KONU:

DEĞERLERİN
SINIFLANDIRILMASI
 Değer kısaca, davranışlarımıza rehberlik
eden inanç ve kurallardır.

 Değer aynı zamanda bir standarttır.

Davranışlarımızın yerinde, etkili, güzel ve
ahlaki olmasını değerler sayesinde
belirleriz.
DEĞERLERİN SINIFLANDIRILMASI
 Değerler üzerinde yapılan araştırmalar
sonucunda bazı sınıflandırmalara
ulaşılmıştır.

 Sınıflandırmalardan bazıları şu şekildedir:

 NELSON’UN DEĞER
SINIFLANDIRMASI
 BİREYSEL
DEĞERLER:
 Belirli bir bireyin
değerleridir. Birey ait
olduğu toplumu,
arkadaşlarını, sosyal
çevresini dikkate
almadan bu değerlere
bağlıdır.
 GRUP DEĞERLERİ:
 Aile, kulüp, dini ya da
politik bir grup
tarafından
benimsenen
değerlerdir.
 SOSYAL DEĞERLER:

 Adalet, saygı, farklılık,

eşitlik gibi
değerlerdir
 Kişinin toplumsal yapı
içerisinde varlığını
devam ettirmesini
sağlar.
 ROKEACH’IN DEĞERLER
SINIFLANDIRMASI
AMAÇ ARAÇ
DEĞERLER DEĞERLER

Yaşamın amacına Temel değerlere

ilişkin genel inançlar ulaşmak için
olarak tanımlanır. kullanılacak
18 tane amaçsal davranış tarzlarıdır.
değer vardır. 18 tane araçsal
değer vardır.
AMAÇSAL DEĞERLER

 Eşitlik
 Ailenin, toplumun
güvenliği
 Özgürlük
 Ulusal güvenlik
 İç ahenk
 Olgun sevgi
 Öz saygı
 Toplumsal fark edilme
 Eğlence
 Gerçek dostluk
 Bilgelik
 Geleneklere bağlılık
 Mutluluk
 Rahat bir yaşam
 Zevk
 Ahiret selameti
 Başarı hissi
 Barış içinde bir dünya
ARAÇSAL DEĞERLER

 Hırslılık
 Geniş düşünceli
 Yetenekli
 İtinalı, düzenli
 Cesaretli
 Affedici
 Yardımsever
 Dürüst
 Hayal gücü olan
 Bağımsız
 Entelektüel
 Sevecen
 İtaatkar
 Terbiyeli
 Sorumluluk sahibi
 Güvenilir
 Öz denetim
 Bağışlayıcı
 SPRANGER’IN DEĞER
SINIFLAMASI
 Spranger’a göre bireyler 6 temel kişilik
yapısına göre sınıflandırılmıştır.

 Ona göre değerler bu kişilik tiplerine göre

oluşturulur.
Bilimsel Değer Bilimsel ve eleştirel bakış açısı ön plandadır, önemli olan
gerçek bilgidir.

İktisadi Değer Maddi kazanç ön plandadır, faydacılık esastır.

Estetik Değer ‘‘Sanat toplum içindir’’ anlayışı çerçevesinde güzellik ve

uyum kaygısı vardır.

Sosyal Değer Yardımlaşma, insan sevgisi, saygı hedeflenir.

Dini Değer İnançlar ön plandadır.

Politik Değer Önderlik, gücü elinde tutma, liderlik ön plandadır.

 SCHWARTZ’IN DEĞER
SINIFLANDIRMASI

Schwartz’a göre değerler üç temel ihtiyaca

göre kavramsallaştırılmıştır. Bunlar:
 Bireysel ihtiyaçlar
 Sosyal ihtiyaçlar
 Toplumsal ihtiyaçlar
Schwartz bu üç temel ihtiyaç çerçevesinde
10 tane değer tipi ortaya atmıştır.
GÜÇ Sosyal statü, insanlar ve kaynaklar üzerinde baskınlık
kurma
BAŞARI Sosyal standartlarca belirlenen kişisel başarı yönelimi

HAZCILIK Bedensel haz ve duyumsal doyum arayışı

UYARILIM Heyecan ve yenilik arayışı

ÖZYÖNELİM Bağımsız düşünme ve davranma eğilimi

EVRENSELCİLİK Bütün insanlar için anlayış, hoşgörü; insanların ve doğanın

esenliğini koruma
İYİLİKSEVERLİK Bireyin yakın olduğu kişilerin esenliğini koruması ve
güçlendirmesi

GELENEKSELLİK Kültürel ve dini uygulamalara ve anlayışlara saygı ve bağlılık

UYMA Başkalarına zarar verebilecek veya toplumsal beklentilere

aykırı dürtülerin ve davranışların kısıtlanması

GÜVENLİK Benlik, toplum ve ilişkiler için güvenlik ve istikrar arayışı

 Değerler birbiriyle döngüsel olarak ilişki
içerisindedir.

Güdüsel değer tipi arasındaki ilişkilerin kuramsal modeli (Bacanlı, 2017)

 Bu döngüsel değer yapısının evrensel olduğu öne
sürülmüş ve tüm insani değerlerin bu yapı içinde
yer bulacağı belirtilmiştir.

Güdüsel değer tipi arasındaki ilişkilerin kuramsal modeli (Bacanlı, 2017)

 Kendini Geliştirme ile Kendini Aşma birbirinin zıddıdır.

 Kendini geliştirmede
bireyin kendi
hedefleri önemlidir.
 Kendini aşmada ise
toplum yararı ön
plandadır.
Muhafazakarlık ile de Yeniliğe Açıklık birbirinin zıddıdır.

 Muhafazakârlık,
inançlarına bağlılık ve
değişime direnç
gösterebilmedir.
 Yeniliğe açıklık ise
yeni deneyimlere
açıklık, bağımsız
hareket edebilme,
düşünebilme,
hissetmedir.
 UNESCO/UNICEF TARAFINDAN DEĞER
EĞİTİMİ İÇİN ÖNERİLEN DEĞERLER
 Yaşayan Değerler Eğitimi Programı
kapsamında, çocukların ve genç
yetişkinlerin 12 temel kişisel ve sosyal
değeri keşfetmeleri amaçlanmıştır. Ayrıca
eğitimcilere de pratik çalışmalar
sunmaktadır.
YARDIMLAŞMA BARIŞ/ HUZUR

ÖZGÜRLÜK SAYGI

MUTLULUK SORUMLULUK

DÜRÜSTLÜK SADELİK

ALÇAKGÖNÜLLÜLÜK HOŞGÖRÜ

SEVGİ BİRLİK
 HASAN BACANLI’NIN DEĞER
BİÇİMLENDİRME YAKLAŞIMI

 Bacanlı, değerlerin bilişsel kavramlara

dönüştürüldüğünde daha kolay
anlaşılacağını söyler.
 Bacanlı, değerleri 4 şekilde
sınıflandırmıştır:
 1)Kişinin kendisiyle
ilgili değerler
 2)Kişinin ilişkileriyle
ilgili değerler
 3)Toplumla ilgili
değerler
 4)Doğa ve evrenle
ilgili değerler
 Değer kavramı birçok alanla ilişkili olması
münasebetiyle üzerinde çok fazla
sınıflandırma yapılmıştır.

 Fakat genel anlamda kültürel, evrensel ve

ahlaki açıdan sınıflandırmaya gidilmiştir.