Dziady cz.

IV- zagadnienia do sprawdzianu nr 2

1. Kontekst biograficzny

Dla zrozumienia treści utworu ważny jest kontekst biograficzny. Adam Mickiewicz
nawiązał w ,, Dziadach cz. IV” do własnych doświadczeń. Zakochał się z
wzajemnością w Maryli Wereszczakówny. Jego ukochana za namową rodziców
poślubiła bogatego hrabiego.

2. Kontekst intertekstualny, czyli zainspirowanie innym tekstem

Adam Mickiewicz czerpał inspirację z utworu Goethego ,, Cierpienia młodego

Wertera”. Utwór ten był bardzo popularny w romantyzmie. Wpłynął na literaturę,
ale także na zachowania młodych ludzi w romantyzmie. Bohater ,,Dziadów cz.
IV” jest często określany jako polski Werter. Bohater niewątpliwie jest postacią
werteryczną.
- charakteryzuje go wrażliwość, niezwykła wyobraznia, uduchowienie, egzaltacja.
- nieustannie analizuje swoje uczucia, doznaje skrajnych emocji.
- przeżywa nieszczęśliwą miłość, jego ukochana poślubia innego
- popełnia samobójstwo

Adam Mickiewicz bezpośrednio odwołuje się do utworu Goethego w wypowiedzi

Gustawa. Bohater nazywa ,, Cierpienia młodego Wertera” jako książkę zbójecką

3. Co oznacza określenie ,,książki zbójeckie” ?

Gustaw nazywa tak ,, Cierpienia młodego Wertera” i ,,Nową Heloizę,,. Dały mu one
wyidealizowany obraz miłości. Niestety był to fałszywy obraz rzeczywistości. Pod wpływem
cierpienia miłosnego przeklina te książki i nazywa zbójeckimi, bo pośrednio przyczyniły się
do jego samobójstwa.

4. Obraz miłości romantycznej na podstawie monologu Gustawa

Główny część utworu to monolog Gustawa, składający się trzech części- godzina
miłości, godzina rozpaczy, godzina cierpienia. Bohater przedstawia romantyczny
obraz miłości jako dar od Boga, którego nie zniszczy nawet śmierć. Romantycy
wierzyli, że jeszcze przed narodzeniem Bóg łączy dusze, które są sobie przeznaczone
na ziemi jako ludzie. Stan zakochania to odnalezienie swojego przeznaczenia.
Niestety ukochana zostawiła go. Wyjechał z rodzinnej wsi, ale miał nadzieję , że będą
razem. W dniu ślubu ukochanej pod wpływem rozpaczy popełnił samobójstwo.
Krytykuje kobiety jako puste, pozbawione wartości. Postać mają anielską, lecz duszę
szatańską.
,, Kobieto ty puchu marny!
Ty wietrzna istoto.
Wpływ nieszczęśliwej miłości na życie
- popadł w obłęd
- poddał się goryczy i rozpaczy
- stracił zainteresowanie nauką, literatura
- pragnął śmierci, targnął się na swoje życie

5. Kim jest Gustaw?

Adam Mickiewicz wykreował postać, która porusza się między światem ziemskim i
metafizycznym. W nocy przychodzi do domu księdza prawosławnego, który jest
wdowcem i ma dwoje dzieci. Ksiądz nazywa go Pustelnikiem ze względu na ubogi
strój i zachowanie. Rozpoznaje w nim swojego dawnego ucznia, którego traktował jak
syna. Gustaw sam o sobie mówi, że jako duch zszedł na ziemię i na nowo przeżył
historię swojej nieszczęśliwej miłości, aby udzielić przestrogi, że lepiej żyć bez
miłość.
„Kto miłości nie zna,
Ten żyje szczęśliwy.
Noc ma spokojną
I dzień nietęskliwy.”

W trakcie godziny rozpaczy , gdy opowiada o samobójstwie, jeszcze raz przebija się
sztyletem. Jednak nie ma żadnych śladów zranienia. To wskazuje, że bardziej jest
fantastyczną ( duchem) niż realistyczną ( człowiekiem)

6. Dyskusja światopoglądowa w ,,Dziadach cz. IV,,

Ksiądz- reprezentuje epokę oświecenia, czyli starsze pokolenie
- racjonalista, nie rozumie Pustelnika- Gustawa
- nie chce pozwolić na obchodzenie obrzędu dziadów

Pustelnik- Gustaw- reprezentuje nową epokę- romantyzm, młode pokolenie,

- romantyk, kieruje się uczuciami i wizjami
- czuje się samotny i niezrozumiany
- chce, aby odbywały się dziady

Adam Mickiewicz opisał spór pokoleniowy. Porozumienie między nimi jest

niemożliwe.