PENGANTAR KESUSASTERAAN MELAYU

tutorial mingguan
Ahli kumpulan:
Anastasia, Leong Jing Tian, Tea Jia Jing,

Un Weng Qi, Aiman Haikal

 Topik

perbentangan

Cerita Rakyat Cerita Lipur

-cerita teladan Lara

Cerita teladan:
Pengenalan
Cerita Teladan dimaksudkan sebagai cerita-cerita yang mempunyai
unsur didatik, pendidikan moral dan memberi pengajaran atau
teladan. Pengajaran dan pendidikan tersebut biasanya lebih
tertumpu kepada kanak-kanak dan kebanyakkannya berupa
pendidikan moral sama ada berlandaskan peraturan kehidupan
sosial dan budaya atau ajaran agama.
Cerita perlu ditegaskan, penggolongan ini tidak bermakna bahawa
cerita-cerita yang lain seperti lipur lara, cerita jenaka atau cerita
binatang itu tidak membawa unsur pendidikan yang lebih nyata di
samping mempunyai ciri-ciri tersendiri yang membezakannya
daripada genre cerita yang lain.
 cerita Teladan
Ciri-Ciri
Dari segi persembahan
Cerita teladan disampaikan secara bersahaja, menggunakan
gaya pertuturan seharian. Penutur cerita teladan tidak
memerlukan kebolehan luar biasa selain kebolehan mengingati
jalan cerita yang disampaikan.
Dari segi struktur
cerita teladan mempunyai struktur yang sederhana dan tidak
berbelit-belit seperti cerita lipur lara. Hal ini demikian kerana
cerita ringkas dan mudah diikuti. Cerita tidak mempunyai
banyak unsur kesaktian dalam cerita teladan walaupun
kadang kala unsur kebetulan.
cerita ini kebanyakannya berlatarkan dunia nyata dengan
sedikit variasi tempat seperti perkampungan, hutan, lautan
dan istana
Contoh karya cerita Teladan:

Bawang putih bawang merah

Cerita Si Tenggang
Batu Belah Batu Bertangkap
ce r i t a T e l a d a n Fungsi
Fungsi utama sebagai saluran pendidikan moral,
cerita-cerita teladan membawa pelbagai tema yang
berkaitan dengan budi pekerti, kasih sayang sesama
manusia atau binatang, hubungan kekeluargaan.
fungsi yang kedua ialah cerita membawa ajaran
utama ialah balasan baik terhadap setiap kebaikan
dan sebaliknya.
cerita teladan juga berfungsi sebagai alat kritikan
sosial, hiburan, pengajaran dan pendidikan.
Cerita Lipur lara:

Menurut Dr.Ismail Hamid dalam bukunya ''Perkembangan

Kesusasteraan Melayu Lama'', 'penglipur' bermaksud penghibur.

Manakala 'lara' bermaksud cerita yang menghiburkan orang

dalam kesedihan atau dukacita.

Dikenali juga sebagai 'folklore'-R.O Winstedt
Cerita lipur lara ialah cerita-cerita roman yang mengandungi

unsur pengembaraan dan bergilar sekitar golongan istana atau

putera dalam gambaran keindahan, kemewahan, kesaktian dan

kejadian lain.
Cerita Lipur lara:
Dalam masyarakat Minangkabau, cerita lipur lara dikenali

sebagai 'kaba'.
Terkenal di masyarakat Melayu dengan keunikan dan

keistimewaan yang tersendiri seperti ceritanya, penutur atau

tukang cerita dan cara persembahan cerita.

#Cerita lipur lara=cerita yang menghiburkan orang yang dalam

kesedihan atau duka cita.

Contoh karya cerita penglipur

lara:
Hikayat Malim Deman
Hikayat Awang Sulung Merah

Muda
Hikayat Malim Dewa
Hikayat Raja Budiman
Hikayat Seri (raja) Rama)
Cerita Sabai Nan Aluih
Cerita Awang Gembang
 I-CIRI C ER ITA

CIR
LIPUR LA RA
 4.
1. Ciri-ciri: Bentuk prosa

Tema dengan

selingan puisi

2. 3.
Watak dan
Struktur isi

perwatakan cerita/plot &

pusat cerita
CIRI-C I R I : t e m a
Bertemakan percintaan antara wira dan

wirawati yang dikaitkan dengan

pengembaraan
Persoalan timbul untuk mengembang

lagi suasana sesebuah cerita. Contohnya,

persoalan peperangan, kesaktian,

kehebatan, kemewahan dan kegagahan

Halangan yang dihadapi oleh sang wira

akan diatasi dengan mudah dengan

bantuan kesaktian. Penyelesaian cerita

penglipur lara akan diakhiri dengan

mereka hidup bahagia bersama wirawati.

CIRI-CIRI: watak dan

perwatakan
Terbahagi kepada 3 golongan: watak

utama, watak pembantu & watak jahat

Watak utama: kalangan putera dan

puteri

Watak pembantu: kalangan rakyat biasa

Watak jahat (antagonis): watak yang

menjadi penghalang kepada watak

utama mencapai sesuatu tujuan.

CIRI-CIRI: struktur

isi cerita/plot
Terbahagi kepada 3 bahagian: bahagian awal,

bahagian pengembaraan, & bahagian akhir

Bahagian awal: kisah sebelum pengembara

wira. Latar belakang kehidupannya.

Bahagian pengembaraan: wira keluar istana

dengan sebab tertentu, menghadapi cabaran

dan disisipkan dengan unsur percintaan serta

perkahwinan.
Bahagian akhir: wira mencapai kejayaan, hidup

bahagia dengan isteri dan memerintah

kerajaan yang megah.

CIRI-CIRI: pusat

cerita
Terbahagi kepada 3 bahagian: bahagian awal,

bahagian pengembaraan, & bahagian akhir

Bahagian awal: kisah sebelum pengembara

wira. Latar belakang kehidupannya.

Bahagian pengembaraan: wira keluar istana

dengan sebab tertentu, menghadapi cabaran

dan disisipkan dengan unsur percintaan serta

perkahwinan.
Bahagian akhir: wira mencapai kejayaan, hidup

bahagia dengan isteri dan memerintah

kerajaan yang megah.

 Fungsi cerita
Penglipur Lara
Fungsi Cerita lipur lara
Sebagai alat hiburan
Cerita-cerita Penglipur Lara memainkan peranan penting sebagai ‘alat’ hiburan
bagi masyarakat Melayu tradisional, khasnya di kalangan rakyat jelata kerana
isi ceritanya dipenuhi dengan peristiwa fantasi, luar biasa, penuh gambaran
kemewahan, kebesaran dan keindahan hidup golongan putera-puteri raja yang
dapat memberi suatu kepuasan yang menghiburkan. Isi cerita Penglipur lara
juga dijadikan sebagai suatu ‘perlarian’ bagi golongan rakyat jelata yang
miskin dan hidup dikelilingi penderitaan kerana isi cerita Penglipur lara amat
menonjolkan unsur-unsur kemewahan yang indah.
Dengan mendengar cerita yang indah dan hebat khalayak dapat melarikan diri
seketika daripada kenyataan hidup atau masalah yang membelenggui mereka.

Lebih menghiburkan ialah melalui gaya penyampaian tukang-tukang cerita

yang unik dan tersendiri dalam menyampaikan cerita, yang diselang-selikan
dengan ungkapan-ungkapan yang indah, disampaikan dengan iringan muzik
dengan pelbagai lagu dan rentak sehingga dapat menimbulkan suasana
nyaman, indah, gembira yang menyeronokkan dan menghiburkan khalayak
atau pendengar.
Fungsi Cerita lipur lara
Sebagai alat pengajaran dan pendidikan moral

Cerita-cerita Penglipur Lara kaya dengan unsur-unsur

moral dan etika yang dapat dicontohi oleh masyarakat.
Nilai-nilai moral dan etika seperti taat kepada
pemerintah, sifat berdikari menentukan untung nasib
melalui pengembaraan, semangat berani dan tidak gentar
dalam menegakkan kebenaran jelas tergambar pada
watak-watak yang boleh dijadikan panduan dan iktibar.
 UNSUR MORAL CERITA
PENGLIPUR LARA

SIFAT HORMAT KEPADA IBU SIFAT-SIFAT PATRIOTIK DAN SIFAT BERDIKARI DAN
BAPA DAN ORANG TUA. SIFAT TANGGUNGJAWAB CINTAKAN TANAH AIR MENCARI UNTUNG

PEMIMPIN (RAJA)

WIRA DAN WIRAWATI TIDAK

SIFAT INI JELAS TERGAMBAR
SIFAT INI SELALU SAJA
PERNAH MENENTANG DALAM EPISOD PEPERANGAN.
DALAM CERITA TERDAPAT DALAM WATAK
KEHENDAK AYAHANDA RAJA, PEMBESAR MAHUPUN
BONDA, WALAUPUN PENGLIPUR LARA INI RAKYAT JELATA MASING-MASING WIRA DAN WIRAWATI DI MANA
ADAKALANYA PERINTAH JELAS TERGAMBAR TIDAK AKAN MUDAH MENYERAH MEREKA AKAN BERDIKARI
TERSEBUT BEGITU SUKAR TENTANG RAJA YANG KALAH, BERGANDING BAHU SEHINGGA MEREKA BERJAYA
DAN MEMBAHAYAKAN, MEMPUNYAI PERASAAN MEMPERTAHANKAN NEGERI MENCAPAI APA YANG
MALAH MEREKA AKAN MEREKA DARIPADA SERANGAN DIHAJATI. SELAIN ITU WIRA
MEMINTA IZIN TERLEBIH PENUH TANGGUNGJAWAB LUAR DAN SANGGUP DAN WIRAWATI SENDIRI JUGA
DAHULU DARIPADA TERHADAP KELUARGA MENGORBANKAN NYAWA MEREKA
PANDAI MENCARI UNTUNG
AYAHANDA BONDA MEREKA DAN NEGERINYA. DENGAN BERLAWAN BERMATI-
SEBELUM KELUAR MATIAN HINGGA KE TITISAN DALAM APA JUA YANG

MENGEMBARA. DARAH YANG TERAKHIR. MEREKA LAKUKAN.

IPGKBM
 IDEATION PHASE

HUBUNGAN HARMONI DAN

BERBUAT BAIK KEPADA IBU
BAPA DAN KEPADA MEREKA
YANG TIDAK BERNASIB BAIK
SIFAT INI JELAS NYATA
TERDAPAT DALAM WATAK SI
KEMBANG CINA ATAU BUJANG
SELAMAT. SELAIN ITU KEDUA-
DUA WATAK INI
MELAMBANGKAN KESETIAAN
DAN WATAK-WATAK “PEKERJA”
YANG BEKERJA DENGAN PENUH
MESRA ANTARA GOLONGAN
RAJA DAN RAKYAT
KEMESRAAN HUBUNGAN
ANTARA GOLONGAN ISTANA
DENGAN RAKYAT JELATA JELAS
“YANG CAPIK DATANG BERTONGKAT,
TERGAMBAR KETIKA UPACARA
TERTENTU DIADAKAN DI YANG BUTA DATANG BERPIMPIN,
ISTANA, MISALNYA KETIKA
MALIS PERKAHWINAN DAN
YANG PEKAK DATANG BERTANYA,
KENDURI KENDARA DI ISTANA. ` YANG KURAP MENGEKOR ANGIN.”
SEMUA GOLONGAN RAKYAT

DATANG BERAMAI-RAMAI DARI

DEDIKASI DAN MEMBERI BERBAGAI LAPISAN
SEPENUH KOMITMEN TERHADAP MASYARAKAT, KECIL BESAR,
TUGAS-TUGAS YANG TUA DAN MUDA. INI JELAS
DIPERTANGGUNGJAWABKAN SEPERTI YANG TERGAMBAR
KEPADANYA. MELALUI PETIKAN PUISI DI
PETAK SEBELAH:
Fungsi Cerita lipur

lara
Sebagai alat hiburan dan escapism / pelarian
Cerita-cerita Penglipur Lara memainkan peranan
penting sebagai ‘alat’ hiburan dan ‘pelarian’ bagi
masyarakat Melayu tradisional, khasnya di kalangan
rakyat jelata kerana isi ceritanya dipenuhi dengan
peristiwa fantasi, luar biasa, penuh gambaran
kemewahan, kebesaran dan keindahan hidup
golongan putera-puteri raja yang dapat memberi
suatu kepuasan yang menghiburkan. Isi cerita
Penglipur lara juga dijadikan sebagai suatu ‘perlarian’
bagi golongan rakyat jelata yang miskin dan hidup
dikelilingi penderitaan kerana isi cerita Penglipur lara
amat menonjolkan unsur-unsur kemewahan yang
indah.
Fungsi Cerita lipur lara
Sebagai Pengekalan Norma Dan Sistem Etika

Masyarakat
Hal ini kerana unsur moral dan etika yang terkandung

dalam cerita-cerita penglipur lara dapat diwariskan

kepada generasi terkemudian.

Sebagai Alat Gambaran Masyarakat

Cerita-cerita menggambarkan corak kehidupan

masyarakat Melayu. Misalnya dari segi sistem

pemerintahan yang bersifat feudal itu. Misalnya,

Gambaran adap istiadat yang diamalkan di istana, Sistem

sosial yang diamalkan baik dari segi pendidikan,

kepercayaan, amalan dan sebagainya

 Sekian

Terima kasih