ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΟΙΡΟΥ

Ι. Α. Τσακµακίδης
 ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ
ΣΥΩΝ
ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
 ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

Έως ηλικία 150-160 ηµερών (πάχυνση) κατά βούληση

Επόµενες 4-6 εβδοµάδες περιορισµός της τροφής

Επόµενες 10-15 ηµέρες κατά βούληση

Αµέσως µετά τη σύζευξη περιορισµός της τροφής

(κυοφορία)
 ΕΝΣΤΑΒΛΙΣΜΟΣ

Περίοδος ανάπτυξης – πάχυνσης κατά οµάδες

Μετά την πάχυνση µετακίνηση στο κτίριο συζεύξεων-

κυοφορίας κοντά σε κάπρους
 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ

Το εµβολιακό πρόγραµµα καθορίζεται βάσει του
νοσολογικού παρελθόντος της µονάδας και της
επιζωοτιολογική εικόνα της περιοχής

Το ελάχιστο των εµβολιασµών που εφαρµόζεται στις

νεαρές σύες είναι:

Aujesky

Παρβοΐωση

Ερυθρά

Ατροφική ρινίτιδα
 ΣΥΖΕΥΞΗ
∆ΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΟΙΣΤΡΟΥ - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Αλλαγή της συµπεριφοράς του ζώου

(νευρικότητα, ανορεξία, γρυλλισµοί,
ανύψωση αυτιών)

Επιβάσεις σε άλλα ζώα – αποδοχή
επίβασης από άλλα ζώα

Οίδηµα και ερυθρότητα του αιδοίου,
πιθανή έξοδος διαυγούς βλέννης

Ανοχή-ακινησία κατά την άσκηση
πίεσης στην οσφυϊκή χώρα της συός
∆ΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΟΙΣΤΡΟΥ - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
 ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΣΤΡΟΥ

Έλεγχος κάθε πρωί (ανά 24 h) ή πρωί και

απόγευµα (ανά 12 h) ανάλογα µε τη ρουτίνα
της µονάδας
Βοηθούν:
Συχνή επαφή µε κάπρο
∆ηµιουργία συνθηκών καταπόνησης (stress)

- Μετακίνηση συών
- Ανάµιξη µε άλλες µε σκοπό την πρόκληση
διαµάχης µεταξύ τους
 ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΣΤΡΟΥ

Χρονικό διάστηµα µεταξύ απογαλακτισµού

και εκδήλωσης νέου οίστρου (Χ∆ΑΟ)
Ο θηλασμός αποτρέπει την εμφάνιση οίστρου μέσω της μη απελευθέρωσης
GnRH από τον υποθάλαμο.

Ο απογαλακτισμός επιτρέπει την απελευθέρωση FSH, LH με συνέπεια την

εκδήλωση οίστρου από τις σύες σε 4-7 ημέρες.

Όταν αυτό το διάστημα επιμηκύνεται μειώνεται η διάρκεια το οίστρου, το

ποσοστό ωοθυλακιορρηξίας και των τοκετών καθώς και το μέγεθος της
τοκετοομάδας.
Βιβλιογραφικά δεδομένα: Αύξηση του χρονικού αυτού διαστήματος στις 9-
12 ημέρες μετά τον απογαλακτισμό οδήγησε σε μείωση του ποσοστού
τοκετών από 88 σε 59%, της τοκετοομάδας από 11.7 σε 10.6 και των
ωοθυλακιορρηξιών από 21.6 σε 19.7 (Soede et al., 1995, Steverink et al.,
1999).
 ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΣΤΡΟΥ

Το Χ∆ΑΟ επηρεάζεται από:

1. Το γενετικό υλικό των ζώων.

2. ∆ιάρκεια γαλουχίας.

3. Κακή διατροφή κατά τη γαλουχία

4. Εποχιακή αγονιµότητα (Ιούλιος –Σεπτέµβριος)

∆ιάρκεια γαλουχίας

Το Χ∆ΑΟ αυξάνεται όταν µειώνεται η γαλουχία κάτω από τις 17

ηµέρες.
∆ιάρκεια γαλουχίας <19 ηµέρες οδηγεί σε µείωση του ποσοστού
των τοκετών και αύξηση των επιστροφών σε οίστρο.
Στην EU είναι υποχρεωτικό να εφαρµόζεται ελάχιστη γαλουχία 3
εβδοµάδων - 21 ηµέρες (Commission Directive 2001/93/EC of 9
November 2001).
Από την άλλη πλευρά και η πολύ µεγάλη διάρκεια της γαλουχίας
µπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα των ωοθυλακίων,
τις ωοθυλακιορρηξίες και το µέγεθος της τοκετοοµάδας στην
επόµενη γέννα. Το φαινόµενο αυτό παρουσιάζεται συνήθως στις
πρωτοτόκες σύες και είναι γνωστό ως “second litter syndrome”.
Κακή διατροφή κατά τη γαλουχία

Για τις πρωτότοκες ‘πρωτάρες’ σύες απαιτείται ιδιαίτερη

προσοχή στη διατροφή γιατί έχουν µειωµένη ικανότητα
πρόσληψης των θρεπτικών συστατικών της τροφής και
χαµηλότερα αποθέµατα λίπους και πρωτεϊνών στους ιστούς. Για
το λόγο αυτό χάνουν περισσότερο βάρος κατά τη γαλουχία και
αυξάνεται ο κίνδυνος εµφάνισης του “second litter syndrome”.
 ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΑΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΟΙΡΟΥ

Περίοδος εµφάνισης: Ιούλιος - Σεπτέµβριος

•Μείωση του ποσοστού των συλλήψεων (10-15% ακόµη και
στα χοιροστάσια µε τις καλύτερες συνθήκες διαχείρισης)
•Αύξηση των επιστροφών σε οίστρο σε κανονικά ή
ακανόνιστα διαστήµατα
•Αύξηση του χρονικού διαστήµατος από τον απογαλακτισµό
έως την εκδήλωση οίστρου και τη νέα γονιµοποίηση
Η αιτία δεν έχει αποσαφηνιστεί. Εικάζεται ότι εµπλέκονται η
αύξηση της θερµοκρασίας του περιβάλλοντος και/ή
φωτοπερίοδος.
Αντιµετώπιση: όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση σε αυτή
τη χρονική περίοδο (ορθή ανίχνευση οίστρου, πολλαπλές
οχείες/σπερµατεγχύσεις, αύξηση πρόσληψης ενέργειας από
τις σύες πριν τη γονιµοποίηση).
 ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΟΙΣΤΡΟΥ

Πρόκληση και συγχρονισµός του πρώτου οίστρου

νεαρών άνηβων συών

όταν πληρούνται προϋποθέσεις ηλικίας (> 5,5 -6 µηνών), ΣΒ
(≥ 100 χλγ), έχουµε θετική ανταπόκριση στη χορήγηση
γοναδοτροπινών εµφανίζοντας οίστρο και ακολούθως
οιστρικό κύκλο.

νεότερες ηλικιακά σύες µπορεί να εµφανίσουν οίστρο αλλά
επιστρέφουν µετά σε κατάσταση άνοιστρου.

Αρκεί 1 έγχυση 400 IU of eCG και 200 IU of hCG, οπότε έχουµε

οίστρο σε 3–6 ηµέρες

ΠΡΟΣΟΧΗ
Η ανταπόκριση είναι µεγαλύτερη εφόσον υπάρχει καθηµερινή επαφή –
ερεθισµός µε κάπρο από την ηµέρα της έγχυσης.
Η µετακίνηση τους από άλλο χώρο σε χώρο µε κάπρο την ηµέρα της
έγχυσης έχει ακόµα καλύτερο αποτέλεσµα.
 Συγχρονισµός του δεύτερου οίστρου
των συών
Εισαγωγή των συών στην
αναπαραγωγική διαδικασία από το
2ο οίστρο
Χορήγηση i.m. PGF2α περίπου 18 ηµέρες µετά την
έγχυση 400 IU eCG και 200 IU HCG.
Το ωχρό στο χοίρο δεν υφίσταται ωχρινόλυση µε την
εξωγενή χορήγηση προσταγλανδινών έως τη 12η
ηµέρα του κύκλου. Μετά από τις 12 ηµέρες
ανταποκρίνεται στις PGF2α.
Σε ένα group συών µεταξύ 12 και 17 ηµερών του
κύκλου, θα µπορούσε να συγχρονιστεί ο οίστρος
µόνο µε µια έγχυση PGF2α (ωοθ/ξία ≈3 ηµέρες µετά).
Οι περισσότερες σύες 18 ηµέρες µετά την έγχυση
γοναδοτροπινών θα βρίσκονταν πέραν της 12ης
ηµέρας του κύκλου οπότε δίνοντας την ωχρινολυτική
δόση της PGF2α, ο 2ος οίστρος θα ήταν πιο
συγχρονισµένος από ότι αν δεν δίναµε PGF2α.
 Συγχρονισµός του οίστρου
των πολυτόκων συών µε γοναδοτροπίνες

1. Ενδοµυϊκή χορήγηση 1750 IU PMSG

2. Ενδοµυϊκή χορήγηση 250 IU hCG 72 ώρες µετά

τη χορήγηση της PMSG

Οίστρος την επόµενη ηµέρα (24 ώρες)

 Συγχρονισµός του οίστρου µε συνθετικά προγεσταγόνα

Καθηµερινή χορήγηση προγεσταγόνων για 14–18 ηµέρες.

Τα προγεσταγόνα αναστέλλουν την ωρίµανση των

ωοθυλακίων και αποτρέπουν την παλινδρόµηση του ωχρού.
Όταν παύσει η χορήγηση – δράση τους τα ωοθυλάκια
ωριµάζουν και σε 3 ηµέρες (ή 3-5) περίπου εµφανίζεται
οίστρος.

Π.χ. χορήγηση altrenogest 15–20 mg/ηµέρα/σύς peros την

τροφή.

ΠΡΟΣΟΧΗ
Είναι κρίσιµο κάθε ζώο να λαµβάνει τα σωστά mg ανά ηµέρα γιατί η
χορήγηση µειωµένης δόσης µπορεί να οδηγήσει σε κυστική εκφύλιση
ωοθηκών.
ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ
 Åëáxéóôïðïßçóç ðéèáíüôçôáò
Åëáx
ðñüêëçóçò åìâñõéêþí èáíÜôùí

0-30 çìÝñåò

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ (ÇìÝñåò)
1. Ðñüëçøç ðáèïëïãéêþí êáôáóôÜóåùí:
êáôáóôÜóåùí:
- Ëïéìþäç íïóÞìáôá (Øåõäïëýóóá,
Øåõäïëýóóá,
Ðáâïßùóç,, ÁÁÓX
Ðáâïßùóç ÁÁÓX, Ëåðôïóðåßñùóç,
Ëåðôïóðåßñùóç,
ÂñïõêÝëëùóç))
ÂñïõêÝëëùóç
- ÐõñåôéêÜ íïóÞìáôá
- ÌåôáâïëéêÜ íïóÞìáôá (êõñßùò
õðïâéôáìßíùóç Á)
- Ôïîéêþóåéò (êõñßùò áðü F2-
F2-ôïîßíç)

2. ÁðïöõãÞ ëÞøçò õðåñâïëéêÞò ðïóüôçôáò

ôñïöÞò
3. ÁðïöõãÞ êáôáðüíçóçò (stress)
stress) ôùí
óõþí::
óõþí
- Óõíùóôéóìüò
- ÕðåñâïëéêÞ åðéèåôéêüôçôá
- ÁíÜìéîç óõþí ìåôÜ ôç óýæåõîç

4. ÁðïöõãÞ õøçëÞò èåñìïêñáóßáò ôïõ

ðåñéâÜëëïíôïò
 ∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

1. Μη επιστροφή σε οίστρο 18-22 ηµέρες µετά τη

σπερµατέγχυση (καθηµερινός έλεγχος 18-30 ηµέρες
λόγω πιθανόν εµβρυικών θανάτων)

2. Ψηλάφηση από το απευθυσµένο (31-60 ηµέρες –

εκτίµηση µεγέθους-τόνου-παλµού µέσης µητριαίας
αρτηρίας, δε µπορεί να εφαρµοστεί σε νεαρές σύες
– µικρό άνοιγµα πυέλου)
 ∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

3. Εξωτερικά συµπτώµατα εγκυµοσύνης

> 55 ηµέρες στις νεαρές σύες

> 84 ηµέρες στις ενήλικες σύες (82-100%)
 ∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
4. Υπερηχογραφία

Doppler (εισαγωγή της κεφαλής από το απευθυσµένο

– διάγνωση στις 25 ηµέρες – ακρίβεια 91-100 % για τα
έγκυα, 25-100 % για τα µη έγκυα)

Β-Μode υπέρηχος η καλύτερη µέθοδος (εφαρµογή

της κεφαλής στο κοιλιακό τοίχωµα περίπου 5cm
πίσω από τον οµφαλό πλευρικά των µαστών –
διάγνωση στις 21 ηµέρες – ακρίβεια 99-100 %)
Εγκυµοσύνη 28 ηµερών
 ∆ΙΑΓΝΩΣΗ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ
5. Ορµονικοί προσδιορισµοί

Προγεστερόνη Θειική οιστρόνη

17-24 ηµέρες µετά τη µέρα 24-28 ηµέρες µετά τη µέρα
γονιµοποίησης γονιµοποίησης
Αξιοπιστία 97% Αξιοπιστία 97%
Τιµές ≥7.5 ng/ml είναι Τιµές >0.5 ng/ml είναι
ενδεικτικές εγκυµοσύνης ενδεικτικές εγκυµοσύνης
 Åìâïëéáóìïß:
Åìâïëéáóìïß:
Í. Aujeszky - Aô. Ñéíßôéäá -
Êïëéâáêßëëùóç

70-
70-100 çìÝñåò

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ (ÇìÝñåò)
 Flushing:
Flushing:
Áýîçóç ðïóüôçôáò ôñïöÞò
ôïõëÜx
ôïõëÜ xéóôï êáôÜ 30%

85-
85-110 çìÝñåò

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ (ÇìÝñåò
(ÇìÝñåò))
 ÌåôáöïñÜ óôï èÜëáìï ôïêåôþí -
áðïðáñáóéôéóìüò - ðëýóéìï

110ç çìÝñá

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ (ÇìÝñåò)
 Ìåßùóç ðïóüôçôáò ôñïöÞò,
ôñïöÞò, þóôå
ìßá çìÝñá ðñéí ôïí ôïêåôü íá
åëáx
åëá xéóôïðïéçèåß

110-
110-115 çìÝñåò

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120

ÅÃÊÕÌÏÓÕÍÇ (ÇìÝñåò)
ÔÏÊÅÔÏÓ
 Η περίοδος προ του τοκετού
 10-14 ηµέρες πριν την ηµέρα του τοκετού:

ανάπτυξη των µαστών

εξοίδηση του αιδοίου – χαλάρωση πυελικών συνδέσµων

διόγκωση των θηλών

τα αγγεία του µαστού προεξέχουν και διαγράφονται εµφανώς.

 Τα συµπτώµατα του επικείµενου τοκετού περιλαµβάνουν:

µείωση της όρεξης, ανησυχία, αύξηση θερµοκρασίας, ¨φωλιά¨

η συς σηκώνεται και ξαπλώνει εναλλάξ.

 Περίπου 12 ώρες προ του τοκετού µε ελαφριά µάλαξη των θηλών

εκκρίνεται γάλα. Αυτό είναι το πιο αξιόπιστο σύµπτωµα του
επικείµενου τοκετού.

 Μικρή ποσότητα βλέννης µπορεί να εκκρίνεται από το αιδοίο. Αν

παρατηρηθεί στη βλέννη κάτι σαν βώλος κοπράνων ο τοκετός έχει
αρχίσει. Ο βώλος αυτός είναι το µηκώνιο τα πρώτα κόπρανα από το
απευθυσµένο του υπό εξώθηση χοιριδίου.
 1o ÓÔÁÄÉÏ: ÄéáóôïëÞò ôñáx
ôñáxÞëïõ
¸íáñîç ñõèìéêþí ùäéíþí áíÜ 15 min ðïõ äéáñêïýí
5-10 sec ìå áõîáíüìåíç óõxíüôçôá
2o ÓÔÁÄÉÏ: Åîþèçóçò åìâñýùí
Äéáñêåß óõíÞèùò 1-4 þñåò (Μ.Ο. 2,5 þñåò)
ÌÝãéóôïò xñüíïò áíáìïíÞò: 4 þñåò
Ôï äéÜóôçìá ìåôáîý äýï åîùèÞóåùí åßíáé 15-30 min
(áðü 5-80 min)
ÌÝãéóôïò xñüíïò áíáìïíÞò: 60 min

3o ÓÔÁÄÉÏ: Åîþèçóçò åìâñ

åìâñ.. υµένων
ÁðïìÜêñõíóç ôùí õðïëåéìÜôùí ôùí åìâñõéêþí
õìÝíùí
 ΤΟΚΕΤΟΣ

Αν σε προηγούµενο τοκετό της συός υπήρξαν

προβλήµατα όπως θνησιγενή χοιρίδια απαιτείται
ιδιαίτερη προσοχή. Συχνά προκύπτει διάστηµα από
45 λεπτά έως και 1 ώρα µεταξύ της εξώθησης πρώτου
και δεύτερου χοιριδίου.

Η πλειονότητα των χοιριδίων γεννιέται µε την κεφαλή

να προβάλλει πρώτα, αν και προς το τέλος του
τοκετού αρκετά χοιρίδια έρχονται µε το πίσω τµήµα
τους. Αµέσως προ της προβολής του χοιριδίου η συς
ξαπλώνει πλάγια, συχνά τρέµοντας (ρίγος) και
σηκώνοντας προς τα επάνω το άνω οπίσθιο άκρο.
 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΚΕΤΟΥ
Αποµάκρυνση του πλακούντα
Λαµβάνει χώρα σε χρόνο 1 έως 4 ώρες και αποτελεί
ένδειξη ολοκλήρωσης του τοκετού.
Όταν ο τοκετός τελειώσει:

Η συς ηρεµεί και γρυλίζει καλώντας τα χοιρίδια.

Το ρίγος και οι κινήσεις των πίσω άκρων σταµατούν.
Αν παραµένουν ίσως υπάρχει κι άλλο χοιρίδιο στο
γεννητικό σωλήνα.

Μετά την αποµάκρυνση του πλακούντα υπάρχει

ελαφρύ έκκριµα του αιδοίου, κάποιες φορές και σε
µεγαλύτερες ποσότητες για τις επόµενες 3-5 ηµέρες.
Αν εµφανιστεί ενδοµητρίτιδα πρέπει να αντιµετωπιστεί
 ΕΛΕΓΧΟΣ-ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ
ΤΩΝ ΤΟΚΕΤΩΝ

Πρόκληση του τοκετού:

δυνατότητα καλύτερης επίβλεψης του τοκετού

εντός του ωραρίου εργασίας

µείωση θνησιγενών

διευκόλυνση ανακατανοµής των χοιριδίων και
υιοθεσιών για λόγους οµοιοµορφίας ή
διαφορετικού µεγέθους τοκετοοµάδων

επιτρέπει παρόµοια διαστήµατα γαλουχίας
 ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΟΚΕΤΟΥ
1. Ενδοµυϊκή χορήγηση προσταγλαδινών

Χρησιµοποιείται φυσική προσταγλαδίνη (PGF2α-10 mg) ή

ανάλογα προσταγλαδινών (cloprostenol - 175 µg).
Η έναρξη του τοκετού µετά την έγχυση γίνεται σε 24 - 32 ώρες
µε µέσο όρο τις 29.5. Όταν χρησιµοποιούµε ανάλογα
προσταγλανδινών (cloprostenol) ο τοκετός αρχίζει λίγο
νωρίτερα από όταν χρησιµοποιούµε φυσική προσταγλανδίνη.
Η διάρκεια του τοκετού, η βιωσιµότητα των χοιριδίων και η
κατάσταση της συός κατά τη γαλουχία είναι παρόµοιες µετά
την πρόκληση ή µετά το φυσιολογικό τοκετό.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Επειδή η χορήγηση εξωγενούς PGF2α προ των 110 ηµερών θέτει
σε κίνδυνο τη ζωή των χοιριδίων, πρέπει να χορηγείται µετά την 112η ηµέρα.
 ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΟΚΕΤΟΥ

2. ∆ιπλή έγχυση PGF2α (split dose)

Η πρώτη δόση χορηγείται το πρωί και µια δεύτερη 6

ώρες µετά. Το σχήµα αυτό αυξάνει τα ποσοστά τοκετών
την επόµενη εργάσιµη ηµέρα επιτρέποντας την
καλύτερη παρακολούθηση των τοκετών (84 vs. 56%).
 ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΟΚΕΤΟΥ

3. Έγχυση PGF2α στο βλεννογόνο του αιδοίου

Το κόστος µπορεί να µειωθεί µε χορήγηση στο βλεννογόνο του

αιδοίου PGF στο 50% (ή ακόµη και στο 25%) της προτεινόµενης
από τον παρασκευαστή i.m. δόσης.
Για αυτή την έγχυση απαιτείται βελόνα 12 mm, 20 g ή µικρότερη. Η
θέση έγχυσης είναι εξωτερική προς τα χείλη του αιδοίου και οι σύες
την ανέχονται πολύ καλά.
 ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗΣ ΤΟΚΕΤΟΥ
4. Συνδυασµός προσταγλανδίνης και ωκυτοκίνης

Η ενδοµυϊκή χορήγηση ωκυτοκίνης 20–24 ώρες µετά την αρχική

χορήγηση προσταγλαδίνης, βελτιώνει το συγχρονισµό
προκαλώντας τοκετό εντός των επόµενων εργάσιµων ωρών.

Η χορήγηση 20–30 IU προκαλεί τοκετό νωρίτερα από τη

χορήγηση 5–10 IU αλλά οι υψηλές δόσεις ωκυτοκίνης προκαλούν
συχνότερα διακοπή της µεταφοράς των χοιριδίων και δυστοκία.
Με τη δόση των 5–10 IU, έχουµε λιγότερες επιπλοκές αλλά η
πρόκληση τοκετού εντός του ωραρίου εργασίας εµφανίζεται σε
µικρότερο ποσοστό ζώων. Εποµένως οι χαµηλές δόσεις
προκαλούν λιγότερα προβλήµατα στον τοκετό αλλά δεν
προάγουν το συγχρονισµό των τοκετών και την ορθή επίβλεψη
της διαδικασίας.

Άλλες έρευνες υπέδειξαν ότι η έγχυση 5 IU ωκυτοκίνης στο

βλεννογόνο του αιδοίου οδηγεί σε τοκετούς χωρίς προβλήµατα.
 ΡΟΛΟΣ ΩΚΥΤΟΚΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΛΗΣΗ
ΤΟΚΕΤΟΥ
Η έγχυση ωκυτοκίνης περίπου 20-24 µετά την έγχυση των PGF2α προκαλεί
µεν ταχύτερη έναρξη του τοκετού αλλά συχνά επιπλέκει τον τοκετό ως εξής:
µετά την εξώθηση του πρώτου χοιριδίου ο τοκετός σταµατάει για περίπου 1
ώρα ή παραπάνω, και απαιτούνται χειρισµοί µε το χέρι.
Αυτό µπορεί να οφείλεται στον πόνο που σχετίζεται µε τη βίαιη εξώθηση
παράλληλα µε ατελή διαστολή του τραχήλου προκαλώντας απελευθέρωση
αδρεναλίνης που επιδρά στους υποδοχείς της µήτρας σταµατώντας τις
συσπάσεις. Η χορήγηση υψηλής δόσης ωκυτοκίνης µετά την εξώθηση του
πρώτου χοιριδίου αυξάνει τα ποσοστά δυστοκίας και τα θνησιγενή. Μάλιστα
τα θνησιγενή είναι περισσότερα στην σειρά µετά το πρώτο εξωθούν χοιρίδιο
παρά στο τέλος του τοκετού όπως συµβαίνει φυσιολογικά. Αιτία είναι το ότι η
ωκυτοκίνη προκαλεί σφοδρές συσπάσεις, τραυµατισµό των οµφάλιων
λώρων και ανοξία των εµβρύων. Εποµένως η ωκυτοκίνη πρέπει να
χορηγείται µόνο σε καταστάσεις δυστοκίας ή καθυστέρησης του τοκετού και
µάλιστα µετά την εξώθηση του 5ου ή 6ου χοιριδίου για τη διασφάλιση της
ολοκλήρωσης του τοκετού σε λογικό χρόνο και όχι για πρόκληση.
 ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΑΠΟΒΟΛΗΣ

 βρίσκει εφαρµογή σε καταστάσεις ψευδοκύησης ή κυοφορίας

προσβεβληµένων µουµιοποιηµένων εµβρύων.

Η χορήγηση προσταγλαδινών προκαλεί αποβολή 12-14 ηµέρες µετά

τη γονιµοποίηση και οι σύες ακολούθως εµφανίζουν γόνιµο οίστρο.

Απαιτούνται 1 ή 2 εγχύσεις PGF2α (10–15 mg) και cloprostenol (175–

500 µg), µε 24-ωρη διαφορά χρόνου για αποτελεσµατική διακοπή
κύησης ή ψευδοκύησης.
 ∆ΥΣΤΟΚΙΑ
Συχνότερη σε νεαρές πρωτοτόκες ή σε υπερήλικες σύες.

Συχνότερα αίτια δυστοκίας:

•Αδράνεια µήτρας (37%)
•Ανωµαλίες θέσης των εµβρύων (33.5%)
•Απόφραξη του γεννητικού σωλήνα (13%)
•Κλίση µήτρας προς τα κάτω (9.5%)
 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ∆ΥΣΤΟΚΙΑΣ (1)

Πρώτα έλεγχος της διαβατότητας της γενετικής οδού µε εισαγωγή
του χεριού από το αιδοίο.

Μετασχηµατισµός και έλξη εµβρύου

 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ∆ΥΣΤΟΚΙΑΣ (2)

Ακολούθως i.m. ωκυτοκίνης 20 IU έως 3 το πολύ 4 φορές ανά 30

λεπτά.

Μετά από χειρισµούς συνιστάται χορήγηση αντιβιοτικών (long-

acting penicillin10-15ml ή ampicillin για 5 ηµέρες), ενώ είναι
χρήσιµη και η χορήγηση ΜΣΑΦ (π.χ flunixin).

Ο τοκετός ολοκληρώνεται όταν κλείσει ο τράχηλος. Πολύ

σπάνια µπορεί να παραµείνουν εµβρυικοί υµένες οι οποίοι
αποµακρύνονται ανά χοιρίδιο που εξωθείται. Αν συµβεί αυτό τους
αποµακρύνουµε προσεκτικά τραβώντας µέσω του κόλπου.

Η χορήγηση i.m. ωκυτοκίνης 20 IU στο τέλος του τοκετού

λειτουργεί πάντα ευεργετικά για την πρόληψη τέτοιων
φαινοµένων ή της ΜΜΑ.
 ΜΑΣΤΙΤΙ∆Α- ΜΗΤΡΙΤΙ∆Α- ΑΓΑΛΑΞΙΑ (ΜΜΑ)

Σύνδροµο πολλαπλής αιτιολογίας

Προδιάθεση: Υπέρβαρα ή υποσιτισµένα ζώα στη φάση του τοκετού
µεγάλης διάρκειας τοκετοί (>5 ώρες)
Μπορεί να εµπλέκονται παθογόνα όπως E.coli, Klebsiella spp.,
Enetrobacter spp., Mycoplasma spp. καθώς και Streptococci,
Staphylococci.
Επίσης, ενδοτοξίνες που παράγονται από E.coli, υποκλινική
ενδοµητρίτιδα, καθυστερηµένη γαλακτοπαραγωγή, δυσµορφία
θηλών, ορµονικές διαταραχές και stress.
Συνήθως η εισβολή µικροβίων στο µαστό οδηγεί σε παραγωγή
ενδοτοξινών. Πολλές φορές πηγή των ενδοτοξινών αποτελούν
βακτήρια του εντέρου ή καταστάσεις ενδοµητρίτιδας.
 ΜΑΣΤΙΤΙ∆Α- ΜΗΤΡΙΤΙ∆Α- ΑΓΑΛΑΞΙΑ (ΜΜΑ)

∆εν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως αν ο εναρκτήριος µηχανισµός

του συνδρόµου είναι ορµονικός. Σε κάποιες περιπτώσεις τα
επίπεδα των ορµονών στο αίµα µειώνονται δραµατικά µετά τον
τοκετό. Έχουν εµπλακεί η ινσουλίνη, η προλακτίνη, η ωκυτοκίνη,
η προγεστερόνη και τα γλυκοκορτικοειδή. Σε σύες µε αγαλαξία
βρέθηκαν συγκεντρώσεις ωκυτοκίνης σε µισή τιµή σε σχέση µε τις
υγιείς σύες. Οι φλεγµονές της µήτρας µειώνουν την παραγωγή
PGF2a µε συνέπεια τη µείωση της έκκρισης της προλακτίνης. Η
προλακτίνη µειώνεται δραµατικά υπό την επίδραση ακόµη και
µικρής συγκέντρωσης ενδοτοξινών.
 ΜΑΣΤΙΤΙ∆Α- ΜΗΤΡΙΤΙ∆Α- ΑΓΑΛΑΞΙΑ (ΜΜΑ)
Κλινικά συµπτώµατα

Συνήθως εµφανίζεται τις πρώτες 48 ώρες µετά τον τοκετό

(συνηθέστερα 12 ώρες), αλλά γενικά µπορεί να εµφανιστεί µέσα
στην πρώτη εβδοµάδα.
Αρχικά ανορεξία, ακολουθεί κατάπτωση και νευρικότητα κατά το
θηλασµό.
Αν συνυπάρχει µαστίτιδα οι προσβεβληµένες σύες έχουν ελαφρύ
πυρετό 39.5-41°C. Η µαστίτιδα µπορεί να αφορά και µόνο ένα µαστό.
Ενδέχεται να εµφανιστεί και δυσκοιλιότητα.
Όταν εµφανίζεται ως υπογαλαξία η µόνη ένδειξη του συνδρόµου
µπορεί να είναι η µειωµένη πρόσκτηση βάρους των χοιριδίων (<105
gr/ηµέρα, φυσιολογικά 125gr/day)

Η διάρκεια της νόσου είναι το ελάχιστο 3 ηµέρες και µετά αυτοϊάται,

αλλά τα χοιρίδια έχουν ήδη υποστεί τις συνέπειες.
 ΜΑΣΤΙΤΙ∆Α- ΜΗΤΡΙΤΙ∆Α- ΑΓΑΛΑΞΙΑ (ΜΜΑ)

∆ιάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στα κλινικά συµπτώµατα και ιδιαίτερα στην
ανορεξία και στη µειωµένη ανάπτυξη των χοιριδίων. Ιστορικό
δυστοκίας, µακράς διάρκειας τοκετού, κακή υγειονοµική κατάσταση
και πληµµελής καθαρισµός των χώρων αποτελούν σηµαντικά
στοιχεία.
Κατά την ψηλάφιση µπορεί να γίνει αντιληπτή σκληρότητα και
θερµότητα των µαστών.
Η βακτηριακή µαστίτιδα θα πρέπει να επιβεβαιωθεί µε εξέταση
δειγµάτων γάλακτος (προηγείται έγχυση ωκυτοκίνης για τη συλλογή
γάλακτος σε τέτοια κατάσταση).
 ΜΑΣΤΙΤΙ∆Α- ΜΗΤΡΙΤΙ∆Α- ΑΓΑΛΑΞΙΑ (ΜΜΑ)
Πρόληψη
• Χορήγηση long acting τετρακυκλίνης 1 ηµέρα πριν τον αναµενόµενο
τοκετό
• Ωκυτοκίνη µετά τον τοκετό
• Χορήγηση τριµεθοπρίµης ή τετρακυκλινών µε την τροφή από την 112η
ηµέρα της κύησης έως και 1 ηµέρα µετά τον τοκετό.
• Μέτρα υγιεινής
• Μείωση της τροφής από την 100η ηµέρα της κύησης και επάρκεια
νερού.
Θεραπεία
Η χορήγηση ωκυτοκίνης στις προσβεβληµένες σύες βοηθάει. Σε
περιπτώσεις πυρετού, µαστίτιδας ή µητρίτιδας χορηγούνται
αντιµικροβιακά (Ampicillin, tetracyclines, trimethoprim sulphonamide,
enrofloxacin). Μη στεροειδή αντιφλεγµονώδη µπορεί να βελτιώσουν
την ανάρρωση.

Τα χοιρίδια µεταφέρονται σε άλλη χοιροµητέρα ή λαµβάνουν

πρωτόγαλα µε οισοφαγικό καθετήρα.
 Πρόπτωση κόλπου και τραχήλου
Προκαλείται ως αποτέλεσµα αυξηµένης ενδοκοιλιακής πίεσης, πιο
συχνά λίγο πριν τον τοκετό αλλά γενικά µπορεί να εµφανιστεί στο
τελευταίο τρίτο της εγκυµοσύνης ή µερικές ηµέρες µετά τον τοκετό.
Παράγοντες που οδηγούν στην εµφάνιση του προβλήµατος:
1. Γενετική προδιάθεση
2.∆υσχέρεια στην αφόδευση ή στην ούρηση π.χ. πλάγια εκτροπή
ουροδόχου κύστης σε προχωρηµένα στάδια εγκυµοσύνης, κυστίτιδα
κτλ.
3.Ηλικιωµένες σύες (από την 5η γέννα και µετά) που κυοφορούν
µεγάλο αριθµό χοιριδίων και είναι σε καλή γενική κατάσταση.
Μεγαλύτερη προδιάθεση σε σύες που σταβλίζονται σε κελιά µε
ολισθηρά ή επικλινή δάπεδα.
4.Όταν οι σύες ξαπλώνουν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση και ωθεί
τον τράχηλο και τον κόλπο προς τα έξω.
5.Οι υπέρβαρες σύες και αυτές που κυοφορούν µεγάλο αριθµό
χοιριδίων έχουν µεγαλύτερη προδιάθεση.
6.Υψηλά επίπεδα πρόσληψης τροφής, ιδιαίτερα τροφές µε µεγάλη
περιεκτικότητα σε άµυλο αυξάνουν τις ζυµώσεις και την παραγωγή
αερίων µε επακόλουθο την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης.
 Πρόπτωση κόλπου και τραχήλου

Κλινικά συµπτώµατα
Στα αρχικά στάδια οι προσπίπτοντες ιστοί διακρίνονται µεταξύ των
χειλέων του αιδοίου και επανέρχονται στη φυσιολογική τους θέση
όταν η συς στέκεται όρθια. Ωστόσο µε την εξέλιξη της εγκυµοσύνης
η πρόπτωση παραµένει και σύντοµα οι ιστοί γίνονται οιδηµατικοί.

∆ιάγνωση
Με βάση τα κλινικά συµπτώµατα. Σύγχυση µπορεί να υπάρξει µε
τους πολύποδες του κόλπου που µπορεί να προεξέχουν από το
αιδοίο και µε την αναστροφή της ουροδόχου κύστης. Η προσεκτική
παρατήρηση και η ψηλάφιση των ιστών διαφοροποιεί τις
παραπάνω παθολογικές καταστάσεις.
 Πρόπτωση κόλπου και τραχήλου

Αντιµετώπιση

Αν συµβεί κατά την έναρξη του τοκετού, χρησιµοποιώντας σανίδες
ανυψώνεται το δάπεδο του κελιού και γίνεται επικλινές προς την
ταΐστρα. Όταν η συς στέκεται ή ξαπλώνει το βάρος των χοιριδίων
έλκει προς τα εµπρός το γεννητικό σωλήνα και κρατάει τον κόλπο
εντός των ορίων του αιδοίου. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η συς
συνήθως γεννάει φυσιολογικά.

Εξετάζεται η ορθή θέση της ουρήθρας. Αν αιτία είναι η ανώµαλη θέση
– παρέκκλιση –εκτροπή της ουρήθρας γίνεται αποσυµπίεσή της µε
κυστεοκέντηση ή καθετηριασµό της ουρήθρας η οποία συνήθως
επανέρχεται σε φυσιολογική θέση. Αν αυτό συµβεί λίγο πριν τον
τοκετό, ο καθετήρας παραµένει έως τον τοκετό για να µην
επαναληφθεί το φαινόµενο. Επιπλοκή βακτηριακή κυστίτιδα.
 Πρόπτωση κόλπου και τραχήλου

Θεραπεία

Αποµόνωση της συός σε ξεχωριστό κελί.

Πλένουµε µε κρύο νερό την προσπίπτουσα περιοχή

Ανάταξη των ιστών όταν υποχωρήσει το οίδηµα (15-20 min)

Η επάλειψη µε τοπικά αντιβιοτικά και αντισηπτικά
προλαµβάνει τη δευτερογενή βακτηριακή κολπίτιδα.

Η σύς σε όρθια στάση, ραφή εγκάρσια του αιδοίου ή ραφή
Bühner. Παρακολούθηση του ζώου και αφαίρεση του
ράµµατος µόλις αρχίζει ο τοκετός.
ΦΡΟΝΤΙ∆Α ΤΗΣ ΣΥΟΣ
Óå ðåñßðôùóç xåéñéóìþí ôïðïèÝôçóç
ðåóóþí áíôéâéïôéêþí óôç ìÞôñá

ÅíäïìõéêÞ Ýã
Ýãx
xõóç 20-
20-30 IU ùêõôïêßíçò

ÅíäïìõéêÞ Ýã
Ýãx
xõóç áíôéâéïôéêþí åõñÝïò
öÜóìáôïò óôç xïéñïìçôÝñá
Ðåñéïñéóìüò ôçò ðïóüôçôáò ôçò
xïñçãïýìåíçò ôñïöÞò êáôÜ ôï ðñþôï
24ùñï
Êáèáñéüôçôá êåëëéïý ôïêåôïý êáé
xïéñïìçôÝñáò
ΦΡΟΝΤΙ∆Α ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΩΝ
ÁðïêïðÞ ôïõ ïìöÜëéïõ ëþñïõ - áí äåí
Ýxåé áðïêïðåß - êïíôÜ óôï óçìåßï
áðïêïðÞò
ÁðïìÜêñõíóç ôçò âëÝííáò áðü ôï óôüìá
êáé ôç ìýôç
Ôßíáãìá ôçò êåöáëÞò ôïõ xïéñéäßïõ êáé
ôåx
ôåxíçôÞ áíáðíïÞ áí äåí áíáðíÝåé

ÅíôñéâÞ ôïõ xïéñéäßïõ ìå óôåãíü ýöáóìá

êáé ôïðïèÝôçóÞ ôïõ óå êáèáñü,
êáèáñü, óôåãíü
êáé èåñìü ìÝñïò
ÄéáóöÜëéóç ëÞøçò ðñùôïãÜëáêôïò
ÃÁËÏÕX
ÃÁËÏÕ XÉÁ
ÓôáäéáêÞ áýîçóç ôçò ôñïöÞò ôçò
óõüò Ýôóé þóôå óôï ôÝëïò ôçò
ðñþôçò åâäïìÜäáò ç ðïóüôçôá
ôçò xïñçãïýìåíçò ôñïöÞò íá
óõíáíôÜ ôéò áðáéôÞóåéò ãáëïõxßáò

Ç ðïóüôçôá ôçò xïñçãïýìåíçò

ôñïöÞò ðñÝðåé íá åßíáé 2,5 Kg +
0,5 Kg ãéá êÜèå xïéñßäéï ðïõ
èçëÜæåé
Ç ôñïöÞ ðñÝðåé íá åßíáé
õøéåñãåéáêÞ êáé õøéðñùôåúíéêÞ
åíþ ïé êõôôáñßíåò ðñÝðåé íá
îåðåñíïýí ôï 5,5%.
Ï êáèïñéóìüò ôïõ åìâïëéáêïý
ðñïãñÜììáôïò ðñÝðåé íá ãßíåôáé
áðü êôçíßáôñï ìå âÜóç ôï
íïóïëïãéêü ðáñåëèüí ôçò
ìïíÜäáò êáé ôçí åðéæùïôéïëïãéêÞ
åéêüíá ôçò ðåñéïxÞò

Åìâïëéáóìüò ôùí óõþí ôçí 15ç

çìÝñá ôçò ãáëïõxßáò ôïõëÜxéóôï
ãéá:
- Ðáñâïßùóç ôïõ xïßñïõ
- ÅñõèñÜ ôïõ xïßñïõ
ÁÐÏÃÁËÁÊÔÉÓÌÏÓ
Good bye!!!
ÄéáêïðÞ xïñÞãçóçò ôñïöÞò ôçí
çìÝñá ôïõ áðïãáëáêôéóìïý ?

Flushing:
xïñÞãçóç ôïõëÜxéóôïí 3-3,5 Kg
ôñïöÞò ìÝxñé ôçí åêäÞëùóç ôùí
óõìðôùìÜôùí ôïõ ïßóôñïõ
Åíßóxõóç ôïõ ïñãáíéóìïý óå
âéôáìßíåò (âéô. ÁDE, â-êáñïôÝíéá)
Åíóôáâëéóìüò áðïãáëáêôéóìÝíùí
óõþí êïíôÜ óå êÜðñï
ÌÅÔÁXÅÉÑÉÓÇ
ÌÅÔÁX
ÊÁÐÑÙÍ
 ÄÉÁÔÑÏÖÇ

ÅÍÓÔÁÂËÉÓÌÏÓ

ÓÅÎÏÕÁËÉÊÇ
ÄÉÁÐÁÉÄÁÃÙÃÉÓÇ
ÓÕ
ÓÕXXÍÏÔÇÔÁ
XÑÇÓÉÌÏÐÏÉÇÓÇÓ
ÊáôÜ âïýëçóç ëÞøç ôñïöÞò êáôÜ
ôç äéÜñêåéá ðÜxõíóçò ôïõ íåáñïý
êÜðñïõ

Ðåñéïñéóìüò ðïóüôçôáò ôñïöÞò

óå 2-3 Kg / çìÝñá áíÜëïãá ìå ôï
ãåíåôéêü ôïõ äõíáìéêü êáèüëç
ôçí áíáðáñáãùãéêÞ ôïõ æùÞ
 ÄÉÁÔÑÏÖÇ

ÅÍÓÔÁÂËÉÓÌÏÓ

ÓÅÎÏÕÁËÉÊÇ
ÄÉÁÐÁÉÄÁÃÙÃÉÓÇ
ÓÕ
ÓÕ××ÍÏÔÇÔÁ
×ÑÇÓÉÌÏÐÏÉÇÓÇÓ
Áôïìéêüò åíóôáâëéóìüò óå
åõñýxùñï êåëëß (ôïõëÜxéóôï 2 × 3
m) êïíôÜ óå ðñüóöáôá
áðïãáëáêôéóìÝíåò óýåò

ÅîáóöÜëéóç óôáèåñÞò
èåñìïêñáóßáò π ε

Ï xþñïò åíóôáâëéóìïý ðñÝðåé íá

äéáèÝôåé óõìðáãÝò êáé óôåãíü
äÜðåäï π
 ÄÉÁÔÑÏÖÇ

ÅÍÓÔÁÂËÉÓÌÏÓ

ÓÅÎÏÕÁËÉÊÇ
ÄÉÁÐÁÉÄÁÃÙÃÉÓÇ
ÓÕ
ÓÕΧΧÍÏÔÇÔÁ
ΧÑÇÓÉÌÏÐÏÉÇÓÇÓ
ÅðáöÞ ôïõ íåáñïý êÜðñïõ ìå
óýåò óå ïßóôñï áðü ôçí çëéêßá
ôùí 6 Ýùò 7 ìçíþí xùñßò íá
åðéôñÝðåôáé ç åðßâáóç

ÊáôÜ ôéò ðñþôåò åðéâÜóåéò

xñçóéìïðïßçóç óõþí áíÜëïãçò
óùìáôéêÞò äéÜðëáóçò ðïõ
åêäçëþíïõí áðüëõôá
óõìðôþìáôá ïßóôñïõ

ÓôáèåñÞ ðáñáêïëïýèçóç ôçò

åðßâáóçò ìå ðáñïxÞ âïÞèåéáò
óôïõò êÜðñïõò
 ÄÉÁÔÑÏÖÇ

ÅÍÓÔÁÂËÉÓÌÏÓ

ÓÅÎÏÕÁËÉÊÇ
ÄÉÁÐÁÉÄÁÃÙÃÉÓÇ
ÓÕ
ÓÕΧΧÍÏÔÇÔÁ
ΧÑÇÓÉÌÏÐÏÉÇÓÇÓ
Íåáñïß êÜðñïé:
7 - 9 ìçíþí : 1 åðßâáóç / 15 ηµέρες
9 -12 ìçíþí : 1 åðßâáóç / åâäïìÜäá δα
ÅíÞëéêåò êÜðñïé:
2-3 ή 4 åðéâÜóåéò / åâäïìÜäá
(Ôïõò êáëïêáéñéíïýò ìÞíåò ç
óõxíüôçôá áõôÞ ìåéþíåôáé)

ÊÜðñïò ðïõ äåí Ýxåé xñçóéìïðïéçèåß ãéá

ðåñéóóüôåñï áðü 10-15 çìÝñåò äåí
ðñÝðåé íá xñçóéìïðïéåßôáé êáôÜ ôçí
áìÝóùò åðüìåíç åðßâáóç