13.10.

2022

• AMAÇ
EMZİRME – Annenin fizyolojik

DÖNEMİ gereksinimlerini karşılamak

– Süt salınımı ile harcanan
ve enerji (gebeliğe göre daha
BESLENME fazla) ve besin ögeleri
deposunu dengede tutmak
– Anne sütü verimini arttırmak
– Yenidoğanın ANNE SÜTÜ ile
Dr. Öğr. Üyesi Nihan Çakır Biçer büyüme ve gelişmesini
sağlamak

1 2

• Anne beslenmesi – Anne sütü miktarı

– Doğumdan sonra miktar hızla artar

– Sonraki süreçte günlük ortalama 750 ml (400-
ANNE BESLENMESİ
MİKTAR ile BİLEŞİM 1200 ml/gün)
ANNE SÜTÜ

– Yetersiz ve dengesiz beslenme à yetersizlik

3 4

• Anne beslenmesi – Anne sütü bileşimi

• Anne beslenmesi – Anne sütü bileşimi

– Enerji verenler (CHO, yağ, protein)

– Vitaminler
– Miktarları çok fazla etkilenmez
• Annenin beslenmesi à anne sütü içeriğini
etkilemekte
– Yağ asidi oranları etkilenir (özellikle DHA) – C vitamini
– A vitamini
– B6 vitamini
– B12 vitamini
– Tiamin
– Riboflavin

5 6

1
 13.10.2022

• Anne beslenmesi – Anne sütü bileşimi • Anne beslenmesi – Anne sütü bileşimi

– Vitaminler
– Mineraller
• Suda eriyen vitaminler à annenin günlük
beslenmesinden • Annenin beslenmesi à anne sütü içeriğini etkilemekte

• Yağda eriyen vitaminler à annenin depolarından – Selenyum

– İyot
etkilenmekte
– Manganez
– Flor

• Ca, K, Na, P, Cl, Fe, Cu, Zn daha az etkilenmekte

• Anne, bebekten daha çok etkilenmekte

7 8

EMZİRME FİZYOLOJİSİ • A) Hazırlık Dönemi (gebelikte)

– Enerji: 80000 kkal’nin 32000 kkal’i laktasyon deposu
– Meme dokusunda artış à alveoller (süt oluşumu)
– Kanallar (süt akışı) gelişir ve dallanır (3-4. haftada
başlar)

9 10

• B) Laktogenezis (doğum sonrası)

– Laktogenezde 2 refleks vardır:
• SÜT OLUŞUM REFLEKSİ (milk production)
PROLAKTİN
süt üretimi, protein ve yağ sentezinden sorumlu

• SÜT SALINIM REFLEKSİ (let-down)

OKSİTOSİN
emzirme süresince süt salınımından sorumlu

11 12

2
 13.10.2022

HİPOTALAMUS

THYROTROPIN-RELEASING HORMON DOPAMIN

• Oksitosin
STİMULASYON İNHİBİSYON

HİPOFİZ BEZİ – Salınımını etkileyen faktörler

Emzirme, stres, uyku, • Bebeğin anne ile teması
PROLAKTİN
dehidratasyon, egzersiz,
Östrojen • Güven duygusu
Serotonin?
• Sevgi
STİMÜLASYON MEME DOKUSU İNHİBİSYON • Emzirme isteği
Büyüme hormonu Yüksek
İnsülin LAKTASYON
düzeyde • Üzüntü ve stres
östrojen ve
Tiroit hormonu progesteron
Glukokortikoidler

Madonna of the Fields by Gari

Melchers, 1895

13 14

LAKTOGENEZ Meme Anatomisi

• Evre 1 • Östrojen, progesteron,
( Gebelik) plasental prolaktin etkisi
ile duktal ve alvelolar
yapının olgunlaşması

• Östrojen ve PG düşer,
• Evre 2
prolaktin yüksek kalır
(Doğumda) • Meme bezi duyarlı hale
gelir
• Süt yapımı başlar
13.10.2022 Nihan Çakır Biçer 13.10.2022 Nihan Çakır Biçer

15 16

PROLAKTİN SALGISI PROLAKTİN SALGISI

Meme başından Geceleri Süt üretimini
gelen duygusal ileti prolaktin artırmak için
gece emzirmek
Kandaki hipofize ulaşır salgısı daha özellikle
PROLAKTİN fazladır yararlıdır
hücrelerden
süt
salgılanmasını Prolaktin Anne bebeği
sağlar
Meme anneyi gece emzirse
Bebek ne gevşetir, bile genellikle iyi
dinlenir
kadar fazla rahatlatır
Emme ile meme
başı uyarılır emerse, Prolaktinle ilgili Emzirme yeni
meme o kadar hormonlar bir gebeliği
ovulasyonu önlemeye
fazla süt baskılar
yardımcıdır
13.10.2022 Nihan Çakır Biçer 13.10.2022 Nihan Çakır Biçer
yapar.
17 18

3
 13.10.2022

OKSİTOSİN SALGISI
• Bağlanma hormonu
• Beyinde oksitosin
OKSİTOSİN SALGISI
salınmasını sağlayan 3
Meme başından ana durumdan ikisi: Bebeğiyle mutlu olmak, sevgiyle onu düşünmek,
Meme başından
gelen duygusal ileti doğum ve emzirme gelen duygusal ileti
Kandaki
hipofize ulaşır
Sütünün onun için hipofize
en iyi ulaşır
besin olduğunu düşünmek,
OKSİTOSİN kas
• Hipotalama-hipofizer
hücrelerinin
aksdan salgılanıyor Bebeğini görmek, dokunmak, sesini duymak
kasılmasını • Reseptörler: Amigdala,
sağlar, hipotalamus, septum,
alveollerdeki süt beyin sapı, spinal
kanallara akar Meme korteks, uterus, meme Ağrı
ve overler Meme
Endişe
Emme ile meme Sütünün yeterli olmadığı ile ilgili kaygılar
Emme ile meme
başı uyarılır Stres
başı uyarılır

Uterusun kasılmasını sağlar

13.10.2022 Nihan Çakır Biçer 13.10.2022 Nihan Çakır Biçer

19 20

• Süt salgılanmasını etkileyen faktörler - I • Süt salgılanmasını etkileyen faktörler - II

– Annenin genel sağlık durumu
– Bebeğin doğum ağırlığı ve emme refleksi
– Bedensel etmenler (yaş, fiziksel aktivite)
– Emzirme: Hemen, sık sık ve doğru emzirme tekniği – Annenin eğitim ve çalışma durumu
– Yanlış emzirme teknikleri ve emzirme pozisyonu – Sosyo-ekonomik ve kültürel faktörler
(örneğin, mandallama) – Doğum sayısı ve aralığı
– Gebelik süresince ağırlık kazanımı
– Meme yerleşimi
– Hormon düzeyleri (erken ikinci gebelikte prolaktin ↓)
– Memenin tamamen boşalması (feed-back) – Psikolojik faktörler ve annenin isteği
– Temel sorunların varlığı – İlaç kullanımı
• Sorunlu meme – Çay, kahve, kola, sigara, alkol
– Günlük sıvı alımı
• Sütün yetmediğini veya
– Beslenme
kötü olduğunu düşünme
• Zaman
Charles West Cope, 1845

21 22

• Meme yerleşimi • Emzirme: Hemen ve Sık

– İlk günlerde süt az gelebilir
– Hemen ve sık emzirme süt yapımını arttırır

23 24

4
 13.10.2022

• Bebek dostu hastane • Emziren kadının enerji ve besin ögesi

gereksinimleri

– Enerji
• Eklenmesi gereken miktar gebelikten fazla
• Ortalama 500 kkal/gün
• Bireysel değerlendirme

• Besin ögesi dağılımı, sağlıklı ilkeler

25 26

• Emziren kadının enerji ve besin ögesi • Maternal supleman gerekli mi?

gereksinimleri – Yeterli ve dengeli beslenen kadınlarda gerekli
değil

– Sıvı – Anne sütü yetersiz olan kadınların

kendilerinde yetersizlik belirtisi görülmediği
• 2-3 litre
halde bebeklerinde D ve B12 vitamini eksikliği
saptanmış

27 28

• Maternal supleman gerekli mi? • Vejetaryen beslenme

– Diyetle yetersiz D vitamini alan ve güneş – Süt ürünleri ve/veya yumurta tüketilmiyorsa
ışınlarından yararlanmayan kadınlarda ve • Enerji
bebeklerinde yetersizlik görülmekte • Protein
• Ca

– Vejetaryen kadınların bebeklerinde B12 • D vitamini

vitamini yetersizliği • B12 vitamini

• Fe
• Zn
Yetersizliği riski yüksek

29 30

5
 13.10.2022

• Sakınılması gerekenler • Bebek duyarlılıkları

– Kafein – Lahana, karnabahar, kurubaklagiller gibi gaz
• Bebekte uykusuzluk ve hiperaktivite ??? yapıcı besinler ???
– Uçucu yağ asitleri içeren sarımsak, baharat
– Alkol vb. anne sütüne geçerek lezzeti
• Süt kokusu değiştirebilmekte
• Bebekte refleks azalması – Sarımsak, soğan, lahana, turp, brokoli,
• Düzenli alımda fasülye, kayısı veya erik, bazı bebeklerde
– Uyku düzensizlikleri
kolik tarzı ağrılara neden olabilmekte
– Psikomotor bozukluklar

31 32

• Bebek duyarlılıkları • Bebek duyarlılıkları

– Yazın fazla kavun tüketimi à kolik tarzı ağrı – Baharatlar
veya diyare ? • Emzirme döneminde süt salınımına ve bebek
– Kırmızı biber yenildikten 1 saat sonra üzerine etkisini gösteren yeterli çalışma yok

dermatite neden olduğu bildirilmiş • Laktasyon döneminde fazla baharat ve yağ

kullanımı önerilmemekte
– Çikolata: nadiren kolik, diyare veya kabızlık

33 34

• Fiziksel aktivite • İşe dönüş

– Orta düzeyde egzersiz – Doğumdan yaklaşık 4-8 hafta sonra işe
• Verimliliği arttırabilir dönüş, anne sütünün azalmasına ve
kesilmesine neden olabiliyor

• Doğum izinlerinin uzatılması

• Ücretsiz izin kullanımı?
• Anne sütünün sağılarak
kullanımı
– İş yerinde uygun ortam

35 36