Cursus Schadediagnose en

herstelling van beton

Auscultatie, analyse,
onderzoek en oplossing voor
schade aan betonwegen
DR.IR. ANNE BEELDENS
RAADGEVEND INGENIEUR EN ZAAKVOERDER AB-ROADS
A . B E E L D E N S @ A B - R O A D S .C O M
+32486/91.35.96
Overzicht presentatie
- Basisprincipes verhardingen in platenbeton en
gestelde eisen
- Beschikbare documenten
- Indeling van schade aan betonwegen:
◦ vaststellingen
◦ oorzaken
◦ Oplossingen
- Auscultatie
Basisprincipes
betonverhardingen
 Overzicht betonverhardingen
Ø Ongewapende betonverhardingen: platenbeton
• Voegen zonder deuvels
• Voegen met deuvels

Ø Gewapende betonverhardingen
• Constructief gewapend (bochten, lange platen):
structurele of krimpwapening
• Doorgaand gewapend beton

Ø Niet klassieke betonverhardingen

• Voorgespannen beton
• Dikke betonplaten
• Staalvezelbeton
• Walsbeton
Onderscheid
betonverhardingen
- Onderscheid naar uitvoering: machinaal – manueel
- Onderscheid naar bouwklasse (verkeersbelasting):
◦ B1-B5, B6-B7, B8-B10 en BF
◦ Réseau I – II – III
- Onderscheid naar oppervlakafwerking:
◦ gebezemd beton (meestal voor fietspaden en minder intens gebruikte wegen
◦ Uitgewassen beton (voor snel en druk bereden wegen of esthetische
toepassingen
◦ Gefigureerd beton (stedelijke omgeving, middenbermen,…)
◦ Gepolijst, gefreesd, gegrind beton (op verhard beton)
- Onderscheid naar toepassing
◦ Openbare weg
◦ Private weg
◦ Industriële verharding
◦ Niet bereden verharding…
Basisprincipe platenbeton

Eén of meer
betonstroken
gescheiden door een
langsvoeg
Betonplaten gescheiden door
dwars gezaagde voegen,
loodrecht op de as van de weg
Voegen
Dwarsvoegen
◦ Krimpvoegen
◦ Werkvoegen
◦ Uitzettingsvoegen

Langsvoegen
◦ Buigvoegen
◦ Werkvoegen

Fase I – 1e dag betonneren

Fase I – 2e dag betonneren

Fase II – 1e dag betonneren

Fase II – 2e dag betonneren

Dwarse krimpvoeg en
werkvoeg
Langse buigvoeg en werkvoeg
Uitzettingsvoeg
Basisprincipe doorgaand
gewapend beton
- geen dwarse voegen => fijne scheuren in
beton
- langswapening (op 90 mm van oppervlak)
om scheuren dicht te houden –
langswapening loopt continu door
- scheuraanzetten (400 mm, 40 mm diep, elke
1,2 m) voor regelmatig voegenpatroon
- landhoofden om beweging van beton aan
uiteinde tegen te gaan
Wapening in DGB
Gewapende betonplaat ≠
doorgaand gewapend beton
- krimpwapening bovenaan plaat (op +/- 1/3
van bovenoppervlak) bij grillige vorm,
grotere platen, aanwezigheid singulier punt
is onderbroken ter hoogte van de voegen
- structurele wapening in onderste van plaat
in geval van slechte ondergrond of zeer
zware belasting. Deze kan doorlopen over
meerdere platen maar steeds beperkt in
lengte

- Doorgaand gewapend beton:

langswapening geplaatst op dwarswapening,
loopt continu door en eindigt met een
verankeringslandhoofd
 Ontwerp betonverhardingen 25

- in functie van verkeer => bouwklasse 20

15

- rekening houdend met onderliggende lagen (vooral 10

fundering)
5

0-1t

3-4t

6-7t

9-10t

12-13t

15-16t

18-19t

21-22t

24-25t

27-28t

30-31t

33-34t
single axle tridem axles tandem axles

N100 KN Bouwklasse
<128 x 106 B1
< 64 x 106 B2
< 32 x 106 B3
< 16 x 106 B4
<8 x 106 B5
<4 x 106 B6
<2 x 106 B7
<1 x 106 B8
< 0,5 x 106 B9
< 0,25 x 106 B10
- BF
 Ontwerp betonverhardingen 25

- in functie van verkeer => bouwklasse 20

15

- rekening houdend met onderliggende lagen (vooral 10

fundering)
5

0-1t

3-4t

6-7t

9-10t

12-13t

15-16t

18-19t

21-22t

24-25t

27-28t

30-31t

33-34t
single axle tridem axles tandem axles

N100 KN Bouwklasse
<128 x 106 B1
< 64 x 106 B2
< 32 x 106 B3
< 16 x 106 B4
<8 x 106 B5
<4 x 106 B6
<2 x 106 B7
<1 x 106 B8
< 0,5 x 106 B9
< 0,25 x 106 B10
- BF

https://wegenenverkeer.be/bouwklasse/
Ontwerp
betonverhardingen
- in functie van verkeer => bouwklasse
- rekening houdend met onderliggende lagen
(vooral fundering)
- rekening houdend met thermische
spanningen

Uitzetvoegen,
Geometrie platen landhoofden…
Beschikbare
documenten
Referentiedocumenten
Typebestekken
• Standaardbestek 250: Vlaams gewest – versie 4.1
(https://docs.wegenenverkeer.be/Standaardbestek%20250/Versie%204.1/)

• CCT QUALIROUTES: Waals gewest, beschikbaar op

(http://qc.spw.wallonie.be/fr/qualiroutes/index.html)
• Typebestek 2015: Brussels gewest / Cahier de charges-type 2015
(https://mobilite-mobiliteit.brussels/sites/default/files/tb2015.pdf)

Voorschriften gaan meer en meer over naar prestatiegerichte voorschriften

Voorschriften voor STANDAARDoplossingen => verdere specificaties in
bijzonder bestek
 Standaardbestek 250 – versie 4.1
Hoofdstuk 2: Algemene bepalingen
Hoofdstuk 3 : Materialen
Hoofdstuk 4 : Grondwerken
Hoofdstuk 5 : Onderfunderingen en funderingen
Hoofdstuk 6 : Verhardingen
Hoofdstuk 7 : Rioleringen en afvoer van water
Hoofdstuk 8 : Lineaire elementen
Hoofdstuk 9: Allerhande werken
Hoofdstuk 10: Signalisatie
Hoofdstuk 11: Groenaanleg en onderhoud
Hoofdstuk 12 : Onderhouds- en herstellingswerken
Hoofdstuk 13: Waterwegen
Hoofdstuk 14: Meetmethodes
Omzendbrieven/dienstorders AWV
HT TP://WEGENENVERKEER.BE/DOCUMENTEN/DIENSTORDERS-OMZENDBRIEVEN
Normenantenne
Informeren en bewust maken
van ontwikkelingen op
gebied van normalisatie
toegepast in de wegenbouw
en bijkomende steun voor de
implementatie

http://nan.brrc.be
http://www.expertisebetonenstaal.be/
PTV – Technische voorschriften –
http://www.expertisebetonenstaal.be/technische-voorschriften
Handleidingen OCW - http://www.brrc.be/ocw/n10-
a02.php

Bedekkingen vop betonnen brugdekken

Industriële buitenverarhdingen in beton
Grondbehandeling
Betonstraatstenen
Wegmarkeringen
Keuze van asfaltverhardingen
….

https://brrc.be/sites/default/files/2020-
03/Bestelformulier%20publicaties_2.pdf
 Publicaties FEBELCEM (o.a. dossier
cement – infrastructuur)

http://www.febelcem.be/fileadmin/user_upload/autres-
publications/nl/Optimale-Samenstelling-wegenbeton-Bdef.pdf
 BETONVERHARDINGEN
Dwarsscheuren
Langsscheuren
Krimpscheuren H T T P S : / / D O C S .W E G E N E N
V E R K E E R . B E / P U B L I C AT I E S
Hoekscheuren
De Afschilfering
/ S C H A D E C ATA L O G U S . P D F

schadecatalogus Punch-out
Trapvorming
(AWV) Opstuikng
Verzakking/Zetting
ASR
Gaten en onvlakheden

ALGEMENE SCHADEVERSCHIJNSELEN
Polijsting
Afwateringsproblemen
Schade aan discontinuïteiten
Schade aan herstellingen
Zijdelings afschuiven
Bitumenafzetting
Opzwellen van funderingsmateriaal
Groenschade
Indeling schade
Vaststellingen
Oorzaken
Tijdelijke oplossingen
Definitieve oplossingen
Scheuren in beton
Dwarsscheuren
Oorzaak:
-ouderdom, onderdimensionering (te dun),
onderdimensionering fundering en
onderfundering, zettingen, geometrie van de
plaat (lengte/breedte verhouding –
lengte/dikte verhouding), voegenpatroon,…
- zeer vaak bij oude platen: verkeerd concept
(te lange platen)
-Niet te verwarren met windscheuren (zie
later): dwarsscheur loopt over volledige
breedte en dikte van plaat
De eerste wegen in platenbeton
Dwarsdoorsnede voor betonverhardingen met langsvoeg

60 à 120 cm
60 à 120 cm

60 à 120 cm 60 à 120 cm
 Ontwerp platenbeton – oud
concept
Uitzetvoegen elke 10 à 15 m

10 à 15 m

Gewicht van de plaat + verkeer

Risico op scheurvorming
Oud concept betonplaten –
nog steeds in dienst

Vb.West-Vlaanderen
 Ontwerp platenbeton – huidig
concept
Korte platen, krimpvoegen, stijve fundering, eventueel asfalttussenlaag en
deuvels (is functie van bouwklasse)
l=4à5m
Basisprincipes platenbeton
Plaatlengte en -breedte
◦ Richtlijnen (eerder vuistregels):
◦ Beperk plaatoppervlak tot max. 25 à 30 m²
◦ L£5m
◦ L £ 25 x dikte
◦ L/B £ 1,5
◦ SB 250 :
◦ Nominale lengte = 5 m (fietspaden : 4 m)
◦ Nominale breedte £ 4,50 m

◦ Beperkend criterium zijn meestal de welfspanningen t.g.v.

thermische gradiënt
Ontwerp platenbeton – huidig
concept
Scheuraanzet in
het verharde beton

Plaatdikte Voegafstand

12 cm 3,00 m
14 cm 3,50 m
16 cm 4,00 m
18 cm 4,50 m
20 cm 5,00 m
(Dwars)scheuren
- Sympathiescheuren door naast gelegen elementen/oude beton

- scherpe hoeken – niet aangepast voegenpatroon

- ten gevolge van singuliere punten

Aanbrengen constructieve wapening
+ correct voegenpatroon
Wapeningsnetten
◦ Ter hoogte van singuliere punten
◦ Inspectieputten : raveelwapening
◦ Scherpe hoeken
Opmaak voegenplan
: deuvels
: ankerstaven

: constructieve
netwapening
Opmaak voegenplan

Voeg zonder deuvels of

ankerstaven

(Eventueel ankerstaven enkel in

het 1/3 centrale gedeelte van
de platen)
 Opmaak voegenplan
Ankerstaven eventueel
weglaten in middelste
langsvoeg

Uitzetvoeg
Constructievoeg
Spanningsconcentraties
vermijden
ok niet ok

ok niet ok
Voorkomen van
sympathiescheuren
In geval van betonneren tegen bestaande oude
betonverharding met uitzetvoegen of
isolatievoeg:
Tussenplaatsen isolatie (bitumenmembraan) Nieuw Oud
beton beton

10 m
Dwarsscheuren
- te weinig draagkracht
◦ Onderdimensionering van verharding
◦ Onderdimensionering van fundering…

- zettingen van ondergrond

- te zware belasting
Aanwezigheid wapening/opbouw
structuur:
Georadar (ook in diepte) of tomograaf
Opmeten draagkracht

Curviameter

Valgewichtdeflectiemeter
Opmeten van draagkracht: FWD
Details meettoestel…
Opmeten van vervormingen:
curviameter
 Opmeten van vervormingen: curviameter

© CEBTP

Berekeningen:
Metingen: • glijdend gemiddelde
• maximale deflectie
• kromtestraal Interpretaties:
• 1 punt om de 5 meter • sterke veranderingen
• homogene zones
 Inspectie van de draagkracht:
plaatproef
-Moeilijk uit te voeren na afwerking
- Goede controle tijdens aanleg
Dwarsscheuren
- Ten gevolge van ‘blokkering’ door deuvels
- Slecht geplaatste deuvels
- Deuvels in beide richtingen
Gedeuvelde betonplaat
• Lastoverdracht in de voegen :
– korte platen
– stijve fundering
Duidelijke
– krimpvoegen met deuvels
markering
aanbrengen !
Werking deuvels!
Slecht gepositioneerde
deuvels
Normaal op halve diepte
=> Voldoende betondekking
=> Zagen van de voegen op 1/3 hoogte
 Deuvels & ankerstaven
Deuvels
◦ Laat werking voeg toe (verplaatsing in langse zin)
◦ Rechte gladde staaf
◦ SB250 : diam. 22mm of 25 mm in glad staal BE220 S,
lengte 500 mm of 600 mm
◦ NBN EN 13877-3 (Concrete Pavements – Part 3 : Specifications for dowels to be used in
concrete pavements)
◦ Treksterkte > 250 MPa
◦ Duurzaamheid
◦ Duurzaam : beschermd tegen corrosie
◦ SB250 : bitumenemulsie of coating (epoxy)
◦ Andere mogelijkheden : thermisch verzinkt, polymeer,...
Positionering
- Horizontaal
- Halve plaatdikte
- Evenwijdig met bewegingsrichting van betonplaten (Meestal loodrecht
op voeg)

Toleranties volgens ZTV Beton-StB 07

- in de hoogte dz: +/- 20 mm
- in de lengte dy: +/- 50 mm
- verdraaiing: 20 mm hoogteverschil
 Deuvels & ankerstaven
Ankerstaven
◦ In langse voegen
◦ Functie
◦ Verhinderen van wegglijden betonstrook, gesloten houden voeg
◦ Lastoverdracht
◦ Laat geen werking voeg toe
◦ Geribde stalen staaf (SB250 : glad (?) of geribd)
◦ Duurzaam : beschermd tegen corrosie ?
◦ SB250 : geen bescherming voorzien, wel in versie 4.1
◦ Sommige landen : bescherming centraal deel
 Deuvels & ankerstaven
Ankerstaven
◦ Afm. volgens SB250
◦ Diam. 16 mm; lengte 800 mm
◦ Langse buigingsvoeg : alleen indien aangegeven in de
opdrachtdocumenten
◦ Langse werkvoeg, B1-B5 : verplicht,
◦ Langse werkvoeg, B6-B10 : alleen indien aangegeven in de
opdrachtdocumenten;
◦ Afm. Volgens EN 13877-1 (Concrete Pavements – Part 1 : Materials)
◦ Diam. 10, 12, 16 of 20 mm
◦ Lengte 800 mm
Dwarsscheuren
- TE LAAT GEZAAGDE
VOEGEN