Ang mga mag-aaral ay inaasahang makakamit

ang mga kasanayang pampagkatuto:

1. Nalalaman ang Iba’t Register at Barayti ng

Wika.
2. Napapahalagahan ang iba’t ibang wika na
taglay sa Pilipinas.
3. Nalilinang ang kaalaman ng mga mag-aaral sa
pagsagot sa mga gawain na nakaatang.
Mga Barati
ng
Wika
 Ano nga ba
ang Barayti ng
Wika?
Sa pakikipag-ugnayan ng mga tao
sa kapwa mula sa ibang lugar na
may iba’t ibang kaugalian at wika,
mula dito nalilinang ang wika mula
sa orihinal na pinag mulan.
sa kasalukuyan pinag-aaralan
ang pagkakaroon ng iba’t ibang
barayti n wika.
Mga maaaring pinagmulan ng Barayti ng Wika

Tore ng Babel
mula sa
bibliya sa
Genesis 11: 1-9 Divergence
(Paz, et.al 2003)
Tore ng Babel mula sa bibliya sa Genesis 11: 1-9

kung saan sinasabing naging labis ang

pagmamataas at mapagmalaki ang mga tao at sa
paghahangad ng lakas at kapangyarihan, sila’y ay
nagkaisang magtayo ng toreng aabot hanggang
langit. Pinarusahan sila ng Diyos sa pamamagitan
ng pamimigay sa kanila ng iba’t ibang wika. Dahil
hindi na sila magkakaintindihan, na tigil ang
pagtatayo ng tore na tinawag na Babel at dito
lumaganap ang iba’t ibang wika.
.
 Sa kasalukuyan pinag-aaralan ang
isang wika sa loob ng kapaligiran at
karanasan ng mga nagsasalita nito.
Ito ang nagbubunga ng sitwasyon at
mga pangyayaring nagreresulta sa
tinatawag na divergence, ang dahilan
kung bakit nagkaroon ng iba’t ibang
uri o barayti ng wika (Paz, et. al.
2003).
.
Isa-isa nating kilalanin ang bawat barayti ng
wika
 DAYALEK
Ito ang barayti ng wikang ginagamit ng
artikular na pangkat ng mga tao mula sa
isang partikular na lugar tulad ng
lalawigan, rehiyon, o bayan. Maaaring
gumamit ang mga tao ng isang wikang
katulad sa iba pang lugar subalit naiiba
ang punto o tono, may magkaibang
katawagan para sa iisang kahulugan,
DAYALEK
iba ang gamit na salita para sa
isang bagay, o magkaikaiba ang
pagbuo ng mga pangungusap na
siyang nagpapaiba sa dayalek ng
lugar sa iba pang lugar. Halimbawa
dayalek ng wikang Tagalog ang
barayti ng Tagalog sa morong,
Tagalog sa Maynila, at Tagalog sa
Bisaya.
 Tagalog sa Maynila
“Kumain tayo sa Mall”
Tagalog sa Bisaya
“Magkain tayo sa mall”
kahit ganito tiyak na
magkakaintindihan pa rin ang
dalawang nag-uusap gamit ang
baryasyon ng wika sa kani-
kanilang lalawigan.
IDYOLEK
Kahit iisang dayalek ang sinsalita ng
pangkat ng mga tao ay mayroon pa ring
pansariling paraan ng pagsasalita ang
bawat isa. Ito ang tinatawag na Idyolek .
Dito lumulutang ang katangian at
kakayahang natatangi ng taong
nagsasalita. Sinasabing walang dalawang
taong nagsasalita ng isang wika ang
bumibigkas nito nang magkaparehong-
magkapareho.
IDYOLEK
Dito lalong napatunayang hindi
homogenous ang wika sapagkat may
pagkakaiba ang paraan ng pagsasalita ng
isang tao sa iba pang tao batay na rin sa
kani-kanyang indibidwal na estilo o paraan
ng paggamit ng wika kung saan higit
siyang komportableng magpahayag.
 Mga halimbawa ng Idyolek mula sa mga kilalang personalidad.

Kris Aquino Ruffa Mae Quinto Donya Ina (Michael

“ Aha, ha, ha! “To the highest V)
Nakakaloka,Ok level na talaga “Anak, paki-
ey! Darla!” itoh!” explain. Labyu!”
 SOSYOLEK

Ito ang barayti ng wikang

nakabatay sa katayuan o antas
panlipunan ng mga taong gumagamit
ng wika. Kapansin-pansing ang mga
tao ay nagpapangkat-pangkat batay sa
ilang katangian tulad ng kalagayang
panlipunan, paniniwala, oportunidad,
kasarian, edad , at iba pa.
 SOSYOLEK
Ayon kay Rubrico (2009), ang
Sosyolek ay isang mahusay na palatandaan
ng istratipikasyon ng isang lipunan, na siyang
nagsasaad sa pagkakaiba ng paggamit ng
wika ng mga tao na nakapaloob dito batay
sa kaniyang katayuan sa lipunan at sa mga
grupo na kanilang kinabibilangan. Para
matanggap ang isang tao sa isang grupong
sosyal ,kailangan niyang matutuhan ang
sosyolek nito.
 SOSYOLEK
Halimbawa ng sosyolek ang “Wika ng mga beki”
o tinatawag ding Gay lingo. Ito’y isang
halimbawa ng grupo nais mapanatili ang
kanilang pagkakakilanlan kaya naman binabago
nila ang tunog o kahulugan ng salita.
halimbawa ng mga salita

Indiana Jones o nang-indyan o hindi sumipot

Givenchy o pahingi
Juli Andrews o mahuli
At iba pa.
 SOSYOLEK

Nabibilang din sa sosyolek ang

wika ng mga “coño” na tinatawag
ding coñotic o conyospeak isang
baryant ng Taglish ay may ilang
salitang Ingles na inihahalo sa
Filipino kaya’t masasabing may
code switching na nangyayari.
 SOSYOLEK

Usapan ng magkaibigang
gumagamit ng “Conyospeak”

Kaibigan 1: Let’s make kain na.

Kaibigan 2: Wait lang. Im

calling Anna pa.
 SOSYOLEK

Isa ding halimbawa ang jejemon na

pinaghalong jejeje na isang paraan ng
pagbaybay ng hehehe. Ang jejemon o
jejespeak ay nakabatay rin sa mga wikang
Ingles at Filipino subalit isinusulat nang may
pinaghalo-halong numero, mga simbalo, at
mga magkasamang malalaki at maliliit na
titik kaya’t mahirap basahin o intindihinlalo
na nang hindi pamilyar sa tinatawag na
jejetyping .
 SOSYOLEK
Halimbawa ng Jejetyping

“ Hello po, kamusta na po kayo?”

3ow ph0w, mUsZtAh nA phow
kaOw?
“I miss you”
“Ako ito” iMiszqcKyuH
aQcKuHh iT2h
“Kamusta”
MuZtaH
 Ito ay barayti ng wika mula sa mga
etnolongguwistikong grupo. Ang salitang
etnolek ay nagmula sa pinagsamang
etniko at dialek. Taglay nito ang mga
salitang nagiging bahagi na ng
pagkakakilanlan ng isang pangkat-
etniko.
 Ang vakkul  Ang bulanon  Ang kalipay
natumutukoy sa na ang ibig na ang ibig
gamit ng mga sabihin ay sabihin ay
Ivatan na pantakip full moon tuwa o ligaya
sa ulo sa init man o
sa ulan.
 Ito ang barayti ng wika
kung saan naiaangkop ng isang
nagsasalita ang uri ng wikang
ginagamit niya sa sitwasyon at sa
kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang
pormal na tono ng pananalita kung ang
kausap niya ay isang taong may mas
mataas na katungkulan o
kapangyarihan, nakakatanda, o hindi
niya masyadong kakilala.
 Pormal na wika rin ang
nagagamit sa mga pormal na
pagdiriwang o pangyayari.
Kapag sumusulat ng panitikan,
ulat, at iba pang-uri ng pormal
na sanaysay ay pormal na
wika rin ang gamit
 Ang Di-pormal na paraan ng
pagsasalita ay nagagamit naman kapag ang
kausap ay mga kaibigan, malapi tsa
kapamilya,mga kaklase, o mga kasing edad,
at ang matatagal nang kakilala. Nagagamit ito
sa mga pamilyar na okasyon tulad ng
kasayahang pampamilya o magbabarkada
gayundin sa pagsulat ng liham
pangkaibigan,komiks, sariling talaraawan, at
iba pa.
 Isang halimbwa
Pakikipag-usap sa Barkada
“Hindi ako makakasama, wala akong
datung”
Pakikipag-usap sa Guro
“Hindi po ako makakasama dahil wala po
akong pera”
 Pidgin at Creole
Ang Pidgin ay umusbong na
bagong wika o tinatawag sa Ingles
na “nobody’s native language” o
katutubong wikang di pag-aari
ninuman. Nangyari ito kapag may
dalawang taong nagtatangkang
mag-usap subalit pareho silang
may magkaibang unang wika kaya’t
di magkaintindihan dahil hindi nila
alam ang wika sa isa’t isa.
 Pidgin at Creole
Halimbwa ang nagyari
nang dumayo ang mga
Espanyol sa Zamboanga at
makipag-usap sila sa mga
katutubo roon. Dahil pareho
silang walang nalalaman sa
wika ng bawat isa kaya
nagkaroon sila ng tinatawag na
makeshift language.
 Pidgin at Creole
Ang wikang ito na nagsimula
bilang pidgin ay naging likas na wika o
unang wika na ng batang isinilang sa
komunidad ng pidgi. Nagagamit ito sa
mahabang panahon, kaya’t nabuo ito
hanggang sa magkaroon ng pattern o
mga tuntuning sinusunod na ng
karamihan. Ito ngayon ay tinatawag
nang creole , ang wikang nagmula sa
isang pidgin at naging unang wika sa
isang lugar.
 Pidgin at Creole
Halimbwa, ang wikang
nagmula sa isang pidgin at naging
unang wika katutubo sa Zamboanga
ay pidgin subalit nang maging unang
wika na ito ng mga batang isinilang sa
lugar, nagkaroon ng sariling tuntuning
pangramatika at tinatawag na
Chavacano. (kung saan ang wikang
katutubo ay nahaluan na ng
impluwensiya at bokabularyo ng
wikang Espanyol o Kastila) at ito
ngayon ay naging Ceole na.
https://www.youtube.com/watch?v=eDdFtIEDWng
Maghanda para
sa pagsasanay