Dịch bài 5

Một giải pháp đơn giản

Bệnh tiêu chảy đã làm chết nhiều trẻ nhỏ trên khắp thế giới, còn nhiều hơn số lượng trẻ em chết vì bệnh
sốt rét, bệnh xi-đa và bệnh lao cộng lại. Tuy nhiên, có một giải pháp chữa trị không tốn nhiều chi phí và
đơn giản có thể ngăn chặn những trường hợp tử vong đó. Tại sao giải pháp đó lại không được sử dụng
rộng rãi?

Bởi ANDREA GERLIN

Hầu hết những bệnh nhi bị cách ly trong khu vực dành cho trẻ em tại trung tâm quốc tế về nghiên cứu
bệnh tiêu chảy (ICDDR) ở Dhaka, Bangladesh, đều đang rất yếu, suy dinh dưỡng và bị mất nước. Những
đứa trẻ đã chịu đựng mỗi đợt tấn công của bệnh tiêu chảy và, trong một số trường hợp, căn bệnh bám
dai dẳng hết cuộc đời. Bé Sohag năm tháng tuổi, đang nằm trên tấm lót nhựa màu xanh lá trên chiếc
giường to gấp 4 lần thân hình em ấy, đã chịu đựng bệnh tiêu chảy được 7 ngày trước khi nhập viện. Cân
nặng của bé đã sụt giảm còn 2,75 kg, chỉ hơn 1/3 cân nặng tiêu chuẩn so với độ tuổi của bé, và bé gái
bây giờ trông nhỏ bé hơn cái dạ dày đang trương lên, cái đầu tròn và chân tay gầy guộc. Theo biểu đồ
được đặt ở chân giường, đứa bé có thể còn mắc bệnh viêm phổi và bị nhiễm trùng. Nhưng bệnh gốc của
đứa bé là tiêu chảy mãn tính, một kẻ giết người hằng ngày đã làm chết 5000 trẻ nhỏ ở những quốc gia
đang phát triển và là nguyên nhân của 1/3 trẻ em tử vong ở Bangladesh. Người mẹ 15 tuổi của đứa trẻ,
Jharana, chưa bao giờ nghe đến bệnh tiêu chảy trước khi cô ấy được khuyên rằng đem Sohag tới bệnh
viện của ICDDR. Ở đó, đứa trẻ được truyền nước biển thông qua tĩnh mạch trên cánh tay, và truyền dịch
gạo thông qua một ống trong mũi của bé.

Những bệnh nhi như Sohag, cũng trong tình trạng suy yếu, đến được bệnh viện là một sự may mắn. Hầu
hết những đứa trẻ này được chữa trị và được xuất viện trong vài ngày, kì vọng của bác sĩ đối với Sohag
cũng vậy. Nhưng nhiều trẻ em không bao giờ được đưa đến trung tâm điều trị và chết vì mất nước vì các
bé mất chất dịch quan trọng của cơ thể nhanh hơn chúng có thể thay thế. Như Jharana, những thành
viên trong gia đình cô không biết làm sao để chuẩn bị phương thuốc cứu chữa có thể thu thập được chỉ
với một vài xu: một nhúm muối lớn và một nắm đường hòa tan trong một bình nước sạch, công thức
đơn giản nhất cho giải pháp bổ sung nước dạng uống. “Để cứu sống một mạng người mắc bệnh tiêu
chảy thì đó chắc chắn là sự can thiệp sức khỏe rẻ nhất mà bạn có thể nghĩ đến”, David Sack nói, một bác
sĩ người Mĩ và là giám đốc điều hành của ICDDR.
Rẻ; nhưng không có gì thường có sẵn như nó phải là. Sự bổ sung nước dạng uống đã cứu được nhiều
mạng sống của hơn 40 triệu đứa trẻ từ khi lần đầu tiên được đưa vào thử nghiệm trong đợt bùng phát
dịch tả của những người tị nạn trên đường biên giới của Ấn Độ với Bangladesh vào năm 1971. Nhưng
nhiều thập kỉ sau đó, nó vẫn còn được sử dụng quá mức. Kết quả là, theo Hiệp hội Sức khỏe thế giới
(WHO): 3 triệu người mỗi năm bị chết bởi những biến chứng của bệnh tiêu chảy, bao gồm 1.9 triệu trẻ
em dưới 5 tuổi, hoặc 17% của ước tính 11 triệu ca tử vong của độ tuổi đó. Những ca tử vong này có thể
ngăn chặn được và không cần thiết. “Chúng tôi đã có những công cụ để thực sự giảm thiểu các ca tử
vong”, Olivier Fontaine nói, một chuyên gia về bệnh tiêu chảy ở WHO ở Geneva, Thụy Sĩ. “Chi phí cho sự
can thiệp này là rất nhỏ. Nhưng chúng tôi vẫn không thể có được cho mọi trẻ em đang cần nó.”

Tại sao không? Bởi vì những thành phố tấp nập và những vùng hẻo lánh xa xôi của những nước nghèo
thường không có cơ sở y tế đầy đủ ở gần, bởi vì nhiều cha mẹ của những đứa trẻ không bao giờ được
học cách làm liều thuốc bổ sung nước dạng uống tại nhà, bởi vì gói hỗn hợp bột cần được đóng gói, dự
trữ và phân phối cho những ai cần chúng, bởi vì sự bổ sung nước dạng uống ban đầu không giảm được
sự tống phân ra ngoài của trẻ, dẫn tới nhiều cha mẹ kết luận rằng giải pháp này không hiệu quả, và từ
bỏ. Bởi vì, có lẽ trên hết, ý thức của chúng tôi về các ưu tiên sức khỏe toàn cầu bị lệch lạc một cách khó
chịu. Trong khi bệnh tiêu chảy là kẻ giết người chủ yếu ở các nước phát triển, ở các nước giàu nó thường
không hơn một sự khó chịu. Vì vậy những nước phát triển chuyển quỹ chăm sóc sức khỏe đến những
vùng mà được cho là có nhiều mối nguy lớn hiên tại. Thuốc kháng vi rút đã được mua và vaccine đã
được đặt hàng để chống lại những mối họa tiềm tàng từ dịch cúm gia cầm thay vì lấy những túi thuốc bổ
sung nước giá 6 một lít cho những người đang trong tình trạng nguy kịch từ bệnh tiêu chảy ở nơi khác.
Nhưng số trẻ em chết vì tiêu chảy hàng ngày nhiều hơn số trẻ em chết vì bệnh cúm gia cầm.