trener_67.qxd 30.12.

2011 12:16 Page 36

stru~na tema 36

Filip Mihajlovi}, BKK Radni~ki

Simetrija tela
o
va tema namenjena je prvenstveno tre- |u pojedinih delova tela u
nerima mla|ih selekcija. Ne kroz razvoj ispoljavanju motori~kih
pojedinih motori~kih sposobnosti, njiho- sposobnosti, koji mogu bi-
ve senzitivne periode u mla|im selekci- ti uslovljeni uro|enim ili
jama, {to je naravno tako|e veoma bit- ste~enim deformitetima, a

l
na tema, ve} kroz jednostavno dijagnostifikovanje i is- koji tako|e u velikoj meri

ia
pravljanje deformiteta. Kroz smanjivanja disbalansa iz- mogu biti krivac odre|enih
me|u pojedinih delova tela, koji neminovno pre ili kasni- povreda.
je dovode do lak{ih ili te`ih povreda, kojih je na`alost
sve vi{e i javljaju se u sve ranijem periodu trena`nog ra-
da! Previ{e se pa`nje pridaje razvoju brzine, eksploziv-
ne snage i svih onih motori~kih sposobnosti koje ko{ar-
ka zahteva, koje jesu neizostavne, ali premalo pa`nje se
Tr
Slika 2 (ravna stopala)
Da bih pojasnio, evo
jednog primera. Ispoljava-
nje maksimalne snage
opru`a~a nogu leve i de-
sne noge, odnosno njihova neujedna~enost, ~esto mo-
F
posve}uje jednostavnoj simetriji tela. gu biti uzro~nik lak{ih distorzija sko~nog zgloba, ali isto
tako mogu biti indirektni krivac za povrede prednjih ukr-
PD

{tenih ligamenata (ACL), koje postaju sve u~estalije, i ja-

vljaju se u sve ranijem periodu trena`nog rada. (slika 1)
Na slici je predstavljen odnos maksimalne sile prednje i
zadnje lo`e mi{i}a buta, leve i desne noge. Mo`e se vi-
deti da je odnos leve i desne noge i opru`a~a i pregiba-
~a potkolena u granicama normale, ali je odnos opru`a-
~a i pregiba~a desne noge manji nego {to bi trebalo. To
rt

je tako|e disbalans koji mo`e dovesti do povrede.

Ako govorimo o disbalansima kao o uzro~niku povre-
pe

da, onda nije dovoljno pomenuti da je razlika samo u

jednoj ravni krivac, ve} razlika u sve tri ravni. Isto tako,
razlika u ispoljavanju maksimalne snage odre|ene gru-
pe mi{i}a leve i desne noge, ne mora biti jedini krivac.
Ex

Razlika u ispoljavanju svih motori~kih sposobnosti mo`e

dovesti do ve}eg problema. Razlika u ispoljavanju mak-

Slika 1

Preveliki obim i intenzitet treninga i takmi~enja u mla-

|im kategorijama, koji su gotovo neizostavni, ako je je-
dan od ciljeva maksimalni rezultat u takmi~enju, dovode
do odre|enih posledica. Te posledice su naj~e{}e po-
vrede. To je jedna vrsta problema, i sve te povrede su
pripisane upravo tom prevelikom obimu i intenzitetu tre-
ninga, pretreniranosti, zamoru materijala itd. Protiv toga
se treba boriti prilago|avanjem obima treninga u odre-
|enim uzrasnim kategorijama. Ali pored navedenog, ja-
vlja se jo{ jedan problem, a to su odre|ene razlike izme- Slika 3 (x i o noge)
trener_67.qxd 30.12.2011 12:16 Page 37

37
Slika 4a (statika kod
Slika 4 (skolioza – pore|enje pravilnog i nepravilnog) ravnih stopala)
stru~na tema
~ano prenosi dalje na
donje ekstremitete,
gde dolazi do optere-
}ivanja jedne noge vi-
{e u odnosu na dru-
gu.
Ravna stopala ta-
ko|e mogu dovesti
do naru{avanja kom-
pletne statike tela,
istom lan~anom re-
akcijom. (Slika 4a)
● Lordoza (slika 5)
● Kifoza (slika 6)

simalne sile odre|ene grupe mi{i}a. Razlika u ispoljava- Kako prepoznati deformitet? Na osnovu analize dr-
nju brzine mi{i}ne kontrakcije. Sve ovo mo`e dovesti ka- `anja tela i pozicija odre|enih zglobova (neke od njih

l
snije do ozbiljnijih povreda. navedene ranije). Kako otkriti disbalanse pojedinih mi-

Da bismo nastavili dalje, moramo utvrditi uzroke na-
stajanja disbalansa. Najo~igledniji uzrok je nesimetri~an
rad na razvoju pojedinih motori~kih sposobnosti pojedi-
nih delova tela. Npr. Preveliki obim treninga posve}en
gornjoj polovini tela, dok je donja polovina tela zaposta-
vljena, i obrnuto. Isto tako, preveliki obim treninga po-
sve}en prednjoj polovini tela, dok je zadnja strana tela
zapostavljena. Sve ovo predstavlja veliki korak ka stva-
ranju deformiteta (kifoza, lordoza itd.). Naravno, veliki
PD
ia
{i}nih grupa? Prednje i zadnje lo`e?! Ono {to predsta-
vlja problem je nedostupnost aparature svim klubovima
Tr
i trenerima, kojom bi to mogli utvrditi. Vizuelno je mogu-
}e prepoznati izra`eno pove}anu mi{i}nu masu, i mi-
{i} kao takav ima druga~ije karakteristike. Pore|enje
pravilnog i nepravilnog dr`anja tela; kifoza, skolioza, x
noge, O noge, ravna stopala). Ali jednostavnom meto-
F
dom merenja pomo}u dinamometra, koje opet nije mo-

broj deformiteta mogu biti uro|eni (ravna stopala, X no-

rt
pe
Ex

Slika 5 (lordoza)
ge, O noge itd.) (Slika 2, slika 3), i kao takvi, uti~u na
stvaranje disbalansa izme|u delova tela. To zna~i da
disbalansi mogu dovesti do odre|enih deformiteta i po-
vreda, ali isto tako i deformiteti mogu dovesti do asime-
trije, koja kasnije opet mo`e dovesti do povrede.
Deformiteti
● Skolioza (slika 4) – krivina ki~menog stuba, dovodi
do naru{avanja kompletne statike tela. Promena ugla
prave koja prolazi kroz rameni pojas, dovodi do pomera-
nja ~itavog te`i{ta tela, {to dalje dovodi do promene
ugla prave koja prolazi kroz karli~ni pojas. Sve to se lan-
Slika 6 (kifoza)
gu}e sprovesti bez stru~nog lica, dobijamo uvid u in-
formacije odnosa prednje i zadnje lo`e mi{i}a natkole-
nice, kao i karakteristike mi{i}a (ispoljavanje max sile,
max snage, brzine mi{i}ne kontrakcije, brzine razvoja
maksimalne sile itd).
Naveden je samo jedan mali deo problema koji se
mogu javiti. Sve ovo predstavlja direktne ili indirektne uz-
roke povreda. Uz pravilan plan i program treninga i si-
metri~no izvo|enje ve`bi, mogu}e je tu vrstu asimetrije
smanjiti na minimum, a samim tim smanjiti broj povreda
u velikoj meri. Slede}i put bavi}emo se treningom, me-
todama, sredstvima u treningu.