4.

notatki

Powtórka

Column

Column 1

Mnożnik inwestycyjny
Jak przesunięcie krzywej agregatowego popytu wpłynie na zmianę dochodu
narodowego i jak przesunie się punkt równowagi gospodarczej?

Zwiększenie wydatków inwestycyjnych powoduje wzrost dochodu narodowego.

Powoduje to dodatkowy popyt na dobra inwestycyjny, a skoro pojawia się ten
dodatkowy popyt, to przedsiębiorcy dostosowują produkcję do tego popytu, a do

4. 1
 tego muszą zatrudnić więcej pracowników. Pracownicy otrzymują wynagrodzenie i
zgłaszają kolejny popyt, ale tym razem konsumpcyjny, bo zaczynają kupować jakieś
dobra, np. trwałego użytku. Przedsiębiorcy znowu produkują więcej dóbr
konsumpcyjnych, a to znaczy, że muszą zatrudnić nowych pracowników. Czyli ten
impuls zwiekszenia wydatków inwestycyjnych powoduje, że zwiększa się na nie
popyt, czyli potrzeba więcej pracowników, którzy wydają hajs na dobra
konsumpcyjne → zwiększona produkcja + zatrudnienie nowych pracowników.

WZROST GOSPODARCZY → determinanty wzrostu gospodarczego w długim

okresie czasu

Poziom produkcji faktycznej - aktualnie, faktycznie występuje w gospodarce.

Determinowany przez rozmiary popytu na towary.

Poziom produkcji potencjalnej - można wytworzyć przy założeniu, że wszystkie

czynniki produkcji w gospodarce są wykorzystane na maxa. Zależy od wielkości
czynników produkcji i efektywności wykorzystania czynników produkcji.

4. 2
 Wzrost gospodarczy - proces zwiększania zasobów dóbr i usług konsumpcyjnych,
co powoduje, że zwiększa się wolumen dobr i uslug konsumpcyjnych przypadający
na mieszkańców danego państwa. Mamy tu na myśli wzrost realny po
wyeliminownaiu czynników, które zniekształcają obraz tego wzrostu gospodarczego,
np. procesy inflacyjne.

Rozwój ekonomiczny - nie składa się tylko ze wzrostu tych parametrów

ilościowych, ale też jakościowych. Nie tylko rosną parametry ilościowe, ale też
jakościowe, np. poprawa stopy życiowej obywateli, zmiany techniki produkcyjnej,
niwelowanie różnic majątkowych, wydłużenie życia obywateli, zwiększenie komfortu
życia. Rozwój ekonomiczny zawsze prowadzi do rozwoju społecznego.

4. 3
 Rozwój społeczny - wzrost jakości życia, dorobku naukowego, kulturowego w
społeczeństwie.

MIERNIKIEM JEST PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (rozwój społeczno-

gospodarczy).

Mierniki obiektywne - niezależne od świadomości osób, które biorą udział w

tym rozwoju gospodarczym, społecznym, są jego częścią. Są wyrażane w
pieniądzu, jednostce naturalnej, np. właśnie produkt krajowy brutto przypadający
na jednego mieszkańca; wskaźnik bezrobocia; przewidywana długość życia;
dostęp do opieki zdrowotnej; wskaźnik umieralności → mają charakter
jednowymiarowy, które odnoszą się do jednego czynnika rozwoju.
Wielowymiarowymi są na przykład wskaźnik rozwoju cywilizacyjnego, gdzie jest
brane kilka parametrów pod uwagę; miernik dobrobytu ekonomicznego

Miernik subiektywny - odnosi się do indywidualnych ocen i odczuć

mieszkańców, np. wskaźnik ubóstwa subiektywnego (samoocena sytuacji
materialnej danej )

4. 4
 Ze względu na poziom agregacji danych:

wskaźniki syntetyczne - w sposób ogólny charakteryzują rozwój społeczno-

gospodarczy, np. dochód narodowy ogólny lub w przeliczeniu na mieszkańca;
nie odzwierciedlają całej działalności gospodarczej, bo nie uwzględniają
gospodarki drugiego obiegu, która znajduje się poza systemem oficjalnej
ewidencji państwowej.

wskaźniki szczegółowe - obrazują tylko wybrane dziedziny rozwoju

gospodarczego, dotyczą każdej kategorii działalności, np. działalność
inwestycyjna (dynamika inwestycji, struktura inwestycji) i innowacyjna (liczba
wynalazków czy zakup licencji).

mierniki symptomatyczne - odnoszą określoną dziediznę do całości rozwoju

społ-gosp, np. wskaźnik zużycia energii elektrycznej albo wskaźnik liczby
telewizorów na mieszkańców jednego kraju.

Rodzaje wzrostu gospodarczego

Tempo wzrostu gospodarczy - stopa wzrostu gospodarczego, wyraża się w
procentach.

wzrost gospodarczy równomierny - ma takie samo tempo w kolejnych latach,

jeśli będzie niższe niż średnie tempo światowe to gospodarka krajowa będzie
coraz bardziej zostawać w tyle, czyli będzie zmniejszał swój udział w globalnym
PKB. Może być też tak, że będzie na średnim poziomie lub wysokim poziomie,

przyspieszony wzrost gospodarczy - tempo wzrostu PKB w kolejnych latach

przyspieszać,

malejący wzrost gospodarczy - tempo wzrostu PKB w kolejnych latach będzie

się zmniejszało→ najmniej korzystna,

4. 5
 Optymalna wzrostu PKB jest wtedy, gdy tempo wzrostu jest równomierne na
wysokim poziomie.

Czynniki wzrostu gospoadrczego → wszystkie czynniki są istotne, jeśli chodzi o

zwiększanie produkcji potencjalnej są względem siebie komplementarne i się
uzupełniają

praca czyli wzrost zatrudnienia = wzrost gospodarczy, ale tylko wtedy, gdy w
gospodarce są niewykorzystane zasoby siły roboczej czyli muszą być osoby,
które mogą zasilić ten rynek pracy. Muszą też posiadać odpowiednie
kwalifikacje w stosunku do pracodawców. Czynniki wpływające na wzrost
zatrudnienia

demograficzne, np. liczba ludności w wieku produkcyjnym, struktura

wiekowa, rozproszenie geograficzne, skala wewnętrznej i zewnętrznej
migracji

społeczne, np. mobilność pracy model rodziny

ekonomiczne, np. wynagrodzenie, wielkość zasilków dla bezrobotnych i

czas, zakres zabezpieczenia społecznego, normy czasu pracy

wydajność pracy to stosunek relacji wielkości produkcji do liczby zatrudnionych,

czyli jak dużą wielkość produkcji wytwarza przeciętnie jeden pracownik.

4. 6
 Warunkowana czynnikami:

postęp techniczny,

kwalifikacja,

system motywacyjny,

przesłanki kulturowe

zasoby pozostałych czynników produkcji, tj. majątku produkcyjnego (zależy od

technicznego uzbrojenia pracy), a wielkość zależy od wielkości inwestycji. Im
bardziej efektywne jest jego wykorzystanie (wielkość dochodu narodowego na
jednostkę wartości tego majątku, np. surowce, energia, półfabrykaty).

Wzrost zatrudnienia a wolumen produkcji.

Zależność produkcji od wielkości kapitału.

4. 7
 Jak wpływa na rozwój gospodarczy?

cykl inwestycyjny - czas potrzebny do osiągnięcia przez inwestycję zdolności

wytwórczej. Im bardziej uda się go skrócić, tym szybciej osiągnie się tą zdolność
produkcji i nastąpi szybsze tempo wzrostu gospodarczego

poziom inwestycji - jak duże są inwestycje wśród przesiębiorców. Jest to

uzależnione od tego, jak dużo jest dostępnego kapitału na rynku (w postaci
kredytów inwestycyjnych). Jeśli jest większa skłonność do oszczędności w
gospodarce, to bank ma możliwości, by udzielać te kredyty przedsiębiorcom.

4. 8
 5 czynnikowa funkcja wzrostu gospodarczego → wzrost gospodarczy zależy od
5 czynników: zatrudnienie, kapitał fizyczny, technologii, organizacji wiedzy; kapitał
ludzki i kapitał społeczny

MODELE WZROSTU GOSPODARCZEGO

To matematycznie określone relacje między parametrami makroekonomicznymi;
jakie działania i w którym momencie podjąć, aby pozytywnie wpłynąć na rozwój
wzrostu gospodarczego. Różnią się przede wszystkim ilością uwzględnianiem
czynników

1. Model Roya Hardolda - wyodrębnia się faktyczną stopę wzrostu gospodarczego,

naturalną i gwarantowaną.

a. naturalna stopa gospodarczego - ma zapewnić równowagę i pełne

wykorzystanie zdolności produkcyjnych

b. faktyczna stopa gospodarczego - realnie występuje w gospodarce,

c. naturalna stopa rozwoju gospodarczego -

Istotne są relacje między tymi trzema stopami wzrostu gospodarczego. Jeśli

faktyczna stopa różni się od stopy gwarantowanej, to wystąpi stan
nierównowagi.

Faktyczna stopa jest mniejsza od gwarantowanej - w gospodarce następuje

wzrost zapasów, zdolności wytwórcze nie są do końca wykorzystane - stagnacja
lub recesja gospodarki

Faktyczna stopa > gwarantowana stopa - w gospodarce następuje ożywienie,

przedsiębiorcy chcą zwiększać inwestycje, a to prowadzi do inflacji

Faktyczna stopa = gwarantowana stopa = naturalna stopa = stan równowagi -

prowadzi do tego, że wszystkie czynniki produkcji są w pełni wykorzystane, a
zagregowany popyt wewnętrzny konsumpcyjny = zagregowanej podaży

2. Model Ivseya Domara - analizuje podazowe i popytowe aspekty wzrostu

gospodarczego

a. podażowe elementy - wyraz zdolności wytwórczzych w gospodarce, a te

zależą od nakładów inwestycyjnych i ich efektywności

4. 9
 b. popytowe elementy - wyrażone przyrostem wymaganego popytu

Dochód narodowy powinien wzrastać w takich wymiarach, które wynikają z

przyrostów wytwórczych.

3. Model Solova - funkcja produkcji; wolumen produkcji jest maksymalną

wydajnością pracy

zależy od wielkości kapitału i skłonności inwestycyjnych przedsiębiorców.

BARIERY WZROSTU GOSPODARCZEGO

czynniki o różnym charakterze społecznym i ekonomicznym, które w sposób trwały

będą hamować rozwój wzrostu gospodarczego

1. BARIERY INSTYTUCJONALNE - instytucje państwa nie są przystosowane do

funkcjonowania gospodarki rynkowej, np. ustawowdawstwo gospodarcze nie jest
dostosowane do warunków gospodarki rynkowej albo gospodarka jest
przerergulowana i ustawodawca wprowadza ścisłą, np. wymóg uzyskiwania
koncesji czy zezwoleń na wiele działań; małowydajne sądownictwo gospodarcze
albo centralizacja procesu podejmowania decyzji dotycząca działań
gospodarczych; niesprawny system bankowy albo informaowania o sytuacji
gospodarczej

2. BARIERY STRUKTURALNE - są wynikiem złej struktury gospodarki, pewne

gałęzie gospodarki są zacofane i to stanowi barierę wzrostu gospodarczego,
szczególnie chodzi o te gałezie, gdzie wykorzystywane są nowoczesne
technologie

3. NIEDOSTATEK SIŁY ROBOCZEJ - może ich w ogóle być mało albo ich
kwalifikacje mogą być niedostosowane do potrzeb rynkowych. Mogą też
dotyczyć tylko niektórych rejonów kraju. Można ją zniwelować poprzez system
plac, czy motywacyjne, ale jest to możliwe tylko do pewnego stopnia.

4. BARIERA SUROWCOWA - w kraju jest za mało surowców, pozwalających na

zwiększenie wolumenu produkcji. W tej sytuacji trzeba jedynie importować
surowce, aby mógł nastąpić wzrost

5. BARIERA HANDLU ZAGRANICZNEGO - jeśli państwo musi sprowadzać jakieś

towary, to aby mieć na to środki, powinno zwiększać eksport swoich towarów.

4. 10
 Wydatki pokrywające sprowadzanie tych towarów, musza być pokryte z eksportu
naszych/ sprzedaży. Ale import może okazać się być za drogi i nie ma środków
na jego sfinansowanie.

6. BARIERA KONSUMPCYJNA - odwołuje się do relacji między stopą akomodacji

a stopą konsumpcji. Zmniejszenie poziomu spożycia w społeczeństwie może się
wiązać z niezadowoleniem społecznym, a to może się wiązać ze spadkiem
pracy i wreszcie

7. BARIERA ORGANIZACYJNA - zła organizacja pracy i produkcji. Mamy w

gospodarce do cyznienia z wadliwą strukturą instytucjonalną w zakresie
kierowania gospodarką.

WAHANIA KONIUNKTURALNE W GOSPODARCE

wahania gospodarcze; wahania krótkookresowe (cykle kiczina, ok 3,5r), cykle

mindlera (8-10lat), cykle Kontracjowa (wahania o charakterze długookresowym,
50-60lat)

Trend - systematyczne i regularne zmiany poziomu danego zjawiska, zwykle

powodowane rozwojem sił wytwórczych, zazwyczaj poprzez rozwój techniczny

Cykle koniunkturalne - powtarzające się średniokresowe zmiany aktywności

gospodarczej, charakterystycne dla każdej gospodarki wolnorynkowej

Wahania sezonowe - zmiany w gospodarce spowodowane najczęściej

czynnikami przyrodniczymi, modą, czy zwyczajami, np. chakraterystyczne dla
pewnych okresów w ciągu roku, tj. okres świąteczny czy wakacyjny

Wahania przypadkowe - spowodowane różnymi zjawiskami losowymi, które

ciężko przewidzieć, tj. klęski żywiołowe, strajki

Cykle polityczne - dotyczą wyborów najczęściej

CYKL KONIUNKTURALNY - cykle średniokresowe, Juglara, 8-10 lat. Pierwszy

widoczny cykl pojawił się na początku XIX wieku i był to kryzys w Anglii. Kolejny był
WIelki Kryzys Gospodarczy, krach na giełdzie nowojorskiej.

Fazy cyklu koniunkturalnego; kryzysu, drpresji, ożywienia, rozkwitu. Każda ma

swoje źródło w poprzedniej, czyli występują związki przyczynowo-skutkowe.

4. 11
 PRZEBIEG CYKLU KONIUNKTURALNEGO.

Dzięki cyklom następuje efektywne oczyszczenie gospodarki.

1. Nadprodukcja czyli u przedsiębiorcy zaczynają rosnąć zapasy. Żeby się ich

pozbyć, muszą obniżyć ceny, a to prowadzi do obniżenia zysków.

2. DEPRESJI - stablizizacja gospodarki, ale na obniżonym poziomie, aż dochodzi

się do dolnego punktu zwrotnego.

3. OŻYWIENIE - trwa do momentu, kiedy osiągniemy poziom DN sprzed kryzysu.

4. ROZKWIT - poziom DN jest wyższy niż ten sprzed kryzysu.

4. 12
 TEORIE CYKLU KONIUNKTURALNEGO

egzogeniczne - upatrują przyczyn cyklicznych kryzysów w czynnikach

zewnętrznych do gospodarki;
- plamy na słońcu - XIX wiek, opierała się na tezie, że cyjlicznie pojawiające się
plamy na słońcu powodują nieurodzaje w roli.

endogeniczne - przyczyny są w samej gospodarce

- niedokompsumcji John Hoppson - przcyzyną są zbyt duże oszczędności.

4. 13