Professional Documents
Culture Documents
Konstruksionet Ndërtimore - Ligjeratat
Konstruksionet Ndërtimore - Ligjeratat
Konstruksionet Ndërtimore
Ligjërata për KL XII drejtimi i Ndërtimtarisë dhe Arkitekturës
2014
Punët zejtare
Pas përfundimit të punëve të vrazhda dhe vendosjës së të gjitha instalimeve të nevojshme,
ndërtimi i objektit hynë në një fazë të re apo në fazën përfundimtare ( punët zejtare ). Si kur
që është e rëndësishme që të gjitha punët në pikpamje të elementeve konstruktive të kryhen
me ndërgjegjëje njësoi edhe punët zejtare duhet të kryhen në mënyrë profesionale. Cilisia e
punëve zejtare ndikon drejtpërsëdrejti në estetikën dhe funksionalitetin e objektit. Numri i
profesioneve dhe specializimeve të dodmosdoshme në punët zejtare është mjaft i madhë.
Numri i punëve zejtare është i madh mirpo disa prej tyre që i hasim në çdo objekt ndërtimor
janë:
1. Punët e zdruktharisë
2. Punët e llamarinës
3. Punët fasadore
4. Punët e ngjyrosjës
5. Punët e çeramikës
6. Punët e axhustratorisë
7. Punët e qelqit
8. Punët eparketit etj.
Në mënyrë klasike të ndërtimit punët e vrazhda punohen prej kateve më të ulta drejt kateve
më të larta , ndërsa punët përfundimtare kryhën duke filluar nga katet më të larta drejtë atyre
më të ulta.
Punët zejtare kryhen kryesisht në ambiente të mbyllura kështu që puntorët nuk i ekspozohen
ndikimeve të jashtme atmosferike, kurse me zhvillimin dhe aplikimin e teknologjis është
zvogluar numri për kryerjën e punëve zejtare, poashtu është zvogluar mundi fizik dukshëm në
krahasim me punët themelore të ndërtimtarisë.
1. Punët e zdruktharisë
Zdruktharët e ndërtimtarisë punoin dyer, dritare dhe paisje të tjera prej druri të cilat
instalohen në objekt, prodhimet e zdruktharisë punohën në seri dhe zhvillohen sipas
standardeve në ndërmarjët industriale.
Pllakat e dyshemes sipas formës dhe përmasave janë disa lloje. Më së shpeshti përdorën
pllakat në formë katrore.
2. Punët e llamarinës
Llamarinë punuesit e ndërtimtarisë vendosin llamarinë të zinkuzr, bakrit dhe plumbit përgjat
tër perimetrit të kulmit. Llamarina po ashtu vendoset në kokat e oxhaqeve, në parapetet e
jashtëme të dritareve, në vendet ku deperton oxhaku në siperfaqen e pullazit dhe në vendin ku
depertojnë gypate ajrosjës në siperfaqet e pullazit. Nga llamarina e zinkuar punohen edhe
mbulesat e kulmit, ulluqe të cilat shërbejnë për largimin e ujit nga pullazi.
3. Punët fasadore
Fasadat shpeshherë punohen edhe me pllaka mermeri, keramike, apo me gurë natyror. Në
ndërtimtarin bashkohore punohen edhe si fasada të varura prej materialeve të ndryshme si që
janë: qelqi, llamarina, masat plastike etj.
4. Punëte ngjyrosjës
Ngjyruesit përfaqsojnë grup më të madh të punëtorve zejtar në fushën e punëve zejtare. Këta
bëjnë ngjyrosjën e mureve brendëshme dhe të jashtme me ngjyra të thjeshta, ngjyra prej vaji
dhe ngjyra sintetike. Ngjyrat e vajit përdoren për ngjyrosjën e prodhimeve të zdruktharisë dhe
axhustratoris. Me këto ngjyra këto prodhime siç janë: dyert, dritaret e drurit, metalit, rrethojat
5. Punët e qeramikës
Qeramikë punuesit janë punëtor të ndërtimtarisë të cilët bëjnë mveshjen e dyshemes dhe
mureve me pllaka të qeramikës në ato vende ku uji shfrytëzohet në mas të madhe ose ku
qarkullimi i njerzëve është i madh, prandaj nevojitet mirëmbajtëje e përhershme. Në objekte
banimi me pllaka të qeramikës mveshen dyshemet dhe muret e banjove dhe kuzhinave, kurse
në objektet shoqrore me pllaka mveshen nyjet sanitare, dyshemet e holleve ( para sallave )
dhe dyshemet e koridoreve. Puna e qeramikëpunuesve duket e thjeshtë dhe me pakë
posicione, por kërkon një shkathëtësi të madhe dhe precizitet. Plakat e qeramikës janë me
dimensione të ndryshme , mvarsisht nga cili prodhues prodhohen me dimensione më të vogla
apo më të mëdha.
Pllakat e qearmikës ngjiten për siperfaqe me anë të ngjitësit special, për arsyje siperfaqja ku
ngjitet duhet të jetë shumë e rrafshët dhe mirë e lëmuar.
6. Punët e axhustratorisë
Puntorët axhustratorë punojnë dyer dhe dritare prej hekuri, rrethoja metalike për ballkone dhe
shkallë etj. Punët e axhustratorve kryhën në puntoriapo fabrika, kurse në punishte ( objekt)
montohen. Axhustratorët e ndërtimtarisë arsimohen në degën e matalëpunuesve, por janë të
specializuar për punë në objekte të ndërtimtarisë. Materialet kryesore të cilat për ndërtimin e
dyerve, dritareve. Rrethojave dhe elementev tjera janë: çeliku dhe alumini.
7. Punët e qelqit
Si pjesë e punimeve përfundimtare, si punët e reja dhe adaptimi i vjenë fundi, kështu që edhe
punët e imëta bëhen të dukshme. Ashtu që qelqi si pjesë e një detali estetik përmirson
përshtypjën e punëve përfundimtare.Punët e qelqit në një mas më të madhe apo më të vogël,
janë të rëndësishme në përshtatjen e objektit-banesës.
Punët e qelqit egzekutohen direkt në punishte apo sjellja e tyre në punëtori, për raste ku nuk
munemi me kry punën në mënyrë profesionale, por çdo herë tentojmë që punën ta kryejmë në
punishte për ti ikur hargjimeve të demontimit dhe transportit deri në punori. Puntorët e qelqit
direkt në punishte apo sipas projektit i masin dumesionet e dyerve dhe dritareve apo
elementeve tjera prej qelqi dhe njëherit bëjnë propozimin në bashkëpunim me investitorin që
ta bëm zgjedhjen e duhur.
Përveq në dyer dhe dritare qelqi sot vendoset edhe në tush kabinet e banjove në kombinim
qelqi dhe inoksin, si dhe egzekutimi i gardheve të skallëve në kombinim qelq dhe inoks, të
formave të ndryshme , shkelëse të shkallëve, dysheme prej qelqi etj.
PUNËT E GURIT
Guri është material i pa shfrytzuar ndërtimor, ( kemi edhe guri artificial, teraco ) i cili
shfrytzohet për muratim dhe mveshje. Guri ka dukje momumentale dhe massive ,
është i qëndrueshem dhe pranon ngarkesat në shtypje ( muret, shtyllzat , harqet, muret
mbrojtëse ) elementet e përpunuara janë me dimensione të kufizuara, është i përpunushëm
dhe i qëndrushëm. Po ashtu egzistojnë lloje të ndryshme të gurve dhe specifika të ndryshme
për ngjeshje, acar dhe zjarrë, po ashtu edhe fortësia prej të butit deri te i forti, gjithashtu
edhe gurët mund të jenë me ngjyra të ndryshme . Për shkaktë këtyre cilisive natyrorë
nuk është ikëndshëm në prekje – dhe iftohët . Guri shumë shfrytëzohet si lëndë e parë
( zhavor dhe zhavor i grimcuar ) për shumë konstruksione ndërtimore .
Libri: Gradjevinske Konstrukcije nga autori Zhivorad popviq, Nasha Knjiga – Beograd faqe
10
vrazhdë ashtu që të ketë lidhje të përhershme në mes kësaj shtrese dhe në sipërfaqen
për të cilën është aplikuar. Kur aplikoni shtresa përfundimtare është e rëndësishme që
përherë lidhet për shtresen e vrazhd fillestare ( grund ) .
Për të aplikuar shtresa përfundimtare është kryesisht fasadat bavalit dhe muret e jashtme
mund të jetë e mveshura me gur, pllaka dekorative, etj. Para se të filloni të aplikoni shtresën
bazë është shumë e rëndësishme për të siguruar një shtresë vërtikale dhe horizontale
në mënyrë që i tërë procesi të është bërë si duhet . Nëse në ndonjë rast kemi telat të
varur jashtë atëherë ata duhet hequr nga se mos të vijë deri te korozioni i shtresës
përfundimtare në fasadë. Karakteristikat themelore të stiroporit për fasadës është materijali
ma i shtrejt që shfrytzohet për izolimin e mureve janë :
Në mënyrë që skajet të përpunohen mirë, duhet të vendosen llajsnet mirë për ngjitësi,
dhe pastaj vendoset rrjeta .
http://www.termo-toplinska-fasada.hr/fasaderski-radovi.html
PUNËT TARACERE
Sipërfaqja për hedhjen terracos pastrohet dhe lahen , pastaj hedhim një spërkatje të
çimentos . Burimin e taracos e përgatmi prej çimentos , agregatit të imët të formave të
Pas terjës këtë sipërfaqe e lyejm me vajë liri ose tretje dylli në benzin dhe të pastrohet me
lecka.
http://www.predmer2.npnetwork.co.rs/Teracerski/166-ostali-teracerski-radovi.html
https://plus.google.com/photos/115560824926058852802/albums/5791000185174380161
Në programin e punëve prej gjipsi hynë: tavanet, muret, muret ndarës, mveshja e mureve,
nënkulmeve dhe mbulimin e gypave të instalimeve të ndryshme. Përparsia e përdorimit të
pllakave prej gjipsi në punët përfundimtare , në enterier dhe punët tjera. Relativisht shpejtë
montohen dhe lehët përpunohet e po ashtu nuk ndikon në peshën e objektit , do me thënë në
statikën e objektit. Shpesh montohen për të zvogluar lartësin e dhomave, mbulimin e gypave
të instalimeve, muret ndarëse ose pë estetikë .
Në tavanet dhe muret mund të vendoset edhe izolimi prej leshit të qelqit apo gurit
me çka arrihet:
-Pllakat nga gjipsi përmbajnë 20 % ujë kristalor i cili mbron nga zjarri
http://www.jugenterijer.rs/srpski/gipsani-radovi
DYSHEMETË
Në sipërfaqen e sipërme horizontale të konstruksionit të ndërkatit, vendosen konstruksione të
dukshme në të cilat ecet – dyshemetë. Që t’i përgjigjen destinimit të vetë, duhet t’i plotsojnë
kushtet e caktuara në pikëpamje të estetikës , qëndrueshmërisë, stabilitetit, që në pikëpamje
mekanike të grisen dhe hollohen pak, të kenë ngjyra të qëndrueshme, të jenë të kollajshme
për mirëmbajtje për shkak të higjijenës etj. Në zgjedhjen e llojit të dyshemësë ndikon
kryesisht destinimi i ambientit në të cilin vendosen .
Nëse është e nevojshme, pos përfundjës së dyshemesë vendosen shtresatveçimi për mbrojtjën
e dyshemesë prej lagështisë, nxehtësisë, dhe zërit.
Ajo është prej materialit kokërrizor-rër ose masë blindite.Në ndërtimtarinë bashkohore
punohet si shtresë prej materialesh artificial me prejardhje bimore ose minerale, prej leshi të
qelqit, të gurit ose të zgjurës.
Mbi përfundjen e dyshemesë vjenë veshja e dyshemesë, sipas së cilës edhe emërtohen
dyshemetë, kështu që dallojmë këto llojet e dyshemeve:
Druri është përdorur për dyshemetë, kryesisht për shkak të karakteristikave të tij: i fortë , i
rezistushëm ndaj brejtjës, rrëshqitjës, termo dhe izolues akustik dhe është material natyror.
Eshtë unike secila në aspektin e cilësis, ngjyra, material natyror i ngrohët që posedon edhe
arsyet pse ai është e domosdosshme të përdoret në dizajn të brendshëm. Përveç produkteve
klasik të parketit janë duke u bërë gjithnjë e më shumë dysheme popullore të dimensioneve
më të mëdhaja të shumë llojta dhe masive. Edhe pse nuk kanë karakteristika të mira gjatë
eksploatimit këto lloje ato prap se prap kanë përdorim kur janë në pytje dyshemet natyrore
prej drurit.
Vendosja e këtyre llojeve të dyshemeve prej materialeve prej drurit, si që janë: bungu, ahu,
dhe, arra që kanë tekstur dhe janë të çëndrushm i bën dyshemet që ti shfrytëzojm për një kohë
të gjatë.
Dyshemet prej druri përveç efekteve vizuale të cilat kanë ato vendosen edhe për një arsye të
rëndësishme, kur është në pytje shëndeti. Përveç që është material natyror druri më së paku
tërheq pluhurin i cili është edhe shkaktari kryesor i shumë smundjeve të frymarrjës.
Çmimi i parketit më varet nga lloji dhe dimensinet përveç karakteristikave të dhëna në
zgjedhjen e llojit të drurit ka edhe dukja, tekstura, dhe ngjyra e tijë. Poashtu edhe dimenzionet
e caktojnë çmimin e tij, si sa më i madhë të jetë dimensioni i copzave, edhe çmimi ma i
shtrejtë për m2
Vendosja e parketit në mënyrë adekuate në dysheme mirë të rrafshuar dhe të drejtë sipas
ushzimeve të prodhuesit e bën atë ta shfrytëzojnë shumë gjenerata.
Mbrojtja e dyshemeve
Mbrojtja e dyshemeve e ka një rëndësi të vacant pasi ato i kemi punuar, çoftë ato të punuara
prej drurit apo prej materialeve tjera të forta .
-Dyshemet të forta
Dyshemet prej druri – po ashtu edhe këto vendosen në ambiente të brenëdshme dhe të
jashtme. Dyshemet e brenëdëshme janë më lehtë të mirë mbahen pasi që nuk janë të
ekspozuar ndikimeve të jashtme atmosferike.
Meqense dyshemet prej druri vendosen në ambientin e jashtëm janë të ekspozuara edhe
kushteve atmosferike shtohet edhe pytja se cili material për mbrojtjën e tyre është ma
adekuat. Mbrojtja me llaqe është mbrojtja më e mirë e dyshemeve prej druri, ku së pari ato
grryhen me makina dhe rrafshohen mirë ku pastaj pastrohen, dhe luhen me llak adekuat për
patos apo parket. Ai njëherit ngurtësohet dhe bëhet i fortë dhe këto sipërfaqe janë mjaft të
lehëta për mirëmbajtëje, ku mund të shfrytëzohen pas lyerjës. Këto sipërfaqe lyhen me brusha
të ndryshme ku me rëndësi është edhe përzgjedhja e llakut adekuat për llojin e drurit.
Mbrojtja e dyshemeve prej drurit ka një tretman të vaçant për mbrojtjën e tyre veqenarisht në
sipërfaqe të jashtme, se ato janë të ekspozuar ndikimeve atmosferike, si që janë sipërfaqet për
rreth bazave, ballkonet e ndryshmeetj. Pas kalimit të sezonit dimror, do me thënë në pranverë
këto sipërfaqe duhen të kontrollohe gjithëher mos ka dëmtime apo kalbje të tyre në mënyrë
mos të vijë deri te ndonjë lëndim gjatë ecjes. Pai që janë të ekspozuar ambientit të jashtëm
këto dysheme edhe përmbajn një sasi të madhe të lagështis, gjë që vjen edhe deri te dëmtimi i
tyre më i shpejt. Dyshemet e jashtme nga druri mund të pastrohen edhe me ujë, por
njëkohsisht gjatë temperatuarve të larta verës duhen të lagen me lecka që të mbahet sipërfaqja
e tyre e njomë.
Dyshemet e forta – janë dyshemet prej pllakave, teraceri, pllakave vinfleks, pllakave vinaz,
prej betoni etj, janë më lehët të mirëmbahen ku njëherit quhen edhe dyshemet e forta.
Edhe te këto dysheme duhen të lyhen apo pastrohen mvarsisht siç e përcakton prodhuesi për
secilin material që ato të shkëlqejnë edhe të mirëmbahen sa më lehët.
Për shembull: dyshemet prej pllakave vetëm pastrohen mirë të shkëlqejnë, ato prej teraceri
lyhen pas terjës me vajë liri ose tretje dylli në benzin ku pastaj pastrohet me lecka, të njejta
procedura janë edhe për pllakat vinfleks dhe vinaz, kurse për dyshemet prej betoni ato
suvatosen ( lyhen ) me një shtres mbrojtëse prej 1-5mm, ku hargjihen 3-4kg/m 2 për lyerje 2
mm.
Sipas asaj se cilat etazhe lidhen në mes veti dallojmë shkallët: të bodrumit, katit, tavanit dhe
pullazit.
Sipas materialit prej të cilit punohen shkallët mund të jenë prej: gurit, drurit, betonit, betonit
të armuar dhe metalit.
Shkallët përbëhen prej shkelses dhe lartësis ( bazamakut ), edhe atë mvarsisht se për cilat
objekte i projektoim shkallët, edhe kemi gjërsin dhe lartësin e tyre të ndryshme, e që gjërsia
dhe lartësia e shkallës na përcakton e këndine shkallëve.
Po ashtu sipas pozitës së tyre dallojm shkallët: një krahshe, dy krahshe, tri krahshe, katër
krahsh edhe spirale, një ashtu ato kanë edhe pushimorën e shkallëve ku rregull është se
gjërsia e pushimorës nuk guxon të jetë më e vogël se krahu i shkallëve.
Po thuajse çdo shtëpi modern shtrihet mbi disa kate që duhet të ndërlidhur, duke lejuar një
kalim të shpejtë dhe të rehatshme, si dhe komunikimin midis kateve. Shkallët e brendshme,
përveç që lidhin nivele të ndryshme në objekte ose ndonjë objekt tjetër, munden nga ndërtimi
dhe dizajn të bëhen interesante dhe estitike në hapësirat e mbrendëshme. Ngjyra, madhësia,
material ndërtimi dhe kanë në këtë mënyrë një rol të rëndësishm në mënyrë që shkallët si një
trup të huaj, dhe për sy janë të këndshme si pjesë e enterierit.
Punimi i shkallëve mund të bëhet prej materialeve ekzistuese, por kryesisht punohen prej e
drurit, betonit, çelikut dhe gurëve. Çdo material siguron një vështrim të veçantë dhe i jep
hapësirë karakter individual, në projektimin dhe ndërtimin e shkallët për të ofruar zgjidhjen
më të mirë të mundshme për secilën shtëpi dhe hapësirë të veçantë. Shkallët janë pjesë e
brendshme të enterieri që vazhdimisht përdorën dhe i shfrytëzojmë. Disa herë në ditë ne të
kalojëm dhe duhet të jemi në dijeni për rëndësin e shkallëve në jetën tonë dhe se pa shkallë
do të ishte e vështirë të imagjinohet kalimi në etazhe ( kate ) të ndryshme.
Detyrë – 1
Për objektin banues të llogaritën shkallët dhe të bëhet dimensionimi i shhkallëve lartësia e
katit është H= 305 cm , kemi shkallë një krahshe
ZGJIDHJA :
H 305
n= = =17,94 përvetsojmë n=18 ndarje
h 17
H 305
h= = =16,94 cm ⇛ h=16,94 cm
n 18
2 ∙h+ b=61−63(65)
PËRVETSOJMË :
2 ∙h+ b=63
Përvetsojmë b=29 cm
Detyrë – 2 Për objektin banues individual, të llogariten shkallët dy krahshe dhe të bëhet
dimensionimi i shkallëve:
ZGJIDHJA :
H 300
n= = =17,64 përvetsojmë n=18 ndarje
h 17
Pasi që kemi shkallë dy krahshe është mirë që të marrim numer çift të shkallëve për shkakun
e simetrisë.
H 300
h= = =16.66 cm ⇛h=16,66 cm
n 18
2 ∙h+ b=61−63(65)
PËRVETSOJMË :
2 ∙h+ b=63
Përvetsojmë b=30 cm
4./ Gjejmë gjatësin e krahut të shkallëve
L=( n−1 ) ∙b=( 9−1 ) ∙ 30=8 ∙30=240 cm
Sipas mënyrës së punimit, atomund të jenë monolite ( një copë ), të gjysmëmontimit dhe të
montimit.
Shkallët e gjysmëmontimit – Në vend, aty për aty, së pari betonohen pllakat e pjerrëta të
shkallëve dhe më vonë vendosen shkallët e përpunuara definitivisht prej guri natyror ose
artificial-betoni, druri ose metali. Në këtë mënyrë pengohet dëmtimi i shkallëve me rastin e
kryerjes së punëve të tjera të vrazhda në ndërtesën.
-Shkallët në ancakë.
Shkallët në mbështetsa individuale – Këto janë mbajtës të mbështetur në skaje në mure ose
mbajtës të pjerrët. Pnohen edhe me mbajtës të pjerrët në hapsirë ( distance ). Mbështetja e
shkallëve si dhe fiksimi I tyre në murët, janë të mundëshme në disa mënyra: të nënmurosen
në murë, të murosen mbrenda murit dhe thjeshtë të mbështeten në murë.
Mbështetje është muri mbajtës ose trau I pjerrët prej beton armesë I ndërtesave skeletor.
Llogaritja e shkallëve
Duke u ngjitur shkallëve shpenzohen dy herë më shumë fuqi se duke ecur nëpër sipërfaqen e
rrafshët. Rëndësi të madhe ka të projektohen shkallë të rehatshme ( komode ), qofshin të një
pjerrësie të butë deri më 300, pjerrësie normale 30-360 ose të rrëpirëta, përkatësisht me
pjerrësi të krahut të shkallëve mbi 360.
Lartësia e shkallareve zgjidhet sipas destinimit të objektit dhe lëviz prej 14-19 cm. Duke
pasur parasysh se gjatësia e hapit të njeriut është 61-63 cm, ( fig.150 ), përpjestimi i lartësisë
së shkallëve ( h ) kundrejt gjerësisë (b) së shkelësës është shtruar me formulën
2 ∙h+ b=61−63 cm
Pas shumë eksperimenteve është vërtetuar se shkalla më racionale janë ato me përpjesëtim:
h 17
= cm
b 29
Sipas dispozitave tona për ndërtesat e banimit, përmasat e shkallëve, pos atyre të bodrumeve,
duhet të jenë brenda kufijeve2 ∙h+ b=61−63 cm maksimalisht 18, kurse gjerësia minimum
28 cm.
Logaritja e përmasave të shkallëve është e thjeshtë, shkallët komode jenë me lartësie 17 cm.
2 ∙h+ b=61−63 cm
2 ∙17+ b=63
b=63−2∙ 17
b=29 cm
Përmasat e aprovuara të shkallareve janë 18 copë 17/29 cm, kurse gjatësia e krahut të
shkallëve është(n-1) x b =L, ku n-është numri i lartësive për shkallën një krahëshe(18-1)x
29=L, për shkallët dy krahëshe (9-1)x29=L, fig. 150. Në rastin tone është (9 – 1)x
29=8x29=2,32m.
Mënyra e vizatimit të shkallëve është treguar në fig.151. Për lartësinë e zgjedhur të katit (H)
kemi llogaritur se envojiten 18 shkallëve, lartësie 17 cm. Shkalla dykrahëshe në një krah
shkallë ka 9 lartësi të shkallëve. Sipas formulës 2h + b =61-63 cm, gjerësia e përcaktuar e
shkelësës është 29cm. së pari llogaritet gjatësia e krahut të shkallës për 9 lartësi të shkallëve
sipas formulës (9 – 1)x29=2,32m është gjatësia e krahut të shkallës, përcaktohet gjerësia e
pushimorës. Në rastin tone është marrë 1,20m, kurse e pushimorës kryesore 1,30m. Gjatësia
e kafazit të shkallëve pra është 1,20+2,32+1,30=4,82m.
Në kafazin e shkallëve vizatohen pushimorja dhe krahu l i shkallëve. Nën një kënd arbitrar
vendosim drejtëzën, mbi të sipas dëshirës hudhim pjesë të njëjta, respiktivisht te ky rast 8
pjesë (a), i bashkojmë 2 me 2 dhe duke kthyer vertikaleve mbi drejtëzën L-2’ përvizojmë
shkallaret në krahët e shkallëve.
Me anë të presimit të masës së argjilës në kallëpe prodhohen tjegulla të presuara prej argjilës
JUS BD1.009 të njohura me emërtimin tjegullat e gojzuara. Me të njëjtën shenjë prodhohet
edhe tjegulla
M-222, e cila fisikohet me emulsion për të qenë e padepërtushme për ujë, pastaj tjegulla
sinterengopur me ngjyra të ndryshme ( bordo e gjelbërt, verdhë , e zezë, dhe mediteran-
tjegulla etj).
Biber tjegullat
Tjegulat e thjeshta
kulmeve. Ato më së shumti dallohen për nga numri ( hapsirat që shkojnë në pjerrtësi të njejtë
) gjegjësisht përfundimet më të ulëta horizontale të rrafshinave të kulmit dhe sipas formave
speciale që i përbëjn hapsirat e kulmeve sipas saj kemi :
- dy ujore
- tre ujore
- katër ujore
- të përbëra
- piramidale
- konike
- të mprehta etj
KULMET ME KARRIKA
I. /Kulmi me karrikë njëfishe
Kulmet me varrëse
Distanca
Kulmi i 60 – 80 cm
thjeshtë
Mbajtësit
Kulmi me kryesor të
karrike RS pullazit Distanca
vendosen 60 – 80 cm
në distancë
60 – 90cm
Kulmi me
karrike një Distanca
fishe 60 – 80 cm
Kulmi me
karrike dy Distanca
fishe 60 – 80 cm
VARËSET
II./Varrëset e dyfishta
Pjerrtësia e rrafshit të kulmit mvarët nga lloji i kulmit si dhe zonave klimatike. Dallojmë 3
lloje të kulmeve sipas pjerrtësis së rrafshit;
- Kulmet dy ujore
- Kulmet piramidë
- Shed kulmet
- Mansard kulmet
Mansarad kulmet- quhen sipas shkenctarit François Mansaradi (1598- 1666), i cili i ka
konstruktu në shekullin e XVII, ku është kërku nevoja e shfrydzimit të sipërfaqës së tavanit
sa më tepër dhe të fitohet edhe një katë. Këto kulme përbahen prej dy pjesë: pjesa e poshtme
me pullaz mjaftë të pjerrët prej 600-700dhe pjesës së epërme me pjerrtësi prej 300.
Në vendin tonë fabrika që ka prodhuar kësi lloji të pllaka sallonit ka qenë në Hanin e Elezit.
Pllakat e valëzuara të azbest- çimentos janë emëruar sallonit pllaka sipas Sallonës, emëri i
sallonës në kohën romanke. Te ne në ndërtimtari për pllakat e azbest-çimentos janë
përvetsuar emërtimet: të rrafshëtat-etrenit, të mëdhatë të valëzuar-salonit, pllakat e valëzuara
më të vogla quhen valëzorka ( valovitke ), kurse pllakat me brinjë sallonitka.
Veçorit e përbashkëta e të gjithave pllakave të azbest-çimantos është se ato janë të lehëta dhe
ndaj lejojnë konstruksione mbajtëse më të lehëta e më pak të kushtushme. Nuk janë të
ndezshme, mund të prehen, të zdrukthohen e shpohen me vegla të zdruktharisë. U qëndrojnë
shkëlqyshëm ndikimeve kimike ku edhe përdoren në zonat industrial. Veç ngjyrës së argjend
prodhohen edhe me ngjyra të ndryshme . Me standard JUS B.C4.010 janë parapar trajtat,
përmasat dhe cilisit e pllakave të azbest-çimentos.
Ky standard parasheh tri lloje të pllakash, që dallohen për nga përmasat, trajat dhe trashësia.
-Pllaka të brinjëzuara
Mbulimi i pullazeve me pllaka të rrafshëta dhe katërore bëhet mbi përfundjën prej drrasave,
mbulimin e bëjnë personat e aftësuar profesionalisht.
Po ashtu përveç tjegullave standard prodhohen edhe tjegulla për ajrosje, tjegulla për
pengimin e rrëshqitjës së borës të cilat i kanë edhe vendet për montimin e shkallëve mbi këto
tjegulla, tjegulla vazhduese për depërtimin e gypave të ajrosjës, tjegulla të tejdukshme për të
ndriquar sipërfaqen e tavanit etj.
Por pas analizave kohëve të fundit se azbest- çimento është material kancerogjen më nuk
prodhohen dhe nuk përdorën tek ne.