Wetenschappelijk onderzocht

Batoet, groeien
in redeneren
en overtuigen
Batoet is een nieuw didactisch spel dat
alle themavelden van het leerplan niet-
confessionele zedenleer of kortweg ncz
bestrijkt. Het spel is niet alleen een ideaal
intermezzo in de lessen ncz met een rijk
palet aan leerkansen, maar het biedt ook
een inspiratiebron aan leerkrachten bij de
voorbereiding van hun lessen.
Christophe Van Waerebeke

Het spel Batoet biedt een veelheid aan werkvormen aan en is

bestemd voor twaalf- tot achttienjarigen. Het helpt jongeren een
aantal cruciale vaardigheden op het vlak van kritisch denken en
retorisch vermogen te ontwikkelen. Aan leerlingen vraagt het spel
om in het bijzijn van anderen te spreken. Aan leerkrachten biedt het
een ideaal middel om leerlingen daarbij heel gericht aan te moedi-
gen om hun gedachten en argumentatie op een heldere, logische
en samenhangende manier te uiten. Het spel bevat zesenvijftig
opdrachten, opgedeeld in drie leeftijdsgebonden categorieën, die
via een QR-code online worden geraadpleegd.

Batoet is een creatie van Jan De Maeyer. Hij is licentiaat/master

in de lichamelijke opvoeding en doctor in de wijsbegeerte. Thans
is hij ere-algemeen-directeur van de GO! scholengroep Gent en
gastprofessor aan de Universiteit Gent waar hij het vak Socratische
Gespreksmethoden doceert. Hij schreef ook een aantal boeken over
argumentatie, debatteren en misleidende informatie. Gesprek met
een bevlogen man.

Hoe ben je tot het spelidee gekomen?

Ik ben de mening toegedaan dat er te weinig wordt gedebatteerd en
gedialogeerd in het onderwijs. Debatteren en dialogeren zijn twee ver-
schillende zaken, hoewel het onderwerp bij beide hetzelfde kan zijn.
In het debat gaat het om je gelijk halen van anderen, op basis van een
argumentatie die aan een aantal regels moet voldoen. Je kan daar
ook andere elementen aan verbinden, zoals drogredenen, argumen-
© Shutterstock.com

tatie op basis van vooroordelen, enzovoort. Bij de dialoog gaat het

niet zozeer om je gelijk halen, maar wel om - zoals filosofe Catherine
C. McCall het verwoordt - het creëren van een community of inquiry:
het samen zoeken naar antwoorden via de maieutische methode
(de socratische methode van vragen, en leren door vragen, red.).

12 | deMens.nu Magazine

concept/design: Jan De Maeyer
en DENKPALET
1A
Batoet, een didactisch spel voor de lessen niet-confessionele zedenleer, is een creatie van Jan De Maeyer
Net zoals een vrouw een kind baart, moeten wij samen wijsheid baren.
Mijn oorspronkelijke bedoeling was om die twee - het debat en de
dialoog - te verzoenen en leerlingen ervan bewust te maken dat we
elke dag proberen om ons gelijk te halen en te zoeken naar wat ons
verbindt. Dat laatste wel iets minder dan het eerste. En uiteindelijk is
dat plan in een spel uitgemond.
Het leuke aan het spel is dat je het zowel competitief als vrijblijvend
kan spelen. Je kan elke spelopdracht ook afzonderlijk aanbrengen,
naargelang het thema dat je als leerkracht in de klas wil behandelen.
Bij de ontwikkeling van het spel was Jan Van Vaek, inspecteur-
adviseur coördinator ncz, mijn klankbord waardoor het spel de negen
themavelden van de leerplannen ncz covert. Elk van de zesenvijftig
opdrachten heeft een steraanduiding die de relevantie aangeeft voor
het aanbrengen van een bepaald themaveld. De spelkaarten zijn van
QR-codes voorzien, zodat de opdrachten voortdurend aangepast en
aangevuld kunnen worden. Het spel kan dus geactualiseerd worden.
Inbreng van derden wordt op dat vlak zeker geapprecieerd.
De spelopdrachten beslaan een brede waaier aan thema’s.
Vaak behandel je voorbeelden uit de sport of aanverwante
thema’s zoals doping. Vanwaar je voorliefde voor de sport?
Ik heb mijn hele leven gesport. Als jongvolwassene heb ik zeventien
jaar aan competitiezwemmen deelgenomen. En in de jaren 1972-1973
heb ik het kunstzwemmen in België nieuw leven ingeblazen. Ik ben
nationale trainer, technisch directeur en internationaal jurylid van het
kunstzwemmen geweest. Ik gaf ook gastcolleges aan de UGent over
de ethische aspecten van sport. Oorspronkelijk wilde ik mijn doctoraat
maken in de biodynamica, toegepast op lichamelijke opvoeding.
Ik had namelijk een initiatief ontwikkeld om de beoordeling bij het
kunstzwemmen op een objectievere basis te stoelen, en ik wilde
een biomechanische analyse van de moeilijkheidscoëfficiënten van
het kunstzwemmen maken. De International Swimming Federation
© Shutterstock.com
keurde mijn voorstel goed, maar het ontbrak mij aan de middelen en
connecties om het onderzoek volledig uit te voeren. Een deelonder-
zoek heb ik wel in mijn latere doctoraatsthesis geïncorporeerd.
Je bent uiteindelijk gedoctoreerd in de wijsbegeerte. Hoe is je
interesse voor de filosofie ontstaan?
Tijdens mijn studiejaren oefenden de vakken filosofie een zekere aan-
trekkingskracht op me uit. Nadien ben ik filosofieboeken blijven lezen
om bij te leren. Uit de roman Zen en de kunst van het motoronderhoud
van Robert M. Pirsig heb ik trouwens ook een en ander opgestoken.
Het verhaal gaat over een vader en een zoon die een tocht door de
Verenigde Staten maken. Aan de hand van de motorfiets waarmee
ze touren, legt de vader het verschil uit tussen een objectivistische en
een subjectivistische kijk op hun situatie en ervaringen.
Mijn doctoraat ging voor een groot stuk daarover, de axiologie of
waardeleer bij drie casussen - mijn drie grote interessegebieden
die mijn leven hebben gedomineerd - vergeleken in het kader van
prestaties: sport, hoe waardeer ik dansbeweging? - onderwijs, hoe
waardeer ik een personeelslid? - en kunst, hoe waardeer ik kunst? De
kernvraag was: zijn hieruit gemeenschappelijke inzichten te trekken?
Ik geloof in de interconnectie van de drie deelgebieden. Je bent name-
lijk meer dan de optelsom van je interesses. Als mens ben je in staat
om daartussen verbindingen te vinden en om elementen van het ene
naar het andere domein te transformeren. Als je je daarvan bewust
wordt, dan is dat formidabel. Al die domeinen - sport, onderwijs,
kunst en filosofie - hebben me heel wat inzichten gegeven en dat is
een filosofie op zich. Tot op vandaag houd ik me daarmee bezig en
daar word ik gelukkig van.
Meer weten over Batoet?
Neem een kijkje op de website van de RIKZ.Z, de Raad voor Inspectie
en Kwaliteitszorg niet-confessionele Zedenleer: www.rikz.be
deMens.nu Magazine | 13