6.

ලටුකිකොපම සූත්‍රය
148 148
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍ය
භගවා අඞ්ගුත්තරාපෙසු අංගුත්තරාප වැසියන්ගේ මහගමක්වූ ආපණ නම්
විහරති ආපණං නාම වහන්සේ පෙරවරු කාලයෙහි සිවුරු හැඳ පොරවා ප
අඞ්ගුත්තරාපානං නිගමො. අථ ආපණ නම් ගමෙහි පිඩු පිණිස හැසිර සවස් ක
ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං වනලැහැබක් යම් තැනකද දවල් කාලයෙහි විසීම
නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය එක්තරා රුකක් මුල දවල් වාසය පිණිස හුන්නේය
ආපණං පිණ්ඩාය පාවිසි. පොරවා පා සිවුරු ගෙණ පෙරවරු කාලයෙහි ආප
ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා පිණිස හැසිර සවස් කාලයෙහි පිණ්ඩපාතයෙන් ව
පච්ඡාභත්තං වාසය පිණිස ගියේය. ඒ වනලැහැබට පැමිණ, එක් රු
පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො ඉක්බිති විවේකව තනිව සිටියාවූ ආයුෂ්මත් උදායි
යෙනඤ්ඤතරො වනසණ්ඩො යවතුන්වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ
තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ සැප රැස්කරන්නෙක
තං වනසණ්ඩං බොහෝ අකුසලධර්මයන් දුරුකරන්නෙක. භාග්‍යවතු
අජ්ඣොගාහෙත්වා කුසලධර්මයන් රැස්කරන්නෙක’ (යන අදහසයි.) ඉක්
අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ කාලයෙහි ඵලසමාපත්තියෙන් නැගිට, භාග්‍යවතුන් ව
දිවාවිහාරං නිසීදි. ආයස්මාපි පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක් පැත්තක හුන්
ඛො උදායී පුබ්බණ්හසමයං
නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය
ආපණං පිණ්ඩාය පාවිසි.
ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා
පච්ඡාභත්තං
පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො
යෙන සො වනසණ්ඩො
තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය.
තං වනසණ්ඩං
අජ්ඣොගාහෙත්වා
අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ
දිවාවිහාරං නිසීදි. අථ ඛො
ආයස්මතො උදායිස්ස
රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස
එවං චෙතසො පරිවිතක්කො
උදපාදි - ‘‘බහූනං (බහුන්නං
(සී. ස්‍යා. කං. පී.) එවමීදිසෙ
අවිඤ්ඤාණකප්පකරණෙ) වත
නො භගවා දුක්ඛධම්මානං
අපහත්තා, බහූනං වත නො
භගවා සුඛධම්මානං
උපහත්තා; බහූනං වත නො
භගවා අකුසලානං ධම්මානං
අපහත්තා, බහූනං වත නො
භගවා කුසලානං ධම්මානං
උපහත්තා’’ති. අථ ඛො
ආයස්මා උදායී සායන්හසමයං
පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන
භගවා තෙනුපසඞ්කමි;
උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං
අභිවාදෙත්වා එකමන්තං
නිසීදි .
149 149
එකමන්තං නිසින්නො ඛො එක් පැත්තක හුන් ආයුෂ්මත් උදායි ස්ථවිර තෙමේ
ආයස්මා උදායී භගවන්තං “ස්වාමීනි, මෙහි විවේකව තනිව වාසය කළ මට
එතදවොච - ‘‘ඉධ මය්හං, ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ දුක් දුරු කරන්නෙක
භන්තෙ, රහොගතස්ස බොහෝ සැප රැස්කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්
පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො ධර්මයන් දුරු කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒක
පරිවිතක්කො උදපාදි - කරන්නෙක (කියායි.) ස්වාමීනි, අපි පෙර හවසද,
‘බහූනං වත නො භගවා ස්වාමීනි, භාග්ය
‍ වතුන් වහන්සේ, යම් හෙයකින් භික්ෂූ
දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, දවල් නොකල්හි භෝජනය අත්හරිව් (යන නියමය
බහූනං වත නො භගවා මගේ හිත වෙනස්විය. දොම්නසක්ද ඇතිවිය. කෙසේද,
සුඛධම්මානං උපහත්තා; යම් ප්ර‍ ණීත කන දෙයක් හෝ අනුභව කරණ
බහූනං වත නො භගවා වහන්සේ ඉවත් කරන්නට කියත්. සුගතයන් වහන්
අකුසලානං ධම්මානං ස්වාමීනි, ඒ අපි භාග්ය ‍ වතුන් වහන්සේ කෙරෙහි
අපහත්තා, බහූනං වත නො සලකමින් මෙසේ ඒ දවල් නොකල්හි භෝජනය දුරු
භගවා කුසලානං ධම්මානං කෙළෙමු. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන්වහන්සේ, යම් හේතුව
උපහත්තා’ති. මයඤ්හි, ‍ නොකල්හි භෝජනයද අත්හරිව්’ (ය
තොපි රාත්රි
භන්තෙ, පුබ්බෙ සායඤ්චෙව අවස්ථාවෙහිද මගේ හිත වෙනස් විය. දොම්නස්ද ඇති
භුඤ්ජාම පාතො ච දිවා ච දෙකින් ආහාර වේලක් ඉතා ප්ර ‍ ණීත වීද, එයද භාග්
විකාලෙ. අහු ඛො සො, සුගතයන් වහන්සේ එයද දුරුකරන්ට කියත්’ (යනුවෙ
භන්තෙ, සමයො යං භගවා මාලු ආදියක් ලැබී මෙසේ කීය. ‘එසේ නම් මෙය
භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ කියායි. ස්වාමීනි, යම්කිසි මනාව පිළියෙල කළ කෑම
තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එතං කරත්, දවල් අනුභව කරන්නේ ස්වල්පයකි. ස්වාමීනි
දිවාවිකාලභොජනං රේමයද, ගෞරවයද, ලජ්ජාවද, භයද සලකමින් මෙසේ
පජහථා’ති. තස්ස මය්හං, “ස්වාමීනි, පෙර භික්ෂූහු රෑ අඳුරු කලුවරෙහි පිඬු
භන්තෙ, අහුදෙව වැටෙත්. ඉඳුල් දිය දමන වලෙහිද වැටෙත්. කටුවැටට
අඤ්ඤථත්තං, අහුදෙව (අහු (සී. කළ හෝ නොකළ හොරු හා එකතු වෙත්. ස්ත්‍රීහුද
පී.)) දොමනස්සං - ‘යම්පි රෑ අඳුරු කලුවරෙහි පිඬු පිණිස හැසුරුනෙමි. (එකල)
නො සද්ධා ගහපතිකා දිවා මා දැක්කාය. මා දැක බියවී ‘මා නැසුණේය. අමනු
විකාලෙ පණීතං ඛාදනීයං කෑගැසූ කල්හි, ස්වාමීනි මම ඒ ස්ත්රි ‍ යට මෙසේ කී
භොජනීයං දෙන්ති තස්සපි පිඬු පිණිස වැඩ සිටි භික්ෂුවකි’. ‘භික්ෂුවගේ පියා
නො භගවා පහානමාහ, අඳුරෙහි කුස නිසා පිඬු පිණිස හැසිරෙනවාට වඩා
තස්සපි නො සුගතො හොඳයයි’ කීය. ස්වාමීනි, එය සිහිවෙන මට මෙබඳු
පටිනිස්සග්ගමාහා’ති. තෙ මයං, බොහෝ දුක් දුරුකරන්නෙක. භාග්ය ‍ වතුන් වහන්සේ
භන්තෙ, භගවති පෙමඤ්ච යවතුන් වහන්සේ අපගේ බොහෝ අකුශලධර්මයන්
ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච බොහෝ කුශලධර්මයන් රැස් කරන්නෙක, (කියායි.)
ඔත්තප්පඤ්ච
සම්පස්සමානා එවං තං
දිවාවිකාලභොජනං පජහිම්හා.
තෙ මයං, භන්තෙ,
සායඤ්චෙව භුඤ්ජාම පාතො
ච. අහු ඛො සො, භන්තෙ,
සමයො යං භගවා භික්ඛූ
ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ තුම්හෙ,
භික්ඛවෙ, එතං
රත්තිංවිකාලභොජනං
පජහථා’ති. තස්ස මය්හං,
භන්තෙ, අහුදෙව අඤ්ඤථත්තං
අහුදෙව දොමනස්සං - ‘යම්පි
නො ඉමෙසං ද්වින්නං
භත්තානං පණීතසඞ්ඛාතතරං
තස්සපි නො භගවා
පහානමාහ, තස්සපි නො
සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති.
භූතපුබ්බං, භන්තෙ,
අඤ්ඤතරො පුරිසො දිවා
සූපෙය්‍යං ලභිත්වා එවමාහ -
‘හන්ද ච ඉමං නික්ඛිපථ,
සායං සබ්බෙව
සමග්ගා භුඤ්ජිස්සාමා’ති. යා
කාචි, භන්තෙ, සඞ්ඛතියො
සබ්බා තා රත්තිං, අප්පා දිවා.
තෙ මයං, භන්තෙ, භගවති
පෙමඤ්ච ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච
ඔත්තප්පඤ්ච සම්පස්සමානා
එවං තං රත්තිංවිකාලභොජනං
පජහිම්හා. භූතපුබ්බං, භන්තෙ,
භික්ඛූ රත්තන්ධකාරතිමිසායං
පිණ්ඩාය චරන්තා
චන්දනිකම්පි පවිසන්ති,
ඔලිගල්ලෙපි පපතන්ති,
කණ්ටකාවාටම්පි (කණ්ටකවත්
තම්පි (සී. පී.), කණ්ටකරාජිම්පි
(ස්‍යා. කං.)) ආරොහන්ති,
සුත්තම්පි ගාවිං ආරොහන්ති,
මාණවෙහිපි සමාගච්ඡන්ති
කතකම්මෙහිපි
අකතකම්මෙහිපි, මාතුගාමොපි
තෙ (තෙන
(ක.)) අසද්ධම්මෙන
නිමන්තෙති. භූතපුබ්බාහං,
භන්තෙ, රත්තන්ධකාරතිමිසායං
පිණ්ඩාය චරාමි. අද්දසා ඛො
මං, භන්තෙ, අඤ්ඤතරා ඉත්ථී
විජ්ජන්තරිකාය භාජනං
ධොවන්තී. දිස්වා මං භීතා
විස්සරමකාසි -
‘අභුම්මෙ (අබ්භුම්මෙ (සී.
පී.)) පිසාචො වත ම’න්ති!
එවං වුත්තෙ, අහං, භන්තෙ, තං
ඉත්ථිං එතදවොචං - ‘නාහං,
භගිනි, පිසාචො; භික්ඛු
පිණ්ඩාය ඨිතො’ති. ‘භික්ඛුස්ස
ආතුමාරී, භික්ඛුස්ස
මාතුමාරී (ඨිතො’ති. භික්ඛුස්ස
ආතුමාතුමාරී (ක.))! වරං තෙ,
භික්ඛු, තිණ්හෙන
ගොවිකන්තනෙන කුච්ඡි
පරිකන්තො, න ත්වෙව වරං
යං (න ත්වෙව යා (සී.
පී.)) රත්තන්ධකාරතිමිසායං
කුච්ඡිහෙතු පිණ්ඩාය
චරසී’ති (චරසාති (සී. පී.)).
තස්ස මය්හං, භන්තෙ,
තදනුස්සරතො එවං හොති -
‘බහූනං වත නො භගවා
දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා,
බහූනං වත නො භගවා
සුඛධම්මානං උපහත්තා;
බහූනං වත නො භගවා
අකුසලානං ධම්මානං
අපහත්තා, බහූනං වත නො
භගවා කුසලානං ධම්මානං
උපහත්තා’’’ති.
150 150
‘‘එවමෙව පනුදායි, “උදායීය, එය එසේමය. මා විසින් මෙය දුරුකරව්යයි
ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉදං ‘මේ ශ්‍රමණ තෙමේ මේ සුලුදේ ගැන කුඩාදේ ගැ
පජහථා’ති මයා වුච්චමානා කියත්. ඔවුහු එයද අත්නොහරිත්. උදායීය, ශික්ෂාව
තෙ එවමාහංසු - ‘කිං කෙරෙහි නොසතුට උපදවත්. ඒ හිස් පුරුෂයන්ට එය
පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස බෙල්ලේ එල්ලු මහ ලීයක් මෙන් වෙයි.
ඔරමත්තකස්ස “උදායීය, යම්සේ හුළං කිරිල්ලියක් රසකිඳ වැලකින්
අධිසල්ලිඛතෙවායං හෝ මරණයට හෝ පැමිණෙයි. ඇයට එය සවි නැ
සමණො’ති. තෙ තඤ්චෙව හරනැති බැඳුමෙකැයි යමෙක් කියයි නම් උදායීය
නප්පජහන්ති, මයි ච නොවේය. ස්වාමීනි, රසකිඳ, වැලෙන් බඳින ලද ඒ හුළ
අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. හෝ මරණයට හෝ පැමිණෙයි. එය ඇයට බලව
යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා ශක්තිමත් බැඳුමෙක, බෙල්ලේ එල්ලු මහ ලීයක් වැනිය
තෙසං තං, උදායි, හොති “උදායීය, එමෙන්ම ඇතැම් හිස් පුරුෂයෝ මෙය දුර
බලවං බන්ධනං, දළ්හං ‘මේ සුළු කරුණ කුමටද, කුඩා කරුණ කුමටද? මේ
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, උත්සාහ කරත්යයි, කියත්. ඔවුහු එය අත්නොහරිත්.
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ ක
කලිඞ්ගරො - සෙය්‍යථාපි, ස්ථිර බැඳුමක්, ශක්තිමත් බැඳුමක් බෙල්ලේ එල්ලු මහ
උදායි, ලටුකිකා සකුණිකා
පූතිලතාය බන්ධනෙන බද්ධා
තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා
මරණං වා ආගමෙති. යො නු
ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය -
‘යෙන සා ලටුකිකා
සකුණිකා පූතිලතාය
බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව
වධං වා බන්ධං වා මරණං
වා ආගමෙති, තඤ්හි තස්සා
අබලං බන්ධනං , දුබ්බලං
බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං,
අසාරකං බන්ධන’න්ති; සම්මා
නු ඛො සො, උදායි,
වදමානො වදෙය්‍යා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙන
සා, භන්තෙ, ලටුකිකා
සකුණිකා පූතිලතාය
බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව
වධං වා බන්ධං වා මරණං
වා ආගමෙති, තඤ්හි තස්සා
බලවං බන්ධනං, දළ්හං
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො,
කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව
ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ
මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති
මයා වුච්චමානා තෙ
එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස
අප්පමත්තකස්ස
ඔරමත්තකස්ස
අධිසල්ලිඛතෙවායං
සමණො’ති? තෙ තඤ්චෙව
නප්පජහන්ති, මයි ච
අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති.
යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා
තෙසං තං, උදායි, හොති
බලවං බන්ධනං, දළ්හං
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං,
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො,
කලිඞ්ගරො’’.
151 151
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චෙ “උදායීය, මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුලපුත්‍රයෝ ‘මෙ
කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති ඔවුහු, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක් දුරු කිරීම
මයා වුච්චමානා තෙ නොවේදැයි, ‘කියත්. ඔව්හු එය අත්හරිත්. මා කෙරෙහි
එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ නොකරත්. ඔව්
අප්පමත්තකස්ස දැහැගැනුම් නැතිව, අනුන් දෙන දෙයින් යැපෙන්න
ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස නැති සිතින් යුක්තව වාසය කරත්. උදායීය, එය ඔවුන්
යස්ස නො භගවා බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙක.
පහානමාහ, යස්ස නො “උදායීය, යම්සේ නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරා දැමී
සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? පට ඇත්තාවූ බැඳුමෙන් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක්
තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි ගමන් කරයි. උදායීය, නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරා
ච න අප්පච්චයං වරපටින් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක් නමා ඒ බැඳු
උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ ඇතාට එය බලවත් බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, තිර බ
සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය මහලීයක් මෙන් වේයයි යමෙක් කියන්නේ නම්, උදායී
අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා “ස්වාමීනි, එසේ නොවේය.”
පරදත්තවුත්තා (පරදවුත්තා (සී. “ස්වාමීනි, නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරු දැමීමෙහි
ස්ය‍ ා. කං. පී.)) මිගභූතෙන
ඇති බැඳුමෙන් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක් නමා
චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං, කරයිද, එය ඔහුට සවි නැති බැඳුමෙක, දුබල බැ
උදායි, හොති අබලං බන්ධනං, “උදායීය, එමෙන් මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුල පුත්‍රය
දුබ්බලං බන්ධනං, කල්හි ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක් දුරලීමට
පූතිකං
බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං - යුතු කරුණකියි. ‘කියත්. ඔවුහු එය අත්හරිත්. මා කෙරෙ
සෙය්ය ‍ ථාපි, උදායි, රඤ්ඤො ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පළ නොකරත්.
නාගො ඊසාදන්තො ලොමුදැහැගැනුම් නැතිව, අනුන් දෙන දෙයින්
උරූළ්හවා අභිජාතො බලාපොරොත්තු නැති සිතින් යුක්තව වාසය කරත්.
සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙක.
වරත්තෙහි බන්ධනෙහි
බද්ධො ඊසකංයෙව කායං
සන්නාමෙත්වා තානි
බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා
සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං
පක්කමති. යො නු ඛො,
උදායි, එවං වදෙය්ය
‍ - ‘යෙහි
සො රඤ්ඤො නාගො
ඊසාදන්තො උරූළ්හවා
අභිජාතො සඞ්ගාමාවචරො
දළ්හෙහි වරත්තෙහි
බන්ධනෙහි බද්ධො
ඊසකංයෙව කායං
සන්නාමෙත්වා තානි
බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා
සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං
පක්කමති, තඤ්හි තස්ස
බලවං බන්ධනං, දළ්හං
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං,
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො,
කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා නු ඛො
සො, උදායි, වදමානො වදෙය්
යා’’ති? ‘‘නො හෙතං,
භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ,
රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්තො
උරූළ්හවා අභිජාතො
සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි
වරත්තෙහි බන්ධනෙහි
බද්ධො ඊසකංයෙව කායං
සන්නාමෙත්වා තානි
බන්ධනානි
සංඡින්දිත්වා සංපදාලෙත්වා
යෙන කාමං පක්කමති, තඤ්හි
තස්ස අබලං බන්ධනං...පෙ....
අසාරකං බන්ධන’’න්ති.
‘‘එවමෙව ඛො, උදායි,
ඉධෙකච්චෙ කුලපුත්තා ‘ඉදං
පජහථා’ති මයා වුච්චමානා
තෙ එවමාහංසු - ‘කිං
පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස
ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස
යස්ස නො භගවා
පහානමාහ, යස්ස නො
සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති?
තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි
ච න අප්පච්චයං
උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ
සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය
අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා
පරදත්තවුත්තා මිගභූතෙන
චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං,
උදායි, හොති අබලං බන්ධනං,
දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං
බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං’’.
152 152
‘‘සෙය්‍යථාපි, උදායි, පුරිසො “උදායීය, යම්සේ දිළිඳු, තමාගේයයි කියයුතු කිසි දෙය
දලිද්දො අස්සකො බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන එක් ගෙ
අනාළ්හියො; තස්ස’ස්ස එකං ඇත්තේය. කුරහන්, ලබු ඇට, මෑඇට දැමූ එක්මුට්ටියක්
අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං ඒ මිනිසා ආරාමයක අත් පා සෝදා පිරිසුදු කොට
කාකාතිදායිං (කාකාතිඩායිං එකඟ කළ භික්ෂුවක් දක්නේය. (එවිට) ඔහුට මෙබඳු
(?)) නපරමරූපං, එකා පින්වත, මහණකම නීරොගය’ (කියායි) (ඔහුට) යම්බඳුවූ
ඛටොපිකා (කළොපිකා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් හ
(ක.)) ඔලුග්ගවිලුග්ගා එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන ගෙපැල හැර දම
නපරමරූපා, එකිස්සා මෑ ඇට මුට්ටිය හැරදමා, අවලක්ෂණ බිරිඳ හැරදම
කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවන්ට නොහැකිවෙයි
නපරමරූපං, එකා ජායිකා “උදායීය, යම්බඳු බැඳුමකින් බැඳුනු ඒ මිනිසා කැඩී බි
නපරමරූපා. සො ආරාමගතං හැරදමා ඉරීගිය වැල් ඇඳ හැර දමා, කුරහන්, ලබු ඇ
භික්ඛුං පස්සෙය්‍ය හැරදමා කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පො
සුධොතහත්ථපාදං මනුඤ්ඤං නොහැක්කේද, ඔහුගේ ඒ බැඳුම සවිනැති බැඳුමෙක
භොජනං භුත්තාවිං සීතාය බැඳුමකැයි යමෙක් කියන්නේද, උදායිය, ඔහු හරිවූවක්
ඡායාය නිසින්නං අධිචිත්තෙ බැඳුනු ඒ මිනිසා, කැඩී බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙ
යුත්තං. තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං හැරදමා, කුරහන්, ලබු ඇට, මෑ ඇට මුට්ටිය හැරදමා
වත, භො, සාමඤ්ඤං, ආරොග් කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි ප
යං වත, භො, සාමඤ්ඤං! සො ඇති බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, ස්ථිර බැඳුමෙක, හර බැ
වතස්සං (සො වතස්ස “උදායීය, එමෙන්ම, මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් හිස් පු
(ක.)) යොහං කෙසමස්සුං ලබන කල්හි ‘මේ සුළු කරුණ කුමටද? මේ කුඩා ක
ඔහාරෙත්වා කාසායානි බොහෝ උත්සාහ කරතියි” කියත්. ඔවුහු එය නොහරි
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ ක
අගාරස්මා අනගාරියං ස්ථිර බැඳුමක්, ශක්තිමත් බැඳුමක්, බෙල්ලේ බැඳ මහලීය
පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො න
සක්කුණෙය්‍ය එකං අගාරකං
ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං
නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා
කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ජායිකං නපරමරූපං පහාය
කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා
කාසායානි වත්ථානි
අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා
අනගාරියං පබ්බජිතුං. යො නු
ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය -
‘යෙහි සො පුරිසො
බන්ධනෙහි බද්ධො න
සක්කොති එකං අගාරකං
ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං
නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා
කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ජායිකං නපරමරූපං පහාය
කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා
කාසායානි වත්ථානි
අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා
අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි
තස්ස අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං
බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං,
අසාරකං බන්ධන’න්ති; සම්මා
නු ඛො සො, උදායි,
වදමානො වදෙය්ය‍ ා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි
සො, භන්තෙ, පුරිසො
බන්ධනෙහි බද්ධො, න
සක්කොති එකං අගාරකං
ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං
නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා
කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං
නපරමරූපං පහාය, එකං
ජායිකං නපරමරූපං පහාය
කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා
කාසායානි වත්ථානි
අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා
අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි
තස්ස බලවං බන්ධනං, දළ්හං
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං,
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො,
කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව
ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ
මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති
මයා වුච්චමානා තෙ
එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස
අප්පමත්තකස්ස
ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙව
ායං සමණො’ති? තෙ
තඤ්චෙව නප්පජහන්ති, මයි
ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති.
යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා
තෙසං තං, උදායි, හොති
බලවං බන්ධනං, දළ්හං
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං,
අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො,
කලිඞ්ගරො’’.
153 153
‘‘සෙය්‍යථාපි , උදායි, ගහපති “උදායීය, යම්සේ නොයෙක් රන් මිළ රැස් කළා
වා ගහපතිපුත්තො වා නොයෙක් කුඹුරු රැස් කළාවූද නොයෙක් වතුපිටි රැ
අඩ්ඪො නොයෙක් දාස සමූහයා ඇත්තාවුද, නොයෙක් දාසි ස
මහද්ධනො මහාභොගො, ගෘහපතියෙක් හෝ ගෘහපති පුත්‍රයෙක් හෝ වෙත්ද,
නෙකානං නික්ඛගණානං වැළඳූ, සිහිල් සෙවනක හිඳ සිත එකඟ කළ, භික්
චයො, නෙකානං වන්නේය. “පින්වත, මහණකම සැපය, පින්වත, මහණ
ධඤ්ඤගණානං චයො, කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙ
නෙකානං ඛෙත්තගණානං හොඳයයි සිතන්නේය. ඔවුන්ට නොයෙක් රන් රාසි
චයො, නෙකානං කුඹුරු හැර, නොයෙක් භාර්යාවන් හැර, නොයෙක්
වත්ථුගණානං චයො, නොයෙක් දාසි සමූහයන් හැර, කෙස් රැවුල් ක
නෙකානං භරියගණානං ශාසනයෙහි පැවිදිවන්ට හැකිවන්නේය. උදායීය, ඒ
චයො, නෙකානං දාසගණානං බැඳුමකින් බැඳුනේ නොයෙක් රන් රාසි හැර, නොයෙ
චයො, නෙකානං දාසිගණානං නොයෙක් වතුපිටි හැර, නොයෙක් භාර්යා සමූහයන්
චයො; සො ආරාමගතං දාසි සමූහයන් හැර, කෙස් රැවුල් බහා, කසාවත් හැඳ
භික්ඛුං පස්සෙය්‍ය එය ඔහුට බලවත් බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, තිර බැ
සුධොතහත්ථපාදං මනුඤ්ඤං ලීයක් වැනි’යි කියන්නේද? උදායීය, ඔහු හරිවූවක් කිය
භොජනං භුත්තාවිං සීතාය “ස්වාමීනි, එසේ නොවේය.”
ඡායාය නිසින්නං අධිචිත්තෙ “ස්වාමීනි, යම් බැඳුම්වලින් බැඳුනු ඒ ගෘහපතියා හ
යුත්තං. තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං හැර, නොයෙක් ධාන්ය ‍ රාශි හැර, නොයෙක් කුඹුරු
වත, භො, සාමඤ්ඤං, ආරොග් සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාස සමූහයන් හැර, නො
යං වත, භො, සාමඤ්ඤං! සො කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි
වතස්සං යොහං කෙසමස්සුං බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හර නැති බැඳුමෙක.
ඔහාරෙත්වා කාසායානි “උදායීය, එමෙන්ම මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුල
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා ලබන කල්හි ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක්
අගාරස්මා අනගාරියං යමක් දුරලීමට කියත්ද මේ කිමෙක්ද? සුළු ඉතා සුළු
පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො හරිත්, මා කෙරෙහිද ශික්ෂාව කැමති (සිල්වත්) යම් භි
සක්කුණෙය්‍ය නෙකානි නොකරත්. ඔවුහු එය දුරු කොට, වෙහෙසක් නැතිව,
නික්ඛගණානි පහාය, යැපෙන්නෝව, (අද හෙට කෙසේද යන) බලාපොරො
නෙකානි ධඤ්ඤගණානි එය ඔවුන්ට සවිනැති බැඳුමෙක, අබල බැඳුමෙක, අස්ථි
පහාය, නෙකානි
ඛෙත්තගණානි පහාය,
නෙකානි වත්ථුගණානි
පහාය, නෙකානි භරියගණානි
පහාය, නෙකානි දාසගණානි
පහාය, නෙකානි දාසිගණානි
පහාය කෙසමස්සුං
ඔහාරෙත්වා කාසායානි
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා
අගාරස්මා අනගාරියං
පබ්බජිතුං. යො නු ඛො,
උදායි, එවං වදෙය්ය
‍ - ‘යෙහි
සො ගහපති වා
ගහපතිපුත්තො වා
බන්ධනෙහි බද්ධො,
සක්කොති නෙකානි
නික්ඛගණානි පහාය,
නෙකානි ධඤ්ඤගණානි
පහාය,
නෙකානි ඛෙත්තගණානි
පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි
පහාය, නෙකානි භරියගණානි
පහාය, නෙකානි දාසගණානි
පහාය, නෙකානි දාසිගණානි
පහාය කෙසමස්සුං
ඔහාරෙත්වා කාසායානි
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා
අගාරස්මා අනගාරියං
පබ්බජිතුං, තඤ්හි තස්ස බලවං
බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං
බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං,
ථූලො, කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා
නු ඛො සො, උදායි,
වදමානො වදෙය්‍යා’’ති?
‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි
සො, භන්තෙ, ගහපති වා
ගහපතිපුත්තො වා
බන්ධනෙහි බද්ධො,
සක්කොති නෙකානි
නික්ඛගණානි පහාය,
නෙකානි ධඤ්ඤගණානි
පහාය,
නෙකානි ඛෙත්තගණානි
පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි
පහාය, නෙකානි භරියගණානි
පහාය, නෙකානි දාසගණානි
පහාය, නෙකානි දාසිගණානි
පහාය කෙසමස්සුං
ඔහාරෙත්වා කාසායානි
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා
අගාරස්මා අනගාරියං
පබ්බජිතුං; තඤ්හි තස්ස අබලං
බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං,
පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං
බන්ධන’’න්ති. ‘‘එවමෙව
ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ
කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති
මයා වුච්චමානා තෙ
එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස
අප්පමත්තකස්ස
ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස
යස්ස නො භගවා
පහානමාහ යස්ස, නො
සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති?
තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි
ච න අප්පච්චයං
උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ
සික්ඛාකාමා තෙ තං
පහාය අප්පොස්සුක්කා
පන්නලොමා පරදත්තවුත්තා
මිගභූතෙන චෙතසා
විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි,
හොති අබලං බන්ධනං,
දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං
බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං’’.
154 154
‘‘චත්තාරොමෙ , උදායි, “උදායීය, ලෝකයෙහි මේ පුද්ගලයෝ සතර දෙනෙ
පුග්ගලා සන්තො ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් උපධි දුරුකිරීම පිණි
සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස, පිළිපන්න
කතමෙ චත්තාරො? ඉධුදායි, යට කරත්. ඔහු ඒ උපධීන් ඉවසයි. දුරු නොකරයි
එකච්චො පුග්ගලො නොපමුණුවයි. උදායීය, මම මේ පුද්ගලයා කෙලෙස් ස
උපධිපහානාය පටිපන්නො එයට හේතු කවරේද? උදායීය, මා විසින් මේ පුද්ගලය
හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. “උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක්
තමෙනං උපධිපහානාය පිළිපදින්නේ වෙයි. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකි
පටිපන්නං කල්පනාවෝ යට කරත්. ඔහු ඒ උපධීන් නොඉවසයි.
උපධිපටිනිස්සග්ගාය මේ පුද්ගලයාද කෙලෙස් සහිතයෙකැයි කියමි. කෙලෙ
උපධිපටිසංයුත්තා උදායීය, මා විසින් මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉඳුරන්ගේ
සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති. “උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක්
සො තෙ අධිවාසෙති, පිළිපන්නේ වෙයි. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකි
නප්පජහති, න විනොදෙති, න මුළාව හේතුකොට ගෙන උපධි හා යෙදුනු කල්පන
බ්‍යන්තීකරොති, න අනභාවං ප්‍රමාදය. සිහිය පහළවනවාත් සමඟම එය වහාම
ගමෙති. ඉමං ඛො අහං, උදායි, පමුණුවයි. උදායීය, යම්සේ දවසක් මුලුල්ලෙහිම රත්ක
පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති වදාමි වැටේද උදායීය, දියබිඳු වැටීම ප්‍රමාදවෙයිද, වැටෙ
නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස අවසානයට යන්නේද, උදායීය, එමෙන් මේ ලෝකයෙ
හෙතු? ඉන්ද්රි
‍ යවෙමත්තතා හි උපධි නැතිකිරීම පිණිස පිළිපදින්නේවේද, උපධි දුරලී
මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ ඔහු කිසිවිටෙක සිහි මුළාව නිසා උපධි හා කල්පන
විදිතා. රමාද වෙයි. සිහිය පහළ වනු සමගම වහාම එය
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පමුණුවයි. උදායීය මම මේ පුද්ගලයාද කෙලෙස් සහිත
පුග්ගලො උපධිපහානාය හේතු කවරේද? උදායීය, මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි මා වි
පටිපන්නො හොති උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් පඤ්
උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිය නැත්තෙක් වේද නිවන අරමුණු කිරීමෙන් කෙ
උපධිපහානාය පටිපන්නං පුද්ගලයා කෙලෙස් රහිතයෙකැයි කියමි. කෙලෙස් ස
උපධිපටිනිස්සග්ගාය උදායීය මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉඳුරන්ගේ වෙනස් බ
උපධිපටිසංයුත්තා
සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති.
සො තෙ නාධිවාසෙති,
පජහති, විනොදෙති, බ්‍
යන්තීකරොති, අනභාවං
ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං,
උදායි , පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති
වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං
කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්
රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි,
ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො
පුග්ගලො උපධිපහානාය
පටිපන්නො හොති
උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං
උපධිපහානාය පටිපන්නං
උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි
කරහචි සතිසම්මොසා
උපධිපටිසංයුත්තා
සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති;
දන්ධො, උදායි, සතුප්පාදො.
අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව
පජහති, විනොදෙති, බ්‍
යන්තීකරොති, අනභාවං
ගමෙති. සෙය්ය ‍ ථාපි, උදායි,
පුරිසො
දිවසංසන්තත්තෙ (දිවසසන්තත්
තෙ (සී. ස්‍යා. කං.
පී.)) අයොකටාහෙ ද්වෙ වා
තීණි වා උදකඵුසිතානි
නිපාතෙය්‍ය; දන්ධො, උදායි,
උදකඵුසිතානං නිපාතො. අථ
ඛො නං ඛිප්පමෙව පරික්ඛයං
පරියාදානං ගච්ඡෙය්‍ය.
එවමෙව ඛො, උදායි,
ඉධෙකච්චො පුග්ගලො
උපධිපහානාය පටිපන්නො
හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය.
තමෙනං උපධිපහානාය
පටිපන්නං
උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි
කරහචි සතිසම්මොසා
උපධිපටිසංයුත්තා
සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති;
දන්ධො, උදායි, සතුප්පාදො.
අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව
පජහති, විනොදෙති, බ්‍
යන්තීකරොති, අනභාවං
ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං,
උදායි, පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති
වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’.
තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්
රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි,
ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො
පුග්ගලො ‘උපධි දුක්ඛස්ස
මූල’න්ති - ඉති විදිත්වා
නිරුපධි හොති, උපධිසඞ්ඛයෙ
විමුත්තො. ඉමං ඛො අහං,
උදායි, පුග්ගලං
‘විසංයුත්තො’ති වදාමි නො
‘සංයුත්තො’ති . තං කිස්ස
හෙතු? ඉන්ද්රි
‍ යවෙමත්තතා හි
මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ
විදිතා. ඉමෙ ඛො, උදායි,
චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො
සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං.
155 155
‘‘පඤ්ච ඛො ඉමෙ, උදායි, , . ?
උදායීය මේ කාමගුණ පසෙකි ඔහු කවරහුද ඉෂ්ට
කාමගුණා. කතමෙ පඤ්ච? කරණ ඇසින් දැක්ක යුතු රූපයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්
චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්‍යා රූපා කණින් ඇසියයුතු ශබ්දයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්තවූ මන
ඉට්ඨා කන්තා මනාපා දත යුතු ගන්ධයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්තවූ මන වඩන්
පියරූපා කාමූපසංහිතා රසයෝය. ඉෂ්ට කාන්ත මන වඩන ප්‍රිය කයින් දතයු
රජනීයා, සොතවිඤ්ඤෙය්‍යා “උදායීය, මේ පස්කම් ගුණ නිසා යම් සැප සොම්න
සද්දා...පෙ.... ඝානවිඤ්ඤෙය්‍යා පුහුදුන් සැපයෙක, අනාර්ය සැපයෙක, සේවනය න
ගන්ධා... ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්‍යා නොකළ යුත්තෙකැයි කියනු ලැබේ. මේ සැපයට බිය
රසා... කායවිඤ්ඤෙය්‍යා
ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා
මනාපා පියරූපා
කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ
ඛො, උදායි, පඤ්ච කාමගුණා.
යං ඛො, උදායි, ඉමෙ පඤ්ච
කාමගුණෙ පටිච්ච උප්පජ්ජති
සුඛං සොමනස්සං ඉදං වුච්චති
කාමසුඛං මිළ්හසුඛං (මීළ්හසුඛං
(සී. පී.)) පුථුජ්ජනසුඛං
අනරියසුඛං, න සෙවිතබ්බං, න
භාවෙතබ්බං, න
බහුලීකාතබ්බං;
‘භායිතබ්බං එතස්ස සුඛස්සා’ති
වදාමි.
156 156
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙන් වෙ
කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං සහිත විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැප ඇති
උපසම්පජ්ජ විහරති, විචාරයන්ගේ සංසිඳවීමෙන් සිතෙහි පැහැදීම ඇති.
විතක්කවිචාරානං වූපසමා... සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති ද්විතීය
දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ නො ඇලීමෙන් උපෙක්ෂා ඇත්තේ වාසය කරයිද,
විහරති, පීතියා ච විරාගා... ශරීරයෙන් සුවය විඳින්නේද, යම් ඒ ධ්‍යානයක් උ
තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ ඇත්තේයයි ආර්යයෝ කියත්ද ඒ තුන්වන ධ්‍යානයට
විහරති, සුඛස්ස ච පහානා... දුක දුරු කිරීමෙන්ද, පළමුවම සොම්නස් දොම්නස් දෙ
චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ නොවූ උපේක්ෂා සිහියෙන්. පිරිසිදු බව ඇති සත
විහරති. ඉදං වුච්චති කාමයෙන් නික්මුනු සැපයයිද, විවේකයෙන් ලත් ස
නෙක්ඛම්මසුඛං පවිවෙකසුඛං මාර්ගාවබෝධය පිණිස සැපයයිද, සේවනය කළයුතු
උපසමසුඛං සම්බොධසුඛං, සැපයයිද කියනු ලැබේ. මේ සැපයට බිය නොවිය යු
ආසෙවිතබ්බං, භාවෙතබ්බං, “උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙ
බහුලීකාතබ්බං; ‘න භායිතබ්බං විතර්ක සහිතවූ විචාර සහිතවූ විවේකයෙන් හටග
එතස්ස සුඛස්සා’ති වදාමි. පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මම මෙය කම්පාවන ස්
‘‘ඉධුදායි, භික්ඛු විවිච්චෙව කුමක්ද, එහි නිරුද්ධ නොකළාවූ විතර්ක විචාරය
කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් විතර්ක විචාරයන්ගේ සංසිඳවීමෙ
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො ඇති, විතර්ක රහිතවූ, විචාර රහිතවූ, සමාධියෙන් හටග
අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි. පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මෙයද මම කම්පාවන
කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං? නම් කුමක්ද? එහි යම් නිරුද්ධ නොකළාවූ ප්‍රීතිය හ
යදෙව තත්ථ විතක්කවිචාරා ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් ප්‍රීතියේද නොඇලීමෙන් උපේ
අනිරුද්ධා හොන්ති ඉදං තත්ථ නුවණින් යුක්තවූයේ ශරීරයෙන් සුවය විඳින්නේද, යම්
ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු සැප විහරණ ඇත්තේයයි ආර්යයෝ කියද්ද, ඒ තුන්වන
විතක්කවිචාරානං මෙයද කම්පාවන ස්වභාවය ඇත්තේ යයි කියමි
වූපසමා...පෙ.... දුතියං ඣානං නොකළාවූ උපේක්ෂා සැපයක් වේද, මේ එහි කම්පා
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදම්පි දුරු කිරීමෙන්ද, දුක දුරුකිරීමෙන්ද, පළමුවම සොම්නස්
ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං සැපද නොවූ උපේක්ෂා සිහියෙන් පිරිසිදු බව ඇති
වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ උදායීය, මෙය මම කම්පා නොවන ස්වභාවය ඇත්තේ
ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ “උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙන්
පීතිසුඛං අනිරුද්ධං හොති ඉදං විතර්ක සහිතවූ විචාර සහිතවූ විවේකයෙන් හටගත්
තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මෙය මම සෑහේයයි
භික්ඛු පීතියා ච කියමි. එහි ඉක්මවීම නම් කුමක්ද? උදායීය, මේ
විරාගා...පෙ.... තතියං ඣානං සන්සිඳවීමෙන් තමා තුළ පැහැදීම ඇති. හිතේ එ
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදම්පි සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති දෙවන
ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං ඉක්මවීමයි. උදායීය, මෙයද මම සෑහේයයි නොකිය
වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ ඉක්මවීම නම් කුමක්ද? උදායීය, මේ ලෝකයෙහි භික්
ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ ඇත්තේ වාසය කරයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ නුවණින්
උපෙක්ඛාසුඛං අනිරුද්ධං ධ්‍යානයක් උපේක්ෂා ඇත්තේ සිහි ඇත්තේ සැප විහ
හොති ඉදං තත්ථ ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද මේ එය ඉක්මවීමයි
ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු කරව්’යයි කියමි. ඉක්මවව්’යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම න
සුඛස්ස ච පහානා...පෙ.... සැපයද පහ කිරීමෙන් දුකද පහකිරීමෙන් පළමුවම
චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ දුක්ද නොවූ සැපද නොවූ උපෙක්ෂා සිහියෙන් පි
විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, වාසය කරයිද, මේ එය ඉක්මීමයි. උදායීය, මම මෙය
අනිඤ්ජිතස්මිං වදාමි. ‘ඉක්මවව්’යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම කුමක්ද, උදායීය,
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව රූපසංඥාවන්ගේ ඉක්ම වීමෙන්, පටිඝසංඥාවන්ගේ
කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං නොකිරීමෙන් ආකාශය අනන්තයයි ආකාශානඤ්ච
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො ඉක්මවීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි
අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ඉක්මවීම කවරේද? උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂු
‘පජහථා’ති වදාමි, ඉක්මවා විඤ්ඤාණය අනන්තයයි විඤ්ඤාණඤ්චායතන
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරුකරව්’
ච තස්ස සමතික්කමො? නම් කුමක්ද, උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් ස
ඉධුදායි, භික්ඛු කිසිවක් නැතැයි ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වා
විතක්කවිචාරානං වූපසමා... මෙයද, සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරු කරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්
දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ 6. ලටුකිකොපම සූත්‍රය
විහරති, අයං තස්ස 148
සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා අඞ්ගුත්තරාපෙ
අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ආපණං නාම අඞ්ගුත්තරාපානං නිගමො. අථ
‘පජහථා’ති වදාමි, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ආපණ
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො පාවිසි. ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා
ච තස්ස සමතික්කමො? පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙනඤ්ඤතරො
ඉධුදායි, භික්ඛු පීතියා ච තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. තං වනසණ්ඩං අජ්ඣ
විරාගා... තතියං ඣානං අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. ආයස්මාපි
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ආපණ
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි පාවිසි. ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන සො වනසණ්ඩො තෙ
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, දිවාවිහාරාය. තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. අථ ඛො ආයස්මත
ච තස්ස සමතික්කමො? රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්
ඉධුදායි, භික්ඛු සුඛස්ස ච - ‘‘බහූනං (බහුන්නං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)
පහානා... චතුත්ථං ඣානං අවිඤ්ඤාණකප්පකරණෙ) වත නො භගවා
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා සුඛධම්මාන
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි බහූනං වත නො භගවා අකුසලානං ධම්මානං අපහ
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වත නො භගවා කුසලානං ධම්මානං උපහත්තා’’
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ආයස්මා උදායී සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨි
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං
ච තස්ස සමතික්කමො? එකමන්තං නිසීදි .
ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො
රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා
පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා
නානත්තසඤ්ඤානං
අමනසිකාරා ‘අනන්තො 149
ආකාසො’ති එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා උදායී
ආකාසානඤ්චායතනං
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං එතදවොච - ‘‘ඉධ මය්හං, භන්තෙ, රහොගතස්ස ප
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි - ‘බහූනං වත
ඛො අහං, උදායි, දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා
‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති උපහත්තා; බහූනං වත නො භගවා අකුසලාන
වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා කුසලාන
වදාමි. කො ච තස්ස උපහත්තා’ති. මයඤ්හි, භන්තෙ, පුබ්බෙ සායඤ්චෙ
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු පාතො ච දිවා ච විකාලෙ. අහු ඛො සො, භන්තෙ
සබ්බසො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ තුම්හෙ, භි
ආකාසානඤ්චායතනං දිවාවිකාලභොජනං පජහථා’ති. තස්ස මය්හං, භන්
සමතික්කම්ම ‘අනන්තං අඤ්ඤථත්තං, අහුදෙව (අහු (සී. පී.)) දොමනස්සං -
විඤ්ඤාණ’න්ති සද්ධා ගහපතිකා දිවා විකාලෙ පණීතං ඛාදනීය
විඤ්ඤාණඤ්චායතනං දෙන්ති තස්සපි නො භගවා පහානමාහ, තස්සපි න
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං පටිනිස්සග්ගමාහා’ති. තෙ මයං, භන්තෙ, භගවති
තස්ස සමතික්කමො ; ඉදම්පි ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච ඔත්තප්පඤ්ච සම්පස්සමාන
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති දිවාවිකාලභොජනං පජහිම්හා. තෙ මයං, භන්තෙ,
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, භුඤ්ජාම පාතො ච. අහු ඛො සො, භන්තෙ, සමය
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ තුම්හෙ, භික්
ච තස්ස සමතික්කමො? රත්තිංවිකාලභොජනං පජහථා’ති. තස්ස මය්හං, භන්
ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො අඤ්ඤථත්තං අහුදෙව දොමනස්සං - ‘යම්පි නො ඉමෙ
විඤ්ඤාණඤ්චායතනං භත්තානං පණීතසඞ්ඛාතතරං තස්සපි නො භගවා
සමතික්කම්ම ‘නත්ථි තස්සපි නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති. භූතපුබ්
කිඤ්චී’ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං අඤ්ඤතරො පුරිසො දිවා සූපෙය්‍යං ලභිත්වා එවමාහ
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං ඉමං නික්ඛිපථ, සායං සබ්බෙව සමග්ගා භුඤ්ජිස්සාමා
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි භන්තෙ, සඞ්ඛතියො සබ්බා තා රත්තිං, අප්පා දිව
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති භන්තෙ, භගවති පෙමඤ්ච ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, සම්පස්සමානා එවං තං රත්තිංවිකාලභොජනං පජහිම්හ
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො භන්තෙ, භික්ඛූ රත්තන්ධකාරතිමිසායං පිණ්ඩාය
ච තස්ස සමතික්කමො? චන්දනිකම්පි පවිසන්ති, ඔලිගල්ලෙපි
ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො කණ්ටකාවාටම්පි (කණ්ටකවත්තම්පි (සී. පී.), කණ්ටක
ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං යා. කං.)) ආරොහන්ති, සුත්තම්පි ගාවිං ආරොහන්ති,
සමතික්කම්ම සමාගච්ඡන්ති කතකම්මෙහිපි අකතකම්මෙහිපි,
නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං තෙ (තෙන (ක.)) අසද්ධම්මෙන නිමන්තෙති. භූතපුබ්බ
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං රත්තන්ධකාරතිමිසායං පිණ්ඩාය චරාමි. අද්දසා ඛො
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි අඤ්ඤතරා ඉත්ථී විජ්ජන්තරිකාය භාජනං ධොවන්
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, භීතා විස්සරමකාසි - ‘අභුම්මෙ (අබ්භුම්මෙ (සී. පී.)) පි
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ම’න්ති! එවං වුත්තෙ, අහං, භන්තෙ, තං ඉත්ථිං එතදව
ච තස්ස සමතික්කමො? භගිනි, පිසාචො; භික්ඛු පිණ්ඩාය ඨිතො’ති. ‘භික්ඛුස්
ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො භික්ඛුස්ස මාතුමාරී (ඨිතො’ති. භික්ඛුස්ස ආතුමාතුමාරී
නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං තෙ, භික්ඛු, තිණ්හෙන ගොවිකන්තනෙන කුච්ඡි පරි
සමතික්කම්ම ත්වෙව වරං යං (න ත්වෙව යා (සී. පී.)) රත්තන්ධ
සඤ්ඤාවෙදයිතනිරොධං කුච්ඡිහෙතු පිණ්ඩාය චරසී’ති (චරසාති (සී. පී.)). ත
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං භන්තෙ, තදනුස්සරතො එවං හොති - ‘බහූනං වත
තස්ස සමතික්කමො; ඉති ඛො දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා
අහං, උදායි, උපහත්තා; බහූනං වත නො භගවා අකුසලාන
නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනස් අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා කුසලාන
සපි පහානං වදාමි. පස්සසි උපහත්තා’’’ති.
නො ත්වං, උදායි, තං
සංයොජනං අණුං වා ථූලං
වා යස්සාහං නො පහානං
වදාමී’’ති? ‘‘නො හෙතං,
භන්තෙ’’ති.
ඉදමවොච භගවා.
අත්තමනො ආයස්මා උදායී
භගවතො භාසිතං
අභිනන්දීති. 150
‘‘එවමෙව පනුදායි, ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉද
මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්
ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙවායං සමණො’ති. තෙ
නප්පජහන්ති, මයි ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ
සික්ඛාකාමා තෙසං තං, උදායි, හොති බලවං බන්
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, ක
සෙය්‍යථාපි, උදායි, ලටුකිකා සකුණිකා පූතිලතාය
බද්ධා තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා මරණං වා ආ
නු ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙන සා ලටුකික
පූතිලතාය බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව වධං වා
මරණං වා ආගමෙති, තඤ්හි තස්සා අබලං බන්ධ
බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධන’න්ති; සම්
සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භ
සා, භන්තෙ, ලටුකිකා සකුණිකා පූතිලතාය බන්ධ
තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා මරණං වා ආගමෙති,
බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං අපූති
ථූලො, කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි,
මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ
‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස අධිසල්
සමණො’ති? තෙ තඤ්චෙව නප්පජහන්ති, මයි ච
උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙස
හොති බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධ
බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’.

151
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චෙ කුලපුත්තා ‘ඉදං
මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්
ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස යස්ස නො භගවා පහා
නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? තෙ තඤ්චෙව ප
ච න අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්
තං පහාය අප්පොස්සුක්කා
පරදත්තවුත්තා (පරදවුත්තා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) මිගභූතෙ
විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි, හොති අබලං බන්ධ
බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං - සෙය්
රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්තො උරූළ්හවා
සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි වරත්තෙහි බන්ධනෙ
ඊසකංයෙව කායං සන්නාමෙත්වා තානි බන්ධනානි
සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං පක්කමති. යො නු ඛ
වදෙය්‍ය - ‘යෙහි සො රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්ත
අභිජාතො සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි වරත්තෙහි
බද්ධො ඊසකංයෙව කායං සන්නාමෙත්වා තානි
සංඡින්දිත්වා සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං පක්කමති,
බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූති
ථූලො, කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි
වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි සො, භන්
නාගො ඊසාදන්තො උරූළ්හවා අභිජාතො සඞ්
දළ්හෙහි වරත්තෙහි බන්ධනෙහි බද්ධො ඊසකං
සන්නාමෙත්වා තානි බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා 
යෙන කාමං පක්කමති, තඤ්හි තස්ස අබලං බන්
අසාරකං බන්ධන’’න්ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි,
කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එව
පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්
නො භගවා පහානමාහ, යස්ස නො
පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති,
අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛ
තං පහාය අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා ප
මිගභූතෙන චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි, හ
බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං

152
‘‘සෙය්‍යථාපි, උදායි, පුරිසො දලිද්දො අස්සකො
තස්ස’ස්ස එකං අගාරකං ඔ
කාකාතිදායිං (කාකාතිඩායිං (?)) නපරමරූපං,
ඛටොපිකා (කළොපිකා (ක.)) ඔලුග්ගවිලුග්ගා නපරමරූ
කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං, එකා ජායිකා
සො ආරාමගතං භික්ඛුං පස්සෙය්ය ‍ සුධොතහත්ථපා
භොජනං භුත්තාවිං සීතාය ඡායාය නිසින්නං අධිචිත්
තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං වත, භො, සාමඤ්ඤං, ආරොග්
සාමඤ්ඤං! සො වතස්සං (සො වතස්ස (ක.)) යොහං
ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා
අනගාරියං පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො න සක්කුණෙය්‍ය එ
ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං නපරමරූපං ප
ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූපං පහාය, එකිස්
ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං පහාය, එකං ජායිකං
පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි
අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං. යො නු ඛො, උදායි,
- ‘යෙහි සො පුරිසො බන්ධනෙහි බද්ධො න සක්
අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං නපරමරූපං
ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූපං පහාය, එකිස්
ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං පහාය, එකං ජායිකං
පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි
අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි තස්ස අබ
දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධන
නු ඛො සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘
භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ, පුරිසො බන්ධනෙහි
සක්කොති එකං අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායි
පහාය, එකං ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූ
එකිස්සා කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං
ජායිකං නපරමරූපං පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්ව
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බ
තස්ස බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධ
බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව ඛ
ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්
එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්
ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙවායං සමණො’ති? තෙ
නප්පජහන්ති, මයි ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ
සික්ඛාකාමා තෙසං තං, උදායි, හොති බලවං බන්
බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලි
153
‘‘සෙය්‍යථාපි , උදායි, ගහපති වා ගහපතිපුත්තො
මහද්ධනො මහාභොගො, නෙකානං නික්ඛගණා
නෙකානං ධඤ්ඤගණානං චයො, නෙකානං ඛෙ
චයො, නෙකානං වත්ථුගණානං චයො, නෙකානං
චයො, නෙකානං දාසගණානං චයො, නෙකානං
චයො; සො ආරාමගතං භික්ඛුං පස්සෙය්‍ය සුධ
මනුඤ්ඤං භොජනං භුත්තාවිං සීතාය ඡායාය නිසින්න
යුත්තං. තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං වත, භො, සාමඤ්ඤ
වත, භො, සාමඤ්ඤං! සො වතස්සං යොහං
ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා
අනගාරියං පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො සක්කුණෙය්‍ය
නික්ඛගණානි පහාය, නෙකානි ධඤ්ඤගණානි පහ
ඛෙත්තගණානි පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි පහ
භරියගණානි පහාය, නෙකානි දාසගණානි පහා
දාසිගණානි පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසාය
අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං. ය
උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙහි සො ගහපති වා ගහප
බන්ධනෙහි බද්ධො, සක්කොති නෙකානි නික්ඛගණ
නෙකානි ධඤ්ඤගණානි පහාය, නෙකානි ඛෙත්තගණ
නෙකානි වත්ථුගණානි පහාය, නෙකානි භරියගණ
නෙකානි දාසගණානි පහාය, නෙකානි දාසිගණ
කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි
අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං, තඤ්හි තස්ස බල
දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධ
කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි, වදමා
යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ
ගහපතිපුත්තො වා බන්ධනෙහි බද්ධො, සක්කො
නික්ඛගණානි පහාය, නෙකානි ධඤ්ඤගණා
නෙකානි ඛෙත්තගණානි පහාය, නෙකානි වත්ථුගණ
නෙකානි භරියගණානි පහාය, නෙකානි දාසගණ
නෙකානි දාසිගණානි පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්ව
වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බ
තස්ස අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධ
බන්ධන’’න්ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ කු
පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කි
අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස යස්ස
පහානමාහ යස්ස, නො සුගතො පටිනිස්සග්ගම
තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි ච න අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙ
භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය අප්පොස්සුක්කා
පරදත්තවුත්තා මිගභූතෙන චෙතසා විහරන්ති. තෙස
හොති අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතික
අසාරකං බන්ධනං’’.

154
‘‘චත්තාරොමෙ , උදායි, පුග්ගලා සන්තො
ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධුදායි, එකච්ච
උපධිපහානාය පටිපන්නො හොති උපධිපටිනිස්සග්ග
උපධිපහානාය පටිපන්නං උපධිපටිනිස්සග්ගාය උප
සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති. සො තෙ අධිවාසෙති, න
විනොදෙති, න බ්‍යන්තීකරොති, න අනභාවං ගමෙ
අහං, උදායි, පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘විස
කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්
විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය
හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය
උපධිපටිනිස්සග්ගාය උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා
සො තෙ නාධිවාසෙති, පජහති, විනොදෙති, බ්‍ය
අනභාවං ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං, උදායි , පුග්ගලං
වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රි
හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය
හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය
උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි කරහචි
උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති; දන්
සතුප්පාදො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව පජහති, වි
යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති. සෙය්‍යථාපි, උද
දිවසංසන්තත්තෙ (දිවසසන්තත්තෙ (සී. ස්ය
‍ ා. කං. පී.)) අ
ද්වෙ වා තීණි වා උදකඵුසිතානි නිපාතෙය්ය ‍ ; දන්
උදකඵුසිතානං නිපාතො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙ
පරියාදානං ‍ .
ගච්ඡෙය්ය එවමෙව ඛො
ඉධෙකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය පටිපන්න
උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය
උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි කරහචි
උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති; දන්
සතුප්පාදො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව පජහති, වි
යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං, උ
‘සංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස
රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො ‘උපධි දුක්ඛස්ස
ඉති විදිත්වා නිරුපධි හොති, උපධිසඞ්ඛයෙ විමුත්ත
අහං, උදායි, පුග්ගලං ‘විසංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘ස
තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උ
පුග්ගලෙ විදිතා. ඉමෙ ඛො, උදායි, චත්තාරො පුග්ග
සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං.

155
‘‘පඤ්ච ඛො ඉමෙ, උදායි, කාමගුණා. කත
චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනා
කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්ඤෙය්‍යා
ඝානවිඤ්ඤෙය්‍යා ගන්ධා... ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්‍ය
කායවිඤ්ඤෙය්‍යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මන
කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො, උදායි, පඤ්ච ක
ඛො, උදායි, ඉමෙ පඤ්ච කාමගුණෙ පටිච්ච උප්
සොමනස්සං ඉදං වුච්චති කාමසුඛං මිළ්හසුඛං (මී
පී.)) පුථුජ්ජනසුඛං අනරියසුඛං, න සෙවිතබ්බං, න භා
බහුලීකාතබ්බං; ‘භායිතබ්බං එතස්ස සුඛස්සා’ති වදාමි.

156
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... ප
උපසම්පජ්ජ විහරති, විතක්කවිචාරානං වූපසමා... දු
උපසම්පජ්ජ විහරති, පීතියා ච විරාගා... තති
උපසම්පජ්ජ විහරති, සුඛස්ස ච පහානා... චතුත්
උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉදං වුච්චති නෙක්ඛම්මසුඛං
උපසමසුඛං සම්බොධසුඛං, ආසෙවිතබ්බං,
බහුලීකාතබ්බං; ‘න භායිතබ්බං එතස්ස සුඛස්සා’ති වද
‘‘ඉධුදායි, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... ප
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිත
කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ විතක්කවිචා
හොන්ති ඉදං තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු විත
වූපසමා...පෙ.... දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති;
අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිත
තත්ථ පීතිසුඛං අනිරුද්ධං හොති ඉදං තත්ථ ඉඤ්ජිත
භික්ඛු පීතියා ච විරාගා...පෙ.... තතියං ඣානං
විහරති; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි.
ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ උපෙක්ඛාසුඛං අනිරුද්ධං
තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු සුඛස්ස ච ප
චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො
අනිඤ්ජිතස්මිං වදාමි.
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... ප
උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, ‘අනල
‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූප
ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්ක
ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථ
‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කම
භික්ඛු පීතියා ච විරාගා... තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ
තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල
‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා... චතු
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි
උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සම
වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්
රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං
නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්තො
ආකාසානඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අ
සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අන
‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො ආකාසා
සමතික්කම්ම ‘අනන්තං විඤ්ඤාණ’න්ති විඤ්ඤාණ
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො ; ඉදම්
උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සම
වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්
විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘නත්ථි
ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අ
සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’
‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො ආකිඤ්
සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසම්
අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි
වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. ක
සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු
නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම සඤ්ඤාවෙ
උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉති
උදායි, නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනස්සපි පහානං ව
නො ත්වං, උදායි, තං සංයොජනං අණුං වා ථූලං
නො පහානං වදාමී’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා උදායී
භාසිතං අභිනන්දීති.
 “ස්වාමීනි, එසේ නොවේය”යි කීය.
“භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ සූත්‍රය දෙසනා කළ
යවතුන් වහන්සේගේ කීමට සතුටු විය.