Đại 

Học Quốc Gia TP.HCM Vietnam National University – HCMC
Trường Đại Học Bách Khoa Ho Chi Minh City University of Technology
Khoa Cơ Khí Faculty of Mechanical Engineering

Đề cương môn học

KỸ THUẬT THUỶ LỰC VÀ KHÍ NÉN
(HYDRAULIC AND PNEUMATIC ENGINEERING)
Số tín chỉ 3(2.2.5) MSMH ME3001
Số tiết Tổng: 60 LT: 30 TH: 15 TN: 15 BTL/TL: x
Môn không xếp TKB
Tỉ lệ đánh giá BT: 10% TN: 20% KT: 10% BTL/TL: 10% Thi: 50%
­ Quá trình
Hình thức đánh giá ­ Kiểm tra giữa kỳ: viết, 45 phút
­ Thi cuối kỳ: viết, 90 phút
Môn tiên quyết
Môn học trước
Môn song hành
CTĐT ngành Kỹ thuật Cơ khí, Kỹ thuật Cơ Điện Tử, Kỹ thuật Nhiệt
Trình độ đào tạo Đại học
Cấp độ môn học Năm 3
Ghi chú khác Cập nhật từ HK1.16.17, ngày 15/08/2016

1. Mục tiêu của môn học:
Môn  học  kỹ  thuật  thủy  lực  và  khí  nén  cung  cấp  những  kiến  thức  cơ  bản  về  nguyên  lý  hoạt  động  cũng  như  các
phương pháp tính toán của hệ thống truyền động và hệ thống điều khiển bằng thủy lực hoặc khí nén.

Aims:
The course provides the background on the working principles and the calculating methods of the transmission and
control systems which use the hydraulic or the pneumatic power.

2. Nội dung tóm tắt môn học:
Môn học cung cấp những kiến thức cơ bản về các thành phần của hệ thống thủy lực và khí nén, những bài toán liên
quan đến thiết kế cũng như một số phương pháp thiết kế hệ thống điều khiển..

Course outline:
This course provides the knowledge of the basic components of the hydraulic and pneumatic systems. The course
content presents students with the problems relating to design and the design methods for control system.

3. Tài liệu học tập:
Tài liệu chính
[1] Power hydraulics (Michael J. Pinches) 
[2] Power pneumatics (Michael J. Pinches)
[3] Fluid power with applications, 7th edition (A. Posito)
Tài liệu tham khảo
[4] Fluid power circuits and controls (J. S. Cundiff)
[5] Fundamentals of fluid power control (J. Watton)
[6] Công nghệ khí nén (Hồ Đắc Thọ)
[7] Fluid power engineering (M. Rabie)
[8] Fluid power: hydraulics and pneumatics (J. R. Daines)
[9] Fluid power system (J. Klette)
[10] Hydraulics and pneumatics (A. Parr)
[11] Oil hydraulic power and its industrial applications (L. Middleton)
[12] Hydraulic control systems (D. Maring)
[13] Pneumatic handbook (A. Barber)
[14] Pneumatic drives (B. Beater)
[15] Automation Studio tutorial

4. Hiểu biết, kỹ năng, thái độ cần đạt được sau khi học môn học:

STT Chuẩn đầu ra môn học
Hiểu cơ sở lý thuyết liên quan đến hệ thống thủy lực
L.O.1
L.O.1.1 ­ Nắm vững các định luật vật lý dùng trong hệ thống thủy lực
Hiểu các thành phần của hệ thống thủy lực
L.O.2.1 ­ Hiểu ký hiệu các phần tử thủy lực
L.O.2.2 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu các loại bơm
L.O.2 L.O.2.3 ­ Hiểu nguyên lý, kết cấu, ứng dụng các loại van
L.O.2.4 ­ Hiểu nguyên lý, kết cấu, ứng dụng các cơ cấu chấp hành
L.O.2.5 ­ Nắm được những yêu cầu của dầu thủy lực
L.O.2.6 ­ Hiểu nguyên lý, kết cấu, ứng dụng van tỷ lệ
Thiết kế hệ thống thủy lực
L.O.3.1 ­ Nắm vững các tính toán liên quan đến bơm
L.O.3 L.O.3.2 ­ Tính toán và chọn van
L.O.3.3 ­ Tính toán cơ cấu chấp hành
L.O.3.4 ­ Tính toán các thành phần hệ thống thủy lực
Hiểu cơ sở lý thuyết liên quan đến hệ thống khí nén
L.O.4
L.O.4.1 ­ Nắm vững các định luật vật lý dùng trong hệ thống khí nén
Hiểu các thành phần của hệ thống khí nén
L.O.5.1 ­ Nắm được phạm vi ứng dụng của hệ thống khí nén
L.O.5.2 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu các loại máy nén khí
L.O.5.3 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu cơ cấu chấp hành khí nén
L.O.5
L.O.5.4 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu van phân phối
L.O.5.5 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu các thiết bị điều chỉnh vận tốc, áp suất
L.O.5.6 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu các loại cảm biến
L.O.5.7 ­ Hiểu nguyên lý và kết cấu các phần tử logic khí nén
Thiết kế hệ thống khí nén
L.O.6.1 ­ Nắm vững các tính toán liên quan đến máy nén
L.O.6
L.O.6.2 ­ Nắm vững các tính toán liên quan đến cơ cấu chấp hành khí nén
L.O.6.3 ­ Thiết kế các thành phần hệ thống điều khiển khí nén
Có khả năng sử dụng phần mềm hỗ trợ cho mô phỏng và thiết kế
L.O.7 L.O.7.1 ­ Mô phỏng hệ thống thủy lực dùng Automation Studio
L.O.7.2 ­ Nắm được các thông số liên quan đến mô phỏng

STT Course learning outcomes
Understand the basic theory relating to the hydraulic system
L.O.1
L.O.1.1 ­ Master the physical laws using in the hydraulic system
Understand the components of the hydraulic system
L.O.2.1 ­ Understand the symbolics of the hydraulic components
L.O.2.2 ­ Understand the principles and the structure of the pumps
L.O.2 L.O.2.3 ­ Understand the principles, the structure, and applications of the valves
L.O.2.4 ­ Understand the principles, the structure, and applications of the actuators
L.O.2.5 ­ Understand the requirements of the hydraulic fluids
L.O.2.6 ­ Understand the principles, the structure, and applications of the proportional valves
Design of the hydraulic system
L.O.3.1 ­ Mastering the computation relating to the pumps
L.O.3 L.O.3.2 ­ Calculation and selection of the valves
L.O.3.3 ­ Calculation of the actuators
L.O.3.4 ­ Calculating the components of the hydraulic system
Understand the basic theory relating to the pneumatic system
L.O.4
 L.O.4.1 ­ Mastering the physical laws using in the pneumatic system
Understand the components of the pneumatic system
L.O.5.1 ­ Understand the applications of the pneumatic systems
L.O.5.2 ­ Understand the principles and the structure of the compressors
L.O.5.3 ­ Understand the principles and the structure of the pneumatic actuators
L.O.5 L.O.5.4 ­ Understand the principles and the structure of the directional valves
L.O.5.5 ­ Understand the principles and the structure of the devices using in adjusting the velocity and the
pressure
L.O.5.6 ­ Understand the principles and the structure of the sensors
L.O.5.7 ­ Understand the principles and the structure of the pneumatic
Design of the pneumatic system
L.O.6.1 ­ Master the computation of the compressors
L.O.6
L.O.6.2 ­ Master the computation of the pneumatic actuators
L.O.6.3 ­ Design of the components of the pneumatic control system
Ability to use the support software for simulation and designs
L.O.7 L.O.7.1 ­ Simulation of the hydraulic system using Automation Studio
L.O.7.2 ­ Master the parameters using in simulation

5. Hướng dẫn cách học ­ chi tiết cách đánh giá môn học:
­ Tài liệu được đưa lên BKEL. Sinh viên tải về, in ra và mang theo khi lên lớp học.
­ Giảng viên công bố NGÂN HÀNG CÂU HỎI KIỂM TRA­THI MÔN HỌC vào tuần học thứ 3. Đề kiểm tra và đề thi
cuối học kỳ được trích xuất từ NGÂN HÀNG CÂU HỎI.
­ Sinh viên tìm hiểu những nội dung lý thuyết sau đó áp dụng thông qua các bài tập nhà nhằm nắm được những nội
dung cơ bản.
­ Sinh viên được giao bài tập lớn nhằm hoàn thiện những hiểu biết cơ bản từ đó tiến hành thực hiện nhiệm vụ thiết
kế cũng như biết sử dụng phần mềm hỗ trợ mô phỏng (Automation Studio).
­ Sinh viên được yêu cầu viết hợp đồng nhóm và báo cáo hoạt động nhóm.
­ Sinh viên thuyết trình bài tập lớn.

+ Bài tập:
• Bài tập về nhà (cá nhân) : 10%
+ Thực hành:
• Thí nghiệm : 20%
+ Kiểm tra:
• Kiểm tra giữa kỳ : 10%
+ Quá trình:
• Bài tập lớn : 10%
+ Thi:
• Thi cuối kỳ : 50%

Điều kiện dự thi:
­ Sinh viên được yêu cầu phải tham dự giờ giảng trên lớp theo quy định của Trường.
­ Sinh viên phải hoàn thành tất cả bài tập nhà và bài tập lớn đúng hạn. 
­ Sinh viên phải tham gia đầy đủ các buổi thực hành và thí nghiệm. 

6. Dự kiến danh sách Cán bộ tham gia giảng dạy:
­ GV.TS Trần Nguyên Duy Phương
­ GV.KS Hoàng Lanh
­ GVC.ThS Phùng Chân Thành
­ GV.TS Nguyễn Văn Giáp
­ GV.TS Trương Quốc Thanh
­ GV.TS Tôn Thiện Phương
­ GV.TS Hồ Triết Hưng

7. Nội dung chi tiết:
Tuần/ Chuẩn đầu ra chi Hoạt động dạy và học Hoạt động
Chương Nội dung tiết Thầy/Cô Sinh viên đánh giá
Chương 1: ĐẠI
CƯƠNG VỀ KỸ
THUẬT THỦY LỰC L.O.1.1 ­ Nắm vững
1.1 Lịch sử phát triển các định luật vật lý ­ Bài giảng
của kỹ thuật thủy lực ­ Bài tập nhà
dùng trong hệ thống ­ Thảo luận
1.2 Phạm vi ứng thủy lực
dụng và ưu nhươc
điểm
1
1.3 Một số tính chất
và các định luật vật
lý ứng dụng trong
thủy lực L.O.2.1 ­ Hiểu ký ­ Bài tập nhà
1.4 Tiêu chuẩn ISO ­ Bài giảng
hiệu các phần tử ­ Thi cuối kỳ
về ký hiệu của phần ­ Thảo luận
thủy lực ­ Bài tập lớn
tử thủy lực
1.5 Bài tập ứng dụng
Chương 2: CÁC
LOẠI BƠM L.O.2.2 ­ Hiểu ­ Bài tập nhà
­ Bài giảng
2.1 Các loại bơm nguyên lý và kết cấu ­ Thi cuối kỳ
­ Thảo luận
trong công nghiệp các loại bơm ­ Thí nghiệm
2 2.2 Các loại bơm thể
tích L.O.3.1 ­ Nắm vững ­ Bài tập nhà
2.3 Các cách lắp ­ Bài giảng
các tính toán liên ­ Thi cuối kỳ
bơm trong mạch ­ Thảo luận
quan đến bơm ­ Thí nghiệm
2.4 Bài tập ứng dụng
Chương 3: CÁC
LOẠI VAN TRONG
L.O.2.3 ­ Hiểu ­ Bài tập nhà
HỆ THỐNG THỦY
nguyên lý, kết cấu, ­ Bài giảng ­ Thi cuối kỳ
3 LỰC
ứng dụng các loại ­ Thảo luận ­ Bài tập lớn
3.1 Các van áp suất
van ­ Thí nghiệm
3.2 Các van lưu
lượng
­ Bài tập nhà
L.O.3.2 ­ Tính toán ­ Bài giảng
­ Thi cuối kỳ
và chọn van ­ Thảo luận
3.3 Van một chiều ­ Bài tập lớn
4 3.4 Van phân phối L.O.7.1 ­ Mô phỏng
3.5 Bài tập ứng dụng hệ thống thủy lực ­ Bài tập nhà
­ Thảo luận ­ Bài tập lớn
dùng Automation
Studio
Chương 4: CÁC CƠ L.O.2.4 ­ Hiểu
­ Bài tập nhà
CẤU CHẤP HÀNH nguyên lý, kết cấu, ­ Bài giảng
­ Bài tập lớn
4.1 Các loại xy lanh ứng dụng các cơ cấu ­ Thảo luận
­ Thí nghiệm
thủy lực chuyển chấp hành
động thẳng
­ Bài tập nhà
5 4.2 Các loại xy lanh L.O.3.3 ­ Tính toán ­ Bài giảng
­ Thi cuối kỳ
thủy lực chuyển cơ cấu chấp hành ­ Thảo luận
­ Bài tập lớn
động bán quay
4.3 Các loại motor L.O.7.2 ­ Nắm được
thủy lực các thông số liên ­ Thảo luận ­ Bài tập lớn
4.4 Bài tập áp dụng quan đến mô phỏng
Chương 5: CHẤT
LỎNG TRONG HỆ
THỐNG THỦY LỰC
5.1 Các loại chất
lỏng
L.O.2.5 ­ Nắm được
5.2 Các nguyên nhân
6 những yêu cầu của ­ Thảo luận ­ Bài tập lớn
làm bẩn chất lỏng
dầu thủy lực
5.3 Kết cấu bộ phận
lọc và kỹ thuật lọc
5.4 Các ống dẫn
trong hệ thống thủy
lực
Chương 6: THIẾT
KẾ HỆ THỐNG
THỦY LỰC L.O.3.4 ­ Tính toán ­ Bài tập nhà
­ Bài giảng
6.1 Các tiêu chuẩn các thành phần hệ ­ Thi cuối kỳ
­ Thảo luận
thiết kế  thống thủy lực ­ Bài tập lớn
6.2 Các yêu cầu cần
7 có của mạch.
6.3 Các quy tắc và
công thức cơ bản.
6.4 Các loại kết cấu L.O.7.1 ­ Mô phỏng
bể dầu hệ thống thủy lực
­ Thảo luận ­ Bài tập lớn
6.5 Bình tích áp dùng Automation
6.6 Các ứng dụng Studio
bình tích áp
6.7 Bài tập áp dụng
Chương 7: VAN TỶ
LỆ
7.1 Nguyên lý vận
hành của van tỷ lệ
7.2 Các loại van tỷ lệ L.O.2.6 ­ Hiểu
­ Bài giảng
7.3 Ứng dụng van tỷ nguyên lý, kết cấu, ­ Bài tập nhà
­ Thảo luận
lệ trong mạch thủy ứng dụng van tỷ lệ
lực
Chương 8: ĐẠI
CƯƠNG VỀ KỸ
8 THUẬT KHÍ NÉN
8.1 Cấu trúc tổng
quát của một hệ
thống khí nén
8.2 Vài nét lịch sử L.O.5.1 ­ Nắm được
phát triển kỹ thuật ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
phạm vi ứng dụng
khí nén ­ Thảo luận ­ Thí nghiệm
của hệ thống khí nén
8.3 Ưu nhược điểm
cơ bản và phạm vi
ứng dụng kỹ thuật
khí nén
Chương 9: MỘT SỐ
TÍNH CHẤT VÀ CÁC
ĐỊNH LUẬT VẬT LÝ L.O.4.1 ­ Nắm vững
ỨNG DỤNG TRONG các định luật vật lý ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
HỆ THỐNG KHÍ dùng trong hệ thống ­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
NÉN khí nén
9.1 Các tính chất của
không khí và khí nén.
9.2 Áp suất và các
đơn vị đo 
9.3 Các định luật vật
9 L.O.5.2 ­ Hiểu ­ Bài tập nhà
lý cơ bản dùng trong ­ Bài giảng
nguyên lý và kết cấu ­ Thi cuối kỳ
khí nén ­ Thảo luận
các loại máy nén khí ­ Thí nghiệm
Chương 10: SẢN
XUẤT, LƯU TRỮ VÀ
PHÂN PHỐI KHÍ
NÉN
10.1 Máy nén khí L.O.6.1 ­ Nắm vững
10.2 Lưu trữ khí nén ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
các tính toán liên
10.3 Xử lý khí nén ­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
quan đến máy nén
10.4 Phân phối điều
hòa khí
Chương 11: CÁC CƠ
CẤU CHẤP HÀNH L.O.5.3 ­ Hiểu
­ Bài tập nhà
11.1 Các loại xy lanh nguyên lý và kết cấu ­ Bài giảng
­ Thi cuối kỳ
khí nén cơ cấu chấp hành khí ­ Thảo luận
­ Thí nghiệm
11.2 Các loại động nén
cơ khí nén
11.3 Tính toán xy
lanh khí nén L.O.6.2 ­ Nắm vững
10 ­ Bài tập nhà
11.4 Các loại cơ cấu các tính toán liên ­ Bài giảng
­ Thi cuối kỳ
khác quan đến cơ cấu ­ Thảo luận
­ Thí nghiệm
Chương 12: CÁC chấp hành khí nén
LOẠI VAN PHÂN
PHỐI L.O.5.4 ­ Hiểu ­ Bài tập nhà
12.1 Các loại van khí ­ Bài giảng
nguyên lý và kết cấu ­ Thi cuối kỳ
nén ­ Thảo luận
van phân phối ­ Thí nghiệm
12.3 Van điện ­ khí
Chương 13: CÁC
THIẾT BỊ ĐIỀU
CHỈNH VẬN TỐC VÀ
L.O.5.5 ­ Hiểu
ÁP SUẤT
 ÁP SUẤT nguyên lý và kết cấu ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
11 13.1 Bộ điều chỉnh các thiết bị điều ­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
lưu lượng một chiều chỉnh vận tốc, áp
13.2 Bộ điều chỉnh suất
áp suất
13.3 Kỹ thuật hãm
đột ngột một xy lanh
Chương 14: CÁC
LOẠI CẢM BIẾN 
14.1 Cảm biến khí
L.O.5.6 ­ Hiểu
nén ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
12 nguyên lý và kết cấu
14.2 Cảm biến điện ­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
các loại cảm biến
tử và điện trở
14.3 Bộ định thì
14.4 Bộ tạo xung
Chương 15: LOGIC
KHÍ NÉN CÁC PHÉP
TÍNH VÀ CÁC
PHƯƠNG PHÁP
RÚT GỌN MỘT
HÀM LOGIC
15.1 Cấu trúc một hệ
thống điều khiển khí
nén L.O.5.7 ­ Hiểu
15.2 Hệ thống các nguyên lý và kết cấu ­ Bài giảng
13 ­ Bài tập nhà
loại tín hiệu các phần tử logic khí ­ Thảo luận
15.3 Mã nhị phân tự nén
nhiên và mã GRAY
15.4 Các phần tử
logic khí nén
15.5 Các phép tính
logic cơ bản
15.6 Các phương
pháp rút gọn một
hàm logic
Chương 16: CÁC
PHƯƠNG PHÁP
THIẾT KẾ MẠCH
ĐIỀU KHIỂN TỰ
ĐỘNG HỆ THỐNG
KHÍ NÉN
L.O.6.3 ­ Thiết kế các
16.1 Khái niệm về ­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
14 thành phần hệ thống
mạch logic tổ hợp và ­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
điều khiển khí nén
mạch logic kế tiếp
16.2 Thiết kế mạch
tự động điều khiển
khí nén dùng
phương pháp
KARNAUGH
16.3 Thiết kế mạch
điều khiển dùng
phương pháp L.O.6.3 ­ Thiết kế các
­ Bài giảng ­ Bài tập nhà
15 GRAFCET thành phần hệ thống
­ Thảo luận ­ Thi cuối kỳ
16.4 Thiết kế mạch điều khiển khí nén
tự động khí nén nhờ
máy vi tính 

8. Thông tin liên hệ:
Bộ môn/Khoa phụ trách Chế tạo máy
Văn phòng 108B11
Điện thoại 0838647256 ­ 5875
Giảng viên phụ trách Trần Nguyên Duy Phương
E­mail tndpctm@gmail.com

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 17 tháng 08 năm 2016

TRƯỞNG KHOA CHỦ NHIỆM BỘ MÔN CB PHỤ TRÁCH LẬP ĐỀ CƯƠNG