Class 4 - Maths - Scripts and Solutions - Lupeni

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 58

LĒSONI FIKA

KALASI 4

Pepa Ngāue mo e Tali ‘a e Fānau

‘Oku fu’u mahu’inga ‘aupito ke tokoni’i mo tokanga’i koe ‘e ho’o ongo mātu’aʹ pe ko ho
tauhiʹ he taimi ‘oku fai ai ho’o akoʹ.
Pepa Ngāue

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 1


LĒSONI 1

LEARNING OUTCOMES:
Ke malava ‘e he fānaú ke fakahoko pea ‘ilo ‘a e lau 2, 3, 4, 5…..etc ‘oku tatau pē ki he liung 2, 3, 4, 5

INTRODUCTION
1. Story telling: Talanoa ki ha motu’a tufi niumotu’u.

2. Questioning:

a. Fo’i niu kotoa ‘e fiha ‘a e tangatá ne ma’ú?


e. Ko e hā e ngāue fakafika na’á ke ma’u ai e fakakātoa ‘ene niú?
f. Ko e hā e founga nounou taha ki hono toutou tānaki ha nōmipa tatau?

TEACHING
1. Fakafehu’i: Ko e hā ‘a e liunga?

2. Fakamatala fekau’aki mo e liungá?


3. Lau e 1 ki he 10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4. Fokotu’utu’u ia ki he fōtunga liungá ke mahino ko e mo’oni he lau 1 ko e mo’oni tatau pē ia ki he


liunga 1.
Fakatātā:

1 x 1 = 1

1 x 2 = 2

1 x 3 = 3

1 x 4 = 4

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 2


1 x 5 = 5

1 x 6 = 6

5. Lau 2 ki he 20.

2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

6. Fokotu’utu’u ia ki he fotunga liunga ke mahino ko e lau 2 ko e mo’oni pe ia he liunga 2.


Fakatātā

2 x 1 = 2

2 x 2 = 4

2 x 3 = 6

2 x 4 = 8

2 x 5 = 10

2 x 6 = 12

7. Lau 3 pea fokotu’utu’u pea fokotu’utu’u pe hange ko hono fakahoko he x1, x2.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 3


STUDENTS ACTIVITY

1. Fakakakato pea hiki e x4.

4 8 12 16 _____ 24 28 ____ 36 40 44 48

4 x 1 =

4 x 2 =

4 x 3 =

4 x 4 =

2. Fakakakato pea hiki e x5.

5 10 15 20 _____ ______ _____ _____ ______ _____

5 x 1 =

5 x 2 =

5 x 3 =

5 x 4 =

FOLLOW UP
1. Fakafehu’i pe fanau.
2. Homework- Lau 6 ki he 72 pea hiki ia ‘i he fotunga ‘o e x6.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 4


LĒSONI 2
LEARNING OUTCOMES
Ke malava ‘e he fānau ke fulihi e tu’unga ‘o e nomipa ‘oku liunga kae ma’u pe mo’oni tatau pea tā mo e
fakatātā ‘o ngāue’aki e ‘otu mo e kolomu.

INTRODUCTION
1. Questioning- fekau’aki mo e ngaahi me’a mahu’inga he lēsoni 1.
Fakatātā: Ko e hā e liunga?
2. Vakai’i pe ngāue mei he Lēsoni 1.
Lau 6 pea fokotu’u ki he 6

TEACHING.
1. Fakahoko e fika ma’uloto (Mental).
a. 2x2= f. 7x2= i. 9x5=
e. 3x4= h. 8x3= k. 12x2=

2. Ako’i leva heni ke ‘ilo’i ‘e he fanau ka fulihi e tu’unga ‘o e ongo nomipa e kei ma’u pe mo’oni tatau.
3. Tā ha fakatātā ke fakamahino ka liliu pe tu’u’anga e ongo nomipa liungá ‘e kei ma’u pe mo’oni tatau.
Fakatātā:

1. 2.
3x6 = 6x3 4×5 = 5×4

*** ****** oooo ooooo


*** ****** oooo ooooo
*** ****** oooo ooooo
*** oooo ooooo
*** oooo
***

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 5


STUDENTS’ ACTIVITY
1. Tā ha fakatātā ke mahino ‘oku ma’u pe mo’oni tatau ka fulihi e tu’u’anga e ongo nomipa.
a. 5 x 8 = 8x5
e. 10 x 6 = 6 x 10

FOLLOW UP
1. Lau e liunga ‘o mafuli e ongo nomipa.
2 x 1= 2 3 x 1= 3

1 x 2= 2 1 x 3= 3

2 x 2= 4 3 x 2= 6

2 x 3= 6 3 x 3= 9

3 x 2= 6 3 x 4= 12

2 x 4= 8 4 x 3=12

4 x 2= 8

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 6


LĒSONI 3
LEARNING OUTCOMES
Ke malava ‘e he fanau ‘o fakahoko ha liunga ‘oku toe lahi ange ‘i hono fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ‘o
‘ikai kau ai e tanaki fakalahi.

INTRODUCTION
1. Questioning- a. Fakafehu’i pe ngaahi me’a mahu’inga he lesoni hono 2.
e. Lau liunga mo e fanau kae lau femafuliaki e ongo nomipa.
Fakatātā: 3x1= 3 2x3=6
1x3=3 3x2=6

TEACHING
1. Tā ha fakatātā ke kumi’aki e mo’oni e ngaahi liunga.

a. 5 x 8 e. 7 x 10 f. 3 x 22

2. Fakahinohino e fānau ki hono fokotu’u fakakolomu pea liunga koe’uhi kuo ‘alu ke fu’u lahi e nomipa ki
hono ta fakatātāa’i.

a. e. f.
22 41 51
x3 x4 x5

STUDENT ACTIVITY
1. ‘Oange pe ha ngaahi fika liunga ke nau fokotu’utu’u fakakolomu pea ngāue’i kae ‘oua ‘e kau ai e ‘ave ‘o
tanaki fakalahi ki he tu’unga hoko .
a. e. f. h.
24 33 42 52
x2 x3 x3 x4

FOLLOW Up
Fika loto’i ha fo’i fika’aki ‘enau mamata ki ai.
Fakatātā: 23 × 3

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 7


LĒSONI 4
LEARNING OUTCOMES:
Ke malava ‘e he fānau ‘o fakahoko e liunga ‘i hono fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ‘e kau ai e tanaki
fakalahi.
INTRODUCTION
1. Story Telling:
a. Talanoa ke ma’u ai pe na’a nau mahino’i e lēsoni 3.
Fakatātā: Motu’a toutai ne fa’o ‘ene ika ke fakatau atu, milemila ‘e 5 ‘o taki fo’i ika ‘e 11 he milemila. Ko
‘ene fo’i ika kotoa nai ‘e fiha na’a ne ma’u?

11 x 5 =
e. Ko e talanoa ‘e ngali ‘asi ai ha liunga pea ‘ave ‘o tanaki ki he tu’unga hoko ‘e hā ngali faingata’a ke nau
ngāue’i.
Fakatātā: Ko e hina mapu ‘e 4 ‘a Toni. Na’á ne fa’o ki he hina taki taha ‘o taki 25. Ko ‘ene fo’i mapu
kotoa nai ‘e fiha?

TEACHING
1. Ako’i e fānau ki hono fakahoko e liunga ‘o kau ai hono tanaki fakalahi.
a. e. f. h.
15 17 16 25
x2 x3 x4 x5

STUDENT ACTIVITY
1. Fokotu’u fakakolomu pea ngaue’i ke tonu.
a. e. f. h. i.
38 25 24 16 36
x2 x4 x3 x3 x4

FOLLOW UP
Fakafehu’i pe fānau fekau’aki mo e lēsoni.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 8


LĒSONI 5
LEARNING OUTCOMES:
Ke malava ‘e he fānau ke fakahoko e vahevahe ‘i hono fakakulupu’i ha tā fakatātā.

INTRODUCTION
1. Story Telling:
a. Motu’a ne ‘i ai ‘ene $20. Na’a ne tufa ki he’ene fānau ‘e toko 5.
e. Fakafehu’i mei he talanoa.
Fakatātā: Na’a nau toko fiha?
Ko e ha e founga fakafika na’a ke ma’u ‘aki ho’o mo’oni.

TEACHING
1. Fakamatala’i e ‘uhinga ‘o e vahevahe.
2. Fakahoko mo hono ako’i e fānau ‘aki hono vahevahe mo fakakulupu.
Fakatātā:
1. 20 ÷ 5 =

1 2 3 4 5
X X X X X
X X X X X
X X X X X
X X X X X
X X X X X

2. 27 ÷ 3

A E F
I I I
I I I
I I I
I I I
I I I
I I I
I I I
I I I
I I I

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 9


3. 36 ÷ 6

1 2 3 4 5 6
O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O

STUDENTS ACIVITY
1. Tā ha fakatātā pea fakakulupu ke kumi’aki e mo’oni ‘a e ngaahi vahevahe ni.

1. 15 ÷ 3 =

2. 24 ÷ 4 =

3. 30 ÷ 6 =

FOLLOW UP
Toe fakamanatu hono lau e liunga ‘o femafuliaki e tokoni ia ki he lēsoni hoko.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 10


LĒSONI 6
LEARNING OUTCOMES:
Ke malava ‘e he fānau ‘o fakahoko ‘a e vahevahe pea fakafoki’aki hono fai e liunga.

INTRODUCTION
1. Questioning: Ngaahi me’a mahu’inga mei he lesoni kuo’osi.
 fakamanatu pe hono fakahoko e vahevahe ‘i hono tā fakatātā.
TEACHING
1. Fakamatala ki he fekau’aki ‘a e vahevahe mo e liunga.
2. Fakahoko ha ngaahi fika vahevahe pea fakafoki’aki e liunga ke mahino ‘ena fekau’aki.
Fakatātā:
1. 12 ÷ 3 =

12

=
÷
XXX
4 3
X
2. 20 ÷ 5 =

20

=
÷

4 5
X

3. 24 ÷ 2 =

24

=
÷

12 2
X

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 11


STUDENTS ACTIVITY
1. Ngāue’i e ngaahi fika vahevahe pea toe fakafoki he liunga.
Fakatātā:

1. 20 ÷ 2 2 x 10

20

=
÷
×××
××X
10 2
X

2. 12 ÷ 3 3 x

3. 20 ÷ 4 4 x = 20

FOLLOW UP
1. Fakahoko pe ha ki’i fika mental vahevahe ke sivi’i’aki e mahino ‘oku ‘i he fānau.
Fakatātā:
1. 12 ÷ 2 =

2. 15 ÷ 3 =

3. 20 ÷ 2 =

4. 21 ÷ 3 =

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 12


LESONI 7
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānau’ ke ngaue’i e vahevahe ‘i hono toe vaeua ‘o e me’a vahevahe kapau ‘oku na fakatou
tauhoa pea ‘e ma’u pe mo’oni tatau

INTRODUCTION
Fika Ma’uloto (Mental): Ke fakamanatu ‘enau ‘ilo fekau’aki mo e kalasi he lēsoni 6.
Fakatātā:
1. 2 x 5 = 6. 21 ÷ 3 =

2. 10 ÷ 2 = 7. 2 x 9 =

3. 5 x 3 = 8. 18 ÷ 2 =

4. 15 x 5 = 9. 4 x 4 =

5. 3 x 7 = 10. 16 ÷ 4 =

TEACHING
1. Explaining: Fakamatala pe fekau’aki mo e kalasi ‘o e ‘ahoʹ ni.
2. Demonstration: Founga vahevahe ke tokoni ki he’enau ngāue ‘aki hono vaeua e ongo nomipa kapau ko e
nomipa tauhoa.
Fakatātā:
1. 12 ÷ 6 = 6 ÷ 3 = 2

2. 16 ÷ 4 = 8 ÷ 2 = 4

3. 20 ÷ 4 = 10 ÷ 2 = 5

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 13


STUDENTS’ ACTIVITY
Ngāue’i e vahevahe ‘aki hono vaeua e ongo nomipa.

1. 12 ÷ 6 =

2. 16 ÷ 4 =

3. 40 ÷ 8 =

4. 12 ÷ 4 =

5. 30 ÷ 10 =

FOLLOW UP:
Fakafehu’i pe fānau fekau’aki mo e ngaahi me’a mahu’inga he lēsoni.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 14


LĒSONI 8
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānau ke ngāue’aki ‘a e vahevahe’ hono vaeua ‘o e nomipa ‘oku ngāue’aki ki he
vahevahe’aki’ ke ma’u e mo’oni’ pea toe vaeua.
INTRODUCTION:
REVIEW: Fekau’aki mo ‘enau ‘ilo mo e mahino fekau’aki mo e lēsoni ki mu’a ( vaeua e ongo nomipa
kapau ko e nomipa tauhoa ).
Fakatātā:
1. 20 ÷ 4 = 10 ÷ 2 = 5

TEACHING:
1. Explaining: Fekau’aki mo e taumu’a ‘o e lēsoni ‘o e ‘ahoʹ ni.
2. Demonstration: Founga vahevahe ke tokoni ki he’enau ngāue ‘aki hono vaeua pe nomipa vahevahe’aki
pea ma’u e mo’oni ‘o toe vaeua.
1. 36 ÷ 6 36 ÷ 3 = 12 [toe vaeua leva e 12 = 6]

2 24 ÷ 8 24 ÷ 4 =6 [toe vaeua leva e 6 = 3]

3. 30 ÷ 6 30 ÷ 3 = 10 [toe vaeua leva e 10 = 5]

STUDENTS’ ACTIVITY
Ngāue’i e vahevahe’ ’aki hono vaeua e nomipa vahevahe’aki pea toe vaeua e mo’oni

1. 24 ÷ 4 =

2. 36 ÷ 6 =

3. 32 ÷ 8 =

4. 16 ÷ 4 =

FOLLOW UP
Questioning

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 15


LĒSONI 9
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānauʹ ke fakahoko ha vahevahe ‘i hono fokotu’u fakakolomu ‘o ‘ikai toe ui tokoni e
vahevahe’anga’

INTRODUCTION
Fika Ma’uloto (Mental): Faka’ai’ai ai pe fānauʹ ke toe vaveange ‘enau fakahoko e vahevaheʹ.

1. 12 ÷ 2 =

2. 15 ÷ 3 =

3. 20 ÷ 4 =

4. 25 ÷ 5 =

5. 24 ÷ 4 =

6. 20 ÷ 2 =

7. 21 ÷ 3 =

8. 30 ÷ 5 =

TEACHING
1. Review: Fekau’aki ‘a e liunga mo e vahevahe.
a. 15 ÷ 3 = _______ 3 x __________ = 15

e. 20 ÷ 4 = ______ 4 x __________ = 20

f. 35 ÷ 5 = _______ 5 x __________ = 35

h. 44 ÷ 2 = _______ 2 x __________ = 44

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 16


2. Demonstration:
Founga hono fakahoko e vahevahe fakakolomu kae hu malie pe vahevahe’anga mo e vahevahe’aki.
Fakatātā:
1. 46 ÷ 2 =

2. 30 ÷ 5 =

3. 42 ÷ 3 =

4. 84 ÷ 2 =

5. 42 ÷ 2 =

STUDENTS’ ACTIVITY
Fokotu’u fakakolomu pea ngaue’i ke tonu.
1. 44 ÷ 2 =

2. 39 ÷ 3 =

3. 84 ÷ 4 =

4. 96 ÷ 3 =

5. 52 ÷ 4 =

FOLLOW UP:
‘Oange pe ha fo’i fika ke nau fika loto’i ke vakai’i pe kuo nau a’usia e taumu’a ‘o e lēsoni.
Fakatātā:
1. 44 ÷ 2 =

2. 66 ÷ 3 =

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 17


LĒSONI 10
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānauʹʹ ke fakahoko ha vahevahe ‘o fakalahi mei he nomipa he taka’aki pea ‘ilo foki mo e
toenga ( Remainder ).

INTRODUCTION
Review 1. Fekau’aki mo e ngaahi ngaue he lēsoni 9.
2. ‘Oange ha fika ke sivi’i ‘aki ‘enau manatu.
Fakatātā:

1. 48 ÷ 2 =

2. 63 ÷ 3 =

3. 19 ÷ 2 =

TEACHING
1. Demonstration : Founga hono fakahoko e vahevahe’ ‘o fakalahi mei he tafa’aki pea ‘ilo foki mo e
toenga hange ko ia ‘i he 19 ÷ 2 ngali te nau ki’i fihi ko e ‘ikai hu malie e 19 ‘ i hono vahevahe’aki e
2.

Fakatātā:
a. 17 ÷ 2 =

e. 20 ÷ 3 =

f. 22 ÷ 4 =

h. 132 ÷ 2 =

i. 28 ÷ 5 =

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 18


STUDENTS’ ACTIVITY
Fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ke tonu.
1. 17 ÷ 2 =

2. 20 ÷ 3 =

3. 22 ÷ 4 =

4. 135 ÷ 2 =

5. 213 ÷ 4 =

6. 115 ÷ 5 =

FOLLOW UP
Mental: Fika loto’i pea talamai ko e ha e toenga?
1. 3 ÷ 2 =

2. 14 ÷ 3 =

3. 19 ÷ 4 =

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 19


LĒSONI 11
LEARNING OUTCOME
Ke malava ‘e he fānaú ke ngāue’aki e ngaahi mata’itohí ke fakahingoa ‘a e ngaahi laine ‘i ha polikoni.

INTRODUCTION
Mental Quiz (Fika Loto’i) – Fakamanatu ‘enau ‘ilo fekau’aki mo e liungá mo e vahevahé.

TEACHING
‘Ahό ni te tau ako ai fekau’aki mo e lainé.
1. Questioning- Talamai ha hingoa ‘o ha fa’ahinga ‘o e laineʹ
2. Explaining – Fakamatala’i e ngaahi lainé.
3. Brainstorming – ‘Omai ha fakatātā ‘o e ngaahi lainé ni ‘i ho’omou ‘apí pē ko loki ako.

 vetikale –
 holisonitale –
 fakaheihei –
4. Demonstrate – Taa’i ha laine vetikale ‘e 1, holisonitale 1 mo e laine
fakaheihei/fakahihifi e 1.
- Fakahingoa honau ngata’angá ‘aki ha ngaahi mata’itohi
E I

F H
A
K
5. Naming – Fakahingoa mai ha laine mei he fuό ‘i lalo:

a.
M e. V S
a. vetikale a. vetikale
e. holisonitale e. holisonitale
f. fakaheihei f. fakaheihei
V O
T K

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 20


STUDENT ACTIVITY: Ngāue ‘a e Fānau
1. Fakahingoa mai ha laine pē ‘e 1 mei he fakatātā ko ení.

P M
1. vetikale –
2. holisonitale –
3. fakahihifi –
L T

FOLLOW UP ACTIVITY
- Tu’u ki ‘olunga ‘o fakatātaa’i e ngaahi lainé ‘aki ho :
a. nima to’omata’u
e. nima to’ohema

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 21


LĒSONI 12
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānaú ‘o ‘ilo pea fakatokanga’i ka fetaulaki ha ongo laine ‘i ha poini ‘e 1 ‘o na fa’u ha
‘engikale pea ‘e fakahingoa pē ‘a e ‘engikale ko iá ‘aki ‘a e mata’itohi ko iá.
INTRODUCTION
1. Questioning – Fakamanatu pē ngaahi me’a mahu’inga mei he lēsoni kuo’osí.

TEACHING
‘Ahó ni te tau ako ai fekau’aki mo e ‘engikalé.

1. Brainstorming – Ko e hā e ‘uhinga ‘o e ‘engikalé?

2. Explaining – Fakamatala’i e ‘uhinga ‘o e ‘engikalé.

3. Questioning – Talamai pē ‘oku ‘i ai ha ‘engikale ai?


- ‘Omai ko e hā hono ‘uhingá.

Fakatātā
A F E A F A E

E A H E K F H

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 22


STUDENT ACTIVITY
1. a. ‘Engikale ‘e fiha heni?

e. Fakahingoa mai e ngaahi ‘engikale ko iá.

f. Ko e hā e ongo laine ‘okú na fa’u e ‘engikale:


i) H? __________________________________________________
ii) A? _________________________________________________

FOLLOW UP ACTIVITY
Fakamanatu pē ngaahi me’a mahu’inga ke fakahoko ai e akó.

* Fakamanatu – ‘Omai ha’o ki’i polotulekitā ki he kalasi hokó.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 23


LĒSONI 13
LEARNING OUTCOME
Ke malava ‘e he fānaú ke fakamatala’i ‘a e ‘ulungaanga hā mai ‘i he polotulekitaá mo ‘ena fekau’aki mo e
ngaahi ‘engikalé.

INTRODUCTION
Reviewing – Fakamanatu pē ngaahi me’a mahu’inga mei he lēsoni kuo hilí.
1. Ko e hā e ‘engikale?
2. Fakahingoa ha ‘engikale.

TEACHING
To’o ki ‘olunga ho’o polotulekitaá.
1. Explaining – Fakamatala’i ke mahino e polotulekitaá mo ‘ene ngāué.
ie. Ngaahi tikilií 0°- 180° ke ngaue’aki ma’u pe neongo ‘oku ‘i ai mo e 180° − 0°

2. Demonstrating – Ngāue’aki e polotulekitaá ke tā ha ‘engikale.


1. 90°

2. 180°

3. 100°°

4. 45°

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 24


3. Clarifying – Fakamatala’i tahataha leva e ngaahi ‘engikalé

STUDENTS’ ACTIVITY
1. Fakahingoa mai e ‘engikale taki taha ‘aki e laiti, ‘akiuti, ‘opitiusi mo e ‘engikale hangatonu.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 25


FOLLOW UP ACTIVITY
1. Fakatonutonu e ola e ngāue ‘a e fānaú.

2. Fakafehu’i fekau’aki mo e ngaahi ‘engikalé.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 26


LĒSONI 14
LEARNING OUTCOMES
Ke malava ‘e he fānaú ‘o tā mo fua ha ngaahi ‘engikale hangē ko e ‘akiuti, laiti,’opitiusi mo e ‘engikale
hanatonu.

INTRODUCTION
1. Fakatātaa’i ‘e he ongo nimá e ngaahi ‘engikalé.
 ‘engikale hangatonu
 laiti ‘engikale
 ‘opitiusi
 ‘akiuti
TEACHING
1. Explaining – Fakamatala’i e anga hono lau mo ngaue’aki e polotulekitaá ke fua’aki hono lahí ‘i he
tikilií.
2. Discuss – Lau e lao ‘o e anga pe founga hono tā pe fua ha ‘engikale.

Lao.

1. Fokotu’u e lotomālie e polotulekitaá ‘o fakatatau ki he ‘engikale ‘oku fuá.

2. Fakatatau e laine ‘oku lele fakaholisonitale ‘i lalo he polotulekitaá.

3. Kamata ho’o laú mei he 0° .

4. Ngata ki he ‘engikale ‘oku fiema’ú.

STUDENT ACTIVITY: NGĀUE ‘A E FĀNAU


Tā mai e ‘engikale ko ení, pea fakahingoa pē ko e laity, ‘akiuti, ‘opitiusi pe ‘engikale hangatonu.
1. 50° 3. 180°

2. 90° 4. 130°

FOLLOW UP ACTIVITY
Fakafehu’i e fānaú fekau’aki mo e polotulekitaá.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 27


LĒSONI 15
LEARNING OUTCOMES
Ke malava ‘e he fānaú ke fakatokanga’i pea fakamatala’i ‘a e ngaahi ‘ulungaanga ‘o e tulai’engikalé.
INTRODUCTION
1. Riddle – Ko e ha e ‘engikale ‘oku 90° ?
- Ko e ha e ‘engikale si’isi’i taha?
TEACHING
1. Brainstorming – Ko e hā e tulai’engikale?

2. Questioning – Talamai ha hinoga e ngaahi tulai’engikale mo honau ‘ulungaangá.

3. Explaining – Fakamatala’i tahataha e ngaahi tulai’engikalé mo honau ‘ulungaangá.


a. ‘ikuletulolo
e. ‘aisosalisi
f. sikeilini
h. laiti’engikale tulai’engikale

STUDENT ACTIVTY: NGĀUE ‘A E FĀNAU


1. Ko fē ‘i he ngaahi tulai’engikale ‘i mata’ú ko e :
A E F H I
1. ‘ikuletulolo

A E F H

2. ‘aisosalisi

A E F H
3. sikeilini

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 28


A E F H
4. laiti ‘engikale

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Fakafehu’i e fānaú fekau’aki mo e hingoa ‘o e ngaahi tulai’engikalé.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 29


LĒSONI 16
LEARNING OUTCOMES
Ke malava ‘e he fānaú ke fakamatala’i e ‘ulungaanga ‘o e sikueá mo e lekitengikalé.

INTRODUCTION
1. Recalling – Fakamanatu pē lēsoni kuo’osí.
a. Ko e hā e tulai’engikale?
e. ‘Oku fa’ahinga ‘e fiha ‘a e tulai’engikalé?

TEACHING
1. Explaining – Fakamatala’i e kuatiletulolo

2. Observation – Ko fē hena ko e kuatiletulolo?

3. Naming – Hingoa ‘o ha kuatiletulolo ‘okú ke ‘ilo.

4. Clarifying – a) Fakamatala’i e ‘ulungaanga ‘o e sikueá.


e) Fakamatala’i e ‘ulungaanga ‘o e lekitengikalé.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 30


STUDENT ACTIVITY: NGĀUE ‘a e FĀNAU
1. Ko fē heni ko e sikuea?

2.

3. Ko fē heni ko e lekitengikale?

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Questioning
a. ‘Oku ui e ngaahi fuo tapa ‘e 4 ko e hā?
e. Tapa fā lōloa tatau e tapa ‘e 4 pea lahi tatau hono ngaahi ‘engikalé.
f. Tapa 4 lōloa tatau e ongo tapa ‘e 2 pea nounou tatau e ongo tapa ‘e ua.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 31


LĒSONI 17
LEARNING OUTCOME
Ke malava ‘e he fānaú ke fakamatala’i pea fakamo’oni’i hano pelu ua ha ngaahi fuo ‘oku malava ke ne
ma’u hano ‘ata tatau tofu pē.

INTRODUCTION
1. Reviewing – a. Fakamanatu ngaahi fuo tapa 3 mo tapa 4
e. Fakahingoa honau ngaahi hingoá.
TEACHING
1. Explaining – Fakamatala’i e laine simetulií.

2. Demonstrating – Fakahinohinoange leva hono pelu pe tā ha laine simetulī ‘i ha fuo.

a. e f

STUDENTS’ ACTIVITY
1. Tā ha laine siketulī ‘i he ngaahi fuó ni.

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Questioning
Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 32
LĒSONI 18
LEARNING OUTCOME
Ke malava ‘e he fānaú ke fakamatala’i ‘a e ‘ulungaanga ‘o ha pilisimi, sikuea, lekitengikale, tulai’engikale.
INTRODUCTION
1. Reviewing – Toe fakamanatu pē lēsoni kuo’osí:

a. Fuo anga ‘e 2 e. Tulai’engikale f. Kuatiletulolo

TEACHING
1. Brainstorming – Ko e hā e fuo anga ‘e 3?

2. Mind-mapping – Talamai ha me’a pē ‘i ‘apiako, ‘api pē ‘i falekoloa ‘okú ke fakakaukau ‘oku kau he
fuo anga ‘e 3.

3. Discussing – Talanoa ‘i he ‘aho ni ki he ngaahi fa’ahinga ‘o e fuo anga ‘e 3.

4. Naming – Fakahingoa mai ha fa’ahinga ‘e 1 ‘okú ke ‘ilo:


Sipinga : pilisimi, pilamita, silinitā

5. Discussion – ‘Aho ni te tau talanoa aai ki he taha e fa’ahnga ‘o e fuo anga ‘e 3 ko e pilisimi.

6. Questioning – Ko e hā e ‘uhinga ‘o e pilisimi?

7. Explaining – Fakamatala’i leva e ngaahi pilisimi ke nau ‘ilo e mata, tapa, tuliki.

STUDENTS’ ACTIVITY
1. Fakakakato mai hono hingoá mo e lahi hono matá, tapa mo e tulikí.

Mata Tapa Tuliki


1.

2
Mata Tapa Tuliki

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Fakafehu’i

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 33


LĒSONI 19
LEARNING OUTCOME:
Ke malava ‘e he fānau’ ke fakamatala’i ‘a e ‘ulungaanga ‘o e pilamita’ pea ke fakahingoa mo ta fakatata.
INTRODUCTION
Questioning: Fekau’aki mo e ngaahi fuo pilisimi

Fakatātā:
 Ko e ha e pilisimi?
 Ko e ha e pilisimi ‘oku fa’u’aki ha mata ‘e 6, tuliki ‘e 8 moe tapa 12? Etc
TEACHING
1. ‘Aho ni te tau ako ai ki he fa’ahinga ‘o e fuo anga 3 ka ko e Pilamita.
2. Ko e ha e pilamita?
3. Fakamatala’i e anga hono fakahingoa pea ke nau ‘ilo e lahi e tapa, mata mo e lahi e tuliki.
a. Pilamita Sikuea: mata ‘e 6 , tuliki ‘e 8 , tapa ‘e 12.
e. Pilamita Tulaiengikale : mata 4 , tuliki 4 mo e tapa ‘e 6.
f. Pilamita Lekitengikale : mata 6 , tuliki 8 mo e tapa ‘e 12 etc.
STUDENTS’ ACTIVITY
1. Fakakakato mai hono hingoa, lahi e mata, tapa mo e tuliki.

Fakatata Hingoa Mata Tapa Tuliki

1.

2.

3.

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Questioning

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 34


LESONI 20
LEARNING OUTCOME
Ke malava ‘e he fanau ke fakamatala’i ‘a e ‘ulungaanga ‘o e silinita, sifia, mo e kouni.

INTRODUCTION
1. Questioning – Fekau’aki mo e ngaahi me’a mahu’inga he lesoni faka’osi ‘o fekau’aki mo e pilamita mo
e pilisimi.

TEACHING
‘Aho ni te tau ako ai ki he fa’ahinga faka’osi ‘o e fuo anga ‘e 3 ‘oku ‘i ai hono mata ‘oku ngaofe.
1. Naming – Fakahingoa mai e ngaahi fuo.

2. Explaining – Fakamatala’i leva e ngaahi fuo ke nau ‘ilo ki honau hingoa, mata, tapa mo e tuliki.
STUDENTS’ ACTIVITY
1. Fakakakato mai honau hingoa mo e lahi ‘o e tapa, tuliki mo e mata.

FOLLOW UP ACTIVITY
1. Riddle –1. ‘Oku ou mata ngaofe ‘e 1, hala tapa hala ha tuliki. Ko hai au?

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 35


Pepa Tali

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 36


LĒSONI 1

1. Fakakakato mai e lau 4 pea hiki mai ‘i he liunga 4.

4 , 8 , 12 , 16 , 20 , 24 , 28 , 32 , 36 , 40 , 44 , 48, 52.

4 8 12 16 20 24 28 32 36 40 44 48 52

4x1=4 4 x 4 = 16 4 x 7 = 28 4 x 10 = 40
4x2=8 4 x 5 =20 4 x 8 = 32 4 x 11 = 44
4 x 3 = 12 4 x 6 = 24 4 x 9 =36 4 x 12 = 48

2. Fakakakato mai e lau 5 pea hiki mai ‘i he liunga 5.

5 10 15 20 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60

5x1=5 5 x 4 = 20 5 x 7 = 35 5 x 10 = 50
5 x 2 = 10 5 x 5 = 25 5 x 8 = 40 5 x 11 = 55
5 x 3 = 15 5 x 6 = 30 5 x 9 = 45 5 x 12 =60

3. Fakakato mai e lau 6 pea hiki mai ‘i he liunga 6

6, 12, 18 , 24 , 30 , 36 , 42 , 48 , 54 , 60 , 66 , 72

6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 72

6x1=6 6 x 4 =24 6 x 7 = 42 6 x 10 =60


6 x 2 =12 6 x 5 = 30 6 x 8 = 48 6 x 11 = 66
6 x 3 = 18 6 x 6 = 36 6 x 9 = 54 6 x 12 = 72

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 37


LĒSONI 2
1. Tā ha fakatātā ke mahino ‘oku ma’u pe mo’oni tatau ka fulihi e tu’u’anga e ongo nomipa.
a. 5 x 8 = 8 x 5

I I I I I I I I I I I I I
I I I I I I I I I I I I I
I I I I I I I I I I I I I
I I I I I I I I I I I I I
I I I I I I I I I I I I I
I I I I I 40
I I I I I
I I I I I
40

e. 10 x 6 = 6 x 10

O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O
O O O O O O O O O O O O O O O O
60 O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O
O O O O O O
60

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 38


LĒSONI 3
STUDENT ACTIVITY
a. e. f. h.
24 33 42 52
x2 x3 x3 x4
48 99 126 608

LĒSONI 4

STUDENT ACTIVITY
1. Fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ke tonu.
a. e. f. h. i.
38 25 24 16 36
x2 x4 x3 x3 x4

76 100 72 48 144

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 39


LĒSONI 5
1. Tā ha fakatātā pea fakakulupu ke kumi’aki e mo’oni ‘a e ngaahi vahevahe ni.

1. 15 ÷ 3 = 5

1 2 3 4 5
* * * * *
* * * * *
* * * * *

2. 24 ÷ 4 = 6

1 O O O O
2 O O O O
3 O O O O
4 O O O O
5 O O O O
6 O O O O

3. 30 ÷ 6 = 5

1 l l l l l l
2 l l l l l l
3 l l l l l l
4 l l l l l l
5 l l l l l l

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 40


LĒSONI 6
STUDENTS ACTIVITY
1. Ngāue’i e ngaahi fika vahevahe pea toe fakafoki he liunga.
Fakatātā:

1. 20 ÷ 2 2 x 10

20

= ÷
×××
××X
10 2
X

2. 12 ÷ 3 =4 3 x 4

3. 20 ÷ 4 =5 4 x 5 = 20

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 41


LĒSONI 7

STUDENTS’ ACTIVITY
Ngāue’i e vahevahe ‘aki hono vaeua e ongo nomipa.

1. 12 ÷ 6 =
6 ÷ 3
= 2

2. 16 ÷ 4 =
8 ÷ 2
= 4

3. 40 ÷ 8 =
20 ÷ 4
= 5

4. 12 ÷ 4 =
6 ÷ 2
= 3

5. 30 ÷ 10 =
15 ÷ 5
= 3

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 42


LĒSONI 8
STUDENTS’ ACTIVITY
Ngāue’i e vahevahe’ ’aki hono vaeua e nomipa vahevahe’aki pea toe vaeua e mo’oni

1. 24 ÷ 4 =

24 ÷ 2

= 12

= 6

2. 36 ÷ 6 =

36 ÷ 3

= 12

= 6

3. 32 ÷ 8 =

32 ÷ 4

= 8

= 4

4. 16 ÷ 4 =

16 ÷ 2

= 8

= 4

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 43


LĒSONI 9

STUDENTS’ ACTIVITY
Fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ke tonu.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 44


Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 45
LĒSONI 10
STUDENTS’ ACTIVITY
Fokotu’u fakakolomu pea ngāue’i ke tonu.
1. 17 ÷ 2 =

2. 20 ÷ 3 =

3. 22 ÷ 4 =

4. 135 ÷ 2 =

5. 213 ÷ 4 =

6. 115 ÷ 5 =

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 46


Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 47
LĒSONI 11

1. Fakahingoa mai ha laine mei he fuό ko eniʹ.

STUDENT ACTIVITY: Ngāue ‘a e Fānau


2. Fakahingoa mai ha laine pē ‘e 1 ‘i he ngaahi fakatātā ko ení.

P M

L T

a. vetikale: LP pē PL , TM pē MT

e. holisonitale: LT pē TL

f. fakahihifi/fakaheihei: PV pē VP , MV

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 48


LĒSONI 12

A. Ngāue’aki e fakatātā ke tali fehu’i mei ai.

1. A

I E

H F

a. Ko e ‘engikale ‘e fiha he fakatātā ‘i ‘olunga?

e. Fakahingoa kotoa mai e ngaahi ‘engikale ko ia.

A0 , I0 , E0 , F 0 , H0

2.
I K

L M

a. Ko e ‘engikale kotoa ‘e fiha ‘i he fakatātā ‘i ‘olunga?

e. Fakahingoa kotoa mai e ngaahi ‘engikale?

IO , KO , LO , MO

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 49


LĒSONI 13

A. Fakahingoa mai e ngaahi ‘engikale taki taha ‘aki ‘a e laiti ‘engakale, ‘akiuti, ’opitiusi pe ko e ‘engikale
hangatonu.

1. 2.

‘akiuti ‘engikale laiti ‘engikale

3. 4.

‘opitiusi ‘engikale

'engikale hangatonu

5. 6.

Laiti ‘engikale

‘akiuti ‘engikale

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 50


LĒSONI 14
A. 1. Ngāue’aki ho’o polotulekita ke tā mai e ngaahi ‘engikale ko ‘eni.

2. Fakahingoa e ngaahi ‘engikale pē ko e ‘engikale laiti, ‘akiuti , ‘opitiusi pe ‘engikale


hangatonu.

1. 500 3. 1800

2. 900 4. 1300

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 51


LĒSONI 15

A. Ko fe ‘i he ngahi tulaiengikale ‘i mata’u ko e

1. ‘ikuletulolo
A E F H

2. ‘aisosalisi
A E F H

3. laiti engikale tulaiengikale

A E F H

4. sikeilini

A E F H

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 52


LĒSONI 16

A. Ko fē heni ko e sikuea?

1. 2 3

4 5 6 7

E. Ko fē heni ko e lekitengikale?

1. 2. 3.

4. 5 6 7.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 53


LĒSONI 17

A. Ta ha laine simetulī ‘i he ngaahi fuo ni.

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 54


LĒSONI 18

A. Fakakakato mai eni.


Fuo Hingoa Mata Tapa Tuliki

Pilisimi sikuea 6 12 8
(kiupi)

pilisimi lekitengikale 6 12 8
(kiupoiti)

pilisimi tulai’engikale 5 9 6

pilisimi penitakoni 7 15 10

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 55


LĒSONI 19
A. Fakakakato mai ‘eni.
Fuo Hingoa Mata Tapa Tuliki

pilamita sikuea 5 8 5

pilamita lekitengikale 5 8 5

pilamita tulai’engikale 4 6 4

pilamita penitakoni 6 10 6

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 56


LĒSONI 20

1. Fakakakato mai eni ‘aki e hingoa , lahi ‘o e mata , lahi ‘o e tapa mo e lahi ‘o e tuliki ‘o e fuo taki taha.

Fuo Hingoa Mata Tapa Tuliki

Kouni 2 1 1

silinita 3 2 0

Sifia 1 0 0

Kalasi 4 Lēsoni Fika Peesi 57

You might also like