Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1
Aralin 1: Kahalagahan ng Pagsusulat
at Akademikong Pagsulat
- Ayon kay Cecilia Austera et al. 2009,
may-akda ng Komunikayson sa
Akademikong Filipino, ang
pagsususlat ay isang kasanayang
naglulundo ng kaisipan at
damdaming nais ipahayag ng tao
gamit ang pinaka epektibong
midyum ng paghahatid ng mensahe,
and wika
- Ayon kay Edwin Mabilin et al, 2012,
sa aklat na Transpormatibong
Komunikasyon sa Akademikong
Filipino, ang pagsusulat ay isang
pambihirang gawaing pisikal at
mental
- Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel
o paggamit ng anumang
kasangkapang maaring magamit na
mapagsasalinan ng mga nabuong
salita, simbolo at ilustrasyon ng
isang tao (Bernales, et al., 2001)
- Ayon kina Xing at Jin (1986), ang
pagsulat ay isang komprehensib na
kakayahang naglalaman ng wastong
gamit, talasalitaan, pagbubuo ng
kaisipan, retorika at iba pang
elemento
- Ayon kay Badayos (2000) ang
pagsulat ay isang kasanayang
pangwika na mahirap matamo
subalit mayroon namang
magagawa. Napag-aaralan ang
wasto at epektibong pagsulat
- Ayon naman kay Keller (1985), ang
pagsulat ay isang biyaya, isang
pangangailangan at isang
kaligayahan ng nagsasagawa nito
- Peck at Buckingham (sa Bernales,
et al., 2006), ang pagsulat ay
ekstensyon ng wika at karanasang
natamo ng isang tao mula sa
kanyang pakikinig, pagsasalita, at
pagbabasa
Layunin ng Pagsulat
● Personal o Ekspresibo
- Ang layunin ng pagsulat ay
nakabatay sa pansariling
pananaw, karanasan, naiisip
o nadarama ng manunulat
maaring magdulot sa
mambabasa ng kasiyahan,
kalungkutan, pagkatakot o
pagkainis depende sa
layunin ng taong sumusulat
- Hal: akdang pampanitikan
(sanaysay, tula, nobela,
atbp.)
Kahalagahan o Benepisyong Maaring
Makuha sa Pagsusulat
1. Masasanay ang kakayahang
mag-organisa ng mga kaisipan at
maisulat ito sa pamamagitan ng
obhetibong paraan.
2. Malilinang ang kasanayan sa
pagsusuri ng mga datos na
kakailanganin sa isinasagawang
imbestigasyon o pananaliksik.
3. Mahuhubog ang isipan ng mga
mag-aaral sa mapanuring pagbasa
sa pamamagitan ng pagiging
obhetibo sa paglalaTag ng mga
kaisipang isusulat batay sa mga
nakalap na impormasyon.
4. Mahihikayat at mapauUnlad ang
kakayahan sa matalinong paggamit
ng aklatan sa paghahanap ng mga
materyales at mahahalagang datos
na kakailanganin sa pagsulat.
Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1

5. Nagdudulot ito ng kasiyahan sa magkwento o magsalaysay

pagtuklas ng mga bagong ng pangyayari batay sa
kaalaman at pagkakaroon ng magkakaugnay at wastong
pagkakataong makapag-ambag ng pagkakasunod-sunod
kaalaman sa lipunan. - Deskriptibo - layunin
maglarawan
6. Mahubog ang pagpapahalaga sa
- Argumentatibo - naglalayong
paggalang at pagkilala sa mga
maghikayat o mangumbinsi
gawa at akda ng kanilang pag-aaral
sa mga mambabasa na
at akademikong pagsisikap.
naglalahad ng proposisyong
7. Malilinang ang kasanayan sa pagtatalunan o pag-uusapan
pangangalap ng mga impormasyon 5. Kasanayang Pampag-iisip
mula sa iba’t ibang batis ng - Sa pagsusulat, dapat
kaalaman para sa akademikong taglayin ng manunulat ang
pagsulat. kakayahang mag-analisa o
mag-suri ng mga datos na
mahalaga o hindi gaanong
Gamit o Pangangailangan sa Pagsulat mahalaga
1. Wika - Kailangang maging lohikal
- Magsisilbing behikulo upang ang pag-iisip upang
maisatitik ang mga kaisipan makabuo ng mabisa at
- Mahalagang matiyak ang malinaw na pagpapaliwanag
kung anong uri ng wika ang 6. Kaalaman sa wastong pamamaraan
gagamitin upang madaling ng pagsulat
maiakma sa uri ng taong - Paggamit ng malaki at maliit
babasa na titik
2. Paksa - Wastong gamit ng mga
- Ito ang magsisilbing bantas
pangkalahatang iikutan ng - Pagbaybay (spelling)
mga ideyang nakapaloob sa - Makabuluhang pangungusap
akda 7. Kasanayan sa paghabi ng buong
3. Layunin sulatin
- Nagsisilbing giya (guide) sa - Tumutukoy ito sa
paghabi ng mga datos o kakayahang mailatag ang
nilalaman ng iyong isusulat mga kaisipan at
4. Pamamaraan ng Pagsulat impormasyon sa isang
- Impormatibo - layuning maayos, organisado, at
magbigay ng impormasyon o masining na pamamaraan
kabatiran mula sa panimula hanggang
- Ekspresibo - naglalayong sa wakas ng komposisyon
magbahagi ng sariling
opinyon, obserbasyon o
kaalaman hinggil sa isang
paksa batay sa sariling
karanasan o pag-aaral
- Naratibo - layunin nitong
Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1

paggawa ng konseptong
Mga Uri ng Pagsulat
papel, tesis, at disertasyon
● Malikhain - Naglalayong
- Masining na uri ng pagsulat magkrekomenda ng iba pang
sa larangan ng panitikan o sanggunian o source hinggil
literature sa isang paksa
- Ang pokus ay ang - Karaniwan itong makita sa
imahinasyon ng manunulat huling bahagi ng
- Layunin nitong paganahin isinagawang pananaliksik o
ang imahinasyon ng kaya naman ay sa
manunulat at pukawin ang kabanatang naglalaman ng
damdamin ng mga RRL o kaugnay na Literatura
mambabasa - Maihahanay din dito ang
- Maihahanay sa uring ito ang paggawa ng bibliograpi,
pagsulat ng tula, nobela, indeks, at notecards
maikling katha, dula, at ● Akademikong Pagsulat
sanaysay - Itinuturing itong isang
● Teknikal intelektwal na pagsulat dahil
- Layuning pag-aralan ang makatutulong ito sa
isang proyekto o kaya naman pagpapataas ng kaalaman
ay bumuo ng isang pag-aaral ng isang indibidwal sa iba’t
na kailangan para lutasin ang ibang larangan
isang problema o suliranin - Ito ay maaaring maging
- Hal: Feasibility study, at mga kritikal na sanaysay, lab
proyekto report, eksperimento,
● Propesyonal konseptong papel, term
- Ito ay may kinalaman sa mga paper, o pamanahong papel,
sulating may kinalaman sa thesis o disertasyon
isang tiyak na larangang - Ayon kay Edwin Mabilin et al.
natutuhan sa akademya o 2012, ang lahat ng uri ng
paaralan pagsulat ay produkto o
- Ito ay nakatuon sa isang bunga lamang ng
tiyak na propesyon akademikong pagsulat
● Dyornalistik
- Uri ng pagsulat na may
kaugnayan sa Ang Akademikong Pagsulat
pamamahayag o journalism
- Mahalagang matutuhan ang
- Saklaw nito ang pagsulat ng
akademikong pagsulat sapagkat
balita, editoryal, kolum,
kung marunong sumulat nang
lathalain at iba pang akdang
maayos at makabuluhan ang isang
mababasa sa mga
tao, maituturing na nakaangat siya
pahayagan at magazine
sa iba dala ng arin ng mahigpit na
● Reperensiyal
kompetisyon sa kasalukuyan sa
- Layuning bigyang-pagkilala
larangan ng edukasyon at trabaho
ang mga pinagkunang
kaalaman o impormasyon sa
Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1
- Sa pag-aaral
1. Mahalagang masagot nang
maayos ng mga mag-aaral
ang mga pagsusulit na
nangangailangan ng
masusing pagpapaliwanag
2. Makabuo ng organisadong
ulat
3. Makapagtala ng mga resulta
ng pagsusuri at
eksperimentasyon
4. Makalikha ng mga papel na
pananaliksik
- Sa mundo ng empleyo:
1. Sumulat ng liham aplikasyon
2. May kakayahang gumawa ng
project proposal
3. Gumawa ng anunsiyo
4. Umapila sa paglikom ng
pondo
5. Sumagot sa mga pakiusap at
tanong ng mga kliyente
6. Makapagpasa ng
makabuluhang ulat na
pinagagawa ng manager
Akademikong Filipino
- Sa paggamit ng akademikong
filipino, malinaw sa isip ng mga
gumagamit nito, ito man ay pasalita
o pasulat, ang kahalagahan ng
pagsunod sa mga alituntunin sa
paggamit ng wikang Filipino upang
ito ay maging istandard at magamit
bilang wika ng intelektwalisasyon
Katangalang Dapat Taglayin ng
Akademikong Pagsulat
1. obhetibo
- Ang mga datos ay batay sa
kinalabasan ng ginawang
pag-aaral o pananaliksik
- Iwasan ang personal na
opinyon o paniniwala
- Iwasan ang paggamit ng sa
aking pananaw o ayon sa
aking haka-haka o opinyon
2. Pormal
- Iwasan ang paggamit ng
mga salitang kolokyal o
balbal
- Ang tono o himig ng
paglalahad ng mga kaisipan
o impormasyon ay dapat na
maging pormal din
3. Maliwanag at Organisado
- Ang mga talata ay
kinakailangang kakitaan ng
maayos na
pagkakasunod-sunod at
pagkakaugnay-ugnay ng
mga pangungusap
- Dapat na nagtataglay ng
kaisahan
- Ang punong kaisipan o main
topic ay dapat mapalutang o
mabigyang-diin sa sulatin
4. May Paninindigan
- Kailangan panindigan ng
manunulat ang kanyang
sulatin mula sa simula
hanggang sa matapos
- Kailangang maging matiyaga
sa pagsasagawa ng
pananaliksik at pagsisiyasat
ng mga datos
5. May Pananagutan
- Ang mga ginamit na
sanggunian sa mga nakalap
na datos ay dapat bigyan ng
pagkilala
- Mahalagang maging
mapanagutan ang manunulat
sa awtoridad ng mga ginamit
na sanggunian
- Makatutulong ito upang higit
na mapagtibay ang
kahusayan at katumpakan ng
iyong ginawang sulatin
Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1

ginagamit sa pagsulat ng mga

akademikong papel tulad ng tesis,
Iba’t ibang uri ng Akademikong Sulatin
papel na siyentipiko at teknikal,
- Abstrak lektyur at mga report
- sintesis/buod - Kadalasang bahagi ng isang tesis o
- Bionote disertasyon na makikita sa unahan
- Panukalang proyekto ng pananaliksik pagkatapos ng title
- Talumpati page o pahina ng pamagat
- Adyenda - Ito ang naglalaman ng pinakabuod
- Katitikan ng pulong ng akdang akademiko o ulat
- Posisyong papel - Tinataglay ang mahalagang
- Replektibong sanaysay elemento o bahagi ng sulating
- Pictorial-essay akademiko tulad ng introduksyon,
- Lakbay-sanaysay mga kaugnay na literature,
metodolohiya, resulta, at konklusyon

Aralin 2: Pagsulat ng Iba’t ibang Uri ng Mga dapat tandaan sa pagsulat ng abstrak:
Paglalagom 1. Hindi maaaring maglagay ng mga
kaisipan o datos na hindi binanggit
Lagom
sa ginawang pag-aaral o sulatin
- Pinasimple at pinaikling bersyon ng 2. Iwasan ang paglalagay ng statistical
isang sulatin o akda figures o table
- Mahalagang makuha ng bumabasa 3. Gumamit ng simple, malinaw, at
o nakikinig ang kabuuang kaisipan, direktang mga pangungusap. Huwag
pinakasentro o pinakadiwa ng akda maging maligoy
o teksto 4. Maging obhetibo sa pagsulat
5. Gawin itong maikli ngunit
komprehensibo kung saan
Kasanayang nahuhubog sa mauunawaan ng mambabasa ang
pagsasagawa ng paglalagom pangkalahatang nilalaman ng
1. Natutuhan ang pag-aaral na ginawa
pagtitimbang-timbang ng mga Mga hakbang sa pagsulat ng Abstrak:
kaisipang nakapaloob sa binabasa
1. Basahin mabuti at pag-aralan ang
2. Natututuhang magsuri ng nilalaman
papel o akademikong sulatin na
ng kanyang binabasa
gagawan ng abstrak
3. Nahuhubog sa kasanayan sa
2. Hanapin at isulat ang pangunahing
pagsulat partikular ang tamang
kaisipan o ideya ng bawat bahagi
paghabi ng mga pangungusap sa
mula sa introduksyon, kaugnay na
talata
literature, metodolohiya, resulta at,
4. Nakatutulong sa pagpapaunlad o
konklusyon
pagpapayaman ng bokabularyo
3. Buoin, gamit ang mga talata, ang
mga pangunahing kaisipang taglay
Abstrak ng bawat bahagi. Isulat ito ayon sa
pagkakasunod-sunod ng mga
- Uri ng lagom na karaniwang bahagi
Pagsulat sa Filipino sa Piling Larangan
MMidterms | SEM 1
4. Iwasang maglagay ng mga
illustrasyon, graph, table, at iba pa
maliban kung sadyang kailangan
5. Basahin muli ang ginawang abstrak.
Suriin kung may nakaligtaang
mahalagang kaisipan
6. Isulat ang pinal na sipi
Sinopsis o Buod
- Uri ng lagom na kalimitang
ginagamit sa mga akdang nasa
tekstong naratibo tulad ng kuwento,
salaysay, nobela, dula, parabula,
talumpati at iba pang anyo ng
panitikan
- Mahalagang maibuod ang nilalaman
ng binabasa gamit ang sariling salita
- Mahalagang mabanggit sa sinopsis
o buod ang pamagat, may-akda, at
pinanggalingan ng akda ng ginawan
Mga dapat tandaan sa Pagsulat ng Bionote:
ng buod
Mga dapat tandaan sa pagsulat ng sinopsis
o buod:
1. Gumamit ng ikatlong panauhan sa
pagsulat nito
2. Isulat ito batay sa tono ng
pagkakasulat ng orihinal na sipi
3. Ilahad o isama ang mga
pangunahing tauhan maging ang
kanilang gampanin at mga suliraning
kinaharap
4. Gumamit ng mga angkop na
pang-ugnay sa paghahabi ng
pangyayari sa kuwento
5. Tiyaking wasto ang gramatika,
pagbaybay, at mga bantas na
ginamit sa pagsulat
6. Huwag kalimutang isulat ang
sangguniang ginamit kung saan
hinango o kinuha ang orihinal na sipi
Bionote
- Uri ng lagom na ginagamit sa
pagsulat ng personal profile ng isang
tao
- Tala sa buhay ng isang tao o
naglalaman ng buod ng kanyang
academic career na madalas makita
sa mga journal, aklat, web sites, at
iba pa
- Ginagamit upang ipakilala ang sarili
sa isang propesyonal na layunin
- Layunin nito na maipakilala ang sarili
sa madla sa pamamagitan ng
pagbanggit ng mga personal na
impormasyon tungkol sa sarili at
maging ng mga nagawa o ginagawa
sa buhay
1. Sikaping maisulat ito nang maikli.
Kung gagamitin sa Resume - 200
salita. Kung gagamitin sa
Networking Site - 5 - 6 na
pangungusap
2. Magsimula sa pagbanggit ng mga
personal na impormasyon o detalye
tungkol sa iyong buhay. Maglagay
ng detalye tungkol sa iyong interes.
Itala rin ang mga tagumpay na
nakamit
3. Isulat ito gamit ang ikatlong
panauhan
4. Gawing simple ang pagkakasulat
nito. Gumamit ng mga payak na
salita
5. Basahing muli at muling isulat ang
pinal na sipi ng iyong bionote