Sulyap sa Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Ayon kina Dayag at del Rosario (2016), kung babalikan ang kasaysayan, hindi
naging madali ang pagpili sa wikang pambansa.

Dahil ang Pilipinas ay bansang pulo-pulo na nangangahulugang maraming wika

ang umiiral, nagging mainit na paksang tianalkay noong 1934 na kumbensyong
konstitusyunal ang pagpili sa wikang pambansa. Maraming maka-Ingles . Ngunit
marami nsa mga delegado ang naniniwalang dapat na manggaling sa mga wikang
pambansa at dahil mas nanaig ang damadaming maka-Pilipino na
nagmamalassakit sa sariling wika, iminungkahi ng grupo ni Lope K. Santos na
aang wikang pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga wikang umiiral sa Pilipinas.
Ito naman ay sinusugan ni Manuel Luis Quezon na dati noo’y pangulo ng
Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas.

Nang sumunod na taon, nagkaroon ng probisyong pangwika na nakasaad sa

Saligang Batas 1935, Artikulo XIV, Seksyon 3 na nagsasabing:

“Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang

pambansang ibabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hangga’t hindi
itinatakda ng batas, ng wikang Ingles at kastila ang siyang mananatiling opisyal na
wika.”

Noong Nobyembre 13, 1936, pinagtibay ng pamabansang Asemblea ang Batas

Komonwelt Blg. 184 na may pamagat na “Isang Batas na Nagtatakda ng Surian ng
Wikang Pambansa at Nagtatakda ng mga Kapangyarihan at Tungkulin Nito.”

Noong Disyembre 30, 1937 ay iprinoklama ni pangulong Manuel Luis. Quezon na

ang wikang Tagalog ang batayan ng Wikang Pambansa base sa rekomendsyon ng
Surian ng Wikang Pambansa sapagkat isinaalang-alang ang mga pamantayang; a)
wika ng sentro ng pamahalaan; b)wika ng sentro ng edukasyon; c)wika ng sentro
ng kalakalan; d) wika ng nakararami at pinakadakilang nasusulat sa panitikan.

Nang mapagtibay nag Kautusang tagapagpaganap Blg. 134 matapos ang dalawang
taon, sinimulan nang ituro sa pampubliko at pribado ng wikang pambansa na
batay sa Tagalog.
Sa pamamagitan naman ng Batas Komonwelt Blg. 570, ipinapahayag ang pagiging
isa sa mga opisyal ng wikang pambansa simula Hunyo 4, 1946.

Noong Agosto 13, 1959, pinalitan ang tawag sa wiakng pambansa. Mula Tagalog
ay naging Pilipino sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na ipinalabas ni Jose
E. Romero , ang kalihim ng edukasyon noon. Sa panahong ito lumalaganap ang
paggamit ng Wikang Pilipino.

Taong 1972 ay muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa kumbensiyong

konstitusyunal kaugnay ng usaping pangwika. Sa huli, ito ang mga naging
probisyong pangwika sa Saligang Batas 1937, Artikulo XV, Seksiyon 3, blg. 2:

“Ang Batasang Pambansa ay dapt magsagawa ng hakbang na magpapaunlad at

pormal na mapagpapatibay sa isang panlahat na wikang pambansang
kikilalaning Filipino.”

Taong 1987, ayon sa Saligang Batas 1987 ay pinagtibay ng komisyong

konstitusyunal na binuo ni dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa
pagggamit ng wikang Filipino. Nakasaad sa Artikulo XIV, Seksiyon 6 ang probisyon
tungkol sa wika na nagsasabing:

“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Samanatalang nililinang, ito ay dapat

Payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral

Na mg awika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Kung lilimiing maigi, malayo na ang narating nang pagkakaroon ng wikang

gagamitin na magpapakita ng pagkakakilanlan ng Pilipino. Hanggang sa
kasalukuyan, marapat na bigyang halaga natin ang paggamit ng wikang Filipino,
ang wikang pambansa at hindi ito matatapos at mababasa sa pahina ng
kasaysayan lamang.

Ang Wikang Pambansa at Edukasyon

Ang edukasyon ay isang proseso ng komunikasyon, ang lawak ng kapakinabangan
ng tao ay nakabatay sa wikang ginagamit sa proseso ng pagtuturo/ pagkatuto.
Ang wika ng eduksyon ay dapat na naayon sa mithiin ng mga nakararami sa
lipunan (Eastman, 1983; sa Boras-Vega 2010).

Isinaad sa Artikulo XIV . Sek. 3 ng Konstitusyon 1935 na:

“… hangga’t hindi pinagtibay ng batas, Ingles at kastila ang magpapatuloy bilang

mga wikang opisyal.

Batay sa kasaysayan ng wikang pambansa , sa mga panahong ito ay Tagalog ang

wikang Pambansa ngunit hindi wikang opisyal.

Wikang Opisyal- itinadhna ng batas na maging wika sa opisyal na talastasan ng

pamahalaan. Ibig sabihin, ito ang wikang gagamitin sa anumang uri ng
komunikasyon , lalo na sa anyong pasulat, sa loob at labas ng alinmang sangay o
ahensiya ng gobyerno (Almario, 2014).

Mga Batayan sa Pagturo ng Wikang Pambansa

 BE circular No. 71, s. 1939. Ipinag-utos nang noo’y Kalihim Jorge Bocobo ng
paturuang Bayan na gamitin ang mga katutubong diyalekto bilang mga
pantulong na wikang panturo sa primary simula taong 1939-1940.
 Kautusang Tagapagpaganp BLg. 263. Noong Abril 1, 1940 ay nilagdaan ng
Pangulong Quezon ang kautusan at dito’y ipinag-utos ang pagtuturo ng
wikang pambansa sa lahat ng paaralang pampubliko at pribado sa bansa.
Nag-aatas din ito ng paaralang paglilimbag ng Tagalog-English Vocabulary at
isang gramatika na pinamagatang “Ang Balarila ng Wikang Pambansa.”
 Bulitin Blg. 26, s. 1940. Naglalaman ng pagmumungkahing magsama ng
isang pitak o seksiyon sa Wikang Pambansa sa lahat ng pahayagang
pampaaralan uypanyg mapasigla ang pagy- aaral ng Wikang Pambansa sa
mataas na paaralan, mga paaralang normal at tekniko na nilagdaan ng
Direktor ng Pagtuturo na si Celedonio Salvador.
 Executive Order No. 10. Noong Nobyembre 30,1943, nagpalabas si Jose P.
Laurel ng Executive Order Blg. 10 na nagsasaad na ang wikang pambansa ay
 ituturo sa lahat ng mataas na paaralang pampubliko at pampribado,
kolehiyo at unebersidad na agad magkakabisa simula taong panuruan 1944-
1945 (Bernabe, 1987y; sa Boras-Vega, 2010).
 Memorandum Pangkagawaran Blg. 6, S. 1945.
Ipinalabas ng kagawaran ng Edukasyon na nagtatakda ng tentatibong
kurikulum sa elementary. Sa kurikulum na ito, ang wikang pambansa ay
binibigyann ng pang araw-araw na pagkaklase, 15 minuto sa primarya at 30
minuto sa intermedya.
 Kautusang Pangkagawaran Blg. 25. Noong Hunyo 19, 1974, ang kagawaran
ng eduksyon at kultura ay nalagda sa pamamagitan ng kautusang
Pangkagawaran Blg. 25, s. 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatuypad sa
Patakarang Edukasyong Bilingguwal. Ayon sa panuntunang ito, binibigyan
ng katuturang magakahiwalay na paggamit ng Pilipino at Ingles bilang mga
panturo sa mga tiyak na asignatura, sa pasubaling gagamitin ang Arabic sa
mga lugar na ito ay kinkailangan.
 Kautusang Pangkagawaran Blg. 50, s. 1975.
Simula sa taong panuruan 1979-1980, isasama sa kurikulum ang lahat ng
mga institusyong tersiyarya ang lahat ng anim (6) nay unit ng Pilipino.
 Kautusang Pangkagawaran Blg. 52, s. 1987.
Ang Filipino at ingles ay ggamiting mga midyum sa pagtuturo. Ituturo rin
ang dalawang wika at gagamiting midyum ng pagtuturo sa lahat ng antas ng
beduykasyon para matamo ang bilingguwal na kahusayan.
 CHED Memorandum Order (CMO) No. 59, s. 1996. Sa animnapu’t tatlong
(63) minimum na kahingian ng General Education Curriculum (GEC) siyam
(9) na yunit ang inilaan sa Filipino at siyyam (9) din sa Ingles.
 CMO No. 04, s. 1997. Siyam (9) na yunit ng Filipino ang kukunin sa
programang Humanities, Social Science at Communication (HUSOCOM) at
anim (6) naman sa di-HUSOCOM.

 Kautusang Pangkagawaran Blg. 60, s. 2008.

 Ang Filipino at Ingles ang mananatiling mg wika na pagtuturo at ang mga
lokal na wika ay gagamiting bilang pantulong na wika ng pagtuturo para sa
pormal na edukasyon at para sa alternatibong sistema ng pagkatuto

 Kautusang Pangkagawaran Blg. 74, s. 2009. Ito ay may pamagat na

Institutionalizing Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTBMLE).
Sa kautusang ito, unang wika ang gagamiting wikang panturo para sa
pangunahing literasiya.
 CMO No. 20, s. 2013. Dahil sa pagbabago ng sistema ng edukasyon,
sa seksyung tatlo ng kautusang ito, ang GEC ay bumaba ng tatlumpu’t
anim (36) nay unit at inalis ang Filipino bilang asignatura. Ang GEC ay
maaaring ituro sa wikang Ingles o Filipino. Ayon kay Contreras
(2014), sa mga pamantasan sa ngayon, may mga tunggaliang
nangyayari na dulot ng kontrobersyal na kautusan mula sa
Commission on Higher Education (CHED), ang CMO 20, na kung saan
nawala sa mga kursong ipakukuhya sa lahat ng mag aaral sa kolehiyo
ang wika, bagama’t ginawang opsyon na ituro ang lahat ng mga kurso
sa bagong GE sa Filipino.
 CMO No. 57, s. 2017. Ito ay kautusang pagdaragdag ng asignaturang
Filipino sa lahat ng kurso sa kolehiyo bilang bahagi ng GEC.

Maraming mga patakaran at batayang pangwika ang nagsusulong sa paggamit ng

wikang Filipino sa edukasyon. Sa inilahad ng mga batas, naiiba ang CMO no. 20
noong 2013 kasabay ng pag-iimplementa ng K-12 na sistema ng edukasyon. Sa
kautusang ito, pinapatay ng edukasyon ang wikang Filipino sapagkat tinanggal ang
Filipino bilang asignatura sa lahat ng kurso at opsyon lamang ang wikang
pambansa, ang CMO No. 57 noong 2017 ay naipatupad, ang pagbabalik ng
asignaturang Filipino at hanggang kasalukuyan ay mainit pa rin itong pinag-
uusapan.

Ang Pagtaguyod sa Wikang Filipino sa Kasalukuyan

Sapagkat pinapatay ng CMO 20, S. 2013 ang wika at asignaturang Filipino,
maraming organisasyon, mga institusyon o samahan at maging kagawaran ng
pamahalaan ang nagpahayag ng kanilang pagtutol sa nasabing kautusan.

Ayon, sa Artikulo XIV, Seksyon 6 ng konstitusyong 1987:

“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

Samantalang nililinang, ito ay dapat

Payabungin ta pagyamanin pa salig sa umiiral

na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Ito ang naging saligan ng Pambansang Samahan sa Linggwistika at Literaturang

Filipino (PSLLF), Ink., samahan ng mga propesor, guro, mag-aaral, manunulat at
mananaliksik na may malasakit at interes sa pagturo ng/sa wika, sa layuning
mapaunlad at mapalaganap nag wikang Filipno , sa pagmumungkahi na palawakin
pa ang saklaw ng Filipinasasyon ng wikang panturo sa kolehiyo sa pamamagitan
ng mandatory na paggamit nito sa 12 yunit sa bagong General Education
Curriculum. Makikita ang layunin ng PSLLF ang kanilang pakikiisa sa hangaring
pagpapanatili ng asignaturang Filipino sa kanilang posiyong papel.

Ang PSLLF ay isang propesyonal na organisasyong nagtataguyod ng mahusay na

paggamit ng wikang Filipino, pangunahin sa edukasyon at pananaliksik. Ang PSLLF
ay isa rin sa mga kasaping-organisasyong tagapagtatag ng Alyansa ng mga
Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika) na nangunguna sa
matagumpay na pakikibaka para mapanatili ang asignturang Filipino at Panitikan
sa kolehiyo (https://ppsllf.wordpress.com/)

Ang pahayag din sa itaas mula sa 1987 konstitusyonang pinakabatayan din sa

nabuong petisyon hinggil sa CMO 20 ng isa sa pinakanangunguna sa pagpapanatili
ng Asignaturang Filipino at Panitikan sa kolehiyo, ang Tanggol Wika.

Ang Tanggol Wika o Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng wikang Filipino

ay isang organisasyon na nabuo noong 2014 na binubuo ng mga dalubhasa sa
wika, dalubgrupo, manunbulat at mga mag-aaral bilang tugon sa pagbabalak na
pagpatay ng wikang Filipino- ang pambanasang wika at iba pang asignaturang
mahalaga sa pagkakalinlan ng mga Pilipino batay sa implementasyon ng CMO 20.

Sa petisyon ng Tanggol Wika, layunin nito ang mga sumusunod;

1. Panatilihin ang pagtuturo ng asignaturang Filipino sa bagong GEC sa kolehiyo ;

2. Kumilos tungo sa pagreresiba ng CMO 20;

3. Gamitin ang wikang Filipino sa pagtuturo ng iab’t ibang asignatura, at;

4. Isulong ang makabayang eduksyon.

Isa rin ang National Commission for Culture and the Arts of the Philippines
(NCCA) o Pambansang Komisyon Para sa Kultura at mga Sining sa mga
organisasyon na nagtataguyod sa kahalagahan ng wikang Filipino . sa kanilang
resolusyon na bahagi ng kaytitikan ng pulong noong 2014, isinasaad na sadyang
mahalaag ang paggamit ng wikang Filipino upang mapaigting ang kamalayang
pambansa at pagkakaisa ng sambayanan.

Ayon sa misyon ng NCCA, kailangang makabuo ang ahensiya ng mga polisiya

para sa pagpapaunlad ng kultura at mga sining, makapagpatupad ng mga polisiya
sa pakikipagtulungan ng iba pang ahensiya at makapagpaunlad at maipakilala ang
kultura at sining ng mg Pilipino.

Mga Gawain:

Pagsulat ng Journal

Isulat sa journal notebook ang sagot sa tanong na ito:

Sa iyong palagay, bakit mahalaga ang wikang pambansa sa paghubog ng

kamalayang Pilipino? Paano nakatutulong ang wikang Filipino sa pagpapaunlad ng
bansa?
Pagtiyak sa Kaalaman

Gawain Blg. 1. Naipapaliwanag ang kabuluhan ng wikang Filipino bilang

mabisang wika sa kontekswalisadong komunikasyon sa mga komunidad at
sa buong bansa.

Bigyan ng kahulugan ang mga sumusunod na makabuluhang Salita.

1. Opisyal na Wika

2.Kautusang Tagapagpaganap Blg.263

3. CMO No. 20, s. 2013

4. Tanggol Wika

5. Wikang Filipino

Gawain Blg. 2. Nakabuo ng timechart ng mga pangyayari sa kasysayan sa

pagkahirang ng wikang pambansa

Gamit ang timetable, isulat sa kahon ang mga pangyayari batay sa isinasaad
ng taon.
Pagpapahalaga

Nabibigyang halaga ang mga kautusan na nagbibigay ng halaga sa

paggamit ng pambansang wika.

Kung ikaw ang magsusulong ng mga kauytusan, magbigay ng sariling

pamagat ng kautusan.

A. CMO No. 57, s. 2017

B. Kautusang pangkagawaran Blg. 74, s. 2009

C. Kautusang Pangkagawaran Blg. 60, s. 2008

D. Blg. 50, s. 1975

E. Kautusang Pangkagawaran Blg. 25

Pagsusuri

Nakapagpapahayag ng sariling kaispan na akma sa kontekstong Pilipino

Basahin at suriin ang mga sumusunod na resolusyon, petisyon at

introduksyon ng mga kilalang institusyon, samahan at indibiduwal tungkol
sa wika at edukasyon. Gumawa ng sariling pagtalakay at pagsuri. Isulat sa
sagutang papel.

A. Resolusyon Upang itruro sa Filipino ang Tatlong Asignaturang

Pangkolehiyo sa Level ng Edukasyong Heneral (O. G. E) ng National
Commission for Culture and Arts.

B. Filipino, ang Pambansang Wikang Dapat Ipaglaban.

C. Posisyong Papel ng Pambansang Samahan sa Lingguwistika at

Literaturang Filipino (PSLLF) Kauygnay ng Filipino sa Kolehiyo.

D. Petisyon sa Korte Suprema ng Tanggol Wika.