Professional Documents
Culture Documents
Transporti Rrugor Draft
Transporti Rrugor Draft
Programi mësimor
ARSIMI PROFESIONAL
Programi 2013
Kosovë, 2013
UDHËZIM ADMINISTRATIV
2
PËRMBAJTJA
3
I. PARATHËNIE
4
Korniza e programit mësimor
profesional
ARSIMI PROFESIONAL
Programi 2013
5
Korniza e programit mësimor profesional
Lëmi: Transport dhe Trafik
Profili: Transporti Rrugor
Niveli: I dhe II
1. Struktura e shkollimit
Shkollimin për “Transport Rrugor”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të
rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar,
janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të
mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi. Në raste të veçanta, kur kërkesat e
nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të
shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
(MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla.
5. Mundësitë e punësimit
Shkollimi për “Transport Rrugor” niveli I dhe II, u referohet punëve në ndërmarrjet
që merren me ofrimin e shërbimeve në trafikun rrugor që janë me përparësi për të
ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo, nxënësi për Transport Rrugor i nivelit
I dhe II mund të punësohet në ndërmarrjet që merren me kontrollimin teknik të
automjeteve, sinjalizimin rrugor, matjet në trafik, servisimin e automjeteve, me
sigurimin e automjeteve dhe në shërbimet tjera që merren me sigurinë në trafik. Me
kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të
krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.
7
I. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit
1. Kompetencat e përgjithshme
8
2. Kompetencat profesionale
9
III. Plani mësimor për profilin mësimor “Transport Rrugor”, Niveli I dhe II
10
IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional
11
e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi
nga mësimdhënësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike.
Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e
profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e
të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin e Transporti
Rrugor.
Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm
njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet
e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me
projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të
zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë
me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të
ardhshëm, në përgjithësi.
Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësimdhënësit dhe instruktorët është fakti që
të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e
detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në
formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.
Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe
mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që
janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata
tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet
praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike
të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në
zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi,
praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos
ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një
metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e
mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të
simuluara të punës.
Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe
instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin
në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i
vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit
përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i
arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e
paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në
renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e
vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me
shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim
etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që
duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke
marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori
profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të
MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që
testohen në situata pune reale ose të simuluara.
12
Programet e lëndëve profesionale dhe
përshkruesit e moduleve profesionale
ARSIMI PROFESIONAL
Niveli I dhe II
13
Klasa 10
Programet e lëndëve profesionale
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- shpjegoj rëndësinë, parimet dhe rregullat kryesore të vizatimit teknik;
- përdorë veglat dhe materialet e vizatimit teknik;
- bëj projektime ortogonale të pikës, të vijës dhe të trupave gjeometrikë;
- bëj projektime ortogonale të pjesëve të trupave gjeometrikë;
- interpretoj kuotimet në vizatime teknike;
- shpjegoj dhe skicoj detale të paraqitura me prerje;
- skicoj pjesë makinerie në aksonometri;
- lexojë dhe interpretoj tolerancat e paraqitura në vizatime teknike;
- lexojë dhe interpretoj shenjat e cilësisë së sipërfaqes së detaleve;
- interpretoj vizatimet e trupave gjeometrikë dhe të tërësive;
- kryejë skicime të detaleve;
- interpretoj dhe skicoj shenja të trafikut rrugor;
- shpjegoj parimet themelore të vizatimit teknik me kompjuter.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj qëllimin dhe objektivat e vizatimit teknik;
- shpjegoj se çfarë ndihme i jep punëtorit të trafikut rrugor vizatimi teknik;
- rendit llojet e vizatimeve teknike;
- dallojë materialet dhe pajisjet për vizatim teknik.
b) Temat e kapitullit
- Qëllimi dhe objektivat e vizatimit teknik.
- Rëndësia e vizatimit teknik
- Llojet e vizatimeve teknike.
- Materialet dhe pajisjet për vizatim teknik.
14
- ilustroj vizatimet teknike dhe materialet e vizatimit teknik me objekte konkrete.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj formatet, llojet e vijave dhe përdorimin e vizatimeve teknike;
- shpjegoj veçoritë e shkrimit teknik;
- jap shembuj për përpjesën;
- interpretoj simbolet në vizatim teknik;
- tregoj standardet dhe rëndësinë e tyre për vizatimin teknik.
b) Temat e kapitullit
- Formatet e vizatimeve teknike.
- Llojet e vijave dhe përdorimi.
- Shkrimi teknik.
- Përpjesa.
- Simbolet në vizatim teknik.
- Standardet, rëndësia e tyre për vizatimin teknik.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj konceptin e projektimeve dhe veçoritë e projektimeve ortogonale;
- kryej projektimin e pikës, të vijës dhe të trupit gjeometrik.
b) Temat e kapitullit
- Projektimet ortogonale.
- Projektimi i pikës, i vijës dhe i trupit gjeometrik.
15
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- klasë për vizatim teknik;
- trupa të ndryshëm gjeometrikë.
- Kompjuteri dhe Projektori.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e përparme;
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e sipërme;
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e majtë;
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e djathtë;
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e poshtme;
- skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e prapme;
- caktoj numrin e nevojshëm të pamjeve.
b) Temat e kapitullit
- Projektimi ortogonal i trupave gjeometrikë.
- Drejtimet e projektimeve ortogonale të trupave gjeometrikë.
- Caktimi i numrit të nevojshëm të pamjeve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj cilat janë elementet e kuotimit;
- shpjegoj konvencionet dhe mbishkrimet;
- tregoj si bëhet bartja e përmasave;
- tregoj veçoritë e kuotimit me koordinata dhe atij tabelor;
- tregoj si vendosen përmasat e jashtme dhe të brendshme dhe në elementet që
përsëriten;
- shpjegoj kur bëhen ndryshimet dhe përmirësimet;
- bëj shënimin e konicitetit dhe të pjerrtësisë në vizatim;
- bëj kuotimin e nivelit.
b) Temat e kapitullit
- Elementet e kuotimit.
- Konvencionet dhe mbishkrimet.
- Bartja e përmasave në varësi prej kërkesave konstruktive.
16
- Kuotimi me koordinata.
- Kuotimi tabelor.
- Përmasat e jashtme dhe të brendshme.
- Përmasat në elementet që përsëriten.
- Ndryshimet dhe përmirësimet.
- Shënimi i konicitetit dhe i pjerrtësisë në vizatim.
- Kuotimi i nivelit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj ç’janë prerjet dhe llojet e tyre;
- shpjegoj ç’janë pamjet e posaçme dhe të pjesshme;
- shpjegoj ç’janë ndërprerjet, shkurtimet dhe depërtimet.
b) Temat e kapitullit
- Prerjet, llojet e prerjeve.
- Pamjet e posaçme dhe të pjesshme.
- Ndërprerjet dhe shkurtimet.
- Depërtimet.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- paraqes trupa gjeometrikë në pamje izometrike;
- paraqes trupa gjeometrikë në pamje dimetrike;
- paraqes trupa gjeometrikë në projektim të pjerrët.
b) Temat e kapitullit
17
- Paraqitja izometrike.
- Paraqitja dimetrike.
- Projeksioni i pjerrët.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj kuptimin e cilësisë së përpunimit të sipërfaqeve të detaleve;
- jep shembuj të ashpërsive të ndryshme të sipërfaqeve të detaleve;
- jep shembuj për saktësinë e sipërfaqeve të detaleve të ndryshme.
b) Temat e kapitullit
- Kuptimi i cilësisë së përpunimit të sipërfaqeve të detaleve.
- Ashpërsia e sipërfaqeve të detaleve.
- Saktësia e sipërfaqeve të detaleve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- interpretoj vizatimin e shenjave të rrezikut;
b) Temat e kapitullit
- Vizatimi i shenjave të rrezikut,
- Vizatimi i shenjave të urdhërave të prera,
- Vizatimi i shenjave të lajmrimit,
18
c) Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- ilustroj çështjet që trajton me shembuj të lidhjeve konkrete të llojeve të ndryshme;
- angazhoj nxënësit në diskutime për interpretimin e vizatimeve të lidhjeve të
ndryshme.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj parimet themelore të vizatimit të tërësive;
- interpretoj vizatimet e tërësive.
b) Temat e kapitullit
- Vizatimi i tërësive, parimet themelore.
- Rregullat e paraqitjes në vizatim të tërësive të shenjave të trafikut rrugor.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- interpretoj skica të ndryshme;
- vizatoj skica të shenjave të ndryshme të trafikut.
b) Temat e kapitullit
- Skicimi, rregullat e skicimit.
- Skicimi i trupave gjeometrikë.
19
Kapitulli 12: Vizatimi me kompjuter 5 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj parimet e përgjithshme të vizatimit me kompjuter;
- tregoj veçoritë e vizatime me kompjuter, me programet e AutoCAD-it.
b) Temat e kapitullit
- Njohuri të përgjithshme për vizatimin me kompjuter.
- Përdorimi i programit të AutoCAD -it për vizatim me kompjuter.
20
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- përshkruaj historikun e lindjes/zhvillimit të automjeteve;
- përshkruaj llojet dhe klasifikimet e automjeteve;
- përshkruaj sistemin “automjet”;
- përshkruaj konceptet themelore të ndërtimit të automjeteve;
- përshkruaj sistemet përbërëse të automjeteve (ndarjen dhe funksionin e tyre);
- përshkruaj ndërlidhjet në mes sistemeve/nënsistemeve të automjeteve;
- përshkruaj pajisjet ndihmese në funksionimin e automjeteve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj historikun e automjeteve;
- shpjegoj zhvillimin e automjeteve.
b) Temat e kapitullit
- Zbulimi i automjetit.
- Historik i shkurtër i zhvillimi i automjeteve.
21
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela; flip-chart për punën në grupe me nxënës;
- albume me foto të mjeteve në fillimin e prodhimit të tyre;
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj llojet e automjeteve sipas destinimit të përdorimit;
- përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas numrit të gjurmëve;
- përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas vëllimit punues të motorit;
- përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas numrit të personave që bart;
- përshkruaj ndarjen e automjeteve transportuese sipas peshës bartëse.
b) Temat e kapitullit
- Automjete e udhëtarëve.
- Automjetet transportuese të mallrave.
- Automjetet punuese.
- Automjetet speciale.
- Automjetet tërheqëse.
- Automjetet ushtarake.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- të bëj klasifikimin e motoreve me djegie të brendshme
- të dij funksionin e motoreve me djegie të brendshme
- të përshkruaj pjesët kryesore të motorëve me dy dhe katër kohësh
- të bëj dallimin e motorit me karburator dhe atij dizel
- të përshkruaj funksionin e sistemit shpërndarjes së gazrave
- të përshkruaj pjesët përberëse të karburatorit dhe funksionin e tij
- të pershkruaj sistemin e ushqimit të motori dizel
- të përshkruaj sistemin e lubrifikimit te motorët me djegie të brendshme
- të përshkruaj funksionin dhe llojet e sistemit të ftohjes
b) Temat e kapitullit
22
- Funksioni, funksionimi dhe pjesët perberese
- Motoret me karburator dy e katër kohesh
- Ndryshimi i motorit me karburator dhe atij dizel
- Motori dizel dy dhe kater kohesh
- Sistemi i shperndarjes se gazrave (MDB)
- Sistemi i ushqimit (MDB) me karburator dhe dizel
- Sistemi i lubrifikimit te (MDB)
- Sistemi i ftohjes së motorit
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj se çka paraqesin karburantet;
- shpjegoj përbërjen e karburanteve - elementet që përbëjnë karburantet;
- përshkruaj aplikimin e tyre në fusha të ndryshme;
- përshkruaj ndikimin e karburanteve në ambient gjatë përdorimit
- përshkruaj se çka paraqesin yndyrat;
- shpjegoj përbërjen e yndyrave - elementet që përbëjnë yndyrat;
- përshkruaj aplikimin e tyre në fusha të ndryshme;
- përshkruaj ndikimin e yndyrave në ambient gjatë përdorimit.
b) Temat e kapitullit
- Karburantet.
- Klasifikimi i karburanteve.
- Përfitimi i karburanteve.
- Elementet përbërëse të karburanteve.
- Përdorimi i karburanteve.
- Ndikimi në ambient i karburanteve dhe Yndyrave
- Klasifikimi i yndyrave
23
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj transmetimin e fuqisë nga motori deri në rrotat e automjetit;
- përshkruaj funksionin e diferencialit.
b) Temat e kapitullit
- Transmisioni kryesor konik qendror
- Transmisioni kryesor anesor planetar te rrotave te pasme
- Diferencialet. (funksioni, funksionimi dhe pjeset perberese)
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj sistemet e automjeteve;
- përshkruaj funksionin e sistemeve të automjeteve.
b) Temat e kapitullit
- Sistemi i frenimit
- Llojet e sistemit të frenimit
- Sistemi i drejtimit (funksioni, funksionimi dhe llojet)
a) Qëllimet e kapitullit
24
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj sistemin e shuarjes se lëkundjeve (amortizimit)
- te përshkruaj llojet dhe funksionin e sistemeve te amortizimit
- te përshkruaj funksionin, funksionimin dhe pjesët perberese te rrotave.
b) Temat e kapitullit
- Sistemi i amortizimit
- Llojet e sistemeve të amortizimit
- Rrotat dhe gomat.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj rolin e shasise dhe kabines ne komoditetin e udhetimit;
- përshkruaj funksionin e pjesëve te jashtme te mjetit
b) Temat e kapitullit
- Shasia (funksioni, llojet e shasive)
- Kabina dhe karroceria
- Pjeset e jashte te mjetit (mbrojtesi, anësoret para dhe prapa, dyert, kapaku i
motorit, llamarina lidhese , traversa gjatesore etj.)
25
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- tregoj qëllimin dhe rëndësinë e transportit;
- përshkruaj kufizimet fizike dhe njerëzore të transportit;
- të përshkruaj koston e transportit;
- përshkruaj transformimin e atributeve gjeografike të mallrave, njerëzve dhe
informatave;
- përshkruaj lehtësinë për lëvizje të mallrave, njerëzve dhe informatave;
- përshkruaj qëllimin specifik të transportit për plotësimin e kërkesës për lëvizje;
- tregoj rolin e transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe
territoreve;
- tregoj rolin e transportit në krijimin e lidhjeve ndërmjet regjioneve dhe
aktiviteteve ekonomike, ndërmjet njeriut dhe pjesës tjetër të botës;
- tregoj rolin historik, social, politik, ekonomik dhe mjedisor të luajtur nga degët e
ndryshme të transportit;
- shpjegoj rolin, strukturën dhe veçoritë e rrjeteve të transportimit dhe transferit në
degët e ndryshme të transportit;
- shpjegoj funksionin, veçoritë dhe ndarjen e nyjeve (terminaleve) të transportit
degët e ndryshme të transportit;
- shpjegoj rolin dhe rëndësinë e transportit integral dhe multimodal (të kombinuar);
- përshkruaj teknologjinë e transportimit me përdorimin e paletave dhe
kontejnerëve;
- përshkruaj teknologjinë e transportimit të mjeteve të njërës degë të transportit në
mjetet e degës tjetër të transportit;
- bëj një përshkrim të shkurtër të historikut të transportit rrugor;
- tregoj rolin, rëndësinë dhe funksionin e transportit rrugor;
- shpjegoj se si ndikon transportit rrugor në ambient;
- bëj ndarjen e transportit rrugor në transport të udhëtarëve, mallrave dhe të
kombinuar;
- shpjegoj llojet e rrugëve transportuese dhe të dallojë rolin e tyre;
- shpjegoj rëndësinë e organizimit të transportit rrugor dhe të jep shembuj të llojeve
të organizimit;
- shpjegoj rëndësinë e eksploatimit, karakteristikat dhe aftësitë bartëse të mjeteve të
transportit rrugor;
- shpjegoj parametrat themelor gjatë procesit të bartjes në transportin rrugor;
- shpjegoj mënyrat, mjetet dhe dokumentacionin themelor që përdoret në
transportin rrugor;
- analizojë rastet e ndryshme për transportin e mallrave varësisht nga lloji i barrës;
- shpjegoj parimet themelore të mirëmbajtjes së mjeteve të transportit rrugor;
- shpjegoj rregullat dhe afatet e obliguara për kontrollin teknik.
26
II. Fondi i orëve të lëndës
35 javë x 2 orë/javë = 70 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj qëllimin specifik të transportit për plotësimin e kërkesës për lëvizje të
njerëzve, mallrave dhe informatave;
- tregoj rolin e transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe
territoreve.
b) Temat e kapitullit
- Plotësimi i kërkesës për lëvizje.
- Roli i transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe territoreve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj rolin e transportit në krijimin e lidhjeve ndërmjet regjioneve dhe
aktiviteteve ekonomike, ndërmjet njeriut dhe pjesës tjetër të botës;
- tregoj rolin historik të luajtur nga degët e ndryshme të transportit në ngritjen e
civilizimeve, në krijimin e strukturave sociale dhe në mbrojtjen nacionale.
- përshkruaj rolin social të transportit në lehtësimin e qasjes në kujdesin
shëndetësor, në mirëqenie dhe në ngjarje kulturore apo artistike;
- tregoj rolin politik të transportit në ndërtimin e korridoreve të komunikimit për
qëllime politike si për qasje nacionale apo për krijimin e vendeve të punës;
- tregoj rolin e transportit në zhvillimin ekonomik (prodhimin e të mirave materiale
dhe të shërbimeve) dhe në formësimin e aktiviteteve ekonomike;
- tregoj rolin e transporti në mjedis (koston mjedisore), në cilësinë e ajrit dhe ujit,
nivelin e zhurmës dhe në shëndetin publik.
27
b) Temat e kapitullit
- Rëndësia e transportit si aktivitet multidimensional.
- Rëndësia historike e transportit në ngritjen e civilizimeve, krijimin e strukturave
sociale dhe në mbrojtjen nacionale.
- Rëndësia sociale e transportit në kryerjen e shërbimeve shoqërore.
- Rëndësia politike e transportit në ndërtimin e korridoreve të komunikimit.
- Rëndësia ekonomik e transportit.
- Rëndësia mjedisore e transportit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj rolin, strukturën dhe veçoritë e rrjetave të transportimit (bartjes) dhe
transferit në degët e ndryshme të transportit;
- përshkruaj rrjetat në transportin rrugor;
- përshkruaj rrjetat në transportin hekurudhor;
- përshkruaj rrjetat në transportin detar;
- përshkruaj rrjetat në transportin ajror;
- përshkruaj rrjetat në transportin përmes gyp-sjellësve (naftësjellësve, gazsjellësve)
dhe shiritave transportues;
- përshkruaj rrjetat në transportin lumor, liqenor dhe përmes kanaleve;
- përshkruaj rrjetat e transportimit dhe transferit në transportin postar dhe në
teletrafik.
b) Temat e kapitullit
- Roli, struktura dhe veçoritë e rrjetave të transportit.
- Rrjetat në transportin rrugor.
- Rrjetat në transportin hekurudhor.
- Rrjetat në transportin detar.
- Rrjetat në transportin ajror.
- Rrjetat në transportin përmes gyp-sjellësve dhe shiritave transportues.
- Rrjetat në transportin lumor, liqenor dhe përmes kanaleve.
28
c) Kushtet për realizimin e kapitullit
- mjete të ndryshme vizuale;
- pankarta;
- flip-chart
- Kompjuteri dhe Projektori.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj funksionin dhe veçoritë e nyjeve (terminaleve) të transportit, ku rrjedhat
gjenerojnë, përfundojnë apo transferohen nga njëra degë në tjetrën;
- shpjegoj ndarjen e nyjeve (terminaleve) të transportit në terminale të udhëtarëve
dhe të mallrave;
- përshkruaj terminalet në transportin rrugor;
- përshkruaj terminalet në transportin hekurudhor;
- përshkruaj terminalet në transportin ujor;
- përshkruaj terminalet në transportin ajror;
- përshkruaj terminalet në postë dhe teletrafik.
b) Temat e kapitullit
- Funksioni, veçoritë dhe ndarja e terminaleve të transportit.
- Terminalet në transportin rrugor.
- Terminalet në transportin hekurudhor.
- Terminalet në transportin ujor.
- Terminalet në transportin ajror.
- Terminalet në postë dhe teletrafik.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- bëj një përshkrim të shkurtër të historikut të transportit rrugor;
- tregoj rolin, rëndësinë dhe funksionin e transportit rrugor;
- shpjegoj se si ndikon transportit rrugor në ambient.
b) Temat e kapitullit
- Kushtet dhe arsyet e paraqitjes dhe zhvillimit të transportit rrugor.
- Sistemi i transportit rrugor.
- Elementet, struktura dhe funksioni i transportit rrugor.
29
- Ndikimi i zhvillimit të transportit rrugor në ambient.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- bëj ndarjen e transportit rrugor në transport të udhëtarëve, mallrave dhe të
kombinuar;
- shpjegoj llojet e rrugëve transportuese dhe të dallojë rolin e tyre;
- shpjegoj rëndësinë e organizimit të transportit rrugor dhe të jep shembuj të llojeve
të organizimit;
- shpjegoj rëndësinë e eksploatimit, karakteristikat dhe aftësitë bartëse të mjeteve të
transportit rrugor.
b) Temat e kapitullit
- Ndarja e transportit rrugor (transport i udhëtarëve, mallrave dhe i kombinuar).
- Rrugët transportuese.
- Organizimi i transportit.
- Detyrat e transportit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj parametrat themelor gjatë procesit të bartjes në transportin rrugor;
- shpjegoj mënyrat, mjetet dhe dokumentacionin themelor që përdoret në
transportin rrugor;
- analizojë rastet e ndryshme për transportin e mallrave varësisht nga lloji i barrës.
b) Temat e kapitullit
- Puna transportuese në transportin rrugor.
- Matësit e punës në transportin rrugor.
- Rruga, koha dhe shpejtësia e bartjes.
- Shpejtësia mesatare dhe eksploatuese e mjeteve transportuese.
30
- Transportimi i mallit dhe dokumentacioni në transportin rrugor.
- Llojet e barrës dhe karakteristikat e tyre.
- Procesi i transportit të barrës.
- Urdhëresa rrugore.
- Fleta përcjellëse.
31
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- shpjegojë parimet themelore të elektroteknikës;
- shpjegojë parimet themelore të elektronikës;
- interpretojë skemat kryesore elektrike dhe elektronike, si dhe të tregojë kuptimin e
simboleve të tyre;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e burimeve të energjisë elektrike në
mjetet e transportit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e: sistemit të startimit (ndezjes), sistemit
tradicional të ndezjes me bateri, sistemeve elektronike të ndezjes, pajisjeve
elektrike dhe elektronike të sistemeve të ushqimit - karburator, dizel e injeksion
benzine, sistemit të ndriçimit, pajisjeve të sinjalizimit, pajisjeve elektrike
ndihmëse, pajisjeve të sigurisë në mjetet e transportit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë parimet themelore të elektroteknikës;
- shpjegojë rrymat elektrike dhe burimet e saj, qarqet elektrike dhe parametrat e
tyre, përçuesit dhe izolatorët, ligjin e Omit, kondensatorët, lidhjen e rezistorëve,
bobinat, rrymat e vazhduara dhe alternative, motorët e rrymës së vazhduar.
b) Temat e kapitullit
- Hyrje në elektroteknikë.
- Rrymat elektrike dhe burimet e saj.
- Qarqet elektrike dhe parametrat e tyre.
- Përçuesit dhe izolatorët.
- Ligji i Omit.
- Kondensatorët.
- Lidhja e rezistorëve.
- Bobinat.
- Rryma e vazhduar dhe rryma alternative.
- Motorët e rrymës së vazhduar.
32
- pasurojë shpjegimin për elektroteknikën me pankarta, makete dhe elemente
konkrete;
- angazhojë nxënësit në diskutime për elektroteknikën, me detyra dhe shembuj
konkret.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë parimet themelore të elektronikës;
- shpjegojë: gjysmëpërçuesit; diodat; rrymëdrejtuesit në elektronikë; stabilizuesit e
tensionit; sensorët; reletë; qarqet e thjeshta në elektronikë.
b) Temat e kapitullit
- Hyrje në elektronikë.
- Gjysmëpërçuesit.
- Diodat.
- Rrymëdrejtuesit në elektronikë.
- Stabilizuesit e tensionit.
- Sensorët.
- Reletë.
- Qarqet e thjeshta në elektronikë.
b) Temat e kapitullit
- Skemat elektrike.
- Skemat elektronike.
33
- angazhojë nxënësit në diskutime për skemat elektrike dhe elektronike, me skema
të ndryshme nga librat teknikë dhe aplikimi i tyre praktik.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e baterisë;
- shpjegojë karakteristikat e baterisë;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e gjeneratorëve të rrymës alternative -
alternatorit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e gjeneratorëve të rrymës së vazhduar -
dinamos;
- përshkruajë ndërtimin e starterit (motorinës) si dhe të identifikojë tipat e
starterëve;
- përshkruajë funksionimin e starterit.
b) Temat e kapitullit
- Bateria, qëllimi, ndërtimi dhe funksionimi.
- Karakteristikat e baterisë.
- Gjeneratorët e rrymës alternative - alternatori.
- Gjeneratorët e rrymës së vazhduar - dinamoja.
- Qëllimi, ndërtimi dhe tipat e starterit (motorinës).
- Funksionimi i starterit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin e elektroinstalimeve për startim;
- shpjegojë skemat elektrike të lidhjes së starterit;
- shpjegojë skemat elektrike për lidhjen e alternatorit.
b) Temat e kapitullit
- Elektroinstalimet për startim.
34
- Skemat elektrike të lidhjes së starterit.
- Skemat elektrike për lidhjen e alternatorit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë qëllimin, llojet dhe elementet përbërës të sistemit me bateri;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sistemit të ndezjes me bateri;
- shpjegojë bobinën induktive;
- shpjegojë qëllimin dhe të përshkruajë ndërtimin e shpërndarësit (distributorit);
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullatorëve të distributorit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e ndërprerësit të kondensatorit.
b) Temat e kapitullit
- Qëllimi, llojet dhe elementet përbërëse të sistemit me bateri.
- Ndërtimi i sistemit të ndezjes me bateri dhe funksionimi i tij.
- Bobina induktive.
- Qëllimi dhe ndërtimi i shpërndarësit (distributorit).
- Rregullatorët e shpërndarësit (distributorit).
- Ndërprerësit e kondensatorit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e elektroinstalimeve për ndezjen e
përzierjes;
- tregojë paraqitjen skematike të elektroinstalimeve për ndezjen e përzierjes;
35
- tregojë paraqitjen skematike të ndezjes me transistorë;
- tregojë paraqitjen skematike të ndezjes elektronike;
- tregojë paraqitjen skematike të ndezjes magnetike.
b) Temat e kapitullit
- Elektroinstalimet për ndezjen e përzierjes.
- Paraqitja skematike e elektroinstalimeve për ndezjen e përzierjes.
- Paraqitja skematike e ndezjes me transistorë.
- Paraqitja skematike e ndezjes elektronike.
- Paraqitja skematike e ndezjes magnetike.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullimit kompjuterik të sistemit të
ushqimit të motorit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullatorëve të sistemit të ushqimit të
motorit (rregullatorët e presionit të karburantit, rregullatorët elektronikë);
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sensorëve për përcaktimin e pozitës së
hapjes së fluturës; të presionit atmosferik; të temperaturës së ajrit hyrës e të
presionit të ajrit në degën thithëse; për detektimin e sasisë së oksigjenit në degën
liruese; për matjen e temperaturës së motorit; për përcaktimin e sasisë së
oksigjenit e për përcaktimin e gjendjes së përzierjes.
b) Temat e kapitullit
- Rregullimi kompjuterik i sistemit të ushqimit të motorit.
- Rregullatorët e sistemit të ushqimit të motorit.
- Sensorët.
36
- klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të pajisjeve
elektrike e elektronike të sistemeve të ushqimit me karburator, dizel dhe injektim
benzine.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të jashtme të ndriçimit
(fenerët, llambat, çelësat);
- shpjegojë skemat e lidhjes së pajisjeve të jashtme të ndriçimit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të brendshme të ndriçimit
(dritat e brendshme të kabinës, dritat e brendshme të bagazhit dhe të motorit);
- shpjegojë skemat e lidhjes së pajisjeve të brendshme të ndriçimit.
b) Temat e kapitullit
- Pajisjet e jashtme të ndriçimit (fenerët, llambat, çelësat).
- Skemat e lidhjes së pajisjeve të jashtme të ndriçimit.
- Pajisjet e brendshme të ndriçimit (dritat e brendshme të kabinës, dritat e
brendshme të bagazhit dhe të motorit).
- Skemat e lidhjes së pajisjeve të brendshme të ndriçimit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të sinjalizimit kumbues;
- shpjegojë skemat e lidhjeve të sinjalizimit kumbues (me zë);
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sinjalizuesit të krahut të kthimit;
- shpjegojë skemat e lidhjes së sinjalizimit të krahut të kthimit;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sinjalizuesit të frenimit dhe të lëvizjes
prapa;
- shpjegojë skemat e lidhjes së sinjalizimit të frenit dhe të lëvizjes prapa.
b) Temat e kapitullit
- Pajisjet e sinjalizimit kumbues (me zë).
- Skema e lidhjeve të sinjalizimit kumbues.
- Sinjalizuesit e krahut të kthimit.
- Skema e lidhjes së sinjalizimit të krahut të kthimit.
- Sinjalizuesi i frenimit dhe i lëvizjes prapa.
37
- Skemat e lidhjes së sinjalizimit të frenit dhe të lëvizjes prapa.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e larësit të xhamave;
- shpjegojë skemat e lidhjes së larësit të xhamave;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës;
- shpjegojë skemat e lidhjes së ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen
dhe mbylljen e dyerve;
- shpjegojë skemat dhe lidhjet e pajisjeve për hapjen dhe mbylljen e dyerve;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen
dhe mbylljen e dritareve;
- shpjegojë skemat dhe lidhjet e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen dhe
mbylljen e dritareve;
- përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen
dhe mbylljen e kabrioletit;
- shpjegojë skemat dhe lidhjet për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit.
b) Temat e kapitullit
- Larësi i xhamave.
- Skemat e lidhjes së larësit të xhamave.
- Ngrohësi dhe ventilatori i kabinës.
- Skemat e lidhjes së ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës.
- Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e dyerve.
- Skemat dhe lidhjet e pajisjeve për hapjen dhe mbylljen e dyerve.
- Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e dritareve.
- Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit.
- Skemat dhe lidhjet për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit.
38
- Kompjuteri dhe Projektori
Klasa 10
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 1
Qëllimi i Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime të ndryshme
modulit duke aplikuar vizatimin teknik përmes programit AutoCAD.
39
- Llojet e koordinatave (kënddrejta, polare),
40
RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli
42
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 2
Qëllimi i Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime të ndryshme të
modulit çmontimit dhe montimit të agregateve kryesore nga Automjetet.
43
RM 3 Nxënësi çmonton pjesët kryesore të motorit të automjetit.
Përmbajtja:
- Analiza e dokumentacionit teknik të automjetit.
- Përcaktimi i radhës së punës për montimin.
- Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve për montim.
- Përgatitja e automjetit dhe vendit të punës për montim.
- Procedura e montimit të motorit në automjet.
- Procedura e montimit të freksionit në automjet.
- Procedura e montimit të kutisë së shpejtësisë në
automjet.
- Procedura e montimit të transmisionit kardanik në
automjet.
- Procedura e montimit të urave në automjet.
- Procedura e montimit të grupit të timonit në automjet.
- Procedura e montimit të rrotave në automjet.
- Kujdesi për veglat dhe pajisjet e punës.
- Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit
gjatë montimit të agregateve kryesore në automjet.
44
Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e
vlerësimit kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për
çdo rezultat të të mësuarit.
Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:
RM Rezultatet e të mësuarit
IV Instrumentet e vlerësimit
KR Kriteret e realizimit
45
të timonit në automjet.
- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të rrotave
në automjet.
- të tregoj kujdesin e duhur për veglat dhe pajisjet e
punës.
- të zbatojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së
mjedisit gjatë montimit të agregateve kryesore në
automjet.
46
- të përgatitë motorin dhe vendin e punës për
çmontim.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
elementeve të sistemit të ushqimit.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
elementeve të sistemit të ftohjes.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
elementeve të sistemit të ndezjes.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të kokës
së motorit.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
nënkarterit.
- të zbatojë procedurat e çmontimit të elementeve të
sistemit të vajisjes.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
boshtit me gunga dhe elementeve të shpërndarjes së
gazeve.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të
boshtit të motorit.
- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të grupit
piston-cilindër.
- të sistemojë si duhet pjesët e çmontuara të motorit.
- të tregoj kujdesin e duhur për veglat dhe pajisjet e
punës.
- të zbatojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së
mjedisit gjatë çmontimit të pjesëve kryesore të
motorit.
47
Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të
e domosdoshme sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e
mëposhtme:
48
Klasa 11
Programet e lëndëve profesionale
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:
- përshkruaj ndikimin e kushteve natyrore në eksploatimin e automjeteve;
- përshkruaj procesin e mirëmbajtjes së automjeteve;
- përshkruaj organizimin e procesit të mirëmbajtjes teknike të automjeteve;
- përshkruaj pajisjet për kontroll dhe mirëmbajtje teknike të automjeteve;
- përshkruaj hapësirat për kontrollin dhe mirëmbajtjen teknike të automjeteve;
- përshkruaj procesin e kontrollimit teknik të automjeteve të lehta e të rënda;
- përshkruaj materialet për kontrollin dhe mirëmbajtjen teknike të automjeteve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga
kushtet e eksploatimit të automjeteve;
- shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga
regjimi i punës së automjeteve;
- shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga
kushtet klimatike;
- shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga
kultura e eksploatimit.
b) Temat e kapitullit
- Format e konsumit të automjetit.
- Kushtet e eksploatimit të automjeteve.
- Regjimi i punës së motorit.
- Kultura e përdorimit të automjeteve.
49
- nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- rendisë dhe përshkruaj kushtet e shfrytëzimit që ndikojnë në konsumin e
automjeteve;
- përshkruaj efektin e këtyre kushteve në automjete;
- përshkruaj mënyrën e uljes së ndikimit negativ të këtyre kushteve.
b) Temat e kapitullit
- Regjimi i lëvizjes.
- Ngarkesa intensive.
- Kushtet e udhëtimit.
- Kushtet klimatike.
- Cilësia e karburanteve dhe lyerësve.
- Cilësia e mirëmbajtjes teknike.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj mirëmbajtjen e automjeteve dhe rëndësinë e saj;
- përshkruaj llojet e mirëmbajtjes së automjeteve.
b) Temat e kapitullit
a) Mirëmbajtja e automjeteve.
b) Mirëmbajta preventive.
c) Mirëmbajtja operative.
d) Riparimi.
50
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës;
- skema të sistemeve të automjetit.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj organizimin e mirëmbajtjes teknike të automjeteve;
- përshkruaj mënyrën e mirëmbajtjes teknike të automjeteve.
b) Temat e kapitullit
- Mirëmbajta e jashtme e automjeteve.
- Shërbimi i rregullt teknik i automjeteve.
- Kontrolli teknik i automjeteve.
- Lyerja e automjeteve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj pajisjet për mirëmbajtje të automjeteve si për nga funksioni, ashtu edhe
nga qëllimi;
- përshkruaj mënyrën e përdorimit të pajisjeve;
- përshkruaj rezultatin e fituar nga përdorimit të pajisjeve;
b) Temat e kapitullit
- Kanalet për punë në automjete.
- Pajisjet për ngritjen e automjeteve.
- Pajisjet për larjen e automjeteve.
- Pajisjet për lyerjen e automjeteve.
- Pajisjet për verifikimin e gjendjes së pajisjeve të automjetit.
51
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj materialet që përdoren për mirëmbajtjen e automjeteve;
- përshkruaj mënyrën dhe vendin e përdorimit të tyre;
- përshkruaj klasifikimin e materialeve për mirëmbajtje.
b) Temat e kapitullit
- Lyerësit.
- Klasifikimi i lyerësve.
- Vajrat e regjeneruara.
- Lëngjet për ftohje.
- Ngjyrat, llaçet dhe kiti.
- Materialet izoluese dhe nënshtresat.
- Sistemi fleksibilo-progresiv.
52
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:
- përshkruaj zhvillimin e trafikut;
- përshkruaj llojet e fatkeqësive që mund të ndodhin në trafikun rrugor;
- përshkruaj shkaktarët e fatkeqësive në trafikun rrugor;
- përshkruaj pasojat e fatkeqësive në trafikun rrugor;
- përshkruaj treguesit që përdoren për mbajtjen e statistikave të fatkeqësive në
trafikun rrugor;
- përshkruaj faktorët që ndikojnë në sigurinë e trafikut rrugor;
- përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve aktive të sigurisë së
automjetit;
- përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve pasive të sigurisë së
automjetit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj dhe jep shembuj të zhvillimit të trafikut rrugor;
- përshkruaj dhe jep shembuj të zhvillimit të automobilizmit;
- shpjegoj shkallën e motorizimit;
- shpjegoj arsyet e rritjes së numrit të automjeteve në botë sipas viteve dhe
destinimit.
b) Temat e kapitullit
- Zhvillimi i trafikut rrugor.
- Shkalla e motorizimit.
- Numri i automjeteve sipas destinimit.
53
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj definicionin mbi fatkeqësitë në trafik;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas vendit të ndodhjes;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas kohës së ndodhjes;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas pasojave;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas mënyrës së ndodhjes;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas shkakut të ndodhjes;
- bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas karakteristikave të rrugës.
b) Temat e kapitullit
- Fatkeqësitë në trafik.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas vendit të ndodhjes.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas kohës së ndodhjes.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas pasojave.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas mënyrës së ndodhjes.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas shkakut.
- Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas karakteristikave të rrugës.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj shkaqet kryesore të fatkeqësive në trafik;
- përshkruaj formën e manifestimit të atyre shkaqeve;
- jep shembuj statistikash të fatkeqësive sipas shkaqeve.
b) Temat e kapitullit
- Paaftësia për drejtim të automjetit.
- Mospërshtatja e shpejtësisë së lëvizjes.
- Mos mbajtja e distancës së sigurisë në lëvizje dhe ndalesë.
- Mos respektimi i përparësisë.
- Gabimet gjatë tejkalimit.
- Shkëputja nga rruga.
54
- Gabimet gjatë kthimit majtas, ndërrimit të shiritit dhe lëvizjes mbrapa.
- Këmbësori si shkaktar i fatkeqësisë në trafik.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj pasojat e fatkeqësive në trafik;
- shpjegoj mënyrën e llogaritjes së pasojave në vende të ndryshme;
- përshkruaj raportin në mes numrit të automjeteve, banorëve dhe pasojave nga
fatkeqësitë në trafik.
b) Temat e kapitullit
- Fatkeqësitë e trafikut me pasojë dëme materiale.
- Fatkeqësitë e trafikut me pasojë lëndime trupore.
- Fatkeqësitë e trafikut me pasojë humbje të jetës.
- Raporti në mes numrit të banorëve, automjeteve dhe numrit të viktimave nga
aksidentet.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj ndikimin e faktorit “njeri” në sigurinë e trafikut rrugor;
- përshkruaj ndikimin e faktorit “automjet” në sigurinë e trafikut rrugor;
- përshkruaj ndikimin e faktorit “rrethinë” në sigurinë e trafikut rrugor;
- përshkruaj veçoritë themelore të funksionimit të sistemit “njeri-automjet-rrethinë”.
b) Temat e kapitullit
- Faktori “njeri”.
- Karakteristikat personale të drejtuesit të automjetit (këmbësorit).
55
- Vetitë psiko-fizike të drejtuesit të automjetit.
- Kultura dhe edukimi.
- Sistemi “njeri-automjet-rrethinë”.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj elementet aktive të sigurisë së automjetit;
- përshkruaj rolin e elementeve;
- përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve aktive të sigurisë së
automjetit.
b) Temat e kapitullit
- Sistemi i frenave të automjetit.
- Mekanizmi për drejtimin e automjetit.
- Pneumatikët.
- Pajisjet sinjalizuese dhe ndriçuese.
- Pajisjet për zmadhimin e fushës së dukshmërisë.
- Konstruksionet e ulëseve.
- Pajisjet për ngrohje, ftohje dhe ventilim të automjetit.
- Vibrimet e automjetit dhe zhurma.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj elementet pasive të sigurisë së automjetit;
- përshkruaj rolin e elementeve;
- përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve pasive të sigurisë së
automjetit.
56
b) Temat e kapitullit
- Karoseria.
- Dyert e automjetit.
- Rripat e sigurisë.
- Mbështetësit e kokës.
- Xhami erembrojtes.
- Pozicioni i motorit, rezervarit, gomës rezervë dhe baterisë.
- Mbrojtësit elastik.
- Jastëku ajror.
57
Programi i lëndës
“Gjeografia e transportit”
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të:
- shpjegojë nocionin, ndarjen, esencën dhe kuptimin e transportit;
- përshkruajë elementet kryesore të sistemit të transportit;
- shpjegojë përmbajtjen, nocionin dhe metodat e gjeografisë së transportit;
- përshkruajë preokupimin e gjeografisë së transportit;
- analizojë rrjetet në gjeografinë e transportit;
- përshkruajë faktorët natyral-gjeografik, ekonomik, teknologjik, ekologjik dhe të
tjerë të zhvillimit të rrjeteve të transportit;
- shpjegojë regjionin nodal (funksional);
- tregojë rëndësinë e qendrave të transportit dhe organizimin e hapësirës në regjion
nodal;
- përshkruajë transportin si faktorë të zhvillimit të veprimtarive ekonomike;
- përshkruajë migrimet e popullsisë;
- përshkruajë transportin urban dhe lëvizjet e popullsisë së qyteteve;
- përshkruajë zhvillimin hapësinor të qyteteve;
- përshkruajë transportin rrugor dhe transportin integral dhe intermodal;
- përshkruajë kushtet shoqërore dhe historike të zhvillimit të regjioneve të Kosovës
dhe konceptin e ndërtimit të rrjetit rrugor në Kosovë;
- përshkruajë veçoritë e transportit urban;
- përshkruajë ekonominë turistike dhe aspektin ekonomik të turizmit;
- përshkruajë transportin hekurudhor, rrjetin hekurudhor, stacionet hekurudhore,
zhvillimin e transportit hekurudhor dhe rolin e tij në zhvillimin e ekonomisë;
- përshkruajë transporti lumor, transportin përmes kanaleve dhe transportin liqenor;
- përshkruajë transporti gypor (gyp-sjellësit, gazsjellësit, naftësjellësit);
- përshkruajë transporti detar, portet dhe llojet e anijeve;
- përshkruajë transportin ajror, zhvillimin historik, rrjetet e tij në botë dhe në
Kosovë, aeroportet në botë dhe në Kosovë;
- përshkruajë telekomunikacioni, rrjetin e telekomunikacionit klasik,
telekomunikimet moderne dhe pasojat e tyre;
- përshkruajë parimin e punës dhe funksionin e sistemit global të pozicionimit
(GPS);
- përshkruajë përdorimin e sistemit për nevoja ushtarake dhe civile;
- tregojë sistemet tjera të pozicionimit përmes sateliteve;
- tregojë zhvillimin historik të sistemit gjeografik të informacionit (GIS) dhe
përshkruajë teknikat e përdoruara në të;
- përshkruajë analizimin hapësinor përmes GIS-it;
- përshkruajë nxjerrjen e të dhënave dhe hartografinë;
- përshkruajë teknikat e paraqitjes grafike dhe tregojë softuerët për GIS;
- përshkruajë përdorimin e GIS-it për çështje të transportit (GIS-T).
58
II. Fondi i orëve të lëndës
35 javë x 1 orë/javë = 35 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë nocionin, ndarjen, esencën dhe kuptimin e transportit;
- përshkruajë elementet kryesore të sistemit të transportit;
- shpjegojë përmbajtjen, nocionin dhe metodat e gjeografisë së transportit;
- përshkruajë preokupimin e gjeografisë së transportit: lëvizja e mallrave, njerëzve
dhe informatave; lidhja ndërmjet kufizimeve dhe tipareve hapësinore me
origjinën, destinacionin, distancën, natyrën dhe me qëllimin e lëvizjeve;
- analizojë rrjetet në gjeografinë e transportit: zhvillimi dhe dendësia e rrjetit,
struktura dhe cilësia, rrjedhat e transportit, hierarkia e drejtimeve dhe e qendrave,
gravitimet, hartat e transportit.
b) Temat e kapitullit
- Njohuri themelore për transportin: nocioni, ndarja, esenca dhe kuptimi i
transportit.
- Elementet kryesore të sistemit të transporti: rrjetet, nyjet dhe kërkesat.
- Gjeografia e transportit: përmbajtja, nocioni dhe metodat.
- Gjeografia e transportit si nën-disiplinë e gjeografisë ekonomike.
- Preokupimi i gjeografisë së transportit.
- Analiza e rrjeteve në gjeografinë e transportit.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë faktorët natyral-gjeografik të zhvillimit të rrjeteve të transportit:
relievi dhe rrjetet e transportit tokësor (ndikimi i relievit kontinental, ultësirat dhe
luginat, transporti në rajonet malore), relievi dhe terminalet e transportit detar dhe
ajror, ndikimi i klimës dhe ujërave në rrjetet e transportit;
- përshkruajë faktorët ekonomikë të zhvillimit të rrjeteve të transportit: roli i
shpenzimeve të transportimit (bartjes), llojet (degët) e transportit dhe shpenzimeve
59
të bartjes, çmimet dhe tarifat, organizatat transportuese dhe shteti si faktorë të
zhvillimit të rrjeteve dhe sistemit të transportit;
- përshkruajë faktorët teknologjikë dhe ekologjikë të zhvillimit të rrjeteve të
transportit: ndikimi i teknologjisë së transportit në zhvillimin e degëve të caktuara
të transportit, ndikimi i faktorëve ekologjik (shpenzimi i lëndës djegëse, ndotja e
ajrit, zhurma, etj.);
- përshkruajë faktorët e tjerë të zhvillimit të rrjeteve të transportit: faktorët politikë
(madhësia dhe forma e shtetit, lloji i kufirit, etj), faktorët social (standardi i jetës
dhe transporti, privilegjet sociale), faktorët historik (ndikimi i trashëgimisë së
transportit).
b) Temat e kapitullit
- Faktorët natyral-gjeografik.
- Faktorët ekonomikë të zhvillimit të rrjeteve të transportit.
- Faktorët teknologjik dhe ekologjik.
- Faktorët e tjerë.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë regjionin nodal (funksional);
- tregojë rëndësinë e qendrave të transportit dhe organizimin e hapësirës në regjion
nodal;
- përshkruajë transportin si faktorë të zhvillimit të veprimtarive ekonomike;
- përshkruajë migrimet e popullsisë;
- përshkruajë transportin urban (në qytet) dhe lëvizjet e popullsisë së qyteteve;
- përshkruajë zhvillimin hapësinor të qyteteve.
b) Temat e kapitullit
- Transporti dhe regjioni nodal (funksional).
- Rëndësia e qendrave të transportit: qyteti dhe regjioni nodal; organizimi i
hapësirës në regjionin nodal.
- Transporti si faktor i lokacionit të zhvillimit të veprimtarisë ekonomike: transporti
dhe industria; transporti dhe zhvillimi i bujqësisë; raporti i transportit me turizmin.
- Transporti dhe migrimet e popullsisë.
- Transporti urban (në qytet).
- Lëvizjet e popullsisë së qyteteve: transporti urban publik, transporti automobilistik
dhe këmbësor.
- Transporti dhe zhvillimi hapësinor i qyteteve.
60
c) Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- shpjegojë njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore;
- zhvillojë diskutime në grup (brainstorming);
- nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë transportin rrugor dhe transportin integral dhe intermodal;
- përshkruajë kushtet shoqërore dhe historike të zhvillimit të regjioneve të Kosovës;
- përshkruajë konceptin e ndërtimit të rrjetit rrugor në Kosovë dhe lidhjen e
Kosovës me Shqipërinë dhe Evropën;
- përshkruajë veçoritë e transportit urban në metropolet e mëdha botërore dhe në
qytetet e Kosovës;
- përshkruajë ekonominë turistike dhe aspektin ekonomik të turizmit;
- përshkruajë transportin hekurudhor, rrjetin hekurudhor, stacionet hekurudhore,
zhvillimin e transportit hekurudhor dhe rolin e tij në zhvillimin e ekonomisë;
- përshkruajë transporti lumor, transportin përmes kanaleve dhe transportin liqenor;
- përshkruajë transporti gypor (gyp-sjellësit, gazsjellësit, naftësjellësit);
- përshkruajë transporti detar, marinën tregtare, portet, kalesat detare, zhvillimin e
anije-ndërtimtarisë dhe llojet e anijeve;
- përshkruajë nocionin, zhvillimin dhe sistemet e porteve detare;
- përshkruajë transportin ajror, zhvillimin historik, rrjetet e tij në botë dhe në
Kosovë, aeroportet në botë dhe në Kosovë;
- përshkruajë telekomunikacioni, zhvillimin e rrjetit të telekomunikacionit klasik
dhe telekomunikimet moderne dhe pasojat e tyre.
b) Temat e kapitullit
- Transporti rrugor, përparësitë dhe kuptimi.
- Transporti integral dhe intermodal.
- Terminalet në transportin rrugor.
- Kushtet shoqërore: faktorët shoqëroro-ekonomik në zhvillimin e transportit
rrugor.
- Kushtet historike të zhvillimit të regjioneve të Kosovës, kufijtë shtetërorë.
- Koncepti i ndërtimit të rrjetit rrugor në Kosovë: aspektet e lidhjes së brendshme,
veçoritë e territorit nacional, lidhja e qendrave kryesore urbane.
- Aspektet e lidhjes ndërkombëtare të rrjetit rrugor të Kosovës, lidhja me
Shqipërinë, Kosova në bashkësinë ndërkombëtare (BE).
- Rrugët magjistrale të Kosovës, (autostradat e Kosovës), propozimi i rrjetit të ri të
rrugëve magjistrale dhe të autostradave.
- Problematika e vendbanimeve: veçoritë e transportit urban në metropolet e mëdha
botërore.
61
- Karakteristikat e transportit urban në qytetet e Kosovës.
- Transporti rrugor në ekonominë turistike: lëvizjet turistike dhe aspekti ekonomik i
turizmit, drejtimet kryesore rrugore në Kosovë.
- Transporti hekurudhor: veçoritë e përgjithshme; zhvillimi historik i rrjetit
hekurudhor (vijave hekurudhore); funksioni i transportit hekurudhor; avancimi
teknik; stacionet hekurudhore.
- Rrjeti hekurudhor në Republikën e Kosovës; vijat kryesore dhe sekondare
hekurudhore; vijat kryesore të shteteve fqinje; qendrat kryesore hekurudhore në
vijat magjistrale.
- Transporti lumor, përmes kanaleve dhe liqenor: veçoritë e përgjithshme; zhvillimi
i rrjeteve; zonat kryesore të lundrimit; rruga e transportit dhe mjetet e transportit.
- Transporti gypor (gyp-sjellësit, gazsjellësit, naftësjellësit): zhvillimi, vendosja dhe
funksionet e transportit gypor.
- Transporti detar: veçoritë e përgjithshme dhe zhvillimi historik; transportimi
(bartja) detar.
- Marina tregtare; problematika e porteve.
- Zhvillimi i anije-ndërtimtarisë në botë dhe roli i saj në të kaluarën dhe sot; anije-
ndërtimtaria moderne në botë - llojet e anijeve sipas madhësisë dhe destinimit.
- Nocioni i portit; zhvillimi i porteve detare si qendra të drejtimeve transportuese
detare dhe tokësore.
- Transporti ajror: veçoritë e përgjithshme; zhvillimi historik; rrjetet e transportit
ajror në botë dhe në Kosovë.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë parimin e punës dhe funksionin e sistemit global të pozicionimit
- bëjë përshkrimin teknik të sistemit;
- përshkruajë përdorimin e sistemit për nevoja ushtarake dhe civile;
- tregojë sistemet tjera të pozicionimit përmes sateliteve: GLONASS dhe Galileo.
b) Temat e kapitullit
- Parimi i punës dhe funksioni i sistemit global të pozicionimit (GPS).
- Përshkrimi teknik i sistemit: komponentët e sistemit, sinjalet e navigacioni,
llogaritja e pozicionit, preciziteti dhe faktorët që ndikojnë në të.
- Përdorimi i sistemit: përdorimi ushtarak nga ShBA-të; përdorimi për nevoja civile;
përcaktimi i pozicioni; navigacioni në tokë, det dhe ajër: matjet gjeodezike,
përcaktimi i saktë i orës, navigacioni i projektilëve, etj.
- Sistemet tjera të pozicionimit përmes sateliteve: GLONASS dhe Galileo.
62
c) Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- shpjegojë njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore;
- nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve (brainstorming) dhe punës në
grupe.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregojë zhvillimin historik të sistemit gjeografik të informacionit (GIS);
- përshkruajë teknikat e përdoruara në GIS;
- përshkruajë analizimin hapësinor përmes GIS-it;
- përshkruajë nxjerrjen e të dhënave dhe hartografinë;
- përshkruajë teknikat e paraqitjes grafike;
- tregojë softuerët për GIS;
- përshkruajë përdorimin e GIS-it për çështje të transportit (GIS-T);
b) Temat e kapitullit
- Zhvillimi historik i sistemit gjeografik të informacionit (GIS).
- Teknikat e përdoruara në GIS: krijimi i të dhënave, informacionet prej burimeve
të ndryshme, përfaqësimi i të dhënave, marrja e të dhënave, vektorizimi,
projeksionet, sistemet kordinative.
- Analizimi hapësinor përmes GIS-it: modelimi i të dhënave, modelimi topologjik,
rrjetet, modelimi hartografik, digjitalizimi i hartave, skenimi.
- nxjerrja e të dhënave dhe hartografia.
- Teknikat e paraqitjes grafike.
- Softuerët për GIS.
- Përdorimi i GIS-it për çështje të transportit (GIS-T): analizimi dhe modelimi,
aplikacionet.
63
Programi i lëndës
“Transporti i udhëtarëve”
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:
- përshkruajë historikun e transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë automjetet për transportin e udhëtarëve;
- përshkruajë linjat transportuese të udhëtarëve;
- përshkruajë elementet e linjës për transportin e udhëtarëve;
- përshkruajë parametrat për përcaktimin e efikasitetit të linjës;
- përshkruajë oraret e qarkullimit në linjë;
- përshkruajë fazat në procesin e transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë mënyrat e transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë përcaktimin e kostos së transportit të udhëtarëve
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë faktorët, kushtet dhe mjetet e përdorura në fillimet e transportit të
udhëtarëve;
- përshkruajë historikun e zhvillimit të transportit rrugor të udhëtarëve.
b) Temat e kapitullit
- Fillet e transportit rrugor të udhëtarëve.
- Fillet e mjeteve transportuese në transportin rrugor të udhëtarëve.
64
Kapitulli 2: Automjetet e transportit të udhëtarëve në transportin rrugor 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë ndarjen e automjeteve të transportit rrugor;
- përshkruajë ndarjen e automjeteve për transport rrugor të udhëtarëve sipas
karakteristikave të tyre;
- përshkruajë ndarjen e automjeteve të transportit rrugor sipas kapacitetit të
udhëtarëve.
b) Temat e kapitullit
- Ndarja e automjeteve.
- Ndarja e automjeteve të udhëtarëve.
- Ndarja e automjeteve të udhëtarëve sipas fuqisë motorike.
- Ndarja e automjeteve të udhëtarëve sipas kapacitetit të udhëtarëve.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë elementet e linjës së udhëtarëve;
- përshkruajë llojet e linjave të transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë karakteristikat dalluese të linjave në varësi nga lloji i linjës.
b) Temat e kapitullit
- Elementet e linjës së udhëtarëve.
- Llojet e linjave.
- Parametrat e efikasitetit të linjave.
65
Kapitulli 4: Oraret e qarkullimit në linjë 4 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë se çfarë është orari i linjës;
- përshkruajë mënyrën e përcaktimit të orareve;
- përshkruajë faktorët ndikues në përcaktimin e orareve të linjës.
b) Temat e kapitullit
- Oraret e linjës.
- Përcaktimi i orareve të linjës.
- Faktorët ndikues në përcaktimin e orareve të linjës.
- Analiza dhe korrigjimi i orareve të linjës në varësi nga faktorët ndikues.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë procesin teknologjik të transportit të udhëtarëve;
- shpjegojë kohën e pritjes së udhëtarëve;
- përshkruajë kohën e udhëtimit;
- përshkruajë procesin e hyrjes dhe daljes së udhëtarëve dhe sigurimin e hapësirave
të nevojshme për këtë proces.
b) Temat e kapitullit
- Koha e pritjes.
- Hyrja dhe dalja e udhëtarëve nga mjeti transportues.
- Koha e udhëtimit.
- Organizimi i hapësirës së destinuar për pasagjer në mjetin transportues.
66
Kapitulli 6: Mënyra e organizimit të transportit të udhëtarëve 6 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë mënyrat e transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë karakteristikat e secilës nga mënyrat.
b) Temat e kapitullit
- Transporti individual.
- Transporti publik i udhëtarëve.
- Shërbimi Taksi.
c) Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- shpjegojë njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore;
- zhvillojë diskutime në grup (brainstorming);
- nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë faktorët që ndikojnë në koston e transportit të udhëtarëve;
- përshkruajë metodat për përcaktimin e kostos së transportit të udhëtarëve.
b) Temat e kapitullit
- Metoda ndarëse e llogaritjes së çmimit të kushtimit.
- Metoda plotësuese për llogaritjen e çmimit të kushtimit.
- Metoda “direct costing” për llogaritjen e çmimit të kushtimit.
67
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të:
- përshkruaj llojet e sinjalizimit;
- përshkruaj sinjalizimin vertikal
- përshkruaj sinjalizimin horizontal
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave të rrezikut për nga forma, madhësia, dhe ngjyra
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te rrezikut
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave urdhëruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të shpjegoj ndarjen e shenjave udhëruese dhe të beje dallimin e tyre
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhëruese
- përshkruaj sinjalizimit horizontal (llojet e vijave gjatesore dhe terthore ne rruge)
dhe të dijë domethenjen e tyre
- rëndësinë dhe përshkruaj kriteret për vendosjen e sinjalizimit horizontal;
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Në pergjithësi për sinjalizimin vertikal, horizontal dhe atë ndriques.
- shpjegoj ndarjen e sinjalizimit rrugor
b) Temat e kapitullit
- njohuri të përgjithshme lidhur me sinjalizimin rrugor
- ndarja e sinjalizimit rrugor
68
Kapitulli 2: Shënjat e Rrezikut 14 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave të rrezikut për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te rrezikut.
b) Temat e kapitullit
- njohuri te përgjithshme lidhur me shënjat e rrezikut.
- rruge e deformuar , gropë, kurrize, kthese e rrezikshme djathtas, majtas, kthese e
dyfishte (e para djathtas ose majtas).
- vendkalim i linjese se tramvajit, kalim binaresh me tra kalimi dhe pa tra kalimi,
panelet e largesise.
- Afërsi vendkalimi per kembesor, kalim biqikletash, tatpjetë dhe përpjetë e
rrezikshme.
- ngushtim rruge simetrike, asimetrike (majtas djathtas), ure levizese, buze rruge e
rrezikshme, rruge e rreshqitshme.
- Kafshë shtepiake dhe te egra endese, qarkullim dyaneshem, qarkullim
rrethrrotullues.
- dalje ne mol ose mbi dige, material i paqendrueshem mbi rruge, rënje guresh,
afërsi sinjalesh ndriquese.
- Afërsi mjete fluturuese, erë e fortë anësore, rrezik zjarri, rreziqe tjera.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave urdhëruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të shpjegoj ndarjen e shenjave udhëruese dhe të beje dallimin e tyre.
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhëruese.
b) Temat e kapitullit
- Në pergjithesi per shenjat urdheruese (te drejte kalimi, ndaluese, detyruese)
- Ndarja e shenjave urdheruese
69
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela;
- katalogje të ndryshme që përmbajnë këto lloje të shënjave
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave te se drejtes se kalimit;
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te se drejtes se kalimit.
b) Temat e kapitullit
Shenjat:
- Kryqezim me te drejt kalimi djathtas ( Udhekryq i rendesise se njejt ).
- Kryqezimi i rrugeve dytesore me rrugen me perparesi kalimi ( Kendi i drejte ).
- Kryqezim ne form ’’ T ’’ me te drejt kalimi.
- Kryqezim ( Piketakim djathtas ose majtas nen kend ).
- Kryqezimi i rrugeve me perparesi kalimi (Paralajmerim per te dhen te drejten e
kalimit ).
- Shenja ” STOP ’’- ndal dhe jep përparësi.
- Rruge me perparesi kalimi dhe fundi i rruges me perparesi kalimi.
- Dhenia e te drejtes se kalimit ne rruget me qarkullim te njeanshem alternativ.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave ndaluese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të mësoj dhe të dije domethenjen e shënjave ndaluese.
b) Temat e kapitullit
Shenjat:
- Ndalim qarkullimi, ndalim qarkullimi per kategori te veqanta mjetesh.
- Ndalim kalimi
- Ndalim parakalimi, fundi i ndalim parakalimit, ndalim parakalimi i mjeteve mbi
peshe 3.5 t, fundi i ndalim parakalimit per mjetet me peshe mbi 3.5 t.
- Largesia minimale e detyrueshme.
- Kufizimi i shpejtesise maksimale, fundi i kufizimit te shpejtesise maksimale,
ndalim borie ( sirene ).
- Ndalim qarkullimi per kategorite veqanta mjetesh.
70
- Shenjat e kufizimit te permasave dhe te peshes se mjeteve.
- Shenjat e vend ndalimit, te qendrimit dhe te parkimit.
e) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave detyruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te detyruese.
f) Temat e kapitullit
- Drejtim i detyrueshem, paralajmrim i drejtimit të detyrueshem
- Drejtimet e lejuara, kalimet e lejueshme, rrethëqarkullim, kufizimi dhe fundi i
shpejtësisë minimale, vendosje e detyruar e zingjireve te borës
- Qarkullim i rezervuar për kategori te veqanta te mjeteve
- Shenjat detyruese të veqanta
- Panelet plotësuese
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj përmbajtjen e shënjave udhezuese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra;
- të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhezuese.
b) Temat e kapitullit
- Shenjat e qarkullimit të një anëshem
- Shënjat e përzgjedhjes
- Shënjat e drejtimit
- Shënjat e identifikimit të rrugës
71
- Shenjat e lokalizimit dhe shenjat turistike
- Shenjat të dobishme për drejtimin e mjetit
- Shenjat e përdorimit dhe ndrrimit të shiriti qarkullues
- Shenjat udhezuese që tregojnë sherbime
- Shenja të perkohshme dhe shenjat e kantierit rrugor
- Shenjat plotësuese
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj ne pergjithesi per sinjalizimin horizontal;
- të dije permasat dhe vendosjen e vijave te sinjalizimit horizontal.
b) Temat e kapitullit
- Vijat gjatësore ndarja
- Vijat e korsise dhe të ndarjes së drejtimit të qarkullimit
- Vijat anësore
- Vijat nderlidhëse
- Vijat udhëzuese në kryqëzime
- Vijat terthore ose të ndalesës
- Vendkalimet për këmbësor
- Vendkalimet per biqikleta
- Vijat e percaktimit të vendeve të qendrimit ( Parkimit )
- Vijat e percaktimit të vendstacioneve të autobusit dhe trolejbusit
- Shigjetat drejtuese dhe korsit e specializuara
- Shigjetat e rikthimit
- Paralajmrim i ndalimit të qëndrimit
- Paralajmrime të ndryshme
72
Programi i lëndës
“Mjekësia dhe Psikologjia në Trafikun Rrugor”
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 12-të, nxënësi duhet të:
- Shpjegon parimet themelore e ndihmës së parë;
- Shpjegon rolin dhe rëndësin e shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parët
- Shpjegon mjetet doracake për dhenjen e ndihmës së parë
- Shpjegon vlerësimin e vendit të aksidentit, shkallen e rrezikshmerisë të lenduareve
dhe rrezikshmerin e shpetimtarit
- Shpjegon egzaminimet parësore dhe dytësore të lenduareve ose të sëmureve
- Shpjegon mekanizmin e lendimeve në trafik
- Shpjegon ndihmen e parë në gjakëderdhjet akute
- Shpjegon proceduren e bartjes të përsonave të aksidentuar nga vendi i aksidentit
- Shpjegon konceptet themelore të psikologjisë sociale
- Shpjegon karakteristikat personale të ngasësit
- Shpjegon rëndësinë e palestrës, pushimit dhe shëndetit
- Shpjegon njohuritë themelore të marrëdhënieve të njeriut dhe puna ekipore.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Tregoj rëndësin e ndihmës së parë
- Tregoj rolin personave në shpetimin e jetes së personave të personave të lënduar
- Tregoj njohjën e rrethanave dhe marrjën e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë
- Vlerësimi i vendit të aksidentit, shkalla e rrezikshmerisëe të lënduarëve dhe
rrezikshmeria e shpetimtarit
b) Temat e kapitullit
- Parimet themelore dhe rëndësia e ndihmës së parë.
- Roli i shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parë
- Njohja dhe vlerësimi i nevojave për ndihmë të parë
- Marrja e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë
- Egzaminimi parësor pastrimi dhe lirimi i rrugeve të frymarrjës
- Egzaminimi dytësor shikimi i sistemeve të të gjitha pjesëve të trupit.
73
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë
- Kompjuteri dhe Projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Të fitoj njohuri lidhur me shenjat jetësore ;
- Te fitoj njohuri idhur me kontrollimin e temperatures, frymarrjes, pulsit, shtypjen
e gjakut dhe shikimin e bebzave te syrit dhe lekures
b) Temat e kapitullit
- Vlerësimi dhe përcjellja e shenjave jetësore
- Temperatua
- Frymarrëja
- Pulsi
- Shtypja e gjakut
- Shikimi i bebëzave të syrit dhe lëkurës.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj mjetet e nevojshme për ndihmë të parë;
- të shpjegoj lidhjen e pjesëve të lenduara përmes mjeteve për ndihmë të parë
b) Temat e kapitullit
- Mjetet doracake per dhenjen e ndihmës së parë
- Kutia e ndihmes së parë
- Fashimi
- Fashimi i kokës
- Fashimi i gjymtyrëve të sipërme.
74
Kapitulli 4: Mekanizmi i lendimit në aksidentet e trafikut rrugor 10 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Të shpjegoj lendimet më të shpeshta nga aksidentet ballore, anësore, gjatë
ndeshjeve në pjesën anësore, gjatë përplasjës me këmbësor
- Shpjegoj ndihmën e parë në gjakëderdhjet akute, hunda dhe veshi
b) Temat e kapitullit
- Lendimet më të shpeshta nga aksidentet ballore
- Lendimet nga aksidentet anësore
- Lendimet nga goditjet në pjesën e pasme të mjetit
- Lendimet gjatë përplasjes së mjetit me kembësor
- Rripi i sigurisë dhe lendimet e fshehura
- Ndihma e parë në gjakderdhjet akute
- Ndihma e parë te gjakderdhjët nga hunda dhe veshi
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj se si behet transporti i përsonave të lënduar gjatë aksidentit të trafikut
- shpjegoj menyren e bartjës të personave të lënduar
b) Temat e kapitullit
- Transporti i të lënduareve dhe të sëmureve
- Mënyra e bartjës së të lënduarë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj funksionet e shqisave
- shpjegoj rolin e aftesive psikofizike gjatë drejtimit të mjetit
75
b) Temat e kapitullit
- Funksionet e shqisave
- Shqisa e të pamurit
- Shqisa e të degjuarit, prekjes, nuhatjes, baraspeshës.
- Aftësit psikomotorike
- Aftësit mentale
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Shpjegoj njohuri themelore lidhur me përgjegjesit individuale dhe kolektive
- Shpjegon edukaten dhe qeshtjen e kulturës në trafik
- Shpjegoj ndikimin e stresit, lodhjes, alkoolit dhe drogës gjatë drejtimit të mjetit ;
b) Temat e kapitullit
- Përgjegjësia: individuale dhe kolektive
- Motivimi dhe demotivimi
- Çështjet e "kulturës"
- Stresi në shtëpi dhe në punë
- Gjumi dhe Lodhja: puna me ndërrime
- Ndikimi i alkoolit dhe drogës
1. Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Shpjegon ndikimin e kushteve të punës gjatë drejtimin e mjetit motorik
2. Temat e kapitullit
- Zhurma dhe tymi
- Ndriqimi
- Klima dhe temperatura
- Mjedisi i punës
76
3. Udhëzime didaktike për kapitullin
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- ilustroj me fotografi dhe shembuj konkret ndikimin e kushteve të punës gjatë
drejtimit të mjetit motorik
77
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
“Mirëmbajtja e automjeteve”
Numri i modulit 3
Qëllimi i Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime në mirëmbajtjen
modulit e automjeteve, fokusuar në mirëmbajtje të pajisjeve më të thjeshta të
automjeteve.
Kohëzgjatja e 5 kredite (50 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për mirëmbajtjen e automjeteve.
mësuarit (RM) Përmbajtja:
dhe përmbajtja - Përgatitja e hapësirës për vendosjen e automjetit.
- Kontrolli i nivelit të ujit të motorit.
- Kontrolli i nivelit të vajit të motorit.
- Kontrolli i nivelit të fluidit të frenave.
- Vendosja e pajisjes për matjen e shtypjes së ajrit në
valvolën e gomave.
- Kontrolli i shtypjes së ajrit në goma.
- Kontrolli i nivelit të konsumimit të gomave.
- Vendosja e pajisjeve për matjen e gjeometrisë së
rrotave.
- Kontrolli i gjeometrisë së rrotave.
- Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës.
78
RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli
79
Metodat e të - Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet kryesisht në mjedise të
mësuarit të hapura, ofiçina, në shkollë apo jashtë saj.
rekomanduara - Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të
përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime
konkrete të proceseve të mirëmbajtjes së automjeteve dhe
përdorimit të mjeteve e veglave të punës.
- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e
mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës
për mirëmbajtjen e automjeteve, si: kontrollimi i nivelit të
ujit në ftohës, nivelit të vajit në motor, shtypjes së ajrit në
goma etj.
- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime
në lidhje me çështjet e ndryshme të punimeve të
mirëmbajtjes së automjeteve në situata të veçanta.
- Mësimdhënësi i praktikës duhet të mbikëqyrë zbatimin e
rreptë të rregullave të mbrojtjes në punë, ruajtjes së mjedisit
dhe mirëmbajtjes së veglave dhe pajisjeve.
- Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të synohet në
demonstrimin praktik të njohurive dhe aftësive të fituara.
80
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 4
Qëllimi i Një modul që aftëson nxënësit për të kontrollin e automjeteve të
modulit udhëtarëve dhe automjeteve të lehta të mallrave (deri 3.5t), të
identifikojë defektet eventuale që kanë të bëjnë me: karrocerinë,
motorin, sistemin e furnizimit me karburant, sistemi për largimin e
gazrave, sistemin e drejtimit, mbështetjes, transmisionit, frenimit,
rrotave, gomave, dritave, pajisjeve ndihmëse, instrumenteve si dhe
përgatitjen e raportit mbi kontrollin dhe defektet e automjetit.
Kohëzgjatja e 7 kredite (70 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për kontrollimin e automjeteve.
mësuarit (RM) Përmbajtja:
dhe përmbajtja - Zgjedhja dhe përgatitja e hapësirës për kontrollin e
automjeteve.
- Zgjedhja dhe përgatitja e pajisjeve ndihmëse dhe
veglave për kontroll të automjeteve.
- Identifikimi i llojit dhe modelit të automjetit.
- Shënimi i të dhënave të automjeteve.
- Aplikimi i masave të sigurisë dhe të mbrojtjes së
mjedisit.
81
RM 3 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në motor,
në sistemin për largimin e gazrave dhe furnizimin me
karburant.
Përmbajtja:
- Kontrollimi i regjimit të punës së motorit.
- Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i regjimit të punës
së motorit.
- Paraqitja e rrezikut potencial nga defektet në motor.
- Kontrollimi i sistemit për largimin e gazrave.
- Matja e nivelit të gazrave të liruara.
- Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i sistemit për
largimin e gazrave.
- Kontrollimi i sistemit të furnizimit me karburant.
- Mbajtja e shënimeve nga kontrolli i sistemit për
furnizimin me karburant.
- Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë
kontrollimit të automjetit.
82
RM 6 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në dritat,
pajisjet ndihmëse dhe instrumentet e automjetit.
Përmbajtja:
- Identifikimi dhe kontrollimi i dritave të detyrueshme.
- Kontrollimi i pajisjeve ndihmëse.
- Kontrollimi i instrumenteve të automjetit.
- Paraqitja e rreziqeve nga defektet në drita, pajisjet
ndihmëse dhe në instrumentet e automjetit.
- Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i dritave, pajisjeve
ndihmëse dhe instrumenteve të automjetit.
- Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë
kontrollit të automjetit.
83
RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:
84
RM 4 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:
85
- kontrollojë në mënyrë vizuale gomat, duke
identifikuar llojin dhe konstruksionin e gomave;
- identifikojë të gjitha defektet në goma (konsumin e
tepërt, fryrjen e tepërt, fryrjen e pakët, gërryerjen,
krijimin e gungave në pjesën anësore, ndarjen e
shtresave etj);
- paraqes drejtuesit të automjetit rreziqet nga defektet
në sistemin e frenimit, në rrota dhe goma;
- mbajë shënimet e duhura për të gjitha defektet e
identifikuara nga kontrolli;
- zbatojë rregullat e sigurisë dhe mbrojtjes së mjedisit
gjatë kontrollit të automjetit.
86
- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e
mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës
për kontrollimin teknik të automjeteve
- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime
në lidhje me çështjet e ndryshme të kontrollimit teknik të
automjeteve.
- Mësimdhënësi i praktikës duhet të mbikëqyrë zbatimin e
rreptë të rregullave të mbrojtjes në punë, ruajtjes së mjedisit
dhe mirëmbajtjes së veglave dhe pajisjeve.
- Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të synohet në
demonstrimin praktik të njohurive dhe aftësive të fituara.
87
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 5
Qëllimi i Një modul teoriko-praktik që u mundëson nxënësve të njihen me
modulit proceset themelore teknologjike lidhur me pritjen dhe përcjelljen e
udhëtarëve në transportin rrugor.
Kohëzgjatja e 17.5 kredite (105 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi plotëson dokumentacionin për transportin e
mësuarit (RM) udhëtarëve me autobus.
dhe përmbajtja Përmbajtja:
- Elementet statike dhe dinamike përgjatë linjës.
- Linjat dhe llojet e tyre.
- Orari i udhëtimit.
- Dokumentacioni i nevojshëm lidhur me transportin e
udhëtarëve dhe plotësimi i tij.
88
me transportin e udhëtarëve;
- plotësojë dokumentacionin e nevojshëm për
transportin e udhëtarëve në bazë të rregullores etj.
89
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 7
Qëllimi i Një modul që aftëson nxënësit për të verpuar drejt në dhënien e
modulit ndihmës së parë në rastin e paraqitjes së nevojës për dhënie të
ndihmës së parë në trafikun rrugor.
Kohëzgjatja e 5.5 kredite (55 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për dhenie të ndihmes se parë.
mësuarit (RM) Përmbajtja:
dhe përmbajtja - Roli i shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parë
- Njohja dhe vlerësimi i nevojave për ndihmë të parë
- Marrja e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë
- Egzaminimi parësor pastrimi dhe lirimi i rrugeve të
frymarrjës
- Egzaminimi dytësor shikimi i sistemeve të të gjitha
pjesëve të trupit.
90
Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:
RM Rezultatet e të mësuarit
IV Instrumentet e vlerësimit
KR Kriteret e realizimit
91
Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të
e domosdoshme sigurohen mjediset (kabineti i ndihmës së parë), veglat, pajisjet,
instrumentet dhe materialet e mëposhtme:
- Mjetet doracake per dhenjen e ndihmës së parë
- Kutia e ndihmes së parë
92
Programi i lëndës
“Transporti i mallrave”
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të, nxënësi duhet të:
- përshkruajë rolin e transportit rrugor në transportin e mallrave;
- përshkruajë strukturën e substratit në transportin rrugor;
- përshkruajë automjetet transportuese të mallrave në transportin rrugor;
- përshkruajë pajisjet transportuese të mallrave në transportin rrugor;
- përshkruajë llojet dhe klasifikimin e materialeve;
- përshkruajë vetitë transportuese të materialeve;
- përshkruajë paketimin e materialeve;
- përshkruajë klasifikimin e materialeve për paketim;
- përshkruajë deponimin e materialeve;
- përshkruajë mbrojtjen e materialeve gjatë paketimit;
- përshkruajë mbrojtjen e materialeve gjatë transportit;
- përshkruajë mbrojtjen e materialeve gjatë deponimit.
- përshkruajë mekanizmat ngarkues;
- përshkruajë mjetet manipulative;
- përshkruajë organizimin e transportit të mallrave;
- përshkruajë fazat në procesin e transportit të mallrave.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Përshkruaj kuptimi , përmbajtja dhe roli i transportit të mallrave;
- Përshkruaj llojet e transportit rrugor të mallrave
b) Temat e kapitullit
- Kuptimi , përmbajtja dhe roli i transportit të mallrave;
- Llojet e transportit rrugor të mallrave
93
- Kompjuteri dhe projektori.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Të dij shenjezimi e mallrave varësisht vetive fizike, kimike dhe mekanike të
materialeve në transport;
- përshkruajë mallin varsishte prej kodit të tij.
b) Temat e kapitullit
- Kuptimi dhe llojet e ngarkesave;
- Shënjëzimi i ngarkesave në transport;
- Ambalazhimi i materialeve në varësi nga vetitë
- Kodimi i mallrave
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë materialet për paketim dhe ambalazhim;
- përshkruajë paketimin dhe ambalazhimin e materialeve;
- shpjegojë deponimin e materialeve;
- shpjegojë ruajtjen e materialeve gjate manipulimit dhe transportit.
b) Temat e kapitullit
- Materialet për paketim. Paketimi i materialeve për transport.
- Deponimi i materialeve.
- Mbrojtja e materialeve gjatë manipulimit dhe deponimit.
94
Kapitulli 4: Mjetet motorike për transport të ngarkesave 8 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë llojet e mjeteve transportuese rrugore;
- përshkruajë mjetet transportuese speciale;
- te dijë pajisjet e nevojshme në mjetet e transportit rrugor ;
b) Temat e kapitullit
- Llojet e mjeteve motorike transportuese rrugore
- Mjetet transportuese speciale rrugore
- Mjetet e bashkangjitura (rimorkio, gjysmërimorkio)
- Pajisjet e nevojshme në mjetet transportuese rrugore
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegojë mekanizmat ngarkues;
- përshkruajë ndarjen e mekanizmave ngarkues.
- përshkruajë transporteret dhe vinçat si pjesë e mekanizmave ngarkues;
- përshkruajë ndarjen e transportereve dhe vinçave;
- përshkruajë përdorimin e transportereve dhe vinçave.
b) Temat e kapitullit
- Mekanizmat ngarkues.
- Ndarja e mekanizmave ngarkues.
- Transporterët.
- Ndarja e transporterëve sipas konstruksionit dhe kapacitetit bartës.
- Përdorimi i transporterëve.
- Vinçat.
- Ndarja e vinçave sipas konstruksionit dhe kapacitetit bartës .
- Përdorimi i vinçave
95
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë pajisjet manipulative si pjesë e mekanizmave ngarkues;
- përshkruajë ndarjen e pajisjeve manipulative;
- përshkruajë përdorimin e pajisjeve manipulative.
b) Temat e kapitullit
- Pajisjet manipulative.
- Ndarja e pajisjeve manipulative sipas konstruksionit.
- Ndarja e pajisjeve manipulative e sipas kapacitetit bartës.
- Përdorimi i pajisjeve manipulative.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë fazat që karakterizojnë transportin rrugor të mallrave në secilën prej
formave të organizimit të transportit;
- përshkruajë karakteristikat e secilës fazë në veçanti dhe pajisjet e nevojshme për
realizimin e asaj faze.
b) Temat e kapitullit
- Fazat e transportit rrugor të mallrave.
- Përgatitja e mallrave për transport.
- Ngarkimi dhe shkarkimi i mallrave për transport.
- Transportimi i mallrave.
- Deponimi i mallrave.
96
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruajë kontraten mbi transportin e mallrave;
- përshkruajë elementet themelore te fletudhëtimit, fletëngarkeses;
- të dalloj dokumentet transportuese sipas konventave nderkombëtare
- të përshkruaj llojet e tahografave dhe rëndesin e tyre.
b) Temat e kapitullit
- Kontrata mbi transportin e mallit.
- Fletëudhëtimi, fletëngarkesa.
- Dokumentet transportuese sipas konventave nderkombëtare (CMR, CEMT, TIR,
ATA)
- Tahografi –kuptimi dhe llojet.
97
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të, nxënësi duhet të:
- shpjegoj rregullat e përgjithshme lidhur me materiet e rrezikshme
- përshkruaj rreziqet e veqanta gjate transportit me materie të rrezikshme;
- përshkruaj dokumentacionin e nevojshem gjatë transportit me materie të
rrezikshme;
- përzgjedhja e mjetit transportues;
- shpjegoj karakteristikat e veqanta të shenjave të cilat identifikohen këto mjete në
ngjyrave
- shpjegon masat që duhet të merren për siguri gjatë trasnportit
- përshkruaj detyrat, përgjegjësit dhe masat e nevojshme në rast të aksidentit të
trafikut rrugor
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Shpjegon qellimin dhe kuptimin për rregullat e trasnportit të materieve të
rrezikshme;
- Shpjegon ndertimin dhe përdorimin GGVSEB dhe ADR;
- Shpjegon rregullat e rëndësishme për trasnport të materieve të rrëzikshme.
b) Temat e kapitullit
- Qëllimi dhe kuptimi për rregullat e trasnportit të materieve të rrezikshme;
- Ndertimi dhe përdorimi i GGVSEB dhe ADR,
- Rregullat e rëndësishme për trasnport të materieve të rrëzikshme
98
- Kompjuteri dhe Projektori;
- katalogje dhe manuale të ndryshme.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj vetit (karakteristikat) e materieve të rrezikshme
- tregoj masat paraprake të nevojshme që duhet të merren kur kemi të bëjm me
materie të rrezikshme;
- përshkruaj lendimet në rast të kontaktit të trupit të njeriu me materiet e
rrezikshme.
- Përshkruaj ndikimin e mbetjeve të materieve të rrezikshme në ndotje e ambientit
dhe preventivat që duhet të nderrmerren
b) Temat e kapitullit
- Vetit (karakteristikat) e materieve të rrezikshme.
- Masat preventive
- Materiet e rrezikshme në kontakt me trupin e njeriut.
- Ndotja e ambientit nga materiet e rrezikshme.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegon dokumentacionin e nevojshem të ngasesit gjatë transportit me materie të
rrezikshme;
- shpjegon dokumentacionin dhe dëshmitë e ADR –së.
b) Temat e kapitullit
- dokumentacioni personal i ngasesit
- dokumentacioni gjatë transportit të materive të rrezikshme.
- Udhëzimet me shkrim dhe dëshmija e ADR.
99
- në fund të kapitullit 3 bën permbledhjen e njësive mësimore dhe mban test për
kapitullin 3.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përzgjedh llojin e mjetit transportues varesisht nga vetit e materieve të rrezikshme;
- përzgjedh pajisjet e nevojshme gjatë transportit varsisht nga vetit e materieve të
rrezikshme
b) Temat e kapitullit
- llojet e mjeteve për trasnport me materie të rrezikshme
- perzgjedhja e mjetit varësisht nga vetit e materieve të rr[ezikshme
- pajisjet e nevojshme per këtë transport
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj simbolet dalluese të materieve të rrezikshme ;
- përshkruaj masat për siguri gjatë transportit me materie të rrezikshme;
- përshkruaj mënyren e ngarkimit dhe shkarkimit të materieve të rrezikshme
- përshkruaj zbatimin e transportit.
b) Temat e kapitullit
- shenjat (etiketat) dalluese të materive të rrezikshme.
- Masat për siguri gjatë transportit me materie të rrezikshme.
- Mënyra e ngarkimit dhe shkarkimit të lëndes transportuese.
- Zbatimi i transportit të materieve të rrezikshme.
100
Rekomandohet që mësimdhënësi të:
- shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore;
- zhvillojë diskutime në grup (brainstorming);
- nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.
- në fund të kapitullit 5 bën permbledhjen e njësive mësimore dhe mban test për
kapitullin 5
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Njohë detyrat dhe përgjegjesit gjatë transportit me materie të rrezikshme
- Të njohë masat ndeshkuese (sanksionet) në bazë të ligjit;
- Pershruaj mënyrat e veprimit në rast të aksidentit
b) Temat e kapitullit
- Detyrat dhe përgjegjësit
- Sanksionet
- Mënyra e veprimit në rast aksidenti
- Mbrojtja speciale;
101
Programi i lëndës
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të, nxënësi duhet të:
- shpjegoj rregullat dhe limitet e pergjithshme dhe te veqanta te shpejtesise;
- përshkruaj karakteristikat e qarkullimit- vargut në trafik;
- përshkruaj metodat e matjeve - incizimeve në trafik dhe mënyrën e zbatimit të
këtyre metodave;
- përshkruaj sinjalizimit ndriques në trafik;
- shpjegoj rëndësinë dhe përshkruaj kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese;
- shpjegoj rregullimin e qarkullimit permes policit te trafikut;
- përshkruaj rregullat e perparesise se kalimit
- përshkruaj rregullat e parakalimit, ndaljes dhe qendrimit
- pershkruaj levizjen e mjeteve ne Autostrada dhe rruge te rezervuara
- njohë mënyrat e parkimit nëpër zona të ndryshme për autoparkingje dhe Garazha
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- argumentojë nevojën e përcaktimit të kufizimit të shpejtësisë;
- shpjegoj distancën e sigurisë ndërmjet mjeteve në lëvizje;
- njohë limitet e përgjithshme të shpejtësisë dhe për kategori të veçanta të mjeteve.
b) Temat e kapitullit
- Rregullimi i kufizimit të shpejtësisë,
- Hapësira (distanca ) e sigurisë,
- Limitet maksimale të përgjithshmë të shpejtësisë,
- Limitet e shpejtësisë për kategori të veçanta
102
- Kompjuteri dhe projektori;
- katalogje dhe manuale të ndryshme.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj elementet e diagramit fondamental të qarkullimit;
- tregoj si paraqitet vargu gjatë qarkullimit normal dhe të ngopur në varësi nga
numri i shiritave të qarkullimit për secilën kahje;
- përshkruaj karakteristikat e vargut të automjeteve në trafik.
b) Temat e kapitullit
- Vargu në një korsi dhe një kah të lëvizjes.
- Vargu në dy korsi dhe një kah të lëvizjes.
- Vargu në dy korsi dhe dy kahe të lëvizjes.
- Vargu në tre korsi dhe një kah të lëvizjes.
- Vargu në tre korsi dhe dy kahe të lëvizjes.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj qëllimin e matjeve të qarkullimit në trafik;
- përshkruaj metodat e matjeve (numërimit) të qarkullimit dhe mënyrën e zbatimit
të tyre;
- përshkruaj pajisjet e matjeve të qarkullimit;
- jep shembuj për kohëzgjatjen e matjeve;
- përshkruaj pajisjet që përdoren për matjet e qarkullimit në trafik.
b) Temat e kapitullit
- Rëndësia e matjeve të qarkullimit.
- Matjet statike, metodat e matjeve.
- Matjet dinamike, metodat e matjeve.
- Kohëzgjatja e matjeve të qarkullimit.
- Pajisjet për matjen e qarkullimit.
103
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- tabela;
- flip-chart për punën në grupe me nxënës.
- Kompjuteri dhe projektori
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- argumentojë nevojën e vendosjes së sinjaleve ndriçuese në qarkullimin rrugor;
- bëj klasifikimin e semaforëve në qarkullimin rrugor;
- përshkruaj rëndësinë e llojeve të ngjyrave dhe të drejtën e përparësisë në semafor;
b) Temat e kapitullit
- Në pergjithësi për Sinjalizimin ndriçues
- Semaforet e zakonshem për mjetet
- Semaforet e zakonshem për korsinë
- Semaforet për mjetet e transportit publik
- Semaforet për këmbësor
- Semaforet për çiklista
- Semaforet e mjeteve për korsitë e kthyeshme
- Dritat e verdha vezulluese të semaforit
- Drita semafori të veqanta
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e automjeteve në zona urbane;
- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e automjeteve jashtë zonave urbane;
- krahasojë kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e
automjeteve në zona urbane me kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e automjeteve jashtë zonave urbane;
- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e këmbësorëve në zona urbane;
- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e këmbësorëve jashtë zonave urbane;
104
- krahasojë kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e
këmbësorëve në zona urbane me kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për
qarkullimin e këmbësorëve jashtë zonave urbane.
b) Temat e kapitullit
- Kriteret për vendosjen e sinjalizimit ndriçues për qarkullimin e automjeteve në
zona urbane.
- Kriteret për vendosjen e sinjalizimit ndriçues për qarkullimin e automjeteve jashtë
zonave urbane.
- Kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve në
zona urbane.
- Kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve jashtë
zonave urbane.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Njohë sinjalet që jep polici i trafikut rrugor;
b) Temat e kapitullit
- Urdherat që jepen nëpermjet sinjaleve nga policët e trafikut;
- Shembuj të ndryshëm në lidhje me rregullimin e qarkullimit përmes policisë
rrugore
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Dallojë dhënien e përparësisë sipas krahut të djathtë,
- Dijë rregullat gjatë kalimit të kolonave, kortezheve dhe rasteve të ngjashme,
bazuar në ligjet aktuale të vendit;
105
- Të njohë detyrat e dhënies së përparësisë në rastin e lëvizjes së automjeve në
intervenim (Policia, ndihma e shpejtë, zjarrfiksët);
- Sjellja ndaj këmbësorëve.
b) Temat e kapitullit
- Rregulla e krahut të djathtë
- Autokolona ushtarake, kortezhe dhe raste të ngjajshme
- Detyrat ndaj mjeteve të policisë të zjarrëfikseve dhe autoambulancave
- Sjellja e drejtueseve të mjeteve ndaj këmbësoreve
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Njohë fazat për parakalim të sigurtë;
- Dijë rregullat për ndalje, parkim dhe sinjalit për mjetin e ndalur.
b) Temat e kapitullit
- Fazat për parakalim të sigurtë
- Ndalimi i parakalimit
- Ndalja dhe parkimi i mjeteve
- Sinjalizimi i mjetit të ndaluar (trekendeshi)
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Fitoj njohuri për veçantinë e lëvizjes nëpër rrugë të rezervuara vetëm për
automjete motorike dhe në autostrada;
106
- Dallojë korsitë e lëvizjes nëpër autostrada dhe rrugë të rezervuara për automjete
motorike.
b) Temat e kapitullit
- Korsia e ngadalsimit
- Stacioni për pagesën e taksës
- Korsia e përshpejtimit
- Korsia emergjente dhe për mjetet e transportit publik
- Korsia e levizjës normale
- Korsia e parakalimit
- Brezi ndarës.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- Njohë parkimin e mjetit në zona të veçanta për parkim;
- Njohë mënyrat e parkimit nëpër zona të ndryshme për parkim.
b) Temat e kapitullit
- Percaktimi i numrit të vendeve për parkim
- Parkimet rrugore
- Menyrat e parkimit (me lëvizje përpara, lëvizje prapa)
- Parkimet gjatësore , të pjerrta dhe tërthore
- Parkimi jashtë rruge
- Garazhat për parkim
- Lokacioni, Kapaciteti dhe ruajtja e automjeteve në garazhë
107
Programi i lëndës
“Mekanikë teknike”
I. Qëllimet e lëndës
Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 12-të, nxënësi duhet të:
- interpretoj parimet e statikës së trupit të ngurt;
- interpretoj parimet themelore të rezistencës së materialeve;
- interpretoj parimet e kinematikës së pikës;
- interpretoj parimet e dinamikës së pikës;
- interpretoj parimet e hidraulikës e pneumatikës.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- tregoj se ç’përmban lënda “Mekanika teknike”;
- tregoj aksiomat e statikës, lidhjet dhe reaksionet e lidhjeve;
- bëj mbledhjen dhe shpërbërjen e forcave;
- tregoj ç’është forca, momenti dhe çifti i forcave;
- tregoj ekuilibrin e forcave dhe momenteve të forcave në rastet konkrete;
- tregoj ç’është fërkimi dhe llojet e fërkimeve.
b) Temat e kapitullit
- Hyrje në mekanikën teknike.
- Aksiomat e statikës, lidhjet dhe reaksionet e lidhjeve.
- Forca, momenti dhe çifti i forcave.
- Ekuilibri i forcave dhe momenteve të forcave te trupi i ngurrtë.
- Fërkimi dhe llojet e fërkimit.
108
Kapitulli 2: Rezistenca e materialeve 10 orë
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj parimet themelore të rezistencës së materialit;
- shpjegoj konceptin e tërheqjes, shtypjes e prerjes, përkuljes, përdredhjes, të jep
shembuj;
- shpjegoj konceptin e goditjeve mekanike, të jep shembuj;
- shpjegoj konceptet e sforcimeve të përbëra (përkulja dhe përdredhja normale dhe
tangjenciale);
- shpjegoj llojet e ngarkesave statike dhe dinamike.
b) Temat e kapitullit
- Hyrje në rezistencë të materialit.
- Tërheqja, shtypja, prerja, përkulja dhe përdredhja.
- Goditja mekanike.
- Sforcimet e përbëra (përkulje dhe përdredhje, normale e tangjenciale).
- Llojet e ngarkesave statike dhe dinamike.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj kuptimet themelore të kinematikës së pikës;
- shpjegoj madhësitë themelore të lëvizjes së pikës (kohën, rrugën, shpejtësinë dhe
shpejtimin);
- analizojë rastet e ndryshme të lëvizjes së pikës.
b) Temat e kapitullit
- Kuptimet themelore.
- Madhësitë themelore.
- Lëvizja e pikës.
109
d) Kushtet për realizimin e kapitullit
- klasë mësimore e pajisur me pankarta e makete në mbështetje të trajtimit të
kinematikës.
- Kompjuteri dhe projektori
b) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj parimet themelore të dinamikës;
- shpjegoj llojet e ndryshme të lëvizjes së pikës në dinamikë;
- shpjegoj konceptin e punës, energjisë dhe fuqisë dhe të jep shembuj;
- shpjegoj konceptet e punës dhe rendimentit të një makine dhe të jep shembuj për
to.
c) Temat e kapitullit
- Parimet themelore të dinamikës.
- Llojet e lëvizjes së pikës në dinamikë (drejtvizore, vijëpërkulur, rrethore dhe
hedhja e pikës).
- Puna e forcës, energjia dhe fuqia.
- Rendimenti i një makine.
a) Qëllimet e kapitullit
Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:
- shpjegoj nocionet themelore në hidraulikë e pneumatikë;
- tregoj ç’është presioni hidrostatik dhe të shpjegoj Ligjin e Paskalit;
- tregoj ç’janë lëngjet punuese dhe sistemet hidraulike;
- shpjegoj karakteristikat e lëngjeve dhe gazrave (dendësia, ngjeshja, shtypja,
viskoziteti dhe stabiliteti kimik).
b) Temat e kapitullit
- Nocionet themelore në hidraulikë e pneumatikë.
- Presioni hidrostatik - Ligji i Paskalit.
- Lëngjet dhe gazrat punuese te sistemet hidro dhe pneumatike.
- Karakteristikat e lëngjeve dhe gazrave (dendësia, ngjeshja, shtypja, viskoziteti dhe
stabiliteti kimik).
110
- angazhoj nxënësit në zgjidhje të ushtrimeve të ndryshme për presionin hidrostatik
- Ligjin e Paskalit, lëngjet dhe gazrat punuese te sistemet hidro dhe pneumatike.
111
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 7
Qëllimi i Një modul teoriko-praktik që u mundëson nxënësve të njihen me
modulit dokumentacionin e udhetareve dhe të mallrave në transportin rrugor.
112
RM 1 IV Pyetje -përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli
113
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 8
Qëllimi i Një modul teoriko-praktik që u mundëson nxënësve të njihen me
modulit proceset themelore teknologjike të mallrave në transportin rrugor.
Gjithashtu, nëpërmjet këtij moduli nxënësit aftësohen në përgatitjen
e mallit për transport dhe përdorimin e mjeteve për ngarkim dhe
shkarkim të mallit.
Kohëzgjatja e 12K (120 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi paketon mallin.
mësuarit (RM) Përmbajtja:
dhe përmbajtja - Përzgjedhja e mallrave për transport.
- Përzgjedhja e ambalazhit.
- Paketimi dhe manipulimi me mallra.
- Rregullat e sigurisë dhe mbrojtjes së mjedisit.
114
llojit të mallit të përzgjedhur;
- bëjë paketimin e duhur të mallrave;
- manipulojë në mënyrën e duhur mallrat gjatë
paketimit;
- zbatojë rregullat dhe masat mbrojtëse (të sigurisë) në
punë.
115
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
“Mekanizmat ngarkues”
Numri i modulit 9
Qëllimi i Një modul teoriko-praktik që u mundëson nxënësve të njihen me
modulit proceset themelore të ngarkim-shkarkimit të mallrave në transport.
Gjithashtu, nëpërmjet këtij moduli nxënësit aftësohen në përgatitjen
e ngarkim-shkarkimit të mallit për transport dhe përdorimin e
mjeteve për ngarkim dhe shkarkim të mallit.
Kohëzgjatja e 10K (100 orë)
modulit
Rezultatet e të RM 1 Nxënësi njihet me llojet dhe elementet e mekanizmave
mësuarit (RM) ngarkues.
dhe përmbajtja Përmbajtja:
- Ndarja e mekanizmave për ngarkim-shkarkim.
- Transporterët shiritor.
- Transporterët me inercion.
- Transporterët hidraulik.
- Transporterët pneumatik, etj
116
RM 1 IV Pyetje -përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli
117
PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE
Numri i modulit 10
Qëllimi i Një modul teoriko-praktik që u mundëson nxënësve të njihen me
modulit rregulloret shtetrore dhe nderkombtare që rregullojnë transportin
nderkombtare për transport të njerzeve dhe mallrave. Gjithashtu,
nëpërmjet këtij moduli nxënësit aftësohen edhe për prioritet dhe
specifikat për lloje të caktuara të mallrave, shpjegon procesin e
transportit nën regjime të caktuar.
118
RM 1 IV Pyetje -përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë kontrolli
119