Eğitimde Ölçme & Değerlendirme

EĞİTİMDE
ÖLÇME &
DEĞERLENDİRME
-13-
Psik.Dan.&
Psik.Dan.&Reh.Yusuf
Reh.YusufŞARLAK
ŞARLAK
İstanbul İstanbul
/ 2010 / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net
‘ten indirilmiştir.
SUNU İÇERİĞİ
ÖLÇMEDE İSTATİSTİKSEL İŞLEMLER
B) MADDE İSTATİSTİKLERİ
1- Madde Güçlük İndeksi
2- Madde Ayırt Edicilik Gücü İndeksi
3- Madde Varyansı ve Standart Sapması
4- Madde Güvenirlik İndeksi
C) MADDE İSTATİSTİKLERİNDEN HESPLANAN TEST

İSTATİSTİKLERİ
1- Aritmetik Ortalama
2- Testin Ortalama Güçlüğü
Psik.Dan.&
Psik.Dan.&Reh.Yusuf
Reh.YusufŞARLAK
ŞARLAK
İstanbul İstanbul
MADDE İSTATİSTİKLERİ
* Testte yer alan maddeler ile ilgili bir takım analizler
yapılarak testte yer alan soruların zorluk derecesi ve bilenle
bilmeyeni ayırma gücü yani; kalitesi belirlenmeye çalışılır.
* Dolayısıyla grubun testi oluşturan maddelere vermiş olduğu

yanıtların sayısal göstergelerinden maddelerin işe yarayıp
yaramadığı anlaşılır; işe yaramıyorsa bunun nedenini
araştırılarak ve ona göre gerekli düzeltmeler yapılabilir.
1 2
MADDE GÜÇLÜK MADDE AYIRT
İNDEKSİ EDİCİLK İNDEKSİ
Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK
İstanbul / 2010 Bu slayt www.egitimfakultesi.net
MADDE GÜÇLÜK İNDEKSİ (P, Pj)
* Maddeyi doğru cevaplayanların tüm cevaplayıcı
sayısına oranıdır. Oranlama yapıldığında sınıfın yüzde
kaçının bu soruyu doğru yanıtladığı görülebilir.
FORMÜLÜ;
Na = Doğru cevaplayanların sayısı

N = Tüm cevaplayıcıların sayısı
* 0,00 ile +1,00 arasında değer alan madde güçlük indeksi, bir
maddenin kolay ya da zor bir madde olup olmadığı hakkında
bilgi verir. 1,00’e yaklaştıkça madde kolaylaşırken 0,00’a
yaklaştıkça madde zorlaşır.
ÖRNEK;
20 öğrencinin katıldığı sınavda 6. maddeyi 15 kişi doğru
yanıtlamıştır. Bu maddenin güçlük indeksi kaçtır?
Pj = 15 / 20 = 0,75
Bu soruyu sınıfın %75’i doğru yanıtlamıştır. Dolayısıyla %
25’de doğru yanıtlayamamıştır. İstatistiksel formüllerde çok
sık kullanılmamakla birlikte doğru yanıtlayamayan grup da
(q) ile sembolize edilmektedir.
%27 ’lik Alt ve Üst Gruplar Yöntemi ile Madde
Güçlük İndeksi Hesaplaması
Öncelikli olarak puanlar sıraya dizilir

ve en başarılı %27’lik grup üst grup;
grup en
başarısız %27’lik grup da alt grup
olarak belirlenir. Maddeye verilen
cevap doğru ise 1 yanlış veya boş ise 0
puan verilerek ham puan hesaplanır.
Aşağıdaki şekliyle tabloya aktarılır.

FORMÜLÜ;
Pj = Maddenin güçlük indeksi
n (dü) = Maddeyi üst grupta doğru cevaplayanlar

n (da) = Maddeyi alt grupta doğru cevaplayanlar
N = Üst ve alt gruptaki öğrenci sayısı
ÖRNEK;
Pj = (25 + 15 ) / 200
= 0,20

* Bir maddenin güçlük indeksinin 0,50 olmasını isteriz;
fakat bir bir testteki tüm maddelerin güçlüklerinin 0,50
olmasını tercih edilmez. Bunun yerine testin bir bölümü zor,
bir bölümü kolay, bir bölümü de orta güçlükte hazırlanır.
Böylece testin ortalama güçlüğü 0,50 olur. Soruların güçlük
dağılımının da normal dağılım olması istenir.
Madde Güçlük İndeksi Maddenin Değerlendirilmesi

0,29 ve altında bulunan maddeler  ZOR
0,30 ve 0,49 arasında bulunan maddeler  ORTA GÜÇLÜKTE
0,50 ve 0,69 arasında bulunan maddeler  KOLAY
0,70 ve 1,00 arasında bulunan maddeler  ÇOK KOLAY

MADDE AYIRT EDİCİLİK GÜCÜ İNDEKSİ
* Bir maddenin bilenle bilmeyeni ne derece ayırdığını gösterir.
Bir maddenin kalitesi; yani ne kadar iyi işlediği, bilen (başarılı)
öğrenci ile bilmeyen (başarısız) öğrenciyi birbirinden ayırmasıdır.
Pozitif (+) olması; Ortalamanın (%50) altında kalan (başarısız)

öğrenciler tarafından bilinmeyip, ortalamanın üstünde kalan
(başarılı) öğrenciler tarafından bilinmesi.
Negatif (-) olması; Ortalamanın (%50) üstünde kalan (başarılı)
öğrenciler tarafından tarafından bilinmeyip, ortalamanın altında
kalan (başarısız) öğrenciler tarafından bilinmesi.
%27 ’lik Alt ve Üst Gruplar Yöntemi ile Madde Ayırt
Edicilik İndeksi Hesaplaması
FORMÜLÜ;
rjx = Maddenin ayırt edicilik gücü
n (dü) = Maddeyi üst grupta doğru cevaplayanlar
n (da) = Maddeyi alt grupta doğru cevaplayanlar
n = Üst ya da alt gruptan herhangi birisinin eleman
sayısı (Her iki grupta da eleman sayısı eşittir)
ÖRNEK;
rjx = (25 - 15 ) / 100

= 0,10
* Ayırt ediciliği negatif olan maddeler testten hemen çıkarılmaz.
Çünkü çeşitli sebeplerle (örneğin; cevap anahtarı yanlışlığı) bilen
öğrenciler soruyu yanlış cevaplamış olabilirler. İlgili yanlışlık
düzeltilirse negatifken pozitife dönüşebilir. Fakat ister pozitif ister
negatif olsun 0,00 – 0,20 aralığındaki tüm maddeler çıkarılmalı
çünkü negatifi olanı düzeltseniz bile yine kalitesiz bir madde olarak
kalacaktır.
* Madde güçlüğü (Pj) 0,00 ve 1,00 değerlerini aldığında madde
ayırt ediciliği (rjx) her zaman 0,00 olur.
Madde Ayırt Etme İndeksi Maddenin Değerlendirilmesi
0,40 ve daha büyük  Çok iyi madde
0,30 ve 0,39  Oldukça iyi madde. Yine de geliştirilebilir
0,20 ve 0,29  Düzeltilmesi ve geliştirilmesi gerekir
0,19 ve daha küçük  Çok zayıf madde. Mutlaka testten atılmalıdır
İyi bir test maddesinde, uygulandıktan sonra
aşağıdaki maddelerin bulunması beklenir.
* Madde güçlük indeksinin orta güçlükte olması (0,50)

Ayırıcılığın mümkün olduğunca yüksek (1’e yakın) olması,
* Doğru cevabın üst grupta daha çok öğrenci tarafından
cevaplandırılmış olması,
* Seçeneklerdeki çeldiricilerin alt grupta daha çok öğrenci
tarafından cevaplandırılmış olması,
* Çeldiricilerin hepsinin de eşit yada birbirine yakın
sayıda cevap çekmiş olması beklenir.
MADDE VARYANSI ( )
* Bir maddeyi doğru cevaplayanların oranı (madde güçlük

indeksi Pj) ile o maddeyi cevaplayamayanların oranının (qj)
çarpımına eşittir. (q = 1 - p)
FORMÜLÜ; S 2 = Pj x qj Sj = P .q j
j j
** Standart sapmanın karesine ise VARYANS denir ve daha çok

bilimsel çalışmalarda kullanılır.
ÖRNEK; Bir maddenin güçlük indeksi
P = 0,30 = 0,30 x 0,70
0,30 ise bu maddenin
q = 0,70 = 0,21
varyansı kaçtır?
* Bir madde ile ölçülmek istenen özellik açısından öğrenciler
arasındaki farklılıkları belirlemede, bilenle bilmeyeni ayırmada
o maddenin standart sapmasından veya varyansında yararlanılır
* Grubun çoğunun maddeyi doğru ya da yanlış cevaplaması

durumunda madde varyansı 0 (sıfır)’a yaklaşır. Yani madde
varyansı küçükse öğrencilerin verdikleri cevaplar arasındaki
değişim azdır.
* Eğer tüm öğrenciler maddeyi doğru cevaplamışsa veya hiçbiri

doğru cevaplayamamışsa madde varyansı “0”olur.
* Madde varyansının en büyük değeri 0,25 olur.

MADDE GÜVENİRLİK İNDEKSİ (rj)
* Madde ayırt edicilik gücü indeksi ile maddenin

standart sapmasının çarpımı sonucu elde edilir. rj ile
gösterilir.
FORMÜLÜ;
ÖRNEK; Standart sapması 5, madde ayırt ediciliği 0,60 olan

bir maddenin güvenirliliği kaçtır?
5 X 0,60 = 3
Bir maddenin standart sapması ya da ayırt edicilik gücü
arttıkça güvenirlik indeksi de artar
MADDE İSTATİSTİKLERİNDEN HESAPLANAN
TEST İSTATİSTİKLERİ
Aritmetik Ortalama
* Bir testteki maddelerin güçlük FORMÜLÜ;
indekslerinin toplamı, testin aritmetik
ortalamasına eşittir. Böylece madde
güçlük indeksleri toplamı bilindiğinde
testin aritmetik ortalaması kestirilebilir.
Testin Ortalama Güçlüğü

FORMÜLÜ;
* Genel olarak testin bütününün ne
kadar zor ya da kolay olduğu gösterir.
K = Madde sayısı Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK
KPSS’DE
ÇIKMIŞ SORULAR
Psik.Dan.&
Psik.Dan.&Reh.Yusuf
Reh.YusufŞARLAK
ŞARLAK
İstanbul İstanbul
2003
Aşağıdaki tabloda numaralamış beş sorunun doğru cevaplanma
yüzdeleri (Pj) ile ayırt edicilik değerleri (rjx) verilmiştir.
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Eğer düzeltilemiyorsa yukarıdaki sorulardan hangisi, testten

mutlaka çıkarılmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2003
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Eğer düzeltilemiyorsa yukarıdaki sorulardan hangisi, testten

mutlaka çıkarılmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2003
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Başvuran kişinin çok, seçilecek kişinin az olduğu bir sınavda

kullanılacak soruların çoğu, güçlük ve ayırt edicilik bakımından
yukarıdaki sorulardan hangisine benzer olmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2003
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Başvuran kişinin çok, seçilecek kişinin az olduğu bir sınavda

kullanılacak soruların çoğu, güçlük ve ayırt edicilik bakımından
yukarıdaki sorulardan hangisine benzer olmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
2003
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Yukarıdaki sorulardan hangisi kolay ve ayırt edici bir sorudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2003
Soru Pj rjx
1 0,35 0,60
2 0,40 –0,35
3 0,80 0,10
4 0,25 0,15
5 0,85 0,50
Yukarıdaki sorulardan hangisi kolay ve ayırt edici bir sorudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2004
Tabloda soru sayıları ve Aritmetik ortalamaları verilmiş
dersler bulunmaktadır.
Dersler (Soru Sayısı) X
Biyoloji (10) 5,2
Matematik (45) 38,1
Fizik (19) 13,4
Kimya (12) 6,9
Tarih (14) 11,7
Madde Güçlük indeksi en düşük olan ders aşağıdakilerden

hangisidir?
A) Biyoloji B) Matematik C) Tarih
D) Fizik E) Kimya
2004
Tabloda soru sayıları ve Aritmetik ortalamaları verilmiş
dersler bulunmaktadır.
Dersler (Soru Sayısı) X
Biyoloji (10) 5,2
Matematik (45) 38,1
Fizik (19) 13,4
Kimya (12) 6,9
Tarih (14) 11,7
Madde Güçlük indeksi en düşük olan ders aşağıdakilerden

hangisidir?
A) Biyoloji B) Matematik C) Tarih
D) Fizik E) Kimya
2004
Aşağıdaki sorulardan hangisi madde analizi ile elde
edilecek bilgilerden yararlanılarak cevaplanamaz?
A) Testin zorluk derecesi amaca uygun mudur?

B) Testteki sorularla yoklanan davranışlar, kazandırılması
amaçlanan davranışlarla aynı mıdır?
C) Testteki maddelerin çeldiricileri beklenene yakın
biçimde çalışıyor mu?
D) Test, ölçülmek istenen nitelikleri ne derece bir tutarlılıkla
ölçmektedir?
E) Test, çok öğrenmiş ve az öğrenmiş olan öğrencileri
birbirinden ayırabiliyor mu?
2004
Aşağıdaki sorulardan hangisi madde analizi ile elde
edilecek bilgilerden yararlanılarak cevaplanamaz?
A) Testin zorluk derecesi amaca uygun mudur?

B) Testteki sorularla yoklanan davranışlar, kazandırılması
amaçlanan davranışlarla aynı mıdır?
C) Testteki maddelerin çeldiricileri beklenene yakın
biçimde çalışıyor mu?
D) Test, ölçülmek istenen nitelikleri ne derece bir tutarlılıkla
ölçmektedir?
E) Test, çok öğrenmiş ve az öğrenmiş olan öğrencileri
birbirinden ayırabiliyor mu?
2008
Bir testteki maddelere ilişkin aşağıdaki değerler elde edilmiştir.
Tabloda verilen bilgilere göre hangi maddenin

güvenirliğe katkısı en fazladır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2008
Bir testteki maddelere ilişkin aşağıdaki değerler elde edilmiştir.
Tabloda verilen bilgilere göre hangi maddenin

güvenirliğe katkısı en fazladır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

2006
Yukarıda analizi verilen maddede doğru cevap hangi

seçenekte olursa ayırt edicilik en yüksek olur?
A) A B) B C) C D) D E) E

2006
Yukarıda analizi verilen maddede doğru cevap hangi

seçenekte olursa ayırt edicilik en yüksek olur?
A) A B) B C) C D) D E) E

2006
Yukarıda analizi verilen maddenin doğru cevabı E ise

madde ayırıcılık gücü indeksi kaç olur?
A) 0,00 B) 0,10 C) 0,16 D) 0,20 E) 1,00

2006
Yukarıda analizi verilen maddenin doğru cevabı E ise

madde ayırıcılık gücü indeksi kaç olur?
A) 0,00 B) 0,10 C) 0,16 D) 0,20 E) 1,00


Eğitimde Ölçme & Değerlendirme

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Eğitimde Ölçme & Değerlendirme

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EĞİTİMDE

C) MADDE İSTATİSTİKLERİNDEN HESPLANAN TEST

* Dolayısıyla grubun testi oluşturan maddelere vermiş olduğu

Na = Doğru cevaplayanların sayısı

Öncelikli olarak puanlar sıraya dizilir

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

n (dü) = Maddeyi üst grupta doğru cevaplayanlar

N = Üst ve alt gruptaki öğrenci sayısı

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Madde Güçlük İndeksi Maddenin Değerlendirilmesi

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Pozitif (+) olması; Ortalamanın (%50) altında kalan (başarısız)

rjx = (25 - 15 ) / 100

* Madde güçlük indeksinin orta güçlükte olması (0,50)

* Bir maddeyi doğru cevaplayanların oranı (madde güçlük

** Standart sapmanın karesine ise VARYANS denir ve daha çok

* Grubun çoğunun maddeyi doğru ya da yanlış cevaplaması

* Eğer tüm öğrenciler maddeyi doğru cevaplamışsa veya hiçbiri

* Madde varyansının en büyük değeri 0,25 olur.

* Madde ayırt edicilik gücü indeksi ile maddenin

ÖRNEK; Standart sapması 5, madde ayırt ediciliği 0,60 olan

Testin Ortalama Güçlüğü

Eğer düzeltilemiyorsa yukarıdaki sorulardan hangisi, testten

Eğer düzeltilemiyorsa yukarıdaki sorulardan hangisi, testten

Başvuran kişinin çok, seçilecek kişinin az olduğu bir sınavda

Başvuran kişinin çok, seçilecek kişinin az olduğu bir sınavda

Yukarıdaki sorulardan hangisi kolay ve ayırt edici bir sorudur?

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Yukarıdaki sorulardan hangisi kolay ve ayırt edici bir sorudur?

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Madde Güçlük indeksi en düşük olan ders aşağıdakilerden

Madde Güçlük indeksi en düşük olan ders aşağıdakilerden

A) Testin zorluk derecesi amaca uygun mudur?

A) Testin zorluk derecesi amaca uygun mudur?

Tabloda verilen bilgilere göre hangi maddenin

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Tabloda verilen bilgilere göre hangi maddenin

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Yukarıda analizi verilen maddede doğru cevap hangi

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Yukarıda analizi verilen maddede doğru cevap hangi

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Yukarıda analizi verilen maddenin doğru cevabı E ise

A) 0,00 B) 0,10 C) 0,16 D) 0,20 E) 1,00

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

Yukarıda analizi verilen maddenin doğru cevabı E ise

A) 0,00 B) 0,10 C) 0,16 D) 0,20 E) 1,00

Psik.Dan.& Reh.Yusuf ŞARLAK

You might also like