See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/339442591

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ortak Temalara Göre Diyalog

Etkinliklerinin Geliştirilmesi: A2 Seviyesi

Chapter · December 2017

CITATION READS

1 393

2 authors:

Eda Tekin Durmuş Barış Kır

Hogeschool PXL Yildiz Technical University
3 PUBLICATIONS   3 CITATIONS    2 PUBLICATIONS   1 CITATION   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ortak Temalara Göre Diyalog Etkinliklerinin Geliştirilmesi: A2 Seviyesi View project

All content following this page was uploaded by Durmuş Barış Kır on 23 February 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi
ve
Yabancı Dil Öğretimi

Araştırmaları

Aralık 2017
Ankara
 Grafik Tasarım-Dizgi
Zuhal AKIN

Kapak Tasarım
Gamze KANTAŞ

ISBN
978-605-136-355-4

Basım Tarihi
Aralık 2017, Ankara

Baskı Yeri
ANKARA ÜNİVERSİTESİ BASIMEVİ
İncitaşı Sokak No: 10
06510 Beşevler / ANKARA
Tel: 0 (312) 213 66 55

ii
 Editörler
Prof. Dr. M.Ertan GÖKMEN
Prof. Dr. Nazan TUTAŞ
Dr. Sebahat ALAN

iii
 Önsöz
Küreselleşen dünyada ekonomi ve teknoloji alanındaki gelişmeler en az bir yabancı dil
bilmeyi zorunlu hale getirmiştir. Hatta iyi bir işte çalışabilmek için birden fazla yabancı dili
iyi derecede konuşmak gerekmektedir. Avrupa Komisyonunun yaptığı bir araştırmaya göre,
Avrupalıların yarısından çoğu (% 53) işinde bir yabancı dile ihtiyaç duymakta ve % 45’i
de bildikleri yabancı dil sayesinde ülkelerinde daha iyi iş bulabildiklerini söylemektedirler.
İki dilli ya da çok dilli olmak, kişilerin kültürlerarası iletişim, küresel farkındalık, akademik
gelişim gibi alanlarda da başarılı olmalarında etkili olmaktadır. Tüm bu nedenlerden
dolayı yabancı dil eğitimi birçok ülkede önem kazanmış ve erken yaşlarda dil öğretimine
başlanmıştır. Araştırmalara göre Avrupalıların yarısından fazlası (%54) anadiline ek olarak
en az bir yabancı dil konuşabilmekte, % 25’i en az iki yabancı dil ve %10’u ise en az üç
yabancı dil bilmektedir.

Dünyada yaklaşık 7000’in üzerinde farklı dil konuşulmaktadır. Anadili ya da ikinci dil olarak
konuşulan diller arasında en yaygın olanları sırasıyla; Çince, İngilizce, İspanyolca, Hintçe,
Arapça, Rusça, Portekizce, Japonca, Almanca, Fransızca ve Korece’dir. Günümüz küresel
ekonomisinde Batı ülkeleri dışındaki ülkelerin ekonomik açıdan yükselişi söz konusu olsa
da, İngilizce hala iş dünyası, araştırma ve politikada en çok kullanılan dünya dili (Lingua
franca) olmaya devam etmektedir.

Türkçeye bakıldığında ise, Türkiye’nin dünya ülkeleri ile ticari, askeri ve siyasi alanlarda
ilişkilerinin gelişip artmasıyla birlikte Avrupa, Amerika ve Afrika ülkelerinde Türkçe
öğrenmeye karşı duyulan ilginin günden güne giderek arttığı görülmektedir. Bu nedenle
yabancılara Türkçe öğretimi, ülkemizde son zamanlarda önem kazanan bir alan haline
gelmiştir. Kökeni tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan Türkçe, bugün geniş bir
coğrafyada 250 milyonu aşkın kişinin konuştuğu, söz varlığı ve anlatım gücü bakımından
oldukça zengin bir dünya dili olma yolunda ilerlemektedir.

1991 yılından bu yana gençler devlet desteğiyle üniversitelerde okumak, yüksek lisans ve
doktora yapmak amacıyla ülkemize gelmektedirler. Bu yolla, Türkiye Türkçesini öğretmek,
Türk kültürü ve eğitim sistemini tanıtmak, Türkçenin ve Türk kültürünün yeni nesillere
aktarılmasını ve Türkiye Türkçesinin yaygınlaştırılmasını sağlamak amaçlanmaktadır.

v
Mustafa Kemal ATATÜRK, Türk diliyle ilgili çalışmaların akademik seviyede yapılabilmesi
ve bilim adamlarının yetişmesi için 1936 yılında Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ni
kurmuştur. Üniversiteler bünyesinde Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, Türkiye’de
1950 yılından sonra ciddi biçimde ele alınmaya başlanmıştır. Birçok üniversitede yabancı
dil olarak Türkçe öğretimi konusunda lisansüstü düzeyde programlar açılmıştır.

Dünyanın önde gelen dil ve kültür merkezleri örnek alınarak 1984 yılında kurulan Ankara
Üniversitesi TÖMER, Türkiye’de Türkçeyi yabancı dil olarak öğretmek amacıyla kurulan
ilk kurumdur. TÖMER, kuruluşundan bugüne kadar 169 farklı ülkeden gelen binlerce
yabancı öğrenciye Türkçe öğretmiştir. TÖMER’de Türkçe öğrenen bu öğrenciler, kendi
ülkelerinde bürokrasinin, devlet yönetiminin ve diplomasinin çok önemli birimlerinde
görev alarak Türkiye’den çok uzakta gönüllü Türkçe elçiliği yapmaktadırlar.

Bilindiği üzere, 2017 yılı “Türk Dili Yılı” olarak ilan edilmiştir. Bu bağlamda, başta
kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve basın
yayın organları tarafından Türkçenin doğru ve güzel kullanımının uluslararası düzeyde
yaygınlaştırılması için gereken sosyal ve bilimsel tedbirler alınmış ve bu doğrultuda
2017 yılı boyunca çok sayıda bilim, kültür ve sanat etkinliği gerçekleştirilmiştir. Ankara
Üniversitesi TÖMER de “Türk Dili Yılı” vesilesiyle çeşitli etkinlikler gerçekleştirmiştir.
27-28 Nisan 2017 tarihlerinde Bursa’da gerçekleştirdiği “Uluslararası Yabancı Dil Öğretimi
ve Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Sempozyumu” da bu etkinliklerin en önemlisidir.
Bu sempozyumda sunulan bildiriler seçilip geliştirilerek bu araştırma kitabında bir araya
getirilmiştir.

Kitabın I. Bölümü, Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi üzerine yapılan araştırmalara,
II. Bölümü ise yabancı dil öğretimi üzerine yapılan çalışmalara ayrılmıştır. Genel olarak
kitapta her iki alanda da dil öğrenim yöntem ve teknikleri, materyal geliştirme, yazınsal
metinlerin dil öğretiminde kullanımı, dil becerilerinin geliştirilmesine yönelik teknikler ve
etkinlik türlerine ilişkin yapılan bilimsel çalışmalara yer verilmiştir. Bu kitabın Türkçe ve
yabancı dil öğretimi alanına katkı sağlamasını umuyoruz.

Editörler adına
Prof. Dr. Nazan TUTAŞ

vi
 İçindekiler
Önsöz .................................................................................................................................................... v

I. Bölüm
Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi

Prof. Dr. Hanife Nâlân Genç - Dilek Baştuğ

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dilsel ve
Düşünsel Bir Sorun: Dil Kirlenmesi................................................................................................ 3

Yrd. Doç. Dr. Ömer Tuğrul Kara - Yrd. Doç. Dr. Başak Karakoç Öztürk
Yrd. Doç. Dr. B. Erdem Dağıstanlıoğlu
Suriyelilere Türkçe Eğitimi Verecek Olan Türkçe Öğretmenlerinin
Mesleki Yeterlik Algılarının İncelenmesi...................................................................................... 15

Dr. Sebahat Alan

C1 Düzeyinde Türkçe Öğrenen Kursiyerlerin Yaptıkları Biçimbilimsel Yanlışlar............ 33

Seçil Alaca - Emek Yılmaz

Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Tematik Rollerle Ortaç Öğretimi................... 55

Yasmin Alican
Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazılı Anlatımı Geliştirme Yolları......................... 67

Özgü Baklacı - Zeynep Kıratlı

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde
Videoların Etkili Kullanımı ve Camtasia Studio......................................................................... 81

Yunus Emre Çekici

B1 Düzeyinde Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde
Seçici Dinleme ile Dinlediğini Anlama......................................................................................... 95

vii
Tarık Demir
Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Çağrışım Tekniğiyle Kavram Öğretimi.......... 101

Fikriye Gündüz
Yabancı Dil Olarak Türkçeyi Öğrenen Çocuklar İçin
Hazırlanan Ders İçeriğinde Oyunun Yeri................................................................................. 111

Muammer Hardal - İlyas Ünal

Türk Üniversitelerinde Öğrenim Görecek Yabancı Öğrencilere
Terim Öğretimi Üzerine Bir İnceleme........................................................................................ 129

Nuray Kayatürk - Oğuzhan Karakuş

Suriyelilere Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki
Metinlerin Örtük Anlam Unsurları Açısından İncelenmesi................................................... 147

Kemal Mutlu
Suriyeli Öğrencilerin A1 Düzeyindeki Yazma Ürünlerinin Yanlış Çözümlemesi.............. 163

Burcu Ocak - Tuğba Konal Memiş - Ayşe Merve Kurtulan

Yabancılara Türkçe Öğretiminde Görev Odaklı Yaklaşım Bağlamında
Özgün Okuma Materyalleri Kullanımı...................................................................................... 179

Meral Öztürk - Göksel Öztürk - Murat Bayrak

Uluslararası Öğrencilere Uzaktan Öğretim Yöntemiyle Türkçe Öğretimi......................... 195

Eda Tekin - Durmuş Barış Kır

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ortak Temalara Göre
Diyalog Etkinliklerinin Geliştirilmesi: A2 Seviyesi................................................................. 217

Kevser Yılmaz
Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ödev Alışkanlıkları Üzerine
Öğretmen ve Öğrenci Tutumları................................................................................................ 231

viii
II. Bölüm
Yabancı Dil Öğretimi

Prof. Dr. Dilek Peçenek

Öğretmen Bakış Açısıyla Yabancı Dil Öğretimi Sorunları..................................................... 247

Prof. Dr. Nazan Tutaş

İngilizce Öğretiminde Şiirin Gücü.............................................................................................. 267

Doç. Dr. Kelime Erdal

Yabancılara Türkçe Öğretimi Kitaplarında Kültürel Ögeler (A1 Düzeyi).......................... 285

Yrd. Doç. Dr. Murat Aşçı

Yabancı Dil Olarak Rusça Öğretiminde Tamamlanmış ve
Tamamlanmamış Fillerin Geçmiş Zamanda Kullanımı (A1-A2)........................................ 301

Yrd. Doç. Dr. Arif Bakla

An Overview of Screencast Feedback in EFL Writing: Fad or the Future?........................ 319

Yrd. Doç. Dr. Hanife Çaylak

Anadili Türkçe Olan Yetişkin Bireylere İkinci Dil Olarak Rusça
Öğretiminde Tamamlanmış ve Tamamlanmamış Fiiller
(Mastar Durumunda ve Emir Kipi Kullanımı)......................................................................... 333

Nihan Özuslu-Mehmet Doğan-Güner Mutlu

Fatma Gürman Kahraman-Özge Öztürk-Özlem Şahin
The Interaction between Foreign AIESEC Member Students that Came to
Turkey and the Students of Uludag University School of Foreign Languages
as Part of the “Speak With Me” Project...................................................................................... 347

Kürşat Kara
Jean-Jacques Rousseau’nun Emile Adlı Eserindeki
Dil Eğitimi İlkelerinin Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılabilirliği....................................... 365

ix
 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde
Ortak Temalara Göre Diyalog Etkinliklerinin
Geliştirilmesi: A2 Seviyesi
Improving Dialog Activities According to Same Subjects
on Teaching Turkish as a Foreign Language: Level A2

Eda Tekin - Durmuş Barış Kır

Yıldız Teknik Üniversitesi

Öz

B u araştırmanın amacı; yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yararlanmak üzere, sözlü iletişim
becerilerini geliştirebilecek yerli ve yabancı kaynaklardan taranan, özgün olarak tasarlanan diyalog
etkinlikleri geliştirmektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır.
Araştırmanın inceleme nesneleri, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders kitapları olarak
kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı A2
kitaplarıdır. Araştırmanın örneklemi olarak amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme
yöntemi seçilmiştir. Veriler, yerli ve yabancı kaynaklarla beraber bu ders kitaplarından doküman
analizi tekniğiyle elde edilmiştir. Verilerin analizinde ise raporlaştırma tekniği kullanılarak kitaplardaki
ortak temalar tespit edilmiş ve bu ortak temalara yönelik diyalog etkinlikleri geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Yabancı Dil Olarak Türkçe, Türkçe Öğretimi, Diyalog, Etkinlik, Sözlü İletişim
Becerisi.

Abstract

It is aimed in this study is to improve dialog activities scanned from national and international
sources that will be able to improve verbal communication abilities on teaching Turkish as a foreign
language. It is used phenomenelogic method from the qualitative research methods in this study. The
research instruments are Yedi İklim Turkish Course Book A2 and Istanbul Turkish for Foreigners A2
on teaching Turkish for foreigners. It is chosed homologous sample from the purposeful sampling as
a sample of this study. Data is obtained from those course books through document analysis together
with national and international sources. In data analysis, same subjects are determined in those
books through reporting technic and dialog activities are improved for same subjects.

Keywords: Turkish as a Foreign Language, Turkish Education, Dialog, Activity, Skill of Verbal
Communication.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 217
Giriş

1. Kuramsal Çerçeve

Yabancı dil öğretiminde; çeşitli yöntem, teknik ve etkinlikler kullanılarak dili öğrenenlere
etkili bir eğitim sunmak amaçlanır. Yabancı dil öğretimi ve öğreniminde amaçlar değişkenlik
gösterse de en genel amaçlardan biri dili etkili, doğru bir şekilde öğretmek ve öğrenmektir.
MEB Mevzuatında; Millî Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak okul
ve kurumların amaç ve seviyeleri de göz önünde bulundurularak eğitim ve öğretimi yapılan
yabancı dil ile fertlerin; konuşulanı anlayabilmelerinin, okuyup anlayabilmelerinin, duygu
ve düşüncelerini yazılı ve sözlü olarak anlatabilmelerinin sağlanması ifade edilmektedir
(MEB, 1985).

“Dil öğretimi dinleme, konuşma, okuma ve yazmadan oluşan dört temel beceriyi gerektiren
çok boyutlu bir iştir” (Açık, 2008). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde gerek ders
kitaplarıyla gerek çeşitli materyal ve etkinliklerle dil öğretimi gerçekleştirilmektedir. Dil
öğretiminde kullanılan en temel kaynak ders kitabıdır. “Ders kitaplarının kullanımının ilk
nedeni, programa uygun olarak hazırlanmış bir organizasyondan oluşmasıdır. İkinci nedeni
ise kitabın, bir öğretim materyali olarak kullanılmasıdır” (Nelson, 1992, s. 152, Aktaran,
Yanpar, 2005, s. 113). “Birçok öğretmenin ders kitabı seçmesinin üçüncü nedeni ise kullanım
rahatlığıdır” (Yanpar, 2005, s. 14). Ancak yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde ders
kitabı tek başına yeterli değildir. Ders kitabında yer alan etkinlikler, tüm beceri alanlarına
yönelik olduğundan yoğun ve sayı olarak da yetersiz kalabilmektedir. Özellikle sözlü
iletişim becerilerine yönelik etkinliklerin, diğer becerilere yönelik etkinliklere göre daha az
olduğu görülmektedir. Bu yüzden öğrenciler, sözlü iletişim becerilerinde istenilen düzeye
gelemeyip zorluklar yaşayabilmektedir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında
yer alan sözlü iletişim becerilerine yönelik etkinlik türlerinin çeşitlenmesi, öğrencilerin bu
beceri alanına yönelik yaşadığı zorlukların üstesinden gelmelerine katkı sağlayacaktır.

Diyalog; karşılıklı dinleme ve konuşmayı içeren bir süreçtir. “Diyalog etkinlikleri sayesinde
düzgün konuşma, kendini ifade etme, söz söyleme adabını öğrenme gibi konularda birçok
olumlu bilgi, tutum ve davranış kazandırılabilir” (Sağlam, 2001). Fakat dil öğretiminde
yer verilmesi gereken ve öğrencilerin iletişim kurmasını sağlayan faydalı bir etkinlik olan
diyaloğun; yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında okuma metinleri ile sınırlı
olup etkinliklerine yeteri kadar yer verilmediği tespit edilmiştir. Bu nedenlerle, yabancı dil
olarak Türkçe öğretiminde yararlanmak üzere, sözlü iletişim becerilerini geliştirebilecek
diyalog etkinliklerinin sayısının artırılması, öğrencilerin sözlü iletişim becerilerinin
gelişimine katkı sağlayacaktır.

218 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
1.1. Araştırmanın Amacı

Bu araştırmanın amacı; yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yararlanmak üzere, sözlü
iletişim becerilerini geliştirebilecek yerli ve yabancı kaynaklardan taranan, özgün olarak
tasarlanan diyalog etkinlikleri geliştirmektir.

2. Yöntem

2.1. Araştırmanın Deseni

Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. “Olgubilim

bize tümüyle yabancı olmayan, aynı zamanda da tam anlamını kavrayamadığımız olguları
araştırmayı amaçlayan çalışmalardır” (Yıldırım ve Şimşek, 2016, s. 69).

2.2. İnceleme Nesneleri

Araştırmanın inceleme nesneleri, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders kitapları
olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders
Kitabı A2 kitaplarıdır.

2.3. Örnekleme

Araştırmanın örneklemi olarak amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme

yöntemi seçilmiştir. “Benzeşik örnekleme yönteminde amaç küçük, benzeşik bir örneklem
oluşturma yoluyla belirgin bir alt-grubu tanımlamaktır” (Yıldırım ve Şimşek, 2016, s. 120).
Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan kitaplar evreni oluştururken, yabancı
dil olarak Türkçe öğretiminde ders kitapları olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders
Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı A2 örneklemi oluşturmaktadır.
Bu iki kitabın seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme yöntemi
kullanılmıştır. İki kitapta yer alan ortak temaların çok oluşu, bu örneklemin seçiminde etkili
olmuştur.

2.4. Araştırmanın Sınırlılıkları

Araştırma, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders kitapları olarak kullanılan Yedi İklim
Türkçe Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı A2, bu kitaplarda yer
alan ortak temalar ve bu ortak temalara göre oluşturulan diyalog etkinlikleri ile sınırlıdır.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 219
2.5. Veri Toplama Araçları

Veriler yerli ve yabancı kaynaklarla beraber, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders
kitapları olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için
Türkçe Ders Kitabı A2 kitaplarından elde edilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde
ders kitapları olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için
Türkçe Ders Kitabı A2 kitaplarından ortak temalar tespit edilerek veriler toplamış; yerli
ve yabancı kaynaklardan ise tespit edilen bu ortak temalara yönelik oluşturulmuş diyalog
örneklerinden yararlanmak üzere veriler toplanmıştır.

2.6. Verilerin Analizi

Verilerin analizinde ise raporlaştırma tekniği kullanılarak kitaplardaki ortak temalar tespit
edilmiş ve bu ortak temalara yönelik diyalog etkinlikleri geliştirilmiştir. “Raporlaştırmada
araştırmacının verilerden elde ettiği bulguları bilimsel bir titizlikle tanımlamasının yanı sıra,
yorumlaması ve uygulamaya ve daha sonraki araştırmalara ilişkin birtakım çalışmalarda
bulunması gerekir” (Yıldırım ve Şimşek, 2016, s. 255). Nitekim yabancı dil olarak Türkçe
öğretiminde ders kitapları olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı A2, İstanbul
Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı A2 kitaplarından ve yerli-yabancı kaynaklardan elde
edilen veriler doğrultusunda diyalog etkinlik örnekleri oluşturulmuş ve bu örnekler birer
rapor olarak araştırmada ortaya konulmuştur.

3. Bulgular ve Yorum

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ders kitapları olarak kullanılan Yedi İklim Türkçe
Ders Kitabı A2 ve İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı A2’de tespit edilen ortak
temalar aşağıdaki gibidir:

1. Yemek Tarifi (Yedi İklim 4. Ünite: Güzel Ülkem, İstanbul 1. Ünite: Gezelim
Görelim)

2. Sağlıklı Yaşam (Yedi İklim 2. Ünite: Sağlıklı Yaşam, İstanbul 2. Ünite: Haberiniz
Olsun)

3. Önemli Kişiler (Yedi İklim 1. Ünite: Zaman Mekan, İstanbul 2. Ünite: Haberiniz
Olsun)

4. Zaman Planlaması (Yedi İklim 1.Ünite: Zaman Mekan, İstanbul 2. Ünite: Haberiniz
Olsun)

220 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
 5. Efsane, Masal Anlatma (Yedi İklim 1. Ünite: Zaman Mekan, İstanbul 4. Ünite: Evvel
Zaman İçinde)

6. İş Görüşmesi (Yedi İklim 1. Ünite: Zaman Mekan, İstanbul 6. Ünite: Neler

Yapabilirsiniz?)

7. Sosyal Etkinlikler (Yedi İklim 3. Ünite: Sosyal Etkinlikler, İstanbul 5. Ünite: Ne

Olur Ne Olmaz)

8. Şehirler (Yedi İklim 4. Ünite: Güzel Ülkem, İstanbul 3. Ünite: Neler Olacak?)

Etkinlik 1. Yemek Tarifi

Tülin ve Murat, Semiha’nın evine gider. Semiha, onlara yemek hazırlar ve aralarında şu
diyalog geçer:

Tülin: Semihacığım yemeklerin ne kadar güzel olmuş. Ellerine sağlık.

Murat: Gerçekten de çok güzel olmuş Semiha. Bu kuru fasulyenin içinde neler var acaba?

Semiha: Arkadaşlar teşekkür ederim. Kuru fasulyenin içinde sevgim var.

Tülin: Haha Semiha, çok komiksin.

Murat: Teşekkür ederiz Semiha. Başka neler var?

Semiha: İçinde kuru fasulye, sıvı yağ, kuru soğan, biber, salça, su ve tuz var.

Tülin: Peki bu malzemeleri kullanarak nasıl böyle güzel bir yemek yaptın?

Semiha: Çok basit. Sen de yaparsın. Bir tane kuru soğanı doğrayıp biberler ile birlikte tencereye
koyuyorsun. Üç yemek kaşığı sıvı yağ ilave edip bunları karıştırıyorsun. Sonra bir yemek kaşığı
salça ekliyorsun ve kavuruyorsun. Fasulyeleri de ekleyip karıştırıyorsun. Son olarak beş su bardağı
sıcak su ve tuz ilave edip kaynatıyorsun. Afiyet olsun.

Murat: Bu güzel yemek ve tarifi için çok teşekkür ederiz.

Tülin: Teşekkür ederim Semiha. Bu yemeği ben de yapacağım.

 Yukarıdaki diyaloğu vurgu ve tonlamaya dikkat ederek üçerli gruplar halinde

canlandırınız.
 Siz de bildiğiniz bir yemeği arkadaşınıza tarif ediniz ve ondan da başka bir tarif alınız.
Böylece bir diyalog da siz oluşturunuz.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 221
Etkinlik 2. Sağlıklı Yaşam

 Bir kişi doktor ve bir kişi hasta olur. Hasta grip şikayetiyle doktora gider. Bu durumu
diyalog şeklinde canlandırınız.

 Aşağıdaki diyalogda boş bırakılan yerleri uygun cümlelerle tamamlayınız. Ardından

oluştur duğunuz diyaloğu ikişerli olarak okuyunuz.

Cenk Bey: Merhaba doktor bey.

Doktor: Merhaba, hoş geldiniz. Şikayetiniz nedir?

Cenk Bey: Doktor bey dünden beri ateşim var. Kendimi hiç iyi hissetmiyorum.

Doktor:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................

Cenk Bey: Evet, baş ağrısı ve üşüme de oluyor.

Doktor: Ateşinizi ölçüyorum… Şu anlık ateşiniz normal. Endişe etmenize gerek yok, ciddi bir şey
değil. Size şimdi ilaç yazacağım ve bu ilaçları kullanacaksınız.

Cenk Bey: Teşekkür ederim doktor bey.

Doktor: Rica ederim. Fakat kendinizi kötü hissederseniz tekrar gelebilirsiniz.

Cenk Bey:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................

Doktor: Elbette. Buyurun, bu sizin reçeteniz. Bu reçeteyi eczaneye götürünüz ve ilaçlarınızı

kesinlikle alınız.

Cenk Bey: Teşekkür ederim. Peki ne yemem gerekiyor bu sürede?

Doktor:

................................................................................................................................................................................

................................................................................................................

Cenk Bey: Çok teşekkür ederim. İyi günler.

222 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
Etkinlik 3. Önemli Kişiler

 Aşağıda verilen diyaloğun devamını yazınız.

Engin: Geçen hafta Konya’ya gittik, biliyor musun?

Ayşegül: Öyle mi? Neden gittiniz oraya?

Engin: Kuzenimin bebeği oldu. Onu ziyarete gittik.

Ayşegül: Hayırlı olsun, Allah analı babalı büyütsün.

Engin: Teşekkür ederim. Çok güzel yerler gittik.

Ayşegül: Nerelere gittiniz?

Engin: Mevlana Türbesi’ne gittik, Mevlana çok önemli bir insan.

Ayşegül: Neden önemli?

Engin: Mevlana, bir sevgi ve hoşgörü insanıdır. Onun sevgisini bütün dünya insanları bilir. “Gel,
ne olursan ol yine gel” sözüyle bütün insanları kucaklar. Mevlana, bu sözüyle hiçbir insanı ayır-
maz. Tüm insanları eşit görür.

Ayşegül:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................

Engin:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................

Ayşegül:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................

Engin:
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................

 Yazdığınız diyaloğu ikişerli olarak okuyunuz.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 223
Etkinlik 4. Zaman Planlaması

 Aşağıda iki öğrencini neler yaptıkları ve yapacakları ile ilgili konuşmaları vardır.
Diyaloğu okuyun, ardından siz de ikişerli olarak planlarınızı anlatan diyalog
oluşturun.

Ahmet: Günaydın Elif. Nasılsın?

Elif: Günaydın Ahmet. Teşekkür ederim iyiyim, sen nasılsın?

Ahmet: Ben de iyiyim. Bu gün saat kaçta kalktın?

Elif: Bu gün saat 07.00’da kalktım. Sen kaçta kalktın?

Ahmet: Ben de 07.30’da kalktım. Sonra ne yaptın?

Elif: Sonra elimi yüzümü yıkadım. Kahvaltı yaptım.

Ahmet: Kahvaltıda neler yedin?

Elif: Sucuklu yumurta pişirdim ve yedim.

Ahmet: Başka neler yedin?

Elif: Peynir, zeytin, bal, tereyağı yedim. Çay içtim.

Ahmet: Okula nasıl geldin?

Elif: Fatih’ten bir otobüse bindim ve okula geldim. Sen nasıl geldin?

Ahmet: Ben de metro ile geldim. Ders bittikten sonra ne yapacaksın?

Elif: Kütüphaneye gidip ders çalışacağım. Sen ne yapacaksın?

Ahmet: Ben de yurda gidip dinleneceğim.

Elif: Hafta sonu neler yapacaksın?

Ahmet: Sinemaya gideceğim. Sen de gelmek ister misin?

Elif: Evet, isterim.

Ahmet: Tamam ben seni arayacağım, görüşmek üzere.

Elif: Görüşürüz.

224 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
Etkinlik 5. Efsane, Masal Anlatma

 Kendi kültürünüze ait bir efsane ya da masal düşününüz. Bu efsane ya da masalı, üçerli
gruplar halinde, soru cevap şeklinde anlatarak bir diyalog oluşturunuz.

Etkinlik 6. İş Görüşmesi
 Aşağıda iş için görüşmeye gelen Selim ve patronun konuşmaları yer almaktadır. Bu
konuşma sonunda Selim işe alınmamıştır. Sizce Selim’in eksiklikleri veya hataları
nelerdir? Buna göre diyaloğu tekrar oluşturunuz ve Selim’in işe alınmasını sağlayınız.
Patron: Merhaba, şirketimize hoş geldiniz. Buyurun şöyle oturun.
Selim: Merhaba hoş bulduk. Teşekkür ederim.
Patron: Şimdi size birkaç soru soracağım. Siz bir mühendissiniz ve şirketimizin en önemli
bölümlerinden birinde çalışmak istiyorsunuz. Bunun için yetenekleriniz var mı? Mesela daha
önce hiç böyle bir işte çalıştınız mı? Deneyiminiz var mı?
Selim: Daha önce böyle bir işte çalışmadım. Ben daha yeni mezun oldum, o nedenle de bu ilk iş
başvurum.
Patron: Anladım. Peki yabancı diliniz var mı?
Selim: Evet, var.
Patron: Hangi dilleri biliyorsunuz?
Selim: İngilizce.
Patron: Sadece İngilizce mi?
Selim: Evet.
Patron: Peki ne düzeyde.
Selim: Orta.
Patron: Peki mülakatımızın geri kalan kısmına İngilizce devam edebilir miyiz?
Selim: Maalesef, o kadar iyi bilmiyorum İngilizceyi.
Patron: Anladım. Peki pasaportunuz var mı? Bazı zamanlarda yurt dışı seyahatlerimiz oluyor.
Selim: Başvuru yaptım; ama henüz alamadım.
Patron: Peki. Teşekkür ederiz.
Selim: İşe alındım mı?
Patron: Onu daha sonra haber vereceğiz.
Selim: Peki maaş ne kadar vereceksiniz?
Patron: Bunları her şey belli olduğu zaman konuşuruz. İyi günler, kendinize iyi bakın.
Selim: Teşekkür ederim. İyi günler size de.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 225
Etkinlik 7. Sosyal Etkinlikler

 Aşağıda diyalogda iki arkadaş hafta sonu için bir plan yapmaktadır. Soruları diyaloğa
göre cevaplayınız.

Burcu: Selin duydun mu? Bu hafta sonu İbrahimler bir maskeli parti düzenliyorlar.

Selin: Gerçekten mi? Harika! Maskeli partilere bayılırım.

Burcu: Evet, ben de öyle. Ne dersin gider miyiz?

Selin: Tabii ki. Başka kimler gelecek partiye?

Burcu: Serkan, Betül, Rıza, Tevfik ve Hilal. Bu kadar biliyorum.

Selin: Rıza da mı gelecek gerçekten?

Burcu: Evet, ne oldu?

Selin: Onunla konuşmuyoruz.

Burcu: Yani partiye gelmeyecek misin o geliyor diye?

Selin: Maalesef, gelmeyeceğim.

Burcu: Beni tek mi göndereceksin partiye?

Selin: Tama o zaman beraber gideriz; ama onun beni tanıyamaması için güzel bir maskeli kıyafet
bulup giyeceğim.

Burcu: Bence kedi kız kılığına girebilirsin. Hem çok güzel olursun hem de seni kimse tanıyamaz.

Selin: Harika bir fikir! Haydi alışverişe. O kedi kız maskesini ve elbisesini bulacağım.

Burcu: Ben de kırmızı başlıklı kız olmak istiyorum. Umarım ben de bulabilirim.

Selin: Çok güzel olacağız. Haydi hazırlan, çıkıyoruz.

Sorular

1. Selin neden ilk başta partiye gitmek istemiyor?

2. Selin kararını nasıl değiştirip Burcu ile partiye gitmek için hazırlanıyorlar?

3. Maskeli partiyi kim düzenliyor?

4. Selin neden kedi kız kılığına girmek istiyor?

226 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
 Etkinlik 8. Şehirler

 Aşağıda Türkiye’nin üç şehri kendini tanıtmaktadır. Bu şehirler hangileridir? Bulup

yazınız.

A Şehri: Merhaba arkadaşlar. Ben Türkiye’nin kuzeyinde yer alan bir şehirim. Genellikle her
mevsim yağmur yağar ve hava fazla sıcak olmaz. Şehrimde insanların fındık tarlaları vardır. Fındık
ve çayımla ünlüyümdür. Sümela Manastırı, Uzungöl gibi güzellikleri barındırırım.

B Şehri: Merhaba arkadaşlar. Ben ise Türkiye’nin güneyinde yer alan bir şehirim. Bu nedenle A
şehrinden oldukça farklıyım. Mesela kışları çok yağmur yağar ama yazları çok sıcak olur. İnsanlar
yazın bunalır ve denize giderler. Portakal ve muzumla ünlüyümdür. Düden Şelalesi, Konyaaltı
Plajı, Manavgat Şelalesi ve Side gibi güzelliklere sahibim.

C Şehri: Merhabalar. Ben her iki şehirden de farklıyım. Türkiye’nin doğusunda yer alıyorum ve
kışları buz gibi geçiyor. Türkiye’nin en soğuk şehirlerinden biriyim. Palandöken ve Cağ kebabı ile
ünlüyümdür.

A Şehri: ..............................

B Şehri: ..............................

C Şehri: ..............................

 Siz de kendi ülkenizdeki bir şehri, o şehrin yerine geçerek arkadaşınızla beraber karşılıklı
olarak tanıtınız. Ardından arkadaşınızın tanıttığı şehri bulmaya çalışınız.

Sonuç ve Tartışma

Bu araştırmada Yedi İklim Türkçe Ders Kitabı (A2) ve İstanbul Yabancılar için Türkçe
Ders Kitabı’ndaki (A2) ortak temalar tespit edilmiş ve bu temalara yönelik diyalog
etkinlik örnekleri geliştirilmiştir. Bu diyalog etkinlikleri geliştirilirken de yerli ve yabancı
kaynaklardan yararlanılmıştır. Araştırmada, belirlenen 8 ortak temaya yönelik geliştirilen
etkinliklerde dört temel beceri de esas alınmıştır. Verilen diyaloğu canlandırarak
okuma, karşılıklı diyalog oluşturup yazma, verilen bir konu hakkında karşılıklı konuşma,
diyaloglardaki boş konuşmaları tamamlayıp okuma, yarım bırakılan diyaloğun devamını
yazma gibi etkinliklere yer verilmiştir. Bu etkinlikler ayrıca, öğrencilerin yaratıcılıklarını da
geliştirebilecek etkinlik örnekleridir. Geliştirilen bu etkinliklerin, öğrencilerin sözlü iletişim
becerilerine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 227
Yabancı dil öğreniminde karşılıklı etkileşim ve etkinlikler önemlidir. Eğitim-öğretimde
etkinlikler, yaparak yaşayarak öğrenmeyi ve kalıcı öğrenmeyi sağlar. Başkan’a (1969,
s. 1) göre özellikle yabancı dil öğretiminde yaşanan aksaklıklardan birisi de yabancı dil
öğretiminin öğrencinin yaşamı ve yaşantıları dışında kalmasıdır. Bu sorunun üstesinden
gelinebilmesi için diyaloglardan ve etkinliklerinden yararlanılabilir. Çünkü diyaloglar,
gerçek hayatta olan durumlara yönelik oluşturulan metinlerdir. Diyaloglar sayesinde
öğrenciler hem karşılıklı etkileşimde bulunabilecek hem de etkinliklerle beraber kalıcı
öğrenmeyi sağlayabileceklerdir.

“Diyalog, iki ya da daha fazla kişinin ortak bir amaca ulaşmak için işbirliği yaptığı ortak bir
çalışmanın örneğidir” (Clark, 1996, Aktaran: Pickering ve Sorace, 2008). “Bunun başarıya
ulaşabilmesi için de kişilerin, birbirlerinin davranışlarına cevap olarak davranışlarına
hızla şekil verebilecek kadar esnek olmaları gerekmektedir” (Pickering ve Sorace,
2008). Bu esnekliği yakalayabilmek için de öğrencilerin sürekli iletişim halinde olmaları
gerekmektedir. Bazı öğrenciler, diğer öğrencilere göre daha pasif ve sessiz kalabilmektedir.
Uygulanacak olan diyalog etkinlikleriyle bu tür öğrencilerin de aktif olmaları sağlanabilir.
Bu etkinliklerle öğrencinin sosyalleşmesine ve özgüven kazanmasına yardımcı olunur.
Bu sayede öğrencilerin, hedeflenen düzeyde sözlü iletişim becerilerine sahip olmaları
sağlanabilir.

Swain, Brooks ve Tocalli-Beller’e (2002) göre öğrencilerin yazma, konuşma, dinleme

ve okuma etkinliklerinde birlikte çalışırlarken yararlandıkları diyaloglar, ikinci dilin
öğrenilmesine yardım etmektedir. Nitekim araştırmada da geliştirilen diyalog etkinliklerinde
dört temel beceri esas alınmıştır. Ders kitaplarında yer alan diyalog etkinliklerinin yalnızca
okuma metinleriyle sınırlı olması yabancı bir dil öğrenimi açısından yeterli olmamaktadır;
çünkü öğrenciler bunları sadece okumaktadır, aktif katılım gerçekleştirilmemektedir.
Bunun için dört temel dil becerisini de kapsayan diyalog etkinliklerine yer verilmesi
öğrencilerin dili öğrenmelerine yardım edecektir.

Gürsoy ve Arslan’a (2011) göre modern yabancı dil eğitim anlayışı katılımlı bir eğitim
anlayışı olduğu için öğretmen merkezli eğitim anlayışını kabul etmez. Bunun için yapılacak
etkinliklerde öğrencinin aktif olması sağlanmalıdır. Diyalog etkinlikleri, öğrencinin
aktif olduğu etkinliklerden biridir. Öğretmen bu tür etkinlikleri kullanarak öğrencileri
derse çekebilir. Derste bu etkinliklerin kullanılması öğrencilerin de dili keyifli bir şekilde
öğrenmelerine katkı sağlayacaktır.

Sonuç olarak; “bugün yabancı dil olarak Türkçenin, geleneksel yöntemler bir kenara
bırakılarak çağdaş yaklaşım, yöntem ve tekniklerin kullanımına dayalı, uygun materyallerle

228 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları
zenginleştirilmiş ve kültürel unsurlarla desteklenmiş çok uyaranlı öğretim ortamlarında
gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır” (Göçer ve Moğul, 2011). Bunun sağlanabilmesi için
kullanılan yöntem ve teknikler kadar sunulan etkinlikler de önem arz etmektedir. Verilen
etkinlikler ne kadar günlük yaşamdan olursa öğrenci de dili bir o kadar iyi anlamaktadır.
Yabancı bir dil öğretilirken günlük hayattan verilen örnekler, öğrenciler için somut örnekler
olacağından dilin öğrenilmesi kolay olacaktır. Diyaloglar, günlük yaşama yönelik oluşturulan
metinlerdir. Derste diyalog etkinliklerine yer vererek öğrencileri derse katabilir; dinleme,
konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirebilir; grup çalışmaları yaparak işbirlikli
öğrenmeyi gerçekleştirebilir; öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerine katkı sağlayabilir;
onları sözlü iletişim becerilerinde istenilen düzeye getirebilir ve en önemlisi dili keyif alarak
öğrenmelerine yardımcı olabiliriz.

Kaynakça
Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri.
Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, Uluslararası Türkçe
Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu.
http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/fatma_acik_yabancilara_turkce_ogretimi.pdfadresinden 31
Mart 2017 tarihinde indirilmiştir.
Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe Öğretiminde İlkeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat
Araştırmaları Dergisi.
http://turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM/eb_ilkeler/eb_ilkeler.htm adresinden 30 Mart 2017
tarihinde indirilmiştir.
Başkan, Ö. (1969). Yabancı Dil Öğretimi: İlkeler ve Çözümler. İstanbul: Edebiyat Fakültesi
Basımevi.
Costa, A., Pickering, M. J. ve Sorace A. (2008). Alignment in second language dialogue. Language
and Cognitive Processes: 23:4, 528-556.
http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01690960801920545 adresinden 31 Mart
2017 tarihinde indirilmiştir.
Göçer, A. ve Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel
bir bakış. International Periodical For The Languages, Terature and History of Turkish or
Turkic: Volume 6/3.
http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/gocer_mogul_turkce_yabanci_dil_
calisma.pdfadresinden 29Mart 2017 tarihinde indirilmiştir.

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları 229
Gürsoy, A. ve Arslan, M. (2011). Eğitsel oyunlar ve etkinliklerle yabancılara Türkçe öğretim
yöntemi. 1st International Conference on Foreign Language Teachingand Applied
Linguistics.https://www.researchgate.net/publication/267986582_Egitsel_Oyunlar_ve_
Etkinliklerle_Yabancilara_Turkce_Ogretim_Yontemiadresinden 29 Mart 2017 tarihinde
indirilmiştir.
MEB (1985). Yabancı dil eğitimi ve öğretimi yönetmeliği. Resmî Gazete:18868.
http://mevzuat.meb.gov.tr/html/18868_0.html adresinden 31 Mart 2017 tarihinde
görüntülenmiştir.
Sağlam, İ. (2001). Okulöncesi eğitimde sözlü öğretim etkinlikleri ve din eğitimi. Uludağ Üniversitesi
İlâhiyat Fakültesi, Cilt: 10, Sayı: 1, 195-208.
http://dergipark.ulakbim.gov.tr/uluifd/article/view/5000018070/5000018360
adresinden 31 Mart 2017 tarihinde görüntülenmiştir.
Swain, M., Brooks, L. ve Tocalli-Beller, A. (2002). Peer-peerdialogue as a means of second language
learning. Annual Review of Linguistics: 22, 171-185.
Yanpar, T. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemler. Ankara: Seçkin
Yayınevi.
http://www.onlineenglishteacher.org/study-topics/job-interview/job-interview/example-job-
interview-dialogues-in-english (ET: 25.04.2017).
https://peptalkindia.com/english-conversation-between-doctor-and-patient/ (ET: 25.04.2017).
https://www.thoughtco.com/multiple-choice-questions-planning-a-party-1210089(ET:
25.04.2017).

230 Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi ve Yabancı Dil Öğretimi Araştırmaları

View publication stats