4ο Γυμνάσιο Αγίας Παρασκευής Τάξη Β΄ Μάθημα: Ιστορία Καθηγήτρια: Α Λεονάρδου, Ma.Ed.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ και ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

AΠΟ ΤΟΝ Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ (4ος αιώνας) ΣΤΟΝ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟ (6ος αιώνας) – 2ο φύλλο

Ο Κωνσταντίνος Α΄ στήριξε την εσωτερική του πολιτική σε δύο άξονες: στην ενδυνάμωση της
Χριστιανικής θρησκείας μέσω της νομιμοποίησής της και στην μεταφορά του κέντρου βάρους της
Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Ανατολή, με τη μεταφορά της πρωτεύουσας από την Ρώμη στην
Κωνσταντινούπολη.

Η διάσταση ανάμεσα στο Ανατολικό και το Δυτικό τμήμα που αρχικά είναι αδιόρατη, στα τέλη του
ου
4 αιώνα μΧ γίνεται συγκεκριμένη, όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ κληροδοτεί στους δύο γιους του
κάθε ένα από τα δύο αυτά τμήματα.

Το δυτικό τμήμα, με παρακμασμένη οικονομία, συρρικνωμένες πόλεις και γερασμένο πληθυσμό,

υποκύπτει στα χτυπήματα των γερμανικών (γοτθικών) φύλων που - πιεζόμενα από τους Ούννους,
νομαδικό λαό ασιατικής προέλευσης - περνούν τον ποταμό Ρήνο και κατακλύζουν τα εδάφη του. Το 476
κατακτούν και τη Ρώμη.

Οι Γότθοι στη διάρκεια του 4 ου αιώνα διεισδύουν και στο Ανατολικό τμήμα, όμως οι αυτοκράτορες
τους ενσωματώνουν ειρηνικά στον κρατικό μηχανισμό. Οι Γότθοι, αρχικά ειδωλολάτρες, σταδιακά
εκχριστιανίζονται. Γότθοι αξιωματούχοι αξιοποιούνται σε ανώτατες θέσεις, πράγμα που δυσαρεστεί
πολλούς Έλληνες λόγιους και πολιτικούς. Τελικά, εγκαταλείπουν την Ανατολή και στρέφονται προς τη
Δύση.
1
 Στα τέλη του 5ου αιώνα, έχουν ήδη δημιουργηθεί πολλά γερμανικά κράτη στη Δύση: των Βανδάλων
(Βόρεια Αφρική), των Οστρογότθων (Ιταλία), των Βησιγότθων (Ισπανία).

Έτσι λοιπόν το Δυτικό Ρωμαϊκό κράτος παύει να υπάρχει οριστικά τον 5ο μΧ αιώνα, δίνοντας τη θέση
του στην ιστορική περίοδο που χαρακτηρίζεται Μεσαίωνας.

Αντίστοιχα, το Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος ακμάζει σε όλους τους τομείς:

 Παρά τις αιρέσεις που εμφανίζονται, οι αυτοκράτορες προσπαθούν να θεμελιώσουν θρησκευτική

ενότητα.
 Αξιοποιείται η ελληνική παράδοση και ο ελληνικός πολιτισμός.
 Ενισχύεται ο αμυντικός μηχανισμός στα σύνορα και στην πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη
(Θεοδοσιανά τείχη).

Μετά από μια σειρά ανίκανων αυτοκρατόρων (2ο μισό 5ου αιώνα, αρχές 6ου αιώνα), στο θρόνο του
Ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους ανεβαίνει ο Ιουστινιανός.

Στόχους του θέτει να αποκαταστήσει τα σύνορα της ενιαίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (παίρνοντας
πίσω τα εδάφη που είχαν κατακτήσει οι γερμανικές φυλές) και να ενδυναμώσει το κράτος του (μια ισχυρή
εξουσία, μία εκκλησία, μία νομοθεσία).