GRACE

MISSION
COLLEGE
Catininga
“Huwag kayong mag-alala sa anumang bagay.
n, Sa halip, ilapit sa Diyos ang lahat ng
pangangailangan nyo sa pamamagitan Socorro,
ng panalangin na may pasasalamat” Filipos 4:6
Oriental
Mindoro
FILIPINO 9
QUARTER 1 (week 5)
Pangalan: ____________________________________ Petsa:______________
Baitang : ____________________________ Marka: _____________

Paksa: TULA
Wika: Mga Pandiwang Nagpapahayag ng Emosyon o Damdamin

Panimula:
Marami na tayong naririnig na palagay hinggil sa tula. Lalo na mula sa mga makata ng
Kanluran, na madalas na lunsaran ng talakay sa mga klase sa malikhaing pagsulat. Namamayani pa
rin ang tradisyong Kanluranin sa mga programa ng malikhaing pagsulat sa Pilipinas, bagaman
naitulos na ang tradisyong pampanitikan ng bansa sa iba’t-ibang larangan.
Layunin:
 Nauunawaan kung ano ang tula;
 Nakapag-uugnay ng sariling damdamin sa damdaming inihayag sa napakinggang tula;
 Nakasusulat ng isang malikhaing tula gamit ang pandiwang nag papahayag ng emosyon at
damdamin.

PANIMULANG PAGTATAYA
Sagutin ang mga tanong.
1. Gaano kahalaga ang pagkakaroon ng isang ina?
2. Paano mo pinapahalagahan ang mga kabutihan ng ipinapakita ng iyong ina?
3. Paano mo masasabi na mahal mo ang iyong ina?

Basahin at Unawain ang Tula.

 ANG PAMANA
ni Jose Corazon De Jesus

Isang araw ang ina ko’y nakita kong namamanglaw

Naglilinis ng marumi’t mga lumang kasangkapan.
Sa pilak ng kanyang buhok na hibla na katandaan
Nabakas ko ang maraming taon niyang kahirapan;
Nakita ko ang ina ko’y tila baga nalulumbay
At ang sabi “itong pyano sa iyo ko ibibigay,
Ang kubyertos nating pilak ay kay Itang maiiwan,
Mga silya’t aparador ay kay Tikong nababagay
Sa ganyan ko hinahati itong ating munting yaman.”

Pinilit kong pasayahin ang lungkot ng aking mukha

Tinangka kong magpatawa upang siya ay matuwa,
Subalit sa aking mata’y may namuong mga luha
Naisip ko ang ina ko, ang ina ko na kawawa;
Tila kami iiwan na’t may yari nang huling nasa at
sa halip na magalak sa pamanang mapapala,
Sa puso ko ay dumalaw ang malungkot na gunita
Napaiyak akong tila isang kaawaawang bata
Niyakap ko ang ina ko at sa kanya ay winika.

”Ang ibig ko sana, Ina’y ikaw aking pasiyahin

at huwag nang Makita pang ika’y Nalulungkot mandin,
O, Ina ko, ano po ba at naisipang hatiin
Ang lahat ng munting yamang maiiwan sa amin?”
”Wala naman,” yaong sagot “baka ako ay tawagin ni Bathala
Mabuti nang malaman mo ang habilin?
Iyang pyano, itong silya’t aparador ay alaming
Pamana ko na sa iyo, bunsong ginigiliw.”

“Ngunit Inang,” ang sagot ko, “ang lahat ng kasangkapan

Ang lahat ng yaman dito ay hindi ko kailangan
Ang ibig ko’y ikaw ina, ang ibig ko’y ikaw inang
Hinihiling ko sa Diyos na ang pamana ko’y ikaw
Aanhin ko iyong pyano kapag ikaw ay mamatay
At hindi ko matutugtog sa tabi ng iyong hukay?
Ililimos ko sa iba ang lahat ng ating yaman
Pagkat di ka maaaring pantayan ng daigdigan
Pagkat, ikaw O Ina ko, ika’y wala pang kapantay.”
Ang tula ay isang anyo ng panitikan na nagpapahayag ng damdamin at kaisipan ng isang tao gamit
ang maririkit na salita. Ito ay binubuo ng mga saknong at taludtud.

Mga Elemento ng Tula

1. Sukat- ito ay tumutukoy sa bilang ng pantig ng bawat taludtod na bumubuo sa isang saknong.
Ang pantig ay tumutukoy sa paraan ng pagbasa.
2. Saknong- isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o maraming linya.
3. Tugma- isa itong katangian ng tula na hindi angkin ng mga akda sa tuluyan. Sinsabing may
tugma ang tula kapag ang huling pantig ng huling salita ng bawat taludtod ay
magkakasintunog.
4. Kariktan- kailangang nagtataglay ang tula ng maririkit na salita upang masiyahan ang
mambabasa gayon din mapukaw ang damdamin at kawilihan.
5. Talinghaga- magandang basahin ang tulang di tiyakang tumutukoy sa bagay na binabanggit.
Ito’y isang sangkap ng tula na may kinalaman sa natatagong kahulugan ng tula.

MGA PANDIWANG NAGPAPAHAYAG NG EMOSYON O DAMDAMIN

1. Paggamit ng pangungusap na padamdam upang ipahayag ang matinding damdamin tulad ng galit,
paghanga o pagkagulat. Ginagamitan ito ng mga bantas na pandamdam(!) at tandang pananong (?).
Halimbawa: Wow!, Yehey!, Naku!, Totoo ba?
2. Ginagamit din ang pahayag na tiyakang nagpapadama o nagpapakita ng damdamin at saloobin ng
nagsasalita. Gumagamit ng tuldok (.) ang mga pahayag na ito.
Halimbawa: Ikinalulungkot kong hindi ko napaunlakan ang inyong paanyaya.
3. Naipapahayag ang pagkagusto at pag-ayaw sa paraang nagpapahiwatig o hindi tuwirang
pagpapahayag ng damdamin o gustong mangyari.
Halimbawa: Regaluhan mo naman ako ng ganyang sapatos.
4. Sa pamamagitan ng konstruksyong gramatikal, ang pahayag ay maaaring pandamdam o may
negatibong ekspresyon.
Halimbawa: Ako na ang mamamalengke!

GAWAIN 1:
Sagutin ang mga katanungan.
1. Ilarawan ang ina sa akda.
2. Ano-ano ang habilin ng ina sa kaniyang anak?
3. Nasiyahan ba ang kanyang anak sa mga pamana ng ina?
4. Paano ipinakita ng anak ang pagpapahalaga niya sa kaniyang ina?
5. Kung ikaw ang anak, tatanggapin mo ba ang pamana ng iyong ina gayong buhay pa siya?
6. Bilang isang anak, masasabi mo ba na bawat araw ay napapahalagahan mo ang iyong ina?
7. Ano ang mensahe na ibig iparating ng tula sa mambabasa?
8. Ano ang naging epekto sa’yo ng mensahe ng tula? Bakit ganito ang naging epekto sa’yo?
 9. Bilang isang anak sa papaanong paraan mo naipapakita ang pagmamahal mo sa iyong ina?
10. Angkop ba sa kasalukuyang panahon ang paksa ng tula? Pangatwiranan.

GAWAIN 2: PAGBUO NG AKROSTIK

Higit na mapapahalagahan mo ang iyong ina sa pagbuo ng akrostik. Sa bawat titik ng pahayag na
Mahal Kita Ina, magbigay ng isang makabuluhang naglalarawang.pangungusap na kinapapalooban
ng mga salitang.
M-
A-
H-
A-
L-

K-
I-
T-
A-

A-
K-
I-
N-
G-

I-
N-
A-

GAWAIN 3: INA KO, KILALANIN MO

Ipakita mo ngayon ang iyong sariling ina sa pamamagitan ng pagbibigay impormasyon sa
hinihiling ng bawat pahayag. Gamitin ang mga pang-uri sa bawat pangungusap.
 LARAWAN NG ISANG INA

Petsa ng kapanganakan:___________________________________________
Paglalarawan sa kaniyang mata:_______________________________________
Paglalarawan sa kanyang ilong:________________________________________
Paglalarawan sa kaniyang mukha:______________________________________
Paglalarawan sa kanyang labi:_________________________________________
Paglalarawan sa kniyang katawan:______________________________________
Mga Katangiang Kinalulugdang Lubos:_____________________________________________
Pinakamasayang Kasama si Ina:__________________________________________________
Pinakamalungkot na Sandaling Kasama si Ina:_______________________________________
Pinakamalubhang Pagkakasala sa Ina: _____________________________________________
Pangarap sa’yo ng Ina:__________________________________________________________
Di Malilimutang Pangaral ni Ina: ___________________________________________________
Kahilingan mo Ngayon sa Ina: ____________________________________________________

PERFORMANCE TASK:
Ang inyong paaralan ay magkakaroon ng isang programa na may temang “Tutulaan Kita, Aking
Sinisintang Ina”. Layunin nito na pasalamatan ang ating ina dahil sa walang kapantay na
pagmamahal nila sa atin. Ikaw ay isang mahusay na manunulat at ikaw ay naatasang gumawa ng
isang tula. Naglalaman dapat ang tula ng mga salitang nagpapahayag ng emosyon o damdamin.
Ang iyong guro sa Filipino ang pupuna ng iyong ginawa at mamarkahan ito sa pamamagitan ng:
pagkakabuo at nilalaman.
Sundin ang pormat ng tula sa ibaba:
-Apat na saknong na binubuo ng tig-aapat na taludtod ang bawat saknong
-Walong pantig ang bawat taludtod at may tugma
-Malayang bumuo ng sariling pamagat.
 PAMAGAT

I. _____________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

II. _______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

III. ______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

IV. ______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
_______________________________________________________

RUBRIKS sa pagsulat ng Tula

15 10 5
PAGKAKABUO Angkop at wasto ang May iilang salitang Walang kaugnayan at
mga salitang ginamit ginamit na hindi hindi wasto ang mga
sa pagbubuo angkop at wasto salitang ginamit
NILALAMAN Mabisang naipahayag Hindi gaanong Hindi naipahayag nang
ang mensahe ng tula naipahayag ng mabisa mabisa ang nilalaman
ang mensahe ng tula ng tula
PANGHULING PAGTATAYA
_________________1. Ito ay binubuo ng mga saknong at taludtud.
_________________2. Ito ay isang sangkap ng tula na may kinalaman sa natatagong kahulugan ng
tula.
_________________3. Isang grupo sa loob ng tula na may dalawa o maraming linya.
_________________4. Ang pantig ay tumutukoy sa paraan ng pagbabasa.
_________________5. Isa itong katangian ng tula na hindi angkin ng mga akda sa tuluyan.

KAY CEE C. CUETO 0966-479-0626 Kay Cee C. Cueto/cuetokaycee14@gmail.com

Guro Mobile # FB Account/Email
SUSI SA PAGWAWASTO
PANGHULING PAGTATAYA
1. Tula
2. Talinghaga
3. Saknong
4. Sukat
5. Tugma

SANGGUNIAN:
*BAYBAYIN
Paglalayag sa Wika at Panitikan
Batayan at Sanayang Aklat sa Filipino 9

*Open High School Program

Learning Anytime Anywhere
Modyul sa Baitang 9- Filipino
Unang Markahan

https://dokumen.tips/
documents/rubrics-
para-sa-pagsulat-ng-
tula.html?page=1

Inihanda ni: Iniwasto ni:

KAY CEE C. CUETO BABYLYN M. MENDOZA

(Guro sa Filipino) (Punongguro)