7.

SINIF
RASYONEL SAYILAR
Kazanım 7.1.2.1. Rasyonel sayıları tanır ve sayı doğrusunda gösterir. 3saat

Soru-2 Aşağıdaki ifadeler rasyonel sayı olduğuna

göre harflerin yerine yazılamayacak değerleri bulunuz.
► a bir tam sayı, b sıfır dışında bir tam sayı olmak
a 6 5 4 3
şartıyla şeklinde yazılabilen sayılara rasyonel
b a b 1 c 3 5 d
a a c
sayı denir. b 0 b d
b
 Rasyonel sayılar sembolü ile gösterilir.

7 4 3
Örnek , ve 4 birer rasyonel sayıdır.
3 9 5 Soru-3 Aşağıdaki rasyonel sayılardan pozitif olanlar
 a sıfırdan farklı bir tam sayı olmak üzere için +
negatif olanlar için −
yazınız.
a
ifadesi tanımsız olduğundan rasyonel sayı 3 0 2 4 1 4
0 1
değildir. 4 5 3 5 2 6

3 4
Örnek ve ifadeleri rasyonel sayı değildir.
0 0

► Sıfırdan büyük olan rasyonel sayılara Pozitif Soru-4 Aşağıdaki kutucukları doldurunuz.
+
rasyonel sayılar denir ve ile gösterilir.
9 9
9 3 1 = =−
Örnek , ve 2 birer pozitif rasyonel sayıdır. −2 2
5 8 6

► Sıfırdan küçük olan rasyonel sayılara Negatif

−
rasyonel sayılar denir ve ile gösterilir. 7 7
− = =−
7 3 1 3 3
Örnek , ve 2 birer negatif rasyonel
4 8 2
sayıdır.

 Negatif rasyonel sayı yazılırken; eksi (–) işareti

kesir çizgisinin önüne, payın önüne veya paydanın Soru-5 Aşağıda verilen sayıların ait olduğu sayı
önüne yazılabilir. Yani (–) İşaretinin yeri rasyonel grubuna ’’✓’’ atınız.
sayının değerini değiştirmez. Doğal Tam Sayılar Rasyonel
2 −2 2 Sayılar ( ) ( ) Sayılar ( )
Örnek − = = aynı negatif rasyonel
3 3 −3 2
sayılardır.
5
► Tam sayıların paydası 1 olduğu için her tam sayı 21
bir rasyonel sayıdır. 3
3 −5
Örnek 3 = , ve − 5 = olduğundan 3 ve – 5 tam 7
1 1 −1
10
sayıları birer rasyonel sayıdır.
−8
Soru-1 Aşağıdaki ifadelerden rasyonel sayı olanları 0
belirtiniz.
−6
9 0 0 4 6
0 5
0 4 1 0
0
RASYONEL SAYILARIN SAYI Soru-6 Aşağıdaki rasyonel sayıları sayı
DOĞRUSUNDA GÖSTERİMİ doğrusunda gösteriniz

► Sayı doğrusunda; negatif rasyonel sayılar sıfırın 1

solunda, pozitif rasyonel sayılar sıfırın sağındadır. 7
► Rasyonel sayıları sayı doğrusunda gösterirken;
iki tam sayı arasını payda kadar eş parçaya ayırırız.
Rasyonel sayı pozitifse sağa, negatifse sola doğru
pay kadar ilerleriz.
5
 Basit kesirler sayı doğrusunda –1 ile +1 arasında −
6
yer alır.

Örnek 2 ve − ’ü sayı doğrusunda gösterelim.

3
5 4
2
2 4
pozitif basit kesri için 0 ile 1 arasını 5 eş parçaya 3
5
böl ve 2 birim sağa ilerle.
3
− negatif basit kesri için 0 ile –1 arasını 4 eş
4
parçaya böl ve 3 birim sola ilerle 3
−3
5
● ı ı ı ● ı ı ı ı ●
-1 0 1

 Tam sayılı kesirler sayı doğrusunda tam 11

kısımdaki sayı ile bir sonraki (negatifse bir önceki) 2
tam sayı arasındadır.

1 2
Örnek −1 ve 1 ’ü sayı doğrusunda gösterelim.
2 3

2 15
1 tam sayılı kesri için 1 ile 2 arasını 3 eş parçaya −
3 4
böl ve 2 birim sağa ilerle
1
−1 tam sayılı kesri için – 1 ile – 2 arasını 2 eş
2
parçaya böl ve 1 birim sola ilerle
Soru-7 Aşağıdaki sayı doğrularında harflerle verilen
● ı ● ● ● ı ı ● rasyonel sayıları bulunuz.
-2 -1 0 1 2

● ı ı ● ı ı ı ı ı ı ●
–4 –3 –2
 Bileşik kesirler tam sayılı kesre çevrilerek sayı
doğrusunda gösterilebilir. A B
7
Örnek − ’ü sayı doğrusunda gösterelim.
3

7 1 – 2 ile – 3 arasını 3 eş parçaya

− = −2 ● ı ı ı ı ı ı ● ı ı ı ı ı ı ●
3 3 böl ve 1 birim sola ilerle
–1 0 1

C D
● ı ı ● ●
-3 -2 -1

YAKUP AKAR