የ2013 ዓ.ም.

ግብርና ናሙና ጥናት የመረጃ አሰባሰብ መመሪያ፡-

I. መግቢያ

የኢትዮጵያ ኢኮኖሚ መሠረት የሆነው ግብርና በአብዚኛው በአነስተኛ የግሌ

ባሇይዝታዎች ይከናወናሌ፡፡ ይህ ክፌሇ ኢኮኖሚ ሇሀገሪቱ ኤኮኖሚና ማህበራዊ
ዕዴገት ከፌተኛውን ዴርሻ ያበረክታሌ፡፡ የኢትዮጵያ ፋዳራሊዊ ዱሞክራሲያዊ
ሪፏብሉክ መንግስት ሇዙህ ክፌሇ ኢኮኖሚ ከፌተኛ ትኩረት በመስጠት ገጠሩን
ማዕከሌ ያዯረገ የሌማት ሰትራቴጂ በመንዯፌ በአሁኑ ወቅት የምግብ ዋስትናን
ሇማረጋገጥ፣ ምርታማነቱ በዜቅተኛ ዯረጃ የሚገኘውን ግብርናን ሇማሻሻሌና የሕዜቡን
የኑሮ ዯረጃ ከፌ ሇማዴረግ የተሇያዩ ጥናቶችን በማካሄዴ ተገቢ እርምጃዎችን
በመውሰዴ ሊይ ይገኛሌ፡፡ ወዯፉትም መንግስት ሇሀገሪቱ ዕዴገት ሇሚያወጣቸው
ዕቅድችና ፖሉሲዎች የግብርናው ክፌሇ ኢኮኖሚ ያሇበትን ዯረጃ የሚጠቁሙ
ስታቲስቲካዊ መረጃዎች ያስፇሌጋለ፡፡

የማዕከሊዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲም ሇዙሁ ዓሊማ የሚሆን መረጃ ሇመሰብሰብ

በየዓመቱ የግብርና ናሙና ጥናት ያካሂዲሌ፡፡ በዙህም መሠረት በ2012 ዓ.ም
ሇሚያካሂዯው የግብርና ናሙና ጥናት የመረጃ መሰብሰቢያ ቅጾችንና የመረጃ አሰባሰብ
መመሪያዎችን አ዗ጋጅቷሌ፡፡ ጥናቱም በገጠር የግሌ የግብርና ይዝታዎችን ብቻ
ይመሇከታሌ፡፡ በዙህ ጥናት የሚሰበሰቡ ዋና ዋና የመረጃ ዓይነቶችም የሚከተለት
ናቸው፡-

1. የእርሻ ሥራ አጠቃሊይ ሁኔታ:

 የ዗ር አጠቃቀም (የ዗ር መጠንና የአ዗ራር ሁኔታ በሰብሌ ዓይነት)
 የመስኖ አጠቃቀም በሰብሌ ዓይነት
 የማዲበሪያ አጠቃቀምና መጠን በሰብሌና በማዲበሪያ ዓይነት
 ፀረ-ተባይ፣ ፀረ-አረምና ፀረ-በሽታ መዴሀኒት አጠቃቀም በሰብሌ ዓይነት

2. የመሬት አጠቃቀም:
 በጊዛያዊ ሰብሌ የተያ዗ መሬት ስፊት በሰብሌ ዓይነት
 በቋሚ ሰብሌ የተያ዗ መሬት ስፊት በሰብሌ ዓይነት
 በግጦሽ የተያ዗ መሬት ስፊት
 የእዲሪ መሬት ስፊት
 በዯን ... ወ዗ተ የተያ዗ የመሬት ስፊት

1
 3. የሰው ኃይሌ አጠቃቀም በተመሇከተ፡

 በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት የነበረዉን የሰው ኃይሌ አጠቃቀም

 የሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት የነበረዉን የሰው ኃይሌ አጠቃቀም

4. የተመረተ ምርት መጠን በሰብሌ ዓይነት:

በዙህ መሠረት በግብርና ናሙና ጥናት የሚሰበሰቡ መረጃዎችን ወጥነት ባሇው
መሌኩ ሇመሰብሰብና በጥናቱ የሚገኙትን ውጤቶች ጥራታቸውን የጠበቁና
አስተማማኝ ሇማዴረግ ይቻሌ ዗ንዴ በሥራው ሇሚሰማሩ ሰራተኞች ሉከተለት
የሚገባ አንዴ ዓይነት መመሪያ ማ዗ጋጀት በማስፇሇጉ ይህ የመረጃ አሰባሰብ መመሪያ
ተ዗ጋጅቷሌ፡፡ በመሆኑም በመረጃ አሰባሰቡም ሆነ በቁጥጥሩ ሥራ የሚሰማሩ የመስክ
ሠራተኞች በሙለ በዙህ መመሪያ ውስጥ በዜርዜር የቀረቡትን፡

 አጠቃሊይ መመሪያ
 የቅጾች አሞሊሌ መመሪያ

እንዱሁም ላልች ተጨማሪ ማብራሪያዎችን አስቀዴሞ በሚገባ ማንበብና መረዲት

ይኖርባቸዋሌ፡፡ በመረጃ አሰባሰብ ሥሌጠናው ወቀት ከውይይት የሚገኙ ጠቃሚ
ሃሳቦች ስሇሚኖሩ የተገኙትን ሃሳቦች በማስታወሻ መመዜገብም ያስፇሌጋሌ፡፡ ከዙህም
በተጨማሪ መረጃ በሚሰበሰብበት ወቅት በመመሪያው ሊይ የሰፇሩትን ሃሳቦች በሙለ
ማስታወስ አስቸጋሪ ሉሆን ስሇሚችሌ ይህን የመረጃ አሰባሰብ መመሪያ መያዜ ተገቢ
ይሆናሌ፡፡

II. አጠቃሊይ መመሪያ፡

2.1 የመረጃ ሰብሳቢው ተግባርና ሀሊፉነት፡-

በግብርና ናሙና ጥናት የተሠማራ መረጃ ሰብሳቢ ሇጥናቱ መሳካት ከፌተኛውን ሚና

ይጫወታሌ፡፡ በመሆኑም መረጃ ሰብሳቢው የመረጃ አሰባሰቡን ተግባር በቅንነት፣
በታማኝነትና በታታሪነት ማከናወን ይገባዋሌ፡፡ ከተመዯበበት ቦታ ነዋሪ ሕዜብ ጋር
ሇመግባባትም ሆነ የሕዜቡን ትብብር አግኝቶ የመረጃ አሰባሰቡን ተግባር ሇማከናወን
ይችሌ ዗ንዴ ከመጥፍ ዴርጊቶች ሁለ መቆጠብ ይገባዋሌ፡፡ በተጨማሪም አንዴ
መረጃ ሰብሳቢ በሥራው ወቅት (በተመዯበበት ቦታ በሚኖርበት ወቅት) ከሥራው
ጋር ግንኙነት በላሊቸው ተግባራት (በንግዴ ፣በፖሇቲካ ወይም በሏይማኖት

2
 እንቅስቃሴዎች እና በመሳሰለት) በቀጥታም ሆነ በተ዗ዋዋሪ መንገዴ መሰማራት
አጥብቆ የተከሇከሇ መሆኑን ማወቅ ይኖርበታሌ፡፡

መረጃ ሰብሳቢው ሥራውን ሇማከናወን ከቤተሰቡ በሚዯርስበት ወቅት በቅዴሚያ

ሇባሇይዝታው/ሇቤተሰቡ ሰሊምታ በማቅረብ ራሱን ማስተዋወቅና ስሇመጣበት ዓሊማ
ገሇፃ ማዴረግ አሇበት፡፡ በጥናቱ የሚጠየቅ ማንኛውም ጥያቄ በመመሪያው መሠረት
ብቻ መሆን ይኖርበታሌ፣ ሇጥናቱ አግባብ የላሇውን ጥያቄም መጠየቅ አይኖርበትም፡፡
በአጠቃሊይ ሥራው ጥንቃቄ የሚያስፇሌገው ስሇሆነ መረጃ ሰብሳቢው ታታሪ፣
ትሁት፣ ቀሌጣፊና ተግባቢ መሆን ይኖርበታሌ፡፡

መረጃ ሰብሳቢው ከመረጃ ሰጪ የሚገኙ መረጃዎችን ሲመ዗ግብ ጽሐፈ ንጹሕ፣

የሚታይና የሚነበብ መሆን አሇበት፡፡ እንዯዙሁም መረጃ የተሞሊባቸውን ቅጾች ሁለ
በወቅቱ በመመርመር እርማት ካስፇሇገ ዕርማት ማዴረግ ያሇበት ከመሆኑም በሊይ
ወዯ ቤተሰቡም መመሇስ ካስፇሇገ ወዯቤተሰቡ በመመሇስ በስህተት የተመ዗ገቡ፣
የማይመሳሰለ፣ እርስ በእርስ የማይጣጣሙ፣ ሇማንበብ የሚያስቸግሩ ... ወ዗ተ
መረጃዎችን ማስተካከሌ ይገባዋሌ፡፡ ሇጥናቱ ሲባሌ የሚሰጡትንም ድክመንቶችና
ላልች ዕቃዎችን/ቁሳቁሶችን በጥንቃቄ መያዜ አሇበት፡፡ በመረጃ አሰባሰቡ ወቅትም
የሚሰበሰቡትን መረጃዎች በሚስጥር መጠበቅና (ከተቆጣጣሪውና አስተባባሪው ወይም
ከሚመሇከተው የመ/ቤቱ ባሇሙያ በስተቀር) ሇማንም ግሇሰብ ማሳየት አይገባውም፡፡
ከዙህም ላሊ በሥራ ወቅት ሇሥራው አስፇሊጊ የሆኑ ድክሜንቶችና ቁሳቁሶች
(ታብላት፣ፓወር ባንክ፣ማስታወሻ ዯብተር፣ኮምፓስ፣ GPS፣ ሚዚን፣ ሜትር፣
እርሳስ፣ መቅረጫ ... ወ዗ተ) ከመረጃ ሰብሳቢው እጅ ሉሇዩ አይገባቸውም፡፡

2.2 መረጃ ሇመሰብሰብ የሚያስችለ ዗ዳዎች፡

 መሌስ ሰጪውን ስሇመቅረብ፡-

በቅዴሚያ መረጃ ሰብሳቢው ሇመሌስ ሰጪው እንግዲ ስሇሆነ ጥሩ የመግባባትና

የመተማመን ሁኔታ እንዱፇጠር ጥረት ማዴረግ አሇበት፡፡ ሰሊምታ ከተሇዋወጠና
በትህትና ከቀረበ በኋሊ ስሙንና የሊከውን መስሪያ ቤት በመግሇጽና ሲያስፇሌግም
መታወቂያውን በማሳየት የመጣበትን ምክንያት ማስረዲት አሇበት፡፡ መሌስ ሰጪዎች
ብዘውን ጊዛ ሇምን እነሱ እንዯተመረጡ ስሇሚጠራጠሩና ስጋት ሉያዴርባቸው
ስሇሚችሌ የተመረጡት በአጋጣሚ/በእጣ መሆኑንና የተሰበሰበውም መረጃ በሚስጥር
እንዯሚጠበቅ መግሇጽ ያስፇሌጋሌ፡፡

3
 በግሌ ስሇማነጋገር፡-

በቅዴሚያ መሌስ ሰጪው የሚሰጠው መሌስ ሇጥናቱ አስፇሊጊ መሆኑን በመግሇጽ

ትክክሇኛ መሌስ እንዱሰጥ ማግባባት ያስፇሌጋሌ፡፡ መሌስ ሰጪውም ፇቃዯኛ ከሆነ በኋሊ
ቃሇ መጠይቁ በግሌ ሆኖ ሉመሇስ በሚችሌበት ቦታ መከናወን ይኖርበታሌ፡፡ ምክንያቱም
በቃሇ መጠይቁ ወቅት የላልች ሰዎች በቦታው መገኘት መሌስ ሰጪው የሚሰጠውን
መሌስ ሉያዚባው ስሇሚችሌ ነው፡፡

 የቃሇ መጠይቁን ሁኔታ ስሇመቆጣጠር፡-

አንዲንዴ ጊዛ መሌስ ሰጪው ጥያቄዎችን በቀጥታ መመሇስ ሳይችሌ/ ሳይፇሌግ

ይቀርና ወዯ ላሊ አርዕስት በመግባት ሇመመሇሰ ይሞክራሌ ወይም ዯግሞ ሇጥያቄው
አግባብነት የላሇው መሌስ ይሰጥ ይሆናሌ፡፡ በዙህ ጊዛ ወዱያውኑ ማስቆም ወይም
ሀይሇቃሌ መናገር አያስፇሌግም፣ የሚሇውን ማዲመጥና ዗ዳ በተሞሊበት መንገዴ
ጥያቄውን ዯግሞ በመጠየቅ ወዯ ትክክሇኛው መሌስ እንዱመጣ ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡

 ጥያቄዎችን ስሇመጠየቅ፡-

የጥያቄዎቹን አቀራረብና ቅዯም ተከተሌ መሇወጥ አሻሚ ትርጉም ወይም ትክክሇኛ

ያሌሆነ መሌስ ሉያሰጥ ስሇሚችሌ ጥያቄዎቹ በተሰጠው መመሪያና ጥያቄዎቹ
በተቀመጡበት ቅዯም ተከተሌ መሠረት ተጠይቀው የሚሰጡት መሌሶች በንጽህናና
በጥንቃቄ መመዜገብ ይኖርባቸዋሌ፡፡

 ጥያቄዎችን ስሇመዴገም፡-

መሌስ ሰጪው/ሰጪዋ ጥያቄው ሲቀርብሇት/ሲቀርብሊት፡

o አሊውቅም ቢሌ/ብትሌ፣
o የማይስማማ መሌስ ቢሰጥ/ብትሰጥ፣
o ጥያቄውን አሌመሌስም ቢሌ/ብትሌ ወይም ሇመመሇስ ፇቃዯኛ ባይሆን/ባትሆን

መረጃ ሰብሳቢው ጥያቄውን እንዲሇ ዜግ ብልና ጥርት አዴርጎ (መረጃ ሰጪው/ሰጪዋ

በሚገባው/በሚገባት ሁኔታ) በመዴገም መሌስ ሰጪው/ዋ እንዱያስብ/እንዴታስብ ጊዛ
መስጠት አሇበት፡፡ በተዯጋጋሚ ተጠይቆ/ቃ ሉረዲ/ሌትረዲ ካሌቻሇ/ካሌቻሇች ሁኔታውን
መዜግቦ ወዯ ሚቀጥሇው ጥያቄ ማሇፌ ይገባሌ፡፡ የተሇያዩ ባሇይዝታዎች ሲጠየቁ አንዴ
የተወሰነ ጥያቄ ሊይ ተመሳሳይ ችግር የሚያሳዩ ከሆነ ጥያቄው በትክክሌ ያሌተቀመጠ
ሉሆን ስሇሚችሌ ሁኔታውን ሇተቆጣጣሪው ወዱያውኑ ሪፖርት መዯረግ አሇበት፡፡
4
 የማውጣጣት ጥያቄ ስሇማቅረብ፡-

የማውጣጣት ጥያቄ ማሇት መሌስ ሰጪው/ዋ ሇቀረቡሊቸው ጥያቄዎች የሰጧቸው

መሌሶች ያሌተሟለ ወይም ግሌጽ ያሌሆኑ ሆነው ሲገኙ መሌስ ሰጪዎች ተጨማሪ
ማብራሪያ እንዱሰጡ የሚዯረግበት ዗ዳ/ሂዯት ነው፡፡ መረጃ ሰብሳቢው የማውጣጣት
ጥያቄ የሚያቀርበው/ የምታቀርበው፣
o መሌስ ሰጪው/ዋ ከተጠየቀው ጥያቄ ጋር የማይስማማ/ የማይጣጣም መሌስ
ሲሰጡ፣
o የተሰጠው መሌስ ግሌጽ ሳይሆን ሲቀር፣
o የተሰጠው መሌስ ያሌተሟሊ ሲሆን፣
o የተሰጠው መሌስ ትክክሌ መሆኑ ሲያጠራጥር ነው፡፡

ሆኖም የማውጣጣት ጥያቄዎች መሌሶችን መጠቆም የሇባቸውም፡፡ ይህንንም ችግር

ሇማስወገዴ መሌስ ሰጪው/ዋ በሰጡት መሌስ ሊይ እንዱመረኮዘ ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡
የማውጣጣት ጥያቄዎች የሚከተለትን ይመስሊለ፡

o በዴጋሜ ሉያስረደኝ ይችሊለ?

o ይቅርታ ስሊሌሰማዎት ሉዯግሙሌኝ ይችሊለ?
o በምን ዓይነት መንገዴ?
o ስሇማያስቸኩሌ እስቲ ቀስ ብሇው አስበውበት ይንገሩኝ
o እስቲ ላሊ ምን እንዲሰቡ ይንገሩኝ... ወ዗ተ፡፡

መጠየቅ የላሇባቸው ጠቋሚ የጥያቄ ዓይነቶች ዯግሞ የሚከተለትን ይመስሊለ፡

o ያሇዎት ማሳ ይህ ብቻ ነው አይዯሌ?
o እዙህ ማሣ ሊይ ማዲበሪያ አሌተጠቀሙም መሰሇኝ ተጠቅመዋ እንዳ?
o ያለዎት በጎች እነዙህ ብቻ ናቸው አይዯሌ?....... ወ዗ተ ናቸው፡፡

 ቃሇ መጠይቁን ስሇማጠናቀቅ፡-

ቃሇ መጠይቁ ከተጠናቀቀ በኋሊ መሌስ ሰጪው/ዋ ባለበት መጠይቁን እንዯገና በማየት

የተ዗ሇለ ጥያቄዎች አሇመኖራቸውን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ ባጋጣሚ የተ዗ሇለ
ጥያቄዎች ካለም ወዯኋሊ በመመሇስ ሇነዙያ ጥያቄዎች መሌስ ሇማግኘት መሞከርና
መጠይቁን የተሟሊ ማዴረግ ይገባሌ፡፡ በመጨረሻም መሌስ ሰጪው/ዋ ሊዯረጉት ትብብር
በማመስገን ሇላልች ጥያቄዎች ወይም ሥራዎች ሇምሳላ፡ ሇማሣ ስፊት ሌኪ፣ ሇሰብሌ

5
አጨዲ፣ ሇቤት እንስሳት ጥያቄ ... ወ዗ተ ላሊ ቀን የሚመሇስ/የምትመሇስ መሆኑን
በመንገር መሰናበት ያስፇሌጋሌ፡፡

III. የ2013 ዓ.ም ሰብሌ ምርት ትንበያ ናሙና ጥናት ዓሊማዎች፡

በ2013 ዓ.ም. ከመስከረም ወር መጀመሪያ ጀምሮ እስከ ጥቅምት አጋማሽ 2013 ዓ.ም
የሀገሪቱን ክሌልች በሙለ በሚሸፌኑና በናሙና የተመረጡ ቆጠራ ቦታዎች የሚካሄዯው
የሰብሌ ምርት ትምበያ ናሙና ጥናት የሚከተለት ዓሊማዎች ይኖሩታሌ፡:

1. የዙህ ጥናት መሠረታዊ ዓሊማ በ2013 ዓ.ም በማሣ ሊይ የሚገኘውን የሰብሌ

ሁኔታ/ቁመና በመገምገም በምርት ዗መኑ ሉመረት የሚችሇውን ጠቅሊሊ የምርት
መጠን (Total Production) ከወዱሁ በመገመት ወዯፉት በሀገሪቱ ሉመረት
የሚችሇውን የምርት መጠን መተንበይ እንዱሁም፣

2. በ2013 ዓ.ም ምርት ዗መን ትርፌ ምርት ሉያመርቱ የሚችለትንና የምርት እጥረት
ሉዯርስ የሚችሌባቸውን ክሌልች ሇመሇየት የሚያስችለ የትምበያ መረጃዎችን
ማቅረብ ናቸው፡፡ በሰብሌ ትምበያ ጥናት የሚገኙ የትምበያ መረጃዎች ከሚሰጡት
በዚ ያለ ጥቅሞች መካከሌ በተሇይ መንግስት ሇሚነዴፊቸው አዲዱስ ፖሉሲዎችና
የረዥምና የአጭር ጊዛ ዕቅድች ከሚሰጡት ጥቅሞች ጥቂቶቹ የሚከተለት ናቸው፡፡

 በሀገሪቱ ውስጥ ሇምግብ ፌጆታ የሚውሇው ሰብሌ በቂ ወይም አነስተኛ መሆኑን

በቅዴሚያ በመገመት በሰብሌ ምርት ወዯፉት በሀገሪቱ ሉዯርስ የሚችሇውን እጥረት
ወይም ትርፌ ሇመገምገምና ወዯ ሀገር ውስጥ በማስገባትም ሆነ ከሀገር ውስጥ ወዯ
ውጭ በመሊክ (Import-Export) ወቅታዊ እርምጃዎችን ሇመውሰዴ መንግስት
አስፇሊጊውን ቅዴመ ዜግጅት እንዱያዯርግ የወዯፉቱን በቅዴሚያ ሇማሳወቅ የትምበያ
መረጃዎች ትሌቁን ሚና ይጫወታለ፡:

 የትምበያ መረጃዎች በምርት ዗መኑ በሀገሪቱ ትርፌ ምርት ሉያመርቱ የሚችለ

ክሌልችን በመጠቆም በክሌልቹ በሚገኘው ትርፌ ምርት ምክንያት ሉዯርሱ የሚችለ
የተሇያዩ ችግሮችን ሇምሣላ በሰብሌ ማከማቻ ችግር ምክንያት የምርት ብክነት
እንዲይኖር ጊዛያዊ ማከማቻዎችን ሇመስራት እንዱሁም ትርፌ ምርት በመኖሩ
ምክንያት ሉዯርስ በሚችሇው የሰብሌ ዋጋ መውዯቅ ምክንያት አርሶ አዯሩ እንዲይጎዲ
መንግስት ሉወስዴ የሚገባውን እርምጃ በቅዴሚያ ሇመንዯፌ ያስችሊለ፡፡

6
 በአንፃሩ የምርት እጥረት ሉዯርስባቸው የሚችለ ክሌልችን በመጠቆም መንግስት
በክሌልቹ ሉዯርስ የሚችሇውን የሰብሌ ምርት እጥረት ከወዱሁ በመረዲት እጥረቱ
ሉወገዴ የሚችሌበትን መንገዴ ሇመትሇም ቅዴመ ሁኔታዎችን እንዱያመቻች
በማስጠንቀቅ ወዯፉት ሉገጥም የሚችሇውን ችግር ሇማስወገዴ የሚወሰደ
እርምጃዎችን ሇመንዯፌ ይጠቅማለ... ወ዗ተ፡፡

በመሆኑም ከሊይ የተ዗ረ዗ሩትን የጥናቱን ዓሊማዎች ሇማሟሊት የሚከተለት የመረጃ

ዓይነቶች በተጨባጭ (Objective) እና በቃሇ መጠይቅ (Subjective) የመረጃ
አሰባሰብ ዗ዳዎችን በመጠቀም ጥናቱ በሚካሄዴባቸው ቆጠራ ቦታዎች ይሰበሰባለ፡፡

o የታረሰ መሬት ስፊት በሰብሌ ዓይነት (በተጨባጭ በመሇካት)፣

o የሚጠበቀው የምርታማነት ሇውጥ ከአሇፇው ዓመት ጋር ሲነፃፀር በመቶኛ
(በቃሇ መጠይቅ)፣

በዙህም መሠረት ከሊይ የተ዗ረ዗ሩት መረጃዎች ከመስክ ከተሰበሰቡና ከተቀነባበሩ

በኋሊ ከዋናው መኸር ወቅት አስቀዴሞ በዝን፣ በሀገር አቀፌና በክሌሌ ዯረጃ
(National, Regional & Zonal level) ተተንትነው ይ዗ጋጃለ፡፡

IV. የ2013 ዓ.ም. የዋናው መኸር ወቅት የግብርና ናሙና ጥናት ዓሊማዎች፡-

በመሊ ሀገሪቱ በናሙና በተመረጡ የቆጠራ ቦታዎች የሚካሄዯው የመኸር ወቅት

የግብርና ናሙና ጥናት የሚከተለት ዋና ዋና ዓሊማዎች ይኖሩታሌ፣

o በሀገሪቱ የተመረተውን አጠቃሊይ የሰብሌ ምርት መጠንና በሰብሌ

የተያ዗/የተሸፇነ መሬት ስፊት ሇማወቅ እንዱሁም በክሌልች ዯረጃ ያሇውን
ሌዩነት ሇማወዲዯር የሚያስችሌ መረጃ ሇማግኘት፣

o ከአንዴ ሄክታር የሚገኘው ምርት /Yield/ በሰብሌ ዓይነት ምን ያህሌ

እንዯሆነና በክሌልች መካከሌ ያሇውን ሌዩነት ሇማወዲዯር የሚረዲ መረጃ
ሇማግኘት፣

o ከዓመት ወዯ ዓመት ያሇውን የምርት መጠንና የታረሰ መሬት ስፊት ሇውጥ

ሇመገምገም የሚያስችሌ መረጃ ሇማግኘት፣

o የተገኘውን የሰብሌ ምርት ከፌሊጎት አንጻር በመገምገም በክሌሌ ዯረጃ ትርፌ

አምራች የሆኑና በሰብሌ ምርት ራሳቸውን ያሌቻለትን አካባቢዎች ሇይቶ
ሇማወቅ የሚያስችሌ መረጃ ሇማግኘት፣
7
 o የእርሻ ሥራ አጠቃሊይ ሁኔታ” (ጥቅም ሊይ የዋሇ የማዲበሪያ፣ ምርጥ ዗ር፣
የአካባቢ ዗ር፣ የፀረ-ሰብሌ መዴሏሀኒት ዓይነትና መጠን እንዱሁም የመስኖ
አጠቃቀም) ሇማወቅ የሚያስችሌ መረጃ ሇማግኘት፣

o በሀገሪቱ ውስጥ ያሇውን የመሬት አጠቃቀም (በሰብሌ የተያ዗፣ ዕዲሪ መሬት፣

የግጦሽ መሬትና ላልች) ሇማወቅ፣

V. ጽንሰ ሀሳቦችና ፌችዎቻቸው፡-

መረጃዎች ዯረጃቸውና ጥራታቸው ተጠብቆ እንዱሰበሰቡ አንዴ ዓይነት ጽንሰ ሏሳብና

ፌች መጠቀም ያስፇሌጋሌ፡፡ በግብርና ናሙና ጥናት የምንጠቀምባቸው ዋና ዋና ጽንሰ
ሃሳቦችና ፌችዎቻቸው ከዙህ በታች ቀርበዋሌ፡፡ መረጃ ሰብሳቢዎችም ሆኑ ላልች
በጥናቱ የሚሰማሩ ሁለ በዜርዜር የቀረቡትን ጽንሰ ሀሳቦችና ፌችዎች ጠንቅቆ
መረዲትና የሚሰበሰቡት መረጃዎችም በዙሁ መሠረት መሰብሰባቸውን ማረጋገጥ
ይኖርባቸዋሌ፡፡

1. ቤተሰብ፡-

ቤተሰብ ማሇት በአንዴ ቤት ወይም በተቀራረቡ ቤቶች ውስጥ አብረው የሚኖሩትንና

ምግባቸውን በአንዴ ሊይ አብስሇው በአንዴነት የሚመገቡትን ሰዎች ያጠቃሌሊሌ፡፡
የቤተሰብ አባሊት በሥጋ ወይም በጋብቻ የሚዚመደትንና ምንም ዜምዴና የላሊቸውን
ሉያጠቃሌሌ ይችሊሌ፡፡ በሥጋ ወይም በጋብቻ የሚዚመደ ሲባሌ ባሌ፣ ሚሰት፣ ሌጆች፣
የባሌ ወይም የሚስት አባት፣ እናት፣ እህት፣ ወንዴም ... ወ዗ተ ናቸው፡፡ በሥጋ ወይም
በጋብቻ የማይዚመደ ላልች የቤተሰብ አባሊት ዯግሞ ሇምሣላ በቤት ሠራተኝነት፣
በ዗በኝነት፣ በእረኝነት የሚያገሇግለ ግሇሰቦች ከቤተሰቡ ጋር አብረው የሚኖሩና
የሚመገቡ ከሆነ እንዯቤተሰብ አባሌ ይቆጠራለ፡፡

የቤተሰብ አባሊት ብዚት ሉሇያይ ይችሊሌ፡፡ ይኸውም አንዴ ሰው ብቻውን እንዯ አንዴ
ቤተሰብ ሉቆጠር ይችሊሌ፡፡ በአንዴ ሚስት ብቻ ሇተመሠረተ ጋብቻ ቤተሰቡ ባሌን፣
ሚስትን፣ ሌጆችን ፣የጉዱፇቻ ሌጆችን፣ ላልች ዗መድችንና ዗መዴ ያሌሆኑትን (የቤት
ሠራተኞችን ... ወ዗ተ) ሉያጠቃሌሌ ይችሊሌ፡፡ ነገር ግን ጋብቻው ከብዘ ሚስቶች ጋር
የተመሠረተ ከሆነ (ከአንዴ በሊይ ሚስቶች ባለበት) የሰውየው ሚስቶች ከነሌጆቻቸውና
዗መድቻቸው ... ወ዗ተ በአንዴ ቤት ወይም በተቀራረቡ ቤቶች የማይኖሩና ምግባቸውንም
በአንዴነት አብስሇው የማይመገቡ ከሆነ እንዱሁም ባሌየው በሚያሻማ ሁኔታ•ከሁለም
ሚስቶቹ ጋር እዙያም እዙህም እያሇ የሚኖር ከሆነ ባሌየው አሁን በሕይወት ካለት

8
 ውስጥ በቅዴሚያ ካገባት ሚስቱ ጋር እንዯ አንዴ ቤተሰብ ተቆጥሮ ላልች የሰውየው
ሚስቶች የየራሳቸው ቤተሰብ እንዲሊቸው ሆነው ይወሰዲለ፡፡

2. መዯበኛ የቤተሰብ አባሌ፡-

አንዴ ሰው መዯበኛ የቤተሰብ አባሌ ነው የሚባሇው ቢያንስ ስዴስት ወር ሙለ

ያሇማቋረጥ ከቤተሰቡ ጋር የኖረ እንዯሆነ ነው፡፡ ይህ እንዲሇ ሆኖ ከቤተሰቡ ጋር
ሇ዗ሇቄታው ሇመኖር የመጡ ሁለ ከቤተሰቡ ጋር መኖር ከጀመሩ ስዴስት ወር
ባይሞሊቸውም እንዯቤተሰቡ መዯበኛ አባሌ ይቆጠራለ፡፡ ከስዴስት ወር በታች ከቤተሰቡ
ሇጊዛው ተሇይተው የቆዩ የቤተሰብ አባሊት የዙሁ ቤተሰብ አባሌ ሆነው መቆጠር
አሇባቸው፡፡ ነገር ግን ከቤተሰቡ ተሇይተው ከሄደ ስዴስት ወር ወይም ከዙያ በሊይ
የሆናቸው ወይም ከስዴስት ወር በሊይ ሇመቆየት አቅዯው የሄደ ከቤተሰቡ ከወጡ
ስዴስት ወር ባይሞሊቸውም ቀዴሞ የነበሩበት ቤተሰብ ውስጥ እንዯመዯበኛ የቤተሰብ
አባሌ አይቆጠሩም፡፡

የሚከተለት እንዯመዯበኛ የቤተሰብ አባሌ ይቆጠራለ፡-

o ጥናቱ በሚካሄዴበት ጊዛ ከቤተሰቡ ጋር ቢያንስ ሇስዴስት ወር አብረው የኖሩ ሁለ፣

o ከቤተሰቡ ጋር መኖር ከጀመሩ ስዴስት ወር ባይሞሊቸውም ከቤተሰቡ ጋር ሇስዴስት ወር

ወይም ከዙያ በሊይ ሇመቆየት እቅዴ ያሊቸው ሁለ ሇምሣላ ባሌ አግብታ ከወሊጅ ቤት
ወዯ ባሎ የሄዯች ስዴስት ወር ባይሞሊትም የባሎ ቤተሰብ መዯበኛ አባሌ ትሆናሇች
ማሇት ነው፡፡ እንዱሁም ሥራ አግኝቶ/ታ ሇ዗ሇቄታው ሇመኖር ወዯ ላሊ ቤተሰብ
የሄዯ/የሄዯች ስዴስት ወር ባይሞሊውም/ባይሞሊትም በጥናቱ ጌዛ የተገኘበት/የተገኘችበት
ቤተሰብ መዯበኛ አባሌ ይሆናሌ/ ትሆናሇች፣

o የቤት ሠራተኞች አብዚኛውን ጊዛ ከሚሰሩበት ቤተሰብ ጋር የሚያዴሩና ላሊ መኖሪያ

የላሊቸው ሁለ በጥናቱ ጊዛ የተገኙበት ቤተሰብ መዯበኛ አባሌ ይሆናለ፣

o ጥናቱ በሚካሄዴበት ወቅት ከስዴስት ወር ሊነሰ ጊዛ ከቤተሰቡ ሇጊዛው የተሇዩ ሇምሳላ

በዕረፌት ሊይ ያለ፣ ሇዓመት በዓሌ ወዯ ላሊ ቦታ የሄደ፣ ሆስፒታሌ የገቡ፣ ዗መዴ
ሇመጠየቅና ከሥራቸው ጋር በተያያ዗ ጉዲይ ወዯ ላሊ ቦታ ሇጊዛው የሄደ አባሊት ሁለ
በጥናቱ ጊዛ ቀዴሞ በሚኖሩበት ቤተሰብ ውስጥ ባይገኙም የቤተሰቡ መዯበኛ አባሌ
እንዯሆኑ ይቆጠራለ፣

9
o ላሊ መኖሪያ ስፌራ የላሊቸውና ጥናቱ በሚካሄዴበት ወቅት ከቤተሰቡ ጋር የሚኖሩ
አባሊት ሁለ ሇምሳላ የተሇያዩ ቤቶችን እየቀያየሩ የሚኖሩና መዯበኛ መኖሪያ የላሊቸው
ግሇሰቦች በጥናቱ ወቅት በሚኖሩበት ቤተሰብ እንዯ መዯበኛ አባሌ ተቆጥረው
ይመ዗ገባለ፣

o ተማሪዎች ከቤተሰቦቻቸው፣ ከወሊጆቻቸውና ከመዯበኛ መኖሪያቸው ተሇይተው በመዯበኛ

ትምህርት ቤቶች፣ በኮላጆች፣ በዩኒቨርሲቲዎች... ወ዗ተ ትምህርታቸውን በመከታተሌ
ሊይ የሚገኙ በሙለ ትምህርታቸውን በሚከታተለበት አካባቢ (ከተማ) መዯበኛ
ነዋሪዎች ሆነው መቆጠር አሇባቸው፡፡ በአዲሪ ትምህርት ቤት የሚማሩ ተማሪዎች
እንዱሁም ከወሊጆቻቸው ተሇይተው ቤት ተከራይተው ወይም ከ዗መዴ ተጠግተው
እየኖሩ የሚማሩ ተማሪዎች ምንም እንኳን በየሣምንቱ ወይም በየአሥራ አምስት ቀኑ
ስንቅ ሇማምጣት ወይም ወሊጆቻቸውን ሇመጠየቅ ወዯ ቤተሰቦቻቸው ቢሄደም
በሚኖሩበት አካባቢ መዯበኛ የቤተሰብ አባሌ ሆነው መቆጠር አሇባቸው፡፡ ነገር ግን
ከመዯበኛ መኖሪያቸው በየቀኑ ወዯ ትምህርት ቤት እየተመሊሇሱ የሚማሩ ተማሪዎች
ሁለ የሚኖሩበት ቤተሰብ መዯበኛ አባሌ ሆነው መቆጠር አሇባቸው፡፡

3. የቤተሰብ ኃሊፉ፡-

የቤተሰብ ሀሊፉ ማሇት የአንዴ ቤተሰብ መዯበኛ አባሌ የሆነ/የሆነች እና በቤተሰቡ አባሊት
እንዯ ሀሊፉ የሚቆጠር/የምትቆጠር ማሇት ነው፡፡ ከአንዴ በሊይ ሚስቶች ያለት ሰው
ሚስቶቹ በተሇያየ ቤተሰብ የሚኖሩ ከሆነ እሱ የቤተሰብ ሀሊፉ ሆኖ ሉመ዗ገብ የሚችሇው
አሁን በህይወት ካለት ውስጥ በቅዴሚያ ካገባት (አንጋፊ) ሚስቱ ጋር ይሆናሌ፡፡
ላልቹን ሚስቶች በተመሇከተ ግን በያለበት ቤተሰብ ውስጥ እንዯ ቤተሰብ ኃሊፉ
ተዯርገው ሉወሰደ ይችሊለ፡፡ ይህም የሚሆነው ባሌየው በሚያሻማ መሌኩ ከሁለም
ሚስቶቹ ጋር እዙያም እዙህም እያሇ የሚኖር ከሆነ ነው፡፡

4. የግብርና ይዝታ፡-

የግብርና ይዝታ ማሇት በግሇሰብ ወይም በማህበር ወይም በዴርጅት ሙለ በሙለ

ወይም በከፉሌ ሇግብርና ምርት ማግኛ የሚውሌ መሬት (በሰብሌ የተያ዗)፣ የቤት
እንስሳት፣ ቀፍ (ንብ ያሇበት) ... ወ዗ተ ማሇት ነው፡፡ ይዝታ የሰብሌ ብቻ ወይም የቤት
እንስሳት ብቻ ወይም የሁሇቱም በቅንጅት ሉሆን ይችሊሌ፡፡ በተጨማሪም ይዝታ የመሬት
ስፊት ማነስ ወይም መብዚት እንዱሁም የቤት እንስሳት ቁጥር ማነስ ወይም መብዚት
አይወስነውም፡፡

10
5. የግብርና ባሇይዝታ:-

የግብርና ባሇይዝታ ማሇት በሰብሌ የተያ዗ የእርሻ መሬት ወይም የቤት እንስሳት (ንብ
የያ዗ ቀፍን ጨምሮ) ወይም የሁሇቱም ባሇቤት የሆነ ወይም በንብረቱ አጠቃቀምና
አያያዜ ሙለ ሀሊፉነት ያሇው ግሇሰብ፣ ማህበር ወይም ዴርጅት ማሇት ነው፡፡
ባሇይዝታው በመሬቱ ሊይ የሚ዗ራውን የሰብሌ ዓይነት ወይም የሚያረባውን የቤት
እንስሳት ዓይነት እንዯ አስፇሊጊነቱ በሚያመችና በሚጠቅም መንገዴ ሇመወሰን ሙለ
መብት ሉኖረው የሚችሌ ነው፡፡ ይህም ማሇት መቼ፣ የት፣ ምን ዓይነትና እንዳት
ሰብሌ ማምረትና የቤት እንስሳት ማርባት እንዱሁም ውጤቱን እንዳት መጠቀም
እንዲሇበት የመወሰን መብት ያሇው ማሇት ነው፡፡ በተጨማሪም አንዴ ይዝታን በጋራ
የሚያስተዲዴሩ ከአንዴ በሊይ ሰዎች ሉኖሩ ይችሊለ፡፡ ይህ ሁኔታ ሲያጋጥም በማሣ
ምዜገባ ወቅት ይዝታው በአንዯኛው ስም ተመዜግቦ በስንት ሰዎች እንዯተያ዗
በአስተያየት መገሇጽ ይኖርበታሌ፡፡ አንዴ ባሇይዝታ የይዝታው ባሇቤት (Owner) ሉሆንም
ሊይሆንም እንዯሚችሌ መገን዗ብም አስፇሊጊ ይሆናሌ፡፡

6. ፓርስሌ፡-

ፓርስሌ ማሇት የአንዴ ይዝታ አካሌ ሆኖ ከይዝታው ውጭ በሆኑ እንዯ የላሊ ባሇይዝታ
መሬት፣
ውሀ፣ መንገዴ፣ ዯንና በመሳሰለት ሙለ በሙለ የተከበበ መሬት ማሇት ነው፡፡ አንዴ
ፓርስሌ
አንዴ ማሣ ወይም ከአንዴ በሊይ የሆኑ ማሣዎችን ሉይዜ ይችሊሌ፡፡ ሇበሇጠ ማብራሪያ
በገጽ 26
የተሰጠውን ምሣላ መመሌከት ይቻሊሌ፡፡

7. ማሣ፡-

ማሣ ማሇት በአንዴ የሰብሌ ዓይነት ወይም በዴብሌቅ ሰብልች የተያ዗ አንዴ ሙለ

ፓርስሌ ወይም የአንዴ ፓርስሌ ክፊይ ወይም አካሌ ማሇት ነው፡፡ ሇበሇጠ ማብራሪያ
በገጽ 26 የተሰጠውን ምሣላ መመሌከት ይቻሊሌ፡፡

8. ላሊ የመሬት አጠቃቀም፡-

በሰብሌ ከተያዘት ማሳዎች ውጭ ያለት የመሬት አጠቃቀሞች (እንዯ እዲሪ መሬት፣

በዯን የተያ዗ መሬት፣ ግጦሽ፣ በቤት የተያ዗ ቦታ ... ወ዗ተ) ያለት በጥቅሌ የሚጠሩበት
ነው፡፡
11
9. ሰብሌ፡-

በዙህ ጥናት ሰብሌ የምንሊቸው ሇምግብና መጠጥ የሚውለትን እንዱሁም ትምባሆን፣

ጥጥና ቅመማ ቅመሞችን ያጠቃሌሊሌ፡፡

10. ጊዛያዊ ሰብሌ፡-

ጊዛየዊ ሰብሌ ማሇት ተ዗ርቶ ወይም ተተክል ከአንዴ ዓመት ባነሰ ጊዛ ውስጥ ምርቱ
የሚሰበሰብና ምርቱ ከተሰበሰበ በኋሊ ተክለ የሚከስም ማንኛውም የሰብሌ ዓይነት ነው፡፡
ሇምሣላ፡ በቆል፣ ማሽሊ፣ ጤፌ፣ በቆል ... ወ዗ተ፡፡ ወይም ተ዗ርቶ ከአንዴ ዓመት በሊይ
ቢቆይም ምርቱ ከተሰበሰበ በኋሊ ተክለ የሚከስም ሰብሌ ጊዛያዊ ሰብሌ ይባሊሌ፡፡
ሇምሣላ፡
ጎመን፣ ካሳቫ፣ ስኳር ዴንች ...ወ዗ተ፡፡

11. ቋሚ ሰብሌ፡-

ቋሚ ሰብሌ ማሇት የተተከሇበትን ወይም የተ዗ራበትን መሬት ከአንዴ ዓመት በሊይ ይዝ

የሚቆይና ፌሬው ከተሇቀመ/ከተሰበሰበ በኋሊ በዴጋሜ መ዗ራት ወይም መተከሌ
ሳያስፇሌገው በርከት ሊለ ዓመታት ፌሬ በመስጠት የሚቆይ የሰብሌ ዓይነት ነው፡፡
ሇምሣላ፡ ቡና፣ ብርቱካን፣ ማንጎ፣ አቦካድ፣ ሻይ ... ወ዗ተ፡፡

12. ዴብሌቅ ሰብሌ፡-

ዴብሌቅ ሰብሌ ማሇት በአንዴ ማሣ ሊይ የሚገኙ የጊዛያዊና የጊዛያዊ ሰብልች ወይም

የጊዛያዊና የቋሚ ሰብልች ወይም የቋሚና ቋሚ ሰብልች ተዯባሌቀው ሲገኙ ማሇት
ነው፡፡

13. የመኸር ሰብሌ፡-

ሇዙህ ጥናት የመኸር ሰብሌ ማሇት ከመስከረም 1 - የካቲት 30 ባሇው ጊዛ ውስጥ

የሚሰበሰብ ማንኛውም ጊዛያዊ ሰብሌ ማሇት ነው፡፡ የሰብለ የ዗ር ወቅት ግን ከተጠቀሰው
ጊዛ ውጭ ሉሆን ይችሊሌ፡፡

14. የበሌግ ሰብሌ፡-

ሇዙህ ጥናት የበሌግ ሰብሌ ማሇት ከሊይ ከተጠቀሰው ጊዛ ውጭ (ከመጋቢት 1 - ጳጉሜ

5/6) ባሇው ጊዛ ውስጥ የሚሰበሰብ ማንኛውም ጊዛያዊ ሰብሌ ማሇት ነው፡፡

12
ማስታወሻ፡-

የመኸርና የበሌግ ሰብልች ከሊይ በተጠቀሱት ጊዛያት ውስጥ በዜናብ፣ በውሀ ሸሽ፣
በመስኖ
... ወ዗ተ የሚመረቱ ሰብልችን ያጠቃሌሊሌ፡፡ ይሁንና ቋሚ ሰብልች የመኸርና በሌግ
ወቅት
ተብሇው አይከፇለም፡፡

15. የ዗ር ዓይነት፡-

የ዗ር ዓይነቶች በሁሇት ይከፇሊለ፡፡ እነርሱም አንዯኛው በአካባቢ ከሚመረተው ሰብሌ

ገበሬዎች ሇ዗ር የሚጠቀሙበት ሲሆን ላሊኛው ዯግሞ ከፌ ያሇ ምርት የሚያስገኝ ጥራት
ያሇውና የተሻሻሇ /ምርጥ/ ዗ር ናቸው፡፡ በኢትዮጵያ አብዚኛውን ጊዛ የተሻሻሇ ወይንም
ምርጥ ዗ር የሚቀርበው በኢትዮጵያ ምርጥ ዗ር ዴርጅት በኩሌ ነው፡፡ ይሁንና
በኢትዮጵያ ምርጥ ዗ር ዴርጅት እውቅናና ማረጋገጫ ባገኙ መንግሥታዊና መንግሥታት
ካሌሆኑ ዴርጅቶች ሇምሣላ ከግብርናና ገጠር ሌማት ሚኒስቴር እና ከእርዲታ ሰጪ
ዴርጅቶችም ምርጥ ዗ር ሉገኝ ይችሊሌ፡፡ ምርጥ ዗ር የምንሇው ሇአንዴ ጊዛ ብቻ ጥቅም
ሊይ ሇማዋሌ በቀጥታ ከሊይ ከተጠቀሱት ምንጮች የተገኘውን ብቻ ነው፡፡

16. ፀረ-ተባይ፡-

ፀረ-ተባይ ማሇት ሰብለን በመብሊት ምርት እንዱቀንስ ወይም እንዱጠፊ የሚያዯርጉ

ተባዮችን ሇማጥፊት የሚጠቅም ማንኛውም ዓይነት የኢንደስትሪ ውጤት የሆነ
መዴሀኒት ነው፡፡ ሇምሳላ ፀረ-ተምች፣ ፀረ-አንበጣ ... ወ዗ተ፡፡

17. ፀረ-በሽታ፡-

ፀረ-በሽታ ማሇት የሰብለን ሌዩ ሌዩ ክፌልች /ቅጠለን፣ግንደን ወይም ሥሩን/

በማጥቃት ምርት እንዱቀንስ ወይም እንዱጠፊ የሚያዯርጉትን ማንኛውንም የሰብሌ
በሽታ ሉከሊከሌ/ ሉያጠፊ የሚችሌ የኢንደስትሪ ውጤት የሆነ መዴሀኒት ነው፡፡

18. ፀረ-አረም፡-

ፀረ-አረም ማሇት ከባሇይዝታው ቁጥጥር ውጭ በሰብሌ በተያ዗ ማሣ ውስጥ ሳይፇሇግ

በመብቀሌና ሇሰብለ ምርታማነት አስፇሊጊ የሆኑትን ንጥረ ነገሮች ሁለ በመሻማት
ሰብለ እንዱጠፊ ወይም ምርቱ እንዱቀንስ የሚያዯርጉትን እፅዋት የሚያጠፊ
የኢንደስትሪ ውጤት የሆነ መዴሀኒት ነው፡፡
13
19. መስኖ፡-

መስኖ ማሇት ሆን ተብል በሰው ሰራሽ ዗ዳ ማሇትም በቦይ፣ በቦቴ ውሀ በማጋዜ፣

በኩሬ፣ ውሀ በማቆርና በመሳሰለት በመጠቀም ማሳው በቂ ውሀ እንዱያገኝ ማዴረግ
ማሇት ነው፡፡ ሆኖም በዜናብና በጎርፌ መጥሇቅሇቅ የሚገኘው ውሀ እንዯ መስኖ ውሀ
አይቆጠርም፡፡

20. ሰብሌ ማምረት፡-

በእርሻ ሥራ ተሰማርቶ ቋሚ፣ ጊዛያዊ ወይም ዴብሌቅ ሰብልችን የማምረት ተግባር

ነው፡፡

21. የቤት እንስሳት፡-

በዙህ ጥናት የቤት እንስሳት የዲሌጋ ከብቶችን፣ በጎችን፣ ፌየልችን፣ ፇረሶችን፣

በቅልዎችን፣ አህዮችን፣ ግመልችን፣ ድሮዎችንና ንቦችን ያጠቃሌሊሌ፡፡

22. የቤት እንስሳት ማርባት፣ ንብ ማነብ፡-

የዲሌጋ ከብት፣ የጋማ ከብት፣በግ ፣ፌየሌ፣ ድሮዎችና ንብ በተናጠሌ ወይም በጣምራ

የማርባት ወይም የማዯሇብ ወይም በፀጉራቸው ሇመጠቀም የማርባት / ንብ የማነብ
ተግባር ነው፡፡ ሆኖም የእርሻ በሬ ወይም ሇመጓጓዣነት የሚያገሇግለ የቤት እንስሳት ብቻ
መኖር የከብት እርባታ ሥራ እንዲሇ አያስቆጥርም፡፡

23. የወተት ሊሞች፡-

የወተት ሊሞች በጥናቱ ወቅት ወተት በመስጠት ሊይ ያለትን፣ ክበዴ የሆኑትን

በተጨማሪም ከጥናቱ ወቅት በፉት ወተት ሲሰጡ የነበሩና ወዯፉት ይሰጣለ ተብሇው
የሚገመቱትን ያጠቃሌሊሌ፡፡

24. ዕዴሜ፡-

አንዴ ሰው ከተወሇዯበት ጊዛ ጀምሮ ጥናቱ እስከሚካሄዴበት ቀን ዴረስ ያስቆጠረው

የዓመት ብዚት ማሇት ነው፡፡ ዕዴሜ የሚመ዗ገበው በሙለ ዓመት ሲሆን በሙለ ዓመት

14
 ማሇት ከሙለ ዓመት በተጨማሪ ያለትን ወሮችና ቀኖች በመተው የሚገኘው የሙለ
ዓመት ብዚት ነው፡፡

25. ኩንታሌ፡-

ኩንታሌ ማሇት መቶ ኪል ግራም የሚመዜን ክብዯት ማሇት ነው፡፡

26. ሄክታር፡-

ሄክታር ማሇት 10,000 (አሥር ሺህ) ሜትር ካሬ ስፊት ማሇት ነው፡፡

27. የግጦሽ መሬት፡-

የይዝታ ዓይነት ሆኖ ጥናቱ በሚካሄዴበት ወቅት ባሇይዝታው ሇከብቶች ግጦሽነት

የሚገሇገሌበት መሬት ማሇት ነው፡፡

28. እዲሪ መሬት፡-

እዲሪ መሬት ማሇት ሰብሌ ሲመረትበት ቆይቶ መሬቱን ሇማዲበር ወይም ምርታማነቱን
ሇመጨመር ሆን ተብል ቢያንስ ሇአንዴ የሰብሌ ወቅት ሳይታረስ የሚቆይ/የቆየና በማሳ
ምዜገባ ወቅት በማንኛውም ሰብሌ ያሌተያ዗ መሬት ነው፡፡ ሆኖም በዋናው መኸር ወቅት
ሇበሌግ ሰብሌ ማምረቻ ተብል የተ዗ጋጀ ማሳ/ መሬት እንዯ እዲሪ መሬት አይቆጠርም፡፡
እንዯዙህ ዓይነት መሬት ሲያጋጥም በላሊ የመሬት አጠቀቀም እንዯተያ዗ ተቆጥሮ በላሊ
መሬት አጠቃቀም ስር ሇበሌግ የተቀመጠ በሚሌ ሇብቻው እንዱመ዗ገብ መዯረግ
አሇበት፡፡

29. በኮንትራት ወይም በኪራይ የተያ዗ መሬት፡-

ባሇቤትነቱ የላሊ ሰው የሆነና ባሇይዝታው ኪራይ (በገን዗ብ ወይም በዓይነት) እየከፇሇ

የሚጠቀምበት መሬት ማሇት ነው፡፡

30. በግሌ የተያ዗ መሬት፡-

ባሇይዝታው ሇመንግስት ግብር እየከፇሇ የግብርና ሥራ የሚያከናውንበት የግለ (የራሱ)

የሆነ መሬት ማሇት ነው፡፡ ግብር መክፇሌ ግዳታ ቢሆንም አንዲንዴ ጊዛ በተሇያየ
ምክንያት ግብር ያሌተከፇሇበት ይዝታ ሉያጋጥም ይችሊሌ፡፡ እንዯዙህ ዓይነቱን ይዝታ
ባሊይዝታው የግሌ መሬቴ ነው እስካሇ ዴረስ ሇዙህ ጥናት በግሌ እንዯተያ዗ መቁጠር
ይገባሌ፡፡

15
31. ብስባሽ ማዲበሪያ፡-

የተሇያዩ ዕፅዋትና ቅጠሊ ቅጠልችን ሆን ተብል በጉዴጓዴና በላልች ቦታዎች እንዱብሊለ

ከተዯረገ በኋሊ ሇማዲበሪያነት እንዱውለ ተዯርጎ የተ዗ጋጀ የተፇጥሮ ማዲበሪያ ነው፡፡

32. ዓምዴ፡-

ዓምዴ ማሇት በቅጹ ወይም በመጠይቁ ሇሚሰበሰቡት መረጃዎች አርዕስት፣ የአርዕስቱ

ማብራሪያና በአርዕስቱ ሇሚጠየቁ ጥያቄዎች መሌስ መጻፉያ የተሰጠ ክፌት ቦታ ነው፡፡
በዓምድቹ መረጃዎች በፉዯሌ ወይም በአሀዜ ብቻ ወይም በሁሇቱም እንዯ አስፇሊጊነቱ
ሉሰፌሩ ይችሊለ፡፡ በቁጥር የሚገሇጹ መረጃዎች በዓማደ ውስጥ ከቀኝ ወዯ ግራ
እንዯሚከተሇው ይሞሊለ፡፡

ኪል ግራም
189 760
6 075
20 005

33. ቤሪንግ፡-

በማሣ ሌኪቶሽ ወቅት የሰሜኑን አቅጣጫ መነሻ በማዴረግ ከአንደ ማዕ዗ን ወዯ ላሊው
ማዕ዗ን በኮምፓስ በማንበብ የሚገኘው ዱግሪ ቤሪንግ ይባሊሌ፡፡

34. የግብርና ናሙና ጥናት፡-

ከአጠቃሊይ የግብርና ስብስብ /Population or Universe/ ውስጥ የስብስቡን ባህሪያት

ሉይዜና ሉወክሌ የሚችሌ በሳይንሳዊ የአመራረጥ ዗ዳ የሚመረጥ የስብስቡ አካሌ
ናሙና ሲባሌ ይህን የአመራረጥ ዗ዳ በመጠቀም የሚካሄዯው ጥናት ዯግሞ የግብርና
ናሙና ጥናት ይባሊሌ፡፡

35. የእርሻ ሥራ፡-

የእርሻ ሥራ ማሇት ማረስን፣ መጠቅጠቅን፣ ማበራየትን፣ ማጨዴን... ወ዗ተ

ያጠቃሌሊሌ፡፡ የቤት እንስሳት ሇእርሻ ሥራ አገሌግልት ዋለ የሚባሇው በማረስ ወይም
በመጠቅጠቅ ወይም በመውቃትና ላልች ሇእርሻ አጋዥ በሆኑ ሥራዎች ሇምሣላ
በማጓጓዜ ሥራ ሊይ ካገሇገለ ነው፡፡

36. የተፇጥሮ ማዲበሪያ፡-

16
 ከፌግ ፣ከብስባሽ ወይም ከላልች ተፇጥሮ ሰራሽ ነገሮች የሚገኝና የሰብሌ ምርትን
ሇማሻሻሌ የሚረዲ የማዲበሪያ ዓይነት ነው፡፡ ኦርጋም እንዯ ተፇጥሮ ማዲበሪያ
ይቆጠራሌ፡፡

37. ኬሚካሌ ማዲበሪያ፡-

በኢንደስትሪ ወይም በፊብሪካ የተመረተና የሰብሌ ምርታማነትን ሇማሻሻሌ የሚረዲ

የማዲበሪያ ዓይነት ነው፡፡

38. ኤክስቴንሽን፡-

38.1 በኤክስቴንሽን ኘሮግራም የታቀፇ ባሇይዝታ የሚከተለትን መስፇርቶች ሙለ በሙለ

ወይም
በከፉሌ ያሟሊ ነው፡

o በቀረቡ የኤክስቴንሽን ፖኬጆች ተሳታፉ ሇመሆን በአካባቢው በተመዯቡ የሌማት

ሠራተኞች አማካይነት የሚሰጡትን ተግባር ተኮር የሆኑ ስሌጠናዎችንና የምክር
አገሌግልት ሲያገኝና ተግብሮ ሲገኝ ነው፡፡

o ዗መናዊ የግብርና አሥተራረስ ዗ዳና የግብርና ግብዓቶችን ሇምሳላ፡ ማዲበሪያ፣

ምርጥ ዗ር፣ ፀረ-አረምና ፀረ - ሰብሌ መዴሀኒቶችን እንዯ አካባቢው ተጨባጭ
ሁኔታ ከባሇሙያው ወይም ከሰሇጠነ ገበሬ የተማረ፣ በሥራ ሊይ የሚያውሌና
የሚጠቀም ሆኖ ሲገኝ፣

38.2 በኤክስቴንሽን ኘሮግራም የታቀፇ በሰብሌ የተያ዗ ማሳ የሚከተለትን ሁኔታዎች

ከሞሊ ጎዯሌ

የያ዗ ነው፡፡

o የአስተራረስ ዗ዳው በተሰጠው ሥሌጠናና የምክር አገሌግልት መሠረት የተከናወነ

ሆኖ ሲገኝ፣ ማሇትም በመስመር የመዜራት እንዱሁም የአረምና ተባይ ቁጥጥር
ሥርዓት ያሇው ሆኖ ሲገኝ፣

o ባሇሙያው /ሌማት ሠራተኛው/ በሚሰጠው ሥሌጠናና ሙያዊ ምክር በመመርኮዜ

የሚያስፇሌጉ የግብርና ግብዓቶች እንዯ ማዲበሪያ፣ ምርጥ ዗ር፣ ፀረ-ተባይና ፀረ-
አረም መዴሀኒቶች ጥቅም ሊይ የዋለበት ማሳ ሆኖ ሲገኝ ነው፡፡

17
39. ክትር፡-

አፇር በጎርፌ እንዲይታጠብ ሇማዴረግ በእርከኖች ዲርና ዲር በዴንጋይ ወይም በአፇር

የሚሠራ ካብ / ግንብ ነው፡፡

40. አግዴመት እርሻ፡-

በተዲፊት መሬት ሊይ አፇሩ እንዲይታጠብ ወይም እንዲይሸረሸር ወዯ ጎን የሚካሄዴ

የአስተራረስ ዗ዳ ነው፡፡

44. ጂ.ፒ.ኤስ (G.P.S):-

ጂ.ፒ.ኤስ ማሇት ምዴርን በቀን ሁሇት ጊዛ የሚዝሩና መረጃዎችን ወዯ መሬት

የሚያሰራጩ
ከ24 በሊይ ሳተሊይቶችን የያ዗ ሲስተም ነው፡፡

45. የቆጠራ ቦታ፡-

በገጠር ከ100-150 ቤተሰቦችን በከተማ ዯግሞ ከ150-200 ቤተሰቦችን የያ዗ የአንዴ

ቀበላ ክፊይ መሬት ነው፡፡

18
 በጥናቱ የሚሸፇኑ ሰብልች ዜርዜር እና ሇየሰብልቹ የተሰጡ ኮድች
የሰብሌ ስም የሰብሌ ስም ቋሚ ሰብልች
ኮዴ ኮዴ
ሀ.የብርዕና አገዲ ሰብልች መ. አትክሌት የሰብሌ ስም ኮዴ
ጤፌ 07 የአበሻ ጎመን 56 ሀ. ፌራፌሬ እና ካሽ ክሮፕስ
ገብስ/ገራሚ/ዋሰራ 01 ጥቅሌ ጎመን 52 ቡና 72
ስንዳ/ደራኛ/ 08 ሠሊጣ 57 ጫት 71
በቆል 02 ቆስጣ 69 ጌሾ 75
ማሽሊ/዗ንጋዲ 06 በርበሬ 38 ሸንኮራ አገዲ 76
ዲጉሣ 03 ቃሪያ 59 ብርቱካን 47
አጃ 04 ቲማቲም 63 ሙዜ 42
ሩዜ 05 አበባ ጎመን 54 ልሚ 44
ላሊ…. (ይገሇጽ) 120 ፍሶሉያ/ፊጆሉ 70 ፓፓዬ 48
ሇ. የጥራጥሬ ሰብልች ደባ 61 ማንጎ 46
ባቄሊ 13 ሳማ 146 ዗ይቱን 65
አተር 15 ሽፇራው/አሇኮ 114 አቮካድ 84
አኩሪ አተር 18 አሇንጌ 147 አናናስ 49
ቀይ ሽምብራ (ዳሲ) 11 ስጋ መጥበሻ 148 ኮክ 66
ነጭ ሽምብራ (ካቡሉ) 130 እንጉዲይ 149 እንሰት 74
ምስር 14 ላሊ…. (ይገሇጽ) 123 መንዯሪን 45
ጓያ 16 ሠ. ሥራሥር ሰብልች ትርንጎ 50
ነጭ ቦልቄ/አዯንጓሬ 12 ቀይ ሽንኩርት 58 ወይን 43
ግብጦ 17 ነጭ ሽንኩርት 55 ከረቡሽ (ሀብሀብ) 83
ቀይ ቦልቄ/አዯንጓሬ 19 ካሮት 53 እንጆሪ 113
ማሾ 09 ቀይ ሥር 51 አፕሌ 41
አብሽ 36 ዴንች 60 ካዜሚር 112
ላሊ…. (ይገሇጽ) 118 ስኳር ዴንች 62 ግሽጣ 82
ሏ. የቅባት ሰብልች ጎዯሬ 64 የባህር ቁሌቋሌ 156
ኑግ 25 ያም (ቦይና) 95 ፕሪም 157
ሰሉጥ 27 ካሳቫ 10 ሮማን 158
ሱፌ 28 አንጮቴ 151 ላሊ…. (ይገሇጽ) 115
ተሌባ 23 ላሊ…. (ይገሇጽ) 98 ሰ. ካሽ ክሮፕስ
ጎመን ዗ር 26 ሇ. ቅመማ ቅመም ጥጥ 73
ሇውዜ 24 ቁንድ በርበሬ 32 ትምባሆ 78
ላሊ…. (ይገሇጽ) 119 ቀረፊ 35 ላሊ…. (ይገሇጽ) 121
ረ. ቅመማ ቅመም ጥምዜ ቅመም 116
ጥቁር አዜሙዴ 31 ጤናዲም 81
ነጭ አዜሙዴ 40 እንስሊሌ 20
ዜንጅብሌ 37 በሶ ብሊ 80
እርዴ 39 ላሊ….(ይገሇጽ) 170
ኮረሪማ 33
ዴንብሊሌ 79
ሚጥሚጣ 34
ቅርንፈዴ 166
ሰናፌጭ 167
ላሊ…. (ይገሇጽ) 117

19
 የመሬት አጠቃቀም ስምና ኮዴ
ተ.ቁ የመሬት አጠቃቀም ስም ኮዴ
1 የግጦሽ መሬት (የዴርቆሽ ሣር መሬትን ጨምሮ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2 እዲሪ መሬት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
3 በዯን የተያ዗ (ባህር ዚፌን ጨምሮ). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
4 ሇበሌግ ታርሶ የተ዗ጋጀ መሬት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
5 ላሊ ... (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

ማስታወሻ፡-

በላልች የሚጠቃሇለት ቤት፣ አውዴማ፣ ረግረጋማ መሬት፣ ኩሬ ... ወ዗ተ የመሳሰለት

የባሇይዝታው ይዝታ የሆኑ ናቸው፡፡

VI. የቆጠራ ቦታ ካርታ አጠቃቀም፣ የቤተሰቦች አመ዗ጋገብ እና አመራረጥ

መመሪያ፡-

መግቢያ፡-

የ2013 ዓ.ም. ግብርና ናሙና ጥናት (ግ.ና.ጥ.) በአገር አቀፌ ዯረጃ ሇጥናቱ
በተመረጡ 2815 የቆጠራ ቦታዎች ይከናወናሌ፡፡ ጥናቱም በአራት ዋና ዋና የጥናት
ዓይነቶች ተከፊፌል ይካሄዲሌ፡፡ እነርሱም የሰብሌ ትንበያ ግብርና ናሙና ጥናት
(ሰ.ት.ጥ.)፣ የዋናው መኽር ወቅት ግብርና ናሙና ጥናት፣ የበሌግ ወቅት ግብርና
ናሙና ጥናት እና የቤት እንስሳት ናሙና ጥናት ናቸው፡፡ ከበሌግ ወቅት ግብርና
ናሙና ጥናት በስተቀር ላልቹ ጥናቶች በሙለ ሇ2013 ዓ.ም. ግ.ና.ጥ. በተመረጡት
የቆጠራ ቦታዎች በሙለ ይከናወናለ፡፡ የበሌግ ወቅት ናሙና ጥናት ግን ከአጠቃሊይ
የተመረጡ የቆጠራ ቦታዎች ውስጥ የበሌግ ወቅት ሰብልች በሚገኙባቸው የቆጠራ
ቦታዎች ብቻ ይከናወናሌ፡፡

በእያንዲንደ ሇጥናቱ በተመረጡ የቆጠራ ቦታዎች ውስጥ ከሚገኙት ቤተሰቦች

መካከሌ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው 20 ቤተሰቦች ሇግብርና ናሙና ጥናት
በናሙና ይመረጣለ፡፡ የናሙና ቤተሰቦችን ሇመምረጥም ከዙህ ቀጥል በዜርዜር
የቀረበውን አሠራር መከተሌ ይገባሌ፡፡

20
የቆጠራ ቦታ ካርታ አጠቃቀም፡-

ሇጥናቱ በተመረጠው የቆጠራ ቦታ የሚመዯብ አንዴ መረጃ ሰብሳቢ ጥናቱ ከመጀመሩ

በፉት በተቆጣጣሪው አማካኝነት የተመዯበበት የቆጠራ ቦታ ካርታ እና ቆጠራ ቦታውን
የሚገሌጽ የቆጠራ ቦታ መግሇጫ ጽሁፌ ይዯርሰዋሌ፡፡ በተጨማሪም ከዙህ በታች
በተ዗ረ዗ሩት መግሇጫዎች መሠረት ስሇቆጠራ ቦታ ካርታው ዜርዜር ሁኔታዎችን
ማወቅ ይገባዋሌ፡፡

1. መረጃ ሰብሳቢው የተመዯበበትን የቆጠራ ቦታ በሚገባ ሇማወቅ ይችሌ ዗ንዴ በመጀመሪያ

የተሰጠውን የቆጠራ ቦታ ካርታ ማጥናት ይኖርበታሌ፡፡ ሇዙህም የተመዯበበትን የቆጠራ
ቦታ ካርታ ይ዗ት ምን እንዯሆነ በሚቀጥለት ገጾች ውስጥ የተ዗ረ዗ሩትን ማጥናት
አሇበት፡፡

2. መረጃ ሰብሳቢው ከካርታው ጋር የተያያ዗ውን የካርታ መግሇጫ ጽሁፌ በሰሜን፣

በምሥራቅ፣ በዯቡብ እና በምዕራብ አቅጣጫዎች ዯጋግሞ በማንበብ በካርታው
የሚታዩትን ሰው ሰራሽና ተፇጥሮአዊ ነገሮች መሬት ሊይ ካለት ጋር ማገና዗ብ
ይኖርበታሌ፡፡

3. በቆጠራ ቦታ ካርታው ሊይ ከሚገኙ ዓብይ ነጥቦች ውስጥ አንደ የቆጠራ ቦታው ዴንበር
ነው፡፡ የዴንበሩ ዓሊማ መረጃ ሰብሳቢው ከተወሰነሇት ክሌሌ ውጪ ሳይወጣ እንዱሁም
የተወሰነሇትን ክሌሌ ሙለ በሙለ በማካተት በክሌለ ውስጥ ያለትን ቤተሰቦችና ቤቶች
ሇመመዜገብ እንዱችሌ ነው፡፡ መረጃ ሰብሳቢው ይህን በመረዲት በቆጠራ ቦታ ካርታው
ሊይ የተገሇጸውን ዴንበር ጠንቅቆ ማወቅና በመሬት ሊይም ሇይቶ ማወቅ አሇበት፡፡
በአንዲንዴ የቆጠራ ቦታ ካርታ ሊይ የተገሇጸው ዴንበር ምናሌባት በአካባቢው ያለትን
ቋሚ ነገሮች ሳይጠቅስ ሉቀር ይችሊሌ፡፡ ይህን እና ይህን የመሳሰለ ችግሮችን ሇማስወገዴ
መረጃ ሰብሳቢው የቆጠራ ቦታውን እየተ዗ዋወረ በሚያጠናበት ወቅት የቀበላ ሉቀመንበር
ወይም ቀበላውን ጠንቅቆ የሚያውቅ ተወካይ አብሮት በመዝር ዲር ዴንበሩን
እንዱያሳየው በማዴረግ የካርታውን ትክክሇኛ ዴንበር ማረጋገጥ አሇበት፡፡

4. መረጃ ሰብሳቢው የቆጠራ ቦታውን ዴንበር በአመቺ መንገዴ ሇማወቅ ይችሌ ዗ንዴ
ከቆጠራ ቦታ ካርታው ጋር አብሮ ከሚሰጠው የካርታ መግሇጫ ሊይ በተገሇጸው መሠረት
ከሰሜን በመነሳት ጉዝውን ይጀምራሌ፡፡ ይህን ሇማዴረግ በካርታው ሊይ የሰፇሩትን
የት/ቤት፣ የቤተ ክርስቲያን፣ የመስጊዴ፣ የመንገዴና የመሳሰለትን ስሞች፣ የወንዜ ስም
/ካሇ/፣ ሇምሌክትነት የተጻፈ የግሇሰቦች ቤት፣ የቆጠራ ቦታውን የሚያዋስኑ ቀበላዎች፣
ወረዲ፣ የቆጠራ ቦታ . . . ወ዗ተ. እየጠየቀና እያገና዗በ ቦታዎቹን ሇይቶ ማወቅ አሇበት፡፡

21
 መረጃ ሰብሳቢው በሚሰጠው የቆጠራ ቦታ ካርታ በመጠቀም የቆጠራ ቦታውን ዴንበር
በሚገባ አውቆ ከሇየ በኋሊ የቤተሰብ ምዜገባ መጀመር አሇበት፡፡ ካርታው የጎሊ ስህተት
ከታየበት እርማት ማዴረግ የሚቻሇው ከተቆጣጣሪው ጋር በመወያየት ብቻ ነው፡፡ ስሇ
ቆጠራ ካርታ ይ዗ት በሚገባ ሇመረዲት በሚከተለት ገጾች ተያይዝ የቀረበውን ካርታና
መግሇጫ መመሌከት ያስፇሌጋሌ፡

የቆጠራ ቦታ ካርታ ይ዗ት፡-

አንዴ የቆጠራ ቦታ ካርታ የሚከተለትን ያካትታሌ፡-

1. የቆጠራ ቦታው የሚገኝበት የክሌሌ፣ የዝን ፣ የወረዲ እና የቀበላ ስም
2. የቆጠራ ቦታው የሚገኝበት ቀበላ ሉቀመንበር ስም
3. የቆጠራ ቦታ መሇያ ኮዴ፡- ሇምሣላ የቆጠራ ቦታ መሇያ 031-03 ማሇት
በቀበላ 031 ውስጥ የሚገኝ የቆጠራ ቦታ 03 ማሇት ነው ፡፡
4. በቆጠራ ቦታው ውስጥ የሚገኙ ቤተሰቦች ብዚት
5. የቆጠራ ቦታው ግምታዊ ስፊት
6. የቆጠራ ቦታው ትክክሇኛ ዴንበር፡- የዴንበሩ ዓሊማ መረጃ ሰብሳቢው
ከተወሰነሇት ክሌሌ እንዲይወጣ እንዱሁም በቆጠራ ቦታው ውስጥ ያለትን
ቤተሰቦች ሳይ዗ሇለ/ሳይዯገሙ በክሌለ ውስጥ ያለትን ቤተሰቦች ብቻ
ሇመመዜገብ እንዱችሌ ነው፡፡
7. የካርታው ሰሜናዊ አቅጣጫ፡- መረጃ ሰብሳቢው የቆጠራ ቦታ ዴንበሩን
በአመቺ መንገዴ ሇማወቅ ይችሌ ዗ንዴ ከቆጠራ ቦታ ካርታው ጋር አብሮ
ከሚሰጠው የካርታ መግሇጫ ሊይ በተገሇጸው መሠረት ከሰሜን በመነሳት
ከዙያ ወዯ ምሥራቅ ከዙያ ወዯ ዯቡብ ከዙያ ወዯ ምዕራብ እየተጓ዗ የቆጠራ
ቦታውን ዘሪያ ያካሌሊሌ፡፡
8. በካርታው ውስጥ በስዕሊዊ መሌክ የተሰጡ ምሌክቶች፡- በካርታው ውስጥ
የሚታዩትን ሰው ሰራሽና ተፇጥሮአዊ ነገሮች (ብልክ/ሕንጻ፣ ወንዜ፣
መንገዴ፣ ሇምሌክትነት የተፃፈ የግሇሰቦች ቤት . . . ወ዗ተ) መሬት ሊይ
ካለት ጋር ማገና዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡
9. የካርታው መስፇርት፡- በወረቀት ሊይ አንዴ ሴንቲሜትር በመሬት ሊይ ምን
ያህሌ ሴንቲሜትር እንዱወክሌ ተዯርጎ ካርታው እንዯተ዗ጋጀ ያሳያሌ፡፡
10. የቆጠራ ቦታውን የሚያዋስኑ የክሌሌ፣ የዝን፣ የወረዲ፣ የቀበላ . . . ወ዗ተ
ስም ወይንም ቁጥር፡፡

22
በተጨማሪም እያንዲንደ የቆጠራ ቦታ የዴንበር መግሇጫ ፅሁፌ ያሇው በመሆኑ ይህ
ፅሁፌ ካርታውን በበሇጠ ስሇሚያብራራ መረጃ ሰብሳቢው ከካርታው ጋር በማገና዗ብ
መረዲት አሇበት፡፡ ሇአብነት ያህሌ አንዴ የገጠር ቆጠራ ቦታ ካርታ ከነመግሇጫው
ከዙህ ቀጥል ተሰጥቷሌ፡

23
የቆጠራ ቦታ ካርታ፡

24
 VII. የጂ.ፒ.ኤስ (G.P.S) አጠቃቀም፡-

መግቢያ፡-

የሳተሊይት ኢሜጄሪን በመጠቀም የተ዗ጋጀው ንዐስ ካር በበቂ እውቀትና በአስተማማኝ

መንገዴ ጥቅም ሊይ ሇማዋሌ እንዱረዲ የጂ.ፒ.ኤስ (Global Positioning System)
መሠረታ© ሀሳቦችና የጀርሚን (72) ጂ.ፒ.ኤስ መቀበያ መሣሪያ አጠቃቀም በስፊት
ይብራራሌ፡፡ ስሇዙህ እያንዲንደ ተቆጣጣሪ እና መረጃ ሰብሳቢ በጥናቱ ወቅት ሇሚያከናውነው
የዕሇት ከዕሇት ተግባር የጂ.ፒ.ኤስ መሣሪያ አጠቃቀምን ጠንቅቆ ማወቅ ይኖርበታሌ፡፡

የጂ.ፒ.ኤስ መቀበያ መሣሪያን (Germin GPS 72) ፕሮግራም ማዴረግ (Programming the
receiver)

ይህን መሣሪያ በመጠቀም መረጃዎችን ሇመሰብሰብ መሣሪያው ሇኢትዮጵያ በሚያመች

መሌኩ ፕሮግራም እና Initialize መዯረግ አሇበት፡፡ ይህም የሚዯረገው መሣሪያውን
ሇመጀመሪያ ጊዛ ጥቅም ሊይ የምናውሇው ከሆነ ብቻ ነው፡፡ ይህ መሣሪያ ከዙህ በፉት
ጥቅም ሊይ ውል ከሆነ በዴጋሚ ፕሮግራም ማዴረግ አያስፇሌግም፡፡

መሣሪውን ፕሮግራም ሇማዴረግ በመጀመሪያ Power የሚሇውን ቁሌፌ ጫን ብል ሇጥቂት

ሰከንዴ ያዜ በማዴረግ መሣሪያውን ማብራት (Turn on) ያስፇሌጋሌ፡፡ ከዙያም Page
የሚሇውን ቁሌፌ መጫን፤

ዋናውን ሜኑ (Main Menu) ሇማግኘት Menu የሚሇውን ቁሌፌ ሁሇት ጊዛ በመጫን

የRocker (Up/down) ቁሌፌን በመጠቀም Setup የሚሇውን Highlight አዴርጎ “Enter”
የሚሇውን ቁሌፌ መጫን፡፡ በዙህ ጊዛ Setup menu ይመጣሌ፡፡

Setup menu: ይህ Setup menu በ6 ክፌልች የተዯራጀ ነው፡፡ እነሱም General, Time,
Units, Location, Alarms and Interface ናቸው፡፡ ከአንደ ክፌሌ (Section) ወዯ
ላሊኛው ክፌሌ ሇመቀየር የRocker (Left/Right) ቁሌፌ መጠቀም ያስፇሌጋሌ፡፡
በተጨማሪም Setting ሇመቀየር የምንፇሌገውን Field በ Rocker(Up/down) ቁሌፌ
በመጠቀም ማቅሇም Highlight ከዚም ”Enter” ቁሌፈን መጫን እና የምንፇሌገውን
ከመረጥን በኋሊ በዴጋሚ ”Enter” ቁሌፈን መጫን፡፡

Setting: The following settings must be sued:

General:
Mode: Normal
25
 WAAS: Disabled
Backlight time out: 15 Seconds
Beeper: Off
Language: English

Time:
Time format: 24 Hr
Time zone: Other UTC offset: + 03:00
Daylight savings time:
Current date (shows current date automatically)
Current time (Shows current time automatically)
Units:
Elevation: Meters Depth: Meters
Distance and speed: Metric
Temperature: Celsius
Direction display: Cardinal letters
Speed filter: Auto
Location:
Location format: UTM UPS
Map Datum: Adindan
North reference: grid
Magnetic variation: OOO0
Alarms:
Anchor drag: off
Approach and arrival: On
Off course: Off
Deep water: Off
Interface:
Serial data format: none

Using Garmin 72 GPS for area calculation

1. Power on press power for three seconds.
2. Select page and press enter. Will get satellite page.
3. Double click the menu button. Main menu page will appear.
4. Select track and press enter. Will get tracks.
5. Select clear and press enter. To clear the previous point and to start.

26
 6. Select yes. Will get tracks.
7. Click page button till we get map (area) page.
8. Start walking around corners of the field.
9. When we arrive at the starting point. Double click menu button. Main
menu will appear.
10. Select track and press enter.
11. Select save and press enter. Will get the time.
12. Press enter. Will get the area page. Here we get the area of the field.
13. Select map to see the map of the filed.
14. To change the unit, click at the unit we get and select the unit we want
and press enter. To see the way point press zoom in repeatedly.

የጂ.ፒ.ኤስ መቀበያ መሣሪያን (Germin GPS 76) ፕሮግራም ማዴረግ (Programming the
receiver)

መሣሪውን ፕሮግራም ሇማዴረግ በመጀመሪያ Power የሚሇውን ቁሌፌ ጫን ብል ሇጥቂት

ሰከንዴ ያዜ በማዴረግ መሣሪያውን ማብራት (Turn on) ያስፇሌጋሌ፡፡

ዋናውን ሜኑ (Main Menu) ሇማግኘት Menu የሚሇውን ቁሌፌ ሁሇት ጊዛ በመጫን

የRocker (Up/down) ቁሌፌን በመጠቀም Setup የሚሇውን Highlight አዴርጎ “Enter”
የሚሇውን ቁሌፌ መጫን፡፡ በዙህ ጊዛ Setup menu ይመጣሌ፡፡

Setup menu :ይህ Setup menu በ6 ክፌልች የተዯራጀ ነው፡፡ እነሱም System,
Interface, Tone, time, Unite and Interface ናቸው፡፡ ከአንደ ክፌሌ (Section) ወዯ
ላሊኛው ክፌሌ ሇመቀየር የRocker (Left/Right) ቁሌፌ መጠቀም ያስፇሌጋሌ፡፡
በተጨማሪም Setting ሇመቀየር የምንፇሌገውን Field በ Rocker(Up/down) ቁሌፌ
በመጠቀም ማቅሇም Highlight ከዚም ”Enter” ቁሌፈን መጫን እና የምንፇሌገውን
ከመረጥን በኋሊ በዴጋሚ”Enter” ቁሌፈን መጫን፡፡

Setting: The following settings must be sued:

System:
Gps: Normal
WAAS: Disabled
Battery: Alkaline
Text Language: English
External Power Lost: Turn off
Proximity Alarm: Off then Quit

27
Interface:
Serial data format: None Quit

Tones:
Highlight Mute at bottom of screen then Enter
Highlight Proximity Alarm Tone then Enter
Up coming speed alert: Off
Proximity alarm beep: on
Leaving Proximity beep: Tone8
Enable Proximity Alarms /to fill the box with “right” sign highlight then Enter
Quit

Time:
Time format: 24 Hours
Time zone: Other
UTC Offset: + 03.00[using rocker key to adjust the numbers and highlight OK
within the displayed screen, then Enter]
Daylight saving time: No Quit

Units:
Position format: UTM UPS
Map datum: adindan
Distance/ speed: metric
Elevation/vertical speed/: meters/m/sec/
Depth: meters
Temperature: Celsius Quit

Heading:

Display: cardinal letters

North reference: Grid
Magnetic variation: 000' Quit

ከዙህ በኋሊ በፇሇግነው መሌኩ የመሬት ስፊት መሇካት እንችሊሇን ፤ ስፊት ሇመሇካት
ከፌተን ሳተሊይት እስኪገባ ከጠበቅን በኋሊ accuracy ≤ 3 ሲሆን

1. Double click Menu select tracks press enter. Clear press enter yes

28
 2. Menu select Area calculation select start and walking around corners of th
field in clockwise direction
3. When you arrive back to starting point highlight save and double click enter.
Area page will be displayed showing area of field in meter square
Note Repeat the above step to measure the field Anti-clockwise direction

የጂ.ፒ.ኤስ መቀበያ መሣሪያን (Germin GPS 78) ፕሮግራም ማዴረግ (Programming the
receiver)

1. በመጀመሪያ ―GPS‖ ማብራት (On) ማዴረግ በመቀጠሌ ―Page‖ የሚሇውን በመጠቀም (

በተዯጋጋሚ በመንካት) Main menuየሚሇው ውስጥ መግባት
Main menu-----Setup----enter
በመቀጠሌ ―System‖ የሚሇው ውስጥ በመግባት የሚከተለትን ማስገባት
GPS-----Normal
Language---- English
Battery Type----Alkaline
Interface----- Serial---- ይህ ተሞሌቶ ሲያሌቅ
2. በ Rocker(Up/down) button በመጠቀም ―Time‖የሚሇውን ―Entren‖ በመጫን መግባት
Time Format------12 Hours
Time zone ---Automatic ማዴረግ
3. በተመሳሳይ መንገዴ ―Units‖ የሚሇው ውስጥ በመግባት እንዯሚከተሇው መሙሊት
Distance and speed-----Metric
Elevation (vertical Speed---- Meters (m/min)
Depth – meters
Temperature --- Celsius
Pressure ----- Mill bars
4. ―Units‖ ተሞሌቶ ሲያሌቅ ―Quit‖ የሚሇውን አንዴ ጊዛ በመጫን መመሇስ ከዙያም―Position
Format‖ የሚሇውን መምረጥ (highlight ) ማዴረግ እና ―Enter‖ መጫን
በመቀጠሌም፤በሚከተሇው መንገዴ መሙሊት
Position Format----UTM/UPS
Map Datum ---- Adindan
Map Spheroid – Clarke 1880 ይህ ተሞሌቶ ሲያሌቅ በተመሳሳይ መንገዴ
―Quit‖የሚሇውን አንዴ ጊዛ በመጫን መመሇስ
5. በመቀጠሌ ―Heading‖የሚሇውን ―Highlight ‖በማዴረግ ―Enter‖የሚሇውን Button በመጫን
መግባት ከዙያም በሚከተሇው ማስተካከሌ

Display---Directional Letters
29
 North Reference --- True
Go To line pointer--- Bearing (large) በሚሇው ማስተካከሌ፤

To Summarize the above GPS 78 setting:-

1. SYSTEM
GPS ---- Normal
Language ----- English
Battery Type ------- Alkaline
Interface --------- Garmin serial

2. UNITS
 Distance and Speed ------ Metric
 Elevation (Vertical Speed) ------ Metric(m/min)
 Depth --------- Metric
 Temperature ------- Celsius/Fahrenheit
 Pressure -------- Milli bars
3. TIME
 Time Format ------- 12—hours
 Time Zone -------- Automatic
4. Position Format
 Position format ------ UTM/UPS
 Map Datum --------- Adindan
 Map Spheroid ------ Clarke 1880
5. Heading
 Display ------ Directional Letters
 North Reference ------ True
 Go To Line ------- Bearing Large

Area Calculation

Calculating the Size of an area (accuracy ≤ 3 ሲሆን)

1. Double click Menu select tracks press enter. Clear press enter yes
2. From the main menu, select area Calculation> Start.
3. Walk around the corners of the field in clockwise directionof the area you
want to calculate.
4. Select Calculate when you finished, highlight save and click enter.

30
After you calculate the area, you can save the track to your device and change the
unit of measure. In meter square

Note: Repeat the above steps to measure the field in Anti-clockwise direction
1. Double click Menu select tracks press enter. Clear press enter yes
2. Menu select Area calculation select start and walking around corners of
th field in clockwise direction
3. When you arrive back to starting point highlight save and double click
enter.
Area page will be displayed showing area of field in meter square
Note Repeat the above steps to measure the fild in Anti-clockwise direction

VIII. ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0: የቤተሰቦች መመዜገቢያና መምረጫ ቅጽ፡-

ይህ ቅጽ በተመረጠው የቆጠራ ቦታ ውስጥ የሚኖሩትን ቤተሰቦችና የግብርና የግሌ

ባሇይዝታዎች ሇመመዜገብ ያገሇግሊሌ፡፡ ምዜገባው የሚካሄዯው በቆጠራ ቦታው ክሌሌ
ውስጥ ከቤት ወዯ ቤት በመሄዴ ስሇሆነ በምዜገባው ጊዛ ቤተሰቦች እንዲይረሱ ወይም
በዴጋሚ እንዲይመ዗ገቡ ከፌተኛ ጥንቃቄ ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡ በተመሳሳይ ሁኔታ
በቤተሰቦች ወስጥ ያለ የግብርና የግሌ ባሇይዝታዎች በተሟሊ ሁኔታ መመዜገብ
ይኖርባቸዋሌ፡፡ የአመ዗ጋገቡ ተግባር እንዯ ቤቶቹ አቀማመጥ ሳይ዗በራረቅ መሆን
አሇበት፡፡

የቤተሰቦች አመ዗ጋገብ ሁኔታ:-

በቆጠራ ቦታው ውስጥ የሚገኙ ቤተሰቦችና የግብርና የግሌ ባሇይዝታዎች

በሚከተሇው ሁኔታ መመዜገብ አሇባቸው፡፡

ሀ. በመጀመሪያ ሇጥናቱ የተመረጠውን የቆጠራ ቦታ ክሌሌ ቆጠራ ቦታው የሚገኝበትን

አካባቢ ጠንቅቆ ከሚያውቅ ሰውጋር በመሆን ዴንበሩን ዝሮ ማየትና ማጥናት፣

ሇ. የቤቶቹን፣ የመንገድችንና የመንዯሮችን አቀማመጥ ማየት፣

ሏ.ምዜገባውን ከቆጠራ ቦታው ሰሜን ምዕራብ ከሚገኘው መንዯር/አካባቢ በመነሳት

ወዯ ምሥራቅ ከዙያም ወዯ ምዕራብ (ጥምዜምዝሽ) ሥርዓት ባሇው መንገዴ በመጓዜ
እያንዲንደን ቤተሰብና በስራቸው የሚገኙትን የግብርና የግሌ ባሇይዝታዎች በቅዯም
ተከተሌ መመዜገብ፡፡ በቤቱ በር ወይም ሉጠፊ በማይችሌ ቦታ ሊይም ሇቤተሰቡ

31
 የተሰጠውን የቤተሰብ ተራ ቁጥር በቾክ/ጠመኔ “AG2013/001፣ AG2013/002፣ ...
ወ዗ተ” እየተባሇ መፃፌ ይኖርበታሌ፡፡

ክፌሌ 1: የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1፡ ክሌሌ፡-

ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ክሌሌ ስም እና ኮዴ በዙህ ዓምዴ

ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ ዝን፡-

ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ዝን ስም/ቁጥር እና ኮዴ በዙህ ዓምዴ

ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 3: ወረዲ፡-

ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ወረዲ ስም እና ኮዴ በዙህ ዓምዴ

ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4: ቀበላ፡-

ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ቀበላ ስም እና ኮዴ በዙህ ዓምዴ

ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ የቆጠራ ቦታ፡-

ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ መሇያ ቁጥር (ኮዴ) በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ማሳሰቢያ፡-
ከዓምዴ 1-5 በተሰጡት ንዐስ ዓምድች ተገቢው ስምና ኮዴ ከቅ/ጽ/ቤቱ ከሚሰጠው
የቆጠራ
ቦታ ካርታ ሊይ ብቻ ተወስድ በጥንቃቄ መሞሊት እንዲሇበት መ዗ንጋት የሇበትም፡፡

32
ክፌሌ 2: የቤተሰቦችና የግብርና የግሌ ባሇይዝታዎች ዜርዜርና የምርጫ ቅዯም ተከተሌ፡-

ዓምዴ 1: የቤተሰብ መሇያ ቁጥር፡-

በተመረጠው የቆጠራ ቦታ ሇሚገኙ ቤተሰቦች በሙለ በዙህ ዓምዴ ከ001 በመጀመር

002፣ 003፣... ወ዗ተ እየተባሇ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር በመስጠት ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 2: የቤተሰብ ሀሊፉ ስም ከነአያት፡-

በዓምዴ 1 በተሰጠው ተራ ቁጥር አንፃር ሇእያንዲንደ ቤተሰብ የቤተሰቡ ሀሊፉ ስም

ከነአያት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 3: በቤተሰቡ ውስጥ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ አሇ? (አሇ = 1 የሇም= 2):-

በዓምዴ 2 በተመ዗ገቡት ቤተሰቦች ውስጥ ቢያንስ አንዴ የግብርና የግሌ ይዝታ ያሇው
መዯበኛ የቤተሰብ አባሌ መኖር አሇመኖሩ ተጠይቆ ካሇ “አሇ” ተብል ኮዴ “1”
ይሞሊና ወዯ ሚቀጥሇው ጥያቄ ይታሇፊሌ ከላሇ ዯግሞ “የሇም” ተብል ኮዴ “2”
በዙህ ዓምዴ ከተሞሊ በኋሊ ወዯ ሚቀጥሇው ቤተሰብ ይታሇፊሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ በቤተሰቡ ውስጥ የግብርና የግሌ ይዝታ ያሊቸው ባሇይዝታዎች ተከታታይ ተራ

ቁጥር፡-

በዓምዴ 3 ኮዴ “1” ከተሞሊ በቤተሰቡ ውስጥ የግብርና የግሌ ይዝታ ያሊቸው

ባሇይዝታዎች ተከታታይ ቁጥር ከአንዴ በመጀመር በዙህ ዓምዴ ይሰጣቸዋሌ፡፡
በሚቀጥሇው ቤተሰብ ውስጥ ሊለት ባሇይዝታዎችም በተመሣሣይ ሁኔታ ከአንዴ
በመጀመር የባሇይዝታ ተራ ቁጥር እንዯሚሰጥ ማስታወስ ተገቢ ነው፡፡

ዓምዴ 5: የባሇይዝታው ሙለ ስም፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 4 በተሰጡት ተራ ቁጥሮች አንፃር የግብርና ባሇይዝታው/ዋ ስም

ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው ቤተሰቦች ተከታታይ ቁጥር፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 3 ኮዴ“1” የተሞሊሊቸውን ቤተሰቦች በመሇየት/በመምረጥ

እንዯቅዯም ተከተሊቸው ከ001 በመጀመር 002፣ 003... ወ዗ተ እየተባሇ የቤተሰብ
ተከታታይ ቁጥር ይሰጣቸዋሌ፡፡

33
ዓምዴ 7፡ የአመራረጥ ቅዯም ተከተሌ፡-

በዓምዴ 6 የቤተሰብ ተከታታይ ቁጥር ከተሰጣቸው ቤተሰቦች ውስጥ ሇጥናቱ

ሇተመረጡት 20 ቤተሰቦች በአመራረጥ ቅዯም ተከተሊቸው መሠረት ከ01 በመጀመር
እስከ 20 ተራ ቁጥር ይሰጣቸዋሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

በቆጠራ ቦታው ከተመ዗ገቡት ቤተሰቦች ውስጥ የግብርና የግሌ ይዝታ ያሊቸው

ቤተሰቦች ጠቅሊሊ ብዚት ከዓምዴ 6 የመጨረሻውን ቁጥር በመውሰዴ በቅጹ ግርጌ
በተራ ቁጥር 1 በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ ይህም ቁጥር ከመመዜገቡ በፉት
በዙህ ዓምዴ የተሰጠው ተከታታይ ተራ ቁጥር ተከታታይነቱን የጠበቀ መሆኑን
(የተዯገመ ወይም የተ዗ሇሇ ቁጥር አሇመኖሩን) ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡

ሇጥናቱ የሚያስፇሌጉ የግብርና ቤተሰቦች አመራረጥ ዗ዳ፡-

በቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 የቤተሰቦች፣ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው ቤተሰቦች

ምዜገባ በተሟሊ ሁኔታ (ሳይ዗ሇለና ሳይዯጋገሙ) መጠናቀቁን ዯጋግሞ ካረጋገጡ
በኋሊ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ካሊቸው ቤተሰቦች ውስጥ (በአምዴ 6 ከተመ዗ገቡት
ውስጥ) 20 ቤተሰቦች የሚከተሇውን የአመራረጥ ዗ዳ በመከተሌ ሇጥናቱ
ይመረጣለ፡፡

በቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ 6 የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ሊሊቸው

ቤተሰቦች የተሰጠውን የመጨረሻ ተራ ቁጥር በመውሰዴ ሇሚመረጡት ቤተሰቦች
ብዚት (ሇ20) ይካፇሊሌ፡፡ በዙህ ስላት መሠረት ተካፌል የተገኘው ቁጥር ኢንቲጀር
ከሆነ ቁጥሩ እንዲሇ ይወሰዲሌ፡፡ ኢንቲጀር ካሌሆነ ክፌሌፊዩ ይተውና ሙለ ቁጥሩ
ብቻ ይወሰዲሌ፡፡ በዙህ መሠረት የተወሰዯው ኢንቲጀር “መ” ነው እንበሌ፡፡ ከዙህ
በኋሊ “መ”” በመያዜ የራንዯም ሠንጠረዥ በመጠቀም ከ1- መ ካለት ቁጥሮች
መካከሌ (1 እና መን ጨምሮ) በመጀመሪያ የተገኘው ቁጥር ይመረጣሌ፡፡ በዙህ
ሁኔታ የተመረጠው ቁጥር በመጀመሪያ የሚመረጠውን የግብርና ባሇይዝታ ያሇውን
ቤተሰብ ተራ ቁጥር ያመሇክታሌ፡፡ በዙህም መሠረት ቤተሰቡ መጀመሪያ መመረጡን
ሇማመሌከት በቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ 6 ሊይ የቤተሰቡ ተራ ቁጥር

34
 ይከበብና በዙሁ ቅጽ ክፌሌ 2 ዓምዴ 7 በተመረጠው ቤተሰብ አንጻር “01” ተብል
የምርጫ ተራ ቁጥሩ ይጻፊሌ፡፡

በሁሇተኛ ዯረጃ የሚመረጠውን የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሇውን ቤተሰብ ሇማግኘት

በመጀመሪያ ሇተመረጠው ቤተሰብ በዓምዴ 6 በተከበበው ተራ ቁጥር ሊይ “መ”
ይዯመራሌ፡፡ በዓምዴ 6 ከተ዗ረ዗ሩት ተራ ቁጥሮች መሀከሌ ተዯምሮ የተገኘውን
ቁጥር የያ዗ው ቤተሰብ ሁሇተኛው ተመራጭ ይሆናሌ፡፡ ይህ ተራ ቁጥርም ይከበብና
በአንጻሩ በዓምዴ 7 “02” ይጻፊሌ፡፡ በዙህ አሰራር ቀጣይ ተመራጭ ቤተሰቦችን
ሇማግኘት በተመረጠው ቤተሰብ ተራ ቁጥር ሊይ “መ”” በመዯመር በቆጠራ ቦታው
20 ተመራጭ የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው ቤተሰቦች እስኪመረጡ ዴረስ
ይቀጥሊሌ፡፡

ምሣላ፡-
በአንዴ ሇዙህ ግ.ና.ጥ. በተመረጠ የቆጠራ ቦታ ከተመ዗ገቡ ቤተሰቦች ውስጥ የግብርና
የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው ቤተሰቦች ብዚት (በዓምዴ 6 ተከታታይ ተራ ቁጥር
የተሰጣቸው) 145 ቢሆን፣ ሇጥናቱ የሚመረጡት ቤተሰቦች ብዚት ዯግሞ 20 ስሇሆነ፡
መ = 145/20 = 7.25 ይሆናሌ፡

ከነጥብ በኋሊ ያሇው ቁጥር ይተውና መ = 7 ተብል ይወሰዲሌ፡፡ ባሇሁሇት የራንዯም

ቁጥር ሠንጠረዥ በመጠቀምም ከ1-7 ካለት ቁጥሮች (1 እና 7ን ጨምሮ) ውስጥ
በቅዴሚያ የተገኘው ቁጥር ይመረጣሌ፡፡ ይህን በማዴረግ የተገኘው ቁጥር 2 ቢሆን
በመጀመሪያ የሚመረጠው ቤተሰብ በዓምዴ 6 የቤተሰብ ተራ ቁጥር 002 የተሰጠው
ቤተሰብ ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ስሇዙህ በዓምዴ 6 የቤተሰብ ተራ ቁጥር 002
ይከበብና በአንጻሩ የመጀመሪያ ተመራጭ ቤተሰብ መሆኑን ሇማመሌከት በዓምዴ 7
“01” ይጻፊሌ፡፡

በሁሇተኛ ዯረጃ የሚመረጠው የግብርና ቤተሰብ ዯግሞ በዓምዴ 6 የቤተሰብ ተራ

ቁጥር 2+7= 9ን የያ዗ው ቤተሰብ ይሆናሌ፡፡ በስላቱ መሠረት በዓምዴ 6 በተራ
ቁጥር 009 አንጻር የተመ዗ገበው የግብርና ቤተሰብ በሁሇተኛ ዯረጃ የሚመረጠው
ቤተሰብ ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ይህ ቁጥር በዓምዴ 6 ይከበብና በአንጻሩ በዓምዴ 7
“02” ይጻፊሌ፡፡ ይህ አሠራር 20 የግብርና ቤተሰቦች እስኪመረጡ ዴረስ ይቀጥሊሌ፡፡
ከዙህ ቀጥል የተሰጠውንም የቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 አሠራር ምሣላ በመመሌከት
ስሇአሠራሩ የበሇጠ ግንዚቤ ማግኘት ይቻሊሌ፡፡

35
 ምርጫው እንዯተጠናቀቀም ምዜገባውን ያካሄዯው መረጃ ሰብሳቢ፣ የመስክ ሥራ
ተቆጣጣሪና የቅ/ጽ/ቤት ኃሊፉው ወይም ተወካይ ስሇ ስራው ትክክሇኛነት ስማቸውን፣
ፉርማቸውንና ሥራው የተጠናቀቀበትን ቀን በተሰጠው ቦታ ማስፇር አሇባቸው፡፡

በየጥናቶቹ የሚሸፇኑ ቤተሰቦች ብዚት፡-

ከሊይ በተገሇጸው አሰራር መሠረት ከተመረጡት 20 ቤተሰቦች መሀከሌ በየጥናቶቹ

መካተት የሚገባቸው ቤተሰቦች ሁኔታ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡:

1. የሰብሌ ትንበያ ጥናት መጠይቅ (ቅጽ 2013/2ሀ-2ሇ) የሚሞሊው ከሊይ በተገሇጸው

አሰራር ከተመረጡት 20 የግብርና ቤተሰቦች መሀከሌ በ10ሩ ብቻ ይሆናሌ፡፡ ጥናቱ
የሚካሄዴሊቸውም በአመራረጥ ቅዯም ተከተሊቸው መሠረት በ 2ኛ፣ 4ኛ፣ 6ኛ፣ 8ኛ፣
10ኛ፣ 12ኛ፣ 14ኛ፣ 16ኛ፣ 18ኛ እና 20ኛ ዯረጃ ሊይ የተመረጡት ቤተሰቦች ብቻ
ይሆናሌ፡፡ በሰብሌ ትንበያ/ምርት ጥናት የሰብሌ ምርታማነት ሁኔታ ግምገማ (ቅጽ
2013/3/1ሀ፤ 2013/3/2ሀ እ“ 2013/3/3ሀ) መጠይቅ ግን ሇግብርና ናሙና ጥናት
ሇተመረጡት 20ዎቹ ቤተሰቦች ይሞሊሌ፡፡

2. የመኽር ወቅት ግብርና ናሙና ጥናት የሚካሄዯው ዯግሞ ከሊይ በተራ ቁጥር 1
ከተ዗ረ዗ሩት ውጭ ባለት 10ቹ ተመራጭ ቤተሰቦች ይሆናሌ፡፡ ነገርግን ሇሰብሌ ትንበያ
ከተመረጡ 10ቹ ቤተሰቦች መሀሌ ተጨማሪ ማሳዎች ሲገኙ ሇዋናው መኸር በተሰጡት
ቅጾች ሊይ መረጃውን ማስፇር ተገቢ ነው፡፡

3. የበሌግ ወቅት ግብርና ናሙና ጥናት እና የቤት እንሰሳት ጥናት ግን ሇጥናቱ በተመረጡ
20ዎቹ ቤተሰቦች በሙለ ይሆናሌ፡፡

IX. ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/1: የናሙና ቤተሰቦች ዜርዜር መመዜገቢያ፡-

በዙህ ቅጽ ሇግ.ና.ጥ. የተመረጡት 20 ቤተሰቦች እንዯየአመራረጥ ቅዯም ተከተሊቸው

ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 በመውሰዴ ይመ዗ገባለ፡፡ በተጨማሪም በተመረጡት
ቤተሰቦች ውስጥ የሚገኙ የግብርና ባሇይዝታዎች የሚያከናውኑትን የግብርና ዓይነት
(ሰብሌ ማምረት፣ እንስሳት ማርባት ወይም ሁሇቱንም) መረጃ ሰብሳቢው ከቤት ወዯ
ቤት ተ዗ዋውሮ በመጠየቅ በዙሁ ቅጽ ይመ዗ግባሌ፡፡

36
ክፌሌ 1:-የአካባቢ መሇያ

ዓምዴ1: ክሌሌ፡-
በዙህ ዓምዴ ጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ክሌሌ ስም እና ኮዴ ከቅጽ
ግ.ና.ጥ. 2013 ክፌሌ 1 ዓምዴ 1 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 2: ዝን፡-

በዙህ ዓምዴ ጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ዝን ስም እና ኮዴ ከቅጽ

ግ.ና.ጥ.2013/0 ክፌሌ 1 ዓምዴ 2 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡
ዓምዴ 3: ወረዲ፡-

በዙህ ዓምዴጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ወረዲ ስም እና ኮዴ ከቅጽ

ግ.ና.ጥ.2013/0 ክፌሌ 1 ዓምዴ 3 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡:
ዓምዴ 4: ቀበላ፡-

በዙህ ዓምዴ ጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ቀበላ ስም እና ኮዴ ከቅጽ

ግ.ና.ጥ.2013/0 ክፌሌ 1ዓምዴ 4 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡
ዓምዴ 5: የቆጠራ ቦታ፡-

በዙህ ዓምዴ ጥናቱ የሚካሄዴበት የቆጠራ ቦታ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0
ክፌሌ 1 ዓምዴ 5 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ 2: የተመረጡ ቤተሰቦችና የግብርና ባሇይዝታዎች ዜርዜር፡-

ዓምዴ1: የቤተሰብ መሇያ ቁጥር፡-

የቤተሰብ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ1 በመውሰዴ በዙህ
ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ2: የቤተሰብ ሀሊፉ ስም፡-

በዙህ ዓምዴ ሇጥናቱ የተመረጠው ቤተሰብ ኃሊፉ ስም ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ
2 ዓምዴ 2 በመውሰዴ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 3: የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር፡-

ይህ ዓምዴ ሇጥናቱ በተመረጠው ቤተሰብ ውስጥ ሇሚገኙ ባሇይዝታዎች የተሰጠውን

ተራ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ 4 በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡
37
ዓምዴ 4: የባሇይዝታው ሙለ ስም፡-

ይህ ዓምዴ ሇጥናቱ በተመረጠ ቤተሰብ ውስጥ ሇሚገኙ የግሌ ባሇይዝታዎች

የእያንዲንደን ባሇይዝታ ስም ከቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ 5 በመውሰዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5: የግብርና ዓይነት (ሰብሌ = 1 የቤት እንስሳት = 2 ሁሇቱም =3):-

በዓምዴ 4 ስሙ የተመ዗ገበው እያንዲንደ ባሇይዝታ የተሰማራበት የግብርና ዓይነት

ተጠይቆ የተሰማራበት የግብርና ዓይነት በሰብሌ ማምረት ብቻ ከሆነ ሰብሌ ተብል
ኮዴ “1”፣ የቤት እንስሳት ማርባት/ማዯሇብ/ ወይም ንብ ማነብ ብቻ ከሆነ የቤት
እንስሳት ተብል ኮዴ “2” በሁሇቱም ከሆነ ሁሇቱም ተብል ኮዴ “3” በተሰጡት ባድ
ቦታዎች ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 6: የአመራረጥ ቅዯም ተከተሌ፡-

የግብርና የግሌ ባሇይዝታ ያሊቸው ቤተሰቦች የአመራረጥ ቅዯም ተከተሌ ከቅጽ

ግ.ና.ጥ. 2013/0 ክፌሌ 2 ዓምዴ 7 በመውሰዴ በቅዯም ተከተሌ በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 7: አስተያየት፡-

በዙህ ዓምዴ ሇሰ.ት.ጥ. የተመረጡ ቤተሰቦች በየአንፃራቸው ሇሰብሌ ትምበያ

የተመረጡ መሆናቸውን ሇማመሌከት ሰ.ት.ጥ. እየተባሇ የሚፃፌ ሲሆን ቅጹን
ሇመሙሊት ያጋጠሙ ችግሮችና ላልች አስፇሊጊና መገሇጽ ያሇባቸው አስተያየቶችም
ካለ ይሰፌራለ፡፡

ማስታወሻ፡-

ሁሇቱም ቅጾች (ቅጽ 2013/0 እና 2013/1) በ 3 ቅጂ ተ዗ጋጅተው አንደ ቅጂ

በቅ/ጽ/ቤቱ ይቀርና ቀሪዎቹ ሁሇት ቅጂዎች ዯግሞ አንደ ሇግብርና ተፇጥሮ ሀብትና
ከባቢ ስታቲስቲክሰ ዲይሬክቶሬት፣ ቀሪው አንደ ዯግሞ ሇመረጃ ማቀነባበሪያ መምሪያ
በወቅቱ መዴረስ ይኖርባቸዋሌ፡፡

38
 በመጨረሻም የመረጃ ሰብሳቢው፣ የመስክ ሥራ ተቆጣጣሪውና የቅ/ጽ/ቤት ሀሊፉው
ወይም ወኪለ ስሇስራው ትክክሇኛነት ስማቸውን፣ ፉርማቸውንና ስራው
የተጠናቀቀበትን ቀን በተገቢው ቦታ ማስፇር አሇባቸው፡፡

X. ቅፅ ግ.ና.ጥ ማጠ/2013 - የጠቅሊሊ እና የግብርና ቤተሰቦች ብዚት መመዜገቢያ ቅጽ

አሞሊሌ፡-

ይህ ቅጽ በእያንዲንደ ተቆጣጣሪ ስር ባለ የቆጠራ ቦታዎች የተመ዗ገቡ ጠቅሊሊ

ቤተሰቦች ብዚት እና የግብርና ቤተሰቦች ብዚት የሚመ዗ገብበት ነው፡፡ ቅጹ የሚሞሊው
በቅ/ጽ/ቤቱ ስር ባለ ጠቅሊሊ የቆጠራ ቦታዎች የቤተሰቦች ምዜገባ ሥራው ከተጠናቀቀ
በኋሊ ሲሆን በስታቲስቲሽያን ወይም በተቆጣጣሪ አማካኝነት በጥንቃቄ መሆን
ይኖርበታሌ፡፡ በመጨረሻም ቅጹን ያ዗ጋጀው እና የቅ/ጽ/ቤት ሀሊፉው/ወኪለ
ስሇመረጃው ትክክሇኝነት ፉርማቸውን ማስቀመጥ ይኖርባቸዋሌ፡፡ የተሞሊው ቅጽም
በሀርዴ ኮፒ እና በሶፌት ኮፒ በጥንቃቄ ከተ዗ጋጀ በኋሊ (በCD) ተዯርጎ የ10ቹ
ቤተሰቦች የመሬት ስፊት መረጃ ወዯ ዋናው መ/ቤት በሚሊክበት ወቅት አብሮ ወዯ
ዋናው መ/ቤት መሊክ አሇበት፡፡ የቅጹም ይ዗ት ከዙህ በታች በቀረበው መሠረት
ይሆናሌ፡፡

39
 ቅጽ ግ.ና.ጥ ማጠ/2013
በተቀናጀ የቤተሰብ ሰርቪይ ኘሮግራም የ2013 ዓ.ም የግብርና ናሙና ጥናት በየቆጠራ
ቦታው የተመ዗ገቡ ጠቅሊሊ እንዱሁም የግብርና ቤተሰቦች ማስተሊሇፉያ ቅጽ፡
1 2 3 4 5 6 7 8
ክሌሌ (ከቅጽ ዝን ወረዲ ቀበላ የቆጠራ ጠቅሊሊ የግብርና
ተ.ቁ

2013/0 ክፌሌ (ከቅጽ (ከቅጽ (ከቅጽ ቦታ የቤተሰቦች የግሌ

1 ዓምዴ 1) 2013/0 2013/0 2013/0 (ከቅጽ ብዚት ባሇይዝታ
ክፌሌ 1 ክፌሌ 1 ክፌሌ 1 2013/0 (ከቅጽ ያሊቸው
ዓምዴ ዓምዴ 3) ዓምዴ 4) ክፌሌ 1 2013/0 ቤተሰቦች
2) ዓምዴ 5) ክፌሌ 2 ብዚት (ከቅጽ
ዓምዴ 1) 2013/0
ኮ ኮ ኮ ኮ ኮ ክፌሌ 2
ዴ ዴ ዴ ዴ ዴ ዓምዴ 6)

XI. በሰብሌ የተያዘ ማሣዎች/ ላሊ የመሬት አጠቃቀም የፓርስሌና ማሣ ቁጥር አሰጣጥና

አመ዗ጋገብ ምሣላ፡-

በአንዴ ሇዙህ ጥናት በተመረጠ ቤተሰብ ውስጥ የሚገኝ አንዴ ባሇይዝታ በሥሩ ያለትን
ማሣዎች በሙለ ቀጥል በተ዗ረ዗ረው ሁኔታ ሇመረጃ ሰብሳቢው በመስክ ተ዗ዋውሮ አሳየው
እንበሌ፡-

 ባሇይዝው በሚኖርበት የመኖሪያ ቤት አካባቢ አንዴ በስንዳ፣ አንዴ በበቆልና ማንጎ

ዴብሌቅ እንዱሁም አንዴ በበቆል የተያዘ ሶስት ማሣዎች፣

 ባሇይዝታው ከሚኖርበት የመኖሪያ ቤት አካባቢ ወንዜ ተሻግሮ ዯግሞ አንዴ በእኩሌ

አራሽነት ያረሰው በበቆልና ማሽሊ ዴብሌቅ የተያ዗ ማሣ፣

 በላሊ አካባቢ ከመንግስት ዯን ጋር ከሚዋሰን ቦታ ሊይ ዯግሞ አንዴ በቡና እና አንዴ

በአተር የተያዘ ሁሇት ማሣዎች እንዱሁም አንዴ እዲሪ መሬት፣

40
  አንዴ አውራ ጎዲና ተሻግሮ ከሚገኝና ከላልች ባሇይዝታዎች ይዝታ ጋር ከሚዋሰን
ቦታ ዯግሞ አንዴ በገብስ፣ አንዴ በኑግ እና አንዴ በጤፌ የተያዘ ሦስት ማሣዎች
እንዱሁም አንዴ የግጦሽ መሬት፣

በዙህ ምሣላ መሠረት መረጃ ሠብሳቢው የባሇይዝታውን ይዝታ በሚገባ ተ዗ዋውሮ

ከተመሇከተ በኋሊ በሚከተሇው ሁኔታ ሇእያንዲንደ ማሣ/ የመሬት አጠቃቀም በተናጠሌ
የፓርስሌና ማሣ ቁጥር በማስታወሻው መዜግቦ በመያዜ በሰጣቸው ቁጥሮች መሠረት በቅጽ
ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ የማሣ ምዜገባውን ያከናውናሌ፡-

 በመጀመሪያ ሇተገሇጸውና ቤት አካባቢ ሇሚገኘው ቦታ 01 የፓርስሌ ቁጥር፣

 በሁሇተኛ ዯረጃ ሇተገሇጸውና ወንዜ ተሻግሮ ሇሚገኘው ቦታ 02 የፓርስሌ ቁጥር፣
 ከመንግስት ዯን ጋር ሇሚዋሰነው ቦታ 03 የፓርስሌ ቁጥር
 እንዱሁም በአራተኛ ዯረጃ ሇተገሇጸውና ከላልች ባሇይዝታዎች ጋር ሇሚዋሰነው ቦታ 04
የፓርስሌ ቁጥር በመስጠት በየፓርስልቹ ውስጥ ሇሚገኙት ማሣዎች ሳይዯጋገምና
ሳይ዗ሇሌ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 2 ዓምዴ 17 ተከታታይ የማሣ ቁጥር
እንዯሚከተሇው ይሰጣሌ፡

o በ01 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው በቤት ሇተያ዗ው ቦታ 01 የማሣ ቁጥር

o በ01 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የስንዳ ማሣ 02 የማሣ ቁጥር
o በ01 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የበቆልና ማንጎ ዴብሌቅ ማሣ 03 የማሣ ቁጥር
o በ01 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የበቆል ማሣ 04 የማሣ ቁጥር
o በ02 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የማሽሊና በቆል ዴብሌቅ ማሣ 01 የማሣ ቁጥር
o በ03 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው እዲሪ መሬት 01 የማሣ ቁጥር
o በ03 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የቡና ማሣ 02 የማሣ ቁጥር
o በ03 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የአተር ማሣ 03 የማሣ ቁጥር
o በ04 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የኑግ ማሣ 01 የማሣ ቁጥር
o በ04 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የገብስ ማሣ 02 የማሣ ቁጥር
o በ04 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የጤፌ ማሣ 03 የማሣ ቁጥር
በ04 ፓርስሌ ሊይ ሇሚገኘው የግጦሽ መሬት 04 የማሣ ቁጥር በመስጠት ሇፓርስሌና ማሣ
ቁጥሮች መጻፉያ በተሰጡት ባድ ቦታወች ማስፇር ይኖርበታሌ፡፡

41
 የምሣላው ሥዕሊዊ መግሇጫ

XII. የቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ አሞሊሌና የማሣ/ላሊ የመሬት አጠቃቀም ስፊት አሇካክ
መመሪያ፡-

ይህ ቅጽ በቆጠራ ቦታው በተመረጡ ቤተሰቦች ውስጥ ሇሚገኙ የግብርና ባሇይዝታዎች

በሙለ የሚሞሊ ነው፡፡ በዙህ ቅጽ በዋናው መኸር ወቅት በሰብሌ የተያዘ ማሳዎች
እንዱሁም ላልች የመሬት አጠቃቀሞች ይመ዗ገባለ፣ እያንዲንደን ማሣ አስመሌክቶም
ዜርዜር የእርሻ ሥራ አጠቃሊይ ሁኔታ መረጃ እንዱሁም የስፊት ሌኪ ውጤት
ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-5፡ ክሌሌ፣ ዝን፣ ወረዲ፣ ቀበላ እና የቆጠራ ቦታ፡-

በዙህ ዓምዴ ሇጥናቱ የተመረጠው ቆጠራ ቦታ የሚገኝበት ክሌሌ፣ ዝን ፣ ወረዲ እና

ገጠር ቀበላ ስምና ኮዴ እንዱሁም የቆጠራ ቦታ ኮዴ በገጽ 31 ሇቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/1
ክፌሌ 1 የተሰጠውን የአሞሊሌ መመሪያ በመከተሌ ይሞሊሌ፡፡

42
ዓምዴ 6፡ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር፡-

ባሇይዝታው የሚገኝበት ቤተሰብ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/1 ክፌሌ 2 ዓምዴ
1 በመውሰዴ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ የቤተሰቡ ኃሀሊፉ ጾታ፡-

ባሇይዝታው የሚገኝበት ቤተሰብ ኃሊፉ ጾታ ወንዴ ከሆነ ኮዴ «1» ሴት ከሆነች

ዯግሞ ኮዴ «2» በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር፡-

የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/1 ክፌሌ 2 ዓምዴ 3 በመውሰዴ

በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 9፡ የባሇይዝታው ስም፡-

የባሇይዝታው ሙለ ስም ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/1 ክፌሌ 2 ዓምዴ 4 በመውሰዴ በዙህ

ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 10፡ የባሇይዝታው ዕዴሜ፡-

የባሇይዝታው ዕዴሜ ከባሇይዝታው ተጠይቆ በሙለ ዓመት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ምሣላ፡-

ጥናቱ በሚካሄዴበት ወቅት የአንዴ ባሇይዝታ እዴሜ 28 ዓመት ከ10 ወር ከ29 ቀን

ቢሆን ዕዴሜው መመዜገብ ያሇበት በሙለ ዓመት በመሆኑ በዓምደ የሚሞሊው
እዴሜ 28 ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ዕዴሜያቸው 97 እና ከዙያ በሊይ የሆኑ
ባሇይዝታዎች በሚያጋጥሙበት ወቅት በዓምደ የሚሞሊሊቸው ዕዴሜ «97»
ይሆናሌ፡፡

ዓምዴ 11፡ የባሇይዝታው ጾታ (ወንዴ = 1 ሴት = 2)፡-

የባሇይዝታው ጾታ ወንዴ ከሆነ ኮዴ «1» ሴት ከሆነች ዯግሞ ኮዴ «2» በዙህ ዓምዴ

ይሞሊሌ፡፡

43
ዓምዴ 12፡ የትምህርት ሁኔታ (የፇጸሙት ከፌተኛ ክፌሌ)፡-

በዙህ ዓምዴ የባሇይዝታው የትምህርት ሁኔታ (የፇጸሙት ከፌተኛ ክፌሌ)

ከባሇይዝታው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ጥያቄው ሲቀርብ በመጀመሪያ ባሇይዝታው/ዋ
ማንበብና መፃፌ የሚችለ መሆኑ ከተጠየቀ በኋሊ ማንበብና መጻፌ የሚችለ ከሆነ
ተምረው የጨረሱት ከፌተኛ ክፌሌ ስንተኛ እንዯሆነ በመጠየቅ የተገኘውን መሌስ
ቀጥል ከተ዗ረ዗ሩት ኮድች ጋር በማመሳከር ሇመሌሱ የሚስማማውን ኮዴ መሙሊት
ያስፇሌጋሌ፡፡ አንዴ ባሇይዝታ የማንበብና የመፃፌ ችልታ አሊቸው የሚባሇው
በማንኛውም ባሇይዝታው/ ባሇይዝታዋ በሚያውቁት ቋንቋ አንብበው መረዲትና መጻፌ
ሲችለ ብቻ ነው፡፡ የራሳቸውን ስም ወይንም ቁጥሮችን ብቻ ማንበብና መፃፌ
የሚችለ ባሇይዝታዎች ማንበብና መጻፌ እንዯሚችለ መቆጠር የሇባቸውም፡፡
በተጨማሪም የፇጸሙት ከፌተኛ ክፌሌ ሲባሌ በጥናቱ ወቅት የሚገኙበት ክፌሌ
ወይም ዯግሞ በመጨረሻ ሲማሩ የነበሩበትና ሳያጠናቅቁ ያቋረጡበትን ክፌሌ ሳይሆን
ተምረው ያጠናቀቁትን ከፌተኛ ክፌሌ ማሇት እንዯሆነ መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡ ይህ
ማሇት ሇምሣላ አንዴ ባሇይዝታ ቀዯም ብል 5ኛ ክፌሌ እየተማረ እያሇ አቋርጦ
የነበረ ቢሆን ወይም ዯግሞ በአሁኑ ወቅት 5ኛ ክፌሌ እየተማረ የሚገኝ ቢሆን
አጠናቋሌ ተብል የሚሞሊሇት ከፌተኛ ክፌሌ 5ኛ ሳይሆን 4ኛ ክፌሌ ይሆናሌ ማሇት
ነው፡፡

ሇትምህርት ሁኔታ (ሇፇጸሙት ከፌተኛ ክፌሌ) የተሰጡ አማራጭ ኮድች፡-

ክፌሌ 1፡ ሇሁሇቱም ሥርዓተ ትምህርቶች (ሇዴሮውና ሇአዱሱ)፡-

የክፌሌ ዯረጃ መግሇጫ ኮዴ
ማንበብና መጻፌ የማይችለ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 01
መዯበኛ ያሌሆነ ትምህርት የተማሩ. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02
1ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03
2ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04
3ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
4ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06
5ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07
6ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08
7ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 09
8ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

44
ማስታወሻ፡-

የ8ኛ ክፌሌ ብሔራዊ ፇተና ወስዯው ውጤቱን ያሊወቁ ባሇይዝታዎች 8ኛ ክፌሌ

እንዲጠናቀቁ ሳይሆን 7ኛ ክፌሌ እንዲጠናቀቁ መቆጠር ይኖርባቸዋሌ፡፡

ክፌሌ 2፡ ሇቀዴሞው ሥርዓተ ትምህርት፡-

የክፌሌ ዯረጃ መግሇጫ ኮዴ
9ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
10ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
11ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
12ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
ከ12ኛ ክፌሌ በሊይ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
ክፌሌ 3፡ ሇአዱሱ ሥርዓተ ትምህርት፡-
የክፌሌ ዯረጃ መግሇጫ ኮዴ
9ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
10ኛ ክፌሌ ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
10ኛ ክፌሌ አጠናቆ/ቃ ቴክኒክና ሙያ ትምህርት በመማር ሊይ ያሇ/ያሇች. . . . . . . 18
ቴክኒክና ሙያ አጠናቆ/ቃ ሰርተፉኬት/ዱፕልማ ያገኘ/ያገኘች. . . . . . . . . . . . . 19
11ኛ ቅዴመ ዜግጅት ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች (ወዯ ከፌተኛ ት/ተቋም ሇመግባት) . . . 20
12ኛ ቅዴመ ዜግጅት ያጠናቀቀ/ያጠናቀቀች (ወዯ ከፌተኛ ት/ተቋም ሇመግባት) . . . 21
ከ12ኛ ቅዴመ ዜግጅት በሊይ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

ማስታወሻ፡-

1. መዯበኛ ያሌሆነ ትምህርት ማሇት በመዯበኛ የትምህርት ዯረጃ አመዲዯብ ሉመዯብ

በማይችሌ የትምህርት መስጫ ዴርጅት/ተቋም ትምህርት ተከታትሇው ያጠናቀቁትን
ሇምሣላ በቄስና በቁርአን ት/ቤት፣ በመሠረተ ትምህርት ... ወ዗ተ ማሇት ነው፡፡

2. ኮዴ «14» የሚሞሊሊቸው የሚከተለት ናቸው፡

o የ12ኛ ክፌሌ መሌቀቂያ ፇተና የወሰደ ነገር ግን ከዙያ ያሇፇ መዯበኛ ትምህርት
የላሊቸው፣
o 12ኛ ክፌሌ ካጠናቀቁ በኋሊ አንዲንዴ የሙያ ትምህርት የተከታተለ (ሇምሳላ
የታይፕ ጽህፇት)፣
o በሙያ ትምህርት ቤቶች ተምረው ከ12ኛ መሌቀቂያ ሰርተፉኬት ላሊ ተጨማሪ
ዱፕልማ ያገኙ ባሇይዝታዎችም ዱፕልማውን የከፌተኛ ትምህርት ተቋም
ዱፕልማ ብል እስካሌመዯበው ዴረስ በኮዴ «14» ውስጥ ይመዯባለ፡፡

45
ዓምዴ 13፡ የባሇይዝታው ቤተሰብ አባሊት ብዚት፡-

ባሇይዝታው የሚኖርበት ቤተሰብ ውስጥ የሚኖሩ መዯበኛ የቤተሰብ አባሊት ብዚት

ከባሇይዝታው ተጠይቆ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ በተጨማሪም በቤተሰቡ ውስጥ ከአንዴ
በሊይ ባሇይዝታዎች ካለ ጥያቄው በባሇይዝታ ዯረጃ የሚጠየቅ በመሆኑ የቤተሰቡ
አባሊት ብዚት ሇእያንዲንደ ባሇይዝታ ተዯጋግሞ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 14፡ ባሇይዝታው የተሰማራበት የግብርና ዓይነት (ሰብሌ=1 የቤት እንስሳት=2

ሁሇቱም= 3) ፡-

ባሇይዝታው የተሰማራበት የግብርና ዓይነት ምን እንዯሆነ ተጠይቆ ሰብሌ ማምረት

ብቻ ከሆነ ኮዴ «1» የቤት እንስሳት ማርባት (ማዯሇብ) ወይም ንብ ማነብ ብቻ ከሆነ
ኮዴ «2» ሁሇቱም ዓይነት ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3» በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ 2፡ በሰብሌ የተያ዗ ማሳ/ላሊ የመሬት አጠቃቀም ዜርዜር ሁኔታ፡-

ይህ ክፌሌ እያንዲንደ ባሇይዝታ በ2013 ዓ.ም. መኸር ወቅት ያለትን በሰብሌ የተያዘ
ማሣዎች እነዱሁም ላሊ የመሬት አጠቃቀም በተናጠሌ የሚመ዗ገቡበትና ዜርዜር
የእርሻ ስራ ሁኔታ መረጃዎችን ከባሇይዝታው በመጠየቅ የሚሞሊበት ነው፡፡

ዓምዴ 15፡ ተራ ቁጥር፡-

ተራ ቁጥር ከ «1» በመጀመር በቅዯም ተከተሌ የተሞሊ ስሇሆነ በዙህ ዓምዴ ምንም
አይሞሊም፡፡

ዓምዴ 17፡- የፓርስሌ ቁጥር፣ የማሣ ቁጥር፣ ማሳው የያ዗ው ሰብሌ፣ የሰብሌ /ላሊ የመሬት
አጠቃቀም ስምና ኮዴ፡-

የፓርስሌ ቁጥር፡-

መረጃ የሚሰበስብሇት በሰብሌ የተያ዗ ማሳ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም

ሇሚገኝበት ፓርስሌ የተሰጠው የፓርስሌ ቁጥር በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡

የማሳ ቁጥር፡-

46
 መረጃ ሇሚሰበሰብሇት በሰብሌ የተያ዗ ማሳ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም የተሰጠው
የማሣ ቁጥር በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡:

ማሳው የተያ዗ው (በአንዴ ዓይነት ሰብሌ ነው= 1 በዴብሌቅ ሰብሌ ነው= 2 ላሊ መሬት
አጠቃቀም ነው=3)፡-

በዓምዴ 17 የተመ዗ገበው ማሳ በአንዴ ዓይነት ሰብሌ የተያ዗ ከሆነ ኮዴ «1»፣

በዴብሌቅ ሰብልች የተያ዗ ከሆነ ኮዴ «2»፣ ላሊ የመሬት አጠቃቀም
(መስክ/ግጦሽ/ዯን/ቤት ያረፇበት/ረግረግ/ ዕዲሪ ... ወ዗ተ) ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3»
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

የሰብሌ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስም፡-

በዓምዴ 17 የተመ዗ገበው ማሳ በአንዴ ዓይነት ሰብሌ የተያ዗ ወይም ላሊ የመሬት

አጠቃቀም ከሆነ በዓምደ በሚገኘው የመጀመሪያው ንዐስ ዓምዴ በተሰጠው ባድ ቦታ
የሰብለ/ላሊ የመሬት አጠቃቀሙ ስም ይመ዗ገባሌ፡፡ ተስማሚው ኮዴም በዙሁ
መመሪያ ገጽ 17 ከተሰጠው ዜረዜር ተወስድ ይሞሊሌ፡፡ በቀሪዎቹ ሁሇት ንዐስ
ዓምድች ያለት ባድ ቦታዎች በሰረዜ ይ዗ጋለ፡፡ ማሳው የያ዗ው ሁሇት ዓይነት
ዴብሌቅ ሰብልችን ከሆነ በዓምደ በሚገኙት በመጀመሪያዎቹ ሁሇት ንዐስ ዓምድች
የሁሇቱ ሰብልች ስም በተናጠሌ ይሞሊለ፡፡ የየሰብልቹ ኮዴም በተናጠሌ ይሞሊሌ፡፡
በሦስተኛው ንዐስ ዓምዴ የሚገኘው ክፌት ቦታ በሠረዜ ይ዗ጋሌ፡፡ ማሳው የያ዗ው
ሦስት ዓይነት ዴብሌቅ ሰብልችን ከሆነ ዯግሞ በዓምደ በሚገኙት ሦስት ንዐስ
ዓምድች የሦስቱ ሰብልች ስም በተናጠሌ ይመ዗ገባለ፡፡ የየሰብልቹ ኮዴም በተናጠሌ
ይሞሊሌ፡፡ ይሁን እንጂ በማሳው ሊይ ተዯባሌቀው የሚገኙት ሰብልች ከ3 በሊይ
ከሆኑ እያንዲንደ ሰብሌ ከጠቅሊሊ የማሳው ስፊት በያዘት/በሸፇኑት የማሣ ዴርሻ
ቅዯም ተከተሌ መሠረት ከአንዯኛ እስከ ሦስተኛ ያለትን ሦስት ሰብልች ብቻ
በመውሰዴ በተናጠሌ በዓምደ በሚገኙት ሦሰት ንዐስ ዓምድች ይመ዗ገባለ፡፡
በእያንዲንደ ሰብሌ ስም ግርጌም ተስማሚው የሰብሌ ኮዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 16፡ ሇባሇይዝታው የሚቀርቡ ጥያቄዎች፡-

በዙህ ዓምዴ ማሣውን/ሰብለን የሚመሇከቱ ዜርዜር ጥያቄዎች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡ ሁለንም

ጥያቄዎች በቅዯም ተከተሌ ሇባሇይዝታው በማቅረብ ሇእያንዲንደ ማሣ/ሰብሌ ዜርዜር
መረጃዎችን መሰብሰብ ይገባሌ፡፡

ጥያቄ 1፡ የይዝታው ዓይነት፡-

47
 ባሇይዝታው በዓምዴ 17 የተመ዗ገበውን ማሣ/መሬት አጠቃቀም በምን ዓይነት ሁኔታ
እንዯያዘት በመጠየቅ በባሇቤትነት የያዘት ከሆነ ኮዴ «1»፣ በኪራይ ወይም በኮንትራት
በብር የያዘት ከሆነ ኮዴ «2» በመጋዝ/በእኩሌ አራሽ/ የያዘት ከሆነ ኮዴ «3» ከእዙህ
ውጭ በሆነ ሁኔታ ያገኙት/የያዘት ከሆነ ዯግሞ የይዝታነቱን ዓይነት በመግሇጽ ኮዴ
«4» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 1.1፡ ይህን ማሣ በምን ያህሌ ተከራዩ/ከላሊ ሰው ቢከራዩት በምን ያህሌ ይከራዩት
ነበር?
በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው በ2013 ዓ.ም መኸር ወቅት ሇመሬት ኪራይ የከፇሇውን
ወይም ዯግሞ ሉከፌሌ የሚችሇውን የገን዗ብ መጠን ማወቅ ይፇሇጋሌ፡፡ ስሇዙህ ይህ
ጥያቄ ሇባሇይዝታው ሲቀርብ በሶስት ዓይነት ሁኔታ ሉቀርብ ይችሊሌ፡፡ በመሆኑም
በዙህ ክፌሌ ጥያቄ 1 የማሣው የይዝታ ዓይነት ሲጠየቅ ባሇይዝታው የመሇሱት
መሌስ የግላ ነው ከሆነና ኮዴ 1 ከተሞሊ በጥያቄ 1.1 ሇ2013 ዓ.ም መኸር ወቅት
ማሣውን ከላሊ ሰው ተከራይተውት ቢሆን ኖሮ ምን ያህሌ ሉያስከፌሌዎት ይችሌ
ነበር ተብል ተጠይቆ ባሇይዝታው የሚሰጡትን መሌስ በዙህ ጥያቄ ትይዩ በተሰጠው
ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በላሊ ሁኔታ ዯግሞ ባሇይዝታው በጥያቄ 1 ሇቀረበሊቸው ጥያቄ
ማሣውን የያዜኩት በኪራይ ነው ብሇው ከሆነና ኮዴ 2 ከተሞሊ በጥያቄ 1.1 ሇ2013
መኸር ወቅት ሇኪራይ የከፇለት የገን዗ብ መጠን ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ
የሚሰጡት መሌስ በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ እንዱሁም
ባሇይዝታው በጥያቄ 1 ማሣውን በመጋዝ ነው የያዜኩት ብሇው መሌሰው ከሆነና ኮዴ
3 ከተሞሊ ሇባሇይዝታው ያካፇለትን/የሚያካፌለትን የምርት መጠን ዴርሻ በወቅቱ
ዋጋ ተገምቶ በገን዗ብ በዙህ ጥያቄ ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
ማስታወሻ፤-

ባሇይዝታው በዓምዴ 17 ያስመ዗ገበው ማሣ/መሬት ሇረዥም ጊዛ ተከራይቶት ከሆነ

ጠቅሊሊ ሇተከራየበት አመት የከፇሇው የኪራይ ዋጋ ሳይሆን ከጠቅሊሊው የኪራይ
ወጪ ሇዙህ መኸር ወቀት ምን ያህሌ እንዯሚሆን አስገምቶ መሙሊት ተገቢ ነው፡፡

በመጋዝ/በእኩሌ አራሽነት የተያ዗ ከሆነና ሇያ዗ው ቦታ በአይነት የሚከፌሌ ከሆነ ወዯ

ብር ተቀይሮ መሞሊት አሇበት፡፡

ጥያቄ 2፡ ይህ ማሣ በኤክስቴንሽን ፕሮግራም ታቅፎሌ (አዎ = 1 የሇም = 2) ፡-

በዓምዴ 17 የተመ዗ገበው ማሣ (በሰብሌ የተያ዗ ከሆነ ብቻ) በኤክስቴንሽን ፕሮግራም

መታቀፌ
አሇመታቀፈ ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ አዎ ታቅፎሌ ከሆነ ኮዴ «1» የሇም ከሆነ
ዯግሞ
ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

48
ጥያቄ 3፡ በዙህ ማሣ ሊይ መስኖ ተጠቅመዋሌ? (አዎን = 1 የሇም = 2)፡-

በዓምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ (በሰብሌ የተያ዗ ከሆነ ብቻ) መስኖ መጠቀም

አሇመጠቀማቸው ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ አዎን ተጠቅሜሇሁ ከሆነ ኮዴ «1»
የሇም
አሌተጠቀምኩም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡
መስኖ ካሌተጠቀሙ ወዯ ጥያቄ 4 ይታሇፌ፡፡

ጥያቄ 3.1፡ መስኖ ከተጠቀሙ ውሃው የተገኘው ከየት ነው?፡-

ባሇይዝታው በዓምዴ 17 ሇተመ዗ገበው በሰብሌ የተያ዗ ማሣ የመስኖ ውሃ/዗ዳ

ተጠቅመው ከሆነ (በጥያቄ 03 ኮዴ «1» ከተሞሊ) ሇመስኖ የተጠቀመበትን ውሃ
ከየት እንዲገኙ በመጠየቅ መሌሱ ከወንዜ ከሆነ ኮዴ «1»፣ ከሃይቅ ከሆነ ኮዴ «2»፣
ከኩሬ ከሆነ ኮዴ «3»፣ ከታቆረ ውሃ ከሆነ ኮዴ «4»፣ ከከርሠ ምዴር/ከጉዴጓ ከሆነ
ኮዴ «5»፤ ከግዴብ ከሆነ ኮዴ «6»፣ ከሊይ ከተጠቀሱት ውጭ ከላሊ ከሆነ ዯግሞ
ዓይነቱ ተገሌጾ ኮዴ «7» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 3.2፡- ባሇይዝታው ባስመ዗ገቡት በሰብሌ የተያ዗ ማሣ የመስኖ ውሃ/዗ዳ ተጠቅመው

ከሆነ፡

በጥያቄ 03 ኮዴ «1» ከተሞሊ የመስኖ ውሃውን የሚጠቀሙት/የተጠቀሙት በምን ሁኔታ

እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ የሚመሌሱት መሌስ ሠብለን ሙለ በሙለ በመስኖ ውሀብቻ
ሇማሌማት ከሆነ ኮዴ «1»፣ከመዯበኛው ዜናብ በተጨማሪነት ነው ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2»፣
በመጠይቁ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 4፡ ማሣው በምርት ዗መኑ ስንት ጊዛ ታረሠ ? ፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 የተመ዗ገበውን በሰብሌ የተያ዗ ማሣ በምርት ዗መኑ

በ዗ንዴሮው መኸር ወቅት ሇምን ያህሌ ጊዛ አርሰውት እንዯነበረ ተጠቀው መሌሱ
ሳይታረስ በቀጥታ ሰብለ ተተክልበታሌ/ተ዗ርቶበታሌ ከሆነ ኮዴ «1»፤ አንዴ ጊዛ
ብቻ ታርሶ ነበር ከሆነ ኮዴ «2»፤ ሁሇት ጊዛ ተርሷሌ ከሆነ ኮዴ «3»፣ ሦስት ጊዛና
ከዚም በሊይ ተርሷሌ ከሆነ ኮዴ «4» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ
የሚሞሊ ሲሆን ማሳው በምርት ዗መኑ ያሌታረሰ ከሆነና ሇላሊ አገሌግልት የዋሇ
(ሇምሣላ ግጦሸ፤ ዯን ወይም እዲሬ) ከሆነ ምንም አሌታረሰም/የማይታረስ መሆኑን

49
 በመገን዗ብ ኮዴ «5» ተሞሌቶ የሚታሇፌ ይሆናሌ፡፡ በዙህ ጥያቄ ሇቤት፣ ሇበረትና
አውዴማ በባድ ቦታው ሰረዜ ተሞሌቶ ይታሇፊሌ፡፡

ጥያቄ 4.1፡- የማሣው አቀማመጥ፡-

ይህ ዓምዴ የማሣው አቀማመጥ ሁኔታ ምን እንዯሚመስሌ መረጃ ሠብሣቢው

ማሣውን በማየትና በማገና዗ብ የማሣውን አቀማመጥ ሁኔታ የሚመ዗ግብበት ነው፡፡
በዙሁ መሰረት የማሣው አቀማመጥ ሜዲማ ከሆነ ኮዴ «1»፣ መሇስተኛ ተዲፊት
ከሆነ ኮዴ «2» ተዲፊት ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3» በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 5፡- ሇዙህ ማሣ የአፇር መሸርሸርን ይከሊከሊለ/ተከሊክሇዋሌ (አዎን = 1 የሇም = 2)፡-

ባሇይዝታው በዓምዴ 17 ሇተመ዗ገበው ማሣ የአፇር መሸርሸርን የመከሊከሌ ሥራ

መሥራት አሇመስራታቸው ተጠይቀው መሌሱ አዎን የመከሊከሌ ሥራ ሰርቻሇሁ
ከሆነ ኮዴ «1»፣ የሇም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት
ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ባሇይዝታው የአፇር መሸርሸርን የመከሊከሌ ሥራ በማሣው ሊይ
ያሌሠሩ ከሆነ ወዯ ጥያቄ 6 ይታሇፌ፡፡

ማስታወሻ፡-

የአፇር መሸርሸርን የመከሊከሌ ሥራው በማሣው ሊይ የተሠራው በዙህ ምርት ዗መን

ባይሆንም ከዙህ ምርት ዗መን በፉት ተከናውኖ እስከዙህ ሰብሌ ዗መን ዴረስ
እያገሇገሇ የሚገኝ ከሆነ (ሇምሳላ እንዯ እርከንና ክትር ያለ ሥራዎች) ሌምደን
ከግንዚቤ ውስጥ በማስገባት የአፇር መሸርሸርን እንዯሚከሊከለ ይቆጠራሌ፡፡ ይህ
ጥያቄ ሇቤት፣ ሇበረት፣ ሇአውዴማ፣ ሇጎተራ አይጠየቅም፡፡ ነገር ግን ሇዯን፣ ሇግጦሽ፣
ሇዕዲሪ መሬት እና ሇበሌግ ሇተ዗ጋጁ ማሳዎች የሚጠየቅ መሆኑን መገን዗ብ
የስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 5.1፡ የአፇር መሸርሸርን የሚከሊከለ ከሆነ በአብዚኛው የሚጠቀሙበት ዗ዳ፡-

ባሇይዝታው የአፇር መሸርሸርን የሚከሊከለ ከሆነና በጥያቄ 5 ኮዴ «1» ከተሞሊ የአፇር

መሸርሸርን ሇመከሊከሌ በአብዚኛው የሚጠቀሙበት/ የተጠቀሙበት ዗ዳ ምን ዓይነት
እንዯሆነ በመጠየቅ መሌሱ እርከን ሥራ ከሆነ ኮዴ «1»፣ ክትር ከሆነ ኮዴ «2»፣ ዚፌ ተከሊ
ከሆነ ኮዴ «3»፣ አግዴመት እርሻ ከሆነ ኮዴ «4»፣ ከብቶችን እያ዗ዋወሩ በማስጋጥ

50
 የሚከሊከለ ከሆነ ኮዴ «5»፤ በማሣው ውሥጥ ከብቶች እንዯይግጡ በመከሌከሌ የሚከሊከለ
ከሆነ ኮዴ «6»፤ ሣር በመትከሌ ከሆነ ኮዴ «7»፣ ከሊይ ከተ዗ረ዗ሩት ውጭ ላሊ ከሆነ
ዓይነቱን በመግሇጽ ኮዴ «8» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 6፡ የማሣውን የአፇር ሇምነት ሇመጠበቅ/ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎችን ይጠቀማለ?

ባሇይዝታው በዓምዴ 17 ሇተመ዗ገበው ማሣ የያ዗ውን የአፇር ሇምነት ጠብቆ ሇማቆየት

ወይም የበሇጠም ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎችን መጠቀም ወይም አሇመጠቀማቸውን
በመጠየቅ መሌሱ አዎን እጠቀማሇሁ ከሆነ ኮዴ «1»፣ የሇም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2»
በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ የሇም ከመሇሡ ወዯ ጥያቄ 7 ይታሇፌ፡፡

ማስታወሻ፡-

የአፇሩን ሇምነት ሇመጠበቅ/ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎችን በመጠቀም በማሣው ሊይ

የሰሩት ስራ በዙህ ምርት ዗መን ባይሆንም ከዙህ ምርት ዗መን በፉት ተከናውኖ እስከዙህ
ሰብሌ ዗መን ዴረስ እያገሇገሇ የሚገኝ ከሆነ ሌምደን ከግንዚቤ ውስጥ በማስገባት የአፇሩን
ሇምነት ሇመጠበቅ/ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎችን እንዯሚጠቀሙ ይቆጠራሌ፡፡ ይህ ጥያቄ
ሇቤት፣ ሇበረት፣ ሇአውዴማ፣ ሇጎተራ አይጠየቅም፡፡ ነገር ግን ሇዯን፣ ሇግጦሽ፣ ሇዕዲሪ
መሬት እና ሇበሌግ ሇተ዗ጋጁ ማሳዎች የሚጠየቅ መሆኑን መገን዗ብ የስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 6.1፡ የማሣውን አፇር ሇምነት ሇመጠበቅ/ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎች ከተጠቀሙ

በአብዚኛው የሚጠቀሙበት/ የተጠቀሙበት ዗ዳ ምንዴን ነው?

ባሇይዝታው የማሣውን አፇር ሇምነት ሇመጠበቅ/ሇማሻሻሌ የሚያስችለ ዗ዳዎችን የተጠቀሙ

ከሆነና በጥያቄ 6 ኮዴ «1» ከተሞሊ የአፇሩን ሇምነት ጠብቆ ሇማቆየትና የበሇጠም ሇማሻሻሌ
በአብዚኛው የሚጠቀሙበት/ የተጠቀሙበት ዗ዳ ምን ዓይነት እንዯሆነ በመጠየቅ መሌሱ
በቋሚ ሰብልች መካከሌ ጊዛያዊ ሰብልችን በመስመር በመዜራት/መትከሌ ከሆነ ኮዴ «1» ፤
አፇሩን በቅጠሊ ቅጠልችና በሰብሌ ተረፇ ምርቶች ሸፌኖ በማቆየት ከሆነ ኮዴ «2»፣
የተፇጥሮ ማዲበሪያ በመጠቀም ከሆነ ኮዴ «3»፣ የኬሚካሌ ማዲበሪያዎችን በአግባቡ
በመጠቀም ከሆነ ኮዴ «4»፣ ሌቅ ግጦችን በማስወገዴ ከሆነ ኮዴ «5»፣ የተሇያዩ የሰብሌ
አይነቶችን በአንዴ ማሣ ሊይ በመዜራት ከሆነ ኮዴ «6»፣ ሰብልችን ከጥራጥሬ ሰብልች ጋር
በማፇራረቅ መዜራት ከሆነ ኮዴ «7»፣ ከሊይ ከተ዗ረ዗ሩት ውጭ ላሊ ከሆነ ዓይነቱን
በመግሇጽ ኮዴ «8» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ የሚሞሊ ይሆናሌ፡፡

ጥያቄ 7፡ በማሣው ሊይ ያሇው ሰብሌ የአ዗ራር ዓይነት፡-

51
 በዓምዴ 17 የተመ዗ገበው ማሣ (በጊዛያዊ ሰብሌ የተሸፇነ ከሆነ ብቻ) ሊይ የሚገኘው ሰብሌ
በምን ዓይነት ሁኔታ/዗ዳ እንዯተ዗ራ በመጠየቅ መሌሱ በብተና የተ዗ራ ነው ከሆነ ኮዴ
«1»፣ በመስመር የተ዗ራ ነው ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 8፡ በማሣው ሊይ ያለ ሰብልች የያዘት የማሣ ሽፊን በመቶኛ፡-

ማሳው በዴብሌቅ ሰብልች የተያ዗ ከሆነ እያንዲንደ የሰብሌ ዓይነት ከጠቅሊሊ የማሣው ስፊት
የያ዗ውን የማሣ ዴርሻ/ሽፊን በመቶኛ ምን ያህሌ እንዯሆነ ከባሇይዝታው በመጠየቅ መሌሱ
በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17 በየሰብልቹ ግርጌ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዴብሌቅ
ያለት ሰብልች ከ3 በሊይ ከሆኑ በማሣ ሽፊን ዴርሻቸው ከ1ኛ-3ኛ ያለትን ሰብልች ብቻ
በመውሰዴ የማሣ ሽፊናቸውን በመቶኛ በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ይሞሊሌ፡፡ ይህ ሲሆን ግን
የቀሪዎቹ ሰብልች ዴርሻ ሇሶስቱ ዋና ዋና ሰብልች እንዯያዘት የመሬት ሽፊን ዴርሻ
ይከፊፇሊሌ፡፡ አጠቃሊይ የማሣ ሽፊን ዴምሩም መቶ መሆኑን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ ሇበሇጠ
ግንዚቤ ቀጥል የተሰጠውን ምሳላ መመሌከት ጠቃሚ ይሆናሌ፡፡

ማሣላ፡-

አንዴ በበቆል፣ በማሽሊ፣ በአዯንጓሬ እና ባቄሊ ዴብሌቅ በተያ዗ ማሣ ሊይ ሰብልቹ

የያዘት የማሣ/የመሬት ሽፊን በመቶኛ ከባሇይዝታው ተጠይቆ የተገኘው መሌስ ከዙህ
በታ‹ እንዯተገሇጸው ነው እንበሌ፡-

o በቆል (30 ከ100)፣ ማሽሊ (35 ከ100)፣ አዯንጓሬ (20 ከ100)፣ ባቄሊ (15
ከ100)፡፡

በዙህ ምሣላ መሠረት በዓምዴ 17 የሚመ዗ገቡት ሦስቱ የሰብሌ ዓይነቶች/ስሞች

በቆል፣ ማሽሊ እና አዯንጓሬ ብቻ ይሆናለ ማሇት ነው፡፡ የማሣ ሽፊንን (ወይም ጥያቄ
08ን) በተመሇከተ የቀሪውን ሰብሌ (የባቄሊን) የማሣ ሽፊን ሇተመ዗ገቡት ሇ3ቱ
ሰብልች እንዯየማሣ ሽፊን ዯረጃቸው በማካፇሌና በእያንዲንደ ሰብሌ የማሣ ሽፊን ሊይ
በመዯመር የሚገኘው ውጤት በጥያቄው ትይዩ በተሰጡት ሦስት ክፌት ቦታዎች
ይመ዗ገባሌ፡፡ አሰራሩም እንዯሚከተሇው ይሆናሌ፡-

o 1ኛ. ሇበቆል፡ 30 + (15 x 30)/(30+35+20) = 30 + 450/85 = 30 +

5.29 = 35.29
o 2ኛ. ሇማሽሊ፡ 35 + (15 x 35)/(30+35+20) = 35 + 525/85 = 35 +
6.18 = 41.18
52
 o 3ኛ. ሇአዯንጓሬ፡ 20 + (15 x 20)/(30+35+20) = 20 + 300/85 = 20 +
3.53 = 23.53

ወይም ዯግሞ የ3ኛውን ሰብሌ (ባቄሊን) በመተውና የ3ቱን ሰብልች (የበቆል፣

ማሽሊና አዯንጓሬን) ዴርሻ እንዯ ሙለ 100% በመውሰዴ፡

o 1ኛ. ሇበቆል፡ 30/(30+35+20) × 100 = 30/85 × 100 = 35.29

o 2ኛ. ሇማሽሊ፡ 35/(30+35+20) × 100 = 35/85 × 100 = 41.18
o 3ኛ. ሇአዯንጓሬ፡ 20/(30+35+20) × 100 = 20/85 × 100 = 23.53
ይሆናሌ፡፡

በዙህ ስላት መሠረት በጥያቄ 08 የሚሞሊው የማሣ ሽፊን/ዴርሻ በመቶኛ (ከነጥብ

በኋሊ ያለትን ቁጥሮች በማጠጋጋት)፡- ሇበቆል፡ 35፣ ሇማሽሊ፡ 41 እንዱሁም
ሇአዯንጓሬ፡ 24 ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ የነዙህ ቁጥሮች ጠቅሊሊ ዴምርም 35 + 41 +
24 = 100 መሆኑን ማየት ይቻሊሌ፡፡

ጥያቄ 9፡ የቋሚ ሰብሌ እግሮች ብዚት (ይህ ጥያቄ ጫት፣ ሸንኮራ አገዲንና አናናስን
አይመሇከትም)፡-

ማሳው በቋሚ ሰብሌ/በቋሚና ጊዛያዊ ዴብሌቅ ወይም በቋሚና ቋሚ ዴብሌቅ የተያ዗

ከሆነ ብቻ በማሣው ሊይ ያለ ጠቅሊሊ የቋሚ ሰብሌ እግሮች ብዚት ተቆጥሮ/ተጠይቆ
የሚገኘው ብዚት በሰብሌ ዓይነት በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 10፡ ፌሬ/ምርት ሇመስጠት የዯረሱ ቋሚ ሰብሌ እግሮች ብዚት፡-

(ጫት፣ሸንኮራ አገዲንና አናናስን አይመሇከትም)

ብዚታቸው በጥያቄ 09 ከተመ዗ገቡት የቋሚ ሰብሌ እግሮች መካከሌ ባሇይዝታው

በምርት ዗መኑ ፌሬ ወይም ምርት ሲሰጡ የነበሩና ያሌመከኑ ወይም ዯግሞ ከዙህ
በፉት ምርት ባይሰጡም በዙህ የምርት ዗መን ምርት ሉሰጡ ይችሊለ የሚሎቸውን
እግሮች ብዚት በመቁጠር/በመጠየቅ የሚገኘውን ብዚት በጥያቄው ትይዩ በዓምዴ 17
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙህ ጥያቄ የሚሞሊው ቁጥር በጥያቄ 09 ከተሞሊው
ቁጥር ሉበሌጥ እንዯማይችሌ መገን዗ብም ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 11፡ ፌሬ /ምርት የሚሰጡ ቋሚ ሰብሌ እግሮች የያዘት የማሳ ሽፊን ዴርሻ በመቶኛ፡-

53
 ባሇይዝታው በጥናቱ ዓመት ፌሬ/ምርት ሇመስጠት ዯርሰዋሌ የሚሊቸው የቋሚ ሰብሌ
እግሮች ከማሳው አጠቃሊይ ስፊት የያዘት የመሬት ሽፊን በመቶኛ ምን ያህሌ
እንዯሆነ ከባሇይዝታው በመጠየቅ የተገኘው መሌስ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
ይህ ጥያቄ ጫት፣ ሸንኮራ አገዲና አናናስን እንዯሚመሇከት ማስተዋሌ ተገቢ ነው፡፡

ምሣላ፡-

አንዴ በበቆልና ማንጎ ዴብሌቅ በተያ዗ ማሣ ሊይ እያንዲንዲቸው የሰብሌ ዓይነት

የያዘት የማሣ/ የመሬት ሽፊን በመቶኛ፣ እንዱሁም በማሣው ሊይ ያለ ጠቅሊሊ
የማንጎ እግሮች ብዚት እንዯሚከተሇው ነው እንበሌ፡

o ጠቅሊሊ የማንጎ እግር ብዚት 12፣ ምርት ሇመስጠት የዯረሱና በምርት ዗መኑ
ምርት የሰጡ/የሚሰጡ የማንጎ እግሮች ብዚት ዯግሞ 6 ነው እንበሌ፡፡
በተጨማሪም ከጠቅሊሊ የማሣው ስፊት በቆል የያ዗ው የመሬት ሽፊን 45%፣
ከጠቅሊሊ የማሣው ስፊት ጠቅሊሊ የማንጎ እግሮች የያዘት የመሬት ሽፊን 55% ፣
እንዱሁም ከጠቅሊሊ የማሣው ስፊት ምርት ሇመስጠት የዯረሱና በምርት ዗መኑ
ምርት የሚሰጡ የማንጎ እግሮች የያዘት የመሬት ሽፊን 35% ነው እንበሌ፡

በዙህ ምሣላ መሠረት በጥያቄ 08 የሚሞለት ቁጥሮች፡ ሇበቆል 45% ሲሆን

ሇማንጎ ዯግሞ 55% ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ በተጨማሪም በጥያቄ 09 የሚሞሊው
ቁጥር 12፣ በጥያቄ 10 የሚሞሊው ቁጥር 6 እንዱሁም በጥያቄ 11 የሚሞሊው
ቁጥር 35% ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ሇበሇጠ ግንዚቤ ቀጥል የቀረበውን ሥዕሊዊ
ምሣላ ይመሌከቱ፡፡ በስዕለ እንዯተገሇጸው የ3ቱ ቁጥሮች ዴምር 45 + 35 + 20 =
100 መሆኑን ማየትም ይቻሊሌ፡፡

54
ጥያቄ 12፡ በምርት ዗መኑ የተፊቁ/የሚፊቁ የእንሰት እግሮች ብዚት፡-

ባሇይዝታው ካስመ዗ገባቸው ማሣዎች ውስጥ ቢያንስ በአንደ ማሣ ሊይ የእንሰት

ሰብሌ ካሇውና በጥያቄ 10 ፌሬ/ ምርት ሇመስጠት የዯረሱ የእንሰት እግሮች ብል
ያስመ዗ገባቸው ካለ ከነዙህ መካከሌ በጥናቱ ዓመት የተፊቁ ወይም ባሇይዝታው
በጥናቱ ዓመት ሉፌቋቸው ያሰቧቸው እግሮች ብዚት ስንት እንዯሆኑ ከባሇይዝታው
በመጠየቅ/ በመቁጠር የሚገኘው ብዚት በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ
ይሞሊሌ፡፡ ባሇይዝታው ባስመ዗ገባቸው ማሣዎች ምንም የእንሰት ተክሌ ከላሇው ይህ
ጥያቄ በ዗ረዜ ይታሇፊሌ፡፡

ጥያቄ 13፡ የ዗ር/የችግኝ ዓይነት (ምርጥ ዗ር = 1 ምርጥ ዗ር ያሌሆነ = 2)፡-

በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ ያሇው ሰብሌ በተ዗ራበት/ በተተከሇበት ወቅት

የተ዗ራው/ የተተከሇው የ዗ር /የችግኝ ዓይነት ምን ዓይነት እንዯነበረ ከባሇይዝታው
ተጠይቆ የተገኘው መሌስ ምርጥ ዗ር ከሆነ ኮዴ «1»፣ ምርጥ ዗ር ያሌሆነ ከሆነ
ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ሇቋሚ ሰብልች
ምርጥ ዗ር ማሇት የተሻሻለ ችግኞችን ማሇት እንዯሆነ ማስታወስ ይገባሌ.፡፡
እንዱሁም ሇቋሚ ሰብልች የ዗ር ወይም የችግኝ ዓይነት ሲጠየቅ ሰብለ በመጀመሪያ
ሲ዗ራ ወይም ሲተከሌ የነበረውን የ዗ር ዓይነት መሆኑን ማስታወስ ይገባሌ፡፡ ሇዙህ
ጥያቄ የተሰጠው መሌስ ምርጥ ዗ር ያሌሆነ ከሆነ ወይም ኮዴ «2» ከተሞሊ ወዯ
ጥያቄ 16 ይታሇፌ፡፡ ሇቋሚ ሰብሌ ይህ ጥያቄ ከተሞሊ በኋሊ ወዯ ጥያቄ 17
ይታሇፌ፡፡

ጥያቄ 13.1፡- በጥያቄ 13 ምርጥ ዗ር ወይም ኮዴ «1» ከተሞሊ ምርጥ ዗ሩን እንዳት
አገኙት?
55
 ባሇይዝታው በጥያቄ 13 የመሇሱት መሌስ ምርጥ ዗ር ነው ከሆነ ምርጥ ዗ሩን በምን
አይነት ሁኔታ እንዲገኙት (አዱስ ምርጥ ዗ር፣ ከባሇፇው ምርት ዗መን የተረፇ
ወይም ዯግሞ ከዙህ ቀዯም ከተ዗ራ ምርጥ ዗ር ከተሰበሰበ ምርት) በመጠየቅ
ባሇይዝታው የተጠቀሙት ምርጥ ዗ር ሇ዗ንዴሮ ምርት ዗መን አዱስ ምርጥ ዗ር
መሆኑን ከገሇጹ ኮዴ «1»፣ ከባሇፇው አመት የተረፇ ምርጥ ዗ር ከሆነ ኮዴ «2»፣
ከባሇፇው ዓመት ምርት የተሠበሠበ ምርጥ ዗ር ነው የተጠቀምኩት ብሇው ከመሇሱ
ዯግሞ ኮዴ «3»፣ በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙህ ጥያቄ
የተሞሊው ኮዴ «2»፣ ወይም ኮዴ «3» ከሆነ ወዯ ጥያቄ 16 ይታሇፌ፡፡ ይህ ጥያቄ
የሚመሇከተው ጊዛያዊ ሰብልችን ብቻ ነው፡፡

ጥያቄ 13.2፡- ምርጥ ዗ሩን ከየት አገኙት፡-

ባሇይዝታው በማሣው ሊይ የተጠቀሙት አዱስ ምርጥ ዗ር ከሆነ ወይም በጥያቄ

13.1 ኮዴ «1» ከተሞሊ ምርጥ ዗ሩን/ ችግኙን ከየት አግኝተው እንዯ዗ሩት ወይም
እንዯተከለት በመጠየቅ የባሇይዝታው መሌስ ምርጥ ዗ሩን ያገኘሁት ከገበሬዎች
ህብረት ስራ ማህበር ነው ከሆነ ኮዴ «1»፣ ከገበሬዎች ዩኒየን ነው ከሆነ ኮዴ «2»፣
ከምርጥ ዗ር አከፊፊይ/ኤጀንት ነው ከሆነ ኮዴ «3»፣ ከሁሇገብ የግብርና ግብዓት
አቅራቢዎች ነው ከሆነ ኮዴ «4»፣ ከላሊ ገበሬ ከሆነ ኮዴ «5»፣ ከአከባቢው ገበያ
ከሆነ ኮዴ «6»፣ ከሊይ ከተጠቀሡት ውጭ ከላሊ ምንጭ ያገኙ ከሆነ ዯግሞ
ምንጩን በመግሇጽ ኮዴ «7» በክፌት ቦታው ይሞሊሌ፡፡ ይህ ጥያቄ የሚመሇከተው
ጊዛያዊ ሰብልችን ብቻ ነው፡፡

ጥያቄ 14፡ የተጠቀሙት ምርጥ ዗ር ከሆነ መጠን በኪል ግራም፡-

በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የተ዗ራው የ዗ር ዓይነት ምርጥ ዗ር ከሆነና

በጥያቄ 13 እና በጥያቄ 13.1 ኮዴ «1» ከተሞሊ ጥቅም ሊይ የዋሇው አዱስ የምርጥ
዗ር መጠን ምን ያህሌ እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ ወይም ዯግሞ ተመዜኖ
ክብዯቱ በኪል ግራም በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ጥያቄው
የብርዕና አገዲ፣ ጥራጥሬና ቅባት ሰብልችን ብቻ ይመሇከታሌ፡፡

ጥያቄ 15፡ የተጠቀሙት ምርጥ ዗ር ከሆነ ዋጋ፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የ዗ሩትና በጥያቄ 14 ያስመ዗ገቡት

የ዗ር

56
 መጠን ዋጋ በብር ምን ያህሌ እንዯነበረ ከባሇይዝታው ተጠይቆ የሚገኘው መሌስ
በጥያቄው
ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ጥያቄው የሚመሇከተው የብርዕና አገዲ፣
ጥራጥሬና
ቅባት ሰብልችን ብቻ ነው፡፡

ጥያቄ 16፡ የተጠቀሙት ምርጥ ዗ር ካሌሆነ/ ምርጥ ዗ር ሆኖ ሇ዗ንዴሮው ምርት የተ዗ጋጀ

አዱስ ምርጥ ዗ር ካሌሆነ መጠን በኪ.ግራም፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የ዗ሩት የ዗ር ዓይነት ምርጥ ዗ር

ካሌሆነና በጥያቄ 13 ኮዴ «2» ወይም ዯግሞ በጥያቄ 13 «1» ተሞሌቶ በጥያቄ
13.1 ኮዴ «2» ወይም ኮዴ «3» ከተሞሊ ጥቅም ሊይ የዋሇው ምርጥ ዗ር ያሌሆነ
ወይም ምርጥ ዗ር ሆኖ ሇ዗ንዴሮው ምርት የተ዗ጋጀ አዱስ ምርጥ ዗ር ያሌሆነ
የ዗ር መጠን ከባሇይዝታው በመጠየቅ ወይም ዯግሞ በመመ዗ን በኪል ግራም
በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ጥያቄው የሚመሇከተው የብርዕና
አገዲ፣ ጥራጥሬና ቅባት ሰብልችን ብቻ ነው፡፡

ማስታወሻ፡-

የ዗ር መጠንን በተመሇከተ ቀዴሞ ሰብሌ ተመርቶበት በዴጋሜ ላሊ ዗ር መዜራት

ሳያስፇሌግ ሇቀጣይ ዓመት/ወቅት ምርት የሚሰጥ/የሰጠ ማሣ በሚያጋጥምበት ወቅት
ማሣው ማናኛውም ዜርዜር መረጃ ከተሰበሰበሇት በኋሊ የ዗ር መጠኑን በተመሇከተ
ቀዴሞ ዗ሩ ሲ዗ራ ምን ያህሌ እንዯነበረ/ እንዯሚሆን ከባሇይዝታው በመጠየቅና
በማስገመት መጠኑ በተገቢው ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 16.1፡ የተጠቀሙት ምርጥ ዗ር ካሌሆነ ጥቅም ሊይ የዋሇው ዗ር ዋጋ (በብር)፡

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የ዗ሩት የ዗ር ዓይነት ምርጥ ዗ር

ካሌሆነና በጥያቄ 13 ኮዴ «2» ወይም ዯግሞ በጥያቄ 13 «1» ተሞሌቶ በጥያቄ
13.1 ኮዴ «2» ወይም ኮዴ «3» ከተሞሊ ጥቅም ሊይ የዋሇው ምርጥ ዗ር ያሌሆነ
ወይም ምርጥ ዗ር ሆኖ ሇ዗ንዴሮው ምርት ዗መን የተ዗ጋጀ አዱስ ምርጥ ዗ር
ያሌሆነ ከሆነ ጥቅም ሊይ የዋሇውን የ዗ር ዋጋ (዗ሩ የተገዚ ከነበረ የተገዚበትን ዋጋ፣
በነጻ የተገኘ ከሆነ ወይም ዯግሞ ከራስ ምርት የተጠቀሙት ከሆነ ዯግሞ በወቅቱ
የአካባቢው ዋጋ በገን዗ብ ተገምቶ) በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
ጥያቄው የሚመሇከተው የብርዕና አገዲ፣ ጥራጥሬና ቅባት ሰብልችን ብቻ ነው፡፡

ጥያቄ 17፡ የሰብሌ ብሌሽት ዯርሷሌ (በሰብሌ ዯረጃ)? (አዎ = 1 የሇም = 2)፡-

57
 እያንዲንደን የሰብሌ ዓይነት አስመሌክቶ የሰብሌ ብሌሽት መዴረስ አሇመዴረሱ
ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ አዎ የሰብሌ ብሌሽት ዯርሷሌ ከሆነ ኮዴ «1»፣ የሇም
አሌዯረሰም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው
ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ሇዴብሌቅ ሰብልች ጥያቄው በየሰብሌ ዓይነቱ በተናጠሌ
እየተጠየቀ የሚገኘውም መሌስ በተናጠሌ መሞሊት እንዲሇበት መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡:

ጥያቄ 18፡ የሰብሌ ብሌሽት ዯርሶ ከሆነ ሇብሌሽቱ አንዴ ዋና ምክንያት፡-

የሰብሌ ብሌሽት ዯርሷሌ ተብል በጥያቄ 17 ኮዴ «1» ከተሞሊ ሇሰብለ

መበሊሸት/ምርት መቀነስ አንዴ ዋና ምክንያት ምን እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ
የሚገኘው መሌስ በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
የብሌሽት ምክንያትና የኮዴ አማራጭ ከታች በዜርዜር ከተቀመጡ መሌሶች ተወስድ
ይሞሊሌ፡፡ ሇዴብሌቅ ሰብልች ጥያቄው በየሰብለ ዓይነት በተናጠሌ ተጠይቆ
የሚገኘው መሌስም በተናጠሌ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡

ሇሰብሌ ብሌሽት/ሇምርታማነት መቀነስ ምክንያቶች እና ኮድች ዜርዜር

ተ.ቁ የብሌሽት/የምርታማነት መቀነስ ምክንያት ኮዴ
1 ፀረ-አዜርዕት በሽታ……. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 01
2 ውርጭ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02
3 ጎርፌ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03
4 አንበጣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04
5 ፀረ - አዜርዕት ተባይ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
6 የዜናብ እጥረት . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06
7 የዜናብ ብዚት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 07
8 የደር አራዊት . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08
9 ወፌ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 09
10 በረድ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
11 አረም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
12 የ዗ር ዕጥረት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
13 የእርሻ መሬት ሇምነት መቀነስ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
14 በአካባቢው የፀጥታ ሁኔታ አሇመረጋጋት. . . . . . . . . . . . . . . . 14
15 ጥሩ ያሌሆነ ዗ር በመዜራት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
16 ላሊ.... (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

ጥያቄ 19፡ የብሌሽት መጠን በመቶኛ፡-

በጥያቄ 18 በተገሇጸውና በላልችም ምክንያቶች በሰብለ ሊይ ብሌሽት/የምርት መቀነስ

ዯርሶ ከሆነ በማሳው ሊይ በሚገኙት በእያንዲንደ ሰብሌ ሊይ የዯረሰው የጉዲት መጠን
በመቶኛ ምን ያህሌ እንዯሚሆነ ተጠይቆ መሌሱ በጥያቄው ትይዩ በዓምዴ 17
58
 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ሇዴብሌቅ ሰብልች የብሌሽት መጠን በመቶኛ
የሚሞሊው በተናጠሌ (በየሰብሌ ዓይነቶቹ) መሆኑን መገን዗ብም አስፇሊጊ ነው፡፡
ሇምሳላ፡ አንዴ በበቆልና አዯንጓሬ ሰብልች ዴብሌቅ ሇተያ዗ ማሣ ጥያቄው በተናጠሌ
ሲቀርብ በበቆልው ሊይ ብሌሽት ዯርሷሌ ቢባሌና የብሌሽቱም መጠን 45 በመቶ
ቢሆንና በአዯንጓሬው ሊይ ግን ምንም ዓይነት ብሌሽት እንዲሌዯረሰ ቢገሇጽ በአምዴ
17 በተሰጡት ክፌት የኮዴ መጻፉያ ቦታዎች ሰብልቹ እንዯተመ዗ገቡበት ቅዯም
ተከተሌ በጥያቄ 17 ትይዩ አዯንጓሬን አስመሌክቶ ኮዴ «2» ከተመሊ በኋሊ ወዯ
ጥያቄ 20 የሚታሇፌ ሲሆን በቆልን በተመሇከተ ግን በጥያቄ 17 ኮዴ «1» ይሞሊና
በጥያቄ 18 ተስማሚው ኮዴ ከተሞሊ በኋሊ በጥያቄ 19 ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
በቆል በተመ዗ገበበት ንዐስ ዓምዴ ስር 45 ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 20፡ ብሌሽቱን ሇመከሊከሌ /ሇጥንቃቄ የተወሰዯ እርምጃ አሇ (አሇ = 1 የሇም = 2)፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ሰብሌ ሊይ የዯረሰውን ብሌሽት ሇማስወገዴ

ወይም ሇመቀነስ ወይም ዯግሞ ብሌሽት ቢዯርስም ባይዯርስም አስቀዴሞ ሇጥንቃቄ
የወሰዯው እርምጃ መኖር አሇመኖሩ ተጠይቆ መሌሱ አዎ አሇ ከሆነ ኮዴ «1» የሇም
ምንም ዓይነት እርምጃ አሌወሰዴኩም ካለ ዯግሞ ኮዴ «2» በጥያቄው ትይዩ
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 21፡ የተወሰዯው እርምጃ ዓይነት (ኬሚካሌ =1 ኬሚካሌ ያሌሆነ = 2ሁሇቱም = 3)፡-

ባሇይዝታው ብሌሽቱን ሇማስወገዴ ወይም ሇመቀነስ ወይም አስቀዴሞ ሇጥንቃቄ

የወሰደት እርምጃ ከነበረና በጥያቄ 20 ኮዴ «1» ከተሞሊ የወሰደት የእርምጃ ዓይነት
ምን ዓይነት እንዯነበረ ተጠይቆ የተሰጠው መሌስ ኬሚካሌ ከሆነ ኮዴ «1»፣
ኬሚካሌ ያሌሆነ/የተፇጥሮ ከሆነ ኮዴ «2»፣ ሁሇቱም ዓይነት ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3»
በጥያቄው ትይዩ በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 22፡ ኬሚካሌ ከተጠቀሙ ዓይነቱ፡-

ባሇይዝታው ብሌሽትን ሇመከሊከሌ/ ሇጥንቃቄ ኬሚካሌ መዴሀኒት ተጠቅመው ከሆነና

በጥያቄ 21 ኮዴ «1» ወይም ኮዴ «3» ከተሞሊ ዓይነቱ ተጠይቆ መሌሱ ፀረ-ተባይ
ከሆነ ኮዴ «1»፣ ፀረ-አረም ከሆነ ኮዴ «2»፣ ፀረ-በሽታ ከሆነ ኮዴ «3»፣ ፀረ-ተባይና

59
 ፀረ-አረም ከሆነ ኮዴ «4»፣ ፀረ-ተባይና ፀረ-በሽታ ከሆነ ኮዴ «5»፣ ፀረ-አረምና ፀረ-
በሽታ ከሆነ ኮዴ «6»፣ ሁለንም ዓይነት ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «7» በጥያቄው ትይዩ
በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 23፡ የተፇጥሮ /የኬሚካሌ ማዲበሪያ ተጠቅመዋሌ (አዎ = 1 የሇም = 2)፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የተፇጥሮ ወይም ኬሚካሌ (ቢያንስ

አንደን) ማዲበሪያ መጠቀም አሇመጠቀማቸው ተጠይቆ መሌሱ አዎ ተጠቅሜያሇሁ
ከሆነ ኮዴ «1»፣ የሇም ምንም ዓይነት ማዲበሪያ አሌተጠቀምኩም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ
«2» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 24፡ ማዲበሪያ ከተጠቀሙ የማዲበሪያው ዓይነቱ፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ ማዲበሪያ ተጠቅመው ከሆነና

በጥያቄ 23 ኮዴ «1» ከተሞሊ ጥቅም ሊይ የዋሇው የማዲበሪያ ዓይነት ምን ዓይነት
እንዯሆነ ተጠይቆ የሚሰጠው መሌስ የተፇጥሮ ከሆነ ኮዴ «1»፣ ኬሚካሌ ከሆነ ኮዴ
«2»፣ ሁሇቱንም ዓይነት ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 25፡ ኬሚካሌ ማዲበሪያ ከተጠቀሙ (በጥያቄ 24 ኮዴ «2» ወይም «3» ከተሞሊ)፡-

ጥያቄ 25.1፡ የኬሚካሌ ማዲበሪያው ዓይነት፡-

ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የኬሚካሌ ማዲበሪያ ተጠቅመው

ከሆነና በጥያቄ 24 ኮዴ «2» ወይም ኮዴ «3» ከተሞሊ የተጠቀሙት ኬሚካሌ
ማዲበሪያ ምን ዓይነት እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ ዩሪያ ብቻ ከሆነ ኮዴ
«1»፣ ዲፕ ብቻ ከሆነ ኮዴ «2»፣ ዩሪያና ዲፕ ከሆነ ኮዴ «3»፣ NPS (ኤንፒኤስ)
ብቻ ከሆነ ኮዴ «4»፣ ዩሪያ እና NPS ከሆነ ኮዴ «5»፣ ቅይጥ ማዲበሪያ የተጠቀሙ
ከሆነ ኮዴ «6»፣ ዩሪያና ቅይጥ ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «7» እንዱሁም ከሊይ ከተጠቀሱት
ውጭ ላሊ ከሆነ ዓይነቱን በመግሇጽ ኮዴ «8» በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 25.2፡ የተጠቀሙት ኬሚካሌ ማዲበሪ መጠን በኪል ግራም፡-

በጥያቄ 25.1 የተጠቀሠውና ባሇይዝታው የተጠቀሙት የኬሚከሌ ማዲበሪያ መጠን

ከባሇይዝታው በመጠየቅ/ በመመ዗ን በጥያቄ 25.1 በተሞሊው የማዲበሪያ ዓይት

60
 መሠረት በየማዲበሪያው አይነት መጠኑ በኪል ግራም በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17
ስር በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ማስታወሽ፡-

ባሇይዝታው የተጠቀሙትን ማዲበሪያ መጠን በኪል ግራም መግሇጽ ካሌቻለ

ማዲበሪያውን ሲገዘ ወይም ጥቅም ሊይ ሲያውለ መጠኑን ሇመሇካት የተጠቀሙበትን
የመሇኪያ ዕቃ (እንዯ ጣሳ፣ ቁና፣ ሳህን፣ . . . ወ዗ተ የመሳሰለትን) በመጠቀም
ባሇይዝታው ማዲበሪያ ካሊቸው የራሳቸውን በመውሰዴ ከላሊቸው ዯግሞ በአካባቢው
ማዲበሪያ ካሊቸው ቤተሰቦች በማፇሊሇግ ይህም ካሌተቻሇ ማዲበሪያ ሉገኝ ከሚችሌበት
ማሇትም ከገበያ፣ ከሌማት ወኪልች፣ ከግብርና ቢሮዎች . . . ወ዗ተ ሇጊዛው
በትውስት በመውሰዴ በመጀመሪያ ባድውን ዕቃ ቀጥል ዯግሞ ማዲበሪያውን አሲዝ
ከመ዗ኑ በኋሊ ከሚገኘው ውጤት ሊይ መጀመሪያ የተገኘውን የዕቃውን ክብዯት
በመቀነስ የሚገኘው ክብዯት በጥቅም ሊይ የዋሇውን ማዲበሪያ መጠን ስሇሚገሌጽ
ውጤቱን በተሰጠው ክፌት ቦታ መሙሊት ያስፇሌጋሌ፡፡ ሇበሇጠ ማብራሪያ
የሚከተሇውን ምሳላ ተመሌከት/ ተመሌከቺ፡-

ምሣላ፡-

ባሇይዝታው አንዴ ሣህን ዩሪያ በጤፌ ማሣቸው ሊይ እንዯተጠቀሙና በኪል ግራም

ምን ያህሌ እንዯሆነ የማያውቁት መሆኑን ቢገሌጹ መረጃ ሰብሳቢው በጥቅም ሊይ
የዋሇውን የዩሪያ መጠን በኪል ግራም በጥያቄ 25.2 ትይዩ ሇዩሪያ ማዲበሪያ በዓምዴ
17 በተሰጠው ባድ ቦታ ማስፇር ስሇሚገባው መጠኑን በኪል ግራም ሇማግኘት
የሚከተሇውን አሰራር መከተሌ ይኖርበታሌ፡-

1. ባሇይዝታው በጥቅም ሊይ ያዋለትን የዩሪያ መጠን የሇኩበትን ሣህን ባድውን

ይመዜናሌ፡፡ በዙህ መሠረት ተሇክቶ የተገኘው የሣህኑ ክብዯት 300 ግራም (0.3
ኪ.ግ) ቢሆን፣

2. በመቀጠሌም ከባሇይዝታው ወይም ከላልች ቤተሰቦች ወይም ዯግሞ ከገበያ፣

ከሌማት ወኪልች . . . ወ዗ተ ያገኘውን ዩሪያ በሣህኑ ውስጥ በማዴረግ መዜኖ
የተገኘው ክብዯት 9.5 ኪል ግራም ሆነ ብንሌ፣

61
 3. በመጨረሻም መረጃ ሰብሳቢው ማዲበሪያው ከነሣህኑ ተመዜኖ ከተገኘው ክብዯት
ሊይ ሣህኑ ባድውን ተመዜኖ የተገኘውን ክብዯት ይቀንሳሌ፡፡ በዙህም መሠረት ከ
9.5 ኪል ግራም ሊይ 300 ግራም (0.3 ኪል ግራም) ሲቀነስ 9.2 ኪል ግራም
(9.5 ኪ.ግ - 0.3 ኪ.ግ = 9.2 ኪል ግራም) ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ይህ መጠን
በጥቅም ሊይ የዋሇውን የዩሪያ መጠን ስሇሚገሌጽ በጥያቄ 25.2 ትይዩ በዓምዴ
17 ሇዩሪያ በተሰጠው ባድ ቦታ ኪል በሚጻፌበት ቦታ 9፣ ግራም በሚጻፌበት
ቦታ ዯግሞ 200 ይሞሊሌ ማሇት ነው፡፡

ማስታወሻ፡-

ነጭ የማዲበሪያ ዓይነት ዩሪያ ሲሆን ቡሊ ወይም ግሬይ ዓይነቱ ዯግሞ ዲፕ

መሆኑንመገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 25.3፡ ጥቅም ሊይ የዋሇው የኬሚካሌ ማዲበሪያ ዋጋ (በብር)፡

በጥያቄ 25.1 የተጠቀሠውና ባሇይዝታው በማሣው ሊይ የተጠቀሙት የኬሚከሌ
ማዲበሪያ ዋጋ በብር ከባሇይዝታው በመጠየቅ በጥያቄ 25.1 በተሞሊው የማዲበሪያ
ዓይት መሠረት በየማዲበሪያው አይነት ተሇይቶ በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17 ስር
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 26፡ የተፇጥሮ ማዲበሪያ ከተጠቀሙ (በጥያቄ 24 ኮዴ «1» ወይም «3» ከተሞሊ)
ዓይነት፡ ባሇይዝታው በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የተፇጥሮ ማዲበሪያ
ተጠቅመው ከሆነና በጥያቄ 24 ኮዴ «1» ከተሞሊ ወይም ሁሇቱንም ዓይነት
ማዲበሪያ ተጠቅመው ከሆነና በጥያቄ 24 ኮዴ «3» ከተሞሊ የተጠቀሙት የተፇጥሮ
ማዲበሪያ ዓይነት ምን እንዯሆነ ተጠይቆ የሚገኘው መሌስ የከብቶች ፌግ ከሆነ ኮዴ
«1»፣ የተሇያየ ብስባሽ ከሆነ ኮዴ «2»፣ ኦርጋ ከሆነ ኮዴ «3»፣ የከብቶች ፌግ እና
የተሇያየ ብስባሽ ከሆነ ኮዴ «4»፣ የከብቶች ፌግ እና ኦርጋ ኮሆነ ኮዴ «5»፣
የተሇያየ ብስባሽ እና ኦርጋ ከሆነ ኮዴ «6»፣ ሁለንም ዓይነት ከሆነ ኮዴ «7»፣
ከነዙህ ውጪ ላሊ ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «8» በጥያቄው ትይዩ ዓምዴ 17 ስር
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 27፡ ማሳው በአሁኑ መኸር ወቅት ስንት ጊዛ ሰብሌ ተመርቶበታሌ/

ይመረትበታሌ?፡-

ባሇይዝታው ባስመ዗ገበው ማሣ በ2012 ዓ.ም መኸር ወቅት ስንት ጊዛ ሰብሌ

እንዲመረተበት/ እንዯሚያመርትበት ተጠይቀው ብዚቱ በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው
62
 ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ምንም እንኳን መረጃው በሚሰበሰብበት ወቅት ማሳው አንዴ ጊዛ
ብቻ የተመረተበት ቢሆንም በዙሁ መኸር ወቅት ሇሁሇተኛ ጊዛ ሰብሌ
እንዯሚመረትበት ባሇይዝታው ካረጋገጡ ሇሁሇተኛ ጊዛ እንዯተመረተበት
/እንዯሚመረትበት መቆጠር ይኖርበታሌ፡፡ ይህ ከሆነ በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ
ቦታ 2 ይሞሊሌ ማሇት ነው፡፡

ጥያቄ 28፡ ማሳው ሁሇት ጊዛ የተመረተበት/ የሚመረትበት ከሆነ የሰብለ ዓይነት

ምንነበር/ምንዴነው?፡-
በአምዴ 17 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ አሁን ከሚገኘው ሰብሌ በተጨማሪ በዙሁ
የመኸር ወቅት ላሊ ሰብሌ አምርተውበት ከነበረ ወይም ዯግሞ አሁን በማሣው ሊይ
ያሇው ሰብሌ ከተነሳ በኋሊ ላሊ ሰብሌ ሉያመርቱበት እየተ዗ጋጁ ከሆነ ቀዴም ብል
በማሣው ሊይ ያመረቱትን ሰብሌ ወይም ዯግሞ ይህ በማሣው ሊይ የሚገኘው ሰብሌ
ከተነሳ በኋሊ በማሣው ሊይ ሉ዗ሩት ያሰቡትን ሰብሌ ከባሇይዝታው በመጠየቅ
የሚሰጡትን መሌስ በዓምዴ 17 ሥር በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ የሰብለም
ኮዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ማሳው ሇሁሇተኛ ጊዛ የተያ዗ው ወይም
የሚያ዗ው በዴብሌቅ ሰብሌ ከሆነ እስከ ሶስት ሰብልች የሚያስመ዗ግብ ባድ ቦታ
የተሰጠ ስሇሆነ በዙሁ መሠረት የሰብልቹን ስም መመዜገብ ይገባሌ፡፡

ጥያቄ 29፡ ማሳው ከአሁን በፉት ምን ነበር?

በአምዴ 17 የተመ዗ገበው ማሣ ከአሁን በፉት በምን ዓይነት ሁኔታ•ሊይ እንዯነበር

ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ እዲሪ ከነበረ ኮዴ «1»፣ በሰብሌ ተይዝ የነበረ
የባሇይዝታው ይዝታ ከነበረ ኮዴ «2»፣ የመንግስት ዯን/ጫካ/ጠፌ መሬት/ረግረግ
ከነበረ «3»፣ የወሌ የሆነ መስክ/ግጦሽ/ጫካ/ጠፌ መሬት/ረግረግ ከነበረ «4»፣ የላሊ
ሠው ይዝታ የነበረ መስክ/ግጦሽ/ጫካ/ጠፌ መሬት/ረግረግ ከነበረ «5»፣ በሰብሌ ተይዝ
የነበረ የላሊ ሰው ይዝታ ከነበረ «6»፣ ከሊይ ከተጠቀሱት ውጪ ላሊ ከሆነ ዯግሞ
ኮዴ «7» በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 30፡ በእርሻ ሥራ ወቅት የተጠቀሙባቸው የእርሻ በሬዎች/ላልች እንስሳቶች ብዚት

በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው በመኸር 2013 ዓ.ም ሇግብርና ሥራው እስከ ዗ር መዜራት
ዴረስ ባሇው ጊዛ የተገሇገሇባቸው በሬዎች ወይም ላልች እንስሳቶች (እንዯ ፇረስ፣
አህያ፣ ግመሌ፣ …. ወ዗ተ) ብዚት (የባሇይዝታው የግለ ቢሆኑም ባይሆኑም)
ከባሇይዝታው ተጠይቆ መሌሱ በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙህ
ጥያቄ በእርሻ ሥራ ወቅት ሲባሌ መሬት ጠረጋን፣ ጉሌጓልን፣ ማሣን ሇ዗ር
የማ዗ጋጀት/የማሇስሇስ ሥራንና ዗ር የመዜራት ወቅትን ያካትታሌ፡፡

63
ጥያቄ 30.1፡ በእርሻ ሥራ ወቅት ሇተጠቀሙባቸው በሬዎች/ላልች እንስሳቶች ምን ያህሌ
ከፇለ?
በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው በእርሻ ሥራ ወቅት (በጥያቄ 30 እንዯተገሇጸው እስከ ዗ር
መዜራት ዴረስ ባሇው ጊዛ ውስጥ) ሇተገሇገሇባቸው በሬዎች / ላልች እንስሳቶች
የከፇለት ጠቅሊሊ ክፌያ ወይም ዯግሞ በሬዎቹ / እንስሳቶቹ የባሇይዝታው የራሳቸው
ከሆኑ በወቅቱ ተከራይተዋቸው ቢሆን ኖሮ ምን ያህሌ ሉያስከፌሊቸው እንዯሚችሌ
ከባሇይዝታው በመጠየቅ የሚገኘው መሌስ በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 31፡ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት የቤተሰብ አባሊት የሰው ሀይሌ አጠቃቀም (ሰው
በቀን)
በዙህ ጥያቄ በማሣ ዜግጅትና ዗ር ወቅት ባሇው ጊዛ ውስጥ በማንኛውም ሠራ
(የማሣ ጠረጋ፣ ጉሌጓል፣ ዗ር መዜራት፣ …….. ወ዗ተ) የቤተሰቡ አባሊት ሇምን
ያህሌ ቀናት ሥራ ሊይ እንዲሳሇፈ በየእዴሜያቸው ተጠይቆ የሚገኘው መሌስ በሰው
ቀን (Person-days) በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ በጾታና በእዴሜ ተሇይቶ
ይሞሊሌ፡፡ በዙህ ጥያቄ ወ = እዴሜው ከ15 ዓመት በሊይ የሆነ ወንዴ፣ ሴ =
እዴሜዋ ከ15 ዓመት በሊይ የሆነች ሴት፣ ሌ = እዴሜው/ዋ ከ15 ዓመት በታች
የሆነ/የሆነች ሌጅ ማሇት ነው፡፡ ሰው ቀን (Person-days) የሚሇውን ጽንሰ ሀሳብ
ሇመረዲት የሚከተሇውን ምሣላ ይመሌከቱ፡፡
ማሣላ፡ በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ፡
 በማሣ ጠረጋ ወቅት 2 ወንድች (እዴሜያቸው ከ15 ዓመት በሊይ የሆኑ) ሇ1
ቀን ሲሰሩ ዋለ፣
 በጉሌጓል ሥራ ወቅት 3 ወንድች (እዴሜያቸው ከ15 ዓመት በሊይ የሆኑ)
ሇ2 ቀናት ሲሰሩ ዋለ፣
 እንዱሁም በላሊ ቀን ዯግሞ ከሊይ ከተጠቀሱት 3 ወንድች ውስጥ አንዯኛው
ሇ1 ቀን የጉሌጓል ሥራውን ሲሰራ ዋሇ፡፡

ከሊይ በተገሇጸው ምሣላ መሠረት በእርሻ ሥራ ወቅት በነበሩት የግብርና ስራዎች

የተሳተፈ እዴሜያቸው ከ15 ዓመት በሊይ የሆኑ ወንድችን በተመሇከተ ከሊይ
በምሣላው በተገሇጸው መሠረት የቀረቡት ብቻ ናቸው ብሇን ብናስብ በጥያቄ 31
ወንድች በሚሇው ዓምዴ ስር በተሰጠው ባድ ቦታ የሚሞሊው የሰው ቀን ብዚት
እንዯሚከተሇው ይሰሊሌ፡፡
 በመጀመሪያ 2 ወንድች ሇ1 ቀን ስሇሰሩ ይህ ወዯ ሰው ቀን ሲሇወጥ፡ (2)(1)
= 2 ሰው ቀን ይሆንሌ፣
 3 ወንድች ዯግሞ ሇ2 ቀናት ስሇሰሩ ይህ ወዯ ሰው ቀን ሲሇወጥ፡ (3)(2) = 6
ሰው ቀን ይሆንሌ፣
 በመጨረሻም 1 ወንዴ ሇ1 ቀን ስሇሰራ ይህ ወዯ ሰው ቀን ሲሇወጥ፡ (1)(1) =
1 ሰው ቀን ይሆንሌ ማሇት ነው፡፡

ስሇዙህ በጥያቄ 31 ወንዴ በሚሇው ስር የሚሞሊው የሰው ቀን ቁጥር የእነዙህ ከሊይ

ተሰሌተው የተቀመጡት ሶስት ቁጥሮች ዴምር ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ይህም ማሇት፡
2 ሰው ቀን + 6 ሰው ቀን + 1 ሰው ቀን = 9 ሰው ቀን ይሆናሌ፡፡ ይህ የተሰጠው

64
 ምሣላ እንዯሚታየው ወንድችን ብቻ የተመሇከተ ሲሆን ሌክ በዙሁ መሠረት
ሴቶችና ሌጆችንም በተመሇከተ በተመሣሣይ ሁኔታ በተናጠሌ እየተጠየቀ መሞሊት
እንዲሇበት መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡
ጥያቄ 31.1፡ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት የቤተሰብ አባሊት የሰው ሀይሌ (ጉሌበት)
አጠቃቀም (በብር)
በዙህ ጥያቄ ከሊይ በጥያቄ 31 ሇተገሇጸው ሥራ በገን዗ብ ይከፇሌ ቢባሌ በአካባቢው
ዋጋ ምን ያህሌ ሉያስከፌሌ እንዯሚችሌ ከባሇይዝታው በመጠየቅ በሚሰጠው መሌስ
መሠረት ጠቅሊሊ ዋጋ በብር በየጾታና እዴሜ ተሇይቶ በተሰጡት ባድ ቦታዎች
ይሞሊሌ፡፡
ጥያቄ 32፡ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት የቅጥር የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) አጠቃቀም (ሰው
በቀን)
በዙህ ጥያቄ በማሣ ዜግጅትና ዗ር ወቅት ባሇው ጊዛ ውስጥ በማንኛውም ሠራ
(የማሣ ጠረጋ፣ ጉሌጓል፣ ዗ር መዜራት፣ …….. ወ዗ተ) ቤተሰቡ የተጠቀመባቸው
ቅጥር ሠራተኞች ሇምን ያህሌ ቀናት ሥራ ሊይ እንዲሳሇፈ በየእዴሜያቸው ተጠይቆ
የሚገኘው መሌስ በሰው ቀን (Person-days) በጥያቄው ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ
በጾታና በእዴሜ ተሇይቶ ይሞሊሌ፡፡ የሰው ቀን (Person-days) ቁጥር ሇማስሊት
ከሊይ ሇጥያቄ 31 የተሰጠውን የአሰራር ዗ዳ በመከተሌ ማስሊት ይቻሊሌ፡፡ ምንም
ዓይነት ቅጥር ካሌነበረ 0 ይሞሊሌ፡፡
ጥያቄ 32.1፡ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት የቅጥር የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) አጠቃቀም
(በብር)
በዙህ ጥያቄ ከሊይ በጥያቄ 32 ተጠይቆ ሇተሞሊው ሥራ በገን዗ብ ምን ያህሌ
እንዯተከፇሇ ከባሇይዝታው በመጠየቅ በሚሰጠው መሌስ መሠረት ጠቅሊሊ ዋጋ በብር
በየጾታና እዴሜ ተሇይቶ በተሰጡት ባድ ቦታዎች ይሞሊሌ፡፡
ጥያቄ 33፡ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር ወቅት ዯቦ/ወንፇሌ/ጂጊ… ወ዗ተ የሰው ሀይሌ (በሰው
በቀን)
በዙህ ጥያቄ በ2013 መኸር ወቅት በተጠቀሰው ማሣ ሊይ በማሳ ዜግጅት እና ዗ር
ጊዛ በዯቦ/ወንፇሌ/ጂጊ… ወ዗ተ መሌክ ተሳትፇው የነበሩ ሰዎች ከነበሩ የተሳተፈበት
ቀን ሌክ በጥያቄ 31 እና 32 በሰው ቀን በጾታና በእዴሜ እየተጠየቀና እየተሰሊ
ይሞሊሌ፡፡ ምንም ዓይነት የዙህን ዓይነት ሥራ ካነበረ 0 ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 33.1፡ በማሳ ዜግጅት ወቅት ዯቦ/ወንፇሌ/ጂጊ.. የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) የተከፇሇ ክፌያ
(በብር) (ሇዯቦ የወጣ ጠቅሊሊ ግምታዊ ወጪ (መጠጥ፣ ምግብ፣ …. ወ዗ተ) ተዯምሮ
ይቀመጥ)

በዙህ ጥያቄ ከሊይ በጥያቄ 33 ሇተገሇጸው በዯቦ የተሰራ ሥራ በቅጥር ቢሰራና

በገን዗ብ ይከፇሌ ቢባሌ በአካባቢው ዋጋ ምን ያህሌ ሉያስከፌሌ እንዯሚችሌ
እንዱሁም ሇነዙህ ሠራተኞች በወቅቱ ሇምግብ፣ መጠጥ እና ላልች ሌዩ ሌዩ የሥራ
ማስጄጃ ወጪዎች ከነበሩም ተዯምሮ ምን ይህሌ እንዯሚሆን ከባሇይዝታው
በመጠየቅ በሚሰጠው መሌስ መሠረት ጠቅሊሊ ዋጋ በብር በየጾታና እዴሜ ተሇይቶ
በተሰጡት ባድ ቦታዎች ይሞሊሌ፡፡

65
ጥያቄ 34፡ በእርሻ ዜግጅት ወቅት ሇማሽነሪ ኪራይ ምን ያህሌ ከፇለ? (በብር) ((የራቸውን
ተጠቅመው ከሆነ ተገምቶ ይሞሊ)

በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው በተጠቀሰው ማሣ ሊይ በማሣ ዜግጅት ወቅት የማሽነሪ

አገሌግልት ክፌያ ከፌሇው ከሆነ የከፇለት ጠቅሊሊ ክፌያ በገን዗ብ ምን ያህሌ
እንዯሆነ በመጠየቅ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ባሇይዝታው ማሽነሪ ባይከራዩም
የራሳቸው ማሽነሪ ካሊቸውና በእርሻ ዜግጅት ወቅት በተጠቀሰው ማሣ ሊይ
ተጠቅመውባቸው ከሆነ ማሽነሪዎቹን ተከራይተዋቸው ቢሆን ኖሮ በወቅቱ ሇተሰራው
ሥራ ምን ያህሌ ክፌያ ሉያስከፌሎቸው እንዯሚችሌ በመጠየቅ የሚሰጠው መሌስ
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ምንም ዓይነት የራሳቸው ማሽነሪም ይሁን ኪራይ
በወቅቱ ካተጠቀሙ በተሰጠው ባድ ቦታ 0 ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 35፡ በእርሻ ሥራ ወቅት ሇትራንስፖርት አገሌግልት ሇተጠቀሙባቸው እንስሳት ምን

ያህሌ ከፇለ?
በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው የተጠቀሰው ማሣ አስመሌክቶ ሇእንስሳቶች አገሌግልት ክፌያ
ከፌሇው ከሆነ (ሇምሣላ ማዲበሪያ ሇማጓጓዜ እና ሇመሳሰለት) የከፇለት ጠቅሊሊ ክፌያ
በገን዗ብ ምን ያህሌ እንዯሆነ በመጠየቅ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ባሇይዝታው እንስሳት
ባይከራዩም የራሳቸውን እንስሳት በተጠቀሰው ወቅት ሇተጠቀሰው የግብርና ሥራ የራሳቸውን
እንስሳት ተጠቅመው ከሆነ እንስሳቶቹን ተከራይተዋቸው ቢሆን ኖሮ በወቅቱ ሇተሰራው
ሥራ ምን ያህሌ ክፌያ ሉያስከፌሎቸው እንዯሚችሌ በመጠየቅ የሚሰጠው መሌስ በተሰጠው
ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ምንም ዓይነት በኪራይ መሌክም ይሁን በራሳቸው እንስሳት በወቅቱ
ሇነበረው የግብርና ሥራ የትራንስፖርት ተግባር ካሌነበረ በተሰጠው ባድ ቦታ 0 ይሞሊሌ፡፡

XIII. የቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሇ አሞሊሌ፡-

በዙህ ቅጽ ክፌሌ 2 በባሇይዝታ ዯረጃ የሚጠየቁ አጠቃሊይ ይዝታንና ተዚማጅ

የግብርና አገሌግልቶችን የሚመሇከቱ የተሇያዩ ጥያቄዎች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡ በመሆኑም
ሇጥናቱ በተመረጠ ቤተሰብ ውስጥ ሇሚገኙ ሇሁለም ባሇይዝታዎች በዜርዜር
የቀረቡትን ጥያቄዎች በማቅረብ የሚገኙትን መረጃዎች በጥንቃቄ በዙህ ክፌሌ
መመዜገብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-14፡- ከአምዴ 1 እስከ ዓምዴ 14 ያለትን ክፌት ቦታዎች ከቅጽ ግ.ና.ጥ
2012/2ሀ ክፌሌ 1 ከአምዴ 1 እስከ ዓምዴ 14 የተሞለትን ከየዓምድቹ በማወራረስ
ይሞሊሌ፡፡

66
ዓምዴ 15፡ ተራ ቁጥር፡-

በዙህ አምዴ ሇባሇይዝታው ሇሚቀርቡ ጥያቄዎች ከተራ ቁጥር 1 በመጀመር እስከ 20

በቅዯም ተከተሌ ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 16፡- ሇባሇይዝታው የሚቀርቡ ጥያቄዎች፡-

በዙህ ዓምዴ ባሇይዝታውን የሚመሇከቱ የተሇያዩ ጥያቄዎች በዜርዜር የቀረቡ ሲሆን

በዙሁ መሰረት መሌስ ሠጪውን በቅዯም ተከተሌ በመጠየቅ የሚገኘውን መሌስ
በጥንቃቄ መመዜገብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 1፡ ባሇዎት የመሬት ይዝታ ሊይ አዜርዕትን አፇራርቀው ይ዗ራለ? (አዎ = 1 የሇም

= 2 የእርሻ መሬት የሊቸውም = 3)፡-
ባሇይዝታው የመሬቱን ሇምነት ሇማሻሻሌ ሆን ብል በጥናቱ ዓመትም ሆነ ባሇፈት
የሰብሌ ዓመታት አዜርዕትን በማፇራረቅ መዜራቱን ወይም አዜዕርትን በማፇራረቅ
የመዜራት ሌምዴ እንዲሇውና እንዯላሇው አጣርቶ በመጠየቅ አዜዕርትን አፇራርቀው
የሚ዗ሩ ከሆነ ኮዴ «1»፣ አዜርዕትን አፇራርቀው የማይ዗ሩ ከሆነ ኮዴ «2»፣ የእርሻ
መሬት የላሊቸው ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3» በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
አዜርዕት ማፇራረቅ ሲባሌ ሇምሳላ ባሇይዝታው ዓምና ገብስ የ዗ራበትን መሬት
዗ንዴሮ ባቄሊ፣ አተር፣ ስንዳ ... ወ዗ተ በመዜራት ባሇይዝታው ሆን ብል የመሬቱን
ሇምነት ሇመጨመር፤ በሠብሌ ሊይ ጉዲት የሚያዯርሱ ተባይና በሽታዎችን
ሇመከሊከሌ .... ወ዗ተ የሚያዯርጋቸው የእርሻ ተግባራት ናቸው፡፡

ጥያቄ 2፡ በማንኛውም ማሳዎት ሊይ ኬሚካሌ ማዲበሪያ ካሌተጠቀሙ አንዴ ዋና ምክንያት፡-

ባሇይዝታው በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ካስመ዗ገባቸው ማሣዎች ውስጥ በአንደም ማሳ

ሊይ የኬሚካሌ ማዲበሪያ ካሌተጠቀመ ያሌተጠቀመበትን አንዴ ዋና ምክንያት
እንዱገሌጽ ተጠይቆ የምክንያቱ ኮዴ በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
በአምደ የሚሞለ ምክንያቶችና ኮድቻቸው ከዙህ በታች ቀርበዋሌ፡፡ ባሇይዝታው
ካስመ዗ገባቸው ማሳዎች ቢያንስ በአንዴ ማሳው ሊይ የኬሚካሌ ማዲበሪያ ተጠቅሞ
ከሆነ ግን በባድ ቦታው ኮዴ «8» እንዱሁም ባሇይዝታው ምንም ዓይነት የእርሻ
መሬት ከላሊቸው በባድ ቦታው «9» ተሞሌቶ ወዯሚቀጥሇው ጥያቄ ይታሇፊሌ፡፡

67
 ኬሚካሌ ማዲበሪያ ሊሇመጠቀም የሚከተለት ምክንያቶች ዕንዯአማራጭ ሉወሰደ ይችሊለ፡
ዋና ዋና ምክንያቶቸ፡ ኮዴ
ጥቅሙን ካሇማወቅ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
ውዴ ስሇሆነ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
የገን዗ብ እጥረት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
የአቅርቦት ችግር. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
የብዴር አገሌግልት አሇመኖር . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
ውጤታነቱ አጠራጣሪ ስሇሆነ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
ላሊ (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
ተጠቅመዋሌ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
አይመሇከተውም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

ጥያቄ 3፡- በማንኛውም ማሳ በኤክስቴንሽን ካሌታቀፈ ያሌታቀፈበት አንዴ ዋና ምክንያት?

ባሇይዝታው በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ካስመ዗ገባቸው በሰብሌ የተያዘ ማሳዎች

በማንኛውም ማሳ በኤክስቴንሽን ካሌታቀፈ ያሌታቀፈበትን አንዴ ዋና ምክንያት
እንዱገሌጹ ተጠይቆ የምክንያቱ ኮዴ በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
በአምደ ሉሞለ የሚችለ ምክንያቶችና ኮድቻቸው ከዙህ በታች ቀርበዋሌ፡፡
ባሇይዝታው ካስመ዗ገባቸው በሰብሌ የተያዘ ማሳዎች ቢያንስ በአንደ በኤክስቴንሽን
የታቀፇ ከሆነ በባድ ቦታው ኮዴ «7» እንዱሁም ባሇይዝታው ምንም ዓይነት የእርሻ
መሬት ከላሊቸው በባድ ቦታው «8» ተሞሌቶ ወዯሚቀጥሇው ጥያቄ ይታሇፊሌ፡፡

በኤክስቴንሽን ሊሇመታቀፌ የሚከተለት እንዯ ዋና ዋና ምክንያቶች ሉወሰደ ይችሊለ

ዋና ዋና ምክንያቶቸ፡ ኮዴ
ጥቅሙን ካሇማወቅ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
የገን዗ብ እጥረት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
ውጤታማነቱ አጠራጣሪ ስሇሆነ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ፕሮግራሙ በአካባቢው ስሇላሇ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
በቂ የእርሻ መሬት ስሇላሇኝ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
ላሊ (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
ታቅፎሌ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
አይመሇከተውም . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

ጥያቄ 4: የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ ነዎት?፡-

ባሇይዝታው በጥናት ዓመቱ ሇግብርና ሥራው (ከግብርና ሥራው ጋር በተያያ዗

ማሇትም ሇሰብሌ ማምረት፣ ሇእንስሳት እርባታ፣ ሇማዲበሪያ ግዢ፣ ሇምርጥ ዗ር
ግዢ፣ ሇአካባቢ ጥበቃ፣ ሇመስኖ፣ … ወ዗ተ) የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ መሆን
አሇመሆናቸው ተጠይቆ ተጠቃሚ ከሆኑ ኮዴ «1» ተጠቃሚ ካሌሆኑ ዯግሞ «2»
በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
68
ጥያቄ 4.1 የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ ከሆኑ ብዴሩን ከየት አገኙ?

ባሇይዝታው በጥናት ዓመቱ የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ ከሆኑና ከሊይ በጥያቄ 4

ኮዴ «1» ከተሞሊ ብዴሩን ከየት እንዲገኙ በመጠየቅ መሌሱን ከተሰጡት አማረጭ
ኮድች ጋር በማዚመዴ ትክክሇኛውን ኮዴ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ሇብዴር አገሌግልት ምንጭ የተሰጡ አማራጭ መሌሶች

የብዴር አገሌግልት ምንጭ፡ ኮዴ
ከመንግስት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
ከግሌ አበዲሪ ዴርጅቶች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
መንግስታዊ ካሌሆኑ ሌማት ዴርጅቶች. . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ከማህበራት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
ከላሊ ...(ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ጥያቄ 5፡ የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ ካሌሆኑ ምክንያት፡-

ባሇይዝታው በጥያቄ 4 የብዴር ተጠቃሚ አሇመሆኑን ገሌጾ ኮዴ «2» ከተሞሊ

ተጠቃሚ ያሌሆነበት አንዴ ዋነኛ ምክንያት ምን እንዯሆነ ተጠይቆ የሚገኘውን
መሌስ ከተሰጡት አማራጭ ኮድች ጋር በማዚመዴ ትክክሇኛው ኮዴ በዓምዴ 17
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

የብዴር አገሌግልት ተጠቃሚ ካሌሆኑ የሚከተለት ዋና ዋና ምክንያቶች ሉሆኑ

ይችሊለ

ዋና ዋና ምክንያቶቸ፡ ኮዴ
አገሌግልቱ በአካባቢው ስሇላሇ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
ብዴሩን ሇመክፇሌ አቅም ስሇላሇኝ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
በቂ አገሌግልት ስሇማይቀርብ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ጥቅሙን ካሇማወቅ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
ውጤት ስሇማያመጣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
ላሊ … (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

ጥያቄ 6፡ የምክር አገሌግልት ተጠቃሚ ነዎት፡-

ባሇይዝታው በጥናት ዓመቱ ሇግብርና ሥራው (ከግብርና ሥራው ጋር በተያያ዗)

የምክር አገሌግልት ተጠቃሚ መሆን አሇመሆናቸው ተጠይቆ ተጠቃሚ ከሆኑ ኮዴ
«1» ተጠቃሚ ካሌሆኑ ዯግሞ ኮዴ «2» በዓምዴ 17 በተሠጠው ክፌት ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

69
ጥያቄ 7፡ የምክር አገሌግልት ተጠቃሚ ካሌሆኑ ምክንያት፡-

ባሇይዝታው በጥያቄ 6 የምክር አገሌግልት ተጠቃሚ አሇመሆናቸውን ገሌጸው ኮዴ

«2» ከተሞሊ ተጠቃሚ ያሌሆኑበት አንዴ ዋና ምክንያት ተጠይቆ የመሌሱ ኮዴ
በዓምዴ 17 በተሠጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

የምክር አገሌግልት ተጠቃሚ ካሌሆኑ የሚከተለት እንዯ ዋና ዋና ምክንያቶች

ሉወሰደ ይችሊለ

ዋና ዋና ምክንያቶቸ፡ ኮዴ
አገሌግልቱ በአካባቢው ስሇላሇ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
በቂ አገሌግልት ስሇማይቀርብ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
ጥቅሙን ካሇማወቅ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ውጤት ስሇማያመጣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
ላሊ (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ጥያቄ 8፡ የኬሚካሌ ማዲበሪያ በአብዚኛው ከየት ይገዚለ?፡-

ባሇይዝታው ኬሚካሌ (የኢንደስትሪ ውጤት) የሆነ ማዲበሪያ በአብዚኛው ከየት

እንዯሚገዘ ተጠይቆ መሌሱ ከመንግሥት ዴርጅቶች ከሆነ ኮዴ «1»፤ ከግሌ ዴርጅት
ከሆነ ኮዴ «2»፤ ከግሌ ነጋዳዎች ከሆነ ኮዴ «3»፤ ከማህበራት ከሆነ ኮዴ «4»፤
ከእነዙህ ውጭ ላሊ ከሆነ የተገዚበትን በመግሇጽ ኮዴ «5»፤ ምንም ዓይነት ኬሚካሌ
ማዲበሪያ አሌገዚሁም ካለ ዯግሞ ኮዴ «6» በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 9.1፡- ሇ2013 ዓ.ም መኸር ወቅት በማንኛውም መሌኩ (በግዥ፤ በስጦታ፤ በነጻ...
ወ዗ተ ያገ
ያገኟቸውና ሇመጠቀም ያ዗ጋጇቸው ጠቅሊሊ የኬሚከሌ ማዯበሪያ መጠን በአይነት በኪል
ግራም ምን ያህሌ ነበር?

ባሇይዝታው ሇ2013 ዓ.ም መኸር ወቅት በእያንዲንደ ማሣ ሊይ በማንኛውም መሌኩ

(በግዥ፤ በስጦታ፣ በነጻ... ወ.዗.ተ) ያገኘውና ሇመጠቀም ወይም እጠቀምበታሇሁ
ብል ያ዗ጋጀው የዪሪያ፣ የዲፕ፣ ኤን.ፒ.ኤስና ቅይጥ ማዯበሪያ ጠቅሊሊ መጠን በኪል
ግራም በየማዲበሪያ ዓይነት ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ በእያንዲንደ የኬሚካሌ
ማዲበሪያ ዓይነት በተ዗ጋጀው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

70
ጥያቄ 9.2፡- ባሇይዝታው በ2013 ዓ.ም መኸር ወቅት የተጠቀመው የኬሚካሌ ማዲበሪያ
መጠን በኪል ግራም ምን ያህሌ ነው?

በጥያቄ 9.1 ከተጠቀሰው የኬሚከሌ ማዲበሪያ መጠን ውስጥ ሇ2012 ዓ.ም መኸር
ወቅት ጥቅም ሊይ ያዋሇው ጠቅሊሊ ማዲበሪያ መጠን በአይነት (የዪሪያ፣ የዲፕ፣
ኤን.ፒ.ኤስ እና ቅይጥ ማዲበሪያ) በኪል ግራም ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ
በየማዲበሪያው አይነት በተ዗ጋጀው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙህ ጥያቄ የተመ዗ገበው
(የተሞሊው) ጠቅሊሊ የማዲበሪያ መጠን በዓይነት ባሇይዝታው በቅጽ ግ.ና.ጥ
2012/2ሀ ባስመ዗ገባቸው ማሣዎች ሊይ ተጠቅሜያሇሁ ብል ካስመ዗ገበው ጠቅሊሊ
የማዲበሪያ መጠን (በዓይነት) ጋር መገና዗ብ እንዲሇበት ማስታወስ ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 9.3፡- በጥያቄ 9.1 የተሞሊው መጠን በጥያቄ 9.2 ከተሞሊው መጠን ጋር የሚሇያይ
ከሆነ ምክንያቱ ምንዴነው?

ባሇይዝታው በጥያቄ 9.2 ተጠቅሜያሇሁ ብል ያስመ዗ገበው የማዲበሪያ መጠን

በዓይነት በጥያቄ 9.1 አገኘሁ ብል ካስመ዗ገበው የማዲበሪያ መጠን (በዓይነት) ጋር
ሌዩነት ካሇው (እኩሌ ካሌሆነ) የሌዩነቱን ምክንያት ከባሇይዝታው በመጠይቅ
የሚሰጠውን መሌስ ከተሰጡት የመሌስ አማራጮች ጋር በማዚመዴ ትክክሇኛውን
ኮዴ በተሰጠው ባድ ቦታ ማስፇር ያስፇሌጋሌ፡፡ ምክንያት ሉሆኑ የሚችለ ኮድች
ከዙህ በታች ተሰጥተዋሌ፡፡

ሇሌዩነቱ አማራጭ ምክንያቶች፡ ኮዴ

ቀሪውን በላሊ መኸር ወቅት ሇመጠቀም አስቀመጥኩት. . . . . . . . . . . 1
ቀሪውን ሇበሌግ ወቅት አስቀመጥኩት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
ቀሪውን ሸጥኩት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ቀሪውን ሇላሊ ሰው ሰጠሁት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
ላሊ (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ጥያቄ 10፡ በ዗ንዴሮው የመኸር ምርት ወቅት በአጠቃሊይ ምን ያህሌ መጠን ያሇው (ፀረ-
ተባይ፤ ፀረ-በሽታ፤ ፀረ-አረም) ተጠቀሙ?

ባሇይዝታው በ዗ንዴሮው የመኸር ወቅት ባስመ዗ገቧቸው ማሣዎች በአጠቃሊይ ምን

ያህሌ መጠን ያሇው (ፀረ- ተባይ፣ ፀረ-በሽታ፣ ፀረ-አረም) እንዯተጠቀሙ በመጠየቅ

71
 የሚሰጡትን መሌስ በየኬሚካልቹ ዓይነት በተሰጡት ባድ ቦታዎች በኪል ግራም
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 11፡ በ዗ንዴሮ የመኸር እርሻ ወቅት ተገሌግሇውባቸው የነበሩ የግሌዎ የሆኑ ስንት
የእርሻ በሬዎች ነበረዎት?፡-

በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው ሇ዗ንዴሮው (2012 ዓ.ም) መኸር ወቅት ሇእርሻ ስራው
ሲገሇገለባቸው የነበሩ የግለ የሆኑ ስንት የእርሻ በሬዎች እንዯነበራቸው ተጠይቆ
ብዚታቸው በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ መረጃ ሰብሳቢው ሇዙህ
ጥናት ወዯ ባሇይዝታው በሚሄዯበት ወቅት ባሇይዝታው ሇእርሻ ሥራው
የተገሇገለበት/የተገሇገለባቸው በሬ/በሬዎች በተሇያዩ ምክንያቶች ሊይኖሩ ይችሊሌ፡፡
በመሆኑም መረጃ ሰብሳቢው ባሇይዝታውን በሚጠይቅበት ወቅት በሬዎቹ በአሁኑ
ወቅት ባይኖሩም በዋናው መኸር ወቅት ሇእርሻ የተገሇገለባቸውን የግለ የነበሩ የእርሻ
በሬዎችን ብዚት መመዜገብ ይኖርበታሌ፡፡

ጥያቄ 12፡ በቂ የእርሻ በሬዎች ካሌነበርዎት በ዗ንዴሮው መኸር እርሻዎትን በምን አረሱ?፡-

ባሇይዝታው በቂ የእርሻ በሬ ካሌነበራቸው (በጥያቄ 11 ከሁሇት በታች ከተሞሊ)

የ዗ንዴሮውን የመኸር እርሻ በምን አርሰው ዕንዯነበረ ተጠይቆ በሬ በመከራየት
ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «1»፣ ከላሊ ባሇይዝታ ጋር በማቀናጀት ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «2»፣ ከላሊ
እንስሳ ጋር በማቀናጀት ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «3»፣ በላልች እንስሳት (ሇምሣላ፡ በፇረስ፣
በአህያ፣ በሊም፣ በግመሌ … ወ዗ተ) ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «4»፣ በዕጅ ቁፊሮ ከነበረ/ከሆነ
ኮዴ «5»፣ በትውስት በሬ ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «6»፣ በትራክተር/ማሽን ከሆነ/ከነበረ ኮዴ
«7»፣ እንዯሁም ከሊይ ከተ዗ረ዗ሩት ውጭ በላሊ ከነበረ/ከሆነ ኮዴ «8» በዓምዴ 17
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ አንዴን ባሇይዝታ በቂ የእርሻ በሬ የሇውም
የሚያሰኘው ወይም ይህ ጥያቄ የሚመሇከተው ባሇይዝታው ሇ዗ንዴሮ መኸር ዋና
የእርሻ ስራውን ባከናወነበት ወቅት አንዴ በሬ ብቻ ካሇው ወይም ምንም በሬ ከላሇው
ብቻ ነው፡፡ ስሇዙህ ምንም እንኳን ባሇይዝታው ከአንዴ በሬ በሊይ ኖሮት ሇነበረኝ እርሻ
በቂ የእርሻ በሬዎች የሇኝም/አሌነበረኝም ቢሌም ይህ ጥያቄ አይመሇከተውም፡፡

ጥያቄ 13፡ በአሁኑ ወቅት የግሌዎ የሆኑ ስንት የእርሻ በሬዎች አሇዎት፡-

በዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው በጥናቱ (በአሁኑ) ወቅት ሇእርሻ ስራው የሚገሇገሌባቸው

የግለ የሆኑ ስንት የእርሻ በሬዎች እንዲሊቸው ተጠይቆ ብዚታቸው በዓምዴ 17
በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

72
ጥያቄ 14፡- በአብዚኛው ማሣዎትን ሇማረስ ምን አይነት የማረሻ መሳሪያ ይጠቀማለ?

ባሇይዝታው በምርት ዗መኑ ሠብሌ ሇማምረት የእርሻ ስራቸውን ሇማከናወን

በአብዚኛው የተጠቀሙት የማረሻ የመገሌገያ መሣሪያ አይነት ምን እንዯሆነ
በመጠየቅ የተጠቀሙት ባህሊዊ ማረሻ ከሆነ ኮዴ «1»፣ ዗መናዊ ባሇአንዴ ማረሻ
ከሆነ ኮዴ «2»፣ ዗መናዊ ባሇሁሇት ማረሻ ከሆነ ኮዴ «3»፣ ትራክተር ከሆነ ኮዴ
«4»፣ በእጅ የሚያዜና በሞተር የምንቀሳቀስ ማረሻ ማሽን ከሆነ ኮዴ «5»፣ የእጅ
ድማ/ገሶ ከሆነ ኮዴ «6»፣ እንዱሁም ከሊይ ከተጠቀሡት ውጪ ከሆነ ዓይነቱን
በመግሇጽ ኮዴ «7»፣ በተሠጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ15፡ የሠብሌ ምርትን ሇመውቃት በአብዚኘው ምን ዓይነት መውቂያ መሣሪያ

ይጠቀማለ?

ባሇይዝታው በምርት ዗መኑ የሠብሌ ማምረት ተግባር ሇሠብሌ መውቂያ በአብ዗ኛው

የተጠቀሙት መሣሪያ ምን እንዯሆነ ወይም በምን ዓይነት መውቂያ መሣሪያ
እንዯሚጠቀሙ በመጠየቅ መሌሱ በእጅ/ በደሊ በመውቃት/በመምታት/ በመፇሌፇሌ
ከሆነ ኮዴ «1»፣ በእንስሳት እግር በማሄዴ ከሆነ ኮዴ «2»፣ በ዗መናዊ የመውቂያ
ማሣሪያ ከሆነ ኮዴ «3»፣ ከነዙህ ውጪ በላሊ መሣሪያ ከሆነ ዓይነቱን በመግሇጽ
ኮዴ «4»፣ በተሠጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 16፡ ባሇይዝታው አምና ከነበራቸው የእርሻ መሬት ተጨማሪ ዴንግሌ መሬት
አርሰዋሌ?

ባሇይዝታው አምና ሲያርሱት ከነበረው መሬት ላሊ ከዙህ በፉት ታርሶ የማያውቅ

ተጨማሪ
ዴንግሌ መሬት ማረሳቸውንና አሇማረሳቸውን በመጠየቅ ተጨማሪ ዴንግሌ መሬት
አርሰው ከሆነ ኮዴ «1»፣ ተጨማሪ ዴንግሌ መሬት ያሊረሱ ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2»
በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 17፡ በጥያቄ 16 መሌሱ አዎን ከሆነ ተጨማሪው መሬት አምና በምን ሁኔታ ሊይ
ነበር?፡-

ባሇይዝታው አምና ከነበራቸው የእርሻ መሬት ተጨማሪ መሬት አርሰው ከሆነና

በጥያቄ 16
ኮዴ «1» ከተሞሊ ተጨማሪው መሬት አምና በምን ሁኔታ ሊይ እንዯነበር ተጠይቆ
መሌሱ
73
 የባሇይዝታው ይዝታ ስር የነበረ ግጦሽ/ጠፌ መሬት/ዯን ከሆነ ኮዴ «1»፣ የመንግስት
ግጦሽ/
ጠፌ መሬት/ ዯን ከሆነ ኮዴ «2»፣ የጋራ/ የወሌ የሆነ ግጦሽ/ጠፌ መሬት/ዯን ከሆነ
ኮዴ
«3»፣ የላሊ ባሇይዝታ ግጦሽ/ጠፌ መሬት/ዯን ከሆነ ኮዴ «4»፣ ላሊ ከሆነ ዓይነቱ
ተገሌጾ
ኮዴ «5» በዓምዴ 17 በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 18፡ አምና በ2012ዓ.ም በአካባቢዎ በተዯረገው የተፊሰስ ሥራ ሊይ ተሳታፉ ነበሩ?፡-

ባሇይታው ባሇፇው አመት (በ2012 ዓ.ም) በአካባቢው በተዯረገ የተፊሰስ ሥራ ሊይ

ተሳትፍ እንዯነበራቸውና እንዲሌነበራቸው ተጠይቆ ተሳትፍ ከነበራቸው አዎ ተብል
ኮዴ «1» ተሳትፍ ካሌነበራቸው ዯግሞ የሇም ተብል ኮዴ «2» ሇኮዴ መሙያ
በተ዗ጋጀው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ባሇይዝታው አሌተሳተፌኩም የሚሌ መሌስ ቢሠጡ
ከባሇይዝታው የቤተሠብ አባሊት የተሣተፇ አባሌ ካሇ ባሇይዝታው እንዯተሣተፈ
ይወሰዲሌ፡፡

ጥያቄ 19፡ በተፊሰሱ ሥራ በአመቱ ውስጥ ሇምን ያህሌ ቀናት ተሳትፇው ነበር?፡-

ባሇይዝታው በአካባቢው በተዯረገ ተፊሰስ ሥራ ሊይ ተሳታፉ ከነበሩና በጥያቄ 18 ኮዴ

«1» ከተሞሊ በአመቱ ውሥጥ ሇምን ያህሌ ቀናት በተፊሰሱ ሥራ ሊይ ተሳትፇው
እንዯነበረ ተጠይቆ የቀናቱ ብዚት በተሰጠው ባድ ቦታ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡

ጥያቄ 20፡ በተፊሰስ ሥራው ተሳትፍዎ ወቅት ያከናወኑት ሶስት ዋና ዋና ተግባራት ምን

ምን ነበሩ?፡-

ባሇይዝታው በተፊሰስ ሥራው ሊይ ተሳታፉ ከነበሩና (በጥያቄ 18 ኮዴ «1» ከተሞሊ)

በሠሩባቸው ቀናት ያከናወኗቸው ሶስት ዋና ዋና ተግባራት ምን እንዯነበሩ በመጠየቅ
መሌሱን በተ዗ጀው ክፌት ቦታ መሙሊት ያስፇሌጋሌ፡፡ ባሇይዝታው ከአንዴ በሊይ
ሥራዎችን በተፊሰስ ሥራው ወቅት ሉሰሩ ስሇሚችለ እያንዲንደን ሥራ በተናጠሌ
በተሠጠው ክፌት ቦታ በቅዯም ተከተሌ መመዜገብ ያስፇሌጋሌ፡፡ አማራጭ የተፊሰስ
ሥራ አይነትና ኮዴ ዜርዜር ከዙህ በታች ተሠጥተዋሌ፡፡

ሇተፊሰስ የስራ ዓይነቶች የተሰጡ አማራጭ መሌሶች

ተ.ቁ የተፊሰስ ሥራ ዓይነት፡ ኮዴ

1 እርከን ሥራ /terracing/. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
74
 2 እጽዋት ወይም አትክሇቶችን መትከሌ. . . . . . . . . . . . . . . . 2
3 ክትር ስራ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
4 የውሃ ማቆሪያ ጉዴጓዴ መስራት. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
5 የመንገዴ ስራ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
6 የፌሳሽ ማስወገጃ ስራ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
7 የእጽዋት መትከያ ጉዴጓዴ ስራ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
8 ትሬንች. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
9 ጋበዮን ስራ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
10 ዴሌዴይ ስራ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
12 የዴንጋይ እርከን ስራ/stone terracing/. . . . . . . . . . . . . . . 11
13 ላሊ (ይገሇጽ). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

ጥያቄ 21፡ መስኖ ሇመጠቀም ያወጡት ወጪ ምን ያህሇሌ ነው?

በ2013 ዓ.ም መኸር የእርሻ ሥራ/ወቅት መስኖ ከተጠቀሙ እና መስኖ ሇመጠቀም
የወጣ ወጪ ካሇ ምን ያህሌ ነበር ያወጡት; (ሇምሳላ ዉሃ ሇማስቀዲት ወይም
ሇመጠቀመ/ሇ ኤላክትሪክ/ ነዲጅ . . . ወ዗ተ ያወጡት ወጪው ተጠይቆ በብር
ይሞሊ፣ (ምንም ካሊወጡ 0 ይሞሊ)

ጥያቄ 22፡ የአፇር መሸርሸርን ሇመከሊከሌ ያወጡት ወጪ ምን ያህሌ ነው?

የአፇር መሸርሸርን ሇመከሊከሌ ሇሚሰሩ ስራዎች የእርከን ሥራ ክትር ስራ፣ ሇአጥር፣
ሇቦይ፣ ሇማከማቻ፣ ጥቃቅን ግንባታዎች ምን ያህሌ ነበር; የወጡት ወጪው ተጠይቆ
በብር ይሞሊ፣ ምንም ካሊወጡ 0 ይሞሊ)
ጥያቄ 23፡ ሇግብርና ስራ ሇሚውል መሳርያወች ጥቃቅን ጥገና ያወጡት ወጪ ምን ያህሌ
ነው?
በ2013 ዓ.ም መኸር የእርሻ ሥራ/ወቅት ሇእርሻ/ሇግብርና መሳሪያዎች ጥቃቅን ጥገና የወጡ
ምን ያህሌ ነበር ያወጡት; ያወጡት ወጪው ካሇ ተጠይቆ በብር ይሞሊ፣ (ምንም ካሊወጡ 0
ይሞሊ)
ጥያቄ 24፡ ሇግብርና ምርት ማሸጊያ ያወጡት ወጪ ምን ያህሌ ነው?
በ2013 ዓ.ም መኸር የእርሻ ሥራ/ወቅት ሇምርት ማሸጊያ ሇሚያገሇግለ ዕቃዎቸ
እንዯ ማዲበሪያ፣ ጆንያ . . . ወ዗ተ ሇመሳሰለት ምን ያህሌ ነበር ያወጡት; ያወጡት
ወጪው ካሇ ተጠይቆ በብር ይሞሊ፣ (ምንም ካሊወጡ 0 ይሞሊ)
ጥያቄ 25፡ ኮሮና (COVID-19) የሚባሌ ወረርሽኝ በሽታ በሀገራችን መከሰቱን
ሰምተዋሌ/ያውቃለ?
አዎ=1 የሇም=2

75
ጥያቄ 26፡ ኮሮና (COVID-19) የሚባሌ ወረርሽኝ በሽታ በሀገራችን መከሰቱን በዋናነት
ከየት ሰሙ?
ከሬዱዮ =1 ከቴላቪዥን =2 ከሰው (ከ዗መዴ/ከጎረቤት/ከጓዯኛጋር በሚዯረግ ንግግር
ውይይት/=3 ከጋዛጣ =4 ከማህበራዊ መገናኛ ትስስር
(ኢንተርኔት/ፋስቡክ/ቴላግራም/=5
ጥያቄ 27፡ ኮሮና (COVID-19) በሽታና የሚያስከትሇውን አለታዊ ተጽዕኖ ሇመከሊከሌ
የሚያስችለ የትኞቹን መንገድች/዗ዳዎች ያውቃለ?
ማህበራዊ/አካሊዊ ርቀትን መጠበቅ=1 የአፌ እና የአፌንጫ መሸፇኛ ጭምብልችን
መጠቀም=2 እጅን ዯጋግሞ በውሃና በሳሙና መታጠብ=3 እጅን በኬሚካልች
ማፅዲት (ሳኒታይ዗ር/አሌኮሌ) =5 ባህሊዊ መንገድችን=5 ላሊ (ይገሇጽ) =6
ጥያቄ 28 ፡ ኮሮና (COVID-19) በሽታና የሚያስከትሇውን አለታዊ ተጽዕኖ ሇመከሊከሌ
የሚያስችለ የትኞቹን መንገድች/዗ዳዎች በዋንኛነት ይተገብራለ?
ማህበራዊ/አካሊዊ ርቀትን መጠበቅ=1 የአፌ እና የአፌንጫ መሸፇኛ ጭምብልችን
መጠቀም=2 እጅን ዯጋግሞ በውሃና በሳሙና መታጠብ=3 እጅን በኬሚካልች
ማፅዲት (ሳኒታይ዗ር/አሌኮሌ) =5 ባህሊዊ መንገድችን=5 ላሊ (ይገሇጽ) =6
ጥያቄ 29 ፡ የኮቪዴ 19 (COVID-19) በሽታ በ2013 ዓ.ም የግብርና ሥራዎ ሊይ በዋናነት
ያስከተሇው አለታዊ ተጽዕኖ ምንነበር?
የእርሻ መሬት ዜግጂት ሥራ እንዱ዗ገይ አዴርጓሌ=1የ዗ር ወቅት እንዱ዗ገይ
አዴርጓሌ=2 የግብርና ምርት ማሳዯጊያ ግብዓቶች አቅርቦት መ዗ግየት=3 ሇእርሻ
ሥራ የሚያገሇግሇኝ የሰው ኃይሌ እጥረት=4 የግብርና ምርት ማሳዯጊያ ግብዓቶች
ዋጋ መጨመር=5 ምንም ተጽዕኖ አሊሳዯረም=6 ላሊ (ይገሇጽ) =7
ጥያቄ 30፡ ኮሮና (COVID-19) በሽታ ባስከተሇው አለታዊ ተጽዕኖ ምክንያት በ2013 ዓ.ም
በሰብሌ የሸፇኑት ማሣ ስፊት ዓምና ከነበረው ጋር ሲወዲዯር በምንያህሌ ፏርሰንት ቀነሰ?
(ምንም ካሌቀነሰ 0 ይሞሊ)
ጥያቄ 31፡ ኮሮና (COVID-19) በሽታ ባስከተሇው አለታዊ ተጽዕኖ ምክንያት በ2013 ዓ.ም
የሚኖረው የዋና ዋና ሰብሌ ምርታማነት ዓምና ከነበረው ጋር ሲወዲዯር በምንያህሌ
ፏርሰንት ቀነሰ? (ምንም ካሌቀነሰ 0 ይሞሊ)

የግብርና መሣሪያዎች መጠይቅ -

ይህ የመጠይቅ ክፌሌ በ2013 ዓ.ም ባሇይዝታው ሲገሇገለባቸው የነበሩ የግብርና

መሣሪያዎችን የሚመሇከቱ ጥያቄዎች የተካተቱበት ነው፡፡

76
ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር

በዙህ ዓምዴ የግብርና ማሣሪያዎች ተራ ቁጥር ተሞሌቶበታሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ የግብርና መሣሪያ ዓይነት

በዙህ ዓምዴ የግርና መሣሪያ ዓይነቶች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ ኮዴ

በዙህ ዓምዴ ሇእያንዲንደ የግርና መሣሪያ የተሰጡ ኮድች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ በጥናቱ ቀን የነበሩ የግብርና መሣሪያዎች ብዚት

በዙህ ዓምዴ እያንዲንደን በዓምዴ 2 የተ዗ረ዗ሩ መሣሪያዎችን አስመሌክቶ

ባሇይዝታው ሲገሇገለባቸው የነበሩና በጥናቱ ቀን የነበሩ የግለ የሆኑ የግብርና
መሣሪያዎች ብዚት ስንት እንዯሆነ ከባሇይዝታው በመጠየቅ ብዚታቸውን በእያንዲንደ
መሣሪያ ትይዩ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ መሣሪያዎቹ ሲገዘ የተከፇሇ ጠቅሊሊ ገን዗ብ

በዙህ ዓምዴ በእያንዲንደ የግብርና መሣሪያ ዓይነት በተገዘበት ወቅት የተከፇሇ

ጠቅሊሊ ክፌያ መጠን ከባሇይዝታው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ እቃዎቹ በተሇያየ ጊዛ የተገዘ
ሉሆንም ስሇሚችሌ በየተገዘበት ወቅት የተገዘበትን ዋጋ ዴምር በማስሊት በዙህ
ዓምዴ መሙሊት ይገባሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ አሁን ባለበት ሁኔታ ቢሸጡ ምን ያህሌ ያወጣለ

በዓምዴ 5 የተመ዗ገቡት እቃዎች አሁን ባለበት ሁኔታ ቢሸጡ በጠቅሊሊ ስንት

እንዯሚያወጡ ከባሇይዝታው በመጠየቅ ዴምር ዋጋቸው በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ አሁን ያሊቸው አማካይ እዴሜ

በዓምዴ 5 የተመ዗ገቡት እቃዎች አሁን ያሊቸው አማካይ እዴሜ ስንት እንዯሆነ

ከባሇይዝታው በመጠየቅ በሙለ ዓመት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ እቃዎቹ የተሇያየ
እዴሜ ሉኖራቸው ስሇሚችሌ በዙህ ዓምዴ የሚሞሊው አማካይ እዴሜ እንዯሆነ
መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

77
 የባሇይዝታ ንብረት (መሬትን አይጨምርም) ፡ የማምረቻ መሳሪያ - ከቅጽ 2013/ሇ ቀጥል
የሚቀርብ፡-

1 2 3 4 5 6 7
አሁን ባሇበት
በጥናቱ ቀን የነበራቸው ከተገዘ
ሲገዘ ሁኔታ የ
………. ብዚት (ምንም ስንት
ጠቅሊሊ ………
ተራ የማምረቻ መሣሪያው ከላሇ 0 ይሞሊ እና አመት
ኮዴ ስንት ጠቅሊሊ ዋጋ
ቁጥር አይነት ወዯሚቀጥሇው ሆናቸው
አወጡ ምን ያህሌ
የማምረቻ መሳሪያ (አማካይ
ይሆናሌ?
አይነት ይታሇፌ) እዴሜ)
ብር ብር ሳንቲም
1 ማነቆና ቀንበር 201
2 ሞፇር 202
3 እርፌ 203
4 ዴግር 204
5 ምራን 205
6 ወገሌ 206
7 ማረሻ 207
8 ማጭዴ 208
9 ድማ 209
10 መጥረቢያ 210
11 መቁረጪያ/መግረዣ 211
12 ገሶ (የእንጨት/የብረት) 212
13 ሜንጫ 213
(የእንጨት/የብረት)
14 መኮትኮቻ 214
15 አካፊ 215
16 ጅራፌ (ከቆዲ የተሰራ) 216
17 መዲሃኒት መርጫ 219
18 የውሃ ፓምፕ (በእጅ
220
ወይንም በእግር የሚሰራ)
19 የውሃ ፓምፕ (በሞተር
221
የሚሰራ)
20 በበሬ የሚገተት ማሇስሇሻ 224
21 አነስተኛ ትራክተር 225
22 በእጅ የሚያዜ የሞተር 226
ማረሻ
23 ላሊ ይጠቀስ 227

ክፌሌ 3፡ ሴቶች በግብርና ሥራ ሊይ ያሊቸውን ተሳትፍ በተመሇከተ፡-

በዙህ ክፌሌ ሴቶች በግብርናው ሥራ ያሊቸውን ተሳትፍ በተሇይም በሠብሌ

ማምረት፤ በከብት እርባታ እንዱሁም በግብርና ግብአት ግዥ፤ ከግብርና ምርት

78
 ሽያጭና ከሽያጭ የሚገኝ ገቢ ሊይ የመወሰን ሚናቸውን በተመሇከተ መረጃ ሇማግኘት
የታሰበ በመሆኑ ከሊይ ስሇተጠቀሱት ጉዲዮች ሇጥናቱ በተመረጡት ቤተሰቦች ውስጥ
ሇሚገኙ ባሇይዝታዎችን በሙለ በመጠየቅ መረጃውን መሞሊት ያስፇሌጋሌ፡፡
በመሆኑም መረጃ ሠብሳቢው በዙህ ክፌሌ ሇቀረቡ ጥያቄዎችን ይ዗ት በትክክሌ
በመገን዗ብና በመረዲት ጥያቄዎቹን ሇመሌስ ሠጪው በማስረዲትና በማቅረብ
ሇየጥያቄዎቹ በባሇይዝታው እይታ የሚገኘውን መሌስ በጾታና በእዴሜ በመከፊፇሌ
ከተሠጡ አማራጮች ጋር በማዚመዴ ተገቢውን ኮዴ በክፌት ቦታው መሙሊት
ይኖርበታሌ፡፡

ሇዙህ ክፌሌ ሇሚሞለ አማራጮች ወጣት ሴት/ወንዴ ማሇት እዴሜው/ዋ ከ14 እስከ
34 አመት የሆኑ የቤተሠብ አባሊት ሲሆኑ፤ አዋቂ ወንዴ/ሴት የሚሇው አማራጭ
ዯግሞ እዴሜያቸው ከ34 አመት በሊይ የሆኑ አዋቂ የቤተሠብ አባሊትን
ይመሇከታሌ፡፡ ከቀረቡት አማራጮች በጋራ ማሇት ከቤተሠቡ አባሇት ውስጥ
በሁሇቱም ጾታዎች ማሇትም በወንዴና በሴቶች ያሇምንም እዴሜ ገዴብና ሌዩነት
የሚከናወኑ ተግባራትን የሚመሇከት መሆኑን መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 1፡- ቤተሰብዎ የሚያከናውነውን የሠብሌ ማምረት (እርሻ) ሥራ በአብዚኛው

የሚያከናውነው ማን ነው ይሊለ?፡-

ቤተሰቡ/ባሇይዝታው የሚያካሔዯውን የሠብሌ ማምረት ሥራ አስመሌክቶ በዋናነት

የእርሽ ሥራ እንቅስቃሴውን የሚያከናውነው ማን እንዯሆነ ተጠይቆ አዋቂ ወንድች
ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ
<<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች)
ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ
<<7>> ?? ? ? ? ?? ?? ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 2፡- የቤተሰብዎን የቤት እንስሳት እርባታ ወይም የቤት እንስሳት የመንከባከብ ስራ
በአብዚኛው የሚያከናውነው ማን ነው ይሊለ?

ቤተሰቡ/ባሇይዝታው የሚያካሔዯውን የቤት እንስሳት እርባታ ሥራውን በዋናነት

የሚያከናውነው ማን እንዯሆነ ተጠይቆ ተስማሚው ኮዴ በተሰጠው ባድ ቦታ
ይሞሊሌ፡፡ በመሆኑም ሇጥያቄው በተሰጠው መሌስ መሠረት አዋቂ ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>>

79
 እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ
<<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>>
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 3፡- ውስጥ ሇሚከናወነው ግብርና ሥራ የሚውለ የግብርና ምርት ግብአቶች እንዯ
ማዲበሪያ፤ ምርጥ ዗ር...ወ.዗.ተ የመሳሰለትን በአብዚኛው የሚገዚው ማን ነው ይሊለ?፡-

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ ሇእርሻ ሥራ የሚውሌ የግብርና ምርት ግብዓቶችን

ሇምሳላ እንዯ ኬሚካሌ ማዲበሪያ፤ ምርጥ ዗ር … ወ዗ተ የመሳሰለትን በአብዚኛው
የሚገዚው ማን እንዯሆነ ተጠይቆ ተስማሚውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች
ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው
በተሰጠው መሌስ መሠረት አዋቂ ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ
ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ
<<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ
<<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>> ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 4፡- ሴቶች በግብርና ምርት ግብዓቶች ግዥ የማይሳተፈ ከሆነ ወይም በጥያቄ 3 ኮዴ
<<1>> ? ?? <<3>> ? ? ? ?? <<7>> ከተሞሊ ምክንየቱ ምንዴነው?

ሴቶች ሇግብርና ምርት ግብዓት የሚውሌ እንዯ ማዲበሪያና ምርጥ ዗ር የመሳሰለትን

የማይገዘ ከሆነ ምክንያቱ ምን እንዯሆነ ተጠይቆ ተስማሚው ኮዴ በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ምክንያቶቹ ከአንዴ በሊይ ከሆኑም ሇየብቻ በመጠይቁ ባለት ክፌት
ቦታዎች በዯረጃ ቅዯም ተከተሌ መመዜገብ አሇባቸው፡፡ ምክንያቶቹና ኮድችም ቀጥል
ከተሰጠው ሰንጠረዥ ተወስድ ይሞሊሌ፡፡

ሇጥያቄ 4 አማራጭ ምክንያቶች ኮዴ

መግዚት ስሇማይችለ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
. . . .
ሴቶች በአብዚኛው የቤት ውስጥ ሥራ ስሇሚሰሩ.. . . . . . . . . . . . . . 2
. . .
የእርሻ ሥራ የሚመሇከተው ወንድችን ስሇሆነ.. . . . . . . . . . . . . . . 3
. . .
በአካባቢው ስሊሌተሇመዯ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
. . . .
የቤተሰቡ ሀሊፉ ወንዴ ስሇሆነ.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
. . .
አብዚኛውን ጊዛ ሴቶች በግብርና ሥራ አይሳተፈም.. . . . . . . . . . . . . 6
. .
የግብርና ሥራ ሌምዴ ስሇላሊቸው.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
80
 . . .
ስራው ሇሴቶች ከባዴ ስሇሆነ (ጉሌበት ስሇላሊቸው).. . . . . . . . . . . . . 8
. .
አይመሇከተውም (በቤተሰቡ ውስጥ ሴት ስሇላሇ).. . . . . . . . . . . . . . 9
. . .
ላሊ (ይገሇጽ).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
. . . .

ጥያቄ 5፡- በአካባቢዎ የሚሠጠው የግብርና ኤክስቴንሽን አገሌግልትና ስሌጠና በአብዚኛው

የሚሠጠው ሇማን ነው?

በሚኖሩበት አካባቢ በግብርና ባሇሙያዎች የሚሰጠው የግብርና ኤክስቴንሽን

አገሌግልትና ስሌጠና የሚሰጠው በአብዚኘው ሇማን እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
የተሰጠውም መሌስ ሇወንድች ከሆነ ኮዴ <<1>> ፤ ሇሴቶች ከሆነ ኮዴ <<2>>
ሇሁሇቱም ከሆነ ኮዴ <<3>> እንደሁም አገሌግልቱ በአካባቢው ከላሇ ኮዴ <<4>>
በባድ ቦታው ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 6፡- በአካባቢዎ ሇግብርና ስራ የሚውሌ የብዴር አገሌግልት በአብዚኛው የሚሰጠው

ሇማን ነው?፡-

በሚኖሩበት አካባቢ ሇግብርና ሥራ አግሌግልት የሚውሌ የብዴር አገሌግልት

የሚሰጠው በአብዚኛው ሇማን እንዯሆነ ባሇይዝታው ተጠይቆ የተሰጠው መሌስ
ሇወንድች ከሆነ ኮዴ <<1>> ፤ ሇሴቶች ከሆነ ኮዴ <<2>> ሇሁሇቱም ከሆነ ኮዴ
<<3>> እንደሁም አገሌግልቱ በአካባቢው ከላሇ ኮዴ <<4>> በባድ ቦታው
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 7፡- በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ የሰብሌ ምርቶችን ሇመሸጥ የሚወስነው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ የግብርና ምርት እንዱሸጥ በአብዚኘው የሚወስነው ማን

እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ ከተሰጠው መሌስ ጋር የሚስማማውን ኮዴ
ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡
በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<1
1> >
አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>> እንዱሁም
ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ <<5>>
አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>> ይሞሊሌ፡፡

81
ጥያቄ 8፡- በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ የሠብሌ ምርት ወዯ ገበያ የሚወስዯው ወይም ሽያጩን
በአብዚኛው የሚያከናውነው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ የግብርና ምርትን ወዯ ገበያ የሚወስዯው ወይም ሽያጭ

የሚያከናውነው በአብዚኘው ማን እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ ከመሇሰው መሌስ
ጋር የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው
ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ ወንድች
ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ
<<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች)
ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ
<<7>> ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 9፡- በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ የቤት እንስሳት ሇመሸጥ ወይም እንዱሸጡ የመወሠን
ኃሊፉነቱ የማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ የቤት እንስሳትን ሇመሸጥ ወይም እንዱሸጡ ውሳኔ

የሚሰጠው በአብዚኘው በማን እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ ሇመሌሱ
የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>>
እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ
<<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>>
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 10፡- በእርስዎ ቤተሰብ ውስጥ የቤት እንስሳትን ሇሽያጭ ወዯ ገበያ የሚወስዯው
ወይም በአብዚኛው የሚሸጠው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ የቤት እንስሳትን ሇሽያጭ ወዯ ገበያ የሚወስዯው

ወይም በአብዚኛው ሽያጩን የሚከናውነው ማን እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
ሇመሌሱ የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ
ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም

82
 ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ
ተገሌጸው ኮዴ <<7>> ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 11፡ በእርስዎ እይታ በቤተሠብዎ ውስጥ የቤት እንስሳትን ተዋጽዎ ሇሽያጭ ወዯ
ገበያ የሚወስዯው ወይም በአብዚኛው የሚሸጠው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ የቤት እንስሳት ተዋፅኦን ሇሽያጭ ወዯ ገበያ

የሚወስዯው ወይም በአብዚኛው ሽያጩ የሚከናወነው በማን እንዯሆነ ባሇይዝታን
በመጠየቅ ሇመሌሱ የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ
በመምረጥ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው
መሌስ አዋቂ ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት
ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ
(በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች
ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>> ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 12፡ በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ ከሰብሌ ምርቶች ሽያጭ የሚገኘውን ገቢ አጠቃቀም
የሚወስነው ማን ነው?

በእርስዎ ቤተሰብ ውስጥ ከሰብሌ ምርቶች ሽያጭ በሚገኘው ገቢ አጠቃቀም ሊይ

በአብዚኛው ውሳኔ የሚሰጠው በማን እንዯሆነ ከባሇይዝታው ተጠይቆ ሇመሌሱ
የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>>
እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ
<<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>>
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 13፡ በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ ከቤት እንስሳት ሽያጭ በሚገኘው ገቢ አጠቃቀም ሊይ
የሚወስነው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ ከቤት እንስሳት ሽያጭ በሚገኘው ገቢ አጠቃቀም ሊይ

አብዚኛው ውሳኔ የሚሰጠው በማን እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ ሇመሌሱ
የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ በተሰጠው ባድ
ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<3>>

83
 እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ
<<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ ተገሌጸው ኮዴ <<7>>
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 14፡ በእርስዎ ቤተሠብ ውስጥ ከቤት እንስሳት ተዋጽዎ ሽያጭ በሚገኘው ገቢ
አጠቃቀም ሊይ የሚወስነው ማን ነው?

በባሇይዝታው ቤተሰብ ውስጥ ከቤት እንስሳት ተዋጽኦ ሽያጭ በሚገኘው ገቢ

አጠቃቀም ሊይ አብዚኛን ውሳኔ የሚወስነው ማን እንዯሆነ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
ሇመሌሱ የሚስማማውን ኮዴ ከተሰጡት አማራጭ መሌሶች ውስጥ በመምረጥ
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ በዙሁም መሠረት ሇጥያቄው የተሰጠው መሌስ አዋቂ
ወንድች ከሆኑ ኮዴ <<1
1>> አዋቂ ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<2
2>> ወጣት ወንድች ከሆኑ
ኮዴ <<3>> እንዱሁም ወጣት ሴቶች ከሆኑ ኮዴ <<4
4>> በጋራ (በሁሇቱም
ጾታዎች) ከሆነ ኮዴ <<5>> አይመሇከተውም ከሆነ ኮዴ <<6>> ላልች ከሆኑ
ተገሌጸው ኮዴ <<<7>> ይሞሊሌ፡፡

2ሀ/ክፌሌ 3፡ የማሣ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስፊት ሌኪ መመዜገቢያ፡

ይህ ክፌሌ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ሊይ በባሇይዝታዉ ሥር የተመ዗ገቡ በሰብሌ የተያዘ
ማሣዎችም ሆነ ላሊ መሬት አጠቃቀም ማሣዎች በሜዠረር ሶፌትዌር፣ በGPS ወይም
በኮምፓስና ሜትር ተሇክቶ የማሣ ስፊት ሌኪ ውጤት የሚመ዗ገብበት ክፌሌ ነው፡፡መረጃ
ሰብሳቢዉ መጀመሪያ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ሊይ በባሇይዝታዉ ሥር የተመ዗ገቡ
ማሣዎችን በሙለ በሜዠረር ሶፌትዌር፣በGPS ወይም በኮምፓስና ሜትር በመሇካት
የማሣ ስፊት ሌኪ ውጤት ሇጥያቄው በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡መረጃ ሰብሳቢው
አስፇሊጊውን የአካባቢ መሇያና ስሇ ማሣው ዜርዜር ሁኔታ መረጃ በቅጽ 2013/2ሀ ክፌሌ 1
እ“ 2 ከሞሊ በኋሊ ወዯ እያንዲንደ ማሣ በመሄዴ የማሣ ሌኪ ማካሄዴ እንዲሇበት
ሇባሇይዝታው ማስረዲት/ማሳወቅ ይኖርበታሌ፡፡
ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-
በዙህ ዓምዴ በባሇይዝታዉ ሥር የተመ዗ገቡ ማሣዎች በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ አመ዗ጋገብ
ቅዯም ተከተሌ መሠረት ከ01 በመጀመር በቅዯም ተከተሌ ተራ ቁጥር ይሰጣሌ ፡፡
ዓምዴ 2፡ የፓርስሌ ቁጥር፡-

በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ በሰብሌ የተያ዗ ማሳ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም ሇሚገኝበት

ፓርስሌ የተሰጠው የፓርስሌ ቁጥር በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

84
ዓምዴ 3፡ የማሣ ቁጥር፡-

በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ በሰብሌ የተያ዗ ማሳ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም የተሰጠው

የማሣ ቁጥር በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ የሰብሌ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስም፡-

ከሊይ በተገሇጹት የፓርስሌ ቁጥር እና የማሣ ቁጥር በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ዓምዴ 17
የተመ዗ገበዉ የሰብሌ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስም በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ የማሣው ስፊት የተሇካው በምንዴነዉ?፡-

ከሊይ በዓምዴ 2፣ዓምዴ 3 እና ዓምዴ 4 በተገሇጸዉ የፓርስሌ ቁጥር ፣የማሣ ቁጥር

እና የሰብሌ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስም የተጠቀሰዉ ማሣ ስፊቱ በምን እንዯተሇካ
በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ማሣዉ የተሇካዉ በጋርሚን(72,76,78) ከሆነ ኮዴ 1፣በኮምፓስና
ሜትር ከሆነ ኮዴ 2፣ በሜዠረር ሶፌትዌር ከሆነ ኮዴ 3 ፣ማሣዉ ካሌተሇካ
አሌተሇካም ኮዴ 4 ሇጥያቄው በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ በማሣው ሊይ ሌኪ ካሌተካሄዯ ምክንያት:-

በሰብሌ የተያ዗ው ማሣ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም ከአቅም በሊይ በሆነ ምክንያት

ካሌተሇካ/ ሉሇካ ካሌቻሇና በዓምዴ 5 ኮዴ «4» ከተሞሊ ሌኪ ያሌተካሄዯበት
ምክንያት ኮዴ ቀጥል ከቀረቡት አማራጭ ኮድች ተስማሚውን በመውሰዴ በተሰጠው
ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

የማሣ/ላሊ መሬት አጠቃቀም የማይሇካባቸው ምክንያቶች ኮዴ

የምክንያት መግሇጫ ኮዴ
በሜዠረር ፣በGPS፣ በኮምፓስ ወይም በሜትር ሇመሇካት አስቸጋሪ ስሇሆነ. . . 1

ላሊ (ይገሇጽ). . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . 2

ዓምዴ 7፡ Closure Error:-

ማሣዉ የተሇካዉ በኮምፓስና ሜትር ከሆነ የማሣ ሌኪ በትክክሌ ተሇክቶ ከተጠናቀቀና

የማሣው ስፊት በካሌኩላተር ተሰሌቶ ከተገኘ በኋሊ ካሌኩላተሩ የሚያሳየው የClosure
Error መጠን ከ5 በታች ሆኖ ሲገኝ ይሄው መጠን በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ባድ ቦታ

85
ይመ዗ገባሌ፡፡ ካሌኩላተሩ የሚያሳየው የClosure error መጠን 5 እና ከ5 በሊይ ሆኖ ከተገኘ
ግን የማሣ ሌኪው ትክክሌ ስሊሌሆነ የቤሪንግና ርዜመት ሌኪው በዴጋሜ መከናወን
ይኖርበታሌ:፡ በዙሁ መሠረት በመጨረሻ የሚገኘው ከ5 በታች የሆነ የClosure error
መጠን በዙሁ ዓምዴ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ Accurancy:-

ከሊይ በዓምዴ 5 ኮዴ 1 ወይም 3 ከተሞሊ ማሇትም ማሣዉ የተሇካዉ

በጋርሚን(72,76,78) ወይም በሜዠረር ሶፌትዌር ከሆነ ማሣዉ የተሇካበት
Accuracy በትክክሌ ተነቦ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ ማሣዉ የተሇካዉ በሜዠረር
ሶፌትዌር ከሆነ Accurancy ከ 3 በታች መሆን አሇበት፡፡ከGPS ተነቦ የሚሞሊው
የGPS Accurancy ሇ Garmin 72ቱ ከ9 መብሇጥ የላሇበት ሲሆን ሇ Garmin
76ቱ እና 78ቱ ዯግሞ ከ3 መብሇጥ የሇበትም፡፡ ከ9 ወይም ከ3 በሌጦ ከተገኘ ግን
በቂ የሆነ የሳተሊይት ሽፊን ስሊሌገባሇት ሉሆን ስሇሚችሌ 9 ወይም 3 ሇመምጣት
የሚያስፇሌጉ የሳተሊይት ብዚት እስከሚገቡ ዴረስ መጠበቅ ያስፇሌጋሌ፡፡
ዓምዴ 9፡ የማሳው ስፊት በስኩዌር ሜትር፡-

በሰብሌ የተያ዗ው ማሣ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም ማሣ በሜዠረር

ሶፌትዌር፣በጋርሚን ወይም በኮምፓስና ሜትር ተሇክቶ የተገኘው የማሣ ስፊት በስኩዌር
ሜትር በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ በሜዠረር ሶፌትዌር፣በጋርሚን ወይም በኮምፓስና ሜትር
ተሇክቶ የተገኘው የማሣ ስፊት ኢንቲጀር ካሌሆነ ክፌሌፊዩን ማሇትም ከነጥብ በኋሊ ያሇውን
ቁጥር በሂሳብ ሕግ መሠረት በማጠጋጋት በሰብሌ የተያ዗ው ማሣ ወይም ላሊ የመሬት
አጠቃቀም ማሣ ስፊት በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 10፡ በማሣው ሊይ ከሇሊ ስሇመኖርና አሇመኖር፡-

በሰብሌ የተያ዗ው ማሣ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም በሜዠረር ሶፌትዌር ወይም

በጋርሚን ተሇክቶ ከሆነ ማሣዉ በሚሇካበት ጊዛ ከሇሊ እንዲሇው እና እንዯላሇው
ከባሇይዝታው ተጠይቆ/ በአካሌ በመመሌከት የሚኖረው መሌስ የሚሞሊበት ዓምዴ
ነው፡፡በዙህም መሠረት ማሣው ገሊጣማ ከሆነ ኮዴ «1»፣ በዚፌ/ቋሚ ሰብሌ የተከሇሇ ከሆነ
ኮዴ «2»፣ በቤት/በግቢ የተከሇሇ ከሆነ ኮዴ «3»፣ በከፉሌ የተከሇሇ ከሆነ ኮዴ «4»፣
እንዱሁም ከተጠቀሰው ውጪ ከሆነ ዯግሞ ዓይነቱ ተገሌጾ ኮዴ «5» በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 11፡ ማሣው የተሇካበት ቀንና ወር፡-

86
በሰብሌ የተያ዗ው ማሣ ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም የተሇካበት ቀንና ወር በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 12፡ የማሣው ስፊት በሄክታር/በአካባቢ መሇኪያ (በቃሇ መጠይቅ ተጠይቆ የሚሞሊ)፡-

የዙህ ጥያቄ ዋነኛ አሊማ ባሇይዝታው ያስመ዗ገባቸውን ማሣዎች ስፊት ከተቻሇ በሄክታር
ካሌተቻሇ ዯግሞ በአካባቢው የስፊት መከሉያ በቀጥታ ከባሇይዝታው ጠይቆ ሇማወቅ ነው፡፡
በመሆኑም ባሇይዝታው ሊስመ዗ገበው እያንዲንደ ማሣ በተቻሇ መጠን ስፊታቸውን በሄክታር
(ይህ ካሌተቻሇ ብቻ በአካባቢው የስፊት መሇኪያ) ከባሇይዝታው ከራሱ ጠይቆ መሙሊት
ያስፇሌጋሌ፡፡

ማስታወሻ፡

1. በታብላት በሚንሰራበት ወቅት ታብላቱ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ አመ዗ጋገብ ቅዯም

ተከተሌ መሠረት ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 3 በዓምዴ 1 ተራ ቁጥር
በሚንሰጥበት ጊዛ ዓምዴ 2፣ዓምዴ 3 እና ዓምዴ 4 ሊይ የተገሇጹትን የፓርስሌ
ቁጥር ፣የማሣ ቁጥር እና የሰብሌ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ስም ከቅጽ ግ.ና.ጥ
2013/2ሀ ክፌሌ 2 ሊይ ወዯ ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 3 ከዓምዴ 1-4
የተገሇጹትን በማስተሊሇፌ ዓምዴ 5 የተጠቀሰዉ ማሣ ስፊቱ በምን እንዯተሇካ
ይጠየቃሌ፡፡

2. መረጃ ሰብሳቢዉ ከዓምዴ 5 እስከ ዓምዴ 12 የሚገኙትን ጥያቄዎችን በሚሞሊበት

ወቅት በታብላቱ ሊይ የተገሇጹትን የፓርስሌ ቁጥር ፣የማሣ ቁጥር እና የሰብሌ/ላሊ
መሬት አጠቃቀም ስም በዯምብ በጥንቃቄ አንብቦ የትኛዉን ማሣ ስፊት እንዯሆነ
ሇይቶ በማወቅ መሙሊት ያስፇሌጋሌ፡፡

3. ስፊታቸው አነስተኛ በመሆኑ ምክንያት በሜዠረር ሶፌትዌር ወይም በGPS

ሇመሇካት አስቸጋሪ የሚሆኑ ማሣዎች ሉያጋጥሙ ይችለ ይሆናሌ፡፡ ይህ ሁኔታ
በሚኖርበት ወቅት ኮምፓስና ሜትር በመጠቀም የማሣ ሌኪውን ማካሄዴና
የሚገኘውን ውጤት በመጠይቁ ክፌሌ 3 ማስፇር እንዯሚገባ መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

በኮምፓስና በሜትር የማሣ ወይም ላሊ መሬት አጠቃቀም አሇካክ መመሪያ፡-

በመጀመሪያ መረጃ ሰብሳቢው አስፇሊጊውን የአካባቢ መሇያና ስሇ ማሣው ዜርዜር

ሁኔታ መረጃ በቅጽ 2013/2ሀ ክፌሌ 1 እ“ 2 ከሞሊ በኋሊ ወዯ እያንዲንደ ማሣ
በመሄዴ የማሣ ሌኪ ማካሄዴ እንዲሇበት ሇባሇይዝታው ማስረዲት/ማሳወቅ

87
 ይኖርበታሌ፡፡ በመቀጠሌም ከዙህ በታች የተሰጠውን ዜርዜር መመሪያ በመከተሌ
በእያንዲንደ ማሣ የማሣ ሌኪውን ያከናውናሌ፡፡

o የማሣ ሌኪው ከመጀመሩ በፉት ሁለንም የማሳውን ማዕ዗ኖች ዝሮ ማየትና

መሇየት፣

o ከዙያም ወዯ ማሣው ዕምብርት (መሀሌ) በመግባት በኮምፓሱ አማካኝነት

የማሣውን ሰሜናዊ ምዕራብ (North-Western) ማዕ዗ን ወይም ሇዙህ
የሚቀርበውን ማዕ዗ን በመሇየት እዙህ ማዕ዗ን ሊይ ችካሌ ይተክሊሌ፡፡ ይህም
ማዕ዗ን ማዕ዗ን 1 ተብል ይሰየማሌ፣

o ሌኪውን ሇማከናወን በረዲትነት የተመዯበው ረዲት በስተቀኝ (Clock-wise)

ወዯሚገኘው ቀጣይ ማዕ዗ን (ጎን) በመሄዴ ማዕ዗ኑ ሊይ ችካሌ እንዱተክሌ
ማዴረግ፣ ይህም ማዕ዗ን ማዕ዗ን 2 ተብል ይሰየማሌ፡-

o ይህ ከሆነ በኋሊ መረጃ ሰብሳቢው ከቆመበት ማዕ዗ን 1 ወዯ ማዕ዗ን 2 ያሇውን

አንግሌ (Angle) ኮምፓስ በመጠቀም ማንበብና የጎን ርዜመቱንም ማሇትም
ከማዕ዗ን 1 እስከ ማዕ዗ን 2 ያሇውን ርዜመት በሜትር በመሇካት ውጤቱን በቅጽ
ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 3ሇ ሇቤሪንግና ርዜመት መሙያ በተሰጡት ባድ
ቦታዎች ያሰፌራሌ፡፡

የአንግሌ አነባበብ፡-

 ማዕ዗ን 1 ሊይ በመቆም ፉትን ወዯ ማዕ዗ን 2 በመመሇስ የማዕ዗ን 2ን ቤሪንግ ከማዕ዗ን

1 ማንበብና የተገኘውን ቁጥር ቤሪንግ /0/ በሚሇው ጽሁፌ ትይዩ የጎን መሇያ «1-2»
ከሚሇው ስር በሚገኘው ባድ ቦታ መመዜገብ፡፡ አንግሌ/ ቤሪንግ ተነቦ ከመመዜገቡ በፉት
የኮምፓሱ መርፋ መንቀጥቀጥ /መወዚወዜ ማቆሙን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ ማንኛውም
ማግኔት ሉስብ የሚችሌ ብረት ነክ ነገር ሁለ ንባቡን ሉያዚባ ስሇሚችሌ ኮምፓሱ
በሚነበብበት ወቅት እነዙህን ብረቶች ከኮምፓሱ ማራቅ ያስፇሌጋሌ፡፡

የማሣ/ላሊ መሬት አጠቃቀም ርዜመት አሇካክ፡-

88
 ከማዕ዗ን 1 እስከ ማዕ዗ን 2 ያሇው የጎን ርዜመት በሜትር ተሇክቶ መመዜገብ አሇበት፡፡
የሚሇካበት ሜትር ማዕ዗ን 2 ሊይ ሳይዯርስ የቀረ እንዯሆነ የዯረሰበትን ያህሌ
በማስታወሻ በመመዜገብና ከዯረሰበት በመቀጠሌ ቀሪውንና እስከ ማዕ዗ን 2 ያሇውን የጎን
ርዜመት ቀጥል በመሇካት ጠቅሊሊ ርዜመቱን ማሇትም ከማዕ዗ን 1 እስከ ማዕ዗ን 2
ያለትን ቁርጥራጭ ርዜመቶች በመዯመር የተገኘውን የርዜመት መጠን ሜትር (ሜትር)
ከሚሇው ጽሁፌ ትይዩ ባሇው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

 ከሊይ በተገሇጸው መመረያ መሠረት አሁን ዯግሞ ማዕ዗ን 2 ሊይ በመቆም ማዕ዗ን 3

ሊይ የቆመውን ረዲት በመመሌከትና የአንግለን ቤሪንግ ንባብ በኮምፓስ በማንበብ
የተገኘውን ውጤት ቤሪንግ /0/ በሚሇው ትይዩ ባሇው ባድ ቦታ ማስፇርና ከዙያም
ከማዕ዗ን 2 እስከ ማዕ዗ን 3 ያሇውን ርዜመት በሜትር በመሇካት የተገኘውን ውጤት
በተገቢው ቦታ ማሇትም «2-3» ስር በተሰጠው ባድ ቦታ ማስፇር ያስፇሌጋሌ፡፡ በዙህ
ቅዯም ተከተሌ መሠረት አንግሌ በማንበብና ርዜመት በመሇካት ዝሮ መነሻ ከሆነው
ማሇትም ማዕ዗ን 1 እስከሚዯርስ (የተነሳበት ቦታ ሊይ እስከሚገጥም ዴረስ) ሁሌ ጊዛ
የማሣውን ጎኖች ወዯቀኝ (Clock wise) በመዝር የማሣ ሌኪ ሥራውን ማከናወን
ያስፇሌጋሌ፡፡

ማስታወሻ፡-
እያንዲንደ መረጃ ሰብሳቢ/ተቆጣጣሪ ወዯ ስራ ከመሰማራቱ በፉት በሜዠረር
ሶፌትዌር የማሣ ስፊት መሇካት፣የቤሪንግ አነባበብ (የኮምፓስ አጠቃቀም)፣ የGPS
አጠቃቀም፣ የሜትር አነባበብ፣ እንዱሁም እንዳት የቤሪንግና ርዜመት መጠን ወዯ
ካሌኩላተር ማስገባት እንዲሇበት፣ የማሳ ስፊትና የስህተት መጠን (Closure Error)
እንዳት ከካሌኩላተሩ እንዯሚነበብ በስሌጠና ወቅት በሚገባ መረዲትና ማወቅ
ይገባዋሌ፡፡

የቋሚ ሰብሌ ማሣ አሇካክ ተጨማሪ መመሪያ (ጫት፣ ሸንኮራ አገዲንና አናናስን

አይጨምርም)፡-

ቋሚ ሰብልች (በአንዴ ዓይነት ወይም በዴብሌቅ) የተወሰነ ቅርጽ ያሇው ማሣ ይ዗ው

የሚገኙ ከሆነ ቀዯም ሲሌ የተሰጠውን አጠቃሊይ የማሣ አሇካክ መመሪያ በመከተሌ
የማሣ ሌኪ ይዯረግሊቸዋሌ፡፡ ሆኖም ተራርቀውና ተበታትነው የሚገኙ ቋሚ ሰብልች
ሇምሳላ ከባሇይዝታው ቤት ፉትና ጀርባ ተራርቀው የሚገኙ ዚፍች ወይም
በባሇይዝታው የግጦሽ መሬት ሊይ ተራርቀው (ተበታትነው) የሚገኙ የቋሚ ሰብሌ

89
 ዚፍች የተወሰነ ቅርጽ ያሇው ማሣ ይ዗ው ስሇማይገኙ ማንኛውም ማሣ በሚሇካበት
ሁኔታ የማሣ ሌኪውን ሇማካሄዴ ሉያስቸግር ይችሊሌ፡፡

የዙህ ዓይነት ሁኔታ ሲያጋጥም ሇአንዴ ዓይነት ቋሚ ሰብሌ ከዚፍቹ መካከሌ

በመጠን መሀከሇኛ (Average) የሆነውን በመምረጥ ዚፈ በሚገኝበት ቦታ ሁለንም
የዚፈን ቅርንጫፍች የሚያካትት አራት ማዕ዗ን ቅርጽ ያሇው መሬት መከሇሌና ቀዯም
ብል የተሰጠውን የማሣ አሇካክ መመሪያ በመከተሌ GPS ወይም ኮምፓስና ሜትር
በመጠቀም የማሣ ሌኪውን ማካሄዴና የሌኪውን ውጤት በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ
ክፌሌ 3ሀ ወይም 3ሇ መመዜገብ ያስፇሌጋሌ፡፡ ሇቀሪዎቹ ዚፍች ግን እንዯገና የማሣ
ሌኪ ማካሄዴ ሳያስፇሌግ የፓርስሌ ቁጥራቸውን በመዯጋገም የየራሳቸውን ተከታታይ
የማሣ ቁጥር እየሰጡ ከሊይ ተሇክቶ የተገኘውን ስፊት ሇእያንዲንደ ዚፌ እየዯጋገሙ
መመዜገብ ይቻሊሌ፡፡ የቋሚ ሰብሌ ዚፍቹ ዓይነት የተሇያየ ከሆነ ግን ከየዓይነቱ ከሊይ
በተሰጠው መመሪያ መሠረት ሇአንዴ ዚፌ ብቻ ሌኪ በማካሄዴ ይህንኑ ውጤት
ሇቀሪዎቹ ተመሳሳይ ቋሚ ሰብሌ ዚፍች ተዯጋግሞ ይሞሊሌ፡፡ ዜርዜር የእርሻ ሥራ
ሁኔታ ጥያቄው ግን ሇእያንዲንደ ዚፌ በተናጠሌ እየተጠየቀ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡
በእግር ቆጠራም ወቅት የቋሚ ሰብሌ ዚፍች አበቃቀሌ የተሇያየ በመሆኑ አያንዲንደን
የቋሚ ሰብሌ ዚፌ ሇይቶ ሇመቁጠር አስቸጋሪ የሚሆንበት ሁኔታም ያጋጥማሌ፡፡
ሇምሳላ፡- ማንጎ፣ ብርቱካንና አቮካድ የመሳሰለት ዚፍች አንዲንዴ ብቻ ሆነው
ስሇሚበቅለ ሇመቁጠር አያስቸግሩ ይሆናሌ፡፡ ነገር ግን እንዯ እንሰትና ሙዜ
የመሳሰለት ተክልች እጅግ ተጠጋግተው ወይም እጅብ ብሇው ስሇሚበቅለ ሇመቁጠር
ያስቸግራለ፡፡ ስሇዙህ ሇመሇየት የሚያስቸግሩትንና ተጠጋግተው የበቀለትን እግሮች
እንዯ አንዴ ዚፌ በመውሰዴ መቁጠር ይገባሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

 አንዲንዴ ጊዛ ሇጥናቱ የተመረጠ ባሇይዝታ ይዝታ የሆነ በሰብሌ የተሸፇነ ማሣ

ወይም ላሊ የመሬት አጠቃቀም ከቆጠራ ቦታው ክሌሌ ውጪ የሚገኝበት ሁኔታ
ሉኖር ይችሊሌ፡፡ እንዯዙህ አይነት ሁኔታ በሚያጋጥምበት ወቅት የማሣው
ዜርዜር ሁኔታ መረጃዎች በቃሇ መጠይቅ እንዯሚሞሊሇትና ማሣው ማሣው
በቆጠራ ቦታው ክሌሌ ውስጥ ባይገኝም በሚገኝበት ቦታ በመሄዴ የማሣ ሌኪም
እንዯሚዯረግሇት ማስታወስ ያስፇሌጋሌ፡፡

90
XIV. የ2013 ዓ.ም የሰብሌ ምርት ትምበያ ናሙና ጥናት፡-

መግቢያ፡

የማዕከሊዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ በሏገር አቀፌ ዯረጃ በሚያካሂዯው የሰብሌ ምርት

ትምበያ ናሙና ጥናት ሊሇፈት ሦስት አስርት ዓመታት በየዓመቱ በዋና ዋና ሰብልች
(በብርዕና አገዲ፣ ጥራጥሬ እና ቅባት ሰብልች) እንዱሁም ከ2001 ዓ.ም ጀምሮ ከሊይ
ከተጠቀሱት ሰብልች በመቀጠሌ በከተማም ሆነ በገጠር በምግብነት አገሌግልታቸው
የማይናቅ ዴርሻ ባሊቸው በእንሰት፣ ጎዯሬ እና ስኳር ዴንች ሰብልች ጥሬ
መረጃዎችን በመሰብሰብ፣ በመተንተንና በማቀነባበር ወቅታዊ የትምበያ መረጃዎችን
ሇመንግስትና ሇላልች የመረጃው ተጠቃሚዎች በማቅረብ ሊይ ይገኛሌ፡፡
በዙህም ጥናት የሚሰበሰቡ መረጃዎች በሁሇት ዓይነት የመረጃ አሰባሰብ ዗ዳ
ይሰበሰባለ፡፡
o በሰብሌ የተሸፇነ የማሣ ስፊት በተጨባጭ የማሣ ሌኪ (Objective
method)

o የሰብሌ ምርት ሁኔታ ግምገማ መረጃ በቃሇ መጠይቅ (Subjective

method)

በዙህም መሠረት በዙህ ዓመት ሇጥናቱ የሚያገሇግሌ በሰብሌ የተሸፇነ የማሣ ስፊት
እንዱሁም ዜርዜር የእርሻ ሥራ ሁኔታ መረጃዎችን በሰብሌ ዓይነት ከመስከረም 2 -
20/2013 ዓ.ም ባለት ቀናት ውስጥ ሇጥናቱ በሚመረጡ 10 ቤተሰቦች ውስጥ
ከሚገኙ የግብርና ባሇይዝታዎች ሇዙሁ ጥናት በተ዗ጋጀው መጠይቅ (ቅጽ ግ.ና.ጥ
2013/2ሀ) የሚሰበሰብ ሲሆን የሰብሌ ምርት ሁኔታ ግምገማ መረጃዎችን ዯግሞ
ሇዙሁ በተ዗ጋጁ መጠይቆች (ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/1ሀ፣ 2013/3/1ሇ፣ 2012/3/1ሏ)
ከዙህ በታች በተቀመጠው ሰንጠረዥ ሇተ዗ረ዗ሩት ዋና ዋና የሰብሌ ዓይነቶች
ከጥቅምት 1 - 15/2012 ዓ.ም ባለት አስራ አምስት ቀናት ውስጥ እንዯቅጾቹ ቅዯም
ተከተሌ፡

o ሇግብርና ናሙና ጥናት በሚመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ ከሚገኙ የግብርና

ባሇይዝታዎች በሙለ በቃሇ መጠይቅ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2012/3/1ሀ፣
o የቆጠራ ቦታው በሚገኝበት ቀበላ ተመዴቦ ከሚሠራ የግብርና ሌማት ሰራተኛ
በቅጽ ግ.ና.ጥ 2012/3/1ሇ እንዱሁም:

o የቆጠራ ቦታው ከሚገኝበት ቀበላ ውስጥ የሚገኙ የግብርና ሌማት ቡዴን

መሪ ገበሬዎችን በጋራ በማወያየት/በማነጋገር በቅጽ ግ.ና.ጥ 2012/3/1ሏ
ይሰበሰባለ፡፡

91
XV. በ2013 ዓ.ም የሰብሌ ምርት ትምበያ ጥናት የሚሸፇኑ ሰብልች ዜርዜር

የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሰበሰብሊቸው (በቅጽ 2013/3/1ሀ፣ 2013/3/1ሇ

እና 2013/3/1ሏ) ሰብልች ዜርዜር እና ሇየሰብልቹ የተሰጡ ኮድች፡
ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ
ቁ ቁ
1 ገብስ 01 16 ምስር 14
2 ጤፌ 07 17 ጓያ 16
3 ስንዳ 08 18 አብሽ 36
4 በቆል 02 19 ማሾ 09
5 ማሽሊ/዗ንጋዲ 06 20 ግብጦ 17
6 ዲጉሳ 03 21 ኑግ 25
7 አጃ 04 22 ተሌባ 23
8 ሩዜ 05 23 ሇውዜ 24
9 ባቄሊ 13 24 ሡፌ 28
10 አተር 15 25 ሰሉጥ 27
11 ነጭ ቦልቄ/አዯንጓ_ 12 26 ጎመን ዗ር 26
12 ቀይ ቦልቄ/አዯንጓሬ 19 27 ዴንች 60
13 አኩሪ አተር 18 28 ስኳር ዴንች 62
14 ቀይ ሽምብራ 11 29 ጎዯሬ 64
15 ነጭ ሽምብራ 130 30 እንሰት 74

XVI. ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/1ሀ - የሰብሌ ምርት ሁኔታ ግምገማ መረጃ አሞሊሌ

ይህ ቅጽ ሇግብርና ናሙና ጥናት በናሙና በሚመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ ከሚገኙ

የግብርና ባሇይዝታዎች በሙለ በሠንጠረዥ 1 ሇተ዗ረ዗ሩት ሰብልች(በታብላታችን
ሊይ ግን ሰብልቹ የተ዗ረ዗ሩ በመሆናቸው ብዘም አያሇፊንም ይህንንም ሠንጠረዥ
ማየት አያስፇሌግም) የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሰበሰብበት ቅጽ ነው፡፡
እንዯሚታወቀው መረጃው የሚሰበሰበው በታብላት በመሆኑ…መመሪያውን (የመረጃ
ሰብሳቢ መመሪያን) በታብላቱ ሊይ ከተጫነው CSEntry መጠይቆችና ጥያቄዎች ጋር
በምናበብ መሌኩ ማሰናዲት ይገባሌ፡፡ ስሇሆነም ይህንንም ቅጽ በዙያው መሌኩ
ሇማስተካከሌ ተሞክሯሌ፡፡ ይኸውም ከዙህ በፉት በወረቀት በሚሰራበት ጊዛ
እያንዲንደ ቅጽ የተሇያዩ ክፌልች ያለት ሲሆን…እነዙህም ክፌልች በታብላቱ ሊይ
ፕሮግራሙን እንዳከፇትን የሚናገኘው በየገጹ(PAGES) ይሆናሌ፡፡ በአብዚኛው
ክፌሌ-1 የተሞሊ ስሇሆነ ምንም መሙሊት አይጠበቅብንም፡፡

92
ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ

ዓምዴ 1-5፡- ክሌሌ፣ ዝን፣ ወረዲ፣ ገበሬ ማህበርና ቆጠራ ቦታ፡-

ከዓምዴ 1 እስከ ዓምዴ 5 ቀዯም ተዯርጎ በታብላቱ CSEntry ፕሮግራም ሊይ

ስሇተሞሊ (ስሇተጫነ) ምንም መሙሊት አያስፇሌግም፡፡

ዓምዴ 6፡ የቤተሰቡ ኃሊፉ ስም፡-

በዙህ ዓምዴ የቤተሰቡ ኃሊፉ ስም ይመረጣሌ፤ይኸውም ስራው በታብላት ስሇሆነ

ሌክ ታብላታችን ሊይ ያሇውን CSEntry ከፌተን መጠይቁን ስንመርጥና
ትክክሇኛውን የማሇፉያ ቁጥራችንን አስገብተን በትክክሌም የተመዯብንበት የቆ/ቦታ
ከሆነ ሇግ.ና.ጥ የተመረጡት የ20ዎቹ ተመራጭ ቤተሰቦችን ስሞች እናገኛሇን፤
ከዙያም እኛ መስራት የምንፇሌገውን ቤተሰብ(የቤተሰቡን ኃሊፉ ስም) መምረጥ ብቻ
ይኖርብናሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ የቤተሰቡ ኃሊፉ ጾታ

በዙህ ዓምዴ የቤተሰቡን ኃሊፉ ጾታን እንመርጣሇን፡፡እንዯሚታወቀው ጾታ ሁሇት

ሲሆን በታብላታችንም ሊይ የሚመጡት አማራጮች ሁሇት (ወንዴ/ሴት) ናቸው፡፡
ከእነሱ አንደን መምረጥ ይገባናሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ የባሇይዝታው ስም ( Holder Name.)

በዙህ ዓምዴ በቤተሰቡ ውስጥ ከአንዴ በሊይ የግብርና የግሌ ይዝታ ያሊቸው
የቤተሰቡ አባሊት ስም ዜርዜርን እናገኛሇን፡፡ ከእነዙህ መካከሌ መስራት
የፇሇግነውን ባሇይዝታ ስም መምረጥ ብቻ ይሆናሌ፡፡ ይህ እንግዴህ
የሚሆነው...ቀዯም ሲሌ በቅጽ/1 ሊይ መዜግብናቸው ከሆነ በዙህ ዓምዴ የስም
ዜርዜራቸውን እናገኛሇን ማሇት ነው፡፡

ዓምዴ 9፡ የባሇይዝታው ሙለ ስም

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 8 የመረጥነውን የባሇይዝታ ስም እናገኛሇን፡፡ይኸውም

ከቤተሰቡ አባሊት መካከሌ የግብርናው ይዝታ የማን እንዯሆነ ታወቀ ማሇት ነው፡፡
ካሌሆነ ዯግሞ ተጠይቆ ሙለ ስሙ በዙህ ዓምዴ ስር ይጻፊሌ፡፡

93
ክፌሌ 2፡ የሰብሌ ምርት ሁኔታ ግምገማ፡-

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-
ከ01 በመጀመር በቅዯም ተከተሌ ተራ ቁጥር የተሞሊ በመሆኑ በዙህ ዓምዴ ምንም
አይጻፌም፡፡
ዓምዴ 2፡ የሰብለ ስም፡-

በክፌሌ 1 ዓምዴ 9 በተመ዗ገበው ባሇይዝታ ስም የተመ዗ገቡ ሰብልችን (እነዙህ

ሰብልች ሇሰብሌ ትምቢያ ጥናት የተወሰኑት መሆን ይኖርባቸዋሌ፡፡ማሇትም
በሠንጠረዥ-1 ያለት ሲሆኑ..) አንዴ በአንዴ በዜርዜር (ትክ..በማዴረግ) ወይም
በመምረጥ የሚመሇከታቸውን ጥያቄዎች ሇእያንዲንደ ሰብሌ ይጠየቅሊቸዋሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ የማሣዎች ብዚት፡-

በዙህ ዓምዴ በክፌሌ 2 ዓምዴ 2 በተመ዗ገበው የሰብሌ ዓይነት የተያዘ ማሣዎችን

ብዚት ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ(ከታብላታችን..CSEntry..FORMS-2A/2013)
በመቁጠር፤እንዴሁም በማስታወሻችን ሊይ ብዚቱን ማስፇርና ይህን የማሣዎቹን
ብዚት በዙህ ዓምዴ መሙሊት ይገባሌ፡፡ በዴብሌቅ ሰብልች ሇተያዘ ማሣዎች
በዴብሌቅ ሰብልቹ ዓይነትና ብዚት ማሣው ተዯጋግሞ መቆጠር እንዲሇበት መገን዗ብ
ያሻሌ፡፡ በዴብሌቅ ሰብልች የተያዘ ማሣዎችን አቆጣጠር በበሇጠ ሇመረዲት ቀጥል
የተሰጠውን ምሳላ ይመሌከቱ፡፡

ምሣላ፡
አንዴ ባሇይዝታ: አንዴ በበቆል ብቻ የተያ዗፣ አንዴ በበቆልና ማሽሊ ዴብሌቅ ሰብልች
የተያ዗፣ ሁሇት በማሽሊ ብቻ የተያዘ፣ አንዴ ዯግሞ በበቆልና አዯንጓሬ ዴብሌቅ
የተያ዗ በዴምሩ አምስት ማሣዎች ብቻ አለት እንበሌ፡፡
በዙህ ምሣላ መሠረት በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/1ሀ የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ
በሚሰበሰብበት ወቅት ይህ ባሇይዝታ በሦስት የተሇያዩ የመጠይቁ ገጾች (በየሰብሌ
ዓይነቱ) ሦስት ጊዛ ስሙ ይመ዗ገባሌ ማሇት ነው፡፡ ይኸውም፡

1. የበቆልን ሁኔታ ግምገማ መረጃ በምንሞሊበት ጊዛ፡

2. የማሽሊን ሁኔታ ግምገማ መረጃ በምንሞሊበት ጊዛ እንዱሁም
3. የአዯንጓሬን ሁኔታ ግምገማ መረጃ በምንሞሊበት ጊዛ ማሇት ነው፡፡

የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃውን በምንሞሊበትም ወቅት በቆልን በሚመሇከት

በሦስቱም ማሣዎች የሚገኘውን በቆል በጥቅሌ በመውሰዴ፣ ማሽሊን በሚመሇከት

94
 በሦስቱም ማሣዎች የሚገኘውን ማሽሊ በጥቅሌ በመውሰዴ እንዱሁም አዯንጓሬን
በሚመሇከት ከበቆል ጋር በዴብሌቅ ያሇውን አንዴ መሣ በመውሰዴ ይሆናሌ፡፡

በዙህም መሠረት ሇዙህ ባሇይዝታ በየሰብለ ዓይነት በቅጹ ክፌሌ ሁሇት ዓምዴ 5
የማሣዎች ብዚት በሚሇው ጥያቄ ሥር፡

o በቆል በሦስት ማሳዎች ሊይ የሚገኝ በመሆኑ የማሣ ብዚት በሚሇው ጥያቄ 3

ይሞሊሌ
o ማሽሊ በሦስት ማሣዎች ሊይ የሚገኝ በመሆኑ የማሣ ብዚት በሚሇው ጥያቄ 3
ይሞሊሌ
o አዯንጓሬ በአንዴ ማሣ ሊይ ብቻ (ከበቆል ጋር በዴብሌቅ) የሚገኝ በመሆኑ
የማሣዎች ብዚት በሚሇው ጥያቄ 1 ይሞሊሌ ማሇት ነው፡፡

ዓምዴ 6 -10፡ የ዗ንዴሮው የሰብለ ሁኔታ ከባሇፇው ዓመት (2012) መኸር ወቅት ጋር
ሲነፃፀር፡-

ይህ ክፌሌ በ2013 ዓ.ም የሚጠበቀውን ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት (2012 ዓ.ም)

የመኸር ወቅት ጋር በማነፃፀር የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሞሊበት ነው፡፡
በዙህም መሠረት ከዓምዴ 6 - 10 የቀረቡትን ጥያቄዎች በቅዯም ተከተሌ
ሇባሇይዝታው በማቅረብ ከባሇይዝታው የሚገኙትን መሌሶች በጥንቃቄ መመዜገብ
ያስፇሌጋሌ፡፡ የሚፇሇገውን መረጃ በትክክሌ ሇማግኘትም በቅዴሚያ ምርትና
ምርታማነትን በሚገባ ሇይቶ ሇመሌስ ሰጪዎች ማስገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡ ይህ ማሇት
ባሇይዝታው ምርትና ምርታማነትን በትክክሌ ሇይቶ በሚፇሇገው ሁኔታ መሌስ ይሰጥ
዗ንዴ መረጃ ሰብሳቢው ጥያቄዎቹን በቀጥታ ቃሊ በቃሌ ሇባሇይዝታው ከማቅረቡ
በፉት ምርታማነት ምን ማሇት እንዯሆነ በሚገባ በምሣላ ጭምር ማስረዲት
ይኖርበታሌ፡፡

በመሆኑም ምርታማነት ከአንዴ ሄክታር/ጥማዴ/ቦይ. . . ወ዗ተ ስፊት ካሇው መሬት

ሊይ የተገኘ/የሚገኝ የምርት መጠን ማሇት እንዯሆነ ባሇይዝታው በሚገባው መንገዴ
ማስረዲት ያስፇሌጋሌ፡፡ የጠቅሊሊ ምርትና ምርታማነትን ሌዩነት ሇይቶ ሇማወቅና
ሇመሌስ ሰጪዎች ሇማስረዲት ቀጥል የቀረበውን ምሣላ በጥሞና መመሌከት
ይጠቅማሌ፡፡

95
ምሳላ፡-

አንዴ ባሇይዝታ ባሇፇው ዓመት (2012 ዓ.ም) 2 ጥማዴ ስፊት ባሇው መሬት ሊይ
዗ርቶት ከነበረው የስንዳ ማሣ 13 ኩንታሌ የስንዳ ምርት አግኝቻሇሁ አሇ እንበሌ፡፡
በ዗ንዴሮው ዓመት (2013 ዓ.ም) ዯግሞ ይኸው ባሇይዝታ በ5 ጥማዴ መሬት ሊይ
ከ዗ራው የስንዳ ማሣ 15 ኩንታሌ ምርት አገኛሇሁ ብል እንዯሚገምት ነገረን
እንበሌ፡፡ በዙህ ምሣላ መሠረት የባሇይዝታው ጠቅሊሊ የስንዳ ምርት ባሇፇው ዓመት
አምርቶ ከነበረው 13 ኩንታሌ ወዯ 15 ኩንታሌ እንዯሚያዴግ የሚጠበቅ ሲሆን
የሰብለ ምርታማነት ግን ከ(13 ኩንታሌ/2 ጥማዴ) = ከ6.5 ኩንታሌ/ጥማዴ ወዯ
(15 ኩንታሌ/5 ጥማዴ) = 3 ኩንታሌ/ጥማዴ ሉቀንስ እንዯሚችሌ ይጠበቃሌ ማሇት
ነው፡፡

ይህ በፏርሰንት ሲሰሊ በ[3 ኩንታሌ/ጥማዴ - 6.5 ኩንታሌ/ጥማዴ]/(6.5

ኩንታሌ/ጥማዴ) × 100% = በ (3.5 ኩንታሌ/ጥማዴ)/(6.5 ኩንታሌ/ጥማዴ) ×
100% = በ54% እንዯሚቀንስ ይጠበቃሌ፡፡

መረጃ ሰብሳቢው በዙህ ፅንሰ ሀሳብ መሠረት ሇባሇይዝታው ካስረዲ በኋሊ መረጃ
ሰጪው ባሇፇው ዓመትና በ዗ንዴሮው ዓመት ጥቅም ሊይ ያዋሇውን ማዲበሪያ፣ ፀረ
ተባይ ዓይነትና መጠን . . . ወ዗ተ ፣ የዜናቡን አጀማመር ወቅታዊ መሆንና
አሇመሆን፣ እንዱሁም የዜናብ መጠን በሰብለ ሊይ የነበራቸውንና ሉኖራቸው
የሚችሇውን አዎንታዊም ሆነ አለታዊ ተፅዕኖ ከግምት ውስጥ በማስገባት ዓምና
የነበረውን የሰብለን ምርታማነት በዙህ ዓመት ከሚጠብቀው ምርታማነት ጋር
በመወዲዯር ትክክሇኛውን መሌስ እንዱሰጠው ማበረታታƒ ይኖርበታሌ፡፡ ነገር ግን
ከሊይ የቀረበው ምሣላ እንዯሚያሳየን ባሇይዝታው ጥያቄውን በሚፇሇገው መሌኩ
ሳይረደ በመቅረትና የምርትና ምርታማነትን ሌዩነት ባግባቡ ሳይረደ አጠቃሊይ
ስሇሚያመርቱት ምርት መጠን በማሰብ የሚመሌሱሌን ከሆነ ከሊይ በምሣላው
ሇቀረበው ሰብሌ የሚመሌሱሌን መሌስ ይጨምራሌ የሚሌ ሉሆን ይችሊሌ፡፡ ይህ
ዯግሞ በጥናቱ ከሚፇሇገው መረጃ አንጻር ፌጹም የተሳሳተ ይሆናሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ የ዗ንዴሮው ዓመት የሰብለ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት መኸር ወቅት ጋር

ሲወዲዯር፡-

ከሊይ በተሰጡት ማብራሪያዎች መሰረት የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት ከባሇፇው

ዓመት (2012 ዓ.ም) ተመሳሳይ ወቅት ጋር ሲወዲዯር ምን እንዯሚመስሌ
ከባሇይዝታው በመጠየቅ ባሇይዝታው የሚሰጡት መሌስ ይጨምራሌ ከሆነ በዓምዴ 6
96
 ይጨምራሌ ተብል ከተጻፇ በኋሊ ኮዴ «1» ፣ እኩሌ ይሆናሌ/ሇውጥ የሇውም ከሆነ
በዓምደ እኩሌ ይሆናሌ ብል በመጻፌ ኮዴ «2» ተሞሌቶ ወዯ አምዴ 11
ይታሇፊሌ፡፡ እንዱሁም ባሇይዝታው የሚሰጡት መሌስ ይቀንሳሌ ከሆነ በዓምደ
ይቀንሳሌ ብል በመጻፌ ኮዴ «3» ተሞሌቶ ወዯ ዓምዴ 9 ይታሇፊሌ፡፡

ዓምዴ 7-8፡ የሚጨምር ከሆነ፡-

ዓምዴ 7፡ የሚጨምረው መጠን በመቶኛ፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 6 ኮዴ «1» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ ባሇይዝታው

የ዗ንዴሮውን ዓመት የሰብሌ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት መኸር ወቅት
ምርታማነት ጋር በማነጻጸር የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት ይጨምራሌ የሚለ
ከሆነ የሚጨምረው መጠን በመቶኛ ምን ያህሌ ሉሆን እንዯሚችሌ በመጠየቅ
ከባሇይዝታው የሚገኘውን መሌስ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ሇምሣላ የዙህ
ዓመት የሰብለ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ምርታማነት ጋር ሲነፃፀር በሩብ ያህሌ
ይጨምራሌ የሚሌ መሌስ ባሇይዝታው ቢሰጡ በዙህ ዓምዴ «025» ይሞሊሌ ማሇት
ነው፡፡

ዓምዴ 8፡ ሇምርታማነት መጨመር አንዴ ዋና ምክንያት፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 6 ኮዴ «1» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ ባሇይዝታው

የ዗ንዴሮውን ዓመት የሰብለን ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ምርታማነት ጋር
በማነጻጸር የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት ይጨምራሌ የሚለ ከሆነ ሇሰብለ
ምርታማነት መጨመር ዋነኛ ነው የሚለትን ምክንያት በመጠየቅና የሚሰጡትን
መሌስ በገጽ 79 በተቀመጠው ሰንጠረዥ ከተሰጡት የመሌስ አማራጮች ጋር
በማገና዗ብ ትክክሇኛውን ኮዴ በዓምደ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ስሇ ሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ አሞሊሌ ጽንሰ ሀሳብ በሚገባ ሇመረዲት ከዙህ በታች
የቀረበውን ምሳላ ማጤን ተገቢ ይሆናሌ፡
ምሣላ፡-

በ2013 ዓ.ም በሚካሄዯው የሰብሌ ትምበያ ናሙና ጥናት በቆጠራ ቦታው ሇግብርና
ናሙና ጥናት ከተመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ በአንደ ቤተሰብ ውስጥ የሚገኝ አንዴ
ባሇይዝ በ5 ማሣዎች ሊይ በቆል ዗ርቶ ቡቃያው በሁለም ማሣዎች ይታያሌ እንበሌ፡፡
በቆጠራ ቦታው የተመዯበ መረጃ ሰብሳቢ ከሊይ ወዯተጠቀሰው ባሇይዝታ በመሄዴ የሰብሌ
ሁኔታ ግምገማ መረጃዎችን የመሰብሰብ ሥራውን በበቆል ሰብሌ ከተያዘ ማሣዎች
97
ጀመረ ብንሌ፡፡ ይህን መረጃ ሇማግኘት የሚያስችለና በቅዯም ተከተሌ የቀረቡ ተግባራት
የበሇጠ ግንዚቤ እንዯሚሰጡ በማሰብ እንዯሚከተሇው ቀርበዋሌ፡፡

1. ባሇይዝታው አምና ማሇትም (በ2012 ዓ.ም የመኸር ወቅት) የበቆል ሰብሌ ዗ርቶ
እንዯነበር ይጠይቃሌ፡፡ መሌሱ አዎን ከሆነ ጥያቄው ይቀጥሊሌ፣
2. በ2012 ዓ.ም በሰብለ ተይዝ የነበረውን ጠቅሊሊ የመሬት ስፊት በአካባቢ/በስታንዲርዴ
መሇኪያ ምን ያህሌ እንዯነበረ ይጠይቃሌ፡፡ ሇዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው የሰጡት መሌስ
10 ጥማዴ ቢሆን፣
3. በመቀጠሌም በ2012 ዓ.ም በሰብለ ተሸፌኖ ከነበረው ጠቅሊሊ መሬት ውስጥ ከአንዴ
ጥማዴ መሬት በአማካይ ምን ያህሌ ምርት (በአካባቢ/በስታንዲርዴ የምርት መሇኪያ)
አግኝቶ እንዯነበር ይጠይቃሌ (ይህ ማሇት ከ10 ጥማዴ የተገኘውን ጠቅሊሊ የምርት
መጠን አሇመሆኑን መረጃ ሰብሳቢው ሇባሇይዝታው ማስረዲት ይጠበቅበታሌ፡፡ ወይም
ዯግሞ አምርቶ የነበረውን ጠቅሊሊ ምርት ሇጠቅሊሊ ስፊት (ሇ10) በማካፇሌ የሚገኘው
ውጤት ማሇት ነው)፡፡ ሇዙህ ጥያቄ መረጃ ሰጭው የሰጡት መሌስ 6 ቁና ቢሆን፣

4. ዗ንዴሮ (በ2013 ዓ.ም) በዙሁ ሰብሌ ማሇትም በበቆል የተያ዗ው ጠቅሊሊ መሬት
ስፊት (የአምናውን በገሇጸበት ተመሳሳይ የስፊት መሇኪያ) ስንት እንዯሆነ
ይጠይቃሌ፡፡ ሇዙህ ጥያቄ የባሇይዝታው መሌስ 8 ጥማዴ ቢሆን፣

5. ዗ንዴሮ በበቆል ሰብሌ በተሸፇነው መሬት ከአንዴ ጥማዴ ሉገኝ ይችሊሌ ብል

የሚገምተውን/የሚጠብቀውን አማካይ ምርት መጠን (የአምናውን የምርት መጠን
ሇመግሇጽ በተጠቀመበት ተመሳሳይ የምርት መሇኪያ) ምን ያህሌ ሉሆን እንዯሚችሌ
እንዱገሌጽ ይጠይቃሌ፡፡ ይህ ማሇት አገኛሇሁ ብል የሚገምተውን ጠቅሊሊ ምርት ሇ8
በማካፇሌ የሚገኘውን ማሇት ነው፡፡ ሇዙህ ጥያቄ ባሇይዝታው የሰጡት መሌስ 10
ቁና ነው እንበሌ፣

6. በመጨረሻም ዗ንዴሮ (በ2013 ዓ.ም) ከአንዴ ጥማዴ መሬት ሉገኝ የሚችሇውን እና

አምና (በ2012 ዓ.ም) ከአንዴ ጥማዴ መሬት የተገኘውን የበቆል ምርት መጠን
በተመሳሳይ መሇኪያ አወዲዴሮ ሌዩነቱን በመቶኛ ወይም ባሇይዝታው ይህን ሌዩነት
ሉገሌጽ በሚችሌበት የመጠን መግሇጫ ሇምሣላ በእጅ፣ በአሥረኛ፣ በግማሽ፣
በሢሦ፣ በሩብ... ወ዗ተ አወዲዴሮ እንዱገሇጽ በማበረታታትና በመረጃ ሰብሳቢው
በሚዯረግ ተዯጋጋሚ ጥረት ከባሇይዝታው ከራሱ ማግኘት ይገባሌ፡፡

መረጃ ሰብሳቢው ተዯጋጋሚ ጥረት አዴርጎ ከመሌስ ሰጭው አመርቂ መሌስ ማግኘት
ካሌቻሇ ከሊይ በቅዯም ተከተሌ ከባሇይዝታው ያገኛቸውን መረጃዎች እንዯ ግብዓት
በመጠቀም በሚከተሇው ቀመር (ፍርሙሊ) በመጠቀም የምርታማነትን ሇውጥ በመቶኛ
98
 የሚገሌጹ መረጃዎችን በማስሊት በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/1ሀ ክፌሌ 2 በተገቢው ዓምዴ
ማስፇር ይጠበቅበታሌ፡:
( ) ( )

[ ] [ ]
[ ] ( )

[ ]

ማስታወሻ፡-

ሇአንዴ የሰብሌ ዓይነት የሁሇቱን ዓመት ምርታማነት ሇማወዲዯር የዓምናውን

(የ2012 ዓ.ም) የመሬት ስፊት ሇመሇካት የምንጠቀምበት ስታንዲርዴ/የአካባቢ የስፊት
መሇኪያ የ዗ንዴሮውን (የ2013 ዓ.ም) የመሬት ስፊት ሇመሇካት ከምንጠቀምበት
ስታንዲርዴ/የአካባቢ የስፊት መሇኪያ ጋር ተመሳሳይ መሆን ይኖርበታሌ፡፡
በተመሳሳይ ሁኔታ የዓምናውን (የ2012 ዓ.ም) ምርት መጠን ሇማወቅ
የምንጠቀምበት ስታንዲርዴ/ የአካባቢ የምርት መጠን መሇኪያ የ዗ንዴሮውን (የ2013
ዓ.ም) ምርት መጠን ሇመሇካት ከምንጠቀምበት የስታንዲርዴ/ የአካባቢ ምርት መጠን
መሇኪያ ጋር ተመሳሳይ መሆን ይኖርበታሌ፡፡ ይህም ማሇት የዓምናው ማሳ ስፊት
በጥማዴ የተገሇጸ ከሆነ የ዗ንዴሮውም በጥማዴ መገሇጽ ይኖርበታሌ፡፡ በተመሣሣይ
ሁኔታ ዓምና ተመሣሣይ ስፊት ካሇው ማሣ ሊይ የተገኘው ምርት በቁና የተገሇጸ
ከሆነ የ዗ንዴሮውም በቁና መገሇጽ ይኖርበታሌ፡፡ ይህ ካሌሆነ በቀመሩ መሠረት
ተሰሌቶ የሚገኘው ውጤት ፌጹም የተሳሳተ ይሆናሌ፡፡

ከሊይ የቀረበውን ቀመር (ፍርሙሊ) በመጠቀም ከሊይ በምሣላው በተሰጠው ዜርዜር

መረጃ መሠረት የሚጨምረው የምርታማነት መጠን በመቶኛ እንዯሚከተሇው
ይሰሊሌ፡፡

[ ] [ ]
[ ] [ ]
=

በዙህ ስላት መሠረት ምርታማነት በ66.67 በመቶ እንዯሚጨምር ይጠበቃሌ ማሇት

ነው፡፡ ስሇሆነም በምሣላው ሇተጠቀሰው ባሇይዝታ በቆልን በተመሇከተ በመጠይቁ
ዓምዴ 6 ኮዴ «1» የሚሞሊ ሲሆን በዓምዴ 7 ዯግሞ 067 መሞሊት ይኖርበታሌ
ማሇት ነው፡፡

99
 ከሊይ ከተራ ቁጥር 1- 6 የተሰጡት ዜርዜር የአሰራር ዗ዳዎች የቀረቡት መረጃ
ሰብሳቢው በምርታማነት ጽንሰ ሃሳብ ሊይ ሰፊ ያሇ ግንዚቤ ሇማግኘት እንዱረዲው
እንጂ ሁላ በቅዯም ተከተሌ የቀረቡትን ጥያቄዎች በዜርዜር ሇባሇይዝታው በማቅረብ
መረጃ ይሰበሰባሌ ማሇት አይዯሇም፡፡

ዓምዴ 9-10፡ የሚቀንስ ከሆነ፡-

ዓምዴ 9፡ የሚቀንሰው መጠን በመቶኛ፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 6 ኮዴ «3» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ ባሇይዝታው

የ዗ንዴሮውን የሰብሌ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ምርታማነት
ጋር በማነጻጸር የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት ይቀንሳሌ የሚለ ከሆነ የሚቀንሰው
መጠን በመቶኛ ምን ያህሌ ሉሆን እንዯሚችሌ በመጠየቅ ከባሇይዝታው የሚገኘውን
መሌስ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡ ሇምሣላ የዙህ ዓመት የሰብለ ምርታማነት
ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ምርታማነት ጋር ሲነፃፀር በሲሦ ያህሌ ይቀንሳሌ
የሚሌ መሌስ ቢሰጡ በዙህ ዓምዴ «033» ይሞሊሌ ማሇት ነው፡፡

ዓምዴ 10፡ ሇምርታማነት መቀነስ አንዴ ዋና ምክንያት፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 6 ኮዴ «3» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ ባሇይዝታው

የ዗ንዴሮውን የሰብሌ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ምርታማነት ጋር በማነጻጸር
የ዗ንዴሮው ዓመት የሰብለ ምርታማነት ይቀንሳሌ የሚለ ከሆነ ሇሰብለ ምርታማነት
መቀነስ ዋነኛ ነው የሚለትን ምክንያት በመጠየቅና የሚሰጡትን መሌስ በገጽ 52
ከተሰጡት የመሌስ አማራጮች ጋር በማገና዗ብ ትክክሇኛውን ኮዴ በዓምደ በተሰጠው
ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 11፡ የሚጠበቀው የምርታማነት ሇውጥ መጠን በመቶኛ፡-

በመጠይቁ ዓምዴ 6 ይጨምራሌ ተብል ኮዴ «1» ከተሞሊ በዓምዴ 7 በተሞሊው

መጠን/ቁጥር ሊይ 100 በመዯመር የሚገኘው ውጤት በዙህ ዓምዴ የሚሞሊ ሲሆን
በዓምዴ 6 ሇውጥ የሇውም ተብል ኮዴ «2» ከተሞሊ ዯግሞ በዙህ ዓምዴ (በዓምዴ
11) 100 የሚሞሊ ይሆናሌ፡፡ ነገር ግን በዓምዴ 6 ይቀንሳሌ ተብል ኮዴ «3»
ከተሞሊ በዓምዴ 9 የተሞሊውን መጠን/ቁጥር ከ100 ሊይ በመቀነስ የሚገኘው
ውጤት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ ሇምሣላ ከሊይ ሇዓምዴ 7 ማብራሪያ ሊይ በተሰጠው
ምሣላ መሠረት በዓምዴ 11 የሚሞሊው ቁጥር ሲሆን ሇዓምዴ

100
 9 ማብራሪያ ሊይ በተሰጠው ምሣላ መሠረት ዯግሞ በዓምዴ 11 የሚሞሊው ቁጥር
ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡

ማስታወሻ፡-

1. አንዲንዴ ጊዛ ባሇይዝታው አንዴን ሰብሌ ባሇፇው ዓመት ዗ርቶ የነበረ ቢሆንም

በተሇያዩ ምክንያቶች ሰብለ ሙለ በሙለ ጠፌቶ/ወዴሞ ሉሆን ይችሊሌ፡፡ ይህ አምና
ሙለ በሙለ ወዴሞ የነበረው ሰብሌ በዙህ ዓመት ተ዗ርቶ ከሆነና ቡቃያው በማሣ
ሊይ የሚታይ ከሆነ መረጃው ሲሞሊ በዓምዴ 6 ይጨምራሌ ተብል ከተሞሊ በኋሊ
በዓምዴ 7 “100” ይሞሊና በአምዴ 11 “200” የሚሞሊ ይሆናሌ፡፡

2. አንዲንዴ ጊዛ ዯገሞ ባሇይዝታው ሰብለን ባሇፇው ዓመት መኸር ወቅት ሳይ዗ራ

ይቀርና በዙህ ዓመት ግን ዗ርቶ ሉገኝ ይችሊሌ፡፡ እንዯዙህ ዓይነት ሁኔታ
በሚያጋጥምበት ጊዛ ባሇይዝታው የ዗ንዴሮውን የሰብለን ምርታማነት ባሇፇው ዓመት
በአካባቢው ከነበረው የላልች ባሇይዝታዎች የሆነ የዙሁ ሰብሌ ምርታማነት ጋር
በማነጻጸር እንዱመሌሱሇት በማዴረግ መረጃውን ማሟሊት ያስፇሌጋሌ፡፡

ምርታማነት እንዱጨምር የሚያዯርጉ ምክንያቶችና ኮዴ ዜርዜር

ተ
የምርታማነት መጨመር ምክንያቶች ኮዴ
.ቁ
1 ማዲበሪያ መጠቀም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 01
2 የተሻሇ የአየር ሁኔታ መኖር. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 02
3 የተሻሻሇ/ምርጥ ዗ር መጠቀም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03
4 ዗መናዊ/የተሻሻሇ የእርሻ መሣሪያ መጠቀም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04
5 ዗መናዊ የአሰራር/የአስተራረስ ዗ዳ መጠቀም. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05
6 ላሊ ምክንያት (ይገሇጽ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06

XVII. የቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/3/1ሇ እና 2013/3/1ሏ አሞሊሌ፡

እነዙህ ቅጾች ሌክ እንዯ ቅጽ 2013/3/1ሀ ሁለ በገጽ 72 በተቀመጠው ሠንጠረዥ

ሇተ዗ረ዗ሩት ሰብልች የሰብሌ ምርት ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሰበሰብባቸው
ናቸው፡፡ ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/3/1ሇ የሚሞሊው ጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ
በሚገኝበት ገበሬ ማህበር ተመዴቦ ከሚሰራ የግብርና ሌማት ሠራተኛ ሲሆን ቅጽ
ግ.ና.ጥ. 2013/3/1ሏ ዯግሞ የቆጠራ ቦታው በሚገኝበት ገበሬ ማህበር ውስጥ
የሚገኙ አምስት የግብርና ሌማት ቡዴን መሪ ገበሬዎችን በአንዴነት በማወያየት
የሚሞሊ ይሆናሌ፡፡ እነዙህ ቅጾች እንዯላልቹ ቅጾች ሁለ ሁሇት ክፌልች አሎቸው፡፡
ክፌሌ 1 ጥናቱ የሚካሄዴበት (ቆጠራ ቦታው የሚገኝበት) የአካባቢ መሇያ ሲሆን ይህ
ክፌሌ ግን አስቀዴሞ በታብላቱ CSEntry መተግበሪያ ፕሮግራም ሊይ የተሞሊ
101
 ስሇሆነ እንዳ አዱስ ምንም ነገር አይሞሊበትም፡፡ ክፌሌ ሁሇት ዯግሞ የሰብሌ
ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሞሊበት ነው፡፡

ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-5፡ ክሌሌ፣ ዝን፣ ወረዲ፣ ገበሬ ማህበር እና ቆጠራ ቦታ፡

ከዓምዴ 1 እስከ ዓምዴ 5 ቀዯም ተዯርጎ በታብላቱ ፕሮግራም ሊይ ስሇተሞሊ ምንም

መሙሊት አያስፇሌግም፡፡

ክፌሌ 2፡- የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ፡

ዓምዴ 1፡ የሰብሌ ስም፡-

የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ የሚዯረግሊቸው ሰብልች በዙህ ዓምዴ ተ዗ርዜረዋሌ፡፡ ሆኖም

ሁለም በአካባቢው ይ዗ራለ ተብል አይጠበቅም፡፡ ስሇሆነም ከተ዗ረ዗ሩት የሰብሌ
ዓይነቶች መካከሌ በቀበላው/በቆጠራ ቦታው የሚገኙትን የሰብሌ ዓይነቶች ብቻ
በመምረጥና በመሇየት (አምስቱን የግብርና ሌማት ቡዴን መሪ ገበሬዎችን) ወይም
የግብርና ሌማት ባሇሙያውን መጠየቅ ይኖርብናሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ የሰብሌ ኮዴ፡-

ሇእያንዲንደ በዓምዴ 1 የተመ዗ገበ ሰብሌ የተሰጠው ኮዴ የተሞሊ በመሆኑ በዙህዓምዴ

ምንም አይጻፌም፡፡

ዓምዴ 3 -7፡ በ዗ንዴሮው ዓመት የሚጠበቀው የሰብሌ ምርታማነት ካሇፇው ዓመት ጋር

ሲነጻጸር፡-

በዙህ ክፌሌ ከዓምዴ 3 - 7 ሇቀረቡት ጥያቄዎች መሌስ ሇማግኘት መረጃ ሰብሳቢው

የግብርና ሌማት ሠራተኛውን እንዱሁም የግብርና ሌማት ቡዴን መሪ ገበሬዎችን
ሌክ ከሊይ እንዯተገሇጸው ሁለ የምርታማነትን ጽንሰ ሀሳብ በትክክሌ እንዱረደ
ካዯረገ በኋሊ በ዗ንዴሮው ዓመት የሚጠበቀውን የሰብለን ምርታማነት ከባሇፇው
ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ጋር ሇማነጻጸር እንዱችለ ገበሬዎች ባሇፇው ዓመትና
በ዗ንዴሮው ዓመት ጥቅም ሊይ ያዋለትን የማዲበሪያ (የተፇጥሮ/ኬሚካሌ)፣ ፀረ
ተባይ፣ ፀረ አረም ዓይነትና መጠን . . . ወ዗ተ፣ በገበሬ ማህበሩ የነበረውን የዜናብ
አጀማመር ወቅታዊ መሆንና አሇመሆን እንዱሁም የዜናቡን ስርጭትና መጠን
ግምት ውስጥ በማስገባት ጥያቄዎቹን እንዱመሌሱሇት ማበረታታት ይኖርበታሌ፡፡

102
 ከዙህ በተጨማሪ መረጃ ሰብሳቢው ትክክሇኛ መረጃ ሇማግኘት ላልች አስፇሊጊ
መስሇው የታዩትን የማውጣጣት ጥያቄዎች ሁለ በማቅረብ ትክክሇኛውን መሌስ
ከመሌስ ሰጪዎቹ ሇማግኘት ጥረት ማዴረግ ይኖርበታሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ጋር

ሲነጻጸር፡-

በክፌሌ 2 ዓምዴ 1 የተመ዗ገቡትን እያንዲንደን የሰብሌ ዓይነት አስመሌክቶ

በ዗ንዴሮው የመኸር ወቅት የሚጠበቀው የሰብሌ ምርታማነት (Productivity)
ባሇፇው ዓመት መኸር ወቅት ከተገኘው የሰብለ ምርታማነት ጋር ሲወዲዯር ምን
እንዯሚመስሌ መሌስ ሰጪዎቹን በመጠየቅ መሌስ ሰጪዎቹ የሚሰጡት መሌስ
ይጨምራሌ ከሆነ ኮዴ «1»፣ ሇውጥ የሇውም/አይኖረውም ከሆነ ኮዴ «2»፣
ይቀንሳሌ ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «3» በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ባድ ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ የሚጨምር ከሆነ የሚጨምረው መጠን በመቶኛ፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 3 ኮዴ «1» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ በ዗ንዴሮው

መኸር ወቅት የሚጠበቀውን የሰብለ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት
ከነበረው የሰብለ ምርታማነት ጋር በማወዲዯር የ዗ንዴሮው የሰብለ ምርታማነት
ይጨምራሌ የሚሌ መሌስ ከተሰጠ የሚጨምረው መጠን በመቶኛ ምን ያህሌ ሉሆን
እንዯሚችሌ በመጠየቅ የሚገኘውን መሌስ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ መሙሊት
ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ ሇምርታማነት መጨመር አንዴ ዋና ምከንያት፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 3 ኮዴ «1» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ የ዗ንዴሮውን

መኸር ወቅት የሰብሌ ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ምርታማነት
ጋር በማነጻጸር የ዗ንዴሮው ዓመት ይጨምራሌ የሚሌ መሌስ ከመሌስ
ሰጪው/ሰጪዎቹ ከተገኘ ሇምርታማነት መጨመር ዋነኛው ምክንያት ምን እንዯሆነ
በመጠየቅ የሚገኘውን መሌስ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ የሰብሌ
ምርታማነት እንዱጨምር የሚያዯርጉ ዋና ዋና ምክንያቶችና ኮድች በገፅ 79
በተቀመጠው ሠንጠረዥ ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

103
ዓምዴ 6፡ የሚቀንስ ከሆነ የሚቀንሰው መጠን በመቶኛ፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 3 ኮዴ «3» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ በ዗ንዴሮው

መኸር ወቅት የሚጠበቀውን የሰብለን ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ
ወቅት ከነበረው የሰብለ ምርታማነት ጋር በማወዲዯር የ዗ንዴሮው ዓመት ይቀንሳሌ
የሚሌ መሌስ ከተሰጠ የሚቀንሰው መጠን በመቶኛ ምን ያህሌ ሉሆን እንዯሚችሌ
በመጠየቅ የሚገኘውን መሌስ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ ሇምርታማነት መቀነስ አንዴ ዋና ምክንያት፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 3 ኮዴ «3» የተሞሊ ከሆነ ብቻ ነው፡፡ የ዗ንዴሮውን

መኸርወቅት የሰብለን ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ምርታማነት
ጋርበማነጻጸር የ዗ንዴሮው ዓመት ይቀንሳሌ የሚሌ መሌስ ከመሌስ ሰጪው/ሰጪዎቹ
ከተገኘሇምርታማነት መቀነስ ዋነኛው ምክንያት ምን እንዯሆነ በመጠየቅ የሚገኘውን መሌስ
በዙህዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡ የሰብሌ ምርታማነት እንዱቀንስ የሚያዯርጉ
ዋናዋና ምክንያቶችና ኮድች በገፅ 52 በተቀመጠው ሠንጠረዥ ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ የሚጠበቀው የምርታማነት ሇውጥ መጠን በመቶኛ፡-

በዓምዴ 3 የተሞሊው መሌስ ይጨምራሌ ተብል ኮዴ «1» ከሆነ በዓምዴ 4

በተሞሊው መጠን/ቁጥር ሊይ 100 በመዯመር የሚገኘው ውጤት በዙህ ዓምዴ
የሚሞሊ ሲሆን በዓምዴ 3 የተሞሊው መሌስ ሇውጥ አይኖረውም ተብል ኮዴ «2»
ከሆነ ዯግሞ በዙህ ዓምዴ (ማሇትም በዓምዴ 8) 100 ይሞሊሌ፡፡ እንዱሁም በዓምዴ
3 የተሞሊው መሌስ ይቀንሳሌ ተብል ኮዴ «3» ከሆነ በዓምዴ 6 የተሞሊውን
መጠን ከ100 ሊይ በመቀነስ የሚገኘው ውጤት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ማሳሰቢያ፡-

1. የግብርና ሌማት ሠራተኛው በ2ዏ12 መኸር ወቅት በቆጠራ ቦታው/ገብሬ ማህበሩ

ያሌነበረ ከሆነ አሁን በቀበላው ያሇው የግብርና ሌማት ሠራተኛ በወቅቱ (በ2012
ዓ.ም) በቀበላው የነበሩ/ በአቅራቢያው የነበሩ የሌማት ሠራተኞችን ወይም የወረዲ
ግብርና ጽ/ቤት ባሇሙያዎችን ወይም የሌማት ቡዴን መሪ ገበሬዎችን በመጠየቅና
በማነጋገር አሰፇሊጊውን መረጃ እንዱሰጠን ማዴረግ ያስፇሌጋሌ፡፡

2. ቅጾቹ ከተሞለ በኋሊ መረጃ ሰጪው፣ መረጃውን የሰበሰበው እና ሥራውን

ያስተባበረው ተቆጣጣሪ ስሇተሞሊው መረጃ ትክክሇኛነት ስማቸውን፣ ፉርማቸውንና

104
 መረጃው የተሞሊበትን ቀን በመጠይቁ ግርጌ በተሰጡት ባድ ቦታዎች ማስፇር
ይኖርባቸዋሌ፡፡

3. ምርትና ምርታማነትን በገበሬ ማህበር ዯረጃም በተመሳሳይ ሁኔታ መረዲት

ያስፇሌጋሌ፡፡ ሇምሳላ፡ ባሇፇው ዓመት (በ2012 ዓ.ም) በገ/ማህበሩ በበቆል ተሸፌኖ
ከነበረ 20,000 ጥማዴ ስፊት ከነበረው ማሣ ሊይ 50,000 ኩንታሌ ተመርቶ የነበረ
ቢሆንና በ዗ንዴሮው ዓመት ማሇትም በ2013 ዓ.ም 30,000 ጥማዴ ስፊት ካሇው
በበቆል የተሸፇነ መሬት ሊይ 60,000 ኩንታሌ በቆል ሉመረት እንዯሚችሌ
የሚጠበቅ ቢሆን ጠቅሊሊ የምርት መጠን ከ50,000 ኩንታሌ ወዯ 60,000 ኩንታሌ
እንዯሚያዴግ የሚጠበቅ በመሆኑ ምርት በ10,000 ኩንታሌ እንዯሚጨምር ያሳያሌ፡፡
የምርታማነት ሇውጥ ግን በገጽ 77 በተሰጠው ቀመር መሰረት ተሰሌቶ ይቀመጣሌ፡፡
በዙህም ምሳላ መሠረት ምርታማነት ከ2.5 ኩንታሌ/ጥማዴ ወዯ 2.00
ኩንታሌ/ጥማዴ የሚቀንስ ሲሆን የሚቀንሰው መጠን በመቶኛ ሲሰሊ 020 በመቶ
ወይም 20% ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ይህም ማሇት በገበሬ ማህበሩ በ዗ንዴሮው ዓመት
የሚጠበቀው ምርታማነት ከባሇፇው ዓመት ተመሳሳይ ወቅት ጋር ሲነጻጸር በ20
በመቶ ይቀንሳሌ ማሇት ነው፡፡

4. ከሊይ በተራ ቁጥር 3 በተሰጠው ምሣላ መሠረት በመጠይቁ በዓምዴ 3 ኮዴ «3»፣

በዓምዴ 6 «020» ከተሞሊ በኋሊ በዓምዴ 8 ዯግሞ ከ«100» ሊይ «20»ን በመቀነስ
የሚገኘው መጠን «080» ይሞሊሌ ማሇት ነው፡፡

XVIII. የቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/3/2ሀ፣ 2013/3/2ሇ እና 2013/3/2ሏ አሞሊሌ፡

እነዙህ ቅጾች ሇሰብሌ ትንበያ ሳይሆን ሇዋናው መኸር ወቅት ጥናት የሚያገሇግለ
ከዙህ በታች በገጽ 84 በቀረበው ሠንጠረዥ ሇተ዗ረ዗ሩት ሰብልች(በታብላታችን ሊይ
ግን ሰብልቹ የተ዗ረ዗ሩ በመሆናቸው ብዘም አያሇፊንም ይህንንም ሠንጠረዥ ማየት
አያስፇሌግም) የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃዎች የሚሰበሰብባቸው ናቸው፡፡ ቅጽ
ግ.ና.ጥ. 2013/3/2ሀ ሇጥናቱ በተመረጡ ቤተሰቦች ውስጥ ከሚገኙ ባሇይዝታዎች
የሚሞሊ ነው፡፡ እንዱሁም ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/3/2ሇ ጥናቱ የሚካሄዴበት ቆጠራ ቦታ
በሚገኝበት ገበሬ ማህበር ተመዴቦ ከሚሰራ የግብርና ሌማት ሠራተኛ የሚሞሊ
ሲሆን ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/3/2ሏ ዯግሞ የቆጠራ ቦታው በሚገኝበት ገበሬ ማህበር
ውስጥ የሚገኙ አምስት የግብርና ሌማት ቡዴን መሪ ገበሬዎችን በአንዴነት
በማወያየት የሚሞሊ ይሆናሌ፡፡ እነዙህ ቅጾች እንዯላልቹ ቅጾች ሁለ ሁሇት ክፌልች
አሎቸው፡፡ ክፌሌ 1 ጥናቱ የሚካሄዴበት (ቆጠራ ቦታው የሚገኝበት) የአካባቢ መሇያ

105
 ሲሆን ቀዯም ተዯርጎ በመሞሊቱ አሁን ሊይ ምንም አይሞሊበትም፡፡...ሇሊው ክፌሌ
ሁሇት ዯግሞ የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ የሚሞሊበት ነው፡፡

ማስታወሻ፡-

1. የቅጽ 2013/3/2ሀ፣ 2013/3/2ሇ እና 2013/3/2ሏ አሞሊሌን በተመሇከተ

እንዯቅዯም ተከተሊቸው ሇቅጽ 2013/3/1ሀ፣ ሇቅጽ 2013/3/1ሇ እንዱሁም ሇቅጽ
2013/3/1ሏ የተሰጡትን ዜርዜር የአሞሊሌ መመሪያዎች በመከተሌ መሙሊት
የሚቻሌ መሆኑን መገን዗ብ ያስሇፌጋሌ፡፡

2. በዙሁም መሠረት እንዯ መንዯሪን፣ ብርቱካን፣ ሙዜ፣ ልሚ፣ ፓፓያ፣ ማንጎ፣

዗ይቱን እና አቮካድ ሊለ የቋሚ ሰብሌ አይነቶች የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ
አሰባሰብ ሁኔታን በተመሇከተ አምና ከአንዴ አማካይ የሰብለ ዚፌ የተገኘውን
ምርታማነት ዗ንዴሮ ከአንዴ አማካይ ዚፌ ሉገኝ ከሚችሇው ምርታማነት ጋር
በማወዲዯር የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ ይሰበሰብሊቸዋሌ፡፡ ነገር ግን ከመንዯሪን፣
ብርቱካን፣ ሙዜ፣ ልሚ፣ ፓፓያ፣ ማንጎ፣ ዗ይቱን እና አቮካድ ከመሣሰለት
ሰብልች ውጪ ሇሆኑ የቋሚ ሰብሌ አይነቶች (ሇምሣላ ቡና፣ ሸንኮራ አገዲ፣
አናናስ ... ወ዗ተ) እንዱሁም አትክሌትና ሥራሥርን በተመሇከተ የሰብሌ ሁኔታ
ግምገማ መረጃ አሰባበሰብ ሁኔታ ከላልች ሰብልች ማሇትም ከብርዕና አገዲ፣
ከጥራጥሬ እንዱሁም ቅባት ሰብልች ጋር ተመሳሳይ በመሆኑ ሇነዙህ ሰብልች
የተሰጠውን የአሰራር መመሪያ በመከተሌ አስፇሊጊውን መረጃ መሰብሰብ ይገባሌ፡፡

3. በመሆኑም ምርታማነትን በምናወዲዴርበት ወቅት በዚፌ/በእግር ዯረጃ የሆኑ ቋሚ

ሰብልችን (እንዯ እንሰት፣ ብርቱካን፣ ሙዜ፣ ልሚ፣ ፓፓያ፣ ማንጎ፣ ዗ይቱን፣
አቮካድና የመሣሰለትን) በሚመሇከት፡ ሇምሣላ ባሇይዝታው ዓምና ከአስር አማካይ
የብርቱካን ዚፍች 60 ኪል ግራም የብርቱካን ምርት አግኝቼ ነበር አሇ እንበሌ፡፡
዗ንዴሮ ዯግሞ ይኸው ባሇይዝታ ካለት 5 መካከሇኛ የብርቱካን ዚፍች 40 ኪል
ግራም ሊገኝ እችሊሇሁ አሇ ብንሌ፡፡ በዙህ ማሣላ መሠረት ጠቅሊሊ የብርቱካን
ምርት ከ60 ኪ.ግ ወዯ 40 ኪ.ግ የሚቀንስ ሲሆን ምርታማነት ግን ከ(60 ኪ.ግ/10
ዚፌ) = 6 ኪ.ግ/ዚፌ ወዯ (40 ኪ.ግ/5 ዚፌ) = 8 ኪ.ግ/ዚፌ ያዴጋሌ ማሇት ነው፡፡
ይህ በፏርሰንት ሲሰሊ ዯግሞ በ(8 ኪ.ግ/ዚፌ - 6 ኪ.ግ/ዚፌ)/6 ኪ.ግ/ዚፌ X 100%
= በ33.33% ይጨምራሌ ማሇት ነው፡፡

106
በቅጽ 2013/3/2ሀ፣ 2013/3/2ሇ እና 2013/3/2ሏ የሰብሌ ሁኔታ ግምገማ መረጃ
የሚሰበሰብሊቸው የቋሚ እንዱሁም አትክሌትና ሥራ ሥር ሰብልች ዜርዜር እና ሇየሰብልቹ
የተሰጡ ኮድች፡
ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ
ቁ ቁ
1 ብርቱካን 47 18 መንዯሪን 45
2 ሙዜ 42 19 ትርንጎ 50
3 ልሚ 44 20 ወይን 43
4 ፓፓያ 48 21 ከርቡሽ/ሀብሀብ 83
5 ማንጎ 46 22 እንጆሪ 113
6 ዛይቱን 65 23 አቮካድ 84
7 ጫት 71 24 አናናስ 49
8 ጌሾ 75 25 ኮክ 66
9 ሸንኮራ አገዲ 76 26 ሠሊጣ 57
10 የአበሻ ጎመን 56 27 ቆስጣ 69
11 ጥቅሌ ጎመን 52 28 አበባ ጎመን 54
12 በርበሬ 38 29 ፍሶሉያ/ፊጆሉ 70
13 ቃሪያ 59 30 ደባ 61
14 ቲማቲም 63 31 ካሮት 53
15 ቀይ ሽንኩርት 58 32 ቀይ ሥር 51
16 ነጭ ሽንኩርት 55 33 ያም/ቦይና/ቦዬ 95
17 ቡና 72

XIX. የ2013 ዓ.ም የዴህረ ሰብሌ ምርት ግምገማ ጥናት፡-

የማዕከሊዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ በሀገር አቀፌ ዯረጃ በሚያካሂዯው የዋናው መኸር ናሙና
ጥናት የሰብሌ አጨዲ በማይካሄዴባቸው ቆጠራ ቦታዎች በብርዕና አገዲ፣ ጥራጥሬ እና ቅባት
ሰብልች እንዱሁም በእንሰት፣ ጎዯሬ እና ስኳር ዴንች ሰብልች ሊይ ከዋናው መኸር ጥናት
በተጨማሪ የሰብሌ ምርት ግምገማ ጥናት ያካሂዲሌ፡፡ ከጥናቶቹም የሚገኙ ጥሬ
መረጃዎችንም እንዯግብአት በመጠቀም በማጠናቀር፣ በመተንተንና በማቀነባበር የ2013
ዓ.ም. ዋናው መኸር የሰብሌ ምርት መረጃዎችን ሇመንግስትና ሇላልች የመረጃው
ተጠቃሚዎች ያቀርባሌ፡፡

በዙህም መሠረት ይህ የዴህረ ሰብሌ ምርት ጥናት የሚካሄዯው አጠቃሊይ ሇግብርና ናሙና
ጥናት ከተመረጡ ቆጠራ ቦታዎች ውስጥ በተመረጡ 500 ቆጠራ ቦታዎች ሇግ.ና.ጥ.
በተመረጡ 20 ቤተሰቦች ሲሆን የጥናቱም ወቅት በቆጠራ ቦታው የስብሌ አጨዲ ስራ
ከተከናወነ በኋሊ ነው፡፡ የዴህረ ሰብሌ ምርት ጥናት መረጃ የሚሰበሰበው ሇዙሁ በተ዗ጋጁ
መጠይቆች (ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/3ሀ፣ 2013/3/3ሇ እና 2013/3ሏ) ሲሆን ሇቅጽ

107
2013/3/1ሀ በተቀመጠው ሰንጠረዥ (ሠንጠረዥ 1) ሊይ ሇተ዗ረ዗ሩት ሰብልች ብቻ
እንዯየቅጾቹ ቅዯም ተከተሌ ይሆናሌ:

o ሇግብርና ናሙና ጥናት በሚመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ ከሚገኙ የግብርና

ባሇይዝታዎች በሙለ በቃሇ መጠይቅ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/3ሀ፣
o የቆጠራ ቦታው በሚገኝበት ቀበላ ተመዴቦ ከሚሠራ የግብርና ሌማት ሰራተኛ በቅጽ
ግ.ና.ጥ 2013/3/3ሇ እንዱሁም፣
o የቆጠራ ቦታው ከሚገኝበት ቀበላ ውስጥ የሚገኙ የግብርና ሌማት ቡዴን መሪ
ገበሬዎችን በጋራ በማወያየት/በማነጋገር በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/3ሏ ይሰበሰባለ፡፡

የመረጃ አሰባበሰቡም ሁኔታ ሇቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/1ሀ፣ 2013/3/1ሇ እና

2013/3/1ሏ የተሰጠውን ዜርዜር የመረጃ አሰባሰብ መመሪያ በመከተሌ ሲሆን
መሰረታዊ ሌዩነታቸውም በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/3/3ሀ፣ 2013/3/3ሇ እና 2013/3/3ሏ
መረጃ የሚሰበሰበው ሇዙህ ጥናት በተመረጡት ቆጠራ ቦታዎች ከሚገኙ ጥናቱ
የሚመሇከታቸው ሰብልች ምርት ከማሳ ሊይ ከተሰበሰበ በኋሊ መሆኑ ነው፡፡

XX. ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/4 ሇሰብሌ አጨዲ የማሳዎች መምረጫ እና

የምርት መጠን በቃሇ መጠይቅ የሚሞሊበት ቅጽ፡

አንዴ በዙህ ጥናት የተሠማራ መረጃ ሰብሳቢ ከሚያከናውናቸው ተግባራት መካከሌ

አንደ ሇጥናቱ በተመረጡ ቆጠራ ቦታዎችና ሇጥናቱ በተመረጡ ቤተሰቦች ውስጥ
በሚገኙ ባሇይዝታዎች ይዝታ ስር ባለና በዋና ዋና ሰብልች (በብርዕና አገዲ፣
በጥራጥሬና ቅባት ሰብልች) በተያዘ ማሣዎች ሊይ የሰብሌ አጨዲ ማካሄዴና የአጨዲ
ውጤቶችን በተገቢው መጠይቅ በጥንቃቄ መመዜገብ ነው፡፡ ይህም ተግባር
የሚከናወነው በተጠቀሱት ሰብልች በተያዘ በሁለም ማሣዎች ሊይ ሳይሆን በየሰብሌ
ዓይነቱ ከተያዘ ማሣዎች ውስጥ በራንዯም የአመራረጥ ዗ዳ በሚመረጡ አስር አስር
ናሙና ማሣዎች ሊይ ሆኖ በናሙና በሚወሰደ የየማሣዎቹ አካሌ ሊይ ይሆናሌ፡፡
የማሣዎቹም ምርጫ ቀጥል በቀረበው ዜርዜር የአሰራር መመሪያ መሠረት
ይከናወናሌ፡፡

በመጀመሪያ ሇጥናቱ በተመረጡት 20ቹ ቤተሰቦች ውስጥ በሚገኙ ባሇይዝታዎች ይዝታ

ሥር ከሚገኙና ከሊይ በተጠቀሱት የሰብሌ ዓይነቶች የተያዘ ሆነው በአንዴ ዓይነት
ሰብሌ የተሸፇኑ (Pure stand የሆኑ) ማሣዎች፣ በመቀጠሌም በዴብሌቅ ሰብልች
የተያዘ ሆነው ከዴብሌቆቹ ቢያንስ አንደ ከሊይ ከተጠቀሱት የሰብሌ ዓይነቶች ውስጥ
የሆነባቸው ማሣዎች ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ወዯዙህ ቅጽ (ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4)
108
 ተሊሌፇው ይመ዗ገባለ፡፡ ምዜገባው ተከናውኖ ከተጠናቀቀ በኋሊ አጨዲ በሚካሄዴሊቸው
በእያንዲንደ የሰብሌ ዓይነት ከተያዘ ማሣዎች ቀጥል የተሰጡትን የአሰራር ቅዯም
ተከተሌ በመከተሌ አስር አስር ማሣዎች ሇሰብሌ አጨዲ በራንዯም አመራረጥ ዗ዳ
ይመረጣለ፡፡ የማሣ ምርጫውም በዙሁ ቅጽ ይከናወናሌ፡፡ አጨዲ የሚዯረግሊቸው
ጊዙያዊ ሰብልች ቀጥል ባሇው ሠንጠረዥ ተ዗ርዜረዋሌ፡፡ ይህ መጠይቅ ሶስት ክፌልች
አለት፡፡

ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

አምዴ 1-5፡ ክሌሌ፣ ዝን፣ ወረዲ፣ ገጠር ቀበላ፣ ቆጠራ ቦታ፡-

ከዓምዴ 1 እስከ ዓምዴ 5 ባለት ክፌት ቦታዎች የቆጠራ ቦታው የሚገኝበት ክሌሌ፣
ዝን፣ ወረዲ፣ የገጠር ቀበላ እንዱሁም የቆጠራ ቦታው ስምና ኮዴ ሇቅጽ ግ.ና.ጥ
2013/1 ክፌሌ 1 የተሰጠውን የአሞሊሌ መመሪያ በመከተሌ ይሞሊለ፡፡

ክፌሌ 2፡ ሇሰብሌ አጨዲ የማሳዎች አመራረጥ ዜርዜር መመሪያ፡-

አምዴ 1፡ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር፡-

ባሇይዝታው የሚገኝበት ቤተሰብ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ

ክፌሌ 1 አምዴ 6 በመውሰዴ በዙህ አምዴ ይሞሊሌ፡፡

አምዴ 2፡ የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር፡-

የማሣውን ባሇይዝታ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 1 አምዴ 8

በመውሰዴ በዙህ አምዴ ይሞሊሌ፡፡

አምዴ 3፡ ፓርስሌ ቁጥር፡-

ማሣው የሚገኝበት ፓርስሌ የፓርስሌ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ዓምዴ 17

ተወሰድ
በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

አምዴ 4፡ የማሣ ቁጥር፡-

የማሣው ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ዓምዴ 17 ተወሰድ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

አምዴ 5፡ የሰብለ ስምና ኮዴ፡-

109
 የየሰብልቹ ስምና ኮዴ ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ዓምዴ 17 በመውሰዴ በዙህ ዓምዴ
ይሞሌሌ፡፡

አምዴ 6 - 7፡ የተመረተው/የሚመረተው ምርት መጠን፡-

ከእያንዲንደ በዙህ ቅጽ ከተመ዗ገበ ማሣ (በሰብሌ ዓይነት) ምን ያህሌ ምርት

እንዯተመረተ/ ሉመረት እንዯሚችሌ በቃሇ መጠይቅ ከባሇይዝታው እየተጠየቀ
በስታንዲርዴ/በአካባቢ መሇኪያ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ ይህ የምርት መጠን ተጠይቆ
መመዜገብ ያሇበት ሰብለ በቡቃያነት ዯረጃ ባሇበት ወቅት ሳይሆን ሰብለ ከማሣው
ሊይ ከተሰበሰበ በኋሊ ወይም ሇመሰብሰብ/ ሇአጨዲ ከዯረሰ በኋሊ መሆን ይገባዋሌ፡፡
ይህም የሚሆንበት ምክንያት ከቡቃያነቱ ይሌቅ ሰብለ ከማሣው ሊይ ከተሰበሰበ
ወይም ሇመሰብሰብ ከዯረሰ በኋሊ ሉመረት የሚችሇውን የምርት መጠን በተሻሇ
ሁኔታ ሇመገመት ስሇሚያስችሌ ነው፡፡

አምዴ 8 - 17፡ የሰብለ ስም፡-

በእነዙህ ዓምድች አጨዲ ሇሚዯረግሊቸው የሰብሌ ዓይነቶች ስም መጻፉያ

የሚያገሇግለ ክፌት ቦታዎች በዓምዴ 8 እና 9፣ 10 እና 11፣ 12 እና 13፣ 14 እና
15 እንዱሁም 16 እና 17 ተሰጥተዋሌ፡፡ በተሰጡት በእነዙህ ክፌት ቦታዎች በዓምዴ
5 በተመ዗ገቡበት ቅዯም ተከተሌ መሠረት የሰብልቹ ስም ይ዗ረ዗ራሌ፡፡ በእያንዲንደ
ክፌት ቦታም መጻፌ ያሇበት የአንዴ ሰብሌ ስም ብቻ ይሆናሌ፡፡ በእነዙህ ሰብልች
የተያዘ ማሣዎች በዓምዴ 8፣ 10፣ 12፣ 14 እና 16 ከ01 በመጀመር ተከታታይ
ተራ ቁጥር ይሰጣቸዋሌ፡፡ በዙህ ሁኔታ ሁለም መመዜገብ ያሇባቸው ማሣዎች
ከተመ዗ገቡና ሰብልቹ በሰብሌ ዓይነት ተሇይተው ተከታታይ ተራ ቁጥር ከተሰጣቸው
በኋሊ ቀጥል በተሰጠው ዜርዜር የአሰራር መመሪያ መሠረት የራንዯም ቁጥር
ሰንጠረዥ (Random numbers table) በመጠቀም በእያንዲንደ የሰብሌ ዓይነት
ከተያዘ ማሣዎች አስር አስር ማሳዎች ብቻ ሇሰብሌ አጨዲ ይመረጣለ፡፡
ሇተመረጡት ማሣዎችም በዓምዴ 8፣ 10፣ 12፣ 14 እና 16 የተሰጧቸው ተራ
ቁጥሮች ይከበባለ፡፡ በእነዙህ በተከበቡት ተራ ቁጥሮች አንጻር (ትይዩ) በዓምዴ 4
ያለት የማሣ ቁጥሮችም ይከበባለ፡፡ በተጨማሪም በዓምዴ 4 የተከበቡት ቁጥሮች
በቀጥታ ወዯ ዓምዴ 9፣ 11፣ 13፣ 15 እና 17 ተሊሌፇው ይመ዗ገባለ፡፡

ሇሰብሌ አጨዲ የማሣዎች አመራረጥ (ቅዯም ተከተሌ)፡-

የማሣ አመራረጡ የሚከተሇውን የአሰራር ቅዯም ተከተሌ በመከተሌ ይከናወናሌ፡-

110
1. በ20ዎቹ ቤተሰቦች ውስጥ የሚገኙ ባሇይዝታዎች ይዝታ ሥር ያለና አጨዲ
የሚዯረግሊቸው ሆነው በአንዴ ዓይነት ሰብሌ ብቻ ሇተያዘ ማሳዎች (pure stand
የሆኑ) በሙለ የባሇይዝታው የቤተሰብ መሇያ ቁጥር እና የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር
በዓምዴ 1 እና 2 ከተመ዗ገበ በኋሊ የፓርሰሌና የማሣ ቁጥራቸው ከቅጽ ግ.ና.ጥ
2013/2ሀ ወዯዙህ ቅጽ ክፌሌ 2 ዓምዴ 3 እና 4 ተሊሌፍ ይመ዗ገባሌ፡፡ የሰብልቹ ስምና
ኮዴም በዓምዴ 5 ይመ዗ገባለ፡፡

2. ከዓምዴ 8 እስከ 17 «የሰብለ ስም» በሚሇው ርዕስ ሥር ሇሰብሌ ስም መጻፉያ የሚሆኑ

አምስት ክፌት ቦታዎች ተሰጥተዋሌ፡፡ በዓምዴ 5 የተ዗ረ዗ሩት የሰብሌ ዓይነቶች በሙለ
በተመ዗ገቡበት ቅዯም ተከተሌ መሠረት በእነዙህ ክፌት ቦታዎች ይመ዗ገባለ፡፡ የተሰጡት
ክፌት ቦታዎች አምስት የተሇያዩ የሰብሌ ስሞችን ብቻ ሇመመዜገብ የሚያስችለ ስሇሆነ
ከዙህ ቁጥር በሊይ በዓምዴ 5 የተመ዗ገቡ ሰብልች ካለ ላሊ ተጨማሪ ቅጽ መጠቀም
ይገባሌ፡፡

3. በዓምዴ 8 እና 9፤ 10 እና 11፤ 12 እና 13፤ 14 እና 15 እንዱሁም 16 እና 17 ግርጌ

በተጻፈት የሰብሌ ዓይነቶች ሇተያዘ ማሳዎች በአምዴ 8፤ 10፣ 12፣ 14 እና 16 ሥር
ሇእያንዲንዲቸው ከ01 በመጀመር በዓምዴ 5 በተመ዗ገቡት የማሣዎች ብዚት ሌክ
ተከታታይ ተራ ቁጥር ይሰጣሌ፡፡

በዙህ መሠረት በአንዴ ዓይነት ሰብሌ ብቻ የተያዘ ማሣዎች (Pure stand የሆኑ)
ተ዗ርዜረው ከተጠናቀቁ በኋሊ፡

4. በተመሳሳይ ሁኔታ አጨዲ የሚዯረግሊቸው ሰብልች ከቋሚ ወይም ከአትክሌትና

ሥራሥር ሰብልች ጋር በዴብሌቅ ያለባቸው ማሣዎች በሁሇተኛ ዯረጃ ቀጥሇው
ይ዗ረ዗ራለ፡፡

5. በመጨረሻም አጨዲ በሚዯረግሊቸው ሰብልች ዴብሌቅ የተያዘ ማሣውች በሙለ

በሦስተኛ ዯረጃ ይ዗ረ዗ራለ፡፡

ከሊይ በተቀመጠው ቀዯም ተከተሌ መሠረት ማሣዎች ተመዜግበው ከተጠናቀቁ በኋሊ

የማሣ ምርጫው በሚከተሇው ሁኔታ ይከናወናሌ፡፡

o በተራ ቁጥር 1 በተገሇጸው መሠረት ከተ዗ረ዗ሩት ማሣዎች በእያንዲንደ የሰብሌ

ዓይነት የተሸፇኑ አስርና ከዙያ በሊይ ማሣዎች ከተገኙ ባሇሁሇት ቤት የራንዯም
ቁጥር ሠንጠረዥ በመጠቀም ከየሰብሌ ዓይነቱ 10 ማሣዎች ሇሰብሌ አጨዲ
ይመረጣለ፡፡ የማሣ ምርጫውም እዙሁ ሊይ ያበቃሌ፣
111
 o በተራ ቁጥር 1 በተገሇጸው መሠረት ከተ዗ረ዗ሩት ማሣዎች ውስጥ በሰብሌ ዓይነት
ከአስር በታ‹ የሆነበት/የሆኑባቸው ሰብሌ/ሰብልች ካሇ/ካለ እነዙህን ማሳዎች በሙለ
በቀጥታ ሇሰብሌ አጨዲ በመውሰዴ ከዙህ ቀጥል የተቀመጡትን አማራጮች በቅዯም
ተከተሌ በመጠቀም ቀሪውን/ ቀሪዎቹን ማሣዎች ማሟሊት ያስፇሌጋሌ፡

1. ሰብለ ከቋሚ/ከአትክሌትና ሥራሥር ሰብሌ ጋር በዴብሌቅ የያ዗ው/ የያዚቸው

ማሣ/ማሣዎች ካሇ/ካለ ሇነዙህ ማሳዎች ቅዴሚያ በመስጠት የሚያስፇሌገውን
ያህሌ ማሟያ ማሣ ከነዙህ ማሣዎች መውሰዴ ያስፇሌጋሌ፣

2. ከሊይ በተራ ቁጥር 4 በተገሇጸው መሠረት ከተ዗ረ዗ሩት ማሣዎች ውስጥ

በመጀመሪያ ሰብለ ከቋሚ/አትክሌትና ሥራሥር ሰብሌ/ሰብልች ጋር በዴብሌቅ
ከላሇ ወይም ሰብለ ከቋሚ/አትክሌትና ሥራሥር ሰብሌ ጋር በዴብሌቅ ቢኖርም
በዴብሌቅ የተያዘት ማሣዎች ብዚት ሇማሟያ ከሚፇሇጉት ማሣዎች ብዚት ያነሰ
ከሆነና ሰብለ ከላልች አጨዲ ከሚዯረግሇት/ሊቸው ሰብሌ/ሰብልች ጋር በዴብሌቅ
ያሇበት ማሣ/ማሣዎች ካሇ/ካለ ቀሪ ማሟያ ማሣዎችን ከነዙህ ማሣዎች እንዯ
አማራጭ መውሰዴ ያስፇሌጋሌ፡፡ የማሟያ ማሣዎቹ በሚመረጡበት ወቅት ግን
በማሳው ሊይ የሰብለ ሽፊን የተሻሇ ሇሆነባቸው ማሣዎች ቅዴሚያ በመስጠት
መሆን ይሮርበታሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

በግብርና ናሙና ጥናት መጀመሪያ ወቅት ማሣዎች በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ሊይ

ከተመ዗ገቡና ዜርዜር መረጃዎች ከተሰበሰቡሊቸው በኋሊ ባሇይዝታዎች በተሇያዩ
ምክንያቶች በማሣዎቻቸው ሊይ የሰብሌ ዓይነት (ወይም የማሣ ስፊት ሇውጥ)
የሚያዯርጉበት ሁኔታ ሉያጋጥም ይችሊሌ፡፡ ይህ ሁኔታ ሲያጋጥም ሇውጡን
እየተከታተለ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ እንዱሁም እንዯአስፇሊጊነቱ በቅጽ 2013/4
እና 2013/5 አስፇሊጊ መረጃዎችን መሙሊት ይገባሌ፡፡

ምሳላ፡-

1. ባሇይዝታው በመጀመሪያው የ዗ር ወቅት በአንደ ማሣ ሊይ ጤፌ ዗ርቶ ቢሆንና መረጃ

ሰብሳቢውም ማሣውን መዜግቦ ዜርዜር መረጃዎችን ከሞሊና የማሣ ሌኪ ካከናወነ
በኋሊ በተሇያዩ ምክንያቶች (በተባይ፣ በዜናብ እጥረት...ወ዗ተ) ጤፈ ጠፌቶ ወይም
ሙለ በሙለ ተበሊሽቶ ባሇይዝታው ይህን ማሣ ገሌብጦ እንዯገና በማረስ ላሊ አንዴ
ዓይነት ሰብሌ ወይም ከአንዴ በሊይ የሆኑ የሰብሌ ዓይነቶችን ማሣውን በመከፊፇሌ

112
 ሉ዗ራበት ይችሊሌ፡፡ በመሆኑም መረጃ ሰብሳቢው በላሊ ወቅት ማሣውን ሲመሇከት
በጤፌ ፇንታ ላሊ የሰብሌ ዓይነት ወይም ዓይነቶች በማሣው ሊይ ሉያገኝ ይችሊሌ፡፡
በዙህን ጊዛ ሇጤፌ ማሣ የተሞሊው መረጃ እንዲሇ ሆኖ አዱስ ሇተ዗ራው/ሩት
ሰብሌ/ልች አስፇሊጊውን መረጃ በአዱስ ቅጽ በተመሳሳይ ፓርስሌ ቁጥር ከመጨረሻው
ቀጣይ አዱስ የማሳ ቁጥር በመስጠት መሰብሰብ ይኖርበታሌ፡፡ አዱስ ሇተ዗ሩት
ሰብልችም እንዯአስፇሊጊነቱ ማሇትም ሰብለ ቀዯም ሲሌ በሰብለ የተሸፇነ ማሣ
ባሇመኖሩ ምክንያት ሇአጨዲ ያሌተመረጠ ከሆነ ወይም ከዙህ በፉት ሇአጨዲ
የተመረጠ ቢሆንም በቂ ማሣዎች ባሇመገኘታቸው ምክንያት የተመረጡት ማሣዎች
ብዚት ከአስር በታ‹ ከሆነ ቀዯም ብል ከተመረጡት ጋር አስር እንዱሞሊ ተዯርጎ
አጨዲ ሉዯረግሊቸው እንዯሚገባ መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

2. በአንዲንዴ አካባቢ በአንዴ የመኸር ወቅት በአንዴ ማሣ ከአንዴ ጊዛ በሊይ ምርት

የማምረት ሁኔታምታ ሉኖር ይችሊሌ፡፡ ይህ ሁኔታ ባሇበት አካባቢ መረጃ ሰብሳቢው
ሁሇት ጊዛ በተመረተበት ማሣ በዙያው ፓርስሌ ቁጥር ከመጨረሻው የማሣ ቁጥር
ቀጣይ ተከታታይ የማሣ ቁጥር እየሰጠ ሇሁሇተኛ ጊዛ ሇተ዗ሩት ሰብልች በአዱስ
ቅጽ ወቅቱን እየጠበቀ ዜርዜር መረጃዎችን መሰብሰብና የማሣ ሌኪውን ማከናወን
ይኖርበታሌ፡፡ የሰብሌ አጨዲውንም ቀዯም ብል በተራ ቁጥር 1 በተሰጠው ምሣላ
በተገሇጸው መሠረት ያከናውናሌ፡፡ በላሊ አነጋገር ይህ ዓይነት ሁኔታ ሲያጋጥም
የማሣ ሌኪቶሹም ሆነ የሰብሌ አጨዲው በአንዴ ማሣ ሊይ ከአንዴ ጊዛ በሊይ
መካሄዴ ይኖርበታሌ ማሇት ነው፡፡

3. በ20ዎቹ ቤተሰቦች ውስጥ ባለ ባሇይዝታዎች ይዝታ ስር ሆነው አጨዲ

በሚዯረግሊቸው ሰብልች የተያዘና ከቆጠራ ቦታው ክሌሌ ውጭ የሆኑ ማሣዎች
የቆጠራ ቦታው ከሚገኝበት ቀበላ ክሌሌ ውጭ እስካሌሆኑ ዴረስ የማሣ ምርጫ
ውስጥ እንዯሚገቡና የሰብሌ አጨዲም እንዯሚዯረግሊቸው መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ሇሰብሌ አጨዲ 4 ሜትር በ 4 ሜትር የሆነ የማሣ አካሌ /Plot/ ሇማ዗ጋጀት የመነሻ
ነጥብ
እንዳት እንዯሚፇሇግ ሇማሳየት የተሰጠ መመሪያ፡

ቀዯም ብል እንዯተገሇጸው መረጃ ሰብሳቢው ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጡ በሁለም

ማሣዎች ሊይ ወቅቱን እየጠበቀ የሰብሌ አጨዲ ያከናውናሌ፡፡ የሰብሌ አጨዲውን
የሚያከናውነውም በእያንዲንደ ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጠ ማሣ ሊይ በሣይንሳዊ ዗ዳ
በተ዗ጋጀ 4 ሜትር በ 4 ሜትር በሆነ የማሳው አካሌ (Plot) ሊይ ይሆናሌ፡፡
113
ይህንንም 4 ሜትር በ 4 ሜትር የሆነ የማሣ አካሌ (Plot) ሇማ዗ጋጀት በማሣው ሊይ
የመነሻ ነጥብ ማግኘት የመጀመሪያው ተግባር ይሆናሌ፡፡ ይህንንም ሇማዴረግ
የሚከተሇውን አሰራር በቅዯም ተከተሌ ማከናወን ያስፇሌጋሌ፡፡

 በመጀመሪያ መረጃ ሰብሳቢው ሇአጨዲ የተመረጠውን ማሣ ዘሪያውን በመዝር

ዋና ዋና የማሳውን ማዕ዗ናት ይሇያሌ፡፡ በመቀጠሌም ወዯ ማሳው እምብርት
በመግባት ኮምፖስ ተጠቅሞ ሰሜናዊ ምዕራቡን ወይም ወዯ ሰሜናዊ ምዕራብ
የሚቀርበውን የማሣውን ማዕ዗ን ይሇያሌ፡፡ ይህም በምሳላው ገጽ 92 ማዕ዗ን "1"
ተብል የተሰየመውን ማሇት ነው፡፡ ቀጥልም ከማዕ዗ን 1 በመጀመር የማሳውን
ማዕ዗ናት በሙለ ዝሮ በመቁጠር ብዚቱን በማስታወሻ ይመ዗ግባሌ፡፡ በመቀጠሌም
እንዯ ማዕ዗ናቱ ብዚት ባሇ አንዴ ቤት ወይም ባሇሁሇት ቤት ራንዯም ሠንጠረዥ
በመጠቀም አንደን ማዕ዗ን በራንዯም ይመርጣሌ፡፡ የተመረጠውን ማዕ዗ን
ቁጥርም በቅጽ 2013/2ሀ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ግባሌ፡፡ በምስለ መሠረት
የተመረጠው ማዕ዗ን ማዕ዗ን 5 ነው፡-

 ከዙህ በኋሊ መረጃ ሰብሳቢው በተመረጠው ማዕ዗ን ሊይ በመቆም ከዙህ ማዕ዗ን

የሚነሱ ሁሇት ጎኖችን ይሇያሌ፡፡ ይህም በምሳላው እንዯሚታየው ከማዕ዗ን 5
እስከ ማዕ዗ን 6 ረጅሙ ጎን ሲሆን ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 4 ዯግሞ አጭሩ
ጎን ነው፡፡

 ከማዕ዗ን 5 በመነሳት የማሣውን የረጅሙን ጎን ማሇትም ከማዕ዗ን 5 እስከ

ማዕ዗ን 6 ያሇውን ርዜመት በሜትር ይሇካሌ፡፡ በምሳላው እንዯሚታየው ይህ
ርዜመት 40 ሜትር ነው፡፡ ይህንኑ ርዜመት በቅጽ 2013/2ሀ ክፌሌ 3ሇ ካሰፇረ
በኋሊ በማስታወሻውም ይመ዗ግባሌ፡፡ በመቀጠሌም የራንዯም ቁጥሮች ሠንጠረዥ
በመጠቀም ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 6 ካሇው ርዜመት ማሇትም ከ40 ሜትር
ጋር እኩሌ የሆነ ወይም ያነሰ ቁጥርን ከራንዯም ቁጥር ሰንጠረዡ በመፇሇግ
በመጀመሪያ የተገኘውን ቁጥር በቅጽ 2013/2ሀ ሇዙሁ በተሰጠው ክፌት ቦታ
ይመ዗ገባሌ፡፡ በምሳላው መሠረት ከራንዯም ቁጥሮች ሠንጠረዥ የተገኘው ቁጥር
10 ነው፡፡ ከዙህ በመቀጠሌ የአጭሩን የማሳ ጎን በምሳላው እንዯሚታየው
ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 4 ያሇውን ርዜመት ከማእ዗ን 5 በመነሳት በሜትር
ሇክቶ ውጤቱን በቅጽ 2013/2ሀ ሇዙሁ በተ዗ጋጀው ቦታ መመዜገብና ከዙሁ
ውጤት ጋር እኩሌ የሆነ ወይም ያነሰ ቁጥር ከራንዯም ሠንጠረዥ ፇሌጎ
በመጀመሪያ የሚገኘውን ቁጥር በተ዗ጋጀሇት ቦታ መመዜገብ ያስፇሌጋሌ፡፡

114
 በምሳላው መሠረት ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 4 በሜትር ተሇክቶ የተገኘው
ርዜመት 20 ሜትር ሲሆን ከራንዯም የተገኘው ቁጥር ዯግሞ 15 ነው፡፡

 ከሊይ በሜትር ተሇክተው የተገኙት የማሳው ረጅምና አጭር ጎኖች ርዜመቶች

እና የራንዯም ሠንጠረዥ (Random Number Table) በመጠቀም የተገኙት
ቁጥሮች ወዯ ማሳው ሇመግባት የሚያስችሇንን አቅጣጫ የሚያስገኙ ናቸው፡፡
ሇአጭሩና ረጅሙ ጎኖች ርዜመት ባሇስንት ቤት ራንዯም ሠንጠረዥ መጠቀም
እንዯሚያስፇሌግ የሚወስኑት ከሊይ በሜትር ተሇክተው የተገኙት የረጅምና
አጭር ጎኖች ርዜመቶች ይሆናለ፡፡

 በመቀጠሌም ሇሰብሌ አጨዲ የማሳ አካሌ (Plot) መነሻ ነጥብ ሇማግኘት

የሚከተለትን ተግባራት በቅዯም ተከተሌ ማከናወን ያስፇሌጋሌ፡፡

o በተመረጠው የማሳው ማዕ዗ን ሊይ ቆሞ ፉትን ወዯ አጭሩ ጎን በማዝር

የአጭሩን ጎን በምሳላው መሠረት ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 4 ያሇውን
ቤሪንግ ኮምፓስ በመጠቀም ማንበብና የተገኘውን ውጤት በቅጽ 2013/2ሀ
ክፌሌ 3ሇ እንዱሁም በማስታወሻ መመዜገብ፣

o አሁንም በተመረጠው የማሳው ማዕ዗ን ሊይ በመቆምና ፉትን ወዯ ረጅሙ

ጎን (በምሳላው መሠረት ከማዕ዗ን 5 ወዯ ማዕ዗ን 6) በማዝር በረጅሙ ጎን
ሊይ በራንዯም የተገኘውን ቁጥር መጠን (በምሣላው መሠረት 10 ሜትር)
ያህሌ በሜትር መሇካትና በቦታው ሊይ ችካሌ መትከሌ፣

o ከዙያም ከዙሁ ቦታ ሊይ ሆኖ ፉትን ወዯ ማሳው ውስጥ በማዝር ሇአጭሩ

ጎን (ከማዕ዗ን 5 እስከ ማዕ዗ን 4) ቀዯም ብል በኮምፓስ የተነበበውን
ቤሪንግ ያህሌ ዯግሞ ማንበብና በዙሁ አቅጣጫ ረዲቱ እንዱቆም ማዴረግ፣

o ቀጥልም ረዲቱ በቆመበት አቅጣጫ ሇአጭሩ ጎን ርዜመት ከራንዯም

የተገኘውን ቁጥር መጠን (በማሣላው መሠረት 15 ሜትር) ያህሌ ወዯ
ማሣው ውስጥ በሜትር ሇክቶ መግባትና ቦታው ሊይ ችካሌ መትከሌ፡፡
ይህንንም በስዕለ እንዯሚታየው «A ብል መሰየም፡፡ በዙህ መሠረት «A
ተብሊ የተሰየመችው ነጥብ (ቦታ) የመነሻ ነጥባችን ትሆናሇች ማሇት ነው፡፡

115
ማስታወሻ፡-

አንዲንዴ ጊዛ በራንዯም ሠንጠረዥ የተገኙትን የረጅሙና አጭሩ ጎኖች ራንዯም

ቁጥሮች ተጠቅመን ያገኘነው መነሻ ነጥብ በማሣው ቅርጽ ምክንያት ከማሳው ውጪ
ሆኖ ሉገኝ ይችሊሌ፡፡ ይህ ሁኔታ በማሚያጋጥምበት ወቅት ሇአጭሩና ሇረጅሙ ጎኖች
ከራንዯም ሠንጠረዥ የተገኙትን ሁሇት ራንዯም ቁጥሮች በመተው ላሊ ሁሇት
ቁጥሮች በዴጋሜ በራንዯም መምረጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ እነዙህንም ቁጥሮች በመጠቀም
በዴጋሜ የፕልት መነሻ የሚሆን ነጥብ ማግኘት ይገባሌ፡፡ ይህ ሁለ ሆኖ የማይቻሌ
ከሆነ ግን ቀዴሞ የተመረጠውን ማዕ዗ን በመተው ላሊ ማእ዗ን እንዯገና በራንዯም
በመምረጥና ከሊይ የተቀመጡትን ዜርዜር አሰራሮች በመከተሌ የመነሻ ነጥብ
ማግኘት ይገባሌ፡፡

ሇሰብሌ አጨዲ የማሣ አካሌ (Plot) አ዗ገጃጀት ስዕሊዊ ምሣላ፡

4 ሜትር በ 4 ሜትር የሆነ የማሣ አካሌ (Plot) አ዗ገጃጀት

4 ሜትር በ 4 ሜትር የሆነውን የማሣ አካሌ በማሳው ሊይ ሇማ዗ጋጀት 16 ሜትር የሆነ

ገመዴና አራት ችካልች ያስፇሌጋለ፡፡ በገመደም ሁሇት ጫፍች ሊይ ቀሇበቶች መኖር
አሇባቸው፡፡ ከሊይ በቀረበው ምሣላ መሠረት የመነሻ ነጥብ ካገኘን በኋሊ 4 ሜትር በ 4
ሜትር የሆነ የማሣ አካሌ (Plot) ከዙህ በታች የቀረበውን የአሰራር ቅዯም ተከተሌ
በመከተሌ ማ዗ጋጀት ያስፇሌጋሌ፡፡

o ማሣው ውስጥ «A›› ተብል ችካሌ ከተተከሇበት ቦታ ሊይ ፉትን ወዯ ምሥራቅ

አቅጣጫ አዘሮ በመቆም 90 ዱግሪ በኮምፓስ ማንበብና በዙሁ አቅጣጫ ከ«A

116
 በመነሣት 4 ሜትር መሇካትና ሁሇተኛውን ችካሌ መትከሌ፡፡ ይህም በምሣላው
መሠረት «B›› ይሆናሌ፡፡

o በመቀጠሌም «B›› ሊይ ፉትን ወዯ ሰሜን አቅጣጫ አዘሮ በመቆም 360 ወይም 0

ዱግሪ በኮምፓስ ማንበብና በዙሁ አቅጣጫ ከ«B›› በመነሳት 4 ሜትር ሇክቶ
ሦስተኛውን ችካሌ መትከሌ፡፡ ይህም በምሣላው መሠረት «C›› ይሆናሌ፡፡

o ከዙያም «C ሊይ ፉትን ወዯ ምዕራብ አቅጣጫ አዘሮ በመቆም 270 ዱግሪ በኮምፓስ

ማንበብና በዙሁ አቅጣጫ ከ«C›› በመነሳት 4 ሜትር ሇክቶ ላሊ አራተኛ ችካሌ
መትከሌ፡፡ ይህም በምሣላው መሠረት «D›› ይሆናሌ፡፡

o በመቀጠሌም «D›› ሊይ ፉትን ወዯ ዯቡብ አቅጣጫ አዘሮ በመቆም 180 ዱግሪ

በኮምፓስ ማንበብና በዙሁ አቅጣጫ ከ«D›› በመነሳት 4 ሜትር በመሇካት በገመደ
ጫፌ ሊይ ያሇው ቀሇበት በትክክሌ መነሻ ከነበረው «A›› ሊይ ካሇው የመጀመሪያው
ችካሌ ሊይ መግጠሙን ማረጋገጥ፡፡ ይህ ካሌሆነ ግን የቤሪንግ ወይም የርዜመት
አሇካክ ስህተት ሉኖር ስሇሚችሌ ሌኪውን በዴጋሜ ማካሄዴ ያስፇሌጋሌ፡፡
የተ዗ጋጀው የመሬት አካሌ (Plot) በትክክሌ 4 ሜትር በ 4 ሜትር መሆኑን
ሇማረጋገጥ የ Plotቱን አግዲሚ /Diagonal /AC// በምሳላው መሠረት ከ«A›› ወዯ
«C›› በመሇካት 5.66 ሜትር መሆኑን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ ይህ አሰራር
በእያንዲንደ ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጠ ማሣ ሊይ ይከናወናሌ፡፡

D C

4 ሜትር
5.66 T@


A
B
4 ሜትር 



117
 በዙሁ መሠረት የሰብሌ አጨዲው በዙህ ሁኔታ በተ዗ጋጁት 4 ሜትር በ4 ሜትር
በሆኑ የማሣ አካሌ ሊይ ይከናወናሌ ማሇት ነው፡፡

ማስታወሻ፡-

ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጠ ማሣ ሊይ ያሇ ሰብሌ አጨዲ ከማካሄዲችን በፉት ከአቅም

በሊይ በሆነ ሁኔታ ቀዴሞ ቢታጨዴ፣ በእሸትነቱ ቢበሊ ወይም በተመረጠው ማሣ ሊይ
(ማሣው በጣም ትንሽ በመሆኑ ምክንያት) 4ሜ በ 4ሜ የሆነ የማሣ አካሌ ሇማ዗ጋጀት
ካሌተቻሇ ሁኔታውን ተቆጣጣሪው ካጣራ በኋሊ ሇቅ/ጽ/ቤቱ በጽሁፌ አሳውቆ በ20ዎቹ
ቤተሰቦች ውስጥ ባለ ባሇይዝታዎች ይዝታ ስር ያለ ላልች ያሌተመረጡ ማሣዎች
(በተመሳሳይ ሰብሌ የተያዘ) የሚገኙ ከሆነ ሇነዙህ ማሣዎች በላሊ ተጨማሪ ቅጽ ሊይ
ተከታታይ ተራ ቁጥር በመስጠትና በራንዯም አመራረጥ ዗ዳ በመምረጥ ከሊይ
በተጠቀሱት ማሣዎች ምትክ በመተካት በነዙህ በተተኩት ማሣዎች ሊይ የሰብሌ
አጨዲውን ማካሔዴ ያስፇሌጋሌ፡፡

የሰብሌ አጨዲ የሚዯረግሊቸው ሰብልች ዜርዜር እና ሇየሰብልቹ የተሰጡ ኮድች

ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ ተ. የሰብሌ ስም ኮዴ
ቁ ቁ
1 ገብስ 01 14 ቀይ ሽምብራ 11
2 ጤፌ 07 15 ነጭ ሽምብራ 130
3 ስንዳ 08 16 ምስር 14
4 በቆል 02 17 ጓያ 16
5 ማሽሊ 06 18 አብሽ 36
6 ዲጉሳ 03 19 ማሾ 09
7 አጃ 04 20 ግብጦ 17
8 ሩዜ 05 21 ኑግ 25
9 ባቄሊ 13 22 ተሌባ 23
10 አተር 15 23 ሇውዜ 24
11 ነጭ ቦልቄ/አዯንጓ_ 12 24 ሡፌ 28
12 ቀይ ቦልቄ/አዯንጓሬ 19 25 ሰሉጥ 27
13 አኩሪ አተር 18 26 ጎመን ዗ር 26

118
 XXI. ቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/5 የሰብሌ አጨዲ ውጤት ዜርዜር አሞሊሌ፡-

ይህ ቅጽ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጡ ማሣዎች 4 ሜትር በ4

ሜትር በሆነ የማሣ አካሌ ሊይ የተካሄዯ የሰብሌ አጨዲ ውጤት (ምርት)
የሚመ዗ገብበት ነው፡፡መረጃ ሰብሳቢዉ ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/5 በታብላት ከመሥራቱ
በፉት መጀመሪያ በቅጽ(በወረቀት) ሇሰብሌ አጨዲ ከተመረጡ ማሣዎች አጨዲ
በማካሄዴ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/5 በቅጽ ሰርቶ ከጨረሰ በኃሊ በጥንቃቄ
ከቅጽ(ከወረቀት) ወዯ ታብላት ማስገባት ያስፇሌጋሌ፡፡መረጃ ሰብሳቢዉ የአጨዲ
ዉጤት ከቅጽ(ከወረቀት) ወዯ ታብላት የሚያስገባዉ በባላዝታ ዯረጃ ስሇሆነ በዚ
በቆጠራ ቦታ ሇሰብሌ አጨዲ ከተመረጡ ማሣዎች መካከሌ በባሇይዝታዉ ሥር
የሚገኙ የተመረጡ ማሣዎችን የአጨዲ ዉጤት በጥንቃቄ ወዯ ታብላት ማስተሊሇፌ
ይገባሌ፡፡

ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-5፡ ክሌሌ፣ ዝን፣ ወረዲ፣ ገጠር ቀበላ እና የቆጠራ ቦታ፡-

ከዓምዴ 1 እስከ ዓምዴ 5 ባለት ክፌት ቦታዎች ቆጠራ ቦታው የሚገኝበት ክሌሌ፣
ዝን፣
ወረዲ፣ የገጠር ቀበላ ስምና ኮዴ እንዱሁም የቆጠራ ቦታው ኮዴ ሇቅጽ ግ.ና.ጥ
2013/1
ክፌሌ 1 የተሰጠውን የአሞሊሌ መመሪያ በመከተሌ ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ 2፡ የሰብሌ አጨዲ ውጤት አሞሊሌ፡-

ይህ ክፌሌ የሚያገሇግሇው የሰብሌ አጨዲ ውጤት በሰብሌ ዓይነት ሇመመዜገብ

ነው፡፡ በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጡ ማሣዎች የየራሳቸውን
የፓርስሌና የማሣ ቁጥር እንዱሁም ማሣው የያ዗ውን ሰብሌ ስም በመያዜ በቀጥታ
ወዯዙህ ክፌሌ ይተሊሇፊለ፡፡

ዓምዴ 1፡ የፓርስሌ ቁጥር፡-

አጨዲ የተካሄዯበት ማሣ የሚገኝበት ፓርስሌ የፓርስሌ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ

2013/4 ክፌሌ 2 ዓምዴ 3 በመውሰዴ በዙህ ዓምዴ ይመ዗ገባሌ፡፡

119
ዓምዴ 2፡ የማሣ ቁጥር፡-

አጨዲ የተካሄዯበትን ማሣ የማሣ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ክፌሌ 2 ዓምዴ 4

በመውሰዴ በዙህ ዓምዴ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ የሰብለ ስም፡-

አጨዲ የተካሄዯሇት ሰብሌ ስም ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ክፌሌ 2 ዓምዴ 5 በመውሰዴ

በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ ሇሰብለ የተሰጠው ኮዴም በዙሁ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት
ቦታ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡

አምዴ 4፡ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር፡-

አጨዲ የተካሄዯበት ማሣ ባሇይዝታ የቤተሰብ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና..ጥ 2013/4

ክፌሌ 2 አምዴ 1 በመውሰዴ በዙህ አምዴ ይሞሊሌ፡፡

አምዴ 5፡ የባሇይዝታው መሇያ ቁጥር፡-

አጨዲ የተካሄዯበት ማሣ ባሇይዝታ መሇያ ቁጥር ከቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ክፌሌ 2

ዓምዴ 2 በመውሰዴ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ አጨዲ የተካሄዯበት ቀንና ወር፡-

4 ሜትር በ 4 ሜትር በሆነው የማሣው አካሌ ሊይ የሰብሌ አጨዲ የተካሄዯበት ቀንና

ወር በዙህ ዓምዴ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ ሰብለ እንዯታጨዯ ተወቅቶና /ተፇሌፌልና ተመዜኖ ክብዯቱ፡-

4 ሜትር በ4 ሜትር (16 ስኩዬር ሜትር) ከሆነው የማሣው አካሌ ሊይ የታጨዯው

ሰብሌ እንዯተወቃ/ እንዯተፇሇፇሇ ወዱያውኑ ተመዜኖ ክብዯቱ በዙሁ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡ እንዯተወቃ ሲባሌ ሇምሳላ እንዯ ባቄሊና አተር ሊለ ሰብልች ገሇባው
ከፌሬው ከተሇየ በኋሊ ሲሆን እንዯ በቆልና ሇውዜ ያለ ዯግሞ ከተፇሇፇለ በኋሊ
ማሇት እንዯሆነ መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 8፡- የመጨረሻ ክብዯት የተመ዗ነበት ቀንና ወር፡-

ሰብለ ሙለ በሙለ ዯረቆ የመጨረሻው ክብዯት የተመ዗ነበት ቀንና ወር በዙህ

ዓምዴ የሞሊሌ፡፡

120
ዓምዴ 9፡- የዯረቀው ሰብሌ ተመዜኖ ክብዯቱ፡-

ሰብለ ሙለ በሙለ ከዯረቀ በኋሊ የዯረቀው ሰብሌ ተመዜኖ ክብዯቱ በኪል እና

በግራም (የመጀመሪያው ክብዯት ከተወሰዯ ከሁሇት ሳምንት በኋሊ ማሇትም
በተዯጋጋሚ በተሇያየ ቀን ተመዜኖ ምንም የክብዯት ሇውጥ ማሳየት ሲያቆም)
የተገኘው የመጨረሻ ክብዯት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ማስታወሻ፡

1. ሇሰብሌ አጨዲ በተመረጠ ማሣ ሊይ የሚገኝ ሰብሌ በተሇያዩ ምክንያቶች ሙለ

በሙለ ጠፌቶ (100% ብሌሽት ዯርሶበት) የሰብሌ አጨዲ ሳይካሄዴ የሚቀርበት
ሁኔታ ሉኖር ይችሊሌ፡፡ በዙህ ወቅት ማሣው በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 ክፌሌ 2 ብቻ
ተመዜግቦ መቅረት አይኖርበትም፡፡ ሇሰብሌ አጨዲ ውጤት መመዜገቢያ በተ዗ጋጀው
ቅጽ ማሇትም በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/5 አስፇሊጊው መረጃ ተሞሌቶ በውጤት
መመዜገቢያው ቦታ /0/ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡ በተጨማሪም የብሌሽቱ ምክንያት
ከተሞሊ በኋሌ የብሌሽት መጠን «100» ሉሞሊ ይገባሌ፡፡

2. ቀዯም ብል በቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/4 በተገሇጸው ማስታወሻ መሰረት ሇአጨዲ ተመርጦ

አጨዲ ሉካሄዴሇት ያሌቻሇን ማሣ በላሊ ማሣ መተካት ካሌተቻሇ ማሇትም ሇሰብሌ
አጨዲ የተመረጠ ማሣ 4ሜ በ 4ሜ የሆነ አካሌ ሉወጣሇት ካሌቻሇ፣ ከአቅም በሊይ
በሆነ ምክንያት ሰብለ ቀዴሞ ከታጨዯ ወይም በእሸትነቱ ከተበሊና በተመሳሳይ
የሰብሌ ዓይነት የተያ዗ና እነዙህን ማሳዎች ሉተካ የሚችሌ ማሣ ማግኘት ካሌተቻሇ
ሁኔታ¨< ተቆጣጣሪው ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡ሇአጨዲ ተመርጦ በተሇያየ ምክንያት
አጨዲ ሉካሄዴሇት ያሌቻሇን ማሣ ወዯ ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/5 የአጨዲ ዉጤት
መመዜገቢያ ቅጽ መመዜገብና ወዯ ታብላት ማስገባት አያስፇሌግም፡፡

ዓምዴ 10 የሰብሌ መበሊሸት ዯርሷሌ ወይ? (አዎ = 1 የሇም = 2)፡-

አጨዲ በተካሄዯበት ማሣ ሊይ የሰብሌ ብሌሽት መዴረስ አሇመዴረሱ ከባሇይዝታው

ተጠይቆ የሚሰጠው መሌስ አዎ ብሌሽት ዯርሷሌ ከሆነ ኮዴ «1» የሇም አሌዯረሰም
ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

121
ዓምዴ 11፡ መሌሱ አዎን ከሆነ ሇብሌሽቱ አንዴ ዋና ምክንያት፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 10 ብሌሽት አሇ ተብል ኮዴ «1» የተሞሊ እንዯሆነ

ብቻ ነው፡፡ በዙሁ መሠረት ባሇይዝታው ሇብሌሽቱ አንዴ ዋና ምክንያት ነው ብሇው
የሚመሌሱትን ምክንያት እን የምክንያት ኮዴ በገጽ 52 ከተሰጠው ዜርዜር ጋር
በማገና዗ብ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 12፡ የብሌሽት መጠን በመቶኛ፡-

ይህ ዓምዴ የሚሞሊው በዓምዴ 10 አዎን ተብል ኮዴ «1» ተሞሌቶ ከሆነ ብቻ

ነው፡፡ በዙሁ መሠረት በብሌሽቱ ምክንያት የቀነሰው/ሉቀንስ የሚችሇው የምርት
መጠን በመቶኛ ከባሇይዝታው ተጠይቆ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ማሳሰቢያ፡-

 በዙህ ዓምዴ የሰብሌ ብሌሽት መዴረስ አሇመዴረሱ የሚጠየቀው በአጠቃሊይ

በማሣው ሊይ ስሊሇው/ስሇነበረው ሰብሌ እንጂ 4 ሜትር በ 4 ሜትር ሊይ አጨዲ
በተካሄዯበት የማሣው አካሌ ሊይ ስሊሇው ሰብሌ ብቻ እንዲሌሆነ መገን዗ብ
ያስፇሌጋሌ፡፡

 4 ሜትር በ4 ሜትር ከሆነው የማሳ አካሌ ሊይ የሚፇሇገው መረጃ ከተወሰዯ

በኋሊ ማሇትም የመጀመሪያ ክብዯት እና የሁሇተኛ ክብዯት በሚዚን ተመዜኖ
መረጃው በመጠይቁ ከተሞሊ በኋሊ እህለ ሇባሇይዝታው መመሇስ እንዲሇበት
ማስታወስ ያስፇሌጋሌ፡፡

XXIII. የቅጽ ግ.ና.ጥ. 2ዏ13/6 የሰብሌ ምርት እና የቤት እንስሳት ተዋጽዖ አጠቃቀም
አሞሊሌ፡-

ይህ ቅጽ ሇጥናቱ በተመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ ሇሚገኙ ባሇይዝታዎች በሙለ

ይሞሊሌ፡፡ ቅጹ እያንዲንደ ባሇይዝታ ያመረተውን የሰብሌ ምርትና የቤት እንስሳት
ተዋጽዖ አጠቃቀም በሚመሇከት መረጃ የሚሰበሰብበት ነው፡፡ ይህ ቅፅ የሚሞሊው
ሇጊዙያዊ ሰብሌ ምርት ውጤቶች የመኸሩን ምርት ብቻ የሚመሇከት ሲሆን ሇቤት
እንሰሳት ከህዲር 2 2012-ህዲር 1 2013 ዓ.ም. እንዱሁም ሇቋሚ ሰብሌ ከመስከረም
1/2013 - ጳጉሜ 5/2013 ዓ.ም. የዓመቱን የምርት ውጤቶች መሆን እንዲሇበት
መታወቅ አሇበት፡፡

122
ክፌሌ 1፡ የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-8፡- የክሌሌ፣ የዝን ፣ የወረዲ፣ የቀበላ እና የቆጠራ ቦታ፡- ሇቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ
ክፌሌ 1 የተሰጠውን የአሞሊሌ መመሪያ በመጠቀም መሙሊት ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 9፡ ዕዴሜ፡- የባሇይዝታው ዕዴሜ ተጠይቆ በሙለ ዓመት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 1ዏ፡- ፆታ (ወንዴ = 1 ሴት = 2) ፡- የባሇይዝታው ፆታ ወንዴ ከሆነ ኮዴ «1» ሴት

ከሆነች ዯግሞ ኮዴ «2» በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 11፡የትምህርት ሁኔታ ባሇይዝተው የፇጸሙት ከፌተኛ ክፌሌ ተጠይቆ የሞሊሌ

ዓምዴ 12 የባሇይዝታው የቤተሰብ አባሊት ብዚት

በዙህ አምዴ መዯበኛ የቤተሰብ አባሊት ብዚት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ማስታወሻ መዯባኛ
የቤተሰብ አባሌ የሚሇውን ትርጓሜ ጽንሰ ሀሳብና ፌችዎቻቸው ሊይ ክሇሳ ማዴረግ ተገቢ
ነው፡፡
ዓምዴ 13 የግብርናው ዓይነት (ሰብሌ = 1 ከብት = 2 ሁሇቱም = 3)፡- በዓምዴ 7
መሇያ ቁጥሩ የተመ዗ገበው እያንዲንደ ባሇይዝታ የተሠማራበት የግብርና ዓይነት በሰብሌ
ምርት ብቻ ከሆነ ኮዴ «1» በከብት ማርባት /ማዴሇብ/ ብቻ ከሆነ ኮዴ «2» በሁሇቱም ከሆነ
ዯግሞ ኮዴ «3» በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 13a የባሇይዝታው ስሌክ ቁጥር

በዙህ አምዴ የባሇይዝታው ስሌክ ቁጥር ተጠይቆ የሞሊሌ፡፡ በመጠይቁ ሊይ እንዯተመሇከተው

ስሌክ ቁጥር 1 የቤተሰቡ የሚገሇገሌበት/ሉገኝበት የሚችሌ ሲሆን ስሌክ ቁጥር 2 ዯግሞ
ተሇዋጭ ስሌክ ቁጥር ካሇው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ስሌክ ቁጥር 3 ዯግሞ የባሇይዝታው የቅርብ
የጎረቤት/ስሌክ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ 2፡- በምርት ዗መኑ ቤተሰቡ ያመረተውን የሰብሌ ምርት አጠቃቀም (በመቶኛ)

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡- ተራ ቁጥር ከዏ1 በመጀመር በቅዯም ተከተሌ የተሞሊ ስሇሆነ በዙህ
ዓምዴ ምንም አይሞሊም፡፡

ዓምዴ 2፡ የምርቱ ስም፡- በምርት ዗መኑ የባሇይዝታው ቤተሰብ በጥቅም ሊይ ያዋሊቸው

የሰብሌ ምርት ስሞች በሙለ ሇየብቻ በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባለ፡፡ በተሰጠው ክፌት
የኮዴ መሙያ ቦታም የየሰብልቹ ኮዴ መሞሊት አሇበት፡፡

ዓምዴ 3-9፡ የምርት አጠቃቀም ክፌፌሌ በየሰብለ ዓይነት (በመቶኛ)፡-

123
ዓምዴ 3፡ ሇቤተሰብ ፌጆታ፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ ምርት
ውስጥ ሇቤተሰቡ ፌጆታ ያዋሇው /የሚያውሇው መጠን በየሰብሌ ዓይነት ተጠይቆ በመቶኛ
ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ ሇ዗ር፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ ምርት ውስጥ

ሇ዗ር የሚጠቀምበት/ የተጠቀመበት ተጠይቆ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ ሇሽያጭ፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ ምርት ውስጥ

ሇሽያጭ ያዋሇው/ የሚያውሇው መጠን ተጠይቆ መጠኑ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

ሇሽያጭ ሲባሌ ባሇይዝታው ሇግብአትና ሇቤተሰብ ሌብስ ሇመሳሰለት መግዣ የሸጠውን

ወይም የሚሸጠውን በሙለ ይመሇከታሌ፡:

ዓምዴ 6፡ ሇምንዲ (በዓይነት)፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ ምርት

ውስጥ ሇሠራተኛ ጉሌበት ክፌያ/ምንዲ በዓይነት የከፇሇው/የሚከፌሇው መጠን በመቶኛ
ተጠይቆ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 7፡ ሇእንስሳት መኖ፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ ምርት

ውስጥ ሇእንስሳት መኖ ያዋሇው/የሚያውሇው መጠን ተጠይቆ መጠኑ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ8፡ ላልች(ሇስጦታ...ወ዗ተ)፡- ባሇይዝታው ከሚያመርተው/ ካመረተው ጠቅሊሊ የሰብሌ

ምርት ውስጥ ሇላሊ ግሌጋልት (ሇስጦታ ... ወ዗ተ) ያዋሇው/የሚያውሇው መጠን (ማሇትም
ከዓምዴ 3 እስከ ዓምዴ 7 ከተ዗ረ዗ሩት ላሊ) ተጠይቆ መጠኑ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 9፡ ጠቅሊሊ (ዓምዴ 3 +ዓምዴ 4 + ዓምዴ 5 + ዓምዴ 6 + ዓምዴ 7 + ዓምዴ 8 =

ዓምዴ 9)፡-

በዓምዴ 2 ሥር በተ዗ረ዗ሩት በእያንዲንደ የሰብሌ ምርት ዓይነት ከዓምዴ 3-8

ተዯምሮ ውጤቱ በዓምዴ 9 ይሞሊሌ፡፡ መረጃ ሰብሳቢው በእያንዲንደ ምርት
አይነት ሥር ዴምሩ መቶ መምጣቱን ማረጋገጥ አሇበት፡፡

ዓምዴ 1ዏ፡ አስተያየት፡- እያንዲንደን የተሞሊውን የምርት አጠቃቀም ዓይነት አስመሌክቶ

የሚኖሩ ማናቸውም አስተያየቶች በዙህ ዓምዴ ይመ዗ገባለ፡፡

124
ምሣላ1፡- ባሇይዝታው ያመረተውን 8ዏ ቁና የገብስ ምርት በሚከተሇው መሌኩ ጥቅም ሊይ
ቢያውሌ፡፡
በቁና
ሇቤተሰብ ፌጆታ........................................................... 30
ሇ዗ር ........................................................................... 5
ሇሽያጭ........................................................................ 25
ሇምንዲ.......................................................................... 5
ሇእንስሳት መኖ............................................................ 5
ላልች (መጠባበቂያ፣ ሇስጦታ… ወ዗ተ)..................... 1ዏ

ይህንኑ መረጃ መረጃ ሰብሳቢው ከዙህ በታ‹ በተጠቀሰው ዓይነት ወዯ መቶኛ በመሇወጥ
በተገቢው ዓምድች መሙሊት አሇበት፡፡
3ዏ ቁና ሇቤተሰብ ፌጆታ በመቶኛ ሲገሇጽ => (30x100)/80 = 37.5 =>38%
5 ቁና ሇ዗ር በመቶኛ ሲገሇጽ => (5 x 100)/80 = 6.25 => 6%

25 ቁና ሇሽያጭ በመቶኛ ሲገሇጽ => (25 x 100)/80 = 31.25 => 31

5 ቁና ሇምንዲ በመቶኛ ሲገሇጽ => (5 x 100)/80 = 6.25 => 6%

5 ቁና ሇእንስሳት መኖ በመቶኛ => ( (5 x 100 )/80 = 6.25 => 6%

1ዏ ቁና ሇላሊ በመቶኛ ሲገሇጽ => (10 x 100)/80 = 12.5 => 13%

ጠቅሊሊ ዴምር => 1ዏዏ%

ማስታወሻ፡- ከዙህ በሊይ የተሰጠው ምሣላ መረጃ ሰብሳቢው የመቶኛን አሰሊሌ እንዱረዲ
ሇማገዜ የቀረበና ባሇይዝታው ሲሶ፣ሩብ ... ወ዗ተ ብል የሚገሌጻቸውን ክፌሌፊዮች ወዯ
መቶኛ በቀሊለ ሇመሇወጥ እንዱችሌ ሇማስረዲት እንጂ በምሣላው የተገሇጸውን አሠራር
በመጠቀም ከባሇይዝታው መረጃ እንዱሰበሰብ አሇመሆኑን መገን዗ብ ተገቢ ነው፡፡

ምሳላ - 2፡- ሇይዝታው ያመረቱት የበቆል ምርት 10 እጅ ነው ብሇን እናስብ ይህ ምርት

ሲጠቀሙት አምስቱ እጅ ሇቀሇብ፣ ሶሥቱ እጅ ሇሸያጭ፣ አንደ እጅ ሇምንዲ፤እንዱሁም
የቀረችዋ አንዴ እጅ ሇስጦታ ቢያውሌ

125
 የባሇይዝታው የበቆል ምርት አጠቃቀም ክፌፌሌ እንዯሚከተሇው ይሆናሌ ማሇት
ነው፡፡

ሇቤተሰቡ ፇጆታ...........................................................50%
ሇሽያጭ........................................................................30%
ሇምንዲ.........................................................................10%
ሇስጦታ........................................................................10%

ጠቅሊሊ ዴምር => 1ዏዏ %

ክፌሌ 3፡-በምርት ዗መኑ ቤተሰቡ ያመረተውን የቤት እንስሳት ተዋጽዖ አጠቃቀም (በመቶኛ)

ማሳሰብያ፡- ይህ ክፌሌ የሚሰራው (የሚሞሊው) ቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/7 በሚሞሊበት ወቅት

መሆኑን መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡- ተራ ቁጥር ከዏ1 በመጀመር በቅዯም ተከተሌ የተሰጠ ስሇሆነ በዙህ
ዓምዴ ምንም አይሞሊም፡፡

ዓምዴ 2፡ የቤት እንስሳት ተዋጽዖ ዓይነት፡- የቤት እንስሳት ተዋጽዖዎች ከነኮዲቸው የተሞለ
ስሊሌሆነ በዙህ ዓምዴ ምንም አይሞሊም፡፡

ዓምዴ 3-7፡ የተዋጽዖ የአጠቃቀም ክፌፌሌ (በመቶኛ)፡-

ዓምዴ 3፡ ሇቤተሰብ ፌጆታ፡- ባሇይዝታው ከነበረው/ካሇው ጠቅሊሊ የቤት እንስሳት ተዋጽዖ

ውስጥ ሇቤተሰብ ፌጆታታያዋሇው በተዋጽዖ ዓይነት ተጠይቆ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ ሇሽያጭ፡- ባሇይዝታው ከነበረው/ካሇው ጠቅሊሊ የቤት እንስሳት ተዋጽዖ ውስጥ

ሇሽያጭ ያዋሇው መጠን በተዋጽዖ ዓይነት ተጠይቆ በመቶኛ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ ሇምንዲ (በዓይነት)፡- ባሇይዝታው ከነበረው/ካሇው ጠቅሊሊ የቤት እንስሳት ተዋጽዖ

ውስጥ ሇምንዲ በዓይነት ያዋሇው መጠን በተዋጽዖ ዓይነት ተጠይቆ ዴርሻው በመቶኛ በዙህ
ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ ላልች (ሇስጦታ ... ወ዗ተ)፡- ባሇይዝታው ከነበረው/ካሇው ጠቅሊሊ የቤት እንስሳት
ተዋጽዖ ውስጥ ሇላሊ ግሌጋልት (ሇስጦታ ... ወ዗ተ) ያዋሇው መጠን በተዋጽዖ ዓይነት
ተጠይቆ በዙህ ዓምዴ በመቶኛ ይሞሊሌ፡፡

126
ዓምዴ 7፡ ጠቅሊሊ (ዓምዴ 3 + ዓምዴ 4 + ዓምዴ 5 + ዓምዴ 6)፡- በዓምዴ 2 ስር
ሇተ዗ረ዗ሩት እያንዲንደ የቤት እንስሳት ተዋጽዖ ዓይነት ከዓምዴ 3-6 የተሞሊውን የመቶኛ
ዴርሻ በመዯመር በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ አስተያየት፡- ይህን ክፌሌ አስመሌክቶ የሚኖሩ ማንኛቸውም አስተያየቶች በሙለ

በዙህ ዓምዴ መመዜገብ ይኖርባቸዋሌ፡፡

XXII. የቅጽ ግ.ና.ጥ. 2013/7 የቤት እንስሳት፣ ንብ የያዘ ቀፍዎች ብዚትና የተዋጽዖ
ምርት አሞሊሌ

ይህ ቅጽ በቆጠራ ቦታው ሇጥናቱ በተመረጡ 20 ቤተሰቦች ውስጥ ሇሚገኙ ባሇይዝታዎች

በሙለ የቤት እንስሳት፣ ንብ የያዘ ቀፍዎች፣ የወተት፣ የዕንቁሊሌ፣ የማር ምርት መጠን ፣
የቤት እንስሳት በሸታ“ የመኖ አጠቃቀምን፣ ... ወ዗ተ አስመሌክቶ የሚሞሊ ነው፡፡ የቤት
እንስሳትና ድሮዎች ጥናት የሚዯረገው ከህዲር 2/2013 ጀምሮ እስከ ህዲር 8/2013 ባሇው
ጊዛ ውስጥ ሲሆን ጥናቱ የሚመሇከታቸው ህዲር 1/2013 የነበሩትን የቤት እንስሳት ብቻ
ነው፡፡ በተጨማሪም በባሇይዝታው ቁጥጥር ሥር ሆነው በጥናቱ ወቅት በተሇያዩ ምክንያቶች
ከቤት የላለ (በመንገዴ ሊይ ያለ ወይም ሇመኖ ፌሇጋ ወዯ ላሊ ቦታ የሄደ) የቤት እንስሳት
በባሇይዝታው ስም ጥናት ይዯረግሊቸዋሌ፡፡ አንዴ የቤት እንስሳ በጋራ ከአንዴ በሊይ በሆኑ
ባሇይዝታዎች ቁጥጥር ሥር ከሆነ የቤት እንስሳው በሚገኝበት/በሚኖርበት ባሇይዝታ
ይመ዗ገባሌ፡፡ የቤት እንስሳትን ብዚት አስመሌክቶ መረጃ ሰብሳቢው ባሇይዝታውን
በሚጠይቅበት ጊዛ ከጠቅሊሊ ብዚታቸው በመጀመር ወዯ ዜርዜር ጥያቄዎች መግባት
ይኖርበታሌ፡:

ክፌሌ 1፡- የአካባቢ መሇያ፡-

ዓምዴ 1-5፡- የክሌሌ፣ የዝን ፣ የወረዲ፣ የገበሬ ማህበር አና የቆጠራ ቦታ

ሇቅጽ ግ.ና.ጥ 2013/2ሀ ክፌሌ 1 የተሰጠውን የአሞሊሌ መመሪያ በመጠቀም መሙሊት

ያስፇሌጋሌ (prefill all codes) ፡፡

ዓምዴ 9፡ ዕዴሜ፡-

የባሇይዝታው ዕዴሜ ተጠይቆ በሙለ ዓመት በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 1ዏ፡ ዖታ (ወንዴ = 1 ፡ ሴት = 2)፡-

127
የባሇይዝታው ዖታ ወንዴ ከሆነ ኮዴ «1» ሴት ከሆነች ዯግሞ ኮዴ «2» በዙህ ዓምዴ
ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 11፡ የትምህርት ሁኔታ የፇፀሙት ከፌተኛ ክፌሌ (አምስት ዓመትና በሊይ ሇሆናቸው
ባሇይዝታዎች)፡-

በዙህ ዓምዴ ዕዴሜያቸው 5 ዓመትና ከዙያ በሊይ የሆናቸው ባሇይዝታዎች የትምህርት

ሁኔታ (የፇፀሙት ከፌተኛ ክፌሌ) ተጠይቆ በገጽ 60 - 61 ከተ዗ረ዗ሩት ከድች ትክክሇኛው
ተወስድ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 12፡ የባሇይዝታው የቤተሰብ አባሊት ብዚት፡- የቤተሰብ አባሊት ብዚት ምን ያህሌ
እንዯሆነ ተጠይቆ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ውስጥ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 13፡ የግብርና ዓይነት (ሰብሌ= 1 የቤት እንስሳት = 2 ሁሇቱም = 3)፡-

ባሇይዝታው የሚያካሂዯው የግብርና ዓይነት ተጠይቆ ሰብሌ ማምረት ከሆነ ኮዴ «1»

እንሰሳት ማርባት/ማዴሇብ/ንብ ማነብ ከሆነ ኮዴ «2» ሁሇቱም ከሆነ ኮዴ «3» በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታ ውስጥ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 13a የባሇይዝታው ስሌክ ቁጥር

በዙህ አምዴ የባሇይዝታው ስሌክ ቁጥር ተጠይቆ የሞሊሌ፡፡ በመጠይቁ ሊይ እንዯተመሇከተው

ስሌክ ቁጥር 1 የቤተሰቡ የሚገሇገሌበት/ሉገኝበት የሚችሌ ሲሆን ስሌክ ቁጥር 2 ዯግሞ
ተሇዋጭ ስሌክ ቁጥር ካሇው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ስሌክ ቁጥር 3 ዯግሞ የባሇይዝታው የቅርብ
የጎረቤት/ስሌክ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ክፌሌ2፡ የቤት እንስሳት፣ንብ የያዘ ቀፍዎችና የተዋጽዖ ምርት መጠን፡-

ሀ. ህዲር 1/2013 የቤት እንስሳት ነበረዎት (አዎን = 1 አሌነበረኝም = 2) የባሇይዝታው

መሌስ አዎን ከሆነ በተሰጠው ሣጥን ውስጥ ኮዴ “1” በመሙሊት ወዯ ቀጣይ ጥያቄ ማሇፌ
ያስፇሌጋሌ፡፡ አሌነበረኝም ከሆነ ግን በተሰጠው ሣጥን ውስጥ ኮዴ «2» በመሙሊት ወዯ
ቅጽ 2013/7 ገጽ 4 በማሇፌ ይጠየቃሌ፡፡

128
የዲሌጋ ከብቶች ብዚት በጾታ፣በዕዴሜና በአገሌግልት (ህዲር 1/2013 የነበሩት፡-

ጥያቄ 1 ፡ ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ብዚት፡-

ህዲር 1/2013 ዓ.ም ባሇይዝታው የነበሩት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች እንዱሁም የወንዴና
የሴት ብዚት ሇየብቻ በመጠየቅ በትይዩ ባለት ባድ ቦታዎች ውስጥ ይሞሊለ፡፡

ማስታወሻ፡-

ይህንን ጥያቄ ከመጠየቃችን በፉት መረጃ ሰጪው የዲሌጋ ከብቶችን ትርጉም የሚያውቅ
መሆኑን ማረጋገጥ ይገባሌ፡፡ የማያውቅ ከሆነ ምሳላ ጭምር በመጥቀስ ማስረዲት
ያስፇሌጋሌ፡፡

ሀ) ከ6 ወር በታች፡-

በጥያቄ 1 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ዕዴሜያቸው ከ6 ወር በታ‹ የሆኑት

ጠቅሊሊ እንዯሁም የወንዴና የሴትን ብዚት ሇየብቻ በመጠየቅ በአንፃሩ ባለት ባድ ቦታዎች
ውስጥ ይሞሊለ፡፡

ሇ) 6 ወርና ከ1 ዓመት በታች፡-

በጥያቄ 1 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ዕዴሜያቸው 6 ወርና ከ1 ዓመት

በታ‹ የሆኑትን ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴትን ብዚት ሇየብቻ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
በአንፃሩ ባለት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

ሏ) 1 ዓመትና ከ3 ዓመት በታች፡-

በጥያቄ 1 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ዕዴሜያቸው 1 ዓመትና ከ3 ዓመት

በታ‹ የሆኑትን ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ሇየብቻ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
በአንፃሩ ባለት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

መ) 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታች፡-

በጥያቄ 1 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ

ዓመት በታ‹ የሆኑትን ጠቅሊሊ ብዚት እእንዱሁም የወንዴና የሴትን ብዚት ባሇይዝታውን
በመጠየቅ በአንጻሩ በተሰጡት ቦታዎች ይመ዗ገባለ፡፡ በተጨማሪም በ‖‖መ‖‖ የተመ዗ገበው
ዲሌጋ ከብቶች ብዚት የ‖‖መ1‖‖ የ‖‖መ2‖‖ የ‖‖መ3‖‖ የ‖‖መ5 እና የ‖‖መ6‖‖ ዴምር መሆኑን
ማገና዗ብ ያሰፇሌጋሌ፡፡

129
መ1) የሥጋ

በ‖‖መ‖‖ ከተመ዗ገቡት ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታ‹ ከሆኑት የዲሌጋ ከብቶች
ውስጥ ሇዕርዴ /ሥጋ/ የሚውለትን ጠቅሊሊና በፆታ በመሇየት ብዚታቸው በተሰጡት ቦታዎች
ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡ የሥጋ ከብቶች ሲባሌ ባሇይዝታው የሥጋ ከብት ነው ብል በማሰብ
ሇራሱ የሥጋ ፌጆታU ሆነ ሇሽያጭ ያ዗ጋጃቸውን ወይም የሚያቀርባቸውን የሚያጠቃሌሌ
ነው፡፡

መ2) የእርባታ

በ ‖‖መ‖‖ ከተመ዗ገቡት ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታ‹ ከሆኑት የዲሌጋ ከብቶች
ውስጥ ሇእርባታ የሚውለ ጠቅሊሊ እእንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን
በመጠየቅ በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡ የእርባታ ሲባሌ ባሇይዝታው ሆን
ብል እንዱባዘሇት በማሰብ ያሰቀመጣቸው ሴትም ሆነ ወንዴ የዲሌጋ ከብቶችን ያጠቃሌሊሌ፡፡

መ3) የወተት ሊሞች

በ‖‖መ‖‖ ከተመ዗ገቡት ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታ‹ ከሆኑት የዲሌጋ ከብቶች
ውስጥ የወተት ሊሞች ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ ይሞሊሌ፡፡ የወተት ሊሞች በጥናቱ
ወቅት ወተት ሲሰጡ የነበሩትን ፣ ወዯፉት ሉሰጡ የሚችለትንና ክበዴ/እርጉዜ የሆኑትን
ጊዯሮች ያጠቃሌሊሌ፡፡

መ4) ባሇፈት 12 ወራት ወተት የሰጡ ሊሞች ብዚት

በ‖‖መ3‖‖ ከተመ዗ገቡት ውስጥ ባሇፈት 12 ወራት ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013 ዴረስ
ስንት ሊሞች ወተት እንዯሰጡ ተጠይቆ ይመ዗ገባሌ፡፡

መ5) የእርሻ

በ«መ» ከተመ዗ገቡት ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታ‹ ከሆኑት የዲሌጋ ከብቶች
ውስጥ ባሇይዝታው በአብዚኛው ሇእርሻ ሥራ የሚጠቀምባቸው በጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና
የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ ባለት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡ በእርሻ ሥራ ሊይ
ሴት የዲሌጋ ከብቶችም ሉሰማሩ ስሇሚችለ ሇሁሇቱም ፆታዎች መረጃው መጠየቅ
ይኖርበታሌ፡፡ በተጨማሪም የአርሻ ሥራ ማረስን፣መጠቅጠቅን፣መውቃትን፣ላልች ሇእርሻ
አጋዥ ሥራዎችን እንዯሚያጠቃሌሌ መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

130
መ6) ሇላሊ አገሌግልት በ‖‖መ‖‖ ከተመ዗ገቡት ዕዴሜያቸው 3 ዓመትና ከ1ዏ ዓመት በታ‹
ከሆኑት የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ከሊይ ከተገሇፁት /ሇሥጋ፣ ሇእርባታ' ሇወተትና ሇእርሻ
ሥራ/ ከሚውለት ውጭ ሇላሊ አገሌግልት የሚውለ ካለ ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና
የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ ይመ዗ገባሌ፡፡ የአገሌግልቱ ዓይነት መገሇጽ
እንዯሚገባው ማስታወስ ያስፇሌጋሌ፡፡

ማስታውሻ፡-

አንዲንዴ ጊዛ ባሇይዝታው የሌጆች ወይም የእናቶች ናቸው በሚሌ በቤተሰቡ ውስጥ

ያለትን የቤት እንስሳት፣ድሮዎች ወይም ንብ የያዘ ቀፍዎችን በትክክሌ ሳያስመ዗ግብ
ይቀርና በቆጠራው ሊይካተቱ ይችሊለ፡፡ ስሇዙህ ይህን ሁኔታ እንዲያጋጥም ግሌፅ
አዴርጎ በመጠየቅ በባሇይዝታው ቁጥጥር ስር የሚገኙና በቤተሰቡ ውስጥ ያለት
የቤት እንስሳት ድሮዎችና ንብ የያዘ ቀፍዎች በሙለ መቁጠር ያስፇሌጋሌ፡፡

ሠ) 1ዏ ዓመትና በሊይ፡-

በጥያቄ 1 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ ዕዴሜያቸው 1ዏ ዓመትና በሊይ

የሆኑት ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት በተሰጡት ቦታዎች ውስጥ ባሇይዝታውን
በመጠየቅ ይመ዗ገባለ፡፡

ረ) ጠቅሊሊ ብዚት፡-

ባሇይዝታው ያሇው ጠቅሊሊ የዲሌጋ ከብት እእንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን
በመጠየቅ በአንጻሩ በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይሞሊሌ፡፡ ይህም ጠቅሊሊ ብዚት የ ”ሀ”
የ ”ሇ ” የ ”ሏ” የ”መ” •ና የ”ሠ” ወይም የረ1” የ ”ረ2” እና የ ”ረ3” ዴምር ውጤት
መሆኑንና በጥያቄ 1 ሊይ ከተሞሊው ጋር እኩሌ መሆኑን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡

ረ1) ጠቅሊሊ የሀገር ውስጥ ዜርያ፡-

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ‖‖ረ‖‖ ካስመ዗ገባቸው የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ የሀገር ውስጥ ዜርያ
የሆኑ ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴትን ብዚት በመሇየት ባሇይዝታው ተጠይቆ በአንጻሩ
በተሰጡት ቦታዎች ውስጥ ይሞሊለ፡፡

131
ረ2) ጠቅሊሊ የውጭ ዜርያ

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ‖‖ረ‖‖ ካስመ዗ገባቸው የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ የውጭ ዜርያ የሆኑ
ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴትን ብዚት በመሇየት ባሇይዝታው ተጠይቆ በአንጻሩ
በተሰጡት ቦታዎች ውስጥ ይሞሊለ፡፡

ረ3) ጠቅሊሊ የተዲቀሇ

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ‖‖ረ‖‖ ካስመ዗ገባቸው የዲሌጋ ከብቶች ውስጥ የተዲቀለ ጠቅሊሊ

እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታው በመጠየቅ በአንጻሩ በተሰጡት ቦታዎች ውስጥ
ይሞሊለ፡፡

ማስታወሻ፡-
1) የወንዴና የሴት ዴምሩ በአንጻራቸው ከተመ዗ገበው ጠቅሊሊ ብዚት ጋር እኩሌ
መሆን ይኖርበታሌ፡:
2) ጥያቄ 1 = ሀ + ሇ + ሏ + መ + ሠ
3) መ = መ1 + መ2 + መ3 + መ5 + መ6
4) ረ = ሀ + ሇ + ሏ + መ + ሠ = ረ1 + ረ2 + ረ3 መሆኑን ማገና዗ብ
ያስፇሌጋሌ፡፡

የበጎች ብዚት በጾታ' በዕዴሜና በአገሌግልት (ህዲር 1/2013 የነበሩትን)፡-

ጥያቄ 2፡ ጠቅሊሊ የበጎች ብዚት፡-

ህዲር 1/2013 ዓ.ም ባሇይዝታው የነበሩት ጠቅሊሊ በጎች እንዱሁም የወንዴና የሴት
ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በአንጻሩ ባለት ባድ ቦታዎች ውስጥ ይሞሊለ፡፡

ሀ) ከ6 ወር በታች፡-

በጥያቄ 2 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ በጎች ውስጥ ዕዴሜያቸው ከ6 ወር በታ‹ የሆኑት

ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በአንጻሩ በተሰጡት
ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

ሇ) 6 ወርና ከ1 ዓመት በታች፡-

በጥያቄ 2 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ በጎች ውስጥ ዕዴሜያቸው 6 ወርና ከ1 ዓመት በታ‹

የሆኑት ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት
ባድ ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡
132
ሏ) 1 ዓመትና ከ2 ዓመት በታች፡-

በጥያቄ 2 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ በጎች ውስጥ ዕዴሜያቸው 1 ዓመትና ከ2 ዓመት

በታ‹ የሆኑት ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ
በተሰጡት ባድ ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

መ) 2 ዓመትና በሊይ፡-

በጥያቄ 2 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ በጎች ውስጥ ዕዴሜያቸው 2 ዓመትና በሊይ የሆኑት

ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት ባድ ቦታዎች
ውስጥ ይመ዗ገባሌ፡፡ በተጨማሪም በ«መ» የተመ዗ገበው የበጏች ብዚት የ«መ1»፣
የ«መ2»፣ የ«መ3»፣እእ“ የ«መ4» ዴምር መሆኑን ማረጋገጥ ያስፇሌጋሌ፡፡

መ1) የሥጋ

ዕዴሜያቸው 2 ዓመትና በሊይ ከሆኑት ውስጥ ሇሥጋ የሚውለ በጎች ጠቅሊሊ እንዱሁም
የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት ባድ ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

መ2) የፀጉር

ዕዴሜያቸው 2 ዓመትና በሊይ ከሆኑት ውስጥ ሇፀጉር ምርት የሚውለ በጎች ጠቅሊሊ
እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት ባድ ቦታዎች ውስጥ
ይሞሊለ፡፡

መ3) የእርባታ

ዕዴሜያቸው 2 ዓመትና በሊይ ከሆኑት ውስጥ ሇእርባታታየሚውለ በጎች ጠቅሊሊ እንዱሁም

የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት ባድ ቦታዎች ውስጥ ይሞሊሌ፡፡
እርባታ ሲባሌ ባሇይዝታው እንዱራቡ በማሰብ ያስቀመጣቸውን ሴትም ሆነ ወንዴ በጎች
ያጠቃሌሊሌ፡፡

መ4) ሇላሊ አገሌግልት

2 ዓመትና በሊይ ከሆኑት በጎች ውስጥ ከሊይ ከተጠቀሱት ውጭ ሇላሊ አገሌግልት የሚውለ
ካለ ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጡት ባድ
ቦታዎች ውስጥ ይሞሊሌ፡፡ የአገሌግልቱ ዓይነት መገሇጽ እንዯሚገባው ማስታወስ
ያስፇሌጋሌ፡፡

133
ሠ) ጠቅሊሊ የበጎች ብዚት፡-

ባሇይዝታው ያሇው ጠቅሊሊ የበጎች እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ተጠይቆ በተ዗ጋጀው
ባድ ቦታ ውስጥ ይሞሊሌ፡፡ ይህም ጠቅሊሊ ብዚት የ«ሀ»፣ የ«ሇ»፣ የ«ሏ» እና የ«መ» ወይም
የ«ሠ1» ፣ የ«ሠ2» እና የ«ሠ3» ዴምር ውጤት መሆኑንና በጥያቄ 2 ሊይ ከተሞሊው ጋር
እኩሌ መሆኑን ማረጋገጥ ያሰፇሌጋሌ፡፡

ሠ1) ጠቅሊሊ የሀገር ውስጥ ዜርያ

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ«ሠ» ካስመ዗ገባቸው በጎች ውስጥ የሀገር ውስጥ ዜርያ የሆኑ
ጠቅሊሊ በጎች እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጠው ባድ ቦታ
ውስጥ ይመ዗ገባሌ፡፡

ሠ2) ጠቅሊሊ የውጭ ዜርያ

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ«ሠ» ካስመ዗ገባቸው በጎች ውስጥ የውጭ ዜርያ የሆኑ

በጎች ጠቅሊሊ እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጠው
ባድ ቦታ ውስጥ ይመ዗ገባሌ፡፡

ሠ3) ጠቅሊሊ የተዲቀለ

ባሇይዝታው ቁጥራቸውን በ«ሠ» ካስመ዗ገባቸው በጎች ውስጥ የተዲቀለ ጠቅሊሊ በጎች
እንዱሁም የወንዴና የሴት ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጠው ባድ
ቦታታይመ዗ገባሌ፡፡
ማስታወሻ፡-
1) የወንዴና የሴት ዴምር በአንጻሩ ከተመ዗ገበው ጠቅሊሊ ብዚት ጋር እኩሌ መሆን
ይኖርበታሌ፡:
2) ጥያቄ 2 = ሀ + ሇ + ሏ + መ
3) መ = መ1 + መ2 + መ3 + መ4
4) ሠ = ሀ + ሇ + ሏ+ መ = ሠ1 + ሠ2 + ሠ3
መሆኑን ማገና዗ብ ያሰፇሌጋሌ፡፡

የፌየልች ብዚት በጾታ፣በዕዴሜና በአገሌግልት (ህዲር 1/2013 የነበሩትን)፡-

ጥያቄ 3፡ ጠቅሊሊ የፌየልች ብዚት፡-

ህዲር 1/2013 ዓ.ም ባሇይዝታው የነበሩት ጠቅሊሊ ፌየልች እንዱሁም የወንዴና የሴት
ብዚት ባሇይዝታውን በመጠየቅ በተሰጠው ባድ ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡
134
 እንዱሁም ከሀ - ሠ ያለትን ንዐስ ጥያቄዎች ሇበጎች በቀረበው ማብራሪያ መሰረት
ይጠየቃሌ፡፡

ሇጥያቄ መ2 የወተት ፌየልችን ዕዴሜያቸው 2 ዓመትና በሊይ ከሆኑት ውስጥ

ባሇይዝታው ወተት ይሰጡኛሌ ብል ያስቀመጣቸው ፌየልች ብዚት በተሰጠው ባድ
ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

1) የወንዴና የሴት ዴምር በአንጻሩ ከተመ዗ገበው ጠቅሊሊ ብዚት ጋር እኩሌ መሆን

ይኖርበታሌ፡:
2) ጥያቄ 3 = ሀ + ሇ + ሏ + መ
3) መ = መ1 + መ2 + መ3 + መ4
4) ሠ = ሀ + ሇ + ሏ + መ = ሠ1 + ሠ2+ ሠ3 መሆኑን ማገና዗ብ
ያስፇሌጋሌ፡፡

የፇረሶች፣ በቅልዎች፣ አህዮችና ግመልች ብዚት በጾታ' በዕዴሜና በአገሌግልት (ህዲር

1/2013 የነበሩትን)

ጥያቄ 4፡ የፇረሶች ብዚት፡-

ህዲር 1/2013 ዓ.ም ባሇይዝታው የነበሩት ጠቅሊሊ የፇረሶች ብዚት እንዱሁም በዖታ
በመሇየት በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

ሀ) ከ3 ዓመት በታ‹

በጥያቄ 4 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ፇረሶች ውስጥ ዕዴሜያቸው ከሶሰት ዓመት በታ‹

የሆኑት ጠቅሊሊ ብዚትእእንዱሁም በዖታ ተሇይተው በተሰጡት ክፌት ቦታዎች
ይመ዗ገባለ፡፡

ሇ) 3 ዓመትና በሊይ

በጥያቄ 4 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ፇረሶች ውስጥ ዕዴሜያቸው ሦስት ዓመትና በሊይ

የሆኑት ጠቅሊሊ ብዚትእእንዱሁም በዖታታበመሇየት በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ውስጥ
ይመ዗ገባለ፡፡

135
 ሇ1) የእርሻ

ብዚታቸው በ «ሇ» ከተመ዗ገበው ፇረሶች ውስጥ ባሇይዝታው አብዚኛውን ጊዛ ሇእርሻ

ሥራ የሚጠቀምባቸው ጠቅሊሊ ብዚትና እእንዱሁም በዖታ ተሇይተው በተሰጡት
ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

ሇ2) የትራንስፖርት

ብዚታቸው በ «ሇ» ከተመ዗ገበው ፇረሶች ውስጥ ባሇይዝታው አብዚኛውን ጊዛ

ሇትራንስፖርት የሚጠቀምባቸው ጠቅሊሊ ብዚት እንዱሁም በዖታ ተሇይተው
በተሰጡት ክፌት ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡

ሇ3) ሇላሊ አገሌግልት

ብዚታቸው በ«ሇ» ከተመ዗ገበው ፇረሶች ውስጥ ባሇይዝታው ከሊይ ከተጠቀሱት ውጭ ሇላሊ

አገሌግልት የሚያውሊቸው ጠቅሊሊ ብዚት እንዱሁም በዖታ ተሇይተው በተሰጡት ክፌት
ቦታዎች ውስጥ ይመ዗ገባለ፡፡ ሇላሊ አገሌግልት ሲባሌ አገሌግልቱ ምን እንዯሆነ መገሇፅ
አሇበት፡፡

ሇጥያቄ 5፤ ሇጥያቄ 6 እና ሇጥያቄ 7 በጥያቄ 4 ሇፇረሶች የተሰጠውን ማብራሪያ

በመጠቀም መረጃው ይሞሊሌ፡፡ ነገር ግን ሇጥያቄ 7 ግመልችን አስመሌክቶ የሚቀረቡ
ጥያቄዎች እዴሜያቸው ከ 4 ዓመት በታቸ የሆኑትና እዴሜያቸው ከ 4 ዓመት በሊይ
የሆናቸውን ሇየብቻ ከፊፌል መጠየቅ ተገቢ ነው፡፡ በተጨማሪም ሇጥያቄ ሇ3 የወተት
ግመልች ብዚታቸው በ«ሇ» ከተመ዗ገቡት ግመልች ውስጥ ባሇይዝታው ሇወተት
የሚጠቀምባቸውን ግመልች ብዚት በተሰጠው ክፌት ቦታ ውስጥ ይመ዗ገባሌ፡፡

ማስታወሻ፡ ፇረሶችን፣በቅልዎችን፣አህዮችንና ግመልችን በሚመሇከት፡-

ሇፇረሶች፡-

ጥያቄ 4 = ሀ + ሇ
ሇ = ሇ1 + ሇ2 + ሇ3
መሆኑን ማገና዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

ሇበቅልዎች፡-

ጥያቄ 5 = ሀ + ሇ
ሇ = ሇ1 + ሇ2 + ሇ3
መሆኑን ማገና዗ብ ያሰፇሌጋሌ፡፡

ሇአህዮች፡-

136
 ጥያቄ 6 = ሀ + ሇ
ሇ = ሇ1 + ሇ2 + ሇ3
መሆኑን ማገና዗ብ ያሰፇሌጋሌ፡፡

ሇግመልች፡-
ጥያቄ 7 = ሀ + ሇ
ሇ= ሇ1+ ሇ2 + ሇ3 + ሇ4 + ሇ5
መሆኑን ማገና዗ብ ያሰፇሌጋሌ፡፡

ድሮዎች፡-

ጥያቄ 8፡ ህዲር 1/2013 የነበሩት ጠቅሊሊ የድሮዎች ብዚት፡-ህዲር1/2013 ዓ.ም

ባሇይዝታው የነበሩት ጠቅሊሊ የድሮዎች ብዚት በዜርያ ዓይነት ተጠይቆ በተሠጠው
ባድ ቦታታይሞሊሌ፡:

ሀ) ዕንቁሊሌ የሚጥለ እናት ድሮዎች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ እንቁሊሌ የሚጥለ እናት ድሮዎች

(በጥናቱ ቀን ዕንቁሊሌ ባይጥለም) ብዚት በዜርያ ዓይነት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ሇ) ዕንቁሊሌ የማይጥለ እናት ድሮዎች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ ዕንቁሊሌ የማይጥለ እናት ድሮዎች

ብዚት በዜርያ ዓይነት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ዕንቁሊሌ የማይጥለ እእናት ድሮዎች
ሲባሌ ዕንቁሊሌ መጣሌ ያቆሙና ሇእናትነት ዯርሰው ዕንቁሊሌ ጥሇው የማያውቁትን
መሆኑን ማስታወስ ያስፇሌጋሇ፡፡

ሏ) አውራ ድሮዎች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ አውራ የሆኑ ድሮዎች ብዚት

በዜርያ ዓይነት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

መ) ሇአውራነት ያሌዯረሱ ድሮዎች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡ ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ ሇአውራነት ያሌዯረሱ ድሮዎች ብዚት

በዜርያ ዓይነት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ሠ) ቄብ ድሮዎች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ ቄብ ድሮዎች ብዚት በዜርያ ዓይነት

ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡
137
 ረ) ጫጩቶች፡-

በጥያቄ 8 ከተመ዗ገቡት ጠቅሊሊ ድሮዎች ውስጥ የጫጩቶች ብዚት በዜርያ ዓይነት

ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ማስታወሻ፡- ጥያቄ 8 = ሀ + ሇ + ሏ + መ + ሠ + ረ መሆኑን ማረጋገጥ

ያስፇሌጋሌ፡፡

ባሇፈት 12 ወራት (ህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) የቤት እንስሳት፣ ወይም ንብ

የያዘ ቀፍዎች ነበረዎት (አዎን = 1 አሌነበረኝም = 2)

የባሇይዝታው መሌስ አዎን ከሆነ በተሰጠው ባድ ቦታ ኮዴ «1» በመሙሊት በዙህ

ክፌሌ ያለትን ጥያቄዎች ማጠናቀቅ ያስፇሌጋሌ፡፡ አሌነበረኝም ካሇ ኮዴ «2»
በመሙሊት በጥያቄ 11 «ሏ»ን እና «ሰ»ን ብቻ በመጠየቅና መሌሱን በመመዜገብ
ጥያቄው ያቆማሌ፡፡

ጥያቄ 9፡ ባሇፈት 12 ወራት (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ቢያንስ አንዴ ጊዛ የማር
ምርት የሰጡ ቀፍዎች ብዚት፡-ባሇፈት

12 ወራት ውስጥ ከህዲር 2/2010 - ህዲር 1/2013 ቢያንስ አንዴ ጊዛ የማር ምርት
የተመረተባቸው ቀፍዎች ጠቅሊሊ ብዚት ባሇይዝታው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ሀ) ባህሊዊ ቀፍዎች፡-

ከሊይ በተጠቀሰው ጊዛ ውስጥ ማር የተመረተባቸው ባህሊዊ ቀፍዎች ብዚት ተጠይቆ

ይሞሊሌ፡፡

ሇ) የሽግግር ወይም ባሇመረባረብ ቀፍዎች(መሇሰተኛ ዗መናዊ ቀፍዎች)፡-

ከሊይ በተጠቀሰው ጊዛ ውስጥ ማር የተመረተባቸው የሽግግር ወይም ባሇመረባረብ ቀፍዎች

ብዚት ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ሏ) ዗መናዊ ቀፍዎች፡-

ከሊይ በተጠቀሰው ጊዛ ውስጥ ማር የተመረተባቸው ዗መናዊ ቀፍዎች ብዚት ተጠይቆ

ይሞሊሌ፡፡

138
ማስታወሻ፡-

1. ባህሊዊ ቀፍ፡- ማሇት ከተሇያዩ ነገሮች (ሇምሣላ ከሸንበቆ፣ ከቀርከሃ፣እእንጨት፣

ከተቦረቦረ ዚፌ፣ ከእንሥራ....) የተሰራና ማር የሚመረትበት ማሇት ነው፡፡

2. የሸግግር ወይም ባሇመረባረብ/ መሇሰተኛ ዗መናዊ ቀፍ/ ፡- ማሇት በግብርና ሚኒስቴር

ወይም አግባብ ባሊቸው መሥሪያ ቤቶች የሙያ ዴጋፌ ተሠርቶ ከባህሊዊ ቀፍ የተሻሇ
ምርት የሚሰጥ ማሇት ነው፡፡ ከዙህ በተጨማሪ፡

ሀ. ገበሬው በቀሊለ ሉሰራው የሚችሌ

ሇ. በሳጥን መሌክ የተሠራ አንዴ ቀፍ ብቻ የሆነ
ሏ. በአንዴ ዗ንግ ጠረዜ ሰም በማጣበቅ በንቦች የሰም እንጀራው ተሠርቶ
ሇእንቁሊሌ መጣያና ማር መስሪያ እንዱገሇገለበት ወዯ ቀፍ በመጨመር
የሚ዗ጋጅ የቀፍ ዓይነት ነው፡፡

3. ዗መናዊ ቀፍ ማሇት በግብርና ሚኒስቴር ወይም አግባብ ባሊቸው መሥሪያ ቤቶች

ባሇሙያ ተሰርቶ ከፌ ያሇ ምርት የሚሰጥ ማሇት ሲሆን በሳጥን መሌክ የተሠራና
ከ3-5 ቀፍዎች አዯራርቦ ማስቀመጥ የሚቻሌበት ነው፡፡ በተጨማሪም የራሱ የሆነ
በሽቦ የተሠራ የሰም የእንጀራ መጋገሪያ ፌሬም ያሇውና የሰም እንጀራው በባሇሙያ
ከተሠራ በኋሊ ወዯ ቀፍው በመጨመር በቀጥታ ንቦች እንቁሊሌና ማር እንዱሠሩበት
ተዯርጎ የተ዗ጋጀ የንብ ቀፍ ነው፡፡

 በጥያቄ 9 የሚሞሊው የንብ ቀፍ መረጃ በተመሇከተ ባሇይዝታው ባሇፈት 12 ወራት

ውስጥ ቢያንስ አንዴ ጊዛ ማር የቆረጠበት ወይም ያመረተበት መሆን አሇበት፡፡
አሇበሇዙያ ግን ቀፍ ውስጥ ንብ ኖሮ በተጠቀሰው ጊዛ ውስጥ ማር ካሊመረተ የንብ
ቀፍ መረጃ በመጠይቁ ሊይ አይካተትም፡፡

ጥያቄ 1ዏ፡- የማር ምርት መጠን (በኪል ግራም) በቀፍ በዓመት (ከህዲር 2/2012 - ህዲር
1/2013)

ሀ) በአማካይ በአንዴ ቆረጣ ወቅት ከአንዴ ባህሊዊ ቀፍ የተገኘ የማር ምርት፡-

ባሇይዝታው በአንዴ ቆረጣ ወቀት ከአንዴ ባህሊዊ ቀፍ በዓመት በአማካይ የሚያገኘው

የማር ምርት መጠን በኪል ግራም ቀጥልም በዓመቱ ውስጥ በአማካይ ከአንዴ
ባህሊዊ ቀፍ ምን ያህሌ ጊዛ ምርት አንዯሚያገኝ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

139
 ሇ) በአማካይ በአንዴ ቆረጣ ወቅት ከአንዴ መሇሰተኛ ዗መናዊ ቀፍ የተገኘ የማር
ምርት፡ ባሇይዝታው በአንዴ ቆረጣ ወቅት ከአንዴ መሇስተኛ ዗መናዊ ቀፍ በዓመት
በአማካይ የሚያገኘው የማር ምርት መጠን በኪል ግራምና በዓመቱ ውስጥ በአማካይ
ከአንዴ መሇተኛ ዗መናዊ ቀፍ ምን ያህሌ ጊዛ ምርት እንዯሚያገኝ ተጠይቆ
በተሰጠው ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ሏ) በአማካይ በአንዴ ቆረጣ ወቅት ከአንዴ ዗መናዊ ቀፍ የተገኘ የማር ምርት፡-

ባሇይዝታው በአንዴ ቆረጣ ወቅት ከአንዴ ዗መናዊ ቀፍ በዓመት በአማካይ

የሚያገኘው የማር ምርት መጠን በኪል ግራምና በዓመቱ ውስጥ በአማካይ ከአንዴ
዗መናዊ ቀፍ ምን ያህሌ ጊዛ ምርት እንዯሚያገኝ ተጠይቆ በተሰጠው ቦታ
ይመ዗ገባሌ፡፡

ማስታወሻ፡- ጥያቄ 1ዏ ከመሞሊቱ በፉት በጥያቄ 9 መረጃ መኖሩን ማረጋገጥ

ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 11፡ የወተት ሊሞችና ግመልች፡-

ሀ) ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ ወተት የሰጡ ሊሞች ብዚት፡-

ባሇፊት 12 ወራት ውስጥ ወተት ሲሰጡ የነበሩ ሊሞች ብዚት ባሇይዝታው ተጠይቆ
ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ ሇአንዴ ቀን እንኳን ወተት የሰጠች ሊም
ብትኖር ምዜገባ እንዯሚካሄዴ ማስተዋሌ ያስፇሌጋሌ፡፡

ሇ) በ«ሀ» ከተመ዗ገቡት ሊሞች ውስጥ አንዴ ሊም በአማካይ በጥናት ዓመቱ ውስጥ ሇስንት
ወራት ወተት ሰጠች
ከሊይ በተጠቀሰው ዓመት (በ«ሀ» ከተመ዗ገቡት ሊሞች) ውስጥ አንዴ ሊም በአማካይ
ሇስንት ወራት ወተት እንዯሰጠች ባሇይዝታው ተጠይቆ በተሰጠው ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡
በዙሁ ዓመት ውስጥ ከአንዴ ሊም በሊይ ወተት የሰጡ ሊሞች እንዲለ ባሇይዝታው
ቢገቀጽ እያንዲንዯቸው ሇስንት ወራት ወተት እንዯሰጡ በመጠየቅ ከተዯመረ በኋሊ
ሇብዚታቸው ተካፌለ የሚገኘው አማካይ ውጤት ይሞሊሌ፡፡ ከ12 ወራት በሊይ መፃፌ
ወይም መሙሊት አይቻሌም፡፡
ሏ) አንዴ ሊም በአማካይ በስንት ወሯ ትነጥፊሇች/ሇስንት ወራት ትታሇባሇች፡-

ባሇይዝታው ካለት ሊሞች ውስጥ አንዴ ሊም በአማካይ ሇስንት ወራት

እንዯምትታKw ማሇትም ወተት መስጠት ከጀመረችበት እስከምትነጥፌበት ያሇውን

140
 ጊዛ በወራት በመጠየቅ በዙህ ጥያቄ አቅጣጫ ባሇው ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇይዝታው
ከአንዴ ሊም በሊይ ካሇው አማካዩን በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡ ይህ ጥያቄ ባሇይዝታው
የወተት ሊም ቢኖረውም ባይኖረውም ይጠየቃሌ፡፡

መ) የወተት ምርት በቀን በሊም (በሉትር)፡-

አንዴ ሊም በአማካይ በቀን ስንት ሉትር ወተት እንዯምትሰጥ ባሇይዝታው ተጠይቆ

መጠኑ በሉትር ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇይዝታው ሁሇትና ከዙያ በሊይ የወተት ሊሞች ካለት
እያንዲንዲቸው በቀን ስንት ሉትር ወተት እንዯሚሰጡ ከተጠየቀ በኋሊ ተዯምሮ
ሇብዚታቸው በማካፇሌ የተገኘው ውጤት በተሠጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ሠ) ወተት የሰጡ ግመልች ብዚት፡-

ባሇፈት 12 ወራት ወተት ሲሰጡ የነበሩ ግመልች ብዚት ባሇይዝታው ተጠይቆ

ይመ዗ገባሌ፡፡

ረ) በ «ሠ» ከተመ዗ገቡት ግመልች ውስጥ አንዴ ግመሌ በአማካይ በጥናት ዓመቱ ሇስንት
ወራት ወተት ሰጠች፡-

ከሊይ በተጠቀሰው ዓመት ውስጥ በ«ሠ» ከተመ዗ገቡት ግመልች ውስጥ አንዴ ግመሌ
በአማካይ ሇስንት ወራት ወተት እንዯሰጠች ተጠይቆ ይመ዗ገባሌ፡፡ ከአንዴ ግመሌ
በሊይ ወተት የሰጡመኖራቸውን ባሇይዝታው ከገሇጸ አማካዩን በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡

ሰ) አንዴ ግመሌ በአማካይ በስንት ወሯ ትነጥፊሇች/ሇስንት ወራት ትታሇባሇች፡-

ባሇይዝታው ካለት ግመልች ውስጥ አንዴ ግመሌ ሇስንት ወራት እንዯምትታKw

ማሇትም ወተት መስጠት ከጀመረችበት እስከምትነጥፌበት ያሇውን ጊዛ በወራት
በመጠየቅ በዙህ ጥያቄ አቅጣጫ ባሇው ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇይዝታው ከአንዴ ግመሌ
በሊይ ካሇው አማካዩን በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡ ይህ ጥያቄ ባሇይዝታው ግመሌ ቢኖረውም
ባይኖረውም ይጠየቃሌ፡፡

ሸ) የወተት ምርት በቀን በግመሌ (በሉትር)፡-

አንዴ ግመሌ በአማካይ በቀን ስንት ሉትር ወተት እንዯምትሰጥ ባሇይዝታው ተጠይቆ
መጠኑ በሉትር ይመ዗ገባሌ፡፡

141
 ማስታወሻ፡-

ባሇይዝታው የወተቱን መጠን በአካባቢ መሇኪያ የሰጠ አንዯሆነ ወተት

ከተገኘበወተት፤ካሌተገኘዯግሞ ውሀ በሉትር ተሇክቶ ወይም በሚዚን ተመዜኖ
መሞሊት አሇበት፡፡ (አንዴ ሉትር = አንዴ ኪል ግራም መሆኑን ማሰታወስ
ያሰፇሌጋሌ፡፡

ቀ) ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ ወተት የሰጡ ፌየልች ብዚት፡-

ባሇፊት 12 ወራት ውስጥ ወተት ሲሰጡ የነበሩ ፌየልች ብዚት ባሇይዝታው ተጠይቆ
ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ ሇአንዴ ቀን እንኳን ወተት የሰጠች ፌየሌ ብትኖር
ምዜገባ እንዯሚካሄዴ ማስተዋሌ ያስፇሌጋሌ፡፡

በ) በ«ቀ» ከተመ዗ገቡት ፌየልች ውስጥ አንዴ ፌየሌ በአማካይ በጥናት ዓመቱ ውስጥ
ሇስንት ወራት ወተት ሰጠች
ከሊይ በተጠቀሰው ዓመት በ«ቀ» ከተመ዗ገቡት ፌየልች ውስጥ አንዴ ፌየሌ
በአማካይ ሇስንት ወራት ወተት እንዯሰጠች ባሇይዝታው ተጠይቆ በተሰጠው ቦታ
ይመ዗ገባሌ፡፡ በዙሁ ዓመት ውስጥ ከአንዴ ፌየሌ በሊይ ወተት የሰጡ ፌየልች
እንዲለ ባሇይዝታው ቢገሌጽ እያንዲንዯቸው ሇስንት ወራት ወተት እንዯሰጡ
በመጠየቅ ከተዯመረ በኋሊ ሇብዚታቸው ተካፌለ የሚገኘው አማካይ ውጤት
ይሞሊሌ፡፡ ከ12 ወራት በሊይ መፃፌ ወይም መሙሊት አይቻሌም፡፡
ተ) አንዴ ፌየሌ በአማካይ በስንት ወሯ ትነጥፊሇች/ሇስንት ወራት ትታሇባሇች፡-

ባሇይዝታው ካለት ፌየልች ውስጥ አንዴ ፌየሌ በአማካይ ሇስንት ወራት

እንዯምትታKw ማሇትም ወተት መስጠት ከጀመረችበት እስከ ምትነጥፌበት ያሇውን
ጊዛ በወራት በመጠየቅ በዙህ ጥያቄ አቅጣጫ ባሇው ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇይዝታው
ከአንዴ ፌየሌ በሊይ ካሇው አማካዩን በመውሰዴ ይሞሊሌ፡፡

ቸ) የወተት ምርት በቀን በፌየሌ (በሉትር)፡-

አንዴ ፌየሌ በአማካይ በቀን ስንት ሉትር ወተት እንዯምትሰጥ ባሇይዝታው ተጠይቆ
መጠኑ በሉትር ይመ዗ገባሌ፡፡ ባሇይዝታው ሁሇትና ከዙያ በሊይ የወተት ፌየልች

142
 ካለት እያንዲንዲቸው በቀን ስንት ሉትር ወተት እንዯሚሰጡ ከተጠየቀ በኋሊ ተዯምሮ
ሇብዚታቸው በማካፇሌ የተገኘው ውጤት በተሠጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

የእንቁሊሌ ምርት (የአገር ውስጥ ድሮ እና የውጭ አገር ድሮ) በተመሇከተ፡-

ጥያቄ 12፡ የዕንቁሊሌ ምርት/ብዚት/ በድሮ (በአንዴ መጣያ ወቅት)፡-

አንዴ የአገር ውስጥ ድሮ፣ የተዲቀሇችና የውጭ አገር ድሮ ሇየብቻ በአማካይ በአንዴ
የዕንቁሊሌ መጣያ ወቅት ስንት እንቁሊሌ እንዯምትጥሌ ባሇይዝታው ተጠይቆ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 13፡ አማካይ የዕንቁሊሌ መጣያ ወቅት (በቀን)፡-

አንዴ የአገር ውስጥ ድሮ፣ የተዲቀሇችና የውጭ አገር ድሮ ሇየብቻ አማካይ የዕንቁሊሌ
መጣያ ወቅት ምን ያህሌ ቀኖች እንዯሆነ ባሇይዝታው ተጠይቆ ይመ዗ገባሌ፡፡

ጥያቄ 14 ፡ ባሇፈት 12 ወራት በአማካይ የአንዴ ድሮ የእንቁሊሌ መጣያ ወቅት ብዚት፡-

ባሇፈት 12 ወራት (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) በአመት በአማካይ የአንዴ

የአገር ውስጥ ድሮ እና የተዲቀሇች ድሮ (ሇየብቻ) የእንቁሊሌ መጣያ ወቅት ብዚት
ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ በተሠጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡ ሆኖም ግን
የእንቁሊሌ መጣያ ወቅት ሲመ዗ገብ ጥንቃቄ ማዴረግ የሚገባ ሲሆን አንዱት ድሮ
እንቁሊሌ መጣሌ ከጀመረችበት ቀን አንስቶ ጭር እስከምትሌበት ያሇው ጊዛ መሆኑን
ማስታወስ ያስፇሌጋሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

1. የሚጠየቀው የዕንቁሊሌ ብዚት በአንዴ የዕንቁሊሌ መጣያ ወቅት ተጥል ቤተሰቡ

የተመገበውን ፣ የተሸጠውን፣ የተሰበረውንና ወዯ ጫጩትነት የቀየረውን በሙለ
ያጠቃሌሊሌ፡፡

2. በጥያቄ 12 እና 13 ሊይ መረጃው ሲሞሊ ማስተዋሌ የሚገባው ጥያቄ 12 ሊይ

የተሞሊ መረጃ በጥያቄ 13 ከተሞሊው ጋር እኩሌ መሆን አሇበሇዙያም ማነስ
እንዲሇበት መገን዗ብ ያስፇሌጋሌ፡፡

3. በጥያቄ 14 ባሇፈት 12 ወራት አማካይ የእንቁሊሌ መጣያ ወቅት ብዚት ሲሞሊ

አንዱት ድሮ በዓመቱ ውስጥ ስንት ጊዛ (ወቅት) እንቁሊሌ እንዯምትጥሌ ተጠይቆ
መሞሊት አሇበት፡፡
143
ጥያቄ 15፡ የቤት እንሰሳት በሽታ“ሕክመና (ከህዲር 2/2010 - ህዲር 1/2013 ዓ.ም)፡-

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤትእእንስሳት ተራ ቁጥር ተሠጥቷሌ፡፡

ዓምዯ 2፡ የቤት እንስሳት ዓይነት፡-

በዙህ ዓምዴ የቤት እንስሳት ዓይነት የዲሌጋ ከብቶች፣ በጎች፣ ፌየልች፣ ፇረሶች፣ አህዮች፣
በቅልዎች፣ ግመልችና ድሮዎች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ በበሽታ የተጠቁ ብዚት፡-

ባሇይዝታው ካለት የቤት እንሰሳት ውስጥ በበሸታታየተጠቁ ካለ ብዚታቸው በየዓይነታቸውና

በጾታቸው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ ሕክምና የተዯረገሊቸው ብዚት፡-

ባሇይዝታው በዓምዴ 3 በበሸታ የተጠቁ ናቸው ብል ካስመ዗ገባቸው የቤት እንሰሳት ውስጥ

ሕክምና የተዯረገሊቸው ካለ ብዚታቸው በየዓይነታቸውና በጾታቸው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ዓምዴ 4a ህክምና ሇተዯረገሊቸው እንስሳት ምን ያህሌ ወጪ አወጡ በብር(ወጪ ከላሇ ዛሮ

ይሞሊ)

በዓምዴ 4 ሕክምና የተዯረገሊቸው ብዚት ከታየ በዙህ ዓምዴ ሕክምና የተዯረገሊቸው

በየዓይታቸው ባሇይዝታው ምን ያህሌ ብር ሇሕክምና እንዯከፇሇ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡
ሇህክምናው ምንም ወጪ አሊወጣሁም ካሇ ዛሮ መሞሊት አሇበት፡፡ ማስታወሻ፡-
ሇማስከተብ የወጣ ወጪ በዙህ አምዴ አይመ዗ገብም፡፡

ጥያቄ 16፡- ባሇፈት 12 ወራት የተወሇደ፣ የተገዘ፣ በስጦታ የተገኘ፣የተሸጡ፣ የታረደና

በስጦታ የተሰጡ እንዯዙሁም በበሽታ“በላሊ ምክንያት የሞቱ የቤት እንስሳት ዓይነትና ብዚት
በጾታ

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ተራ ቁጥር ተሰጥቷሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ የቤት እንስሳት ዓይነት፡- በዙህ ዓምዴ የቤት እንስሳት ዓይነት የዲሌጋ ከብቶች፣
በጎች፣ ፌየለች፣ ፇረሶች፣ አህዮች፣ በቅልዎች ግመልችና ድሮዎች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

144
ዓምዴ 3፡ የተወሇደ ብዚት፡-

በባሇይዝታው ቁጥጥር ሥር ከሚገኙት የቤት እንስሳት ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ

የተወሇደት ጥጆች፣ ግሌገልች፣ ፇረሶች፣ ውርንጭሊዎች፣ በቅልዎች፣ ግመልችና ድሮዎች
ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ የተገዘ ብዚት፡-

በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ባሇይዝታው ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ በግዥ መሌክ
ያገኛቸው /በገን዗ብ/በዓይነት/ ካለ በዚታቸው በጠቅሊሊና በጾታታተሇይቶ በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ በስጦታ/በላሊ የተገኙ ብዚት፡-

በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ዓይነት ባሇይዝታው ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ

በስጦታ/በላሊ (ከግዢ ውጪ) ያገኛቸው ካለ ብዚታቸው በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ
በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡:

ዓምዴ 6፡ የተሸጡ ብዚት፡- በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ዓይነት ባሇይዝታው

ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ የሸጣቸው ካለ ብዚታቸው በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታታይመ዗ገባሌ፡:

ዓምዴ 7፡ የታረደ ብዚት፡-

በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ዓይነት ባሇይዝታው ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ አርድ
ሇምግብነት የተጠቀመባቸው ካለ ብዚታቸው በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ በስጦታ/በላሊ የተሰጡ ብዚት፡-

በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ዓይነት ባሇይዝታው ባሇፈት 12 ወራት ሇላሊ ግሇሰብ
በስጦታ መሌክ የሰጣቸው የቤት እንስሳት ካለ ብዚታቸው በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ
ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 9፡ በበሽታ የሞቱ ብዚት፡-

ባሇፈት 12 ወራት በበሽታ ተጠቅተው የሞቱ የቤት እንስሳት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ
ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

145
ዓምዴ 1ዏ፡ በላሊ ምክንያት የሞቱ ብዚት፡-

ባሇፈት 12 ከበሽታ ውጪ በላሊ ምክንያት (በውሻ ተነክሰው፣ ገዯሌ ገብተው፣ በአውሬ

ተበሌቶ፣ ወ዗ተ) የሞተ የቤት እንስሳት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

III. ባሇፈት 12 ወራት የቤት እንስሳት አስከትበዋሌ᐀ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013)

አዎን ከሆነ ኮዴ «1» ተሞሌቶ ጥያቄ 17 ይቀጥሊሌ

የሇም ከሆነ ኮዴ «2» ተሞሌቶ ወዯ ጥያቄ 18 ይታሇፊM

ጥያቄ 17፡ የቤት እንስሳት ክትባት በበሽታ ዓይነት፡-

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ተራ ቁጥር ተሰጥቷሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ የቤት እንስሳት ዓይነት፡-

ሇዙህ ዓምዴ የቤት እንስሳት ዓይነት የዲሌጋ ከብቶች፣ በጎች፣ ፌየልች፣ ፇረሶች፣ አህዮች፣
በቅልዎች፣ ግመልችና ድሮዎች ተ዗ርዜረዋሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ ክትባት የተዯረገሊቸው ጠቅሊሊ ብዚት፡-

ዓምዴ 3a ክትባት ሇማስከተብ ያወጡት ወጪ ምን ያሀሌ ብር ነው? ከላሇ ዛሮ ይሞሊ

በአምዴ 3 ክትባት የተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ብዚት ከታየ በዙህ አምዴ ሇክትባት
ያወጡት ወጪ በቤት አንስሳት ዓይነት ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ የገን዗ቡ መጠን
ይጠየቃሌ፡፡ ወጪ ግን ካሇወጡ ግን ዛሮ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡ማስታወሻ ክትባት
ተዯረገሊቸው የቤት እንሰሳት ህከምና እንዯተዯረገሊቸው ተዯርጎ መቆጠር የሇባቸውም፡፡

በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የቤት እንስሳት ባሇፈት 12 ወራት ክትባት ተዯርጏ ከሆነ

የተከተቡት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በየዓይነታቸው በተሰጠው ክፌት
ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ 8፡ ክትባት በበሽታ ዓይነት፡-

ዓምዴ 4፡ ሇአባሰንጋ በሽታ፡-

146
ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ በዙህ ዓምዴ ሇአባሰንጋ በሽታ የተከተቡት
ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ ሇአባጎርባ በሽታ፡-

በዓምዴ 3 ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ በዙህ ዓምዴ ሇአባጎርባ በሽታ
የተከተቡት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 6፡ ሇሣንባ በሽታ፡-

በዓምዴ 3 ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ በዙህ ዓምዴ ሇሣምባ በሽታ
የተከተቡት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታታተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት
ቦታታይመ዗ገባሌ፡:

ዓምዴ 7፡ ሇጎሮርሳ በሽታ፡-

በዓምዴ 3 ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ በዙህ ዓምዴ ሇጎሮርሳ በሽታ
የተከተቡት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ዓምዴ 8፡ ሇዯስታ በሽታ፡-

በዓምዴ 3 ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ በዙህ ዓምዴ ሇዯስታ በሽታ
የተከተቡት የበግ የፌየሌና የግመሌ ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ በተሰጠው
ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡:

ማስታወሻ፡- ሇዲሌጋ ከብት ዯስታ በሽታ ክትባት አይጠየቅም

ዓምዴ 8፡ ሇላሊ በሽታ/ይገሇጽ፡-

በዓምዴ 3 ክትባት ከተዯረገሊቸው የቤት እንስሳት ውስጥ ከዓምዴ 4 - 7 ከተገሇጹት የበሽታ

ዓይነቶች ውጪ ሇሆነ በሽታ የተከተቡት ብዚት በጠቅሊሊና በጾታ ተሇይቶ በዙህ ዓምዴ
በተሰጠው ክፌት ቦታ ይመ዗ገባሌ፡፡

ማስታወሻ፡-

1. በዓምዴ 8 ክትባት የተዯረገሇት የበሽታ ዓይነት ካሇ የበሽታው ስም በእያነዲነደ

የቤት እንስሳት ትይዩ ባሇው ቦታ መፃፌ ያስፇሌጋሌ፡፡

147
 2. ክትባት ሲባሌ ባሇይዝታው በቆጠራው ቦታ ወይም በአካባቢው በወረርሽኝ መሌክ
ሇሚከሠተው በሽታ አስቀዴሞ ሇመከሊከሌ የሚዯረግ ሲሆን ይኸውም ሇሣንባ ፣
ሇጎሮርሳ፣ ሇአባጎርባ፣ ሇአባሠንጋና ሇዯስታ የመሳሰለት በሸታዎች ነው፡፡

3. ክትባት የተዯረገሊቸው የቤት እንሰሳት ህከምና እንዯተዯረገሊቸው ተዯርጎ

መቆጠር የሇባቸውም፡፡

4. በበሸታ የሞቱ ብዚት ሲጠየቅ ወዴቆ የተሠበረ፣ ገዯሌ የገባ፣ የታረዯ፣ በእባብ
የተነዯፇ፣ በአውሬ የተበሊና በውሻ የተነከሰ በዙህ ስር አይካተትም፡፡ ህክምና
የተዯረገሊቸው የቤት እንሰሳት ሲቆጠር በ዗መናዊ የእንሰሳት ህክምና መስጫ
ጣቢያ ወይም በ዗ርፈ በሠሇጠነ ባሇሙያ የታከሙ መሆን አሇበት፡፡

ጥያቄ 18፡ የቤት እንሰሳት መኖ አጠቃቀም (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013ዓ.ም)፡-

ዓምዴ 1፡ ተራ ቁጥር፡-

በዙህ ዓምዴ በዓምዴ 2 ሇተ዗ረ዗ሩት የመኖ ዓይነት ተራ ቁጥር ተሠጥቷሌ፡፡

ዓምዴ 2፡ የመኖ ዓይነት፡-

በዙህ ዓምዴ የተሇያዩ የመኖ ዓይነቶችና ኮዲቸው ተሰጥተዋሌ፡፡

ዓምዴ 3፡ ሇቤት እንስሳት መኖ ተጠቅመዋሌ (አዎን = 1 የሇም = 2)፡-

ባሇይዝታው በዓምዴ 2 የተጠቀሰውን የመኖ ዓይነት መጠቀም አሇመጠቀሙ ተጠይቆ

መሌሱ አዎን ከሆነ ኮዴ «1» የሇም ከሆነ ዯግሞ ኮዴ «2» ይሞሊሌ፡፡ በዓምዴ 4
የሚታየውን የዴምር ስሀተት ሇመቀነስ ይቻሌ ዗ንዴ ባሇይዝታው ሇሁለም የመኖ ዓይነቶች
መጠቀሙና አሇመጠቀሙን ጠየቀን መጨረስ ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 4፡ አዎን ከሆነ ዴርሻ በመቶኛ፡-

በዓምዴ 3 ኮዴ «1» ሇተሞሊሇት የእያንዲንደ መኖ ዓይነት ከጠቅሊሊው የመኖ አጠቃቀም

ምን ያህሌ ዴርሻ እንዲሇው በመጠየቅና በመቶኛ በማስሊት ይመ዗ገባሌ፡፡ በዓምዴ 3 ኮዴ «1»
የተሞሊሊቸው የመቶኛ ዴርሻዎቻቸው ተዯምረው 1ዏዏ መምጣት እንዲሇባቸው ማስታወስ
ያስፇሌጋሌ፡፡

ዓምዴ 5፡ በዓምዴ 3 አዎን ከሆነ ምንጩ ከየት ነው᐀፡-

148
በዓምዴ 3 መኖ ተጠቅመዋሌ ሇሚሇው አዎን ተብል ኮዴ «1» ከተሞሊ ባሇይዝታው
የተጠቀመውን መኖ በየዓመቱ ከየት እንዲገኘው ተጠይቆ የሰጠው መሌስ ከተሰጡት
አማራጮች ጋር በማገና዗ብ ተስማሚው ኮዴ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡ አማራጭ ኮዴ
እንዯሚከተሇው ተቀምጧሌ፡፡

ከራስ ይዝታ የተገኘ=1 በግዢ የተገኘ =2 በአካባቢው የጋራ ይዝታ=3 1 እና 2=4 1 እና

3=5 2 እና 3=61፣2 እና 3=7 ከላሊ=8

በአምዴ 5a ግዢ ከተሞሊ ወይም የግዢ ጥምር ከታየ የወጣው ወጪ ምን ያህሌ ነው?

በብር

በአምዴ 5 የተመሊው ግዢ ወይም የግዢ ጥምረታ ኮዴ ከሞሊ ሇዙሁ ሇግዢ የወጣው ወጪ

ምን ያህሌ እንዯሆነ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 19፡ ባሇፈት 12 ወራት በእንስሳት ኤክስቴንሽን ፓኬጅ ታቅፎሌ፡-

ይህ ጥያቄ ሇባሇይዝታው ቀርቦ የባሇይዝታው መሌስ አዎ ታቅፉያሇሁ የሚሌ ከሆነ አዎን

የሚሇው ተሰምሮበት በኮዴ መስጫ ቦታው “1” ይሞሊሌ አሌታቀፌኩም የሚሌ ከሆነ ዯግሞ
የሇም የሚሇው ተሰምሮበት በኮዴ መስጫው “2” ይሞሊሌ፡፡

ማስታወሻ፡- ሇጥያቄ 19 ሇተ዗ረ዗ሩት የተሇያዩ የእንስሳት ኤክስቴንሽን ፓኬጆች መጠነኛ

ግንዚቤ ሇማስጨበጥ የሚከተሇውን አጭር መግሇጫ ይመሌከቱ፡፡

1. የወተት ሃብት ሌማት ኤክስቴንሽን ፓኬጅ፡-

ፓኬጁ አርሶ አዯሩ ከአንዴ ሊም ያገኝ የነበረውን ዜቅተኛ የወተት ምርት ሇማሻሻሌ
ታስቦ የተ዗ጋጀ ሲሆን በውስጡም የሚከተለትን ያጠቃሌሊሌ፡፡

ሀ) የክሌስ ክበዴ ጊዯር ስርጭት

ሇ) የሰው ሰራሽ ማዲቀሌ አገሌግልት
ሏ) የኮርማ አገሌግልት ናቸው፡፡

ከዙህ ጋር ተያይዝም ከሀ-ሏ ከተገሇጹት አማራጮች ጋር የተሻሻለ የእንስሳት መኖ

ስርጭት/አጠቃቀም፣ የእንስሳት ጤና እንክብካቤ (ከበሽታዎችና ከጥገኛ ትልች) የመጠሇያ
ዜግጅት፣ የጥጃ እንክብካቤ ወ዗ተ. . . በጣምራ መካሄዴ ይኖርባቸዋሌ፡፡

2. የሥጋ ምርት ማሻሻያ ፓኬጅ፡-

149
 ፓኬጁ ገበሬው ያለትን (ያረባቸውንም ሆነ በግዢ ያመጣቸውን) እንስሳት ሇእርሻና
ሇእርባታታከማዋሌ በተጨማሪ እንስሳቱን ሇሥጋ ምርት ሇመጠቀም እንዱያስችሇው
ታስቦ የተ዗ጋጀ ነው፡፡ በመሆኑም በዙህ ፓኬጅ ሥር የሚጠቃሇለት የሚከተለት
ይሆናለ፡፡

ሀ. የዲሌጋ ከብት ማዴሇብ ፓኬጅ

ሇ. የበግና ፌየሌ ማዴሇብ ፓኬጅ ሲሆኑ

ከእነዙህም ጋር የተሸሻሇ የእንስሳት መኖ መጠቀም ፣ የእንስሳት ጤና እንክብካቤ

ወ዗ተ. . . በጣምራ ይካሄዲለ፡፡

3. የድሮ ምርት ማሻሻያ ፓኬጅ፡-

በገበሬው ዗ንዴ እእየተከናወነ ያሇው የድሮ አረባብ ኋሊ ቀር በመሆኑ ከ዗ርፈ

የሚገኘው የእንቁሊሌ ምርትም ሆነ ሥጋ በጣም አናሳ ነው፡፡ ስሇሆነም ይህን
ሇማሻሻሌ ፓኬጁ አስፇሊጊ ሆኖ ተገኝቷሌ፡፡ በዙህ ፓኬጅ የሚካተቱት፡-

ሀ/ ጥምር ፓኬጅ ፡- የተሻሻሇ አንዴ አውራና የሦስት ወር ቄብ ድሮዎችን

ሇገበሬው በመስጠት ማርባትና የእንቁሊሌ ምርት ማሻሻሌ ነው፡፡
ሇ/ ነጠሊ ፓኬጅ ፡- አንዴ የተሻሻሇ አውራ ድሮን ሇገበሬ በመስጠት ከሀገር
ውስጥ እንቁሊሌ ጣይ ድሮ ጋር እነዱገናኝ በማዴረግ የእንቁሊሌ ምርትን
ማሻሻሌ ነው፡፡
ሏ/ የአበሻ ድሮ ማሻሻያ ፓኬጅ
መ/ የአንዴ ቀን ጫጩት ፓኬጅ* ናቸው፡:

ከሊይ ከተ዗ረ዗ሩት ጋር በጣምራ የተሻሻሇ የድሮ መኖ አጠቃቀም የጤና እንክብካቤ

ወ዗ተ. መከናወን ይኖርባቸዋሌ፡፡

4. የማርና የሰም ሌማት ፓኬጅ፡-

ፓኬጁ ገበሬው ከባሕሊዊ ፣ከሽግግር፣ ወይም ከ዗መናዊ ቀፍ የሚያገኘውን የማርም

ሆነ የሰም ምርት ከፌ ሇማዴረግ ታስቦ የተ዗ጋጀ ነው፡፡

ጥያቄ 2ዏ፡
በጥያቄ 19፣ ባሇይዝታው ታቅፉያሇሁ ብል ኮዴ “1” ከተሞሊሇት የታቀፇበት ፓኬጅ ዓይነት
ተጠይቆ ከተሰጡት አማራጮች በመምረጥ ኮደ በተሰጠው ቦታይሞሊሌ፡፡

150
የአንዴ ቀን ጫጩት ፓኬጅ፡ እንዯተፇሇፇለ (ከእንኩቤተር እንዯወጡ) በገበሬ ዯረጃ ከተሠራ
ማሞቂያ ጋር ሇገበሬዎች በመስጠት አሳዴገው እንዱጠቀሙ ማዴረግ ነው፡፡

ከታቀፈ በየትኛው የእንስሳት ኤክስቴንሽን ፓኬጅ ነው የታቀፈት?:-

በወተት ሃብት ሌማት ፓኬጅ……………...=

1
በሥጋ ምርት ማሻሻያ ፓኬጅ……………...=
2
በድሮ ምርት ማሻሻያ ፓኬጅ…………….…=
3
በማርና በሰም ሌማት ፓኬጅ………………= 4
በሁሇትና ከዙያ በሊይ ፓኬጆች(ይገሇጽ)…….=
5
በላሊ (ይገሇጽ )………………..……………=
6

ጥያቄ 21 ፡ ባሇፈት 12 ወራት የቤት እንሰሳዎትን መኖ የሚመግቡት የት ነበር?

ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ባሇይዝታው የነበሩትን

የቤት እንሰሳዎችን በአብዚኛው ጊዛ መኖ የት ሲመግብ እንዯነበር በመጠየቅ ምሊሹን
በተሰጠው መሌስ መስጫ ሳጥን ውስጥ ይመ዗ገባሌ፡፡

ጥያቄ 22 ፡ በይዝታዎ ሊይ በሚገኝ የግጦሽ መሬት ሊይ የቤት እንሰሳዎትን ሲመግቡ

የግጦሽ መሬቱን የማ዗ዋወር/የማፇራረቅ ዗ዳን ይጠቀማለ?

ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ባሇይዝታው የቤት

እንሰሳዎችን በይዝታዎ ሊይ በሚገኝ የግጦሽ መሬት ሊይ ሲመግብ/ሲያስግጥ ከነበረ
የግጦሽ መሬቱን ሇመንከባከብና ተገቢውን ጥበቃ ሇማዴረግ ሲባሌ የግጦሽ መሬቱን
በመከፊፇሌ፤ መጀመሪያ ከክፊዩ አንደን ክፌሌ ብቻ ሇተወሰነ ጊዛ ግጦሽ እንዱመገቡ
ካዯረገ በኃሊ የቤት እንሰሳቶቹን ወዯ ላሊኛው ክፊይ መሬት ክፌሌ በመውሰዴ ግጦሽ
እንዱጠቀሙ የሚያዯርግ ከሆነ ኮዴ 1 አዎ የሚሇው አማራጭ መሌስ ይሞሊሌ፡፡
ባሇይዝታው የቤት እንሰሳዎችን የሚመግበው ሙለ በሙለ የወሌ የግጦሽ መሬት
ሊይ ከሆነ እንዱሁም በይዝታነት የያዘት የግጦሽ መሬት ከላሇ አይመሇከተውም
የሚሇው ኮዴ 3 ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 23 ፡ የአከባቢው ማህበረሰብ በአካባቢዎት የሚገኘውን (የወሌ) የግጦሽ መሬት

የመንካባከብ ተግባር ያከናውናሌ?

151
 በባሇይዝታው አካባቢ የሚገኙና የአካባቢው ማህበረሰብ ሇግጠሽ የሚጠቀሙበት የወሌ
መሬት የአከባቢው ነዋሪዎች ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ እንክብካቤና ጥበቃ
የሚያዯርጉ መሆን አሇመሆናቸው ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 24 ፡ የወሌ የግጦሽ መሬቱን ሇመንከባከብ ምን ዓይነት ዗ዳን ይጠቀማለ (እስከ

ሶስት መሌሶች ይፇቀዲሌ)?

የአከባቢው ነዋሪዎች ሇወሌ ግጦሽ መሬት ያዯረጉት እንክብካቤ ካሇ ምን አይነት

እንክብካቤ እንዯሚያዯርጉ በመጠየቅ ከተሰጡት አማራጮች ውስጥ ተስማሚውን ኮዴ
በተሰጠው ሳጥን ውስጥ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡
ጥያቄ 25፡ባሇፈት አስራሁሇት ወራት በአብዚኛው የእርሶ የቤት እንሰሳት በመጠጥ ውሃ
እጥረት ተጠቅተው ነበር
ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ባሇይዝታው የቤት
እንሰሳዎች አብዚኛውን ጊዛ በመጠጥ ውሃ እጥረት መጠቃታቸውንና
አሇመጠቃተቸውን ተጠይቆ የሚሞሊ ነው፡፡አመራጭ መሌሶች እንዱሚከተሇው
ተቀምጠዋሌ፡፡
1 = በመጠኑ ተጠቅተዋሌ, 2 = በከፌተኛ ዯረጃ ተጠቅተዋሌ ,3=ምንም
አሌተጠቁም

ጥያቄ 26፡ባሇፈት አስራ ሁሇት ወራት በአብዚኛው የእርሶ የቤት እንሰሳት በግጦሽ እጥረት
ተጠቅተው ነበር
ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ባሇይዝታው የቤት
እንሰሳዎች አብዚኛውን ጊዛ በግጦሽ እጥረት መጠቃታቸውንና አሇመጠቃተቸውን
ተጠይቆ የሚሞሊ ነው፡፡አመራጭ መሌሶች እንዱሚከተሇው ተቀምጠዋሌ፡፡
1 = በመጠኑ ተጠቅተዋሌ, 2 = በከፌተኛ ዯረጃ ተጠቅተዋሌ ,3=ምንም
አሌተጠቁም
ጥያቄ 27 በክረምት ወራት ሇቤት እንስሳት የመጠጥ ውሀ አገሌግልት የሚውሌ በዋናነት
የሚያገኙት ከየት ነው;
ባሇይዝታው የቤት እንስሳዎች የመጠጥ ውሀ በክረምት ወቅት በዋናነት ከየት
እንዯሚያገኙ ተጠይቆ የሚሞሊ ነው፡፡ አማራጭ መሌሶች እንዯሚከተሇው
ተቀምጧሌ፡ተገቢውን የባሇይዝታውን ምሊሽ ተገቢውን ኮዴ መሞሊት አሇበት፡፡
1 = የቧንቧ ውሃ, 2 = የጭሮሽ ውሃ 3 = የተጠበቀ/የተሸፇነ የውሀ ጉዴጓዴ 4 =
የተጠበቀ ምንጭ 5 = ያሌተጠበቀ ምንጭ
6 = ወንዜ/ሀይቅ/ኩሬ/ጅረት/ግዴብ 7 = የዜናብ ውሀ 7 = ላሊ

ጥያቄ 28 በበጋ ወራት ሇቤት እንስሳት የመጠጥ የውሀ አገሌግልት በዋናነት የሚያገኙት
ከየት ነው;
ባሇይዝታው የቤት እንስሳዎች ሇመጠጥ ውሀ በበጋ ወቅት በዋናነት ከየት
እንዯሚያገኙ ተጠይቆ የሚሞሊ ነው፡፡ አማራጭ መሌሶች እንዯሚከተሇው
ተቀምጧሌ፡ተገቢውን የባሇይዝታውን ምሊሽ ተገቢውን ኮዴ መሞሊት አሇበት፡፡
1 = የቧንቧ ውሃ, 2 = የጭሮሽ ውሃ 3 = የተጠበቀ/የተሸፇነ የውሀ ጉዴጓዴ 4 =
የተጠበቀ ምንጭ 5 = ያሌተጠበቀ ምንጭ 6 = ወንዜ/ሀይቅ/ኩሬ/ጅረት/ግዴብ 7
= የዜናብ ውሀ 7 = ላሊ

152
 ጥያቄ 29፡የተጠቀሱት በዋናነት ሇቤት እንስሳት የመጠጥ የውሀ ያሇበት ቦታ ዯርሶ
እንስሳቶችን ውሃ አጠጥቶ ሇመመሇስ ምን ያህሌ ጊዛ ይወስዲሌ; በሰአትና በዯቂቃ፡፡
ባሇይዝታው በዋናነት ሇቤት እንስሳት የሚጠቀምበት የውሀ አቅርቦት የሚገኝበት ቦታ
ዯርሶ መሌስ ምን ያህሌ ጊዛ እንዯሚወስዴ በሰአትና በዯቂቃ ባሇይዝታውን በመጠየቅ
ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 30፡ በአብዚኛው የቤት እንስሳቶችን ውሀ የሚያጠጣው ማን ነው?

ይህ ጥያቄ ስራአተ ጾታ ጋር የተያያ዗ ሲሆን በአብዚኛው ጊዛ የቤት እንስሳቶችን
ውሀ የሚያጠጣው ማን እንዯሆነ ተጠይቆ ይሞሊሊሌ፡፡
1=እራሴ 2=ላሊ የቤተሰቡ አዋቂ ሴት አባሌ 3. ላሊ የቤተሰቡ ሴተት ሌጅ አባሌ
4. የቤተሰቡ አዋቂ ወንዴ አባሌ 5. የቤተሰቡ ወንዴ ሌጅ አባሌ
ጥያቄ 31; ባሇፈት 12 ወራት ሇቤት እንስሳት እንክብካቤና ጥበቃ ያወጡት ጠቅሊሊ ወጪ
(በብር) ካሊወጡ ዛሮ ይሞሊ)፡፡
ባሇፈት 12 ወራት ውስጥ (ከህዲር 2/2012 - ህዲር 1/2013) ባሇይዝታው ሇቤት
እንስሳት እንክብካቤና ጥበቃ ያወጡት ጠቅሊሊ ወጪ (በብር) ምን ያህሌ እንዯሆነ
ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ካሊወጡ ግን ዛሮ መሞሊት ይኖርበታሌ፡፡

ቅጽ 2013/2ሀ፡ ከፌሌ 3፡ የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) ፣የማሽነሪ እና ሇእርሻ ሥራ የዋለ

እንስሳቶች ወጪ

ጥያቄ 1፡ የፓርስሌ ቁጥር

መረጃ የሚሰበስብሇት በሰብሌ የተያ዗ ማሳ ሇሚገኝበት ፓርስሌ የተሰጠው የፓርስሌ

ቁጥር ከቅጽ 2013/2ሀ ተወስድ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 2፡ የማሳ ቁጥር፡-

መረጃ ሇሚሰበሰብሇት በሰብሌ የተያ዗ ማሳ የተሰጠው የማሣ ቁጥር ከቅጽ 2013/2ሀ

ተወስድ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 3፡ የሰብሌ ስምና ኮዴ

በዓምዴ 2 በተመ዗ገበው ማሣ ሊይ የሚገኘው/መረጃው የሚሰበሰብሇት ሰብሌ ስምና

ኮዴ በዙህ ዓምዴ ይሞሊሌ፡፡

ጥያቄ 4፡ ሇባሇይዝታው የሚቀርቡ ጥያቄዎች

በዙህ ዓምዴ ጥያቄው ሇሚቀርብሇት ማሣ ሇሚቀርቡ በሁሇት ወቅቶች (በሰብሌ

ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) ሇተከፇለ የወጪ
ምንጭ ዓይነቶች ሁሇት ሁሇት ጥያቄዎች ቀርበዋሌ፡፡ (ሰው ቀን እና ጠቅሊሊ ክፌያ)

153
 ማስታወሻ፡ በዙህ መጠይቅ በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት ተብል የተገሇጸው በሰብለ
መ዗ራትና መታጨዴ ወቅቶች መሀሌ ያሇውን የግብርና እንቅስቃሴ በሙለ
ይመሇከታሌ፡፡ ይህም ማሇት ሇምሣላ፡ አረምን፣ ኩትኳቶን፣....... እንዱሁም ላልች
ሰብለ ከተ዗ራ ጀምሮ እስከ አጨዲ ዴረስ (አጨዲን ሳይጨምር) ባሇው ጊዛ ውስጥ
የተሰሩ ማናኛውንም የግርና ሥራዎች ያካትታሌ፡፡

ጥያቄ 5፡ የቤተሰብ አባሌ የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) አጠቃቀም

በዙህ ዓምዴ በሁሇት ወቅቶች (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ
አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በነበሩ ሥራች ስሇተዯረጉ የቤተሰብ አባሊት
ተሳትፍን/ጉሌበት አጠቃቀምን የሚመሇከቱ ሁሇት ሁሇት ጥያቄዎች ቀርበዋሌ፡፡
አንዯኛው በየወቅቱ (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ አጨዲና ውቂያ
ወቅቶች) በተናጠሌ በጾታና በእዴሜ ተሇይተው የሰው ቀን እንዱሁም ጠቅሊሊ
ሉከፇሌ የሚችሌ የጉሌበት ክፌያ በብር ናቸው፡፡ በዙህ መሰረት ከሊይ በተጠቀሱት
ሁሇት ወቅቶች በሥረው የተሳተፈ የቤተሰብ አባሇት በሥራ ያሳሇፈት ጊዛ (በሰው
ቀን) እንዱሁም የቤተሰቡ አባሊት በወቅቱ የሰሩትን ሥራ ማሇትም በዙህ ዓምዴ
የተሞሊው የቤተሰብ አባሊት የሰው ቀን በቅጥር ሰራተኞች ቢሆን ኖሮ ሉያስከፌሌ
የሚችሇውን ጠቅሊሊ የገን዗ብ መጠን ከባሇይዝታ ተጠይቆ ይሞሊሌ፡፡ ሇምሣላ፡ በዙህ
ዓምዴ ወንዴ በሚሇው ዓምዴ ሥራ የተሞሊው የወንዴ የቤተሰብ አባሊት የሰው ቀን
ብዚት 20 ቢሆንና በወቅቱ በአካባው ሇአንዴ ቅጥር ሰራተኛ የሚከፇሌ አማካይ የቀን
ክፌያ 50 ብር ቢሆን በዙህ ዓምዴ የቤተሰቡ የሰው ቀን ወዯ ገን዗ብ ሲሇወጥ
(20)(50) =1000 ይሆናሌ ማሇት ነው፡፡ ይህ ማሇት የቤተሰቡ አባሊት የሰሩትን
የተጠቀሰውን ሥራ በቅጥር ሰራተኞች ያሰሩ ቢባሌ 1000 ብር ሉያስከፌሊቸው ይችሌ
ነበር ማሇት ነው፡፡ በላሊ አነጋገር ጥያቄው ሇባሇይዝታው ሲቀርብ በወቅቱ ወንድች
የሰሩትን ሥራ ወንድችን ቀጥረው ቢያሰሩ ኖሮ በጠቅሊሊ ምን ያህሌ ሉያስከፌሌዎት
ይችሌ ነበር ብሇን በመጠየቅ የሚገኘውን ጠቅሇሌ ያሇ መሌስ የወንዴ ክፌያ በሚሇው
ቦታ ማስቀመጥ ይቻሊሌ፡፡ ሇላልቹም ጾታና እዴሜ ስር ሊለት በተመሳሳይ ጠይቆ
መሙሊት ይገባሌ፡፡

ጥያቄ 6፡ የቅጥር የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) አጠቃቀም

በዙህ ዓምዴ በሁሇቱ ወቅቶች (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ
አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በቅጥር ስሇተሰሩ ሥራዎች በጾታና በእዴሜ ተሇይቶ
ሁሇት ሁሇት ጥያቄዎች ቀርበዋሌ፡፡ አንዯኛው በየወቅቱ (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት

154
 እንዱሁም በሰብሌ አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በተናጠሌ በቅጥር ስሇነበረው የሰው ቀን
እንዱሁም ጠቅሊሊ የቅጥር ክፌያ በብር ናቸው፡፡ እነዙህን ጥያቄዎች ሇባሇይዝታው
በሚገባው ሁኔታ በማቅረብ የሚገኘውን መሌስ በጥንቃቄ በተሰጡት ክፌት ቦታዎች
መሙሊት ያስፇሌጋሌ፡፡

ጥያቄ 7፡ ዯቦ/ወንፇሌ/ጂጊ… ወ዗ተ የሰው ሀይሌ (ጉሌበት) አጠቃቀም (ሇዯቦ/ወንፇሌ/ጂጊ …

የወጣ ወጪን ጨምሮ (መጠጥ፣ ምግብ፣ …. ወ዗ተ በብር ተገምቶ ይዯመር)

በዙህ ዓምዴ በሁሇቱ ወቅቶች (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ
አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በነበሩ ሥራች የተዯረጉ ባህሊዊ የጉሌበት ሌውውጦችን
የሚመሇከቱ ሁሇት ሁሇት ጥያቄዎች ቀርበዋሌ፡፡ አንዯኛው በየወቅቱ (በሰብሌ ምርት
ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በተናጠሌ በጾታና በእዴሜ
ተሇይተው የሰው ቀን እንዱሁም ጠቅሊሊ ሉከፇሌ የሚችሌ የጉሌበት ክፌያ በብር
ናቸው፡፡ በዙህ መሰረት ከሊይ በተጠቀሱት ሁሇት ወቅቶች በሥረው በባህሊዊ
የጉሌበት ሌውውጥ (ዯቦ፣ ወንፇሌ፣ ....) መሌክ የተሳተፈ ከቤተሰብ አባሊት ውጭ
የሆኑ ሰዎች በሥራው ያሳሇፈት ጊዛ (በሰው ቀን) እንዱሁም እነዙህ ሰዎች በወቅቱ
የሰሩትን ሥራ ማሇትም በዙህ ዓምዴ የተሞሊው የሰው ቀን በቅጥር ሰራተኞች
ቢሆን ኖሮ ሉያስከፌሌ የሚችሇውን ጠቅሊሊ የገን዗ብ መጠን ከባሇይዝታው ተጠይቆ
ይሞሊሌ፡፡ በጥያቄ 5 የተሰጠውን ምሳላና ማብራሪያ እንዲሇ ሇዙህም ጥያቄ
እንዯምሳላና ማብራሪያ መጠቀም ይቻሊሌ፡፡

ጥያቄ 8፡ ጠቅሊሊ ሇማሽነሪ ኪራይ የተከፇሇ/ሉከፇሌ የሚችሌ ክፌያ መጠን (በብር)፡

በዙህ ዓምዴ በሁሇቱ ወቅቶች (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ
አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በኪራይ ስሇተጠቀሟቸው እንዱሁም የባሇይዝታው የሆኑ
ማሽነሪዎችን የሚመሇከት እንዴ ጥያቄ ቀርቧሌ፡፡ ይህም በተጠቀሱት ወቅቶች
ባሇይዝታው ተከራይተው በማሣው ሊይ የተገሇገለባቸው ማሽነሪዎች ከነበሩ ሇዙህ
አገሌግልት የከፇለት ጠቅሊሊ ክፌያ ወይም ባሇይዝታው ማሽነሪዎችን ባይከራዩም
የራሳቸው ማሽነሪዎች ኖሯቸው በተጠቀሱት ወቅቶች በማሣው ሊይ
ተገሌግሇውባቸው ከነበረ ማሽኖቹን ቢከራዩዋቸው ኖሮ ምን ያህሌ ሉያስከፌሊቸው
ይችሌ እንዯነበረ በመጠየቅ የሚገኘው መሌስ በየወቅቶቹ በተናጠሌ ይሞሊሌ፡፡

155
ጥያቄ 9፡ ጠቅሊሊ በሬ፣ አህያ፣ፇረስ፣… (የኪራይ/የራስ) (በብር) - ትራንስፖርትን ጨምሮ

በዙህ ዓምዴ በሁሇቱ ወቅቶች (በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት እንዱሁም በሰብሌ
አጨዲና ውቂያ ወቅቶች) በኪራይ ስሇተጠቀሙባቸው የቤት እንስሳት እንዱሁም
የባሇይዝታው የሆኑ የቤት እንስሳትን የሚመሇከት እንዴ ጥያቄ ቀርቧሌ፡፡ ይህም
በተጠቀሱት ወቅቶች ባሇይዝታው ተከራይተው የተገሇገለባቸው የቤት እንስሳት
ከነበሩ ሇዙህ አገሌግልት የከፇለት ጠቅሊሊ ክፌያ ወይም ባሇይዝታው የቤት እንስሳት
ባይከራዩም የራሳቸው ኖሯቸው በተጠቀሱት ወቅቶች ተገሌግሇውባቸው ከነበረ
የቤት እንስሳቱን ቢከራዩዋቸው ኖሮ ምን ያህሌ ሉያስከፌሊቸው ይችሌ እንዯነበረ
በመጠየቅ የሚገኘው መሌስ በየወቅቶቹ በተናጠሌ ይሞሊሌ፡፡

በዙህ ዓምዴ በሰብሌ ምርት ሂዯት ወቅት ባሇይዝታው በማሣው ሊይ ስሇተጠቀሟቸው

ኬሚካልች የሚመሇከቱ ሁሇት ጥያቄዎች ቀርበዋሌ፡፡ እነሱም በተጠቀሰው ወቅት
በማሣው ሊይ ጥቅም ሊይ የዋለ ኬሚካልች (ፀረ-አረም፣ ፀረ-ተባይ፣ ፀረ-በሽታ….
ወ዗ተ) ጠቅሊሊ መጠን እንዱሁም በማሣው ሊይ ሇዋለት ኬሚካልች የወጣ ጠቅሊሊ
ወጪ ናቸው፡፡ ይህም ማሇት ባሇይዝታው በተጠቀሰው ወቅት ጠቅሊሊ በማሣው ሊይ
የተጠቀሙባቸው ኬሚካልች መጠን በኪል ግራም እንዱሁም ሇነዙህ በማሣው ሊይ
ሇተጠቀሙት ኬሚካልች ያወጡት ጠቅሊሊ ወጪ ከባሇይዝታው በመጠየቅ በተናጠሌ
በተሰጡት ባድ ቦታዎች ይሞሊሌ፡፡

156
ዕዜሌ - 1፡ ዋና ዋና ታሪካዊ ዴርጊቶች ዜርዜር፡-
ዴርጊቱ ዴርጊቱ
ተ. የተፇጸመበ ከተፇጸመበት እስከ
የተፇጸመው ታሪካዊ ዴርጊት
ቁ. ት ዓመተ 2013 ዓ.ም ዴረስ
ምህረት ያሇው ዓመት
1 ቀዲማዊ ኃይሇ ሥሊሴ በጋራ ሙሇታ ዯጃዜማች ተብሇዉ የተሸሙበት 1897 116
2 ሌዐሌ ራስ መኮንን ያረፈበት 1898 115
3 ቀዲማዊ ኃይሇ ሥሊሴ ሲዲሞ የተሾሙበት 1900 113
4 ቀዲማዊ ኃይሇ ሥሊሴ ሏረርጌ የተሾሙበት 1902 111
5 አጼ ምኒሉክ ያረፈበት/ሌጅ እያሱ የነገሱበት 1906 107
6 ራስ ሚካኤሌ በወል በትግራይና በጎጃም የነገሱበት 1907 106
7 ንግስት ዗ውዱቱ የነገሱበት ቀዲማዊ ኃይሇ ሥሊሴ አሌጋ ወራሽ የሆኑበት 1909 104
8 የሰገላ ጦርነት የተካሄዯበት 1909 104
9 እቴጌ ጣይቱ ያረፈበት 1910 103
10 የሕዲር /የገኙፊን/ በሽታ የነበረበት 1911 102
11 ሌጅ እያሱ የተያዘበት 1913 100
12 ኢትዮጵያ የዓሇም መንግሥታት ማኅበር አባሌ የሆነችበት 1916 100
13 የባሪያ ነጻነት ዯንብ የወጣበት 1916 97
14 ብርሃንና ሰሊም ማተሚያ ቤት የተቋቋመበት 1917 96
15 ፉታውራሪ ኃብተ ጊዮርጊስ ማተሚያ ቤት የተቋቋመበት 1918 95
16 አቡነ ማቲስ ያረፈበት 1919 94
17 ንግስት ዗ውዱቱ ያረፈበት 1922 91
18 ራስ ጉግሳ ወላ በጎንዯር የሞቱበት 1922 91
19 ቀዲማዊ ኃይሇ ስሊሴ የነገሱበት 1923 90
20 የወሌወሌ ግጭት የተዯረገበት 1927 86
21 የማይጨው ጦርነት የተካሄዯበት ኢጣሌያ ወዯ ኢትዮጵያ የገባችበት 1928 85
22 የኢትዮጵያ ሰማዕታት ቀን 1929 84
23 በጅማ ገነቴ ሊይ በአርበኞች ውጊያ የተዯረገበት 1930 83
24 እንግሉዜ ኢጣሌያን ከኢትዮጵያ ሇማስወጣት የመጣበት 1933 80
25 ኢጣሌያን ዴሌ የተመታችበት 1933 80
26 ሇኢትዮጵያ ሰማዕታት ሀውሌት የተሰራበት 1937 76
27 አቡነ ባስሉስ ሉቀ ጳጳስ የሆኑበት 1943 70
30 እነጄኔራሌ መንግሥቱ ነዋይ የቀዲማዊ ኃ/ሥሊሴን መንግሥት ሇመገሌበጥ ሙከራ ያዯረጉበት 1953 60
31 ሌዕሌት እቴጌ መነን የሞቱበት 1953 60
32 ኤርትራ ከኢትዮጵያ የተዋሃዯችበት 1955 58
33 የአፌሪካ አንዴነት ዴርጅት የተቋቋመበት 1955 58
34 የጎጃም፣ የትግራይና ባላ ገበሬች አመፅ የተካሄዯበት 1956 57
35 የአዱስ አበባ ዩኒቨርስቲ ተማሪች ኘሬዜዲንት ጥሊሁን ግዚው የተገዯሇበት 1962 51
36 ኮላራ በሽታ የገባበት 1963 50
37 የወል ዴርቅ ዓመት 1964 49
38 የኢትዮጵያ አብዮት የፇነዲበት 1966 47
39 ቀዲማዊ ኃይሇ ሥሊሴ ከሥሌጣን የወረደበት 1967 46
40 የዕዴገት በኀበረት የዕውቀትና የሥራ ዗መቻ በዓሌ የተከበረበት 1967 46
41 የገጠርን መሬት የመንግሥት ያዯረገው አዋጅ የታወጀበት 1967 46
42 የከተማ ቦታና ትርፌ ቤት የመንግሥት ያዯረገው አዋጅ የታወጀበት 1967 46
43 ቀዲማዊ ኃይሇሥሊሴ ያረፈበት 1967 46
44 ዯርግ ሥሌጣን የያ዗በት 1967 46
45 የኃይሇስሊሴ ብር የተቀየረበት 1967 46
46 በኢትዮጰያና በሶማሉያ መካከሌ የተዯረገ ጦርነት /የመጀመሪያው የሚሉሻ ከየአካባቢው የ዗መተበት/ 1969 44
47 ሠፇራ የተጀመረበት ዓመት 1969 44
48 የአምራቾች ህብረት ሥራ ማህበራት መቋቋም የጀመረበት 1970 43
49 ቀይ ሽብርና ነጭ ሽብር የተካሄዯበት 1970 43
50 የቀይ ጦር ዗መቻ 1971 42
51 ቀይ ኮከብ ሁሇገብ ዗መቻ 1972 41

157
 ዴርጊቱ ዴርጊቱ
ተ. የተፇጸመበ ከተፇጸመበት እስከ
የተፇጸመው ታሪካዊ ዴርጊት
ቁ. ት ዓመተ 2013 ዓ.ም ዴረስ
ምህረት ያሇው ዓመት
52 ኢ.ሠ.ፓ.አ.ኮ የተመሰረተበት 1972 41
53 የመጀመሪያው የሕዜብና ቤት ቆጠራ የተካሄዯበት 1976 37
54 የመጀመሪያወ ዘር ብሔራዊ ውትዴርና 1976 37
55 በዯርግ ዗መን የኢትዮጰያ ዴርቅ 1977 36
56 ሁሇተኛወ ዘር ብሔራዊ ውትዴርና 1977 36
57 የኢ.ሠ.ፓ ምሥረታና የ10ኛዉ የአብዮት በዓሌ የተከበረበት 1977 36
58 የሰፇራ ፕሮግራም በመሊ ሀገሪቱ የተካሄዯበት ጊዛ 1977 36
59 የመንዯር ምሥረታ የተካሄዯበት 1978 35
60 የኢትዮጰያ ህዜብ ዱሞክራሰያዊ ሪፏብሉክ ተመሰረተ 1980 33
61 ዯርግን ከሥሌጣን ሇማውረዴ በግንቦት 8 በጄኔራልች የመፇንቅሇ መንግሥት ሙከራ የተካሔዯበት 1981 32
62 የዯርግ ሥርዓት የተወገዯበት 1983 30
63 ኢህአዳግ ሥሌጣን የያ዗በት 1983 30
64 የመጀመሪያው አገር አቀፌ ምርጫ የተካሄዯበት 1986 27
65 ሁሇተኛው የሕዜብና ቤት ቆጠራ የተካሔዯበት 1987 26
66 የኢትዮ ኤርትራ ጦርነት 1990 23
67 ሁሇተኛው አገር አቀፌ ምርጫ የተካሄዯበት 1992 21
68 ሶስተኛው አገር አቀፌ ምርጫ የተካሄዯበት 1997 16

158