Chapter 24

Gauss’ Law

กฎของเกาส์

ร.อ.ภูวเดช สูติปัญญา กองวิชาฟิสิกส์ รร.จปร.

Chulachomklao Royal Military Academy

โยฮันน์ คาร์ล ฟรีดริช เกาส์ (เยอรมัน: Johann Carl Friedrich Gauss)

นั ก คณิ ตศาสตร์ ช าวเยอรมัน (พ.ศ. 2302 - 2398) เป็ นหนึ งในตํ า นานนั ก
คณิ ตศาสตร์ผ้ ยู ิ งใหญ่ ที สุด ในประวัติ ศ าสตร์ ได้ ร บั ฉายาว่ า "เจ้ า ชายแห่ ง
คณิตศาสตร์" เนื องจากเขาได้ อุทิศผลงานในทุก ๆ ด้านทางคณิตศาสตร์ไว้
มากมาย นอกจากนี เกาส์ยงั มี ผลงานสําคัญทางด้ านฟิสิกส์ โดยเฉพาะด้ า น
ดาราศาสตร์อีกด้วย

ในปี พ.ศ. 2374 (ค.ศ. 1831) เกาส์ได้ร่วมงานกับ วิลเฮล์ม เวเบอร์ ซึงเป็ นนักฟิสิกส์ วิจยั เกียวกับแม่เหล็ก สร้างสหพันธ์แม่เหล็ก
(Magnetic Union) โดยร่วมมือกับประเทศต่างๆ ทัวโลก เพือศึกษาเกียวกับแม่เหล็กโลก งานเกียวกับแม่เหล็กของเกาส์และเวเบอร์
ได้ถกู นําไปพัฒนาเป็ นเครืองโทรเลขในยุคแรกๆ นอกจากนี ยังค้นพบ กฎของเกาส์ ในสนามไฟฟ้ า ซึงนําไปสู่ กฎของเคอชอฟฟ์ ที
เป็ นหนึ งในกฎพืนฐานทีสุดของวงจรไฟฟ้ า

รัฐบาลของเยอรมนี ได้ให้เกียรติพิมพ์รปู ของ

เกาส์บนแบงค์ 10 ดอยช์มาร์ก(200 บาท) ในปี
พ.ศ. 2536 (ค.ศ. 1993)
Flux ของของไหล

คําว่าฟลักซ์ (Flux) มีรากศัพท์มาจากคําว่า “Fluere(ฟลัว)” เป็ นภาษาลาตินแปลว่า “การไหล

(Flow)” ในทางฟิสิกส์ ฟลักซ์ (สัญลักษณ์ : ) เป็ นคุณสมบัติของสนามเวกเตอร์ โดยฟลักซ์
ไฟฟ้ านันเกียวข้องกับสนามไฟฟ้ า

a b c
ภาพแสดงฟลักซ์ของมวลของของไหล ซึงไหลผ่านพืนผิว 3 แบบ โดยความเร็วของของไหล
มีค่าคงทีตลอดเวลา(การไหลแบบคงตัว : Stationary Uniform Flow) ฟลักซ์ของของไหล
จะวัดด้วยเส้นสายนํา (Streamline) ทีตัดผ่านพืนผิวดังกล่าว
 Flux ของของไหล

a b c
ภาพ a แสดงระนาบของพืนผิวสมมุติ มีพืนทีหน้ าตัด A พืนผิวตังฉากกับความเร็วของของไหล ดังนันอัตราการไหล
ของมวลของของไหลทีเคลือนทีผ่านพืนทีนี ต่อหน่ วยเวลา ซึงเรียกว่า ฟลักซ์ของมวลทีพุ่งผ่านพืนผิว(หน่ วย kg/s) มี
ค่า

ความหนาแนนของของไหล : 𝒌𝒈/𝒎𝟑 ฟลักซเปนปริมาณสเกลาร

ภาพ b แสดงระนาบของพืนผิวสมมุติทีทํามุม กับเส้นสายนํา มีพืนทีหน้ าตัด A เมือแตกระนาบพืนผิวให้ตงั

ฉากกับเส้นสายนําจะได้ ดังนันฟลักซ์ของมวล มีค่า
 Flux ของของไหล

a b c
ภาพ c แสดงพืนผิวสมมุติทีเรียกว่าผิวปิด (Closed Surface)(a และ b เรียกพืนผิวเปิด) พบว่าฟลักซ์ของมวลทีผ่าน
พืนผิวนี มีค่าเป็ นศูนย์(อัตราการไหลเข้าและออกของของไหลมีค่าเป็ นศูนย์) หรือกล่าวได้ว่า มวลของของ
ไหลต่อหน่ วยเวลาทีเคลือนทีเข้าทางซ้ายของพืนผิว มีค่าเท่ากับมวลของของไหลทีเคลือนทีออกจากพืนผิวทางขวา

ภาพ c เป็ นเพียงกรณี เฉพาะเท่านันทีค่าฟลักซ์เป็ นศูนย์ แต่กรณี ทวไปพบว่

ั าฟลักซ์ทีผ่าน
พืนผิวปิดอาจไม่เท่ากับศูนย์ เช่น ถ้ามีแหล่งกําเนิดของของไหลอยู่ภายในผิวปิด กรณี นี
 Flux ฟลักซ์ไฟฟ้ า

ในกรณี ของสนามไฟฟ้ า ฟลักซ์ไฟฟ้ า( ) จะวัดด้วยจํานวนของเส้น

แรงไฟฟ้ าทีตัดผ่านพืนผิวนัน สําหรับพืนผิวปิด พบว่า

มีค่าเป็ นบวกถ้าเส้นแรงไฟฟ้ าพุ่งออกจากผิวทุก ๆ จุด

มีค่าเป็ นลบถ้าเส้นแรงไฟฟ้ าพุ่งเข้าจากผิวทุก ๆ จุด

จากภาพ แสดงประจุบวกและประจุลบ มีเส้นแรงไฟฟ้ าที

พุ่งจากประจุทงสอง
ั และมีพืนผิวปิดทีสมมุติขึนสีส่วน

พอสรุปได้ว่า บน 𝟏 มีค่าเป็ นบวก และ บน 𝟐 มีค่าเป็ นลบ

Flux ฟลักซ์ไฟฟ้ า จากภาพแสดงพืนผิวปิดสมมุติอนั หนึ ง ซึงอยู่ภายในสนามไฟฟ้ า เมือแบ่ง
พืนผิวนี เป็ นตารางย่อย ๆ ซึงมีขนาดเล็กมากจนถือว่าเป็ นระนาบ
สีเหลียมจัตรุ สั ทิศทางของเวกเตอร์ จะพุ่งออกและตังฉากกับพืนผิว
ดังภาพ

สามารถเขียนเวกเตอร์ของสนามไฟฟ้ า( ) ได้ทุก ๆ จุดบนพืนผิว

เนื องจาก มีค่าคงทีในทุก ๆ จุดในตารางของพืนทีผิวแต่ละอัน

ภาพย่อย 1 พุง่ เข้า มุมระหว่าง และ ( )มีค่ามากกว่า

ภาพย่อย 2 พุ่งขนานผิว
ภาพย่อย 3 พุ่งออก

นิยามของฟลักซ์ไฟฟ้ าคือ ผลรวมของสนามไฟฟ้ าทีกระทําบนพืนผิว

ทังหมด เขียนเป็ นสมการได้ว่า

หน่ วย : 𝟐
Flux ฟลักซ์ไฟฟ้ า

ถ้า มีค่าเข้าใกล้ศนู ย์ เขียนสมการได้ว่า

สามารถแทนผลรวมได้ด้วยการอินทริกรัลตลอดทัวพืนผิวปิด จึงได้สมการฟ
ลักซ์ไฟฟ้ าบนพืนผิวปิด ดังนี

จะต้องเป็ นพืนผิว
ปิด
หน่ วย :
𝟐
Electric flux through a Gaussian surface
 Exercis
e
จากภาพเป็ นรูปทรงกระบอกสมมุติ วางอยู่ในสนามไฟฟ้ าทีมีค่าคงที แกนของทรงกระบอกขนานกับสนามไฟฟ้ า จงหา
ว่า ฟลักซ์ไฟฟ้ ามีค่าเท่าไรในพืนทีผิวปิดนี

วิธีทาํ
เป็ นผลรวมของพืนผิวทัง 3 ด้าน คือ ค่าทีได้จากการกินทิเกรตตามพืนผิว a, b และ c

Ans.

𝒂 𝒃 𝒄
 Exercise สนามไฟฟ้ าทีมีค่า พุ่งผ่านผิวปิดทรงลูกบาศก์ทีวางอยู่บนระนาบ xyz ตาม
ภาพ (𝑬 มีหนวยเปน N/C และ ตัวแปร x, z มีหนวยเปนเมตร)
y
ผิว จงหาค่าฟลักซ์ไฟฟ้ าทีผ่านผิวด้านขวา
y= 3.0m ด้านหลัง
และด้านหลังของลูกบาศก์ว่ามีค่าเท่าใด

x
z= 1.0m ผิว
ด้านขวา
วิzธีทํา X= 2.0m X= 5.0m
พิจารณาฟลักซ์ไฟฟ้ าทีผิวด้านขวา ( 𝒓) พิจารณาฟลักซ์ไฟฟ้ าทีผิวด้านหลัง ( 𝒃)

เวกเตอร์ 𝑨 พุ่งออกทาง +x ทําให้ 𝒅𝑨 = 𝒅𝑨 ̂ เวกเตอร์ 𝑨 พุ่งออกทาง -z ทําให้ 𝒅𝑨 = −𝒅𝑨𝒌

𝚽𝒓 = 𝑬 𝒅𝑨 = (𝟐𝒙 ̂ + 𝟒𝒛𝒌) 𝒅𝑨 ̂ 𝒃

𝟐 Ans. 𝟐 Ans.
𝒓 𝒓
 Gauss’ Law กฎของเกาส์

 กฎของเกาส์ใช้กบั พืนผิวปิด มีชือเรียกว่า “ผิวแบบเกาส์ (Gaussian Surface)”

 กฎของเกาส์จะแสดงความสัมพันธ์ระหว่าง สุทธิทีผ่านพืนผิวปิด
กับประจุไฟฟ้ าภายในพืนผิวปิดนัน

จากสมการจะได้ว่า

𝚽= 𝑬 𝒅𝑨 = 𝑬 𝒅𝑨

𝒌𝒒
𝚽 = 𝑬𝑨 = 𝟒𝝅𝒓𝟐 = 𝟒𝝅𝒌𝒒
𝒓𝟐
𝟏 𝒒 𝒆𝒏𝒄 เป็ นประจุไฟฟ้ าสุทธิ อาจจะมีค่าเป็ น +, - หรือ 0 ได้
𝚽 = 𝟒𝝅 𝒒=
𝟒𝝅𝜺𝟎 𝜺𝟎 ขึนอยู่กบั การกําหนดพืนผิวแบบเกาส์ทีเราพิจารณา
และขึนอยู่กบั ค่าของฟลักซ์ไฟฟ้ าบนพืนผิวแบบเกาส์ด้วย( 𝒆𝒏𝒄 )
𝟎 𝒆𝒏𝒄
Example
ฟลักซ์ไฟฟ้ าสุทธิทีผ่านพืนผิวปิด
และ

คํานึ งถึงเครืองหมายของประจุ
ด้วย
Gauss’ Law and Coulomb’s Law

 กฎของคูลอมบ์( 𝒌𝒒𝟏 𝒒𝟐
𝒓𝟐
) สามารถพิสูจน์ ได้โดยกฎของเกาส์ ประกอบกับการ
พิจารณาสภาพสมมาตร
จากการพิจารณาสมมาตรจะพบว่า E (สนามไฟฟ้ า) มีทิศตังฉากกับผิวแบบเกาส์
ซึงก็คือ พืนผิวของทรงกลม

𝑬 และ 𝒅𝑨 ทีทุก ๆ จุดบนพืนผิวทรงกลม มีทิศพุ่งออกตังฉากกับพืนผิว

สร้างผิวแบบเกาส์ขึนเป็ นรูปทรงกลมรัศมี r ถ้าวางประจุไฟฟ้ า 𝒒𝟎 ลงบนตําแหน่ งทีทราบ

𝟎
มีจดุ ศูนย์กลางอยู่ทีประจุไฟฟ้ า q ค่า 𝐄
ขนาดของแรงไฟฟ้ าคือ 𝑭 = 𝒒𝟎 𝑬
𝟎

กฎของเกาส์เป็ นสมการหนึ งในสมการ 𝜺𝟎 𝑬(𝟒𝝅𝒓𝟐 ) = 𝒒

พืนฐานของวิชาแม่เหล็กไฟฟ้ า กฎของคู
𝟎
(หนึ งในสีสมการของสมการแมกซ์เวลล์) 𝟐
𝟐
ลอมบ์
𝟎
𝟎
A Charged Isolated Conductor ประจุบนตัวนําโดดเดียว

 เมือใส่ประจุเข้าไปในตัวนํา ประจุจะพยายามกระจายตัวให้อยู่ห่างกันมากทีสุด
 ประจุส่วนเกินทีอยู่บนตัวนํ าโดดเดียว จะกระจายอยู่เฉพาะบนผิวของตัวนําเท่านัน เนื องจากในภาวะ
สมดุล(สถิตย์) สนามไฟฟ้ าภายในตัวนําจะมีค่าเป็ นศูนย์เสมอ ถ้าเราสร้างผิวแบบเกาส์ทีอยู่ใต้ผิวของตัวนํ า
ประจุสทุ ธิภายในผิวแบบเกาส์นีมีค่าเป็ นศูนย์

+
+
+

+
A Charged Isolated Conductor ประจุบนตัวนําโดดเดียว

 สําหรับตัวนํ าทีเป็ นโพรง ประจุส่วนเกินทีอยู่บนตัวนํ าโดดเดียวจะกระจายอยู่บนผิวด้านนอกและผิวด้าน

ใน และมีขนาดประจุ(ทีผิวด้านนอกและด้านใน)เท่ากัน
 ในส่วนภายในโพรงจะไม่มีประจุ ทําให้ประจุและสนามไฟฟ้ าเป็ นศูนย์
 เมือสร้างผิวแบบเกาส์ล้อมรอบโพรง(ตามภาพ) จะเกิดสนามไฟฟ้ าตังแต่ผิวด้านในโพรง สนามไฟฟ้ าทีผิว
แบบเกาส์จะมีทิศตังฉากกับผิวด้านใน

มี สําหรับขนาดคํานวณจาก
𝟎
+ +

+
+ ++ +

+
A Charged Isolated Conductor ประจุบนตัวนําโดดเดียว

 จากภาพข้างล่าง เป็ นแผ่นประจุไฟฟ้ า (A Sheet of Charge) ขนาดอนันต์ แสดงให้เห็นส่วนของแผ่นทีมี

ประจุกระจายตัวอย่างสมําเสมอ โดยมีความหนาแน่ นผิวของประจุคงทีเท่ากับ (จํานวนประจุไฟฟ้ าต่ อหนึ ง
𝒅𝒒
หน่ วยพืนที : )
𝒅𝑨
 สนามไฟฟ้ าจะมีค่าเท่ากันทุก ๆ จุดสองด้านของแผ่นประจุไฟฟ้ า

ผิวแบบเกาส์ทีเหมาะสําหรับกรณี นีจะมีลกั ษณะทรงกระบอกทีมีแกนตังฉาก

กับแผ่นประจุ มีพืนทีหน้ าตัด A และยาว 2r

แผ่นประจุทีคันด้วยฉนวน ภายในแผ่น
E=0
+
+
+
+
+
E ไม่ผ่านผิวโค้ง +
+
A Charged Isolated Conductor ประจุบนตัวนําโดดเดียว

 คํานวณหาสนามไฟฟ้ าของแผ่นประจุขนาดอนันต์(ทีคันด้วยฉนวน)ทีระยะห่าง r
ภายในแผ่น

ด้านซ้ายของแผ่น ด้านขวาของแผ่น

 คํานวณหาสนามไฟฟ้ าทีผิวของแผ่นประจุ

ผิวแบบเกาส์ไม่จาํ เป็ นต้องเป็ นทรงกระบอก แต่จะเป็ นรูปอะไรก็ได้

+
+
+ ผิวของแผ่น ภายในแผ่น
+
+
E=0 + E ทีผิว มีค่าเป็ น 2 เท่าของ E
+ ทีระยะใด ๆ
𝟎
 Two Conducting Plates แผ่นตัวนําสองแผ่น

𝟏
𝟏
+ + 𝟏 𝟏
- - 𝟏 + -
+ + - - + -
+ + - - + -
+ + - - + -
+ + - - + -
+ + - - + -
+ + - - + -

 จากภาพ แสดงภาคตัดขวางของแผ่นตัวนําขนาดอนันต์ ซึงประจุจะกระจายตัวอยู่บนผิวอย่างสมําเสมอ

 ภาพ (a) แสดงประจุบวกกระจายตัวอยู่บนผิวทังสองด้าน มีความหนาแน่ นผิวของประจุ 𝝈𝟏 สนามไฟฟ้ าจะมีทิศพุ่งออกจาก
𝝈𝟏
ประจุบวก(ทิศทางตามภาพ) ซึงมีขนาดสนามไฟฟ้ าทีผิว 𝜺𝟎
 ภาพ (b) แสดงประจุลบกระจายตัวอยู่บนผิวทังสองด้าน มีความหนาแน่ นผิวของประจุ 𝝈𝟏 สนามไฟฟ้ าจะมีทิศพุ่งเข้าจากหา
𝝈𝟏
ประจุลบ(ทิศทางตามภาพ) ซึงมีขนาดสนามไฟฟ้ าทีผิว 𝜺𝟎
 ภาพ (c) เมือนําแผ่นตัวนําทีมีประจุต่างกันวางใกล้กนั ประจุของแต่ละแผ่นตัวนําจะเคลือนทีใกล้ชิดกันทีบริเวณผิวระหว่างแผ่น
𝟐𝝈𝟏
𝜺
ส่วนบริเวณผิวด้านนอกจะไม่มีประจุ ทําให้สนามไฟฟ้ ามีค่าเป็ นศูนย์
𝟎
 Exercis จากภาพ เป็ นแผ่นฉนวนขนานขนาดใหญ่ แต่ละแผ่นมีประจุกระจายอย่างสมําเสมอ มี
ความหนาแน่ นของประจุบนแผ่นบวกเป็ น ( ) 𝟐
และความหนาแน่ น

+ e
ของประจุบนแผ่นลบเป็ น ( ) 𝟐
จงหาสนามไฟฟ้ า
-  ด้านซ้ายของแผ่นประจุ
( )
+ - ( )
 ระหว่างแผ่นประจุทงสอง
ั
+ -  ด้านขวาของแผ่นประจุ
+ -
+ -
+ -
+ -

วิธีทาํ
สามารถเขียนสนามไฟฟ้ าทีเกิดขึน
กับแผ่นฉนวนทังสองได้ดงั ภาพ
+ -
( ) ( )
+ - ( )

+ - ( )
𝟔
𝟔
+ - ( )
𝟎
𝟏𝟐
+ - 𝟔
+ - ( )
( ) 𝟔
( ) ( )
+ ( )
- 𝟎
𝟏𝟐

ใช้ สมการหาสนามไฟฟ้ าของแผ่นประจุขนาดอนันต์(ทีคันด้วยฉนวน)ทีระยะห่าง r

Exercis
e ++
( ) ( )
-
- ( )
ด้านซ้ายของแผ่นประจุ 𝑳 ( )

+ - ( )
+ -
+ -
( )
+ - ( )
+ ( )
-
ระหว่างแผ่นประจุทงสอง
ั 𝑩 ( )

( )

+ -
+ -
+ - ด้านขวาของแผ่นประจุ 𝑹 ( ) ( )
+ -
+ -
+ -
+ -
ขนาดเท่ากับ 𝑳 แต่ทิศทางตรงกันข้าม
 Cylindrical Symmetry รูปทรงกระบอกสมมาตร

 จากภาพ เป็ นแท่งประจุตวั นําทีมีความยาวอนันต์ มีความหนาแน่ น

𝒅𝒒
ประจุเชิงเส้นเป็ น (ค่าประจุไฟฟ้ าต่ อหนึ งหน่ วยความยาว : วัดเป็ น
𝒅𝒉
𝑪 )
𝒎
 ในการสร้างผิวแบบเกาส์เพือคํานวณหาสนามไฟฟ้ า ต้องคํานึ งถึง
หลักสมมาตรของวัตถุทีเป็ นตัวนํา เพือให้ง่ายในการแก้ปัญหา สําหรับ
แท่งประจุตวั นํา ผิวแบบเกาส์ทีเหมาะสมคือ ทรงกระบอก (สร้างผิวแบบ
เกาส์รอบแท่งประจุตามภาพ)

แท่งประจุจะตันหรือเป็ นโพรง เราวัดรัศมี

ตังแต่ จดุ ศูนย์กลางเสมอ

E มีทิศทางออกจากแท่งประจุไฟฟ้ า
บวกตามแนวรัศมี
 จากภาพ เป็ นภาพตัดขวางของหลอดโลหะกลวงยาวสมําเสมอ รัศมี R มีความ
Exercis หนาแน่ นผิวของประจุไฟฟ้ าเท่ากับ จงคํานวณหาสนามไฟฟ้ า ณ ตําแหน่ งรัศมี r
ตามทีกําหนดดังนี
e  เมือ
 เมือ
 เขียนกราฟความสัมพันธ์ระหว่างสนามไฟฟ้ ากับรัศมีของหลอดโลหะ
(ระยะ ) กําหนดให้ 𝟖
และ

วิธีทํา ในการคํานวณหาสนามไฟฟ้ าจากภาพ ผิวแบบเกาส์ทีเหมาะสมคือ ทรงกระบอก

 เมือ สามารถคํานวณจากสมการการหาสนามไฟฟ้ าของแท่งประจุได้เลย(หลักการเดียวกัน)

𝟎 𝒆𝒏𝒄 𝟎
𝟎

 เมือ ไม่มีประจุภายในผิวแบบเกาส์(ประจุเริมกระจายตัวทีรัศมี R) ทําให้ไม่เกิดสนามไฟฟ้ า

𝒆𝒏𝒄
 จากภาพ เป็ นภาพตัดขวางของหลอดโลหะกลวงยาวสมําเสมอ รัศมี R มีความ
Exercis หนาแน่ นผิวของประจุไฟฟ้ าเท่ากับ จงคํานวณหาสนามไฟฟ้ า ณ ตําแหน่ งรัศมี r
ตามทีกําหนดดังนี
e  เขียนกราฟความสัมพันธ์ระหว่างสนามไฟฟ้ ากับรัศมีของหลอดโลหะ
(ระยะ ) กําหนดให้ 𝟖
และ

วิธีทาํ คํานวณหาสนามไฟฟ้ าสูงสุด ( 𝒎𝒂𝒙 ) ณ ตําแหน่ ง R= 3.0 cm เพือนําไปเขียนกราฟ

𝟖
𝟒
𝒎𝒂𝒙 𝟏𝟐
𝟎
E(N/C)

10000 𝟏
𝑬∝
𝒓

R=0.03

r(m)
0
0.02 0.04 0.06
Spherical Symmetry รูปทรงกลมสมมาตร

 ในการหาสนามไฟฟ้ า(E) ทีเกิดจากกลุ่มประจุไฟฟ้ าชนิดที

เป็ นจุดกระจายกันอยู่แบบทรงกลม สามารถใช้ผิวแบบเกาส์ ใน
รูปทรงกลมสมมาตร คํานวณหาได้

รัศมีวดั จากจุด
ศูนย์กลาง
จากภาพ สมมุติผิวแบบเกาส์ 2 แบบ คือ
ภายนอกกลุ่มประจุไฟฟ้ า ( 𝟐 โดยที ) และ ภายในกลุ่มประจุไฟฟ้ า ( 𝟏 โดยที
)
สนามไฟฟ้ าภายนอกกลุ่มประจุไฟฟ้ า ( 𝟐 โดยที ภายในกลุ่มประจุไฟฟ้ า ( 𝟏 โดยที )
)
𝟐 เนื องจากผิวแบบเกาส์
𝟎 𝒆𝒏𝒄 𝟎
ไม่มีประจุกระจายตัวอยู่
ภายใน ทําให้ไม่มีสนามไฟฟ้ า
𝟎
รอบ ๆ
𝟎
 Spherical Symmetry รูปทรงกลมสมมาตร

 จากภาพ แสดงให้เห็นว่าเมือประจุไฟฟ้ ากระจายกันอยู่

แบบทรงกลม รัศมี R จะมีมีความหนาแน่ นของประจุไฟฟ้ า
(ปริมาณประจุไฟฟ้ าต่อหนึ งหน่ วยปริมาตร : 𝟑)
 ประจุทีกระจายกันเป็ นทรงกลมนัน จะต้องไม่มีวสั ดุที
เป็ นตัวนํามาเกียวข้อง เพราะถ้าหากมีตวั นํา ประจุย่อม
กระจายตัวอยู่ทีผิวนอกของตัวนํา (ไม่ก่อให้เกิดเป็ นหมอก
ประจุรปู ทรงกลมตามภาพ)
ิ
สนามไฟฟ้ ารอบผวแบบเกาส์ในกรณี ที คํานวณได้จาก
สมการ สมการเดียวกับการหาสนามไฟฟ้ าภายนอกกลุ่มประจุไฟฟ้ า ( 𝟐 โดยที
)
เมือ คือประจุไฟฟ้ าทังหมด อัดกันแน่ นอยูท่ ีจุดศูนย์กลาง
มีลกั ษณะเหมือนกับทรงกลมมวล m ทําให้เกิดแรงดึงดูดต่อจุดภายนอก
ความคล้ายคลึงนี แสดงให้เห็นว่า
กฎของคูลอมบ์และกฎของแรงโน้ มถ่วงเป็ นกฎผกผันกําลังสองทังคู่
 Spherical Symmetry รูปทรงกลมสมมาตร

 จากภาพ ผิวแบบเกาส์รศั มี r อยู่ภายในกลุ่มประจุไฟฟ้ าที

กระจายอยู่แบบทรงกลม
 เราพิจารณาให้ (ประจุทีอยู่ภายในผิวแบบเกาส์) เป็ น
ส่วนหนึ งของ (ประจุทงหมด)
ั
 หาสนามไฟฟ้ าเฉพาะกรณี ทีความหนาแน่ นของประจุ
ไฟฟ้ า ( )คงทีสําหรับทุก ๆ จุดภายในทรงกลมรัศมี
R
ประจุทงหมดมี
ั ค่า
ทําให้ประจุ สนามไฟฟ้ าภายในผิวแบบเกาส์คือ
เมือเปรียบเทียบประจุไฟฟ้ า
จะได้
Exercis จากภาพ เป็ นแท่งตัวนํารูปทรงกระบอกความยาว L จํานวน 2 แท่งซ้อนกันอยู่
โดยทรงกระบอกภายในมีประจุสทุ ธิ กระจายรอบผิวตลอดทังความยาว
e
ทรงกระบอกภายใน และเช่นเดียวกัน ทรงกระบอกภายนอกมีประจุสท
หา
ุ ธิ กระจายรอบผิว จง
ทรงกระบอกภายนอก
 สนามไฟฟ้ า ณ ตําแหน่ งภายนอกแท่งตัวนําทัง
สอง
 ลักษณะการกระจายตัวของประจุบริเวณผิวของ
2 แท่งตัวนํา
 สนามไฟฟ้ าระหว่างแท่งตัวนําทังสอง และ
สนามไฟฟ้ าทีผิวของแต่ละแท่งตัวนํา

วิธีทาํ หาสนามไฟฟ้ า ณ ตําแหน่ งภายนอกแท่งตัวนําทังสอง สมมุติให้ผิวแบบเกาส์ปิดล้อมแท่ง

ตัวนําทังสองห่างออกไปรัศมี r (ค่ามากกว่ารัศมีของแท่งตัวนําทังสองมาก)

𝟎 𝒆𝒏𝒄 (กฎของเกาส์)

𝟎 ค่าสนามไฟฟ้ าเป็ นลบ ทิศทางของ

สนามไฟฟ้ า ณ ผิวแบบเกาส์(ทีสมมุติขึน)มี
Exercis จากภาพ เป็ นแท่งตัวนํารูปทรงกระบอกความยาว L จํานวน 2 แท่งซ้อนกันอยู่
โดยทรงกระบอกภายในมีประจุสทุ ธิ กระจายรอบผิวตลอดทังความยาว
e และเช่นเดียวกัน ทรงกระบอกภายนอกมีประจุสทุ ธิ
หา
กระจายรอบผิว จง
 ลักษณะการกระจายตัวของประจุบริเวณผิวของ 2 แท่ง
วิธีทาํ ตัวนํา จากกฎของเกาส์ ประจุทีกระจายตัวอยู่
บริเวณผิว ภายในผิวจะไม่มีประจุ(
) ทําให้

บริเวณผิวของทรงกระบอกภายใน
ประจุยงั คงกระจายตัวสมําเสมอ
ขนาด
เมือผิวด้านในของทรงกระบอกภายนอกเกิด
ประจุขนาด ทําให้ประจุทีเหลือ ทีว่างระหว่างแท่งตัวนําทัง
กระจายอยู่บริเวณผิวด้านนอกของ
สองไม่มีประจุ ( )
ทรงกระบอกภายนอก (ประจุสทุ ธิของ
เกิดขึน
ทรงกระบอกภายนอกเท่ากับ )
ผิวของทรงกระบอกภายในมีขนาดประจุ ทําให้เกิดประจุ
ขนาด กระจายอยู่โดยรอบของผิวด้านในของทรงกระบอก
ภายนอก
Exercis จากภาพ เป็ นแท่งตัวนํารูปทรงกระบอกความยาว L จํานวน 2 แท่งซ้อนกันอยู่
โดยทรงกระบอกภายในมีประจุสทุ ธิ กระจายรอบผิวตลอดทังความยาว
e และเช่นเดียวกัน ทรงกระบอกภายนอกมีประจุสทุ ธิ กระจายรอบผิว จง
หา สนามไฟฟ้ าระหว่างแท่งตัวนําทังสอง และสนามไฟฟ้ าทีผิวของแต่ละ
แท่งตัวนํา
วิธีทาํ
หาสนามไฟฟ้ าระหว่างแท่งตัวนําทังสอง
สมมุติให้ ผิวแบบเกาส์ปิดล้อม ณ พืนที
ระหว่างแท่งตัวนํา
𝟎 𝒆𝒏𝒄 (กฎของเกาส)

รัศมีจากจุดศูนย์กลาง ถึงผิวแบบเกาส์

ค่าสนามไฟฟ้ าเป็ นบวก ทําให้ทราบว่า ทิศทางของสนามไฟฟ้ า ณ ผิวแบบเกาส์มีทิศพุ่งออ

อยู่ ให้มีศกั ดิศรี
ดี ให้มีคณ ุ ค่า
บ้า ให้มีเหตุผล
ทน ให้มีเป้ าหมาย
และตาย ให้มีคนจํา … กวนอู

To be continued