Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 9

tvif;&eH@ *sme,f

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

rif; rJh 0g '


oufEikd f
19 &mpk tapmydkif;avmufrSm rif;rJh0g'udk ynmwwftcsKdu pdwf0ifpm;pGm
ody`Henf;us wnfaqmufzdk@ tm;xkwfcJh=uygw,f? oabmw&m;eJ@ vufawG@nD!Gwf
atmif raygif;pyfEdkifcJhayr,fh pdwful;,Of0g'oufoufawmh r[kwfcJhygbl;? urBmh tvkyf
orm;xke@J jynfoal wGtay: tenf;eJ@trsm; =oZmoufa&mufra_ wmh &Scd yhJ gw,f? 1864
ckEpS f pufwifbm(28)&ufae@rmS yxrtifwmae&Sief ,f (First International) vd@k ac:wJh
urBmt
h vkyo
f rm;or*~rsm;tzJ@G csKyf}uD;(International Workingmen's Association)
IWA udk t*FvefrSm zJG@pnf;awmh +Adwdo#or*~vdk pD;yGm;a&;oD;oef@0g'eJ@ vGwfvyfaom
EdkifiHa&;t,ltq&SdolawG/ qGpfZmvefvdk vlr_a&;0g'orm;awG/ b,fvf*sD,HEdkifiHvdk
wOD;csif; t&if;tESD;ydkifqdkifa&;0g'DawG/ jyifopfvdk tjyeftvSefdkif;yif;ulnDa&;0g'cH,lol
awGeJ@twl k&Sm;rS bmuleif (Bakunin) (1814-76) OD;aqmifwJh rif;rJh0g'DawG yg0ifcJhyg
w,f? 'DtzJ@G csKyf}uD;rSm um;vfrwf jyifqifa&;qJw
G hJ taxGaxGvyk if ef;pOfr}l uD;udk vufcH
twnfy jymef;cJhwmjzpfygw,f?
1870 ckESpfrSmawmh rwf0g'orm;awGeJ@ rif;rJh0g'orm;awG=um; 0g'a&;&m
wdkufyJGawG ay:aygufcJhw,f? yJ&pfuGefjrL;udk ta=umif;y+yD; oabmxm;awG uJGvJGcJhwm
yg? 'D tzJ@G csKyf}uD; IWA [m avmavmq,ftm;jzifh tvkyo
f rm;wd@k &J epfemcsurf sm;eJ@
tcGit
hf a&;qH;k _;H aer_w@kd twGuf ud,
k pf m;ywdu
k yf 0GJ ifaewJh A[dXk mecsKyfwckom r[kwb
f J
aemiftem*wfrSm tvkyform;vlwef;pm;/ EdkifiHa&;tm%meJ@ qdk&S,fvpfvlr_taqmuf
ttHo
k pf xlaxmifa&;twGuf tajccHpnf;H;k a&;eJ@ avhusiyhf nmay;a&; A[do
k yd aH` usmif;
}uD;wckvnf; jzpfw,fvdk@ um;vfrwfu wifjycJhygw,f? yJ&pfuGefjrL;[m tvkyform;
vlwef;pm;&J vufawG@awmfveS af &;oabmeJ@ pGr;f &nfowWu
d kd jriw
hf ifay;&r,fv@kd vnf;
a=unmcsufrSm xnfhoGif;a&;om;cJhygw,f? 'DtcsufawGudkta=umif;y+yD; aemufydkif;
rSm jyifopf,dkif;yif;ulnDa&;0g'DawG/ +AdwdefvGwfvyfaomEdkifiHa&;t,ltqcH,lolawG
eJ@vnf; oabmxm;uGJvGJcJhwJhtwGuf (1876)ckESpf zDvf',fzD;,m;rdrSm usif;ycJhwJh
taxGaxGaumifpDtpnf;ta0;}uD;u azmfjyyg yxrurBmhtvkyform;or*~rsm; tzJG@
csKyf}uD;udk w&m;0if zsuo
f rd ;f cJyh gw,f? (1881) ckEpS rf mS bmuleif acgi;f aqmifwhJ rif;rJ0h g'D
,ck rif;rJ0h g' pmpkukd rif;rJ0h g'w
D OD;&J@ aqG;aEG;r_taejzifh rdwq
f ufwifjyxm;jcif;jzpfygonf? (t,f'w
D m)

30

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

tvif;&eH@ *sme,f

awGu zsufodrf;vdkufwJhtzJG@csKyftrnfa[mif;udkyJ oHk;+yD; vef'efrdrSm xyfrH zJG@pnf;cJhyg


w,f? tJh'DtzJG@csKyftopfudk teufa&miftifwmae&Sife,f (Black International)
vd@k trnfay;ac:qdck =hJ u+y;D 'DbufacwfrmS awmh (Black Flag) tvHeuf vd@k ac:qdak eyg+y?D
(1889) ckEpS rf mS 'kw,
d tifwmae&Sief ,f (Second International) udk zJ@G pnf;
cJh=uaomfvnf; rwf0g'DawGeJ@ rif;rJh0g'DawG&J tajccHuJGvJGr_/ EdkifiHwum0g'eJ@ trsKd;om;
0g'=um; jcm;em;r_/ awmfvSefa&;orm;eJ@ jyefvnfjyifqifa&;orm;=um; ydyuQrsm; &SdcJh
=uygw,f? (1922) ckESpfrSm rif;rJh0g'DawGeJ@ qif'Du,fvpfwdk@yl;aygif;+yD; EdkifiHwum
tzJG@csKyf}uD;udk xlaxmifcJhygao;w,f? urBmrSm xif&Sm;wJh tvkyform;or*~}uD;awG
&S d c J h w J h t euf rif ; rJ h 0 g'D a wG O D ; aqmif c J h w J h teuf a &mif t if w mae&S i f e ,f (Black
International) ac: tvHeuf (Black Flag) tvkyform;tzJG@csKyf/ (1881) ckESpf Zl;&pf
uGe*f &ufrS pwifc+hJ yD; aemif jyefvnfjyifqifa&;orm;rsm; v$r;f rd;k cJw
h hJ t0ga&mif tifwm
ae&Sife,f (Yellow International) ac: tvH0g (Yellow Flag) tvkyform;or*~eJ@
(1921)ckEpS rf mS zJ@G pnf;cJw
h hJ (Third International) ac: teDa&mif Edik if w
H umtvkyo
f rm;
or*~rsm;tzJ@G csKyf (Red International of Labour Union) tvHeD (Red Flag) wd@k [m
xif&Sm; }uD;us,fcJhygw,f?
'DbufacwfrSmawmh rif;rJh0g'DawG&J v_yf&Sm;r_awG[m urBmr_yjcif;oabm
w&m; (Globalisation) eJ@ urBmu
h ek o
f ,
G af &;tzJ@G }uD; (WTO) udk qef@usicf =hJ uygw,f?
tar&duefEidk if H qD,ufwv
J f rdrSm usi;f ycJw
h hJ WTO tpnf;ta0;}uD;udk qef@usiq
f ENjy
&mrSm rif;rJh0g'DawG[m a&Swef;u wufuGpGmyg0ifcJhygw,f? tckaemufydkif; rif;rJh0g'D
awG&J v_y&f mS ;r_awG[m ajcvSr;f pdyv
f mygw,f? 'gayr,fh wcsKd Edik if aH wGrmS awmh vGwv
f yf
pGm v_yf&Sm;cGifhr&ao;ygbl;? EdkifiHwumrif;rJh0g'DawG&J nDvmcH}uD;udk (1877) ckESpfu
w}udrf/ (1907)ckESpfu w}udrf yvkyfEdkifcJhygw,f?
wzef EdkifiHa&;tbd"mefxJrSm rif;rJh0g'eJ@ywfouf+yD; tusOf;csKyfazmfjyxm;
wm&Sdygao;w,f? Anarchism qdkwJh rif;rJh0g'[m *&dbmompum; Anarchia uqif;
oufvmwmyg? tkyfcsKyfr_uif;rJhjcif; qdkwJh t"dy`g,foufa&mufygw,f? tpdk;&tzJG@
yHkomefrSefor#[m rvdkvm;tyfwJh tedmHkyJjzpfw,f? tkyfpdk;olvlwef;pm; r&Sdap&?
vufeufudkifwyfrsm;/ w&m;Hk;rsm;/ Oya'rsm;&Sd&ef rvdktyf? tm;vHk;udkzsufodrf;+yD;
vlyk*~dKvfwOD;csif;pD&J vGwfvyfcGifheJ@ vGwfvyfpGm oif;yif;zJG@pnf;cGifhtay: vl@tzJG@tpnf;
udk wnfaqmuf&r,f? 'Dpepfudk +idrf;csrf;pGmul;ajymif;a&muf&SdEdkifw,fvdk@vnf; ,lq
ygw,f?
urBmhorkdif;rSm rif;rJh0g'DawG[m k&Sm;Zmbk&if tvufZif'g;/ tDwvDbk&if
[l;bwf/ jyifopforw umaemh/ =op}wD;,m;bk&ifr tJvZbuf/ tar&duef orw
ruUiaf vwd@k ukd owfjzwfcyhJ gw,f? k&mS ;pma&;q&m}uD; vD,akd wmfpwdKG if; (1828-1910)
31

tvif;&eH@ *sme,f

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

[m bmoma&;rif;rJh0g'D}uD;wOD;yg? ol@tqdkt& EdkifiHawmftpdk;&qdkwm c&pf,mef


bmoma&;eJ@ tH0ifcGifusrjzpf? trSefpifppf arwWmw&m;onfom vlom;tay: v$rf;rdk;
tkyfpdk;&r,f/ jynfolawG[m ppfr_rxrf;rae&pepfudk jiif;qef&r,f/ tcGefxrf;aqmif
&efvnf; jiif;qefydkifcGifh&Sd&r,f/ w&m;Hk;rsm;udkvnf; todtrSwfrybJaevdku aeEdkif&
r,f/ 'ga=umifh xdkpepftm;vHk;udk zsufodrf;ypf&r,fvdk@ vD,dkawmfpwdGKif;u a&;om;cJhyg
w,f? t=urf;rzufa&;/ arwWmw&m;v$rf;rdk;a&; tp&SdwJh awmfpwdGKif;&Jrludk tdENd,
acgif;aqmif}uD; r[wWr*ENDu vufawG@usifhoHk;cJhygw,f?
taemuftEd ,
Nd bufjcrf;rSm atmdAk ;D (od@k ) eHeufcif;rdawmf (od@k ) tk%Of ;D rd
awmfvdk@ac:wJh EdkifiHi,fav; wpfEdkifiH&Sdygw,f? tdEdN,u *kk}uD;wyg;eJ@ 'kwd,urBmppf
aemufydkif; jyifopfrSm tarvdk@ xif&Sm;vmwJh trsKd;orD;}uD;wa,muf&,f 1960 ckESpf
aemufydkif;rSm xlaxmifcJh=uwmyg? ukvor*~tzJG@0ifEdkifiHwEdkifiHjzpfovdk apmifha&SmufcH
Edik if iH ,fav;vnf; jzpfygw,f? pmoifausmif;awG/ taqmuftODawG&J tvif;tarSmif
pepfawGudk obm0tvif;a&mifeJ@ toHk;csEkdifatmif pDpOfaqmifGufxm;ygw,f? 'D
EdkifiHi,fav;&Jxl;jcm;csufu tpdk;&/ w&m;Hk;/ ppfwyf/ Oya' pwJh EdkifiHawmf&J t*F g&yf
awG r&Sdygbl;? jynfolawGu udk,fusifhw&m;todeJ@ arwWmw&m;aygif;pyf+yD; aexdkif=u
ygw,f? urBmt&yf&yfu pdwf0ifpm;olawG vuf&Sdaexdkif=uygw,f?
EdkifiHawmf/ tpdk;&/ w&m;Hk;/ vufeufudkifwyfzJG@/ Oya'/ e,fedrdwf/ tom;t
a&mif/ bmompum;/ ZmwdrmefeJ@ trsKd;*k%fawG[m usaemfwdk@&J vGwfvyfr_eJ@ oif;yif;
zJG@pnf;r_awGudk [ef@wm;aeygovm; u&do#%rl&wD ajymovdk 'Dt&mawG[m urBmh
+idrf;csrf;r_udk +cdrf;ajcmufaeygovm; urBmajr&J uyfyg;vlom;awG[m vlom; tcsif;
csi;f &J uef@owfcsKyfcs,rf =_ um;rSm Asmrsm;aewke;f yJvm; ar;cGe;f aygi;f rsm;pGmudk c%xm;
cJh+yD; usaemfwdk@ rif;rJh0g'qdkwmudk qufvufavhvm=unfh&atmif
rif;rJh0g' qdkwmbmvJ What is Anarchism?
urBmr_yjcif; (Globalization) udk qef@usifuef@uGufwJhowif;rsm; &,lwJh
owif;pmeJ@ wDADGwdk@rSm rif;rJh0g'DawGudk r=umc% azmfjyavh&Sdygw,f? t"rR0g'D &mZ0wf
aumifrsm;tjzpf r=umc%cs,rf e_ ;f okyaf zmfjcif;y=uygw,f? rif;rJ0h g'&D J t,ltqawG
udak wmh &Si;f vif;azmfjywm r&So
d avmufygy?J 'ga=umifh rif;rJ0h g'aD wG bmtwGuf &yfwnf
vJqdkwm od&Sd&atmif qufvufavhvm=uygpdk@?
rif;rJ0h g'aD wG[m awmfveS af &;w&yfukd ,H=k unfygw,f? 'DawmfveS af &;uawmh
tvkyform;vlwef;pm;u tvkyf&SifawGeJ@ olwdk@&Jtpdk;&awGudk zwfcszdk@ygyJ? +yD;awmh
urBmhOpPm"eudk trSefwu,f xkwfvkyfwJh 'Dvlwef;pm;u xdef;csKyfarmif;ESifwJh vl@tzJG@
32

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

tvif;&eH@ *sme,f

tpnf;w&yfudk zefwD;zdk@ygyJ? tpdk;&tkyfcsKyfa&; pepfw&yfr&SdyJ aexdkifEdkifw,fqdkwmudk


,Hk=unfygw,f? 'Dae&mrSm aumifpDawGeJ@ v$wfawmfawGudk xm;&SdrSmyg? 'Dae&m
awGuae omrefjynfolawGu OpPm"eawG jzpfay:apr,fht&mawGudk qHk;jzwfEdkifrSmyg?
vlom;tm;vHk;&J wef;wlnDr#r_udk ,Hk=unfygw,f? tu,fI aoG;pkyf,laewJholawGudk
tEdik ,
f &l r,fq&kd ifawmh tvkyo
f rm;rsm;eJ@ tjcm;tzdEydS cf t
H yk pf ak wG&J =um; tjrifrh m;qH;k
aoG;pnf;nD!Gwfr_vdktyfr,fvdk@ ,Hk=unfygw,f?
rif;rJh0g'DawGta=umif; oif =um;&wJhtcsdefrSm u|Efkyfwdk@[m l;oGyfwJh AHk;
axmifolawGjzpfa=umif; oif,Hk=unfatmif oifhudk em;csygvdrfhr,f? rif;rJh0g'tusKd;
pD;yGm;twGuf u|Efkyfwdk@[m t"rRtr_udk ,Hk=unfw,fqdkwJh 'm&Dudkvnf; zefwD;=uyg
w,f? rif;rJh0g'qdkwm zdkz&J uarmufur jzpfjcif;qdkwJh tjcm;'m&D ,Hkwrf;pum;
vnf; &Sdygao;w,f? tu,fI tpdk;&w&yfr&SdcJh&if zdkz&J uarmufur jzpfvdrfhr,f
qdkwmudk EdkifiHa&;orm;awG tvkyf&SifawGeJ@ olwdk@&J a=u;pm;pma&;q&mawGu rD'D,m
uae tcdik t
f rm ajymqd=k uygw,f? 'gayr,fh oif ,ae@v@l tzJ@G tpnf;ta=umif; pOf;pm;
rdygovm; u|Efkyfwdk@[m zdkz&J uarmufurjzpfaewJh vl@tzJG@tpnf;rSm aeaumif;
aeae&w,fvdk@ oHk;oyfrdyg&Jvm;
'gqdk rif;rJh0g' (Anarchism) u bmta=umif;vJvdk@ oif ar;aumif;ar;
vdrrhf ,f? tusK;d tjrwf qdw
k hJ }uD;rm;aom ta=umif;&if;w&yf &Sw
d ,fqw
kd mudk u|Eykf f
wdk@ajymyghr,f? tvkyf&SifeJ@ tvkyform;qdkwJh t"duvlwef;pm;ESpf&yf&SdwJh vl@tzJG@
tpnf; wckrSm u|Efkyfwdk@ ,ae@ aeae=uygw,f? tvkyf&SifawG[m pufHkawG/ b%fawG/
qdkifawG ponfjzifh ydkifqdkif=uygw,f? tvkyform;awGuawmh ydkifqdkifr_ r&Sdygbl;? u|Efkyf
wdk@rSm vkyftm;omv#if &Sdygw,f? toufarG;0rf;a=umif;r_wckyvkyfzdk@ u|Efkyfwdk@ 'Dvkyf
tm;udk toHk;y&ygw,f? tvkyform;awG[m vkyfcvpm&&Sdzdk@twGuf tvkyf&SifxHrSm
olw@kd &J vkyt
f m;udk rv$rJ a&Smifom a&mif;cs&ygw,f? tvky&f iS af wG[m jrifrh m;wJh tjrwf
tpGef;udk a&&Snfxdef;odrf;Edkif&eftwGuf jzpfEdkifor# tvkyform;&Jvkyfcudk enf;apzdk@
tvkyform;&Jvkyftm;udk rsm;Edkifor# rsm;atmif aoG;pkyfnpf,l&efom pdwf0ifpm;yg
w,f? tvkyform; vkyfcrsm;&if tvkyf&Sif tusKd;tjrwfenf;rSm jzpfygw,f? olwdk@
ESpfOD;ESpfzuf&JtusKd;pD;yGm;[m wOD;eJ@wOD; vHk;0 qef@usifzDvmjzpfygw,f? ukefxkwf
vkyrf [
_ m omrefval wG&J vdt
k yfcsut
f ay:rSm tajcrcHygb;l ? tusK;d tjrwftwGuo
f m
jzpfygw,f? 'ga=umifh urBmrSm vlwdkif;udk au|;arG;zdk@ tpmvHkavmufpGm&Sdaomfvnf;
vlawG[m tpmiwfrw
G af e=uygw,f? t&if;ppfawmh tjrpfajruqdo
k vdk tjrwftpGe;f
onfom y"gejzpfaevdk@yg? azmfjycJhwJh tajctae[m t&if;&Sifpepf&J okyfouefyg?
tvkyo
f rm;awG vH;k vH;k vsm;vsm; xdpyf&efvt
kd yfwt
hJ wGuf tvky&f iS af wGukd
&Si;f vif;z,f&mS ; ypf&rSmyg? 'gayr,fh 'Dta&;[m ao;i,fv,
G u
f w
l hJ vkyif ef;wm0efawmh
33

tvif;&eH@ *sme,f

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

r[kwfygbl;? tvkyf&SifawGrSm aumif;rGefpGm zJG@pnf;xm;wJh toif;tyif;awG &Sdygw,f?


olwdk@bufu &yfwnfay;r,fh rD'D,mawG &Sdaeygw,f? 'ghtjyif olwdk@rSm EdkifiHawmf/
vufeufuikd w
f yfz@GJ e@J ,if;&J tpdwt
f ydik ;f jzpfwhJ &Jwyfz@GJ &Syd gw,f? Edik if aH wmf (tpd;k &rsm;/
vufeufuikd w
f yfz@GJ rsm;/ w&m;H;k rsm;/ &Jwyfz@GJ ponfjzif
h ) [m vlwef;pm;vl@tzJ@G tpnf;
w&yfrSm aexdkif&wJhta=umif;&if;&J wdkufdkuftusKd;qufwckyJ jzpfygw,f? urBmh
tcsr;f omqH;k vly*k Kd~ vf (225) OD; aygi;f pyfxm;wJh "eOpPm[m urBmh tqif;&Jq;kH vly*k Kd~ vf
(25) bDv,
D &H J wESpw
f m 0ifaiGe@J nDr#ygw,f? Edik if aH wmf[m 'Dvel nf;pk tusK;d pD;yGm;udk
umuG,w
f ahJ e&mrSmom &Syd gw,f? tu,fI aoG;aqmifazsmif;zsv@kd r&&if tiftm;oH;k yg
w,f? trsm;pktusKd;pD;yGm;udk umuG,f&efr[kwfbJ "eOpPmydkifqdkifolrsm;twGufom
Oya'rsm;udk jymef;ygw,f?
EdkifiHawmf[m u|Efkyfwdk@&J tusKd;pD;yGm;twGuf vnfywf&w,fvdk@ u|Efkyfwdk@
,Hk=unfvmatmif aoG;aqmifygw,f? udk,fwdkifyrlaqmifGufvdkjcif;r&SdwJh tpdk;&
w&yfudk vkyfief;wm0ef ,laqmifEdkifatmif tmrcHEdkifwJhaG;aumufyJGawG u|Efkyfwdk@rSm
r&Sdawmhbl;vm; olwdk@&J 'Drdkua&pD[m trSefjcpfxm;wJhaowWmawGyJ jzpfygw,f?
u|Eykf w
f @kd uakd wmh aG;cs,cf iG w
hf ck ay;xm;ygw,f? 'gayr,fh 'Dwikd ;f jynfukd vlenf;pkw&yf&J
tkyfcsKyfr_pepftm; oabmwlwJh vltkyfpkESpfck=um; aG;cs,fr_om jzpfygw,f? rJqG,fjcif;
awG[m olwdk@&Jrl0g'awGxuf olwdk@udk vludufrsm;zdk@eJ@ aG;aumufyJGrSm tEdkif&zdk@
twGufyJ jzpfygw,f? 'ghtjyif olwdk@[m rJqEN&Sifvlxkudk yJG=unfhy&dwfowfr#om jzpf
w,fvdk@ xifjrif,lqwmyg? vlawGudk rJqEN&SifawGyJvdk@ jrifw,f? EdkifiHa&;rSm udk,fwdkif
udk,fus trSefwu,f yg0ifaqmifGufolawGvdk@ rjrifygbl;?
u|Efkyfwdk@ EdkifiHa&;,Hk=unfcsuf&J t"duqHkrSwfuawmh omrefjynfolawG
awmfvSefa&; vkyfudkvkyf&r,f qdkwmygyJ? tvkyform;vlwef;pm;tzJG@0ifwdkif; (tvkyf
orm;rsm;/ tvkyv
f ufrrhJ sm;/ tdr&f iS rf rsm; ponfjzif)h rSm vkyaf qmif&r,fh vkyif ef;wm0ef
tcef;u toD;oD;&Sd=uygw,f? 'Dvdkyg0ifvkyfaqmifrSvnf; rif;rJh0g' trSefwu,f
touf0ifv_yf&Sm;vmr,fvdk@ u|Efkyfwdk@ tmrcHEdkifrSmyg? awmfvSefa&;w&yf&J Zmwd[m
atmufajcvlwef;pm;jzpf+yD; pufakH wGe@J vlra_ umifpaD wGtay:rSm tajccH&r,fv@kd u|Eykf f
wdk@ ,Hk=unfygw,f? vGwfvyfr_udk ray;tyfEdkifygbl;? &,l&r,fht&mom jzpfygw,f?
'Dae&mrSm awmfvSefaom vuf0J0g' vdk@ 'Dt&mudk ac:qdkr,fqdk&if u|Efkyf
wdk@eJ@ oabmxm;uJGvJGrSmyg? u|Efkyfwdk@ wifjycsuftm;vHk;udk twdkif;twmwpfcktxd
oabmwlvufcHw,fvdk@ajympOfrSmyJ ygwDwpfck[m vlxktwGufawmfvSefa&;vkyfzdk@
vdktyfw,fqdkwJh ,Hk=unfr_wckudk olwdk@qkyfudkifxm;qJyg? tvkyform;vlwef;pm;om
atmifjrifatmif pGr;f aqmifEikd w
f hJ tvkyo
f rm;or*~ tod qdw
k mudk ,H=k unfwhJ vDeif
&J0g'tay: olwdk@trsm;pk&J tawG;tac:udk tajccHxm;ygw,f? olwdk@twGuf
34

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

tvif;&eH@ *sme,f

awmfvSefa&;w&yfudkqifEJ$r,fh ynm&SifawmfvSefa&;orm;rsm;&J EdkifiHa&;ygwDw&yf


vdktyfw,fvdk@ olu qdkygw,f? k&Sm;rSm u|Efkyfwkd@jrifcJhwJht&muawmh qdk&S,fvpf0g'eJ@
wlwm bmwpfckrSr&Sdbl; qdkwmygyJ? EdkifiHa&;tm%m[m vufwqkyfpm a&ay:qD
vlenf;pk&J vufxJrSmyJ &SdcJhvdk@yg? EdkifiHawmf[m vkyfief;&SifjzpfcJh+yD; tvkyform;awGu
awmh toHk;cscHeJ@ bmvkyf&r,fqdkwJh tcdkif;cHoufoufyJ jzpfcJhygw,f? 'ga=umifh
u|Efkyfwdk@u rif;rJh0g' atmifjrifzdk@qdk&if omrefjynfolawGtay:rSmyJ tajccH&r,fvdk@
ajymwmyg? vltcsKdu ar;ygw,f? 'Dt&m[m jzpfEdkifyghrvm;/ wdkif;jynfy&rf;ywm
jzpfroGm;Edik b
f ;l vm;? vH;k 0 jzpfroGm;Edik yf gb;l ? tcktcsed rf mS tvkyo
f rm;vlwef;pm;&J
axmufcHr_omr&Sd&if t&if;&Sifpepf[m ydusysufpD;oGm;rSmyg? u|Efkyfwdk@ "eOpPmtm;vHk;
udk xkwfvkyfwJh tvkyfwdkif;udk vkyfygw,f? ukefxkwfvkyfr_udk pkpnf;zdk@qdkwm jzpfEdkifajc
&Sdygw,f? 'grSvnf; u|Ekfyfwdk@tm;vHk;&J vdktyfcsufawGudk jznfhqnf;EdkifrSmyg? olwdk@
twGuf tusKd;&Sdapr,fh qHk;jzwfcsufawGudkcsrSwf&mrSm vlwdkif;udkyg0ifzdk@ cGifhyEkdifr,fh
zJG@pnf;yHk pnf;rsOf;pnf;urf;awG zefwD;zdk@qdkwm jzpfEdkifajc&SdwJht&mawGyJ jzpfygw,f?
vl@tzJG@tpnf;udk pufHkawGeJ@ vlr_aumifpDawGtay: tajccH&ygvdrfhr,f? 'DvdkvlawGudk
pkpnf;aygif;pyfay;jcif;tm;jzifh qHk;jzwfcsufawGudk csrSwf&mrSm us,fjyef@wJhtwdkif;twm
txd v$rf;cHEdkifrSmyg? udk,fpm;vS,frsm;udkvnf; e,fy,fa'otoD;oD;eJ@ vkyfief;cGif
rsm;xJrS apv$wEf ikd yf gvrd rhf ,f? tu,fI olw@kd raJ y;cJw
h v
hJ &l J vkyyf u
kH ikd yf u
kH kd rESpo
f ufwhJ
tcg tjcm;wa,mufeJ@ csufcsif;tpm;xdk;EdkifrSmyg? topftopfaom pufr_enf;ynm
awGa=umifh vsifjrefwJhqHk;jzwfcsufawGcsrSwf&mrSm vltajrmuftrsm;yg0ifapzdk@ rsm;pGm
vG,fulvmygvdrfhr,f? 'Dvl@tzJG@tpnf;twGif;rSm ppfrSefwJh woD;yk*~vawG&J vGwfvyf
cGifh &Sdvmygvdrfhr,f? woD;yk*~vawGuvnf; vl@tzJG@tpnf;udk 0dkif;0ef;ulnD&ygr,f?
'gayr,fh olwdk@&JvGwfvyfcGifh[m wyg;ol&JvGwfvyfcGifhudk taESmifht,Sufry&wJh
twdkif;twmtxdyJ vGwfvyfcGifh&rSmyg? tajccHtm;jzifh u|Efkyfwdk@ ,Hk=unfwmuawmh
jynfolvlxk[m aumif;rGef=uygw,f? tu,fI olwdk@[m vGwfvyfr_udk atmifEdkifcJh&if
'DvGwfvyfr_udk tvG,fwul pGef@v$wfrSmr[kwfovdk zsufqD;ypfrSmvnf; r[kwfygbl;?
rif;rJh0g' v_yf&Sm;r_ Anarchism in Action
rif;rJh0g'ta=umif;=um;odwJh vltrsm;pkvdk oif,Hk=unfaumif; ,Hk=unfae
rSmuawmh rif;rJh0g'[m aumif;rGefwJh oabmxm; t,ltqw&yfjzpfw,f? 'gayr,fh
(ESajrmwo ,luH;r&pGmeJ@) 'D0g'[m b,fawmhrS tvkyfjzpfr,frxifbl;? vlawG&J
yifudk,fADZt& vlawG[m avmbouUm&}uD;w,f? wu,fvdk@ igwdk@&JtusKd;pD;yGm;udk
umuG,fapmifha&Smufr,fh tpdk;&w&yfom r&SdcJh&if vHk;0O\Hk zdkz&J uarmufur jzpf
35

tvif;&eH@ *sme,f

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

vdrfhr,f qdkwmygyJ?
'gayr,fh rif;rJ0h g'eJ@oufqikd w
f hJ ordik ;f a&;qdik &f m pHerlemawG &Syd gw,f? txif
&Sm;qH;k pHerlemuawmh (1936) ckEpS rf mS jzpfymG ;cJw
h hJ pydejf ynfwiG ;f ppftwGi;f rSmyg? Edik if aH wmf
tm%mudk zufqpf0g'DawG odrf;ydkufvdkufjcif;eJ@twl pwifcJhygw,f? tm%modrf;r_
tay: wkef@jyefcsufuawmh tvkyform;awGu zufqpf0g'udk wdkufxkwfzdk@ pnf;Hk;
aqmf=o v_yf&Sm;cJhwmygyJ? tvkyform;or*~awGeJ@ tvkyform;awG odrf;ydkufxm;wJh
pufHktvkyfHkawGrSm vludufrsm;vSwJh jynfol@ppfawGudk zJG@pnf;cJhygw,f? ajr&SifawG
pGef@ypfcJhwJh v,f,majrawGudk v,form;awGu v$Jajymif;&,lcJhygw,f? 'Dtjzpftysuf
[m rif;rJh0g'DawGtwGuf awmfvSefa&;w&yfudk pwifvdkufjcif;ygyJ? 'DjynfwGif;ppfrSm
t&if;&Sifpepf&J tazgufjyefqHk;/ tqdk;0g;qHk; zufqpfpepfudkomru 'Dpepfudk arG;zGm;
ay;cJhwJh t&if;&Sifpepfudkyg qef@usifwdkufzsufypf&r,fvdk@ u|Efkyfwdk@ ,Hk=unfcJhygw,f?
rif;rJ0h g'aD wG xde;f csKyfxm;wJh a'oawGrmS tvkyo
f rm;awGu,
kd w
f ikd f pDrcH ef@crGJ _
[m rif;rJh0g'udk trSefwu,f ouf0ifv_yf&Sm;apcJhygw,f? pydef&J jynfe,fwpfckjzpfwJh
uufwvdek ;D ,m; (Catalonia) rSm pufre_ @J u;l oef;a&mif;0,fr_ tusK;d wlvyk if ef; tenf;
qHk; (2000)avmuf&SdcJhygw,f? pydefjynfol@orwEdkifiH&J pdkufysKd;a&;u (60)&mcdkifE_ef;
ausmfudk EdkifiHydkiftjzpf v$Jajymif;cJhygw,f? vkyfief;cGifawGrSm vkyfief;utoD;oD;rSm
&SdwJh udk,fpm;vS,fawGeJ@ tvkyform;v$wfawmfawGu aG;aumufwifajrmufvdkufwJh
aumifpDawG (odk@) aumfrwDawGu EdkifiHydkiftjzpf v$Jajymif;&,lcJhwJh pufHktvkyfHkawGrSm
pDrcH ef@cw
GJ w
hJ m0efukd ,lc=hJ uygw,f? pufrv
_ yk if ef;&J utoD;oD;rSm&Sw
d hJ Edik if yH ikd v
f yk if ef;
awGudk pD;yGm;a&;eJ@oufqdkifwJh tzJG@csKyfwpfcku udk,fpm;yaqmifGufcJhygw,f? pufr_
vkyfief; wckvHk;udk teD;uyfxdef;csKyfwJh taxGaxGpufr_aumifpDu 'DtzJG@csKyfudk xyfrH
xdef;uGyfxm;ygw,f?
ajr,mu
aus;vufa'oawGrSm v,f,majrawGudk EdkifiHydkiftjzpf vJ$ajymif;cJhygw,f?
jynfwGif;ppftwGif; a&Swef;ppfajrjyifteD;rSm&SdwJh tm&*Gef (Aragon) a'orSm EdkifiHydkif
yvkyfr_awG tjrpfwG,fcJh+yD; awmrD;yrm ysHESH@cJhygw,f? (1937) ckESpf azazmf0g&DvrSm
tusKd;wlvkyfief;aygif;(275)ckrSm tzJG@0ifvlOD;a&aygif; (80000)a,muf &SdcJhygw,f?
aemuf(3)vt=um vkyif ef;aygi;f (450) rSm tzJ@G 0ifO;D a& (180000) a,muf &Scd yhJ gw,f?
wcgw&H v,form;awGeJ@ pdkufysKd;arG;jrLa&;orm;awG&J tqifhtwef;[m rd}uD;rsm;eJ@
rdawmfawGrSmaewJholawGxuf ausmfvGefoGm;cJhygw,f? ukefxkwfvkyfr_udkomru
pm;oHk;r_udkyg aus;vufa'oawGrSm tusKd;wlyl;aygif;aqmifGufcJhygw,f? 'Da'oawGrSm
aiGa=u;pepfukd zsuo
f rd ;f cJyh gw,f? tpOfojzifh Edik if yH ikd f yvkyw
f hJ qH;k jzwfcsuaf wGukd GmvH;k
36

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

tvif;&eH@ *sme,f

u|wf tpnf;ta0;rsm;u csrSwfygw,f? EdkifiHydkifyvkyf&mrSm v,f,majrawG/ arG;jrLa&;


wd&dp>mefawG/ ukefxkwfud&d,mwefqmyvmawG/ rsKd;aphawG/ *sKHeJ@pyfvsOf;wJh ukefpnfawG
eJ@ tjcm;xkwfukefawG yg0ifygw,f? +yD;awmh v,f,majrawGudk tpdwfaygif;rsm;pGm
pdwfcGJ+yD; tpdwftydkif;wckpDudk tvkyform;(12)a,mufavmufyg0ifwJh vkyfief;tkyfpk
wpkpDudk vJ$ajymif;ay;tyfygw,f? olwdk@&J udk,fpm;vS,fwOD;udkvnf; olwdk@udk,fwkdif
aG;cs,fcef@tyf+yD; xGuf&SdvmwJhukefypPnf;udk bHk pm;oHk;=uygw,f? tzJG@tpnf;wckpD
[m olwdk@pGrf;&nf&Sdoavmuf xkwfvkyf+yD; olwdk@vdktyfoavmuf pm;oHk;=uygw,f?
tusK;d wly;l aygi;f aqmifu
G rf a_ wGukd v,f,majruwckwnf;rSmom toH;k
ycJhwm r[kwfygbl;? GmawGrSm tvkyfHkawGudkxlaxmif+yD; tJ'Da'oae jynfolawGu
ukefxkwfud&d,mwefqmyvmawG/ tdrfaxmify&dabm*awG ponfwdk@udk GmtwGuf
xkwfvkyf+yD; pkaygif;tdrf&mawG yjyifrGrf;rHr_udkvnf; taumiftxnfaz:aqmifGuf
ygw,f? rkef@zkwform;awG/ om;owform;awG/ qHoq&mawGudkvnf; tusKd;wl yl;
aygi;f aqmifu
G af pcJyh gw,f? aus;vufawmGmae tvkyo
f rm;/ v,form;awGukd pufr_
,E ,
W m;rsm;eJ@ &ifE;DS u|r;f 0ifapjcif;tm;jzifh if;wd@k &J b0wd;k wufaumif;rGeaf pcJyh gw,f?
vlaer_tqifhtwef;jrifhrm;cJh+yD;/ bHk0g'DwOD;u enf;enf;yJ pm;cJh&wJholawG[m tck
rsm;rsm; eJ@ aumif;aumif; pm;ae&yg+yD? csKdwJhjywfvyfoGm;wJhvl&,fvdk@ wOD;rS r&Sdygbl;
vdk@ ajymcJhygw,f? ynma&;[m t"duta&;ygwJhudpPjzpfvm+yD; ajr&SifawGeJ@ ajr&Sif
ya'o&mZfpepfu ay;tyfz@kd jiif;qefcw
hJ hJ ynma&;udk ausmif;raezl;cJw
h hJ uav;i,fawG
twGuf ay;tyfapcJhygw,f?
trsKd;orD;rsm;. v_yf&Sm;r_
trsKd;orD;awGu aumfrwDawG/ jynfol@ppfawGeJ@ a&Swef;ppfajrjyifpwJh ae&m
tESH@rSm wm0efxrf;aqmifcJhygw,f? tapmydkif;umvppfyJGawGrSm trsKd;orD;awG[m
jzpf+rJavmu"Hw&m;udk vufawG@usus r+iD;rjiL&ifqdkif vufcHovdkrsKd; trsKd;om;awGeJ@
,SOfwJG+yD; wdkufyJG0ifcJhwmyg? a&Swef;a&mufa,musfm;awG&J tvdk&rRuf jznfhqnf;Hk
oufoufr[kwfbJ olwdk@[m jynfol@ppfawGjzpfcJh+yD; a,musfm;awGeJ@wef;wl wdkufyJG0if
cJhygw,f? tusKd;wltzJG@ tpnf;awGudk zJG@pnf;cJh=u+yD; ppfyJG+yD;wJhaemuf twdwfumvu
trsK;d om;/ trsK;d orD; tqift
h wef;cJjG cm;wJo
h abmxm; usi}hf uHyakH wGukd qef@usiw
f u
kd yf GJ
0ifcyhJ gw,f? 'Dvkd cGjJ cm;yrlqufqw
H hJ oabmxm;awGtwGuf ppfreS w
f ahJ wmfveS af &;wdik ;f
rSm ae&m r&Sdygbl;? ppftwGif; orwEdkifiHtpdk;&pepfudk vdkvm;wJha'oawGrSm udk,f0ef
zsufcsr_udk w&m;0if cGifhycJhygw,f? vufxyfxdrf;jrm;jcif;r&Sdao;wJh uav;tarawG/
jynfwefqmawGtygt0if trsKd;orD;awGtwGuf apmifha&Smufa&;Hk;awGudk zGifhvSpfcJhyg
w,f? 'Dtjzpftysuf Zmwfa=umif;awGa=umifh trsKd;orD;awGtay:xm;&SdwJh oabm
37

tvif;&eH@ *sme,f

trSw(
f 5)? azaz:0g7Dv 2011 ckep
S f

xm;awG trSefwu,f wdk;wufajymif;vJcJhygw,f? jynfwGif;ppfrSm yg0ifqifE$JcJhwJh


trsKd;orD;}uD;wOD; ajymjywmuawmh a&Swef;ppfajrjyifrSm usrwdk@[m armif&if;ESr
awGvdkygyJ? usr pdwftaESmifht,Suf t+rJwrf;jzpf&wmuawmh 'Dwdkif;jynfrSmaewJh
a,musfm;awG[m rdef;rawGudk vl@tcGifhta&; tjynfht0 ydkifqdkifcGifh&SdwJhvlom;awGvdk@
rpOf;pm;rqifjcifwwfcJhwmudkyg? 'gayr,fh vuf&SdumvrSm t}uD;tus,fajymif;vJcJh
yg+yD? 'g[m awmfvSefa&;v_yf&Sm;r_&J tusKd;quf&v'fawGvdk@ usr,Hk=unfygw,f
vdk@ ajymcJhygw,f?
oifcef;pmrsm;
ordik ;f qdw
k m =um; raeygb;l ? bufvu
kd jf cif; uif;ygw,f? ausmif;rSm u|Eykf f
wdk@oif&wJh ta=umif;t&mawGuawmh tpdk;&/ tkyfcsKyfolawGeJ@ t&if;&Sif0g' tusKd;
twGuf roifrjzpfwJh oif=um;ydk@cscsufawGyg? tpdk;&qdkwm r&Sdrjzpf vdktyfwJht&m
r[kwb
f ;l vd@k odomxif&mS ;apcJw
h hJ tcsed u
f mv ordik ;f a=umif;awGuakd wmh u|Eykf w
f @kd ukd
oifray;cJhygbl;? vlawG[m arG;uwnf;u yifudk,fADZt& qdk;vm=uwmawmh r[kwf
ygbl;? rSefuefwJh tajccHvdktyfcsufawGjzpfwJh tjyeftvSef,dkif;yif;ulnDr_eJ@ yl;aygif;
aqmifGufr_ pdwf"gwfwckudk taxmuftyHhycJh&if wdk;wufaumif;rGefvmEdkifygw,f?
rif;rJh0g'DawG&J t,ltqoabmw&m; tvkyfjzpfEdkifw,fqdkwmudk ordkif;u az: jy
ygw,f? tvkyform;awG&J OD;pD;yJhudkifr_eJ@ vl@abmifopfwpfckudk zefwD;EdkifpGrf;&Sdygw,f?
'gayr,fh obm0tavsmuf ol@tvdkvdkawmh jzpfay:vmrSmr[kwfygbl;? 'D0g'twGuf
u|Efkyfwdk@ pnf;Hk; v_Haqmfr_awG yvkyf&rSmjzpfygw,f?
'ga=umifhrdk@ u|Efkyfwdk@rSm awmfvSefa&; tzJG@tpnf;w&yf vdktyfygw,f? 'DtzJG@
tpnf;[m tvkyform;awG&J tusKd;pD;yGm;udk xdk;ESufwdkufcdkufr,fh t&mtm;vHk;udk
qef@usifxdef;csKyfzdk@ Oya' pnf;rsOf; pnf;urf;awGudk twlwuGa&;qJGr,fh tzJG@tpnf;yJ
jzpfygw,f? u|Efkyfwdk@&J oabmxm;t,ltqawG/ tawG@t}uHKawGzvS,fzdk@eJ@ ordkif;
oifcef;pmawGukd oif,zl @kd tcGit
hf a&; 'DtzJ@G tpnf;u ay;ygvrd rhf ,f? vl@abmifopfwpfck
wnfaqmufzdk@ u|Efkyfwdk@&J twlwuG kef;uefwdkufyJG0ifr_udkvnf; vG,fulacsmarG@ap
ygvdrfhr,f? acgif;aqmiftkyfpkwpkeJ@ ol@&J wHk%dSbma0aemufvdkufawG u|Efkyfwdk@ rvdkyg
bl;? awmfveS af &;w&yfukd taumiftxnfaz:r,fh vkyif ef;pOfawGrmS trSew
f u,fyg0if
aqmifGufr,fh omrefjynfolvlxkudk OD;wnfpnf;Hk;v_yf&Sm;rJh tzJG@tpnf;w&yfyJ trSef
wu,fvdktyfygw,f?

38

You might also like