Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 6

EKIGYEZO KY’AHAGATI Y'ENCURO YA KASHATU OMU KIBIINA KYA

KYAKASHATU
RUNYANKORE RUKIGA
Orupapura rwa kabiri
P364/2
Eshaaha Ibiri (2hrs)

Garukamu ebibuuzo byona kuruga omubicweka byona

EKICWEKA A
1. Shoma ekitebyo ekyakuheebwa ahaifo nabwanyima ogarukyemu ebibuuzo nk’oku biri
kukurataho
OBU OMUTSIGAZI YAAHA ISHE-KATABAZI ETAABE
Obwa ira bwona abanyankore bakaba banywana kandi barinda emikago
ahakw’okuzindukirana. Mbwenu Ishe- katabazi atamuka kuzinduka n’omutabani
Katabazi kuza kureeba munywani waabo. Ahabwensi kuba hare, bakakoma entanda
y’oruhanga rw’ekitookye. Ku baabaire baagyenzire baahikire hare, enjara yaabakwata
baashutama baayyosya nyaruhagaraa omu kikuku omu musiri. Ku kisya bakitondora
barya. Kwonka hoona tikibaigutsya Baragarira omusiri gw’ebitakuri bagutimba
babyotsya omu kikuku babaihamu babirya bikiri emijumbwe.
Kubaruga aho bashanga abaana nibaruga kutaha amaizi eiriho ku ryatwita. Abaana
bagaba bagakurasa nyamijumbwe haza bagyenda bo bati ndaaa! Ahabwensi kuba hare
baremwa bareeba eka baraara. Ente nazo igabwa niitaaha bakama bahhazya na
Katabazi agwejegyera. Mbwenu bareeta amate bagaha ishe-katabazi aganywa.
Ku babyama, Ishe-katabazi enda emwihudukana atiina kushohora aheeru, aihamu
efurebe ye ahitamu, akoma aha munwa abyama. Haza omuka omwo hakaba hatarimu
taabe ekaba ecwekire, enyungu bakaicumika n’ezokwatika. Mbwenu omu kasheshe
nibutagurikana aimuka n’enfurebe ye naaza kuginaga ashanga omutsigazi naakama
ente. Ku areeba nyanfureebe ati “Nompa etaabe” Ishe-katabazai amwesiza agyenda,
onu ente agiruga omu maguru amukurata ati, “ Nompa etaabe okureetsa busha
kwanyita” Omutsigazi atayo omukono kugibakura, Ishe-katabazi efurebe agyeyaka ati
“po ati manya shi niyo taabe iwaaba nooyenda”. Omushaija gamwehukyerera
ayekunkumura. Ishe-katabazi ayeta omutabani batyo bagyenda.
Ebibuuzo
a) Ishe-katabazi n’omutabani bakaba nibaza hi? ------------------------------------------
----------------------------------------------------------------------------------------------------
b) Ni bintu ki ebi Katabazi na Ishe baarariire omu muhanda
-------------------------------------------------------------------------------------------------
c) Ekitebyo eki kyakwegyesa ki?
------------------------------------------------------------------------------------------------
d) Kakozesiibwemu bukodyo ki b’wokugana
-----------------------------------------------------------------------------------------------
e) Ni kicweka ki akaasingayo kukushemeza omuri eki kitebyo
-----------------------------------------------------------------------------------------------
EKICWEKA B
2(a) Gyenda noota enyebembezi omu byasha bya sentensi ezi
(i) Omuhoro gwasigara --------------------------- rotookye.
(ii) Enjangu egwereire embeba --------------------------------- meeza.
(b) Gyenda noota enyogyenzi omu byasha by’ebibazo ebyakuheebwa ahaifo.
(i) Omwana ----------------------------- ajumisa abazaire be.
(ii) Omuti -------------------------- gwateera enju
(c ) Gyenda noota empikiriza omu byasha by’ebibazo ebi.
(i)Akairuka ------------------------------- boona yaabarabaho.
(ii)Amaizi gakamwosya -------------------------------- yaamugahara.
(d) Sentensi ezi zihandiike omu bunaku oburiija
i) Ishe-katabazi akarya embwa atagimanyire
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
ii) Omwegi wangye ahikire ebigyezo.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
(e) Sentensi ezi zihandiike omu bunaku oburiho
i) Akeesimba ahabwa ceyamaani
--------------------------------------------------------------------------------------------------
ii) Yaabaija entebe nungi munonga
-------------------------------------------------------------------------------------------------
(f)Kozesa engingo ezi omu kuhandiika ebigambo
i) tsi---------------------------------------------------------------------------------------------
ii) nia--------------------------------------------------------------------------------------------
(g) Handiika eshuura ezi omu bigambo
i) 3,366,371 -----------------------------------------------------------------------------------
ii)154,912 --------------------------------------------------------------------------------------
(h) Soboorora amakuru g’abanyabuzaare aba
i) muzaara ---------------------------------------------------------------------------------------
ii) mazaara --------------------------------------------------------------------------------------
(i) Gyenda noota empamirirzi omu byasha by’ebibazo.
i) Aboojo -------------------------- nibo ndikuronda.
ii) Embuzi ------------------------------------ niyo yandiira emikamba.
(j)Gyenda noota engambi omu byasha by’ebibazo.
i) omuriro ------------------------------------------ oze kuguha ogundi
ii) Amate -------------- ntagagyenderiere banteera.
(k) Handiikurirura nk’oku oragirairwe omu bugo.
i) Ekoko zaarya oburo bwa mukaaka (tandika na Oburo…..)
ii) Amos yanyibira ekitabo. Amos nyowe tinaamufaho (Kaigaite orikukozesa ---- konka--)
(l) Gyenda nooheda ebigambo ebi omu ngingo
i) Rwakunionio -----------------------------------------------------------------------------------
ii) Emyate ---------------------------------------------------------------------------------------
(m) Handiika ebigambo ebi omu bukye
Amate ---------------------------------------------------------------------
Amahuri --------------------------------------------------------------------
(n) Handiika ebigambo ebi omu bwingi
Entebe -----------------------------------------------------------------------
Eishomero -------------------------------------------------------------------
(o)Gyenda noota entungisa omu byasya by’ebibuazo ebi
i) Esaati ------------------------- mujunante ecwekire.
ii) Ekijuma ---------------------------- omuyembe kijunziire.
Ekicweka c
(a) Hendera emigunjo egi.
(i)Empitsi ekagwa omu iziba eti --------------------------------------------------------------------
(ii) Enyaruju ekatwarwa omutunga eti ---------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
(iii) Kanyamunyu ekateera omugyere iguru eti
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------------

(b)Hendera emigutuuro eti

i)Omukaikuru bakamushwerera aha iziba ati --------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

(ii) Omukazi akazaara ejoka ku baza kugiita ati ----------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------

(c ) Heereza ebiito by’ebishaakuzo ebi (Shaakushaaku --------- shambagira)

(i)Akaayera nseeri ------------------------------------------------------------------------------

(ii) Obunyantsi burungi aha nengo ------------------------------------------------------------

(iii) Kuri gaabaire amaani kuri gaaratwisire ------------------------------------------------------

(iv) Owa ntimba nibaomba ---------------------------------------------------------------------

(v)Kaatsiba twahwa ---------------------------------------------------------------------------------

4. Shoma ekitongyerero ekyakuheebwa ahaifo na bwanyima ogarukyemu ebibuuzo


nk’oku birikukurataho.

Kataratambi
Kataratambi
Ija turogane

Ebiri okwe
Nibyo biri kunu

Nyoko akaitwa ki
Nekiruguya

Reka kimwite
Nikwo aroga kubi

Ka kimwite
Nikwo aroga kubi

Ebibuuzo

(a) Nyina wa Kataratambi bakaba nibamweteraki


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
----------------------------------------

(b)Nyina wa Kataratambi akaba akora murimo ki ---------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

(c ) Nyina wa Kataratambio akaba yaisirwe ki -------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------

(d)Ekitongyerero eki kiine ebiteero bingahi -----------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------

(e) Kataratambi ni ki? ---------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

*** Byahwayo***

Byatebeekanitsibwa;

Omushomesa waanyu omukundwa,

Venansius Ampuriire

You might also like