Professional Documents
Culture Documents
(123doc) - Mo-Hinh-Bao-Chay-Bang-Cam-Bien-Khoi-Va-Nhiet-Dung-Lm358-Va-Ic555
(123doc) - Mo-Hinh-Bao-Chay-Bang-Cam-Bien-Khoi-Va-Nhiet-Dung-Lm358-Va-Ic555
(123doc) - Mo-Hinh-Bao-Chay-Bang-Cam-Bien-Khoi-Va-Nhiet-Dung-Lm358-Va-Ic555
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, ngành điện tử là một trong những ngành
quan trọng góp phần vào sự phát triển của đất nước. Nhu cầu của con người
ngày càng cao là điều kiện thuận lợi cho ngành Điện tử không ngừng phát minh
ra các sản phẩm có tính ứng dụng cao, các sản phẩm có tính năng, có độ bền và
độ ổn định ngày càng cao.
Hiện nay, tình trạng cháy nổ ngày càng tăng và có thể đến mức báo động
chẳng hạn như: cháy rừng, cháy nổ bình ga, cháy nổ do chập điện và còn rất
nhiều nguyên nhân khác. Nhằm để có thể giảm đi và tránh những nguyên nhân
đáng tiếc ấy, các thiết bị mạch điện tử báo cháy đã ra đời. Thật vậy có thể nói,
mạch báo cháy là một trong những sản phẩm tạo nền tảng phát triển và bước
ngoặc lớn của ngành Điện tử phục vụ cho nhu cầu sử dụng của con người.
Với mục đích nhằm hiểu rõ về các linh kiện điện tử và khai thác các ứng
dụng của nó trong cuộc sống, để gắn liền được lý thuyết với thực tế em đã tìm
hiểu về đề tài: “ Mạch báo cháy cảm biến nhiệt và khói dùng LM358 và IC555”.
Trong quá trình thực hiện em cũng có nhiều sai sót. Em rất mong mong thầy
và các bạn góp ý bổ sung để bản đồ án của em được hoàn thiện hơn.
Trước hết, em xin chân thành gửi lời cảm ơn chân thành đến Th.s Nguyễn
Hữu Phúc, giảng viên Bộ môn Kỹ thuật điện – điện tử trường Đại học Sài Gòn
người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt quá trình làm đồ án 1.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô trong khoa Điện Tử Viễn Thông
đã dạy dỗ, truyền đạt cho em nhữngkiến thức hữu ích về các môn đại cương
cũng như các môn chuyên ngành, giúp em có được cơ sở lý thuyết vững vàng
và tạo điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, đồng thời luôn quan
tâm, động viên em trong suốt em hoàn thành đồ án 1 này.
LỜI CÁM ƠN
.....................................................................................................................................
II
MỤC LỤC
.....................................................................................................................................
III
CHƯƠNG 1
.....................................................................................................................................
1
2.1 Sơ đồ khối
.....................................................................................................................................
3
2.2 Sơ đồ nguyên lí
.....................................................................................................................................
4
14 Hình 2.14: Sản phẩm mô hình báo cháy bằng cảm biến nhiệt 14
và khói
Hiện nay, với cuộc sống tấp nập, bận rộn của con người thì việc cháy nổ có
thể xảy ra bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu. Bởi lẽ, cháy nổ không chỉ gây ra
thiệt hại cho cá nhân, gia đình mà còn gây ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội,
không những thế mà còn gây thiệt hại về chất và tính mạng con người. Vì vậy,
cần phải có những thiết bị phát hiện khói, cháy kịp thời để giảm bớt thiệt hại về
người đồng thời về mặt cơ sở vật chất để giảm mối âu lo của xã hội.
Với con IC555 và LM358 được sử dụng cho yêu cầu trên thông dụng trên thị
trường với giá thành hợp lý, phù hợp với việc nghiên cứu của sinh viên.
Với sử dụng mạch báo cháy đang ngày càng trở nên thông dụng trên rộng
khắp cả nước với rất nhiều giải pháp và ứng dụng.Ngày nay, một số các bạn
sinh viên kỹ thuật ở các trường đại học đang nghiên cứu để tạo ra sản phẩm
nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc sống xã hội.
Đã có nhiều đề tài nghiên cứu về mạch báo cháy như: “Thiết kế mạch báo
cháy tự động của sinh viên Phạm Thanh Tùng’’, “Thiết bị báo cháy tự động của
sinh viên Nguyễn Đức Hoàn – Dương Văn Luân – Đặng Văn Thắng – Kiều Bảo
Long”
Ứng dụng kiến thức đã học chế tạo thiết bị có giá thành hợp lý, ứng dụng
được vào thực tế.
Chế tạo sản phẩm phát hiện cháy sớm để giảm thiệt hại về người và tài
sản.
Nghiên cứu IC555 và LM358 và các linh kiện có liên quan đến đề tài.
Nghiên cứu nguyên lý hoạt động của mạch.
Thiết kế mạch in bằng phần mềm Orcard.
Lắp mạch, chế tạo mạch báo cháy trên mạch in.
Khi xuất hiện khói và cháy thì hệ thống báo khói và nhiệt phải hoạt động
ổn định và chính xác.
Đảm bảo khi có khói và cháy thì mạch không bị hỏng.
Đèn và âm thanh báo hiệu không được rè, phải to và rõ đủ để mọi người
xung quanh đều có thể nghe được.
Khối cảm biến nhiệt : Biến đổi nhiệt thành tín hiệu điện
Khối cảm biến khói: Biến đổi khói thành tín hiệu điện
Khối khuếch đại vi sai : So sánh, khuếch đại tín hiệu từ bộ cảm biến
Ở khối nầy ta lợi dụng khi có cháy thì khói sẽ bốc lên, khói có màu đen ở đó
chúng ta lợi dụng khói để làm giảm cường độ tia hồng ngoại. Tức khi bình
thường cường độ hồng ngoại là lớn nhất -> LED thu D2 dẫn với dòng lớn. Khi
có khói thì khói sẽ làm giảm cường độ tia hồng ngoại -> LED thu D2 dẫn với
dòng nhỏ hơn. Để Lm358 hoạt động ta nối chân 4 vào chân gnd(-) của nguồn
và chân 8 vào chân vcc(+)
Mạch LM358 là bộ khuếch đại thuận và lặp điện áp. Bên trong chứa 2 khuếch
đại toán học: Bộ thứ 1: chân 2,3 vào, chân 1 ra. Bộ thứ 2: chân 5,6 vào, chân 7
ra.
Điện trở rất cao nên không làm ảnh hưởng xấu đến tín hiệu cảm biến.
Type - n-p-n
Collector-Emitter Voltage: 50 V
Collector-Base Voltage: 60 V
Emitter-Base Voltage: 5 V
Package - TO-92
Để cho led phát D1 hoạt động bình thường thì điện áp rơi tên led khoảng 1.2V
đến 1.6V nên ta chọn R1=1k Ohm thì khi nầy dòng điện rơi vào D1 khoảng
3.4mA – 3.8mA
Với led thu D2 tương tự nhưng vì ở đây led thu D2 dùng để so sánh áp nên để
dòng lớn nên chọn trở nhỏ 470 Ohm lúc nầy đòng điện roi vào led D2 vào
khoảng 8.805mA-7.234mA
Nguyễn Ngọ c Thắ ng 7
Với tụ C1 chỉ có chứ năng lọc nhiễu và cần áp nhỏ để phần so sánh áp với
chấn 2(-) nên chỉ chọn 10uf.
Với chiết Áp R6 ta chọn giá tri 10k để tạo sự chênh lệch điện áp giữa chân 2
và chân 3 của LM358 là khi không khói thì LED thu D2 dẫn với dòng lớn mà
điện áp chân 3V(+) bé hơn điện áp chân 2V(-)
Với Q6 là transistor C1815 hoạt động khi có điện dương (mức 1 từ Lm358) đi
vào chân Base cần 1 dòng nhỏ nên ta chọn trở hạn dòng cho bộ khuếch đại nầy
là R3=R4=10k Ohm để cho Q6 phân cực
Ở đây ta dùng 1 LED thu và một LED phát đặt rọi vào nhau để một khoảng
trống. Tức khi bình thường cường độ hồng ngoại là lớn nhất -> LED thu D2 dẫn
với dòng lớn. Khi có khói thì khói sẽ làm giảm cường độ tia hồng ngoại -> LED
thu D2 dẫn với dòng nhỏ hơn. Khi không có khói điện áp chân 2 V(-)lớn hơn
điện áp chân 3V(+) nên ngõ ra bằng 0 nên không có dòng đi qua Q6 và Q6
không phân cực và không có dòng âm từ Emitter lên Colletor của Q6 nên led
D11 không sáng , Khi có khói điện áp chân 2 V(-) lớn hơn điện áp chân 3V (+)
nên ngõ ra bằng 1 nên có dòng điện dương đi qua Q6 vô chân Base nên Q6
phân cực thuận và cho dòng âm chạy từ chân Emitter lên chân Colletor làm cho
đèn D11 sáng và có dòng âm chạy vào điot D7 và dòng đó là dòng được khuếch
đại bởi Q6 chạy đến khối chuông báo.
Ở đây ta lợi dụng nhiệt độ thay đổi lớn của đám cháy để thay đổi điện trở
của của nhiệt trở R7 qua đó ta thay đổi giá trị điện áp ở chân 5 (+) của Lm358
để so sánh với chân 6 (-) của LM358
Mạch sử dụng nhiệt trở âm (NTC) làm cảm biến nhiệt độ, IC Op-Amp LM358
làm bộ so sánh điện áp. ở nhiện độ bình thường giá trị nhiệt trở sấp sỉ bằng giá
Vậy nên ta chọn R8=10K Ohm để tạo cầu phân áp với nhiệt trở R7 khi R7
ở nhiệt độ thường thi điện áp đặt vào chân 5 (+) là 2.5V
Lúc này giá trị điện áp tại chân 5 (+) op-amp bằng 2.5V tạo bởi cầu phân
áp R7 và R8. Điện áp ngưỡng báo động được đặt bới biến trở R7(10). Có thể
chỉnh được từ 0-5V cấp vào chân 6(-) op-amp. Ví dụ ta đặt mạch báo động ở
nhiệt độ 65 độ C. Lúc này điện áp tại chân 5 (+) là VCC/(R7+R8)*R2 =
5/12*10 = 4.17V. vậy ta chỉnh biến trở đặt điện áp khoảng 4.16 V tại chân (-)
Chọn tụ C2=10uf dùng để lọc nhiễu cho mạch và với giá trị nhỏ để tích
dòng nhỏ và không ảnh hưởng đến so sánh áp giữa chân 5 và chân 6.
Vậy khi ở nhiệt độ nhỏ hơn 65 độ C thì điện áp đặt vào chân 5 V(+) bé hơn
điện áp đặt vào chân 6 V(-) Nên ngõ ra Op-amp ở mức thấp xấp sỉ 0V. 10 và
R11 phân cực cho transitor Q5. Khi ngỏ ra Op-amp bằng 0 thì Q5 không phân
cực nên không có dòng âm chạy từ chân Emitter lên chân Collector và led D8
không sáng và không có dòng âm đi qua khối chuông báo. Khi nhiệt độ lớn
Điện áp đầu vào : 2 - 18V ( Tùy từng loại của 555 : LM555, NE555, NE7555..)
Dòng tiêu thụ : 6mA - 15mA
Điện áp logic ở mức cao : 0.5 - 15V
Điện áp logic ở mức thấp : 0.03 - 0.06V
Công suất tiêu thụ (max) 600mW
R14 =10K Ohm để hạn chế dòng Reset vào chân số 4 của IC555 để khi không
có điện dương từ Q8 thì IC555 ở chế độ reset và khối chuông không hoạt động.
Khi có không dòng âm đi qua điot D7 hoặc D9 nghĩa là không có cháy xẩy ra
thì sẽ không có dòng âm đi qua Q8 và Q8không phân cực nên không có dòng
dương từ Emitter chạy qua Colletor nên không cung cấp dòng dương cho chân
số 4 của IC555 thì khối chuông báo sẽ không hoạt động.
Khi có dòng âm chạy qua điot D7 hoặc D9 nghĩa là có cháy xẩy ra thì dòng
âm sẽ đi qua vào chân Base của Q8 làm Q8 phân cực thuận và cho dòng dương
chạy từ chân Emittor xuống chân Collector của Q8 và đi vào chân số 4 lúc nầy
IC55 hoạt động và tạo xung ra cho chân số 3 là ở mức 0 và mức 1 với tần số
T=142692 Hz.Khi ở mức 0 thì Q7 (C1815) phân cực ngược và không cho dòng
âm đi từ chân Emitter lên chân Collector và chuông không kêu .Khi ở mức 1 thì
có điện dương đi vào Q7 làm Q7 phân cực thuận nên cho dòng âm từ Emitter
lên chân Collector và chuông kêu. Cứ như vậy với tần số T thì sẽ tạo nên tiếng
báo động với tần số tít của chuông là 142692 Hz
Hình
2.14: Sản phẩm mô hình báo cháy bằng cảm biến nhiệt và khói
Kết quả đạt được: là một mạch báo cháy báo khói bằng cảm biến hồng
ngoại hoạt động ổn định và chính xác.
Hạn chế:
- Mạch chưa có hệ thống bảo vệ để đảm bảo không bị hư hỏng bởi tác
động của lửa.
- Khi đặt hệ thống báo cháy từ xa cần phải đảm bảo led thu và led phát
hồng ngoại không bị lệch nhau.
- Các led thu, led phát và cảm biến nhiệt không thể đặt ở khoảng cách quá xa.
3.2 Hướng phát triển
Thiết kế một bộ võ cho mô hình đảm bảo cách nhiệt cho các linh kiện
điển tử như trở, transistor, LM358, IC555
Bộ vỏ chỉ có khói đi vòa mà không con vật nào bay được để cảm đi tia
hồng ngoại làm cho led hồng ngoại cảm biến sai
Bộ vỏ tạo được sự cảm biến nhiệt tốt cho nhiệt trở R7 hoạt động ổn
định.