TURKiYE CUMHURiYETi

ANAYASA MAHKEMESi

BiRiNCi BOLUM

KARAR

SEDEF UNAL BA~VURUSU

(Ba~vuru Numaras1: 2015/ 16581)

Karar Tarihi: 14/11/2018

Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

BiRiNCi BOLUM

KARAR

Ba~kan : Burhan USTUN

Uyeler : Serruh KALELi
Hasan Tahsin GOKCAN
Kadir OZKAYA
Yusuf Sevki HAKYEMEZ
Raportor : Hiiseyin KAYA
Ba~vurucu : SedefUNAL
Vekili : Av. Bedi YARAYICI

I. BASVURUNUN KONUSU

1. Ba~vuru, ozel giivenlik gorevlilerince darbedilme ve olaym sorumlulan

hakkmda kovu~turmaya yer olmad1gma <lair karar verilmesi suretiyle etkili ceza soru~turmas1
yapilmamas1 nedeniyle kotii muamele yasagmm ihlal edildigi iddiasma ili~kindir.

II. BASVURU SURECi

2. Ba~vuru 15/10/2015 tarihinde yapilm1~t1r.

3. Ba~vuru, ba~vuru formu ve eklerinin idari yonden yap1lan on incelemesinden

soma Komisyona sunulmu~tur.

4. Komisyonca ba~vurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Boliim tarafmdan

yapdmasma karar verilmi~tir.

5. Boliim Ba~kam tarafmdan, ba~vurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin

birlikte yapdmasma karar verilmi~tir.

6. Ba~vuru belgelerinin bir orneg1 bilgi 19m Adalet Bakanhgma (Bakanhk)

gonderilmi~tir. Bakanhk, gorii~iinii sunmu~tur.

7. Ba~vurucu, Bakanhgm gorii~iine kar~1 siiresinde beyanda bulunmam1~t1r.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Ba~vuru formu ve eklerinde ifade edildigi ~ekliyle ilgili olaylar ozetle ~oyledir:

2
Ba$VUfll Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

A. istanbul Adliyesinde Giivenlik Onlemlerinin Artirdmasma Neden Olan

Olaylar

9. 31/3/2015 tarihinde istanbul Adliyesinde gorev yapan Cumhuriyet Savc1s1

M.S.K. makam odasmda silahh teror orgiitliniin mensubu olduklan iddia edilen silahh iki ki$i
C$.Y., B.D.) tarafmdan once rehin almm1$, ardmdan ate$li silahla yaralanarak hayatm1
kaybetmi$tir. Bu olay ile ilgili olarak adli ve idari makamlann yaptiklan a91klamalar ve
basma yans1yan giivenlik kamera kayd1 goriintlilerine gore S.Y.nin avukatlann Adliyeye giri$
yapmakta kulland1klan, C kap1s1 olarak adlandmlan kap1dan binaya girdigi anla$Ilm1$tlr.
S.Y.nin elindeki avukathk ciibbesini silah1 saklamak amac1yla kullanarak adliye binasma
girdigi de ileri siiriilen iddialar arasmdad1r. Cumhuriyet savc1smm $ehit edilmesi olaymdan
onceki giivenlik protokoliine gore avukatlar, meslek kimliklerini giivenlik gorevlilerine
gostererek C kap1smdan i9eri girmekte ve 9anta d1$mda X-Ray aramasma tabi
tutulmamaktadirlar.

10. istanbul Cumhuriyet Ba$savc1hgmca (Cumhuriyet Ba$savc1hg1) bu olaydan

sonra giivenlik onlemleri artmlm1$ ve bu kapsamda Adliye giri$inde avukatlann iizerlerinin
ve e$yalannm duyarh kap1 ile kontrol edilerek i9eri almmalan yoniinde karar almm1$tlf. Bu
karar uyannca avukatlann iizerlerinin ve e$yalannm Adliye giri$inde ozel giivenlik
gorevlilerince X-Ray cihaz1 ile kontrolii i$leminin hukuka aykm oldugu iddias1yla avukatlar
ve <;e$itli barolar tarafmdan bir miiddet ulusal basma da yans1yan protesto eylemleri
yapilm1$tlf.

11. 6/4/2017 tarihinde istanbul Barosu (Baro) bir a91klama yaparak Cumhuriyet
Ba$savc1hg1 ile yapilan gorii$me sonras1 alt! maddelik mutabakata vanld1gm1 duyurmu$tur.
Bu mutabakata gore avukatlann kendileri i9in tahsis edilen kapilardan 9ipli-akilh meslek
kimlik kartlanm tumikelere okutmak sureti ile binaya giri$ yapacaklan, 9antalanm X-Ray
cihazmdan ge9irmek istemeyen avukatlann sadece silah, patlay1c1 ve benzeri ag;Ir metallere
miidahaleyi gerektirir tepki verecek surette ayarlanan duyarh kap1dan 9antas1 ile birlikte
ge9ebilecegi ancak ge<;i$ s1rasmda 9anta uyan verdiginde bu uyany1 verebilecek olan cismin
tamtilmas1/gosterilmesinin kendisinden istenebilecegi, bunun reddedilmesi halinde ise adliye
binasma giri$ yapilamayacag1 belirtilmi$tir.

B. Ba~vurucu ile Ozel Giivenlik Gorevlileri Arasmda Y a~anan Olaylar

12. Ba$vurucu, istanbul Barosuna bagh olarak 9ah$an avukattir ve 7/4/2015

tarihinde istanbul Adliyesine gitmi$; 9ipli-ak1lh meslek kimlik kartm1 tumikeye okutarak
binaya giri$ yapmak istemi$tir. Ba$vurucu giivenlik ama9h bulunan duyarh kap1dan ge9tigi
s1rada kapmm uyan vermesi nedeni ile kendisinden 9antasm1 X-Ray cihazmdan ge9irmesi
istenmi$tir. Ba$vurucu, duru$maya ge9 kald1gm1 belirterek 9antasm1 X-Ray cihazmdan
ge9irmeyi reddetmi$ ve giivenlik k1smm1 dogrudan ge9ip binaya girmeye 9ah$illI$tlr.
Giivenlik gorevlilerince ba$vurucunun binaya giri$ine mani olunmaya 9ah$ilm1$ ve bu
nedenle ba$vurucu ile giivenlik gorevlileri arasmda birtak1m olaylar ya$anm1$tir.

13 . Ba$vurucunun iddiasma gore Adliye binasma girmesine mani olmaya 9ah$an

ozel giivenlik gorevlileri, 91kan arbedede kendisini kasten yaralam1$lardir.

14. Ba$vurucu, olay tarihinde Cumhuriyet Ba$savc1hgma verdigi $ikayet dilek9esi

ile kendisini kasten yaralad1g1m iddia ettigi ki$iler hakkmda su9 duyurusunda bulunmu$tur.

3
Ba$VUfll Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

15. Cumhuriyet Ba$savc1hgmca aym gun adli soru$turma a91lm1$ ve ba$vurucunun

adli raporu temin edilerek ifadesi almm1$t1r. Ba$vurucunun $ikayette bulundugu guvenlik
gorevlilerinin adli kolluk marifetiyle ifadeleri almm1$tlf. Aynca guvenlik gorevlilerince
olayla ilgili olarak tutulan, ba$vurucunun 9antasm1 X-Ray cihazmdan ge9irmeksizin binaya
giri$ yapmaya 9ah$t1g1 yonundeki tutanak soru$turma dosyasma almm1$; olay amm gosteren
guvenlik kamera kayd1 temin edilmi$ ve bu goruntulerin incelenmesi i9in bilirki$i tayin
edilerek buna dair rapor almm1$tlf.

16. Guvenlik gorevlileri verdikleri ifadelerinde; ba$vurucuya Cumhuriyet

Ba$savc1hg1 talimatl ve buna dair Baro ile vanlan mutabakat uyannca X-Ray aramasmda
uyan veren 9antasm1 detayh X-Ray aramas1 i9in cihaza koymasm1 teklif ettiklerini,
ba$vurucunun Ba:Jsavc1 kim oluyor, ba:Jsavc1 kanundan ustun mu, ba:jlatmaym ba:Jsavc1 ve
11

baronun mutabakatma. 11 $eklinde kar$1hk vererek X-Ray aramasma tabi tutulmayan

9antas1yla Adliye binasma zorla girdigini, gorevleri geregi ba$vurucuya mani olmaya
9ah$t1klanm, bu esnada ba$vurucunun guvenlik amirini iki eliyle $iddetli $ekilde ittigini,
guvenlik amirinin dii$me tehlikesi atlatt1gm1, ba$vurucuyu kasten yaralamad1klanm
belirtmi$1erdir.

17. Cumhuriyet Ba$savc1hgmca guvenlik kamera kaydmm incelenmesine dair

alman bilirki$i raporunda; ba$vurucunun avukat giri$inden ge9erek s1rada bekledigi esnada
sag elini uzatarak bir $eyler soyledigi, kartm1 okutarak tumikeden ge9tigi, 9antas1 elinde
bulunur halde duyarh kap1dan ge9tigi, guvenlik gorevlilerince ge<;i$inin engellenmeye
9ah$1ld1g1, ba$vurucunun tak1m elbiseli, hafif kir sa9h erkek $ahs1 (guvenlik amiri) iki eliyle
sert bir $ekilde ittigi, $ahsm dengesini kaybettigi ve sendeledigi s1rada sol eli ile
ba$vurucunun sag elini tutmaya 9ah$t1g1, $ahsm yere dii$iip dii$mediginin gorulemedigi,
ba$vurucunun sag eli havada, bag1rarak bir $eyler soyledigi, ba$vurucunun ilerledigi ve
arkasmdan kadm guvenlik gorevlisinin gittigi, erkek guvenlik gorevlisinin tekrar gelerek
ba$vurucu ile konu$tugu, ba$vurucunun tekrar ilerlemeye 9ah$tlg1 s1rada kadm guvenlik
gorevlisince sol elinden tutuldugu ancak ba$vurucunun ilerleyerek arkasma donup bir $eyler
soyledigi, sonra goruntu alanmdan 91kt1g1 yonunde tespitler yapilm1$tir.

18. Ba$vurucunun alman adli raporunda; sag el bilegi 4. parmak loju hizasmda 0,5
cm'lik yatay 9izik tarzmda yara, sol el s1rt1 3. parmak kokune yakm k1s1mda aym vas1fta 0,3
cm'lik yara izi oldugu, ki$inin ya$amm1 tehlikeye sokmad1g1 ve basit bir tibbi mudahaleyle
giderilebilecek ol9ude, hafif nitelikte oldugu tespit edilmi$tir.

19. Cumhuriyet Ba$savc1hgmca ba$vurucunun $ikayeti hakkmda 19/6/2015

tarihinde kovu$turmaya yer olmad1gma dair karar verilmi$tir. Soz konusu karann ilgili kism1
$6yledir:

Yapzlan soruJturmada milJtekinin [ba~vurucu] sag el bilegi ve sol el szrtznda

11 • ••

bulunan 9izik tarzzndaki yaranzn basil tzbbi mudahale ile giderilebilecek derecede
bulundugu tespit edilmiJ, htanbul Adliyesinde Ozel Guvenlik Gorevlisi olarak gorev yapan
Jilpheliler alznan beyanlarznda ve olaya iliJkin tanzim ettikleri tutanakta, jstanbul
Cumhuriyet BaJsavczlzgznzn talimatz uyarznca jstanbul Adalet Sarayzna giriJlerde Avukat,
personel ve vatandaJlarzn kapz detektorlerinden ge9meleri, 9antalarznz da x-ray cihazzndan
ge9irmeleri Jeklinde uygulama yapzldzgznz, milJtekinin su9 tarihinde 9antasznz x-ra;
cihazzndan ge9irmeden i9eriye girmek istemesi ilzerine, Guvenlik Amiri olan H.S. tarafindan

4
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

uyarzldzgz, ancak mii$tekinin H.S. yi eliyle ittirerek, adliyeye girdigini beyan etmi$lerdir.
Olay anzna ili$kin giivenlik kamera kayztlarznzn incelenmesinde de mii$tekinin elinde 9anta
bulunur bir halde, kartznz okutarak duyarlz kapzdan ge9tigi szrada H.S. tarafindan
uyarzldzgz, bunun iizerine mii$tekinin H.S. yi iki eliyle ittirdigi, H.S. nin dengesini
kaybederek sendeledigi szrada sol eli ile Sedef Unal'zn [ba~vurucu] sag elini tutmaya
9ah$tlg1, Sedef Unal'm ise sag elini havaya kaldzrarak bir $eyler soyleyerek i9eri girdigi,
bunun iizerine bayan giivenlik gorevlisi Sedef Unal'm arkasmdan gittigi, Sedef Unal'm
adliye i9erisinde ilerlemeye 9ah$mas1 iizerine giivenlik gorevlilerinin Sedef Unal'm oniinde
durdugu, bayan bir giivenlik gorevlisinin Sedef Unal'z sol elinden tuttugu tespit edilmi$ olup,

Adli ve Onleme Aramalarz Yonetmeliginin 25/a maddesinde devlet9e kamu hizmetine

ozgiilenmi$ bina ve her tiirlii tesislere giri$ ve pkl$ln belirli kurallara tabi tutuldugu
hallerde soz konusu tesislere girenlerin iistlerinin veya iizerlerindeki e$yanzn veya
ara9larznzn aranmasznda herhangi bir arama emri yada kararznzn gerekmediginin
belirtildigi, yine yonetmeligin 21. maddesinde ozel giivenlik gorevlilerinin, koruma ve
giivenligini saglad1klarz alanlara girmek isteyenleri duyarlt kap1dan ge9irme, bu ki$ilerin
iistlerini dedektorle kontrol etme, e$yalarz x-ray cihazmdan veya benzeri giivenlik
sistemlerinden ge9irme yetkilerinin bulundugunun belirtildigi, 5188 sayzlz yasanzn 7lk
maddesine gore ozel giivenlik gorevlilerinin Tiirk Medeni Kanununun 981 inci maddesine,
Bor9lar Kanununun 52 nci maddesine, Tiirk Ceza Kanununun 24 ve 25 inci maddelerine
gore zor kullanma yetkilerinin bulundugu,5188 sayuh Ozel Giivenlik Hizmetlerine Dai,
Kanunun Uygulanmasma j[i$kin Yonetmeligin 14. maddesine gore; Ozel giivenlik
gorevlilerinin gorev alanmda, can ve mal giivenliginin ve kamu diizenin saglanmasz, su9
i$lenmesinin onlenmesi, ta$znmasz veya bulundurulmasz yasaklanmZ$ her tiirlii silah,
patlayzcz madde veya e$yanzn tespit edilmesi amaczyla detektorle, x-ray cihazzndan
ge9irerek veya Kanunda belirtilen durumlarda gerektiginde iist aramasz yapabilecekleri,

bu haliyle 1136 Sayzlz Yasanzn 58. maddesindeki diizenlemenin avukat hakkznda,

avukatlzk veya Tiirkiye Barolar Birligi yada Barolarzn organlarzndaki gorevlerinden dogan
veya gorev szrasznda i$ledikleri su9lardan dolayz yapzlan ceza soru$turmalarz ile ilgili
oldugu,

Yukarzda belirtilen yasal diizenlemeler kapsammda, adliyelere giri$de ozel giivenlik

gorevlileri veya emniyet gorevlilerinin, avukatlarz duyarlz kapzdan ge9irme, bu ki$ilerin
iistlerini detektorle kontrol etme, e$yalarz x-ray cihazzndan veya benzeri giivenlik
sistemlerinden ge9irme yetkilerinin bulundugu, kaldz ki bir ornegi dosyanzn i9erisine
konulan jstanbul Cumhuriyet Ba$savcd1g1mn 03.04.2015 tarih 2015/6404 B.Msaytl1
jstanbul Adalet Saray1 giri$lerinde uygulanacak giivenlik tedbirlerine ili$kin 9ah$ma
talimatl ve esaslarmda da 1stanbul Adalet Sarayma giren avukat, vatanda$ ve personelir.
can giivenliginin saglanmasz ve gerekse gene! kamu giivenligi ve kamu diizeninin korunmasz
a9zszndan jstanbul Ada/et Sarayzna giri$lerde, avukat, personel ve vatanda$larzn kapz
dedektorlerinden ge9meleri, 9antalarznzn da x-ray cihazzndan ge9irilmesi' $eklinde
uygulamanzn yapdmaszmn belirtildigi, ozel giivenlik gorevlisi olan $iiphelilerin, mii$tekinin
adliyeye 9antas1m x-ray cihazmdan ge9irmeden girmesini onlemeye yonelik kolundan tutmu
$eklindeki davram$larmm gorev s1mrlarz i9erisinde kald1g1 anla$tld1gzndan herhangi bir
su9 olu$turmadzgz tiim soru$turma evrakz i9eriginden anla$zlmakla ... "

20. Ba~vurucu, kovu~turmaya yer olmad1gma dair karara kar~1 itirazda bulunmu~ ve
1t1raza bakan istanbul 7. Sulh Ceza Hakimligi (Hakimlik) 5/8/2015 tarihli karannda
kovu~turmaya yer olmad1gma dair karann usul ve yasaya uygun oldugu gerekc;esi ile itiraz1
reddetmi~tir.

5
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

21. Ret karan, ba~vurucuya 15/9/2015 tarihinde teblig edilmi~tir.

22. Ba~vurucu 15/10/2015 tarihinde bireysel ba~vuruda bulunmu~tur.

IV. iLGiLi HUKUK

23. 26/9/2004 tarihli ve 5237 say1h Turk Ceza Kanunu'nun "Kasten yaralama"
kenar ba~hkh 86. maddesinin ilgili k1sm1 ~oyledir:

"(]) Kasten baJkasznzn vucuduna acz veren veya saglzgznzn ya da algzlama yeteneginin
bozulmaszna neden olan kiJi, bir yzldan fl<; yzla kadar hapis cezasz ile cezalandznlzr.

(2) Kasten yaralama jiilinin kiJi uzerindeki etkisinin basit bir tzbbi mudahaleyle
giderilebilecek olr;ude hafif olmasz halinde, magdurun Jikayeti uzerine, dart aydan bir yzla
kadar hapis veya adli para cezaszna hukmolunur.

(3) Kasten yaralama sur;unun;

c) KiJinin yerine getirdigi kamu gorevi nedeniyle,

d) Kamu gorevlisinin sahip bulundugu nufuz kotuye kullanzlmak suretiyle,

iJlenmesi halinde Jikayet aranmakszzzn, verilecek ceza yarz oranznda artznlzr. 11

24. 5237 say1h Kanun'un "Zar kullanma yetkisine iliJkin smmn aJzlmasz" kenar
ba~hkh 256. maddesi ~oyledir:

(1) Zor kullanma yetkisine sahip kamu gorevlisinin, gorevini yaptzgz szrada, kiJilere
11

karJz gorevinin gerektirdigi olr;unun dzJznda kuvvet kullanmasz halinde, kasten yaralama
sur;una iliJkin hukumler uygulanzr. 11

25. 10/6/2004 tarihli ve 5188 say1h Ozel Gtivenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un
"Ozel giivenlik gorevlilerinin yetkileri" kenar ba~hkh 7. maddesinin ilgili kism1 ~oyledir:

"a) Koruma ve guvenligini sagladzklarz alanlara girmek isteyenleri duyarlz kapzdan

ger;irme, bu kiJilerin ustlerini dedektorle arama, qyalarz X-ray cihazzndan veya benzer,
guvenlik sistemlerinden ger;irme.

c) (DegiJik: 23/1/2008 - 5728/544 md.) Ceza Muhakemesi Kanununun 90 znc1

maddesine gore yakalama.

6
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

g) Genet kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek :Jartzyla, aramalar szrasznda sw; te:jkil
eden veya deli! olabilecek ya da sw; te:jkil etmemekle birlikte tehlike dogurabilecek e:jyayz
emanete alma.

j) (Degi:jik: 23/1/2008 - 5728/544 md.) Olay yerini ve delilleri koruma, bu amac;la

Ceza Muhakemesi Kanununun 168 inci maddesine gore yakalama.

k) (Degi:jik: 23/1/2008 - 5728/544 md.) Tiirk Medeni Kanununun 981 inci maddesine,
Borc;lar Kanununun 52 nci maddesine, Tiirk Ceza Kanununun 24 ve 25 inci maddelerine
gore zor kullanma."

26. 5188 say1h Kanun'un olay tarihinde yiiriirliikte bulunan "Gorev alanz" kenar
ba~hkh 9. maddesinin ilgili klsm1 ~oyledir:

"Bu gorevliler 7 nci maddede sayzlan yetkileri sadece gorevli olduklarz siire i<;inde ve
gorev alanlarmda kullanabilirler.

Zar kullanma ve yakalama yetkilerinin kullanzlmasznz gerektiren olaylar en sen

vas1tayla yetkili gene! kolluga bildirilir; yakalanan ki:ji ve zapt edilen e:jya gene! kolluga
teslim edilir."

27. 5188 say1h Kanun'un "Ceza uygulamasz" kenar ba~hkh 23. maddesi ~oyledir:

"Ozel giivenlik gorevlileri, gorevleriyle baglantzlz olarak i:jledikleri suc;lardan dolayz

kamu gorevlisi gibi cezalandmltr.

Ozel giivenlik gorevlilerine kar:Jt gorevleri dolay1SLyla sue; i:jleyenler kamu gorevlisim
kar:Jz sue; i:jlemi!j gibi cezalandmlzr."

28. 4/12/2004 tarihli ve 5271 say1h Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Bir suc;un
i§lendigini ogrenen Cumhuriyet savczsznzn gorevi" kenar ba~hkh 160. maddesi ~oyledir:

"(I) Cumhuriyet savc1s1, ihbar veya ba:jka bir suretle bir suc;un i:jlendigi izlenimim
veren bir hali ogrenir ogrenmez kamu davaszm ac;maya yer olup olmadzgma karar vermei
iizere hemen i!jin gerc;egini ara!jtzrmaya ba:jlar.

(2) Cumhuriyet savczsz, maddf gerc;egin ara!jtmlmasz ve adil bir yargzlamanzn

yapllabilmesi i<;in, emrindeki adlf kolluk gorevlileri marifetiyle, :jiiphelinin lehine ve
aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altma almakla ve :jiiphelinin haklanm
korumakla yiikiimliidiir. "

29. 5271 say1h Kanun'un "Kamu davasznz ac;ma gorevi" kenar ba~hkh 170.
maddesinin (1) ve (2) numarah fikralan ~oyledir:

"(I) Kamu davasznz ac;ma gorevi, Cumhuriyet savczsz tarafindan yerine getirilir.

(2) Soru:jturma evresi sonunda toplanan deliller, suc;un i:jlendigi hususunda yeterli
:jiiphe olu:jturuyorsa; Cumhuriyet savc1s1, bir iddianame diizenler. "

7
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

30. 19/3/1969 tarihli ve 1136 say1h Avukathk Kanunu'nun "Soru.Jturmaya yetkili

Cumhuriyet Savczsz" kenar ba~hkh 58. maddesinin ilgili k1sm1 ~oyledir:

"Avukatlarzn avukatlzk veya Turkiye Barolar Birligi ya da barolarzn organlarzndaki

gorevlerinden dogan veya gorev szrasznda iJledikleri sU<;lardan dolayz haklarznda
soruJturma, Adalet Bakanlzgznzn verecegi izin uzerine, su9un iJlendigi yer Cumhuriyet
savczsz tarafindan yapzlzr. Avukat yazzhaneleri ve konutlarz ancak mahkeme kararz ile ve
kararda belirtilen olayla ilgili olarak Cumhuriyet savczsz denetiminde ve baro temsilcisinin
katzlzmz ile aranabilir. Agzr ceza mahkemesinin gorev alanzna giren bir su9tan dolayz
su9ustu hali dzJznda avukatzn uzeri aranamaz.

11

31. 1/6/2005 tarihli ve 25832 say1h Resmi Gazete'de yay1mlanan Adli ve Onleme
Aramalan Yonetmeligi'nin (Yonetmelik) "Hdkimden onleme aramasz kararz ahnmasz
gerekmeyen haller" kenar ba~hkh 25. maddesinin (a) fikras1 ~oyledir:

"a) Devlet9e kamu hizmetine ozgulenmiJ bina ve her turlu tesislere giriJ ve 9zk1Jzn
belirli kurallara tdbi tutuldugu hdllerde, soz konusu tesislere girenlerin ustlerinin veya
uzerlerindeki eJyanzn veya ara9larznzn aranmasznda,"

V. iNCELEME VE GEREK(:E

32. Mahkemenin 14/11/2018 tarihinde yapm1~ oldugu toplant1da ba~vuru incelenip

geregi dti~tintildti:

A. Ba~vurucunun iddialan ve Bakanhk Gorii~ii

33. Ba~vurucu, 1136 say1h Kanun'un 58. maddesini gozeterek istanbul Adliyesi
ozel gtivenlik gorevlilerince iizerinin aranmasm1 reddettigi i9in giivenlik gorevlilerinin
darbma maruz kald1gm1 ileri siirmti~ttir. Ba~vurucuya gore Cumhuriyet Ba~savc1hgma
yapm1~ oldugu ~ikayet sonras1 kovu~turmaya yer olmad1gma dair karar verilmesi nedeniyle
etkili bir soru~turma yap1lamam1~tu. Ba~vurucu aynca adli soru~turmanm avukatlann
iizerinin aranmas1 talimatm1 veren Cumhuriyet Ba~savc1hgmca yiirtittilmesi nedeniyle
soru~turma makammm bag1ms1z ve tarafs1z olmad1gmdan ~ikayet etmi~tir. Ba~vurucu bunun
yanmda kovu~turmaya yer olmad1gma dair karara yaptig1 itiraz1 reddeden Hakimligin
karannda yeterli gerek9e gostermediginden de yakmm1~tir. Ba~vurucu sonu9 olarak
Anayasa'nm 17. maddesinin ti<;iincti fikrasmda gtivence altma alman kotti muamele yasag1 ile
Anayasa'nm 36. maddesinde giivence altma alman adil yarg1lanma hakkmm ihlal edildigini
ileri siirmii~ttir

34. Bakanhk gorii~iinde, ba~vurucunun ~ikayetine konu ettigi olaym Anayasa'nm

17. maddesinin ii<;iincii fikrasmda giivence altma alman kotti muamele yasag1 9er9evesinde
incelenmesi gerektigini belirtmi~tir. Bakanhk ba~vurucunun soz konusu eylem nedeniyle
idare aleyhine tazminat davas1 a9mam1~ olmasmm kabul edilebilirlik degerlendirmesinde
gozetilmesi gerektigini de vurgulam1~tir. 1136 say1h Kanun'un 58. maddesinin ceza
soru~turmas1 kapsammda bir koruma tedbiri olarak diizenlenen arama i~lemini dtizenledigi,
X-Ray cihazmdan ge9irilen e~yalann i9eriginin teknik olarak goriilememesi nedeni ile bu
i~lemin arama olarak degerlendirilemeyecegi de belirtilen gorii~ler arasmdad1r. Bakanhk
aynca hem ba~vurucunun hem de A vukatlar Sendikasmm Cumhuriyet Ba~savc1hgmm

8
Ba$VUfll Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

gtivenlik onlemlerine dair talimatmm iptali talebiyle idari yarg1da a9m1$ olduklan davalann
X-Ray cihaz1 ile yap1lan kontroliin bir arama i$1emi olmad1g1 gerek9eleriyle reddedildigini de
belirtmi$tir. Ote yandan ozel gtivenlik gorevlilerinin 5188 say1h Kanun geregi zor kullanma
yetkilerinin bulundugunu, X-Ray cihaz1 ile arama yapabileceklerini ve bu nedenle
kovu$turmaya yer olmad1gma dair kararm hukuka uygun oldugunu da ifade etmi$tir. Son
olarak Bakanhk, gtivenlik gorevlilerince ba$vurucuya yap1lan mtidahalenin kamera kayd1 ve
ba$vurucu hakkmda dtizenlenen adli rapor kapsammda yapilan degerlendirilmesinde
-yerle$ik i9tihatlar kapsammda aranan asgari e$igi a$mad1g1 i9in- ba$vurucuya uygulanan gti<;
kullammm orantih oldugu $eklinden g5rii$ bildirmi$tir.

B. Degerlendirme

35. Anayasa'nm 17. maddesinin birinci ve ti<;tincti fikralan $5yledir:

"Herkes, ... maddi ve manevi varlzgzm koruma ve geli$firme hakkzna sahiptir.

Kimseye i$kence ve eziyet yapzlamaz; kimse insan haysiyetiyle bagda$mayan bir cezaya
veya muameleye tabi tutulamaz. "

36. Ba$vurucu; ozel gtivenlik gorevlilerince darbedildigini, darp eylemini

ger9ekle$tirenler hakkmda kovu$turmaya yer olmad1gma dair karar verilerek etkili bir
soru$turma yap1lmad1gm1, soru$turma makammm bag1ms1z ve tarafs1z olmad1gm1 belirterek
kotii muamele yasag1 ile adil yarg1lanma hakkmm ihlal edildigini ileri stirmii$llir.

3 7. Anayasa Mahkemesi olaym ba$vurucu tarafmdan yap1lan hukuki nitelendirmesi

ile bagh olmay1p olay ve olgulann hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No:
2012/969, 18/9/2013, § 16). Adil yargilanma hakk1yla baglantih olarak ileri stiriilen
$ikayetlerin Anayasa'nm 17. maddesinin ti<;tincti fikrasmda gtivence altma alman kotii
muamele yasag1 kapsammda kald1g1 anla$1ld1gmdan soz konusu $ikayetler amlan yasak
kapsammda incelemi$tir.

38. i$kence ve kotii muamele yasagma ili$kin $ikayetlerin -devletin negatif ve

pozitif ytiktimltiltikleri dikkate almarak- maddi ve usul boyutlan bakimmdan ayn ayn
incelenmesi gerekmektedir. Devletin negatif ytiktimltiltigti bireyleri i$kence, insanhk dI$I
veya a$ag1lay1c1 muameleye ya da cezaya tabi tutmama sorumlulugunu i9erirken pozitif
ytiktimltiltigti hem bireyleri bu ttir muamelelerden korumay1 (onleyici ytiktimltiltik) hem de
etkili bir soru$turma yoluyla sorumlulann tespiti ve cezalandmlmasm1 (soru$turma
ytiktimltiltigti) i9ermektedir. i$kence ve kotti muamele yasagmm maddi boyutu, negatif
ytiktimltiltik ile onleyici ytiktimltiltigti kapsamakta; pozitif ytiktimltiltigtin alanmda kalan
soru$turma ytiktimltiltigti ise usul boyutunu olu$turmaktadir (Benzer yondeki inceleme
usultinti i9eren kararlar i9in bkz. Cezmi Demir ve digerleri, B. No: 2013/293, 17/7/2014, §
75; Mehmet $ah Ara§ ve digerleri, B. No: 2014/798, 28/9/2016, § 64; Mustafa Rollas, B. No:
2014/7703, 2/2/2017, § 49).

39. Ba$vurucunun $ikayetine konu ettigi darbedilme eyleminin Cumhuriyet

Ba$savc1hg1'm verdigi bir talimat dogrultusunda hareket ettikleri konusunda ihtilaf olmayan
istanbul Adliyesi ozel gtivenlik gorevlilerinden sadir oldugu ileri stirtilmektedir. Bu nedenle
kamu otoritesinden kaynakland1g1 iddia edilen darp eylemi devletin negatif ytiktimltiltigti

9
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

kapsammda kald1gmdan kotti muamele yasagmm maddi boyutu itibanyla, darp eylemi
nedeniyle yap1lan ~ikayet sonras1 Cumhuriyet Ba~savc1hgmca etkili soru~turma yap1lmad1g1
iddias1 ise usul boyutu itibanyla incelenmelidir. Ancak ba~vurucunun sadece kamu davas1
a9ilmamas1 hususunda etkili soru~turma yiiktimltiliigtintin ihlal edildigine ili~kin iddias1
oldugu i<;in kotii muamele yasagmm maddi boyutunun ihlal edilmedigi sonucuna vanlmas1
durumunda kotii muamele yasagmm usul boyutu itibanyla bir inceleme yap1lmasma gerek
bulunmamaktadir.

1. Genel ilkeler

40. Herkesin maddi ve manevi varhgm1 koruma ve geli~tirme hakk1 Anayasa'nm

17. maddesinde gtivence altma almm1~tlf. Amlan maddenin birinci fikrasmda insan onurunun
korunmas1 ama9lanm1~; ti<;tincti f1krasmda da kimseye i§kence ve eziyet yap1lamayacag1,
kimsenin insan haysiyetiyle bagda§mayan ceza veya muameleye tabi tutulamayacag1 htiktim
altma almm1~tlf.

41. Anayasa'nm 17. maddesinin ti<;tincti fikras1 ve A vrupa insan Haklan

Sozle~mesi'nin (Sozle~me) 3. maddesi istisna ongormemekte ve i~kence, insanhk d1~1 ve onur
kmc1 muamele ve cezalann yasaklanmasmm mutlak mahiyetini belirtmektedir. Kotti
muamele yasagmm mutlak mahiyeti Anayasa'nm 15. maddesi kapsammda belirtilen sava~
veya ulusun varhgm1 tehdit eden ba~ka bir genel tehlike halinde dahi istisna ongormemi~tir.
Aym ~ekilde Sozle~me'nin 15. maddesi kapsammda da benzer bir dtizenleme ile kotti
muamele yasagma ili~kin herhangi bir istisna ongoriilmemi~tir (Ali Rzza Ozer ve digerleri
[GK], B. No: 2013/3924, 6/ 1/2015, § 74).

42. Devletin bireyin maddi ve manevi varhgm1 koruma ve geli~tirme hakkma sayg1
gosterme yiiktimliiltigti, oncelikle kamu otoritelerinin bu hakka mtidahale etmemelerini yani
amlan maddenin ti<;tincti fikrasmda belirtilen ~ekillerde ki~ilerin fiziksel ve ruhsal zarar
gormelerine neden olmamasm1 gerektirir. Bu, devletin bireyin vticut ve ruh btitiinliigtine
sayg1 gosterme yiiktimliiltigtinden kaynaklanan negatif odevidir ( Cezmi Demir ve digerleri, §
81).

43. Kolluk gorevlilerinin gorevlerini yaparken direni~le kar~Ila~malan halinde bu

direni~i kirmak amac1yla ve direni~i kiracak ol<;tide zor kullanmaya yetkili oldugu a91ktir.
Fiili bir saldmnm varhg1 halinde kolluk gorevlileri aynca me~ru savunma kapsammda zor
kullanma yetkisine sahiptirler. Ancak zor kullamm1 yalmzca zorunlu hallerde
ba~vurulabilecek bir yol oldugu gibi ba~vurulacak gti<;, ol<;iilti ve kademeli olmahdir (Arif
Haldun Soygur, B. No: 2013/2659, 15/ 10/2015, § 51). Aynca ki~inin kendi davram~mdan
veya tutumundan dolay1 fiziksel gtice ba~vurmak kesinlikle zorunlu hale gelmedik<;e bu
neviden fiiller, prensip olarak Sozle~me'nin 3. maddesinde belirtilen yasag1 ihlal edecektir
(Ali Rzza Ozer vedigerleri, § 81).

44. Ote yandan bir muamelenin Anayasa'nm 17. maddesinin ti<;tincti fikrasmm
kapsamma girebilmesi i<;in asgari bir agirhk derecesine ula~m1~ olmas1 gerekmektedir. Bu
asgari e~ik goreceli olup her olayda asgari e~igin a~1hp a~1lmad1g1 somut olaym ozellikleri
dikkate almarak degerlendirilmelidir. Bu baglamda muamelenin stiresi, fiziksel ve ruhsal
etkileri ile magdurun cinsiyeti, ya~1 ve saghk durumu gibi faktorler onem ta~1maktadir (Tahir
Canan, § 23). Degerlendirmeye almacak bu unsurlara muamelenin amac1 ve ardmdaki saik
de eklenebilir. Aynca kotii muamelenin heyecanm ve duygulann yiikseldigi durumda
meydana gelip gelmedigi de dikkate almmas1 gereken diger bir faktordtir ( Cezmi Demir ve
digerleri, § 83).

10
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

2. ilkelerin Olaya Uygulanmas1

45. Ba~vurucu, avukat oldugu i9in tizerinin 1136 say1h Kanun geregince (bkz. § 28)
aranamayacag1m ancak Adliye binasma giri~inde 9antasm1 X-Ray cihazmdan ge9irmeyi
reddederek binaya giri~ yapt1g1 i9in ozel gtivenlik gorevlilerinin kendisini darbettigini ileri
stirmektedir. Curnhuriyet Ba~savc1hg1 ise verdigi kovu~turmaya yer olmad1gma dair
karannda (bkz. § 19) amlan Kanun htikmti geregi avukatlannm tizerlerinin aranamamasmm
ancak bir ceza soru~turmas1 kapsammda yapilacak adli arama i9in ge9erli oldugunu,
Y onetrnelik (bkz. § 31) uyannca karnu binalan giri~inde uygulanan gtivenlik ararnalanmn
amlan yasak kapsarnmda kalrnad1gm1 belirtrni~tir. Aynca Curnhuriyet Ba~savc1hg1 ozel
gtivenlik gorevlilerinin 5188 say1h Kanun (bkz. §§ 25-27) uyannca X-Ray cihaz1yla arama
yapabileceklerini ve aym Kanun uyannca gerektiginde zor kullanrna yetkilerinin de
bulundugunu vurgularn1~tu.

46. Anayasa Mahkernesi, ba~vurucu ve Curnhuriyet Ba~savc1hgmm 1136 say1h

Kanun'u yorurnlarna ~ekillerinden ve buna gore vard1klan sonu9lardan bag1rns1z olarak
Anayasa'nm 17. maddesinin ti<;tincti fikrasmda gtivence altma alman kotti muamele yasag1
kapsarnmda bir incelerne yapacaktu. Buna gore yapilacak incelernede avukatm tizerinin
aramp aranarnayacagmm tespit edilrnesinden ote sornut olay ozelinde ozel gtivenlik
gorevlilerinin zor kullanma yetkilerinin bulunup bulunmad1g1, soz konusu yetkinin
kullamrnmm gerekli olup olrnad1g1 ve zor kullanrnadaki ~iddetin orant1h olup olrnad1g1
hususlannda degerlendirrne yapilrnas1 gerekmektedir (Benzer yondeki incelerne usultinti
i9eren karar i9in bkz. Giil~ah Ozturk ve digerleri B. No: 2013/3936, 17/2/2016, §§ 52, 53).

47. Ote yandan Curnhuriyet Ba~savc1hg1 talirnatiyla aranrnas1 nedeniyle soru~turma

makammm bag1ms1z ve tarafs1z olmad1gma ili~kin ba~vurucunun iddias1 somut olgulara
dayanrnayan bir iddia dtizeyinde kald1gmdan Anayasa Mahkernesince bu konuda daha ileri
bir incelerne yapilrnasma gerek duyulrnarn1~t1r. Aynca kotti rnuarnele yasagmm rnaddi
boyutunun ihlal edilip edilmedigine ili~kin incelenme, soz konusu ~ikayet i9in de belirleyici
olacaktu.

48. Ba~vurucunun ~ikayetine konu olaydan klsa bir sure once istanbul Adliyesinde
gorev yapan bir Curnhuriyet savc1smm silahh saldm sonras1 hayatim kaybetmesi nedeniyle
gtivenlik onlemlerinin Curnhuriyet Ba~savc1hg1 tarafmdan artmlmas1 uygulamasma gidildigi
gortilrnektedir. Gtivenlik prosedtirtinde yap1lan degi~iklik sonras1 avukatlann tizerlerinin
aranmas1 nedeniyle bir k1s1m avukat ve Baro tarafmdan 9e~itli protesto eylemlerinin
yap1ld1g1, sonrasmda ise Baro ile Curnhuriyet Ba~savc1hg1 arasmda bir mutabakat sagland1g1
da bilinrnektedir (bkz. §§ 9-11).

49. Ozel gtivenlik gorevlilerinin 5188 say1h Kanun uyannca gorev alanlannda
gtivenlik rnaksath X-Ray cihaz1 ile ararna yapabileceklerinde ve ararna s1rasmda gerektiginde
zor kullanma yetkilerinin bulundugunda bir ~tiphe bulunmamaktadu (bkz. §§ 25-27). Bu
dogrultuda 9antasm1 X-Ray cihazmdan ge9irmeden ba~vurucunun binaya giri~ yapmasma
rnani olrnaya 9ah~an ozel gtivenlik gorevlilerinin ba~vurucuya kar~1 zor kullanrna yetkilerinin
kanuni dayanag1 bulunmaktadu.

11
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

50. Ba~vurucuya kar~1 ozel guvenlik gorevlilerince uygulanan zor kullanmanm

gerekliligi hususunda yap1lacak degerlendirmede, ba~vurucunun avukat olmasmm oneminin
yanmda ku~kusuz ba~vuruya konu olay oncesinde meydana gelen ve guvenlik onlemlerinin
artmlmasma neden olan olaylann yaratt1g1 hassasiyet de gozonunde tutulmahd1r. Yarg1
erkinin onemli sujelerinden biri olan ve savunma tarafim olu~turan avukathk mesleginin
sahip oldugu onem gozetildiginde kolluk kuvveti tarafmdan avukata kar~1 uygulanacak zor
kullanmada kamu otoritelerinin daha ozenli davranmas1 gerektigi a91ktir. Ancak ba~vuruya
konu edilen olaydan 90k k1sa bir sure once meydana gelen ve guvenlik onlemlerinin
artmlmas1 ihtiyacm1 dogurdugu ileri surulen olgular (bkz. § 9-11) da temelsiz degildir.
Nitekim guvenlik onlemlerinin artmlmasm1 gerekli goren Cumhuriyet Ba~savc1hg1 ile Baro
arasmda vanlan mutabakat da amlan guvenlik hassasiyetinin dayanaks1z olmad1gmm bir
gostergesi olarak yorumlanabilir. Aynca ba~vurucunun olay anmda ilk fiziksel gti<;
kullammm1 ger9ekle~tiren taraf olmas1 eylemini de i9eren tutum ve davram~lanna ili~kin
olarak Cumhuriyet Ba~savc1hgmm toplad1g1 deliller arasmda yer alan guvenlik gorevlilerinin
ifadeleri ve guvenlik kamera kayd1 incelemesine ili~kin bilirki~i raporu (bkz. §§ 16, 17)
amlan hususlarla birlikte degerlendirildiginde ba~vurucuya kar~1 gti<; kullammm gerekli
olmad1g1 soylenemeyecektir.

51. Ba~vurucunun alman adli raporuna gore sadece ellerinde olu~an s1ynklar
nedeniyle basit bir t1bbi mudahale ile giderilebilecek nitelikte yaraland1g1 gorulmektedir.
Ba~vuru formunda soz konusu adli raporun eksik ya da hatah duzenlendigine ili~kin bir
~ikayet bulunmad1g1 gibi Anayasa Mahkemesinin onunde de aksi yonde kanaat olu~turacak
bir bilgi veya bulgu bulunmamaktad1r. Ba~vurucu ve guvenlik gorevlilerin ifadeleri, olay
anma ili~kin kamera kayd1 ve ba~vurucu hakkmda duzenlenen adli rapor birlikte
degerlendirildiginde ba~vurucuya kar~1 guvenlik gorevlilerince uygulanan zor kullammmm
ba~vurucuyu ellerinden tutmaktan ibaret oldugu anla~ilmaktadir. Bu haliyle ba~vurucuya
kar~1 uygulanan fiziki gucun ba~vurucunun X-Ray aramasma tabi tutulamayan 9antas1yla
Adliye binasma girmesine mani olmak i9in gerekli olan ~iddetin otesinde oldugu
soylenemeyecektir. Ba~ka bir ifadeyle guvenlik gorevlilerince kullamlan zorunlu gucun
kullanmadaki me~ru amaca uygun du~ecek ~ekilde orant1h oldugu anla~ilmaktad1r.

52. A91klanan gerek9elerle ba~vurucuya kar~1 uygulanan fiziksel gucun Anayasa'mn

17. maddesinin u9uncu fikrasmda guvence altma alman kotu muamele yasagmm ihlali i9in
aranan asgari agirhk e~igine ula~mad1g1 sonucuna vanld1gmdan ba~vurunun a91k9a
dayanaktan yoksun olduguna karar verilmesi gerekir.

53 . Ba~vurucuya kar~1 guvenlik gorevlilerince uygulanan gucun zorunlu ve orant1h

olup kotu muamele yasagmm ihlali sonucunu dogurmaya yetecek agirhga ula~mad1g1 tespit
edildiginden kotu muamele yasagmm usul boyutu a91smdan bir inceleme yap1lmasma gerek
duyulmam1~tlf.

VI. HOKUM

A91klanan gerek9elerle;

A. Kotu muamele yasagmm maddi ve usul boyutlannm ihlal edildigine ili~kin

iddianm a<;zk<;a dayanaktan yoksun olmasz nedeniyle KABUL EDiLEMEZ OLDUGUNA,

12
Ba~vuru Numaras1 : 2015/16581
Karar Tarihi : 14/11/2018

B. Yarg1lama giderlerinin ba~vurucu tizerinde BIRAKILMASINA 14/ 11/2018

tarihinde OYBiRLiGiYLE karar verildi.

Ba~kan -Oye -Oye

Burhan -0-STUN Serruh KALELi Hasan Tahsin GOKCAN

-Oye -Oye
Kadir OZKAYA Yusuf~evki HAKYEMEZ

13