9

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 3:
Lipunang Pang-Ekonomiya
(Ikalimang Linggo – Ika-anim na Linggo)
 Modyul 3: Lipunang Pang-Ekonomiya

Alamin

Layunin:
1. Naipapaliwanag ang mga katangian ng magandang ekonomiya.
2. Nakapagbabahagi ng iba’t-ibang paraan upang mapamahalaan ang
mga pinagkukunan.

3. Nakakalikha ng isang YouScoop journal nanagpapakita ng

pamumuhay na may dangal sa gitna ng pandemya.

Subukan (Pre-Test)

TAMA O MALI

Panuto: Isulat ang Tama kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng

katotohanan at Mali kung ito ay hindi. Ilagay ang iyongsagotsa
sagutangpapel.

________1. Ang Kaunlarang Pang-ekonomiya ay pagsisikap ng pamahalaan

Upang matugunan ang katayuan ng pamumuhay sa bansa.
________2. Sa Lipunang Pang-ekonomiya sinisiguro na mabibigyan ang lahat
ng pantay na kalakal, serbisyo at iba pang pinagkukunan.
________3. Ang mga ayuda na natatanggap ng mamamayan sa panahon ng
pandemya ay isang Lipunang Pang-ekonomiyang kilos upang
tugon.
________4. Matagumpay ang pamamahala sa isang bansa kung walang
naiiwan. Lahat ng mamamayan ay nabibigyan ng pagkakataon na
ipakita at mapaunlad ang kanilang galling sa larangan na
kanilang napili.
________5. Maituturing na maganda ang ekonomiya ng isang lipunan kung
may sobrang supply ng mga gulay.
________6. Ang mga programang naglilikom ng pera para sa higit na
Nangangailangan sa kasalukuyang panahon ay maituturing na
aksiyong pang-ekonomiya.

1
________7. Maituturingna economic injustice ang pag panic buying sa
panahon ng pandemya.
________8. Ang pagbibigay ng libreng edukasyon sa lahat ay isang pagtugon
ng pamahalaan upang mabigyan ng oportunidad ang lahat na
makapamuhay ng may dignidad sa lipunang pang-ekonomiya.
________9. Dahil sa new normal maraming mga establisyemento ang
nagpapatupad ng bagong iskedyul ng kanilang mga tauhan. Noon
araw-araw pinapasok ang kanilang mga trabahante subalit, sa
kasalukuyan 2-4 naaraw nalang ang pasok ng mgatrabahante ito
ay hayagang nagpapakita ng kawalang katarungang pang-
ekonomiya.
________10. Ang kaugaliangYou Only Live Once (YOLO) ng mga kabataan
ngayon ay maaaring maituring na kakulangan sa
pamamahalang
pang-ekonomiya o hindi magandang ugali sa pagbabadyet.

Panimulang Aral

Sa Lipunang Pang-ekonomiya ay
tinitingnan ang makatarungang
pamamahagi ng mga mapagkukunan
sa mga mamamayan. Ang kakayahang
matugunan ang ating mga
pangunahing pangangailangan ay
isang kinakailangan sa pangunahing
kaalaman kapagpinag-uusapan ang pamumuhay na may dangal.
Ang kahirapan at hindi pantay-pantay na pagbabahagi ng yaman at
pinagkukunan ay maituturing na economic injustice.
“ Ito ay tungkulin ng estado ... upang maitaguyod ang kapakanan
ng mga tao, tinitiyak ang lahat ng pantay na pagkakataon sa
ekonomiya, mabuting kalagayan sa pamumuhay, isang pagkakataon
na magtrabaho para sa isang disenteng kabuhayan, isang patas na
bahagi ng mga bunga ng material na pag-unlad ng materyal ng bansa,
at kasiyahan ng pamantayan ng pamumuhay alinsunod sa mga
pangunahing pangangailangan ng paggalang sasarili ng mga
intelihenteng mamamayan. "
-- President Manuel L. Quezon of Baler
Filipinos of Today, Filipinos of Yesterday

2
 Balikan (Review)

Panuto: Tingnan ang bawat larawan at subukang buohin ang mga

Pangungusap sa ibaba. Piliin ang angkop na salita sa kahon.
pinuno pinagkukunan Kabutihan ibigay

makatarungan bumalik dangal indibidwal

talino pantay pag-aambag kabuuan

Ang tunaynalayunin ng lipunan ay ang ____________________ng

komunidad na nararapat __________________ salahat ng
_____________________ nakasapinito. Ang Pag-unlad ng isang lipunan ay
hindigawa ng __________________. Gawaito ng____________________ ng
____________________ at lakas ng mga kasapisa
____________________pagsisikap ng lipunan. Sinisiguro ang
____________________ Pamamahagi ng _____________________upang mabuhay
na may ________________ ang bawat mamamayan.

3
 ARALIN 1: LIPUNANG PANG-EKONOMIYA:
KAHULUGAN
(Ikalimang Linggo)

Tuklasin at Suriin
Panuto: Suriing mabuti ang bawat larawan, ano ang ipinapahayag ng
mgaito? Gumawa ng maikling puna at isulat sa isang maikling bond paper.
Gawing gabay ang mga katanungan na nasa ibaba ng mga larawan.

4
 Gabay na mga Katanungan:

1. Ano ang pinakita ng bawatlarawan?

2. Naranasanmoba ang mgaito? Ipaliwanag ang kasagutan.
3. Ano ang iyong nararamdaman sa mga sitwasyong ganito? Ipaliwanag
ang nararamdaman.
4. Kung bibigyan ka ng pagkakataong gawin o baguhin ang alin man sa
mga ito, paano mo ito gagawin?

Narito ang mga batayang konsepto ng aralin:

PROSESONG PANG-EKONOMIYA- Ito ay may kinalaman sa paggawa,

pamamahagi at pagkonsumo ng mgakalakal at serbisyo.
EKONOMIYA- Tinutukoy bilang ang hanay ng mga pag-aayos ng kung saan
ang isang lipunan ay gumagawa, na mamahagi, at
kumukonsumo
ng mga kalakal at serbisyo pati narin ang iba pang mga
pinagkukunan.
EKONOMIKS- Isang disiplinana nag-aaral ng mga pagpapasya at pagsisikap
sa ginawa upang matugunan o masiyahan ang ating material na
pangangailangan.
KAUNLARANG PANG-EKONOMIYA- Tumutukoy sa magkasanib na
pagsisikap ng mga gumagawa ng patakaran at pamayanan
upang
matugunan ang pamantayan ng katayuan sa pamumuhay at
ekonomiya sa bansa.
ECONOMIC DIMENSION (SUKAT NG EKONOMIYA)- Tinitingnan ang
pamamahagi ng kayamanan at mapagkukunan sa mga
miyembro
nito.
KAYAMANAN-Tumutukoy sa anumang halaga, tulad ng mgakalakal at
serbisyo

5
 Isaisip

Panuto: Gawin ang mga nasa ibaba. Tanungin ang iyong mga magulang sa
pagsagot ng gawain. Isulat sa isang maikling bond paper.

BUDGET: Php______________ BUDGET: Php_____________

Buwanangbudget bago ang pandemya Buwanangbudgetsapanahon ng
pandemya

ulam at bigas: ulam at bigas:

groceries: groceries:

kuryente at tubig: kuryente at tubig:

internet (postpaid/prepaid): internet (postpaid/prepaid):

alawans (studyante at trabahante): alawans (studyante at trabahante):

upa ng bahay: upa ng bahay:

pangangailangpangkalusugan: pangangailangpangkalusugan:

damit at aksesorya: damit at aksesorya:

iba pang gastusin: iba pang gastusin:

total: total:

1a. Sapat ba ang kinikita ng pamilya sa loob ng isang buwan bago ang pandemya?
Ipaliwanag
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
b. Sapat ba ang kinikita ng pamilya sa loob ng isang buwan sa panahon ng
pandemya? Ipaliwanag.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. Ano ba ang naidudulot o epekto ng kakulangan sa budget?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Anu-ano ang mga pamamaraan na ginawa upang masolusyonan ang
kakulangan ng budget sa pamilya?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

6
 Isagawa

MGA TANONG:
1. Batay sa resulta sa nakaraang gawain, masasabi mo bang may sapat
nakakayahan ang iyong mga magulang sa pagbabadyet? Pangatwiranan.
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________
2. Sa iyong sariling karanasan, mahirap ba o hindi ang pagbabadyet ng
peranghawak? Pangatwiranan.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Bakit mahalagang matutunan ng lahat ang tamang pamamahala sa
Perang kinita?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Paano nakakaapekto ang sapat na budget at ano ang epekto nito sa
pamilya?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

7
 Tayahin

Panuto: Gumawa ng isang tiyak na plano upang maisabuhay ang mga

Pagpapahalaga na magagamit sa pagkakaroon ng isang mabuting
ekonomiya. Sundin ang pormat sa ibaba at isulat sa isang
maikling bond paper.
Pamagat: Ano ang magagawa ng isang kabataan sa pagkamit ng
mabuting ekonomiya.
Gagawin Paraan Tiyaknahakbang Kailangagawi
n

Halimbawa:
Ma-ipon ng pera Pagtitipid at ● Bumili lamang Sa araw-araw
upang may tamang ng mga bagay na na
magamit sa oras pagbabadyet ng kinakailangan at kinakailangan
ng pera ipagpaliban
pangangailanga muna ang mga
n. kagustuhan.
● Tiyaking mura at
matibay ang
bibilhin upang
magagamit ito ng
mas matagal.
Mas mainam na
tangkilikin ang
gawang Pinoy
upang
makatulong sa
local na
ekonomiya.

8
ARALIN 2: MGA TUNGKULIN SA IBA’T-IBANG
SEKTOR SA LIPUNAN

Balikan (Review)

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan:

1. Ipaliwanag ang kahulugan ng ekonomiya.

2. Paano mo masasabi na mabuti ang isang ekonomiya?

Tuklasin at Suriin

Panuto: Lagyan ng ✔tsek ang napili sa bawat bilang at sagutin ang

mga tanong sa ibaba. Ilagay ang gawaing ito sa maiklingbond
paper.

Cloud 9 _______________ Imported chocolates _____________

1. Converse ___________ SapatosnaginawasaCarcar_______

9
 Mgatanong

1. Madaliba ang pagpili o pagbili ng isang produkto?

___________________________________________________________________
2. Ano ang iyong pinagbatayan nito?
____________________________________________________________________
3. Paano ka makakatulong sa iyong pamilya o bansa sa pamamagitan
ng iyong pagbili ng produkto?
____________________________________________________________________

1. PAMAHALAAN:
May malaking papel ang ating gobyerno
sa Ekonomiya. Ang mga ahensya ng gobyerno
ay dapat magbigay ng suporta sa mga
institusyong pang-ekonomiya o mga
establisyemento ng Negosyo sa pamamagitan ng
pagbibigay ng impormasyon na magagamit ng
mga tagapamahala at pinuno sa mgaantas ng
produksyon, benta, at gastos; magbigay ng pautang para sa kanilang
kabisera; at siguraduhin na ang ekonomiya ay tumatakbo ng maayos sa:
a. protektahan ang mgakarapatan, kalusugan, at kaligtasan ng mga
manggagawa:
b. matiyak na ang mga employer ay hindi nagpapakilala sa mga
manggagawa o mga aplikante sa trabaho.
c. maiwasan ang polusyon ng kapaligiran: at
d. protektahan ang mga mamimili mula sa mga hindi tapat na kasanayan
at nakakapinsalang mga produkto.

2. MGA INSTITUSYONG PANG-

EKONOMIYA:
Natutukoy kung paano
kumita ang bawat tao ng isang
buhay na kinabibilangan ng mga
termino ng mga kontrata sa
institusyon at pagpapalitan ng mga
kalakal at serbisyo. Ang mga may-
ari ng negosyo ay dapat kumite
mula sa kanilang negosyo. Bukod sa kita, dapat ding gumawa ng inisyatiba
ang mga employer sa pagtulong sa kanilang mga empleyado na maging mas
establisado ang pamumuhay.

10
 3. MANGGAGAWA:
Kung walang mgat ao o mga
trabahante, walang
pagmamanupaktura at
pamamahagi ng mga kalakal at
serbisyo.

4. MGA MAMIMILI:
Ang pagkunsomo o
pagbili ay nakakatulong sa ating
ekonomiya. Kung bumibili tayo ng
mgalokalnaproduktonakatutulong
din tayo sa mga local na
mangangalakal na umunlad at
magpatuloy sa paglaki. Hindi
lingid sa atin na kailangan natin
ang mga material na bagay para sa ating pang araw-araw na buhay subalit,
mahalagang isaisip na ang ating pagkatao ay hindi nakasalalay sa mga
material na pag-aari.

Isaisip

Panuto: Ibigay ang mga nagging kontribusyon ng iba’t-ibang sektor ng

lipunan sa panahon ng pandemya.. Magbigay ng mga halimbawa nahayagan
mong nakita o naranasan sa kasalukuyan. Ilagay ang iyong sagot sa maikling
bond paper.

PAMAHALAAN
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

11
INSTITUSYONG PANLIPUNAN:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

MANGGAGAWA:
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________

MAMIMILI:
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________

12
 Isagawa

Panuto: Pumili ng mga produktong iyong ginagamit sa araw-araw.

Idikit ang ballot sa isang maikling bond paper at gawin ang
sumusunod:
1.
PRODUKTO PRESYO TAGAYARI

Halimbawa:

220ml Cosmetique Asia Corp.

php 113.80 Malolos Bulacan

2. Sumulat ng isa o dalawang pangungusap na manghihikayat ng mga

kabataang tulad mo na tumangkilik ng sariling produkto upang
makatulong sa ekonomiya ng ating bansa.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Isulat ang tungkulin ng iba’t-ibang sektor ng lipunan.

Gawin ito sa isang maiklingbond paper.

Sektor Tungkulin

Pamahalaan

InstitusyongPanlipunan

Maggagawa

Mamimili

13
ARALIN 3: MGA PRINSIPYONG KAUGNAY SA
LIPUNANG PANG-EKONOMIYA
(Ika-anim na Linggo)

Balikan (Review)

Panuto: Sagutin ang tanong sa ibaba.

Ano ang kahalagahan ng bawat mamamayan sa Lipunang Pang-

ekonomiya?

Tuklasin at Suriin

Gawain 3
Panuto: Gawin ang nasa ibaba sa pamamagitan ng pagsulat sa bawat
kahon ng kaukulang hinihingi. Gawin ito sa isang maiklingbond
paper.
Mgatanyagnatao Trabaho Katangian

Batay sa Gawain 3, may kaugnayan ba ang trabaho sa katangian ng tao?

__________________________________________________________________________
Sabay-sabay nating tuklasin ang ibat-ibang pananaw ng mga pilosopo
tungkol sa pagkakapantay-pantay ng tao:
May nagsabi na:
1. Pantay-pantay ang lahat dahil likha tayo ng Diyos, dahil tayo ay tao at
walang pagkakaiba sa ating hubad na anyo.
2. Hindi pantay-pantay ang tao, may mga taong yayaman ng yayaman at
may mga taong mahirap at mananatili sa kahirapan dahil sadyang
ganito ang kaayusan ng mundo.
Subalit si Max Scheler, na isang Alemang pilosopo ay nasa gitnang posisyon.
Ayon sa kanya:

14
 1. Bahagi ng pagiging tao ng tao ang pagkakaroon ng lakas at
kahinaan. Nasa hulma ng ating katawan ang kakayahan nating
maging sino. Idagdag pa dito ang kasinohan ng tao: ang kanyang
kinagisnan ng pagpapalaki sa kanya, ang mga koneksyon ng
pamilya, ang kanyang lahi, relihiyon, at iba pa ay naglalatag ng
maabot ng tao.

Halimbawa:
● Ang isang bata na magaling kumanta o umarte ay
maaaring maging singer o artista. Subalit ang anak ng
isang artista ay mas madaling makakapasok sa industriya
ng showbiz sa pagkat kilalana ang kanyang mga magulang
sa larangang ito at may mga kakilala na maaaring
makakatulong upang pasukin ang industriya.
● Ang mga estudyanteng magaling sa math ay maaaring
maging matagumpay na engineer.
2. Dahil sa hindi pagkapantay-pantay na ito (lakas at kahinaan)
kailangang sikapin ang pagkapantay-pantay sa pamamagitan ng
pagbabahagi ng yaman ng bayan.
Balikan natin ang dalawang halimbawa na nabanggit sa
itaas, hindi ibig sabihin na wala kang talent sa larangan ng pag-
arte o pagkanta ay hindi ka na pwedeng makapasok sa industriya
ng showbiz. Maaring malinang ng tao ang kanyang sarili sa
pamamagitan ng pag-aaral o pagsali sa mga workshops.
Kailangan lamang ng determinasyon at mabigyan ng oportunidad
upang maabot ang kanyang ninanais.
Gayundin ang mga hindi masyadong magaling sa math
hindi nangangahulugang hindi sila pwedeng maging isang
engineer. Kinakailangan lamang ng sapat na dedikasyon sa pag-
aaral at mabigyan ng pagkakataon na maturuan ng isang
bihasang guro sa matematika.

Ang naunang paniniwala ni Max Scheler ay may kaugnayan din sa prinsipyo

ni Sto Tomas de Aquino (isang Italyanong pilosopo) na kanyang tinawag na:

Prinsipyo ng Proportio: ang angkop na pagkakaloob ng naaayon sa

pangangailangan ng tao. Sa madaling salita, hindi man pantay ang mga tao,
may angkop para sa kanya. Kailangan maging patas ayon sa kanyang
kakayahan, ayon sa pangangailangan.

15
 Isaisip

Panuto: Punan ang mga patlang ng angkop na salita o mga salita upang
mabuo ang kaisipan sa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Bilang isang magaaral na nasa ika-siyam na baitang tanggap ko sa aking

sarili na mahina ako sa______________________________________. Subalit,
hindi ito magiging hadlang upang ako ay magtagumpay sa buhay bilang
isang ______________________________. Sisikapin kong palaguin ang aking
sarili sa pamamagitan ng _______________________________________________
Upang maging produktibong miyembro ng lipunang pang-ekonomiya.

Isagawa

Panuto: Punan ang bawat kahon sa kung ano ang kinakailangan. Gawin ito
Sa isang maikling bond paper. Maaaring gumawa ng iyong sariling
paraan upang maipakita ang sariling pagkamalikhain.

Sarilinglarawan Kalakasan Pangarap Kontribusyonsali

punan

Tayahin
Gawain 3
Panuto: Sagutin ang sumusunod. Gawinsaisangmaikling bond paper.

Pilosopo Paniniwala Hakbangsapagkapanta

y-pantay

Max Scheler

Sto. Tomas de Aquino

16
ARALIN 4: ANG MGA PAG AARI: ANGKOP DAPAT
SA LAYUNIN NG TAO

Balikan

Panuto: Gawing basehan ang larawan sa ibaba upang maipakita ang

pagkakaugnay ng paniniwala ni Max Scheler at Sto Tomas de Aquino.

Tuklasin at Suriin

Panuto: Basahin ang isang maikling kwento na galling sa CBC FB page.

Maaari mong pindutin ang link na nasa ibaba upang makita ang iba pang
success story sa pahinangito ng FB. Pagkataposbasahin
sagutan ang mga katanungan na nasa ibaba. Ilagay ang iyong sagot
sa isang maikling bond paper.

17
Mga katanungan

1. Ano ang iyong nahihinuha habang binabasa ang kwento?

_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2. Ano ang iyong nararamdaman pagkatapos basahin ang kwento?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
3. Sa iyong palagay makatarungan ba ang ginawang pagpapalitan?
Ipaliwanag.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Una ang Halaga ng Tao Bago ang Materyal na Bagay

1. Halaga ng tao bago ang tinapay: Mas mahalaga ang tao kaysa mga
material na bagay na maaari niyang makuha o mapakinabangan.
Halimbawa: Pagbibigay ng mga tamang benepisyo at sahod sa mga
trabahante ayon sa kautusan ng batas. Pagsunod sa angkop
napresyo o serbisyo kaysa paghahangad ng malaking kita.
2. Kailangan balikan ang dahilan ng paggawa. Gumagawa ang tao upang
ipamalas ang kanyang sariling galing at maging produktibo sa
kanyang sarili.
Halimbawa: Gawin at akuin ang anumang Gawain naibibigay ng
may ari o amo sa pinapasukang trabaho kahit walang
matang nakatingin sa iyo.

Hanapbuhay ang salitang Filipino para sa pagtatrabaho. Hindi siya

magpapagod para sa pera kundi para ito sa buhay na hinahanap niya.
Marapat na ipaalala sa sarili na ang gamit sa paligid at yamang
pinagbabahaginan ay hindi iniipon para higit na palakihin ang yaman.
Nariyan ang mga ito upang umayon sa mga layunin ng tao.
Ang buhay ng tao ay isang pagsisikap na ipakilala ang sarili sa
pamamagitan ng paggawa. Hindi ang kagamitan na mayroon siya o wala
ang humuhubog sa kanyang pagkatao. Ang tunay na mayaman ay ang
taong nakikilala ang sarili sa bunga ng kanyang paggawa.

Hindi Pantay Pero Patas

Ito ang prinsipyong iniinugan ng Lipunang Pang-ekonomiya. Ang
lipunang ito ay nagsisikap na pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon
sa kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.
Sa malakihang pagtingin, ay ang pagkilos na masiguro na ang bawat
bahay ay magigingtahanan. Pinapangunahan ito ng estado na nangunguna
sa

18
 ● Pangangasiwa at patas na pagbabahagi ng yaman ng bayan.
● Lumilikha ng mga pagkakataon na makapamuhunan sa bansa
ang mga may kapital upang mabigyan ang mga mamamayan ng
puwang na maipamalas ang kanilang sarili sa
paghahanapbuhay.
Sinisikap gawin ng estado na maging patas para sa mga nagkakaiba-
ibang mga tao ang mga pagkakataon upang malikha ng bawat isa ang
kanilang sarili ayon sa kani-kanilang mga tunguhin at kakayahan.
Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng mga tao ay kilos na
nagpapangyari sa kolektibong pag-unlad ng bansa.

Isaisip
Panuto: Basahin at gawin ang mga sumusunod. Ipakita sa sarili
mong
istilo o paraan, maging malikhain sa paggawa nito.
Sa isang maikling bond paper gumuhit o gumupit ng isang bagay na gusto
mong mabili sa darating na panahon.
1. Ipaliwanag ang mga paraan na gagawin upang mabili ang bagay na
ito.
2. Isulat kung bakit nais mong mabili ang bagay na iyon.
3. Ipaliwanag sa kung paano ka magiging patas sa pag-abot ng pangarap
na ito.

Isagawa

Panuto:
Gawin ito sa short bond paper. Lagyan ng angkop na disenyo at pairalin ang
pagkamalikhain, gawing presentable ang awtput. Gumawa ng isang You
Scope journal sa pamamagitan ng pagdikitdikit ng mga larawang nagaganap
sa inyong barangay o sa mismong pamilya ninyo. Pumili ng isang
katanungan sa ibaba na magsisilbing gabay sa gagawing YouScoop.

● Ano-ano ang iyong ginawa upang mamuhay ng desente at may dangal

sa git na ng covid 19?
● Paano nyo nilabanan ang kahirapan sagit na ng kasalukuyang
sitwasyon?
● Magbigay ng dalawang success stories na inyong narinig, nabasa at
Nakita sa balita ukol sa iba’t-ibang tao sa gitna ng Quarantine Period.

19
 Tayahin (Post Test)

Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap at unawain ang

tanong. Piliin ang pinakaangkop na sagot at isulat ang titik nito
sa maikling bond paper.

1. Ano ang katotohanan sa likod ng paniniwala na “ang tao ay pantay-pantay?

a. Lahat ay may kani-kanyang angking kaalaman
b. Lahat ay dapat mayroong pag-aari
c. Lahat ay iisa ang mithiin
d. Likha ang lahat ng Diyos

2. Ano ang kahulugan ng Prinsipyo ng Proportioayon kay Sto. Tomas de

Aquino?
a. Pantay na pagkakaloob ng yaman sa lahat ng tao
b. Angkop n apagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan ng tao
c. Angkop na pagkakaloob ng yaman ayon sa pangangailangan ng tao
d. Pantay na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan at
pangangailangan ng tao.

3. Sa ating lipunan, alin sa sumusunod ang patunay na naitatali na ng tao

ang kaniyang sarili sabagay?
a. Mas nararapat lamang na makatanggap ang isang tao ng tulong mula
sa pamahalaan, kahit na kaya naman niya itong bilhin o kaya ay hindi
na man kailangan, dahil Karapatan niya ito bilang mamamayang
nagbabayad ng buwis.
b. Iunuubos ni Jerome ang kaniyang pera sa pagbili ng mamahaling relo
na sa ibang bansa lamang mahahanap. Ayon sa kaniya, sa ganitong
paraan niya nakukuha ang labis na kasiyahan.
c. Hindi mabitawan ni Shiela ang kanyang mga lumang gamit upang
ibigay sa mga kamag-anak dahil mayroon itong sentimental value sa
kanya.
d. Lahat ng nabanggit.

4. Alin ang hindi naglalarawan sa lipunang pang-ekonomiya?

a. Maihahalintulad sa pamamahala ng badyet sa isang bahay
b. Pagkilos para sa pantay na pagbabahagi ng yaman ng bayan
c. Pangangasiwa ng yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito sa mga
pangngailangan ng tao.
d. Pagkilos upang masiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa
pamamagitan ng pangangasiwa ng yaman ng bayan.

20
5. Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba ng pantay sa patas?
a. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao
sa lipunan, patas ay ang paggalang sa kanilang mga karapatan
b. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benipisyo sa lahat ng tao
sa lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa
kaniyang kakayahan
c. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat ng tao
sa lipunan, ang patas ay pagbibigay na nararapat para sa tao batay sa
kaniya ng pangangailangan
d. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao
sa lipunan, ang patas ay pagtiyak na natutugunan ng pamahalaan ang
lahat ng pangangailangan ng mgatao.

6. Paano makakasiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa

Lipunang Pang-ekonomiya?
a. Nagbibigay ng tulong pinansyal ang pamahalaan sa mga mahihirap na
pamilya.
b. Tinutulungan ng estado ang mga manggagawa namakahanap ng
hanapbuhay sa ibang bansa
c. Sa pangunguna ng estado, napapangasiwaan at naibabahagi ng patas
ang yaman ng bayan
d. Sinisikap ng estado na mabigyan ng trabaho ang bawat mamamayan
kahit hindi angkop ang kakayahan
7. Bakit mas epektibo ang patas kaysa pantay na pagbabahagi ng yaman ng
bayan?
a. Hindi pantay-pantay ang mgatao, ngunit may angkop para sakanila
b. Karapatan ng bawat mamamayan na matanggap ang nararapat sa
kaniya
c. Walang kakayahang magpasiya para sa sarili at sa iba ang mga
mamamayan
d. Sa pamamagitan nito, mas isaalang-alang ang kakayahan at
pangangailangan ng bawat isa.

8. Paano maipapakita ang tamang ugnayan ng tao sa kaniyang pag-aari?

a. Pag-iwas na maitali ang kaniyang halaga bilang isang tao sa kaniyang
pag-aari
b. Pagpapakita na may kakayahan siyang bumili ng mga mamahaling
gamit
c. Pagmamayabang sa mga kakilala at kaibigan ang dami ng naimpok
nasalapi
d. Pagbibigay ng higit na mataas na pagpapahalaga ng kaniyang mga ari-
arian kaysa kaniyang sarili

21
9. Bakit magkaugnay ang pag-unlad ng sarili sa pag-unlad ng bayan?
a. Nakikilala at sumisikat ang mga taong umuunlad.
b. Malaki ang maitutulong sa bansa kung maraming pera ang mga tao
c. Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng tao ay may mabuting
maidulot sa pag-unlad ng bansa.
d. Nagkakaroon ng maraming oportunidad sa hanapbuhay ang mga taong
mahilig paunlarin ang sariling kakayahan.

10. “Ang tunay na mayaman ay ang taong nakikilala ang sarili sa bunga ng
Kaniyang paggawa. Hindi sa pantay-pantay na pagbabahagi ng
kayamanan ang tunay na kayamanan. Nasa pagkilos ng tao sa anumang
ibinibigay sa kaniya ang kaniyang ikayayaman.” Ano ang kahulugan ng
pahayag na ito?

a. Naipakilala ng tao ang kaniyang sarili sa husay niya sa paggawa.

b. Mahusay ang taong may kakayahang makabili ng lahat ng kanyang
naisin
c. Ang tunay na mayaman ay hindi takot gumastos para sa mga hilig niya.
d. Maipagmamalaki ng tao ang kaniyang sarili sa mga kagamitan na
mayroon siya.

22
 Susi saPagwawasto

MgaSanggunian:
Mgaaklat:
● Josephine C. Dango, 2017, CHARACTER FORMATION for Nation
Building The New Grade 9, Quezon Avenue, Quezon City: Sibs
Publishing House, Inc.
● Department of Education, 2015, EdukasyonsaPagpapakatao-
IkasiyamnaBaitangModyul para samga Mag-aaral, Pasig City: FEP
Printing Corporation
MgaLarawanmulasa internet

● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fcdn.sl
idesharecdn.com%2Fss_thumbnails%2Fmodule1kabutihangpanla
hat-150220031020-conversion-gate02-thumbnail-
4.jpg%3Fcb%3D1424401908&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.
slideshare.net%2Fjustinemayaanpatricio%2Fesp-9-m1-
kabutihang-panlahat-
44916606&tbnid=JDZqbwTxeS8yhM&vet=12ahUKEwjOhcSnpqv
qAhVDGKYKHWVCBFYQMygAegUIARCVAQ..i&docid=2EDLrsjYh
81d-
M&w=768&h=576&q=kabutihang%20panlahat&hl=fil&ved=2ah
UKEwjOhcSnpqvqAhVDGKYKHWVCBFYQMygAegUIARCVAQ
23
● https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fwww.ca
tholiclane.com%2Fis-the-default-position-shifting-to-
subsidiarity%2F&psig=AOvVaw3g1BB30DKZyxlglCTGw2Ap&ust
=1593667262781000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqF
woTCOipq7D9rOoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://aahnesty.tumblr.com/post/151103693307/pamana-ng-
kahirapan-isang-ng-kultura
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.t
aipeitimes.https://www.google.com/url?sa=icom%2FNews%2Ffr
ont%2Farchives%2F2020%2F03%2F20%2F2003733034&psig=A
OvVaw1-
SwbtP2kPmn35nSU9GsH8&ust=1593667796799000&source=im
ages&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCNjNt8P_rOoCFQAAAAAdAA
AAABAF
● https://greenerideal.com/guides/food-waste-solutions-habits-to-
save-the-earth/
● https://news.abs-cbn.com/list/tag/panic-buying
● https://pia.gov.ph/news/articles/1039242
● https://thesmartlocal.com/read/donate-leftover-food/
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.d
ailymotion.com%2Fvideo%2Fx76w555&psig=AOvVaw3kFRzonI7
8Iv5ukkKBHVKx&ust=1593669476228000&source=images&cd=
vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCLirzNSFreoCFQAAAAAdAAAAABAE
● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fwww
.veritas846.ph%2Fwp-
content%2Fuploads%2F2019%2F04%2FLabor_Day.jpg&imgrefurl
=https%3A%2F%2Fwww.veritas846.ph%2Ftamang-pasahod-
ipagkaloob-sa-mga-manggagawa%2F&tbnid=TIWJ-
EM1dljxEM&vet=12ahUKEwiIvcSasavqAhXTwIsBHfndBt4QMyg
GegUIARCjAQ..i&docid=h_E87v9VN8FyiM&w=805&h=350&q=m
anggagawa&hl=fil&ved=2ahUKEwiIvcSasavqAhXTwIsBHfndBt4
QMygGegUIARCjAQ
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fbillyja
wboiles.wordpress.com%2F2015%2F01%2F10%2Fmga-
institusyong-pinansiyal-bangko-bahay-sanglaan-at-
kooperatiba%2F&psig=AOvVaw3NH5Dn3kxjfqHElLyouTyi&ust=1
594026676558000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFw
oTCICKvK3iteoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://www.gmanetwork.com/news/youscoop/inside-
scoop/image/17437/
● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fupload.
wikimedia.org%2Fwikipedia%2Fcommons%2Fthumb%2Fc%2Fcf%2F
Economics_circular_flow_cartoon.jpg%2F320px-

24
 Economics_circular_flow_cartoon.jpg&imgrefurl=https%3A%2F%2Fen
.wikipedia.org%2Fwiki%2FCircular_flow_of_income&tbnid=AMCz62o
QtdZt7M&vet=10CMkBEDMoX2oXChMI6N2JyI6t6gIVAAAAAB0AAA
AAEAU..i&docid=M882BPWw-
BIJaM&w=320&h=242&q=ECONOMIC%20INSTITUTION%20CARTO
ONS&hl=fil&ved=0CMkBEDMoX2oXChMI6N2JyI6t6gIVAAAAAB0AA
AAAEAU
● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Flookasid
e.fbsbx.com%2Flookaside%2Fcrawler%2Fmedia%2F%3Fmedia_id%3
D1789028388070690&imgrefurl=https%3A%2F%2Fpt-
br.facebook.com%2FMayniladWater%2Fphotos%2Fisang-
maligayang-araw-ng-paggawa-para-sa-masisipag-na-manggagawa-
natin-maraming-
%2F1789028388070690%2F&tbnid=pm4WXiqnhJYfAM&vet=12ahU
KEwizldC6tavqAhUHEKYKHR6rDYgQMygBegUIARCWAQ..i&docid=
K3XqDZuJn_rECM&w=960&h=960&q=manggagawa%20cartoons&
hl=fil&ved=2ahUKEwizldC6tavqAhUHEKYKHR6rDYgQMygBegUIAR
CWAQ
● https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fighyoisdhy
oi.blogspot.com%2F2014%2F08%2Fpamahalaan-ang-layunin-nito-
ay.html&psig=AOvVaw2Zzz-
UyIIxF3Ctlb3IT3aZ&ust=1594027011269000&source=images&cd=v
fe&ved=0CAIQjRxqFwoTCIDomcfjteoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.dre
amstime.com%2Fhappy-family-grocery-cart-full-products-shopping-
supermarket-vector-illustration-happy-family-grocery-
image111300523&psig=AOvVaw2DDRtAnW3wYWuz57WSMIe_&us
t=1594027753231000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFw
oTCLi7m7fmteoCFQAAAAAdAAAAABAP
● https://coach.nine.com.au/diet/australian-chocolate-bar-calories-
lowest-to-highest/65b8bed9-9ff5-45e0-bf47-c84aae9393b9
● https://businessmirror.com.ph/2020/01/28/enjoooythatcloud9mo
ment-with-cloud-9s-new-look/
● http://mycebuphotoblog.com/2006/12/05/cebus-shoe-capital/
● https://www.clubfactory.com/amp/item-PID-12977916.html
● https://www.homeshop.ph/silka-orange-papaya-whitening-lotion-
200m

25