‫سوره ممتحنه‬

‫‪28‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪91‬‬ ‫مدینه‬
‫‪13‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫الر ْح َٰم ِن ه‬
‫الر ِح ِيم‬ ‫ِب ْس ِم ه ِ‬
‫َّللا ه‬

‫به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانیاش‬

‫همیشگی‪.‬‬
 ‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫يا أيُّها اله ِذين آمنُوا َل تت ه ِخذُوا ع ُد ِّ ِوي وعد هُو ُك ْم أ ْو ِلياء ت ُ ْلقُون ِإل ْي ِه ْم ِب ْالمو هد ِة وق ْد‬
‫اَّلل ر ِبِّ ُك ْم‬
‫سول و ِإيها ُك ْم ۙ أ ْن تُؤْ ِمنُوا ِب ه ِ‬ ‫كف ُروا ِبما جاء ُك ْم ِمن ْالح ِّ ِ‬
‫ق يُ ْخ ِر ُجون ال هر ُ‬
‫ِإ ْن ُك ْنت ُ ْم خر ْجت ُ ْم ِجهادًا فِي س ِبي ِلي وا ْبتِغاء م ْرضاتِي ۚ ت ُ ِس ُّرون ِإل ْي ِه ْم ِب ْالمو هد ِة‬
‫وأنا أعْل ُم ِبما أ ْخف ْيت ُ ْم وما أعْل ْنت ُ ْم ۚ وم ْن ي ْفَ ْلُُ ِم ْن ُك ْم فق ْد ض هل سواء ال ه‬
‫س ِبي ِل‬

‫ای اهل ایمان! دشمنان من و دشمنان خودتان را دوستان خود مگیرید‪ ،‬شما با آنان اظهار دوستی می کنید‪،‬‬
‫در حالی که آنان به طور یقین به آنچه از حق برای شما آمده کافرند‪ ،‬و پیامبر و شما را به خاطر ایمانتان به‬
‫خدا که پروردگار شماست [از وطن] بیرون می کنند‪[ ،‬پس آنان را دوستان خود مگیرید] اگر برای جهاد در‬
‫راه من و طلب خشنودیم بیرون آمده اید [چرا] مخفیانه به آنان پیام می دهید که دوستشان دارید؟ در حالی‬
‫که من به آنچه پنهان می داشتید و آنچه آشکار کردید داناترم‪ ،‬و هر کس از شما با دشمنان من رابطه دوستی‬
‫ً‬
‫برقرار کند‪ ،‬مسلما از راه راست منحرف شده است‪)۱( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ِإ ْن يثْقفُو ُك ْم ي ُكونُوا ل ُك ْم أعْدا ًء وي ْب ُ‬

‫س ُ‬
‫طوا ِإل ْي ُك ْم أ ْي ِدي ُه ْم‬
‫وء وو ُّدوا ل ْو ت ْكفُ ُرون‬ ‫س ِ‬ ‫وأ ْل ِسنت ُه ْم ِبال ُّ‬

‫اگر بر شما چیره شوند‪ ،‬دشمنانتان خواهند بود‪ ،‬و دست هایشان را [به‬
‫اسارت‪ ،‬آزار و کشتن] و زبان هایشان را به [بدگویی‪ ،‬تحقیر و ناسزا] بر ضد‬
‫شما می گشایند‪ ،‬و آرزو دارند که ای کاش شما هم کافر شوید‪)۲( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ل ْن ت ْنفَ ُك ْم أ ْرحا ُم ُك ْم وَل أ ْوَل ُد ُك ْم ۚ ي ْوم ْال ِقيام ِة ي ْف ِ‬

‫ص ُل‬
‫صير‬ ‫َّللاُ ِبما ت َْملُون ب ِ‬ ‫بيْن ُك ْم ۚ و ه‬

‫روز قیامت [که کیفر دوستی با دشمنان داده شود] خویشان و‬

‫فرزندانتان سودی به حال شما ندارند‪ ،‬خدا میان شما و آنان‬
‫جدایی می اندازد‪ ،‬و خدا به آنچه انجام می دهید‪ ،‬بیناست‪)۳( .‬‬
 ‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ت ل ُك ْم أ ُ ْسوة حسنة فِي ِإبْرا ِهيم واله ِذين مَُُ ِإ ْذ قالُوا ِلق ْو ِم ِه ْم ِإنها بُرآ ُء‬ ‫ق ْد كان ْ‬
‫َّللا كف ْرنا ِب ُك ْم وبدا بيْننا وب ْين ُك ُم ْالَداوة ُ‬ ‫ِم ْن ُك ْم و ِم هما ت َْبُدُون ِم ْن د ِ‬
‫ُون ه ِ‬
‫و ْالب ْغضا ُء أبدًا حت ه َٰى تُؤْ ِمنُوا بِ ه ِ‬
‫اَّلل و ْحدهُ ِإ هَل ق ْول ِإبْرا ِهيم ِِلبِي ُِ ِل ْست ْغ ِفر هن لك‬
‫ير‬
‫ص ُ‬ ‫َّللا ِم ْن ش ْيءٍ ۖ ربهنا عليْك تو هك ْلنا و ِإليْك أنبْنا و ِإليْك ْالم ِ‬ ‫وما أ ْم ِل ُك لك ِمن ه ِ‬
‫ً‬
‫مسلما برای شما در ابراهیم و کسانی که با اویند سرمشقی نیکوست‪ ،‬آن گاه که به قوم خود گفتند‪ :‬ما از شما‬
‫و آنچه به جای خدا می پرستید بیزاریم‪ ،‬ما به شما کافریم و میان ما و شما دشمنی و کینه همیشگی پدیدار‬
‫شده است‪ ،‬تا آن زمان که به خدای یگانه ایمان آورید‪[ .‬آری‪ ،‬ابراهیم و مؤمنان جز اعالم بیزاری سخنی با‬
‫بت پرستان نداشتند] مگر سخن ابراهیم به پدرش که گفت‪ :‬من برای تو [در صورتی که دست از دشمنی و‬
‫کینه با حق برداری] آمرزش خواهم خواست و در برابر خدا به سود تو اختیار چیزی را ندارم‪ .‬پروردگارا! بر تو‬
‫توکل کردیم‪ ،‬و به سوی تو بازگشتیم‪ ،‬و بازگشت به سوی توست‪)۴( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ربهنا َل ت ْجَ ْلنا فِتْنةً ِلله ِذين كف ُروا وا ْغ ِف ْر لنا ربهنا ۖ ِإنهك‬
‫يز ْالح ِكي ُم‬
‫أ ْنت ْالَ ِز ُ‬

‫پروردگارا! ما را وسیله آزمایش [و هدف آزار‪ ،‬چیرگی و سلطه]‬

‫برای کافران قرار مده‪ ،‬و پروردگارا! ما را بیامرز که همانا تو توانای‬
‫شکست ناپذیر و حکیمی‪)۵( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫لق ْد كان ل ُك ْم فِي ِه ْم أ ُ ْسوة حسنة ِلم ْن كان ي ْر ُجو ه‬

‫َّللا و ْالي ْوم‬
‫ي ْالح ِمي ُد‬
‫َّللا ُهو ْالغ ِن ُّ‬
‫ْاْل ِخر ۚ وم ْن يتو هل فإِ هن ه‬

‫بی تردید برای شما در [روش و شیوه] آنان سرمشقی نیکوست‪ ،‬برای کسی که به خدا و‬
‫روز قیامت امید دارد‪ .‬و هر کس [از اقتدای به آن روش و شیوه] روی برگرداند [زیانی به‬
‫خدا نمی رساند]؛ زیرا خدا همان بی نیاز و ستوده است‪)۶( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫َّللاُ أ ْن ي ْجَل بيْن ُك ْم وبيْن اله ِذين عاد ْيت ُ ْم ِم ْن ُه ْم مو هدة ً ۚ‬

‫عسى ه‬
‫َّللاُ غفُور ر ِحيم‬
‫َّللاُ ق ِدير ۚ و ه‬
‫و ه‬

‫امید است خدا میان شما و کسانی از کافران که با آنان دشمنی‬

‫داشتید [به وسیله اسالم آوردنشان] دوستی قرار دهد‪ ،‬و خدا‬
‫تواناست‪ ،‬و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است‪)۷( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ين ول ْم‬ ‫َّللاُ ع ِن اله ِذين ل ْم يُقاتِلُو ُك ْم فِي ال ِ ِّد ِ‬ ‫َل ي ْنها ُك ُم ه‬
‫طوا ِإل ْي ِه ْم ۚ ِإ هن‬ ‫ار ُك ْم أ ْن تب ُّرو ُه ْم وت ُ ْق ِس ُ‬ ‫يُ ْخ ِر ُجو ُك ْم ِم ْن ِدي ِ‬
‫ب ْال ُم ْق ِس ِطين‬
‫َّللا يُ ِح ُّ‬
‫ه‬

‫خدا شما را از نیکی کردن و عدالت نسبت به کسانی که درکار دین‬

‫با شما نجنگیدند و شما را از دیارتان بیرون نکردند باز نمی دارد؛‬
‫زیرا خدا عدالت پیشگان را دوست دارد‪)۸( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ين وأ ْخر ُجو ُك ْم‬ ‫َّللاُ ع ِن اله ِذين قاتلُو ُك ْم فِي ال ِ ِّد ِ‬
‫ِإنهما ي ْنها ُك ُم ه‬
‫اج ُك ْم أ ْن توله ْو ُه ْم ۚ وم ْن‬
‫ار ُك ْم وظاه ُروا عل َٰى ِإ ْخر ِ‬ ‫ِم ْن ِدي ِ‬
‫ول ِئك ُه ُم ه‬
‫الظا ِل ُمون‬ ‫يتوله ُهم فأ ُ َٰ‬
‫ْ‬
‫خدا فقط شما را از دوستی با کسانی نهی می کند که در کار دین با شما جنگیدند‪ ،‬و از‬
‫دیارتان بیرون راندند‪ ،‬و در بیرون راندنتان به یکدیگر کمک کردند تا [به خاطر این‬
‫سختگیری] با آنان دوستی کنید‪ .‬وتنها کسانی که با آنان دوستی کنند‪ ،‬ستمکارانند‪)۹( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫َّللاُ أعْل ُم ِبإِيما ِن ِه هن ۖ‬

‫امت ِحنُو ُه هن ۖ ه‬ ‫تف ْ‬ ‫اجرا ٍ‬ ‫يا أيُّها الهذِين آمنُوا ِإذا جاء ُك ُم ْال ُمؤْ ِمناتُ ُمه ِ‬
‫ار ۖ َل ُه هن ِح ٌّل ل ُه ْم وَل ُه ْم ي ِحلُّون‬ ‫ت فَل ت ْر ِجَُو ُه هن ِإلى ْال ُكفه ِ‬ ‫فإ ِ ْن ع ِل ْمت ُ ُمو ُه هن ُمؤْ ِمنا ٍ‬
‫ل ُه هن ۖ وآتُو ُه ْم ما أ ْنفقُوا ۚ وَل ُجناح عل ْي ُك ْم أ ْن ت ْن ِك ُحو ُه هن ِإذا آت ْيت ُ ُمو ُه هن أ ُ ُجور ُه هن ۚ وَل‬
‫ت ُ ْم ِس ُكوا ِب َِص ِم ْالكوافِ ِر وا ْسألُوا ما أ ْنف ْقت ُ ْم و ْلي ْسألُوا ما أ ْنفقُوا ۚ َٰذ ِل ُك ْم ُح ْك ُم ه ِ‬
‫َّللا ۖ ي ْح ُك ُم‬
‫َّللاُ ع ِليم ح ِكيم‬ ‫بيْن ُك ْم ۚ و ه‬
‫ای مؤمنان! هنگامی که زنان باایمان [با جدا شدن از همسرانشان] هجرت کنان [از دیار کفر] به سوی شما می‬
‫آیند‪ ،‬آنان را [از جهت ایمان] بیازمایید‪ ،‬البته خدا خود به ایمان آنان داناتر است‪ .‬پس اگر آنان را باایمان‬
‫تشخیص دادید‪ ،‬آنان را به سوی کافران [که همسرانشان هستند] باز مگردانید‪ ،‬نه این زنان بر کافران حالل اند‪،‬‬
‫و نه آن کافران بر این زنان حالل اند‪ ،‬و مهریه ای که همسران کافر به زنان مؤمن خود داده اند به آنان بپردازید‪ ،‬و‬
‫بر شما گناهی نیست در صورتی که مهریه شان را به آنان بدهید‪ ،‬با آنان ازدواج کنید‪ ،‬و به عقد و پیوندهای زنان‬
‫کافر [تان که به کفار پیوسته اند] پای بند نباشید [که آن عقد و پیوند باطل شده و وظیفه شما رها کردن آنان‬
‫است] و آنچه را شما [برای همسران مرتد و فراری خود که به کافران پناهنده شده اند] هزینه کرده اید [از‬
‫کافران] بخواهید‪ ،‬و آنان هم باید آنچه را هزینه کرده اند از شما درخواست کنند؛ این حکم خداست که میان‬
‫شما حکم می کند‪ ،‬و خدا دانا و حکیم است‪)۱۰( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫اج ُك ْم ِإلى ْال ُكفه ِ‬

‫ار فَاق ْبت ُ ْم فآتُوا‬ ‫و ِإ ْن فات ُك ْم ش ْيء ِم ْن أ ْزو ِ‬
‫ت أ ْزوا ُج ُه ْم ِمثْل ما أ ْنفقُوا ۚ واتهقُوا ه‬
‫َّللا اله ِذي‬ ‫اله ِذين ذهب ْ‬
‫أ ْنت ُ ْم ِب ُِ ُمؤْ ِمنُون‬
‫اگر برخی از همسران شما با پیوستن به کفار از دست شما رفتند [و کافران مهریه مورد‬
‫مطالبه شما را ندادند] و شما غنیمتی یافتید‪ ،‬پس به کسانی که همسرانشان را [به خاطر‬
‫پیوستن به کفار] از دست داده اند‪ ،‬معادل مهریه ای که داده اند از غنایم بپردازید‪ ،‬و از‬
‫خدایی که به او ایمان دارید پروا کنید‪)۱۱( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫ت يُبا ِي َْنك عل َٰى أ ْن َل يُ ْش ِر ْكن ِب ه ِ‬

‫اَّلل‬ ‫ي ِإذا جاءك ْال ُمؤْ ِمنا ُ‬ ‫يا أيُّها النه ِب ُّ‬
‫ش ْيئًا وَل ي ْس ِر ْقن وَل ي ْز ِنين وَل ي ْقت ُ ْلن أ ْوَلد ُه هن وَل يأ ْ ِتين ِببُ ْهت ٍ‬
‫ان‬
‫وف ۙ فبايِ َْ ُه هن‬
‫صينك فِي م َْ ُر ٍ‬ ‫ي ْفت ِرينُُ بيْن أ ْي ِدي ِه هن وأ ْر ُج ِل ِه هن وَل ي َْ ِ‬
‫َّللا غفُور ر ِحيم‬ ‫وا ْست ْغ ِف ْر ل ُه هن ه‬
‫َّللا ۖ ِإ هن ه‬
‫ای پیامبر! هنگامی که زنان باایمان نزد تو آیند تا [بر پایه این شرایط] با تو بیعت کنند که‬
‫چیزی را با خدا شریک نگیرند‪ ،‬و دزدی نکنند‪ ،‬و مرتکب زنا نشوند‪ ،‬و فرزندان خود را‬
‫نکشند‪ ،‬و طفل حرام زاده خود را به دروغ و افترا به شوهرانشان نبندند‪ ،‬و در هیچ کار‬
‫پسندیده ای از تو سرپیچی نکنند‪ ،‬با آنان بیعت کن و از خدا برای آنان آمرزش بخواه؛‬
‫زیرا خدا بسیار آمرزنده و مهربان است‪)۱۲( .‬‬
‫جزء‪28‬‬ ‫سوره ممتحنه (‪)60‬‬

‫َّللاُ عل ْي ِه ْم ق ْد‬
‫ضب ه‬ ‫يا أيُّها اله ِذين آمنُوا َل تتوله ْوا ق ْو ًما غ ِ‬
‫ور‬‫ب ْالقُبُ ِ‬ ‫صح ا ِ‬ ‫سوا ِمن ْاْل ِخر ِة كما ي ِئس ا ْل ُكفه ُ‬
‫ار ِم ْن أ ْ‬ ‫ي ِئ ُ‬

‫ای مؤمنان! با قومی که خدا بر آنان خشم گرفته‪ ،‬دوستی نکنید‪ .‬آنان به‬
‫یقین از آخرت مأیوسند‪ ،‬همان گونه که کافران مدفون در قبرها [که به‬
‫سرانجام شوم خود رسیده اند‪ ،‬از نجات خویش] مأیوسند‪)۱۳( .‬‬