยไ มีกฎหมาย
หลักไ มีโทษโดยไ มีกฎหมาย
กฎหมายอื่นๆ ใ มีผล อนหลังไ แ องระบุชัดเจน ไ ขัดรัฐธรรมนูญ
การสิ้นสุดบังคับใ กฎหมาย
ประกาศใ กฎหมาย = มีผลเรื่อยๆไ มีวันจบจนก าจะมีการยกเลิก
การยกเลิกโดยตรง
การยกเลิกโดยปริยาย
การยกเลิกโดยคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ
สถานที่
การบังคับใ กฎหมายทั่วราชอาณาจักรไทย
(1) พื้นดิน/น้ำในไทย
(2) าวไทยตามพระราชบัญญัติกำหนดเขตจังหวัดใน าวไทยตอน
ในพ.ศ.2502
(3) ทะเลอัน างจากไทย งดินแดนของไทยไ เกิน 12 ไม ทะเล
(4) พื้นที่อากาศเหนือ (1) (2) และ (3)
(5) เรือไทยและอากาศยานไทยสำหรับคดีตามประมวลกฎหมายอาญา
การบังคับใ กฎหมายบางสถานที่ -> ตอบสนองวัตถุประสง
บุคคล
การบังคับใ กฎหมายกับบุคคลที่อ ในราชอาณาจักรไทย
ไทย มาตรา 6 แ งรัฐธรรมนูญ ตามหลักอำนาจธิปไตย รัฐมีอำนาจประกาศใ กฎหมายกับทุกคน ไ า
พ.ศ 2560 ยกเ นใ King
างประเทศ ยกเ น ประมุขของ สัญชาติใด ที่อ ในไทย
รัฐ+ าราชริพาร ทูต+พนักงาน การไ บังคับใ กฎหมายกับบุคคลบางประเภท
กองทัพตปท. บุคคลที่มีกฎหมาย
พิเศษรองรับ การยกเ นตามกฎหมายภายใน
การยกเ นตามกฎหมายระห างประเทศ
การบังคับใ กฎหมายกับบุคคลบางประเทศ
เ น าง าว
2







































ต่

.​
ข้








































ว้
ว้
ห่
ห้

ช้
ม่
ต้








ช่
บ่
ช้
ช้
ช้
ช้
ม่

ห้
อ่
ช้
ต่
ป็
ว้
ว้
ช้
ด้
ช้
ช้
ห่

ยู่
ม่
ม่
ห้

ณ์
ณ์

ย้

ฝั่
ยู่
ช้

ม่
ย่
ย้

ว่
ห้

ม่
ด้
ล้
ช่
ว้

ต่
ม่
ช้
ช้
ต้

ว่
ว้

ย่
ช้

ม่
ช้
ป็
ด้

ว่
ค์

ด้

ย้

อ่
ม่

ร่
ล์
ด่

ช้

ม่

ด้

ม่

ว่

 ประเภทของกฎหมาย
กฎหมายเอกชนและกฎหมายมหาชน (ความสัมพัน ของ กรณี)
กฎหมายเอกชน สถานะเ าเทียม (เอกชน-เอกชน)
กฎหมายมหาชน มี ายสถานะเหนือก า (รัฐ-เอกชน/รัฐ-รัฐ)
กฎหมายสารบัญญัติและกฎหมายวิธีสบัญญัติ (ลักษณะใ บังคับ)
สารบัญญัติ ควบคุมความประพฤติของคนโดยตรง พวกสิทธิ ห าที่
วิธีสบัญญัติ กระบวนการ างๆเพื่อใ สิทธิตามสารบัญญัติ ไ ไ ควบคุมโดยตรง
กฎหมายภายในและกฎหมายระห างประเทศ (แห งกำเนิดของกฎหมาย)
อง กร มีอำนาจตรากฎหมานในรัฐนั้น - ภายใน
อง กรระห างประเทศ - ระห างประเทศ
ประเภทของกฎหมายภาษี = กฎหมายภายใน มหาชน สารบัญญัติและวิธีสบัญญัติ
อนุสัญญาขจัดภาษี อน = ระห างประเทศ

ความทั่วไป า วย “ ภาษี ”
ความหมาย
นิติศาสต : ภาษีเ นเงินรายไ ของของรัฐที่บังคับที่บังคับจัดเก็บมาจากปชช.โดยที่
ปชช.มิไ รับผลตอบแทนโดยตรง
อง ประกอบของภาษี
(1) องจัดเก็บในรูปของเงินตรา -> เกิดความค องตัว
(2) มัลักษณะการบังคับ
(3) มีลักษณะที่จัดเก็บเ นการถาวร
(4) เ นรายไ ที่ไม ใ ผลประโยช โดยตรงแ าย
เศรษฐศาสต : เงินไ หรือทรัพยากรที่เคลื่อนจากภาคเอกชนไปภาครัฐ
อง ประกอบของภาษี
(1) องอ ในรูปของเงินตราหรือสิ่งของ
(2) เ นการเคลื่อน ายเงินไ หรือทรัพยากรจากภาคเอกชนไป ภาครัฐ
(3) องไ อชำระคืนแ รัฐบาล
วัตถุประสง
การอำนวยรายไ ใ แ รัฐ
การขับเคลื่อนกฎหมาย างๆโดยใ เงิน
ภาษี = รายไ หลักของรัฐ 80-90% ของรายไ สาธารณะ
การแทรกแซงระบบเศรษฐกิจ
การควบคุมการบริโภคและการผลิต
การรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ
การ งเสริมอุตสาหกรรม
การส างความเ นธรรมในสังคม ภาษีเงินไ บุคคลธรรมดาใน
มูลเหตุ คำนึงถึงความสามารถในการเสียภาษี อัตรา าวห า ภาษีทรัพ สิน
ภาษีการรับมรดก งเสริมการ
ส างความเ นธรรม างงานคนพิการ

3






































จ้
ก้
ด้
น้





































ส่
ย์

ว่
ด้
























ค์

ร้
ร์
ร้
ค์
ค์
ค์
ค์

ร์
ต้
ต้
ต้
ส่

ป็
ป็
ป็
ผู้
ด้
ม่
ป็
ยู่
ห้
ก่
ด้
ว่
ป็
ด้
ด้
ด้
ก่

ม่
ย้
ซ้
ฝ่

ด้
ห้

ป็
ต่
ก่

ท่
ต่
ว่
ด้
ว่
ว่

ช้
น์

ช้

ว่

ล่
ธ์

ก่

ด้
ผู้
ช้
ล่
คู่
จ่

ม่

ด้

สู่
น้

 ประเภทของภาษี แ งตามเกณ พิจารณาจาก
การผลักภาระภาษี
ภาษีทางตรง = ที่มีห าที่เสียภาษีผลักภาระไปใ อื่นไ ไ
ภาษีทาง อม = ผลักภาระไปใ อื่นไ
* ญหาคือภาษีจริงๆแ วผลักภาะระไ เสมอควรใ คำ า อน างยากและ าย ดีก า
ฐานภาษี (มูลเหตุที่จัดเก็บภาษี)
ภาษีเงินไ = เก็บจากการมีเงินไ
ภาษีบริโภค = เก็บจาการบริโภค
ภาษีทรัพ สิน = เก็บจากการถือครองทรัพ สิน
ห วยงานจัดเก็บ
ภาษี วนกลาง
ภาษี วน องถิ่น -> ภาษีที่ดิน ภาษี องถิ่น ภาษี าย

หลักการพื้นฐานของกฎหมายภาษีอากร
หลักความชอบ วยกฎหมายภาษีอากร
องไ รับความยินยอมจากปชช.ถึงจัดเก็บแทน ( แทนปชช. ายนิติบัญญัติ = รัฐสภา)
ความหมาย : ลักษณะสอดค องตามกฎหมาย ก าวคือ การอนุมัติภาษี การบริหารภาษี
และการจัดเก็บภาษี องกระทำตามรูปแบบที่กฎหมายกำหนดทั้งสิ้น
: การตกลงอนุมัติจัดเก็บภาษีและระบบภาษีอ ภายใ ขอบอำนาจของ าย
นิติบัญญัติโดยตราเ นกฎหมาย
อง ประกอบ
(1) หลักความยินยอมทางภาษีอากร
(2) การกำหนดอำนาจบังคับของกฎหมายภาษี
(3) การควบคุมการบังคับใ กฎหมายภาษีโดยอง กรตุลาการ -> ขอตรวจสอบ
(4) หลักความเ นเอกเทศของกฎหมายภาษีอากร -> แตก างจากกฎหมายอื่นๆ
กฎหมายภาษี และ การจัดเก็บภาษี (ความสัมพัน )
น อเกิดของอำนาจในการจัดเก็บภาษี
นกรอบในการจัดเก็บภาษี
การประกันหลักความชอบ วยกฎหมายภาษีอากรโดย ายตุลาการ
หลักความเสมอภาคทางภาษีอากร
อห ากฏหมายภาษี : ความรับผิดชอบเ ากันตามความสามารถในการเสียภาษี
ไ มีการเลือกปฏิบัติโดยไ เ นธรรม : ใ สิทธิ์แ ปชช.อ างเ าเทียม
หลักการบริหารภาษีอากรที่ดี
ความเ นธรรม ความแ นอน การยอมรับ ความสะดวก ความประหยัด
การทำรายไ ความเ นไปไ ในทางปฏิบัติ การยืดห น

น่
ต้










ต่
ม่
บ่
ปั
ค์
ส่
ส่
น้
ด้
ด้
ป็

อ้
ป็
ป็
ท้
ด้
ย์

ด้
บ่

ฑ์

ผู้

น้

ล้

ป็
ป็
น่
ม่

ป็
ล้

ห้
ด้

ผู้
ด้

ป็

ต้
ช้
ด้
ท้

ด้
ด้

ห้
ท่
ย์

ก่

ล่
ผู้

ป้
ห้
ธ์
ช้
ผู้

ว่
ย่

ม่
ค์
ยู่
ค่
ด้
ท่
ฝ่

ยุ่
ข้
ฝ่
ต้

ต่

ง่

ฝ่
ว่

 CH.2 ระบบกฎหมายภาษีอากรของประเทศไทย
ห าที่ของรัฐกับการส างระบบภาษีที่เ นธรรม

ห าที่ของปวงชนชาวไทยในการเสียภาษี

การตรากฎหมายเพื่อจัดเก็บภาษี

การกำหนดรายละเอียดและแนวปฏิบัติในการจัดเก็บภาษี

การควบคุมตรวจสอบการจัดเก็บภาษี

การตรากฎหมายเพื่อใ เงินภาษี

5







น้
น้
ร้
ช้

ป็