CHƯƠNG 4

Giải tích véc tơ

Định lý Green
4.4
utexlms.hcmute.edu.vn 1
 NỘI DUNG BÀI HỌC

Định lý Green cho miền đơn liên 01

02 Một số dạng khác của định lý

Green cho miền đơn liên

Định lý Green cho miền đa 03

liên

utexlms.hcmute.edu.vn 2
4.4.1. Định lý Green cho miền đơn liên
Cho 𝐷 là miền liên thông đơn giới hạn bởi đường cong Jordan 𝐶
trơn từng khúc và định hướng dương. Khi đó, nếu trường véc tơ
𝐹 𝑥, 𝑦 = 𝑢 𝑥, 𝑦 𝐢 + 𝑣 𝑥, 𝑦 𝐣 khả vi liên tục trên 𝐷 thì

𝑢𝑑𝑥 + 𝑣𝑑𝑦 = 𝑣𝑥 − 𝑢𝑦 𝑑𝐴 .
𝐶 𝐷

utexlms.hcmute.edu.vn 3
 Ví dụ 1
Tính tích phân đường
𝑥 − 3𝑦 𝑑𝑥 − (2𝑥 + 𝑦 2 )𝑑𝑦 ,
𝐶
với 𝐶 là đường tròn 𝑥 2 + 𝑦 2 =
4, theo chiều ngược chiều kim
đồng hồ.
utexlms.hcmute.edu.vn
Giải
 Gọi 𝐷 là miền giới hạn bởi đường tròn 𝐶, ta có
𝐷 liên thông đơn, được giới hạn bởi đường
Jordan 𝐶 trơn và định hướng dương.
 Trường vec tơ 𝐹 = 𝑥 − 3𝑦 𝐢 − 2𝑥 + 𝑦 2 𝐣 khả
vi liên tục trên 𝐷, với
𝑢𝑦 = −3, 𝑣𝑥 = −2.
 Áp dụng định lý Green, ta có
𝐹𝑑𝑅 = 𝑣𝑥 − 𝑢𝑦 𝑑𝐴 = 1 𝑑𝐴 = S 𝐷 = 4𝜋.
𝐶 𝐷 𝐷
4
 Ví dụ 2 Giải
Tính tích phân đường
𝑒 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 3𝑦 𝑑𝑥 + 𝑥 3 − 12𝑦 𝑑𝑦
𝑐
với 𝐶 là biên của tam giác AOB
có các đỉnh lần lượt là A(2,-2),
O(0,0) và B(2,3) theo chiều từ
𝐴 → 𝑂 → 𝐵 → 𝐴.  Gọi 𝐷 là miền tam giác AOB, ta có 𝐷 liên thông
đơn, được giới hạn bởi biên của tam giác là
đường Jordan, trơn từng khúc và định hướng âm.
 Trường vec tơ 𝐹 = 𝑒 sin 𝑥 + 3𝑦 𝑖 + 𝑥 3 − 12𝑦 𝑗
khả vi liên tục trên 𝐷 với 𝑢𝑦 = 3, 𝑣𝑥 = 3𝑥 2 .
utexlms.hcmute.edu.vn 5
 Ví dụ 2 Giải
Tính tích phân đường  Áp dụng định lý Green, ta có
𝑒 𝑠𝑖𝑛𝑥 + 3𝑦 𝑑𝑥 + 𝑥 3 − 12𝑦 𝑑𝑦 𝐹𝑑𝑅 = − 𝑣𝑥 − 𝑢𝑦 𝑑𝐴 = − 3𝑥 2 − 3 𝑑𝐴
𝑐 𝐶 𝐷 𝐷

với 𝐶 là biên của tam giác AOB 3𝑥

2 2 2
có các đỉnh lần lượt là A(2,-2), =− 0 −𝑥
3𝑥 − 3 𝑑𝑦𝑑𝑥
3𝑥
O(0,0) và B(2,3) theo chiều từ =−
2
3𝑥 2 − 3 𝑦 2 𝑑𝑥
0 −𝑥
𝐴 → 𝑂 → 𝐵 → 𝐴. = −15.

utexlms.hcmute.edu.vn 6
 Ví dụ 3 Giải
Tính tích phân đường

𝑐
𝑦 + 1 𝑑𝑥 + 𝑥 2 𝑑𝑦
trong đó 𝐶 là biên của miền giới
hạn bởi parabol y = x2 và đường
thẳng y = 4, định hướng ngược
chiều kim đồng hồ.
 Gọi 𝐷 là miền giới hạn bởi 𝐶, ta có 𝐷 liên thông
đơn và được giới hạn bởi đường Jordan 𝐶 trơn
từng khúc, định hướng dương.
 Trường vec tơ 𝐹 = 𝑦 + 1 𝐢 + 𝑥 2 𝐣 khả vi liên tục
trên 𝐷 với 𝑢𝑦 = 1, 𝑣𝑥 = 2𝑥.
utexlms.hcmute.edu.vn 7
 Ví dụ 3 Giải
Tính tích phân đường  Áp dụng định lý Green, ta có

𝑐
𝑦 + 1 𝑑𝑥 + 𝑥 2 𝑑𝑦 𝐹𝑑𝑅 = 𝑣𝑥 − 𝑢𝑦 𝑑𝐴 = 2𝑥 − 1 𝑑𝐴
𝐶 𝐷 𝐷
trong đó 𝐶 là biên của miền giới
hạn bởi parabol y = x2 và đường 2 4
=− −2 𝑥 2
2𝑥 − 1 𝑑𝑦𝑑𝑥
thẳng y = 4, định hướng ngược 2
chiều kim đồng hồ. = − 0 2𝑥 − 1 𝑦 4𝑥2 𝑑𝑥
32
= − .
3

utexlms.hcmute.edu.vn 8
Cách tính tích phân đường loại II trong mặt phẳng
3.

𝐼= (𝑢𝑑𝑥 + 𝑣𝑑𝑦)
𝐴𝐵

𝐶𝑢𝑛𝑔 𝐴𝐵 𝑘í𝑛 Cung 𝐴𝐵 không kín

Nếu 𝒖𝒚 ≠ vx và
Nếu 𝒖𝒚 ≠ 𝒗𝒙 Nếu 𝒖𝒚 = 𝒗𝒙 Nếu 𝒖𝒚 ≠ 𝒗𝒙 có thể khép kín
và phương trình cung AB bằng các
thì sử dụng Nếu 𝒖𝒚 = 𝒗𝒙 thì tích phân I đường thẳng ||
tham số của cung
công thức thì 𝐼 = 0 không phụ AB đơn giản thì 0x, 0y thì sử dụng
Green thuộc đường đi tính I trực tiếp công thức Green

9
utexlms.hcmute.edu.vn 10