VÀO PHỦ CHÚ TRỊNH

( Trích “ Thượng kinh kí sự” – Lê Hữu Trác )

I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả :
Lê Hữu Trác ( 1724 – 1791 ) hiệu là Hải Thượng Lãn Ông là một danh y, nhà văn,
nhà thơ lớn cuối thế kỉ 18, ông là tác giả của bộ sách y học nổi tiếng “ Hải Thượng
y tông tâm lĩnh”
2.Đoạn trích :
Đoạn trích được rút từ “ Thượng kinh kí sự” – tập kí sự bằng chữ Hán hoàn thành
năm 1783, xếp ở cuối bộ “ Hải Thượng y tông tâm lĩnh” – ghi lại việc tác giả được
triệu vào phủ Chúa để khám bệnh kê đơn cho thế tử.
II. Đọc hiểu đoạn trích
1. Nội dung:
a) Sự cao sang, quyền uy cùng cuộc sống hưởng thụ của nhà Chúa.
Quang cảnh nơi phủ Cung cách sinh hoạt Thái độ của tác
Chúa giả
Chi - Đường vào phủ - Cách ăn uống sinh - Bước chân đến
tiết Chúa: hoạt: đây… khác đời
+ Cây cối um tùm. Đồ ăn uống: Mâm vàng thường (T4) 
+ Chim kêu ríu rít. chén bạc của ngon vật lạ. ngạc nhiên.
+ Danh hoa đua thắm Người giữ cửa truyền báo, - Vịnh bài thơ tả
+ Gió đưa thoang rộn ràng người coi việc... cái sang trọng
hương. mắc cửi... vương giả … 
+ Những dãy hành  Chúa giữ chức vụ trọng mỉa mai.
lang quanh co nối yếu có quyền uy tối thượng - Ăn cơm nhận
tiếp. trong triều đình (Bài thơ xét “bây giờ tôi
- Khuôn viên vườn minh chứng cho quyền uy mới biết…”
hoa (có những cái nơi phủ Chúa “2 câu đầu”) - Nhận xét bệnh
cây lạ lùng kiểu cách - Lời lẽ “thánh thượng đang của thế tử “thế tử
thật là xinh đẹp) ngủ ... Chưa thể yến kiến, ở trong chốn màn
- Bên trong phủ Chúa “Hầu mạch đông cung thế che… Ăn quá no,
và nội cung của Thái tử “hầu trà”  Cung kính lễ mặc ấm quá…”
tử. độ châm biếm mỉa
+Đồ nghi trượng sơn - Chúa Trịnh luôn có “phi mai
son... tần chầu chực xung quanh”
+Sập: Sơn son thiếp - Tác giả không được xem
vàng. mặt chúa xem bệnh xong
+Phòng Thế tử: viết vào tờ khải  trang
+ Đi qua 5, 6 lần nghiêm.
trướng... - Thế tử bị bệnh: 7  8 thầy
 +Ghế rồng sơn son... thuốc phục dịch, có 2 hầu. =>Dửng dưng
+Mái che ngang sân. - Muốn xem thân hình thế trước những
+Xung quanh lấp tử... quyến rũ vật chất,
lánh, hương hoa ngào =>Cung cách sinh hoạt không đồng tình
ngạt. trong phủ Chúa những lễ trước những cuộc
=>Quang cảnh tráng nghi khuôn phép, cách nói sống quá no đủ,
lệ, tôn nghiêm lộng năng người hầu, kẻ hạ cho tiện nghi nhưng
lẫy. thấy sự cao sang, quyền uy thiếu khí trời.
tột đỉnh, cuộc sống hưởng
thụ xa hoa đến cực độ, sự
lộng quyền của nhà Chúa.

b) Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách của Lê Hữu Trác.

- Chẩn đoán chính xác căn bệnh của thế tử: ăn quá no, mặc quá ấm...
- Có y đức tốt, lương tâm, trách nhiệm trong công việc.
-Thẳng thắn nhận xét căn bệnh.
Đưa ra cách chữa đúng bệnh:
+Khuyên giữ thể chất bẩm sinh, chính khí trong nhà... (t3)
+Kê đơn thuốc
 Tác giả là một thầy thuốc giỏi có kiến thức sâu rộng và giàu kinh nghiệm. Ông
là một thầy thuốc có lương tâm và đức độ, phẩm chất cáo quý: khinh thường danh
lợi, quyền quý, yêu thích tự do và nếp sống thanh đạm, giản dị nơi quê nhà.
2. Nghệ thuật
- Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực, miêu tả cụ thể, sống động, chọn lựa được
những chi tiết “đắt”, gây ấn tượng mạnh.
- Lối kể hấp dẫn, chân thực, hài hước.
- Kết hợp văn xuôi và thơ làm tăng chất trữ tình cho tác phẩm, góp phần thể hiện
một cách kín đáo thái độ của người viết.
3. Ý nghĩa văn bản :
- Phản ánh, phê phán lối sống quyền lực của Trịnh Sâm và cuộc sống xa hoa,
hưởng lạc trong phủ Chúa.
- Tác giả bày tỏ thái độ coi thường danh lợi, quyền quí.