Li
er
BAN VE KHAI NIEM CONG WU TRONG XAY DUNG
NHA NUG'C PHAP QUYEN KHCN CUA NHAN DAN,
DO NHAN DAN VA Vi NHAN DAN
‘L M6t s6 quan niom vé cong vy
Céng vu la mét khai nigm
rong vé pham vi va quan trong
vé y nghia trong nén hanh
chinh nha nude. Néi dén céng
vu la néi dén hoat déng ciia
nha nude, véi nhiéu yéu t8 hop
thanh nhu thé ché céng vu, d6i
ngii céng chic, cdc co quan, t6
chite, don vi cla nha nude...
Mt s6 giao trinh hodc tai ligu &
Viet Nam hién nay quan niém
c6ng vu [a mét loai lao déng
mang tinh quyén luc va phap Iy
dugc thyc thi béi d6i ngii céng
chic nham thyc hign cae chinh
sdch cla nha nude trong qua
trinh quan ly toan dién cdc mat
cla doi séng xa hdi hoc coi
céng vu la mot dang clia lao
dong xa hdi chi yéu do cae
céng chic thyc hién. Hoat
dong céng vu dugc digu chinh
bai ¥ chi nha nude nham thyc
hién cdc nhiém vu, chde nang
eda nha nuée, phue vy igi ich
nha nuée va gan voi quyén luc
nha nuée, nhan danh nha
nude. Trén thé gidi hién nay,
cing c6 nhiéu quan niém khac
nhau vé céng vy. Céng héa
Phap quan niém khi noi vé
c6ng vy la chil yéu néi vé: “toan
b@ nhiing ngudéi dugc Nha
nue hoac céng déng lénh thé
bd nhiém vao mét céng viée
thuéng xuyén trong mét céng
sd hay mét céng sd tu quan, ké-
cA cc bénh vin va duoc thyo
thy vao mét trong cdc ngach
cia nén hanh chinh céng’.
Theo dé, tit dién Pratique du
Francais 1987 dinh nghia rat
mTS, TRAN ANH TUAN (*)
céng chttc duge tuyén dung
trén co sd thyc tai (céng tich),
duge danh gia dinh ky theo két
qua thyc thi céng tac ciia minh,
duge nang bac can cit theo tinh
diém higu qua va duge bao
dam vé céng viéc'. Tién si
Jeanne- Mariecol cia Hoa ky
fing cho rang, néi téi cong vu
Trong glial doan hign nay, néu cal céch nén hanh
chinh nha nude la vén 48 quan trong trong cal c&ch bd
méy nha nuéc cla mét quéc gla thi yéu cdu 46) mdi hoat
dng céng vy duge dat ra nhu mét nol dung thiét yéu ca.
cl c&ch nén hanh chinh nha nuée. Tuy nhién, muén di
mdi hoat déng céng vy o6 higu qua thi truée nét ofn pha
lam 6 quan nlém vé c6ng vy trong diéu kién xay dung
nha nuée phép quyén Viét Nam xd hdl chi
nih4n dan, do nhan dan va vi nhan dan, dap tng
sy nghi@p phét tri6n kinh #8, vin héa, xd hol va.
kinh tS quéc t8. Khél nigm céng vy pha! duge
mt och Khoa hgo, phd hyp vot diéu kign lich sit,
6 Viet Nam.
gon nhu sau: "Céng vy la céng
vide cia céng chic". Cac nha
nghién ctu cia dai hoc
Michigan- Hoa ky quan niém
vé cong vy la "mét Khai niém
chung miéu ta vé céc nhan vién
do Chinh phi tuyén dung,
nhimg ngudi cu thanh nén
céng vy theo chic nghiép. Cac
C)Ph6 Vy tring Vu Cong chide, Vidn chide BO NOI Wy
la néi 161 céng chite, nhing
nguéi lam viée theo chic
nghiép va do luat hay céc quy
dinh vé céng chitc diéu chinh.
Luat Céng vu cia Lién bang
Nga coi cng vy ld hoat déng
6 tinh chuyén nghiép nham
dam bao thyc thi thém quyén
cia cdc co quan nha nude.
Nghién ctu cde quan niém
vé céng vu néu trén, 06 thé
Té chire Nha nuée sé 7/2007thay & Viet Nam va mét sé
nude trén thé gidi tur trude dén
nay, nhiéu nghién ctu van
thuéng quan niém c6ng vu nhu
mét hoat dong do céng chic
thye hién nhan danh quyén luc
nha nude. Co mét giai doan
kha dai, ching ta van thuéng
nhac dén nha nude don thuan
voi chic nang, quan ly tran co
sd quyén Iyc- quyén uy, ménh
leh — phye ting. Tuy nhié
trong thdi dai ngay nay, vai tro,
chife nang va nhiém vu cla
nha nude da cé nhiéu thay déi,
theo hudng phuc vy nhan dan.
Trong d6 ¢6 nhiém vu cung ting
ce dich vu cng phue vu cho
nhan dan, Do vai tro va tac
dung ngay cang 1én cla cdc
dich vy céng déi voi sy phat
trién gidu manh, van minh, hién
dai ctia ting quéc gia, cho nén
cdc nha nude ngay cng quan
tm hon téi viée phat trién cdc
dich vu céng (trong ca khu vue
cng lap va khu vue ngoai cng
lap). Véi cach nhin va tu duy
nhu vay vé sy thay déi vai tro
va chitc nang, nhiém vy cla
nha nude, cin phai quan nigm
céng vu véi mét Khai nig *mé
hon*, khéng nén coi céng vy
don thuan chi la céc hoat dng
nhan danh quyén lye nha nude
ma cén bao ham ca cdc hoat
déng khac khi duge nha nude
uy quyén, dam nhan va thyc
hign cdc nhiém vy, chite nang
cia nha nude theo quy dinh
cila phap luat.
Trong thus té cudc séng, déi
khi cum tit "céng vu" duge sit
dung theo cdc cach hiéu khac
nhau. Bén nay chung ta chua
6 mét van ban quy pham phap
luat nao dua ra cach hiéu théng
hat vé céng vu. Phap lénh can
bd, cng chit duge ban hanh
nam 1998 ciing chua cé diéu
khoan nao xac dinh vé knai
niém céng vu. Hoat déng cia
cn b9, dng chite trong cac oo
quan nha nude va té chu
chinh tri, 8 chic chinh tri- xa
héi hay don vi sy nghiép cia
nha nude déu goi chung trong
‘mét cum tir 14 “nhiém vy, céng
vu". Hién nay, chung ta dang
tiép tue xay dung va hoan thién
nha nude phap quyén XHCN
cla dan, do dan va vi dan,
phuc vu cho phat trién nén kinh
16 thj truéng va tham gia ndi
nhap kinh té quéc té Vi vay,
quan niém vé céng vu 6 Viét
Nam can duge higu trong su
van d6ng va phat trién chung
6. Khai nigm céng vy la oo sd
dé quan trong dé xy dung
Luat Céng vu. Béng thdi phai
phi hop vai dac diém riéng cita
Vigt Nam va dap tmg xu thé
chung ciia thé gi
sy thay déi vai trd ctia nha
nu trong quan ly moi mat cia
Gi s6ng xa hoi.
2. Hai nhan t6 anh huéng dén
sip thay doi quan nigm wé cong vy
Tht nhat, yéu t6 Anh hudng
quan trong va quyét dinh dén
quan niém c6ng vu la ban chat
va chite nang cla nha nude,
Céng vy luén luén gan va phil
hap véi ban chat va chttc ning
cf nha nude. Nha nude Viet
Nam la nha nude phap quyén
XHCN cilia nhan dan, do nhan
dan va vi nhan dan. Vi vay,
hoat dong céng vu véi ¥ nghia
la hoat dong cla bé may nha
nue do céng chit thye hien
phai nh&m myc dich phyuc vu
nhan dan, phye vy x4 hdi. Do
d6, cdc hoat dong céng vu
trudc hét phai ké dén cdc hoat
dong nhan danh quyén lye nha
nuéc dé quan ly, kiém soat moi
mat cla déi séng kinh té, chinh
tri, van héa, xa hdi. Tiép do, bdi
Nha nude la eda nhan dan, do
nhan dan va vi nhan dan nén
céng vy cén phai bao gém ca
cdc hoat déng duge nha nude
uy quyén, cé nghia la nhan
danh nha nuéc dé dam nhan
vige t6 chic phyc vu va cung
c&p cdc nhu cau chung, thiét
yéu ma ngudi dan va x4 héi doi
héi (bén canh dé viée cung
img, phuc vu cdc nhu cau nay
van co ¢ khu vyc tu tham gia).
Xu huéng hién nay trén thé gidi
(trong dé cé Viet Nam), chic
nang cla nha nude néi chung,
nhiém vu cia Chinh phi noi
riéng, ngoai vige quan ly, kiém
‘soat moi mat cla déi séng xa
hi, cén c6 nhiém vu phuc vy
nhan dan. Chi thé thyc hién
nhiém vy nay chinh la céng
chifc ~ vai mét y nghia rat day
cila dan" nhu Chi tich Hé Chi
Minh da day. Tird6 co thé thay,
6i véi chute nding quan iy, kiém
soat clia Chinh phi, cla nha
nuéc thi hoat dng céng vy la
hoat déng nhan danh nha nude
va dugc sti dung quyén lye nha
nuéc.. Con khi nha nude giao
cho cac don vi duge nha nude
thanh lap viée dam nhan (hay
uy quyén cho cdc t6 chu kha)
t6 chute cdc hoat_ dong cung
ing cdc dich vy can thiét phuc
vu nhan dan va xa héi, thi khi
46 hoat dong cong vu [a hoat
6 chire Nha nuée s6 7/2007dng nhan danh nha nude. CA
hai nhém hoat déng nay déu
nh&m mye dich thuc hién chic
nang va nhiém vy cia nha
nuéc. Viee dam nhan t6 chitc
cac hoat déng cung Ung cac
dich vu can thiét bao gém cdc
hoat déng gido due, dao tao, y
18 cham séc sifc khod, phdng
chéng dich bénh, bao vé méi
truéng, phong, chéng chay
né.... Biéu nay khang dinh
them ly do tén tai cla nha
nude, ban chat cla nha nude
véi y nghia “la cla dan, do dan
va vi dan’, Yéu cau phat trién
nén kinh té thi truéng va héi
nhap kinh t& quéc té doi hdi
hoat déng céng vy phai thich
ting kip théi, nhanh nhay véi
nén kinh té thi trudng nhiéu
thanh phan; thich ung vai suv
h@i nhap vao di séng quéc té,
nhat la vé kinh t&. Vi vay, céng
vy bén canh hoat déng quan
ly, kim soat én la hoat dong
huéng dan, gii thich, phy vy
cho ngudi dan va cdc t6 chute
trong va ngoai nude tham gia
vao cdc hoat dOng thi trudng
mét cach thuan Igi, higu qua
nhat. Lien quan dén yéu cau
nay, hoat déng céng vy phai
duge 16 chitc, chinh quy, voi
thi tye hanh chinh don gian,
tién Igi; tiép can va xit ly céng
vie mét cach nhanh chéng,
khéng quan liéu, cita quyén va
6 sy tham gia gidm sat cla
ngudi dan, Bao dam hoat
déng céng vy phai dugc thyuc
hign théng nhat, jién tuc, tap
trung va théng sudt tur trung
uong dén co sé, phat huy tinh
tich cye chi déng sang tao
cla co sé, mé réng dan chi,
'Té chire Nha nue 56 7/2007
khac phyc tinh trang cat ct,
cue b6.
Thit hai, yeu edu déi méi,
hoan thién céng vu thich tng
Véi mot xa hdi vain minh, trinh
d dan tri dang ngay mét nang
cao. Ngay nay, do vai tré, chite
nang, nhiém vu cia nha nude
a thay d6i, hoat dong céng vu
khéng chi thudn tuy mang yéu
té quyén luc, ma da bé sung
thém yéu 18 phuc vu, dap ting
cc nhu cdu cla ngudi dan va
cae t6 chute. M@t diéu hién
nhién la, nhan dan luén 6
nhiing doi hdi va nhu céu mei
vé adi séng vat chat va tinh
than. Biéu d6 dat ra yéu cau
thudng xuyén phai nang cao
chat luong va higu qua cia
hoat déng céng vy. Céng vu
phyc vy nhan dan phai dam
bao tudn thi luat phap, kip thei,
nhanh chéng, dam bdo van
hod, van minh va dao dite céng
vy. Trong xa hdi hién dai,
nhiing nhu cau chung ciia nhan
dan ma nha nude phai c6 tréch
nhigm phuc vu la: Nhu cau
chung vé duy tri trat ty. céng
céng va an todn xa hdl nhur
quéc phéng, an ninh, ngoai
giao; nhu cdu chung vé bdo vé
trat ty kinh té, trt ty’ kinh doanh
trén thi truéng; nhu c&u chung
vé cung cp cho toan thé thanh
vin trong xa hdi cdc doi hoi ve
chifa bénh, bdo vé stic khoé,
vé phéng, chéng dich bénh, vé
nhu cau phé cap gido dyc pho
théng, giao théng céng oGng;
nhu cau chung vé xay dung hé
théng bao trg xa hdi va cttu té
xa hi; nhu cau chung vé quan
ly tai nguyén va tai san cong
cong, bao vé méi trudng,
phong chéng thién tai, hoa
hoan,... Cac nhu cau chung
nay cla xd hdl quyét dinh
pham vi hoat déng céng vu,
quyét dinh tinh chat, nguyén
tc va cdc dic diém cla mét
nén cong vu khoa hoc, hién
dai, chuyén nghiép. Néu nhu
truéc day, b6 may nha nude chi
thyc hin nhiém ‘vu cai tri, thyc
hién quéc phéng, an ninh, thu
thud, quan If nhan khdu, hd
khdu... thi hoat déng céng vu
cling chi bé hep trong pham vi
cc hoat dong d6. Trai qua qué
trinh phat trién, vai tro, chic
nang va nhiém vy cia nha
nuée cing thay déi theo huéng
hoan thign hon. Vi vay, pham vi
hoat déng céng vu ciing thay
61 theo huéng phai bao ham
duge cae chite nang, nhiém vu
ila nha nude. Khi dé, nha nude
phai t6 chitc cac don vi dé dam
nhan t6 chttc cung img mét sé
loai hoat d6ng mang tinh phuc
vu cho nhu cdu chung cia
ngudi dan va x4 h6i. R6 rang la,
khi chua duge nha nude thita
nhan, uy quyén viée thuc hién
cdc nhiém vy, chic nang cla
nha nuéc thi khéng ca nhn va
18 chile nao o6 thé nhan danh
nha nude dé dim nhan céc
nhiém vy cia nha nude.
Vi vay, khi cde t6 chite do
nha nude thanh lap 6é dam
han vige t6 chic phyc vy, dap
tng Idi ich, nhu cau cla nguéi
dan, thi cdc t6 chic do tro
thanh cae phap nhn va nhan
danh nha nude thuc hién hoat
déng céng vy. Cac t8 chttc nay
déu binh dang truée phap luat
va déu phai chiu trach nhiém
trudc phap luat vé hoat dongduge nha nude uy quyén. Cac
t6 chic dich vy cdng duoc nha
nuée uy quyén cé diém khac
rat dae biét vai cdc t6 chute
thude khu vuc tu, D6 la cdc té
chife duge nha nude uy quyén
phuc vu nhan dan khéng vi
mue dich Igi nhuan. Chi cae t6
chtic 6 khu vuc tu mdi quan
tém dén Igi nhuan hoac céc loi
ich riéng khdc ctia ho.
Cac nhan té anh huéng néu
trén dn dén khai niém vé céng
vu can dugc xem xét, dé thay
463, diéu chinh cho phi hp véi
diéu kien xéy dung nha nude
phap quyén XHCN cia nhan
dan, do nhan dan va vi nhan
dan,
3. Khai niém vé cong vu trong
diéu don tion nay
Cn ett vao cae phan tich &
trén, cd thé thdy céng vy co
mét sé dic diém va tinh chat
‘Sau:
- Mue dich cla céng vu la
phyc vy nhan dan va xa héi.
— Néi dung hoat déng céng
vu gan véi viéc thye hién chute
nang, nhigm vy cla nha nude
trong quan ly moi mat clia doi
séng XA hdi, déng théi thuc
hién chtfe nang t6 chtte phuc
vu cac nhu edu chung cila x4
gi khéng vi muc dich toi
nhudn.
= Chil thé thye thi céng vu la
ong chic.
— Hoat déng céng vu khéng
chi thudn tuy mang tinh quyén
luc nha nuéc, ma con bao gém
ca hoat dong cilia cac t6 chite
do nha nusc thanh lap (dugc
nha nuéc uy quyén) 48 phuc vu
cde nhu cdu cla nhan dan. Cac
hoat déng nay déu do cong
chute, nhan danh nha nude tién
hanh. Né bao gém cac hoat
dong nhan danh quyén lye va
cac hoat déng cila cdc t6 chite
duge nha nudéc uy quyén. O
cae nude trén thé gidi, khi dé
cap dén céng vy, ngudi ta it néi
én yéu t6 quyén Iyc nha nude
ma thuéng chi ndi téi céng
chitc nhan danh phap luat hac
nhan danh nha nude ma théi.
Béi 16, phap uat 1a céng cy
chinh, chi yéu do nha nude
ban hanh.
- Céng vy duge tién hanh
theo chifc nang, nhiém vu,
thdm quyén cla nha nude va
tuan theo phép luét,
— Hoat déng cng vy mang
tinh thuéng xuyén, chuyén
nghiép.
Cn cit vao ban chat cling
nhu chit nang, nhiém vy olla
nha nude da duge Hién phap
ctia nude Céng héa x4 hdi chi
nghia Viét Nam nam,1992 quy
dinh, trong diéu kién tiép tuc
cai cach nén hanh chinh nha
nuéc, dip Ung yéu cdu phat
trién va héi nhap quéc t6, hoat
dong céng vu 6 nude ta 06 thé
xe dinh:
Hoat dong céng vy la mét
hoat déng cia nha nude do
céng chic thuc hién nham tao
lap mét nén hanh chinh phuc
vu nhan dan, théng nhat, thong
suét va c6 higu qua. Cac hoat
déng nay bao gém: a) Hoat
dong nhan danh quyén lye nha
nuéc 8 quan ly, kiém soat moi
mat clia déi séng xa hoi - day
la dang hoat dng céng vy
truyén théng; b) Hoat déng cila
céng chic trong cdc t8 chic,
don vi sy nghiép (dich vy cng)
cia nha nude, duge nha nude
uy quyén dé t6 chite cae hoat
d6ng nham phuc vy céc nhu
cu olla nguéi dan ma khong vi
mue dich Ii nhuan. Cac hoat
déng nay it hoe khong mang
tinh quyén lye nha nude. Céng
chife trong cae t6 chute nay chi
nén bao gém nhiing ngudi
trong bé may quan tri, diéu
hanh va mét s6 vi tri tae nghiép
mang tinh chat co c&u khung,
dau nganh cla cdc bé phan
cdu thanh nén cdc don vi suv
nghiép.
Véi d&c diém, tinh chat va
ngi dung cilia hoat déng céng
vu nhu vay, ¢6 thé xac dinh
khai nigm vé céng vu trong
diéu kign hién nay & nuéc ta
nhu sau:
Céng vy 1a mét hoat dong
do céng chife nhan danh nha
nuéc thyc hién theo quy dinh
cia phdp luat va duge phap
luat bao vé nham phuc vu loi
ich cla nhan dan va x4 héi.
Khai niém nay dugo nghién
citu tiép can ti géc 4 xdy
dung nha nudc phap quyén xa
hi chii nghia cia nhan dan, do
nhan dan va vi nhan dan, hoat
dong céng vy duge thyc hién
trong diéu kién co ché quan ly
nha nude da chuyén déi tur co
ché tap trung bao cap sang co
ché thi truéng dinh huéng xa
hdi chi nghia (cé tinh dén dac
diém riéng cia Viét Nam).
Khai niém nay 6 thé con
duge tiép tue hoan thién, bé
sung phi hgp véi diéu kién,
lich sit phat trién cia ting giai
doan quan lye
T6 chire Nha nuoe sé 7/2007