wsnATA'

"' YUSDATAH
“ASİ 'I | “"“)V
_ ALIN w Hw-
ı TEKİRDAG _ ZON
0
C

'I "'
lcosıı— ın

w. "' 'I wsnnı .

_ me,. I

I
?TUSDAYA
_
“*“ . KOGA!” ıoozc: BOLU ' ' _rom
' _ İ ı- _
"MMA" '
.
T ' ““s“
_ ı
_
ıi ' "
_m
_
m“
. ERZURUM

"'
[

wsmm *, 'ı'
unum]

' ı-
.MANISA __ "
_— 'u
.ESKIŞEHİP I
m'
.

'İ'
I

Hymn;
_ _ _ | KAYSERI _ _ .VAN
"'
mu“: ... *TYA .ELAZIG

mmm “’ TUS HAZIRLIK MERKEZLERI ı _

. , ' _
msnm '
_ _ ı DİYARBAKIR
.K
. ISPARTA
. "' "' NSDA ııı .
:
'

ğTUSDATA
,
AH'ALVL

"' wsnAu"

içindekiler
LIFFARMAKOLOJİ—l
Genel Farmakoloii - Otonom Sinir Sistemi Formokoloiisi
Kardiyovasküler Sistem Formokoloiisi
Hormonlar

www.tus.com
 ,
Sorulu Cevaplı Çıkmış Tus Spotlar........................ 3 Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi

Antihipertansı'f Ilaçlar .............................................. 149

Genel Farmakoloji
Adrenerjik B—reseptör Blokerlen'.............................. 161
Gin'ş ve Tanımlar .................................................... 17
Kalsiyum Kanal Blokerlen' ...................................... 168
Absorpsiyon ........................................................... 17
Renı'n-Anjı'yotensı'n-Aldosteron Sistemine Etkili
Biyoyararlanım ....................................................... 26

Dağılım................................................................... 29 Antihipertansı'fler .................................................... 174

Metabolizma ........................................................... ACE inhibitörlen' ..................................................... 175

Eliminasyon ............................................... Anjı'yotensin Reseptör Blokerlen' ............................ 177

Fannakodı'namik Faz ................................ Pen'fen'k Vazodı'latatörler ........................................ 180

Doz/konsantrasyon — Cevap Ilişkisi Antian'tmı'k Ilaçlar.................................................... 184

Farmakodı'namik Etkileşimler ................................. Antiangı'nal Ilaçlar................................................... 194
İlaçların Etkisini Değiştiren Faktörler...................... 78
Hipolipidemik haçlar ............................................... 198
Antı'koagu"lan Ilaçlar ................................................ 205
Otonom Sinir Sistemi
Antı'platelet ilaçlar................................................... 212
Kolineıjik Sistem ........................................................ 92
Fibn'nolı'tı'k Ilaçlar .................................................... 214
Adrenerjik Sistem ...................................................... 94
Antiübn'nolitik Ilaçlar ............................................... 215
Parasempatomimetı'kler............................................. 100

Parasempatolitikler .................................................... 109 Hormomar

Sempatomimetikler....................................................
Adrenal Korteks Hormonları ................................... 232
Sempatolitikler
Tıroid Hormonları ................................................... 236
Ergot Alkaloidlen' ........................................................
Tıroid Preparatları .................................................. 236
Gangliyon Stimu"|an|arı .............................................. 131
Antitiroı'd Ilaçlar ...................................................... 238
Glokom Tedavisi ........................................................ 134
 FARMAKOLOJİDE
: ÇIKMIŞ TUS SORU SPOTLARI
GENEL FARMAKOLOJİ
*
' Farmakokinetik dalının ilgi alanı...
' İdrarda ana ilaç ve metabolitlerinin hangi oranda
bulunduğunun gösterilmesi
İlaçların karaciğerdeki metabolizma hızlarının
karşılaştırılması
İlaçların farklı dokulara ne oranda geçtiğinin
belirlenmesi
İlaçların ağız içi mukozasından emilip emilmediğinin
araştırılması
' Farmakodinaminin g_lıca ilgi alanı'. İlaç etkileri
- Bir ilacın f_armakodinamik etkinliğini Me ii tanımlayan
hangisidir. . . İlacın reseptöre bağlanarak uyarı oluşturabilme
yeteneği
Pasif dıf'uzy"on ı'le emilen ilaçların emilim hızını etkileyenler. . .
Molekül buy"u"klu"ğü, konsantrasyon, lipofilite, kan akımı hızı,
doku alanı ve kalınlığı
I"lacın plasental bariyeri açmasını zorlaştıran...
Iyonizasyonun (hidrofilite) yüksek olması
ZorlaştırmayanlarNağda çözünu'rlu"ğu"nün fazla olması
Maternal proteinlere düşük oranda bağlanması
Molekül ağırlığının küçük olması
Plasental metabolizmasının düşük olması
Bikarbonat aspı'rı'nin etkisini nasıl azaltır... Aspirinin
tübüler lümende iyonizasyonunu (hı'drofı'litesi) artırır, tubuler
reabsorbsiyonunu azaltır.
İdrar asitleştı'rilı'nce böbrekten atılımı arttıran ilaç...
Bazik ilaçların atılımı artar. Ornek: morfin,nikotin, kinin
Oral kullanıldığında karacige'rden geçiş etkisi nedeniyle
bıy'oyararlanımı duş“ıî< olan ilaç... Morfin
Oral biyoyaralanımı düşük diğer ilaçlar; Selegilin,
Alı'skiren
Karacı'ge'rde ilk geçiş etkisine ugr'ayan beta blokör...
Propronalol, propranololun yarılanma ömrü sirozda uzar.
İlaçların plasentadan geçişlerini sınırlandıran özellik...
Plasentada p-glikoprotein ekspresyonunun yüksek olması.
Sınırlandırmayanlar:
*İlaçların plazma proteinlerine düşük oranda bağlanması
I_laçların Iı'pofiliklı'ğinin yüksek olması
İlaçların iyonizasyon oranının düşük olması
Hucr'e içine giren ilacı dışarı atarak ilaçlara karşı direnç
gelişmesine neden olan taşıyıcı... p-Glikoprotein
P—glı'koprotein inhibitörleri
' Kalsiyum kanal blokörlerı'nden: Verapamil, Diltiazem
- Bu ilaçlar özellikle antineoplastikler ve
antiprotozoonlara karşı gelişen direnci (effluks
ile gelişen direnci) azaltmak için kullanılırlar.
- Antiarı'tmı'klerden: Amiodaron, Kinidin
Bu ilaçlar, dijitallerin çizgili kaslarda
sekestrasyonunu engelleyerek etkisini
- Yukarıdaki şekilde A ilacının plazmadaki miktarı 12 birim
arttırabilir.
- Antibiyotiklerden: Ketokonazol, İtrakonazol,
Eritromisin
Dı'ge“r: Sı'klosporı'n
SLC (Solute Carrier)... Periferik ve santral dokularda
noradrenalin, dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin,
sodyum akımı boyunca veya bazen ters yönde sodyum bağımsız
olarak taşınmasmdan sorumludurlar.
Nörotransmitter geri alım taşıyıcıları olan SLC ailesi
proteinleri; Hem santral sinir sistemi hem de periferde
lokalizasyon gösterirler. Dopamin geri taşıyıcı protein, SLC
ailesinin içinde yer alır. Sodyum iyonundan bağımsız bir
mekanizmayla ters yönde transmitter taşıyabilirler.
Alıın"inyum ve magnezyum içeren antiasitlerle etkisi azalan
antibiyotikler hangileridir... Kinolon, tetrasiklin, INH,
ketokanazol.
Maksimal plazma konsantrasyonu (C max) neye bağlıdır...
Biyoyararlanım, absorbsiyon yarı ömrü, doz ve dağılım hacmine
bağlıdır. Efikasiteye bağlı değildir.
Oral ilacın, alınan ve atılan kısmının birbirine eşit oldugu“
konsantrasyona ne denir. ..
Kararlı durum konsantrasyonu (Css) denir.
Css’ e ulaşma süresiszs= 4—5xt1/2
Css-_Doz x biyoyararlanım/ Klerens x dozlam aralığı
Oral biyoyararlanım ne demektir... İlacın oral yoldan
verildikten sonra sistemik dolaşıma geçen miktarıdır.
Biyoeşdeğerlilik nedir... Aynı etken maddeyi, aynı
dozda içeren ilaçların, aynı yoldan uygulanması sonucunda
biyoyararlanım oranlarının %80-125 aralığında benzer
olmasıdır.
Yarılanma omr“ü 4 saat olan ilaç kaç saatte kararlı duruma
ulaşır... 4 - 5 x t1/2, 4 x 5 = 20 saat
İntravenöz yoldan 2 mg/dakika hızında uygulanan bir ilacın
ortalama dağılım hacmi: 80 L, klerensi: 500 mL/dakika ve
eliminasyon yarı ömrü 2 saattir. Bu ilacın beklenen denge
(steady - state) plazma konsantrasyonu kaç mg/L'dı'r... 4
Plazma proteinlerine bağlanma ile ilgili dogru“ olanlar
Fazla olduğunda ilacın glomerüler fı'ltrasyonunu sınırlar
Fazla olduğunda ilacın etki yerine ulaşmasını sınırlar
Genellikle ilacın biyotransformasyonunu etkilemez
İlacın dokulardaki düzeyini belirler.
' (Yanlış olan: Genellikle ilacın renal tübüler sekresyonunu
sınırlar).
Plazma proteinine az bağlanan ilaç... Nikelin.
Dıge"r az bağlananlar... Alkol, lityum, aminoglikozidler,
aSetaminofen
Oral absorpsiyonu_ çok hızlı olan bir ilacın eliminasyon yarı
omr'u' 4 saattir. Ilacın dağılım hacmi 50 L, bıy'oyararlanımı
% 100 ve uygulanan dozu 1000 mg'dir. Bu ilacın minimal
efektif derişimi ise 5 mg/L' dir. Bu ilaç tekrarlanan
dozlarda etkin şekilde kullanılmak amacıyla __f___en azla kaç
saat aralıkla uygulanmalıdır... 8
aynı anda dokudaki miktarı 4 birimdir. B ilacının ise aynı
anda plazmadakı' miktarı 4 birı'm dokudaki miktarı ise
12 birimdir. Buna göre yapılabilecek çıkarım... Diyaliz
Tedavisi A ilacı ile olan zehirlenmelerde B ilacına göre daha
yararlıdır.
 ,...Jı .

( '_ tf” _. İ_f f .içş'iı-Noile__ı<-'_i.-“ı.-'E.—R“ & "t ıf"

Sorulu Cevaplı Çıkmış Tus Spotlar ........................ 3 Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi

Antihipertansı'f Ilaçlar .............................................. 149

Genel Farmakoloji
Adrenerjik B-reseptör Blokerleri .............................. 161
Giriş ve Tanımlar .................................................... 17
Kalsiyum Kanal Blokerleri ...................................... 168
Absorpsiyon ........................................................... 17
Renı'n-Anjı'yotensı'n-Aldosteron Sistemine Etkili
Biyoyararlanım ....................................................... 26
Antı'hı'pertansı'fler .................................................... 174
Dağılım ................................................................... 29

Metabolizma ........................................................... 39 ACE ı'nhı'bı'törlen' ..................................................... 175

Eliminasyon ............................................................ 49 Anjı'yotensin Reseptör Blokerien' ............................ 177

Farmakodı'namik Faz ............................................. 58 Pen'feri k Vazodı'latatörler ........................................ 180

Doz/konsantrasyon — Cevap İlişkisi ....................... 69 Antiaritmik Ilaçlar .................................................... 184
Farmakodı'namik Etkileşimler ................................. 73
Antiangı'nal Ilaçlar ................................................... 194
Ilaçların Etkisini Değiştiren Faktörler...................... 78
Hı'polı'pı'demik Ilaçlar ............................................... 198
AntikoagÜIan Ilaçlar ................................................ 205
Otonom Sinir Sistemi
Antiplatelet Ilaçlar ................................................... 212
Kolinerjik Sistem ........................................................ 92
Fibrinolitik Ilaçlar .................................................... 214
Adrenerjik Sistem ...................................................... 94
Antifıbrı'nolı'tı'k Ilaçlar ............................................... 215
Parasempatomimetı'kler ............................................. 100

Parasempatolitikler .................................................... 109 Hormonlar

Sempatomimetikler .................................................... 116
Adrenal Korteks Hormonları ................................... 232
Sempatolitikler ........................................................... 126
Tiroid Hormonları ................................................... 236
Ergot Alkaloı'dlerı' ........................................................ 130
Tiroid Preparatları .................................................. 236
Gangliyon Stimülanları .............................................. 131
Antitiroı'd Ilaçlar ...................................................... 238
Glokom Tedavisi ........................................................ 134
 FARMAKOLOJİ’DE
ÇIKMIŞ TUS SORU SPOTLARI
. GENEL FARMA—KOLOJİ
Farmakokinetik dalının ilgi alanı...
- İdrarda ana ilaç ve metabolitlerinin hangi oranda
bulunduğunun gosterilmesi
İlaçların karaciğerdeki metabolizma hızlarının
karşılaştırılması
İlaçların farklı dokulara ne oranda geçtiğinin
belirlenmesi
İlaçların ağız içi mukozasından emilip emilmediğinin
araştırılması
Farmakodinaminin man,-g ilgi alanı: İlaç etkileri
Bir ılacın farmakodinamik etkinlığı"ni en_yiıj tanımlayan
haıgisıdır". . . İlacın reseptöre bağlanarak uyarı oluşturabilme
yeteneği
Pasif difüzyon’ ile emilen laçlıarın emilım' hızını etkileyenler. ..
Molekül buyui'kluğü, konsantrasyon, lipofilite, kan akımı hızı,
doku alanı ve kalınlığı
İlacın plasental bariyeri açmasını zorlaştıran...
İyonizasyonun (hidrofilite) yüksek olması
Zorlaştırmayanlar:Yağda çözünürluğu""nün fazla olması
Maternal proteinlere düşük oranda bağlanması
Molekül ağırlığının küçük olması
Plasental metabolizmasının duş"u"k olması
Bikarbonat aspirinin etkisini nasıl azaltır... Aspirinin
tübüler lümende iyonizasyonunu (hidrofilitesi) artırır, tubuler
reabsorbsı'yonunu azaltır.
İdrar asitleştirilince böbrekten atılımı arttıran ilaç...
Bazık ilaçların atılımı artar. Örnek: morfı'n,nikotin, kinin
Oral kullanıldığında karaciğerden geçiş etkisi nedenıyl'e
biyoyararlanımı düşü: olan ilaç... Morfin
Oral biyoyaralanımı düşük diğer ilaçlar: Selegilı'n,
Aliskiren
Karaciğerde ilk geçiş etkisine uğrayan beta blokör...
Propronalol, propranololun yarılanma ömrü sirozda uzar.
İlaçların plasentadan geçişlerini sınırlandıran özellik...
Plasentada p—glikoprotein ekspresyonunun yüksek olması.
Sınırlandırmayanlar:
İlaçların molekül buyu""k|u”ğünu"n küçük olması
İlaçların plazma proteinlerine duşi'ük oranda bağlanması
İlaçların lipofilikliğinin yüksek olması
- İlaçların iyonizasyon oranının düşük olması
Hücre içine giren ilacı dışarı atarak ilaçlara karşı direnç
.
gelişmesine neden olan taşıyıcı... p—Glikoprotein
P—glı'koprotein inhibitörleri
' Kalsiyum kanal blokörlerinden: Verapamı'l, Diltiazem
- Bu ilaçlar özellikle antineoplastikler ve
antiprotozoonlara karşı gelişen direnci (effluks
ile gelişen direnci) azaltmak için kullanılırlar.
' Antiaritmiklerden: Amiodaron, Kinidin
— Bu ilaçlar, dijitallerin çizgili kaslarda
sekestrasyonunu engelleyerek etkisini
arttırabilir
- Antı'biyotiklerden: Ketokonazol, İtrakonazol,
Eritromisin
Dı'ge'r: Siklosporin
SLC (Solute Carrier), __ Pcrıferık ve santral dokularda
norachenalin, dopamin ve semtonin gibi no'rotransmıtterlcrın,
sodyum akımı boyunca veya bazen ters yönde sodyum bağımsız
olarak taşınmasından sorumludurlar.
Nörotransmitter geri alım taşıyıcıları olan SLC ailesi
proteinleri; Hem santral sinir sistemi hem de periferde
lokalizasyon gösterirler. Dopamin geri taşıyıcı protein, SLC
ailesinin içinde yer alır. Sodyum iyonundan bağımSız bir
mekanizmayla ters yönde transmitter taşıyabilirler.
Alun"inyum ve magnezyum ıç'eren antiasitlerle etkisi azalan
antibiyotikler hangileridir. . . Kinolon, tetrasiklin, INH,
ketokanazol.
Maksimal plazma konsantrasyonu (C max) neye bağlıdır. ..
Biyoyararlanım, absorbsiyon yarı ömrü, doz ve dağılım hacmine
bağlıdır. Efikasiteye bağlı değildir.
Oral ilacın, alınan ve atılan kısmının birbirine eşit olduğu
konsantrasyona ne denir. ..
Kararlı durum konsantrasyonu (Css) denir.
Css’ e ulaşma su“"resi:Tss= 4-5xt1/2
— Css-*Doz x biyoyararlanım/ Klerens x dozlam aralığı
Oral biyoyararlanım ne demektir... İlacın oral yoldan
verildikten sonra sistemik dolaşıma geçen miktarıdır.
Biyoeşdeğerlilik nedir... Aynı etken maddeyi, aynı
dozda içeren ilaçların, aynı yoldan uygulanmaSı sonucunda
biyoyararlanım oranlarının 'lı—80425 aralığında benzer
olmasıdır.
Yarılanmo ömrü 4 saat olan ilaç kaç saatte kararlı duruma
ulaşır... 4-5xtl/2, 4x 5 : 20$aat
İntravenöz yoldan 2 ing/dakika hızında uygulanan bir ilacın
ortalama dağılım hacmi: 80 L, klerensi: 500 mL/dakıka ve
eliminasyon yarı ömrü 2 saattir. Bu ilacın beklenen denge
(steady - state) plazma konsantrasyonu kaç mg/L'dir... 4
Plazma proteinlerine bağlanma ile ilgili doğru olanlar
Fazla olduğunda ilacın glomerüler filtrasyonunu sınırlar
Fazla olduğunda ilacın etki yerine ulaşmasını sınırlar
Genellikle ilacın biyotmnsformasyonunu etkilemez
İlacın dokulardaki düzeyini belirler.
- (Vanlış olan: Genellikle ilacın renal tübüler sekresyonunu
sınırlar).
Plazma proteinine az bağlanan ilaç... NİKOTİN.
Diğer az bağlantıda-___ Alkol, lityum, aminoglikozidler,
asetaminofen
Oral absorpsiyonu çok hızlı olan bir ilacın eliminasyon yarı
ömrü 4 saattir. İlacın dağılım hacmi 50 L, biyoyararlanımı
7. 100 ve uygulanan dozu 1000 mg'dı'r. Bu ilacın minimal
efektif derişimi ise 5 mg/L' dir. Bu ilaç tekrarlanan
dozlarda etkin şekilde kullanılmak amacıyla m_f_gxlg kaç
saat aralıkla uygulamalıdır. .. 8
AA
_
8 88888 BB
BB
Yukarıdaki şekilde A ilacının plazmadakı' miktarı 12 birim
aynı anda dokudaki miktarı 4 birimdir. B ilacının ise aynı
anda plazmadaki miktarı 4 birim dokudaki miktarı ı'se
12 birimdir. Buna göre yapılabilecek çıkarım... Diyaliz
tedavisi A ilacı ile olan zehirlenmelerde B ilacına göre dalıcı
yararlıdır.
:%“
HAZIRLIK MERKEZLERİ
But"ııı” vuc“ut sıvılarına dağıldığı hâlde dokularda sekestre
olmayan bir ilaç, 70 kg ağırlığındaki bir erişkine
verildiğinde, sanal dağılım hacmi yaklaşık olarak... .0.6
L/kg'dır
Oral absorpsiyonu çok hızlı olan bir ilacın eliminasyon yarı
ömrü 4 saattir. İlacın dağılım hacmi 50 L, biyoyararlanımı
'l. 100 ve uygulanan dozu 1000 mg'dir. Bu ilacın minimal
efektif derişimi ise 5 mg/L'dir. Bu ilaç tekrarlanan
dozlarda etkin şekilde kullanılmak amacıyla en fazla kaç
saat aralıkla uygulanmalıdır. . .8
Vücutta kalış süresi uzun olan ilaç... Alendranot
(Bisfosfonat grubu osteoporoz ilacı): Kemikte sekestre
olurlar.
Vuc"ut'ta kalış sur"esi uzun olan diğer ilaçlar... Amiodaron
(100 gün), Guanetedin (tl/2: 160 saat)
Keratinize dokuda biriken (sekestre olan) ilaç... Arsenik
(Diğer sekestrasyon örnekleri: Digital: çizgili kas, Tetrasiklin
kemik, Klorokin: retina)
Redistribus—yon hangı’ ilaçlar için geçerlidir. .. İntravenöz ve
inhaler yolla kullanılan Iipofilik ilaçlar (genel anestezı'kler)
İlaç metabolizmasıyla ilgili doğru olanlar...
— Oluşan metabolitlerin genellikle hidrofilik özellikleri
artar
İlaç metabolize olmadan da atılabilir,
İlaçlar birden fazla enzimle metabolize olabilir, Faz II
enzimleri konjugasyon reaksiyonundan sorumludur.
(Yanlış olan: İlaçlar her zaman önce faz I daha sonra faz
II enzimleriyle metabolize olur).
İnvivo etki eden fakat invitro olarak etki etmeye ilaç...
Ön ilaç (prodrug)
Ön ilaç ___y_olmaan aşağıdakilerden hangisidir... Kaptoprı'l
(Diğeri lizinopril)
Biyotransformasyon sonucu etkisini gösteren... Enalapril
Seksen beş yaşında bir hastada penisilin tedavisinde doz
ayarlamada öncelikle göz önun"de bulundurulması gereken
farmakokinetik parametre aşağıdakilerden hangisidir?
Böbreklerden atılım
Dikkat... Aminoglikozidler, sefalosporinlerin çoğu ve
vankomı'sinde renal yolla atılır.
Oksidasyon reaksiyonları hangisidir... Aromatik
hidroksilasyon
Diğerleri: N—dealkilasyon, deaminasyon, desülfirasyon,
epoksidasyon
Mikrozomal enzimlerle (CYP) yıkılmayan hangisidir... 6-
merkaptopurin
Biyojenik aminlerin (Dopamin, 5HT, histamin) oluşum
mekanizması. . . Dekarboksilasyon
Kronik mıye'loı'd Iosem*i nedenıyl'e imatiıu'b kullanan bir hastada,
olasılığı en yüksek olan sitokrom P450 (CYP) enzimi...
CYP3A4
İlaçların oluşturdugu" aktif ve toksik metabolı'tler" başlıklı
şekile bakınız.
Su"ksuı“ilkolin apnesı'nin nedenı’ nedeni. .. Plazma kolinesteraz
eksikliği
Böbrek nakli yapılmış hastanın ameliyat sonrası dönemde
ciddi lökopeni, trombositopeni ve karacige”r transaminaz
duz“eylerı'nde artış ve t_y_g___—ansf—___—_ioır"in
metiltreraz aktivitesinin
m_MT ise normal sınırların çok altında ise en olası
immm”sup"resif ilaç. .. Azatioprin
TPMT polimorfizminden etkilenen diğer ilaç... 6-
Merkaptopürin
Sitokrom P450'yi inhibe nedenler... Kinolonlar/ SSRI'lar
/ Simetidin / Metronidazol / Kloramfenikol / Makrolidler /
Disu"lfı'ram
Enzim inhibitörleri diğer ilaçların metabolizmasını
yavaşlatarak plazma seviyelerini artırırlar.
Sitokrom P450'yi ı'ndükliyenler. ..
- Barbitürat / rifampin / fenitoin / karbamazepin /
griseofulvin
©
_/
' Enzim indüktörleri diğer ilaçların metabolizmasını
hızlandırarak plazma seviyelerini azaltırlar.
Dikkat—>INH / Omeprazol / fenilbutazon / Alkol /
Rı'tonavir CYP’yi hem indükler hem inhibe eder.
Asetaminofon toksisitesi neyle artar... Sitokrom P450'yi
indükleyenlerle (alkol, fenobarbital) artar. Simetidin (CYP
inhibitörü toksisiteyi azaltır.
' Valproik asidin plazma düzeyini azaltan ilaç...
Barbitürat
Teofilin plazma seviyesini arttıran... CVP inhibitörleri,
siprofı'loksazin
İnvitro etkisiz, ı'nvı'vo etkili olan ilaç... Ön ilaç
ön ilala__,_r' kaptopril, metildopa, minoksidil,
_____ç_Önemli
metronidazole, kloramfenikol, klonazepam
Faz II reaksiyon hangisidir... Konjugasyon reaksiyonları
(Glukuronidasyon, asetı'lasyon, metilasyon, glutatyon, glisin
konjugasyonu.
Oksidasyon, redüksiyon ve hidroliz faz 1 reaksiyonlarıdır.
Parasetamol zehirlenmesinin tedavisinde N-asetil sisteinin
etki mekanızması... glutatyon konjugasyonu
N-asetil transferaz ile metabolize edilen ilaçlar... INH,
sülfonamid, hı'dralazı'n, sülfonamid
' Genetik polimorfizm açısından yavaş asetilleyici özelliği
taşıyan bireylerde, izoniazidin aşağıdakı’ yan etkisi:
Periferik nöropati
Karaciğer kan akımına bağlı yıkılan ilaç... Morfin. Diğerleri:
[5 blokör, Trisiklik antidepresanlar, Ca2+ kanal blokörleri
Aç karnına alınması gereken ilaçlar... INH / Penisilin /
L—Dopa / Tetrasiklı'n
İlaçların vuc”uttan atılması ile ilgili doğru olanlar...
- Yağda çözünen ilaçlar biyotransformasyon ile daha polar
hâle dönuş"tu"kten sonra kolaylıkla atılabilirler
Gastrointestinal sistemden absorbe olmayan ilaçlar dışkı
ile atılır
Renal atılımda; glomerüler filtrasyon, aktif tübüler
sekresyon ve pasif tübüler reabsorpsiyon belirleyicidir,
Hepatositlerde bulunan p-glikoprotein gibi taşıyıcı
proteinler ilaçların safrayla atılmasını sağlar.
(Yanlış olan: Polar bileşikler yağda çözünen bileşiklere
göre pulmoner yol ile daha kolay atılır).
Heparinle ilgili y__şanlı olan ifade... Plazmadaki yarılanma
ömrü 100-1000 Ü/kg doz aralığında dozdan bağımsızdır,
Doğru olanlar:
Antikoagülan etkisi ilaç kesildikten sonra birkaç saat
içerisinde ortadan kalkar
Plazmadan başlıca retiküloendotelyal sistem aracılığıyla
Temizlenir
Antikoagülan etkisi protomin sülfat ile geri dönebilir
Acil antikoagülan tedavi gerektiren durumlarda Seçilmesi
gereken bir ilaçtır.
Böbrek tübüllerinde sekresyon duz"eyinde yarışma örneği. ..
Penisilin — probenesid
Sistemik etki oluşturmayan ilaç uygulaması. .. İntraartiküler
uygulama
Hangisi bir ilacın farmakodinamik etkinliğini _y_en ii
tanımlar. .. İlacın reseptöre bağlanarak uyarı oluşturabilme
yeteneğidir.
- Huc”re düzeyindeki primer etkisine bir G-proteini (GTP
bağlayan duz"enleyici protein) aracılık edenler. .. Asetilkolin,
Glukagon, Seratonin, Histamin. (Aracılık etmeyen: İnsülin)
CAMP'yi arttıranlar... 31-2-3 ve dopamin 1-5 reseptör
uyarısı. Gs üzerinden arttırır.
Hangisininin uyarılması adenilat siklaz enziminin
aktivasyonuna, cAMP oluşumuna ve renal, mezenterik,
koroner vasküler yatakta gevşemeye neden olur... Dopamin
Dl
' Gq proteinini aktive eden... al adrenerjik reseptör
(Diğerleri: Muskarı'nı'k1—3-5 reseptör, Histamin 1 reseptörü,
5HT2 reseptörü)
 M
'n ııı/nı ıııuuu ,

, İlaçların oluşturdugu“ aktif ve toksik metabolıtle'r

Gq proteininin uyarımı hangisine neden olur. .. Gq—ı arı—___“

fosfolipaz C—şfosfotidilinozitol 4-5 bifosfat—ıIP3 ve DAG
oluşumu. IPB—> sarkoplazmik retikulum—+en? salınımı, DAG->
Protein kinaz C aktivasyonu
Uyarıldığındo Gq proteini aracılığıyla fosfolipaz C enziminin
aktivasyonuna neden olan purinerjik reseptor”ler... PZYl,
PZYZ, P2Y4, PZY6
Olmayan: P2Y12 reseptörü Gı' ile kenetlidı'r.
Serotonin reseptörlerinden hangisinin uyarılması ile
tetiklenen reseptor“ sonrası sinyal transdılksıy'onu sii—esinde,
adenilat siklaz enzimi öncelikli olarak y—ııı_er
alaz... 5-HT2
Yer alanlar: (5-HT1, 5-HT._5-HT6 5-HT7)
olanlar:
' Huc"re içi reseptördur". Glukoz ve lipit metabolizması ı'le
ilgili genlerin aktıv'itesinde rol alır
İnsülin sinyal iletiminde rol alan genlerin fonk5ıy'onlarını
düzenler
Adipositlerin diferansıy'asyonunda rol oynar
Bu reseptörlerin agonistleri dokulardaki insüline direnci
azaltır.
Steroidlerin etkilerinin geç başlama nedeni nedir'. .. Huc"re
içi reseptöre bağlanıp yeni proteı'n sentezini arttırarak etki
göstermeleri.
ECSO... Maksimum yanıtın yarısını oluşturan ilaç
konsantraqonu

G Protein Kenetlı' Reseptör—ler KD. . Reseptörlerin 7,50'sini işgal eden ilaç konsantrasyonu
Hangisi bir popüasyonda, ilaca olan duyarlılıktaki varyasyon
Gs Kenetli Gi Kenetli Gq Kenetli hakkında bilgi verir... Kuvantal doz-yanıt eğrisi (kademeli
rese or'ler res toi—“ler reseto“rler doz cevap ise bir kişideki ilacın doz bağımlı etkilerini
inceler.)
Terapotik indeks. . . LDöO / ED50 veya TD50 / EDSO
Tam agonistten daha az yanıt oluşturan ve tam agonist
Dopamin 2-3-4 Anjıy'otensin—ATI yanıtını kompetetif antagolize eden... Parsıy'el agonist
Mıskari -4 baskanım 1-3-5 Parsıy'el agonist ile kompetetif nötral antagonist arasındakı’

mHısı-n-ı"
benzerlik hangisidir. .. Tam agonistin etkilerini azaltmaları
Reseptor"ı.n" yapısal (konstitut'if) aktivitesini inhibe eden
ligandların tanımı. .. Ters agonist (inverse agonist)
Yanıtı ters yonde" olan, reseptörm' yapısal (konstitut'if)
aktivitesini inhibe eden ilaca... Ters agonist
A, 8, C ve D ilaçlarının doz-yanıt eğrileri aşağıdaki
Adenozin (Pl) Opioid reseptorl“eri NöromnSI-n NTSP2 grafikte verilmiştir.
AZA-B [ )
Adenozin—> Pl A ,

_ Kanabinoid caı-2 Kolesisitokinin 1-2

Huc”re içi reseptörlere bağlanarak etki eden hormon...

Tıroksin. Diğer hücre içi reseptörler: Mineralokortikoidler,
glukokortikoidler, D vitamini, östrojen, androjen, retinoik
asit (A vitamin), PPAR
Peraksizom proliferatör ile aktive olan reseptör gama Doz (logantm'ik)
(PPAR—y) ile ilgili yanlış olan ifade... G proteinine kenetli
reseptördür.

©
 ırmç._._-__M___
' brııfiı'ıı ının, lııı ilııçlnrlıı ilgili aşağıdaki l'iulelarılın
hııııqııı ılıııjrııılıır l) ıqı'ııı lıı'ıı ııgıııılııl lıiı' ılııı ıı ııilliı'
Anlaqoniımıılıır
l) ıııı'nıııkıılıııik
.’) Kiıııyııqııl
.l) l iıyıılııjık
Farmakolojik ııntnqımıımıı örneği Aynı ı'ıııeııtııııııı-.ı'ınılıın
.
lıloknJılıı' Auriılkııiııı Alrııııın, lıiıııımin 'ıınııııılın vıı
Farmakolojik ııntııqoniımıılar
!) Kompaıvıil
2) Nrmkıımıırlrlil
Nonkompetettil antagonlıtl tanımlayan llude
.
reıepılıı'ıınr iı'reverıllıle lıııqlıınıırnk, ılııı ın lıııqlıınmıılını
enquleyen mııılıleıliı'
PAZ. Kompeletil rınıııgnnıaıın pıııenı oıçııaıııiıır
..
Kompetetıf antagonizma Aynı reıepmre ııqonııt ve
nntnqonııı ilaçlar terıınır bııqlrınır l)oı i.evııp ığrıaı paralel
I(ıgıı krıyrır Mnkıımum yanıı deqıgmeı Antaqonıaiın paten:
değerı l'AZ'ılir
Aıağıdakı grafikte.’ P ngonısıının tek lırışınn ve it, 5
veya T maddelerinin varlığında dom bağlı verdiğı yanıtlar
goıterılmııtir
Doğru olan ifadeler; R ilacı kompetetif antagonısttır. .S ilacı
allosterik aktivatordur. T ilacı irreversıbl antagonisttir.
Izoproterenol hangi antagonizma mekanizmaııyla
Antilkollnln oluşturduğu bronkokonıtrlkılyonu azaltır...
Isoproterenol > [52 etki ' bronkodilatasyon
Ach >M3 > Bronkokonstruksiyon
Farklı reSepto'r zıt etki: Fizyolojik antagonizma
Kimyasal antagonizma-' Bu tip antagonı'zmada bir ilaç diğerini
bağlayarak etkisiz hale sokar. Örneğin: Heparin-pr'otamin
su'lfat, Ağır metal-BAL, tetrasiinn-magnezyum
Kimyasal antagonizma örneği... Tetrası'klin-Magnezyum
hidroksit, Demir - deferoksamin
Potansı'yalı'zasyon örneği. ., Kokain - noradrenalin
Geriatrik yaş grubu için geçerli ilaçların farmakokinetik
özelliklerini etkileyen değişiklikler... Vucut su oranının
azalması, Serum albümin miktarının azalması, Bobrek
ağırlığının azalması, Hepatik kan akımının azalması, Vu'cut
yağ oranının artması
Yaşlılarda duyarlılığı artmayan ilaç... Isoproterenol
İlaç etkilerinden hangisine karşı yaşlı hastalarda duyarlılık
artmaz. .. İzoproterenolu'n taşikardi yapıcı etkisi
Toleransın tanımı... İlaç kullanımından sonra ilaca yanıtta
görülen azalmadır,
Geliştirilme sürecinde olan yeni ilacın insana ilk kez
uygulandığı aşama... Faz I
Ruhsatlı bir ilacın, yeni bir endikaeyonda kullanılması
önerildiğı'nde yapılması gereken araştırmaların başladığı
evre... Faz III
Faz III hangı’ amaçla kullanılır...
Faz I _» Sağlıklı gönüllülerde / Farmakokinetik çalışma
yapılır.
Faz II » İlk hasta fazı, etkinlik ilk kez bu fazda
ölçülür.
mumumun
l'lıl lll ' ,f'rık uıyıılıı lıııolıı kııllrınılır
ı llıılıo'ııllıınılıı'nvı lııı lıı/ılıın sonra yapılır
l'ııı lV ı l'iyııoııyıı çıktıktan sonrakı irı/ / l ıırnvıluıvııılnne
,ııılıgnvılııı'ı
Jenerik vıı orijinal ilaçlarla ilgili doğru olan
Jıneı'ık ılııı,, ıırııınııl ılııı,lıı ııynı endıkıısyıınlar için
kııllıınılıılıılıı'
.lenerık ılııç, or'ııınııl ılıı,ıtıın farklı ınııktıl inert katkı
nvııiıielerı içerebilir
Jenerik ilm,, fırııınııl ilaçla ııynı ııktıi molekiılu ı,ıerır
.lenerık ılııı,, ıırııınııl ılııçlıı ııynı ıloıııı formunda
llııı, ıılnvılıılır
Yanlı: olan: Jenerik ilm,, hıı. ll çalışnvılıırındıın sonra
rıılıoııılrııvlırılııbılır (Jenerik ılııç ıçın lal ,oılışmııoına gerek
yoktur")
Faz l'daıı We” bitirllıneıı ;eıreken çalım. .. Hayvanlarda
yapılan kızlı donem taksısıte ı/ılışnvılıırı
Teratojenlk rlık ıınıllandırmaıına göre, C kategorisinde
değerlendirilen bir ilaç ile ilgili doğru olan... Hayvan
,ııılışnvıiıırı ila/.ın ıemıoıenık etkısının olduğunu qostermiştir,
ancak gebe kadınlar uzerınde yeterınce kontrollu çalışma
yapılmamıştır
Gebe kadınlarda veya gebe kalma olasılığı bulunan
kadınlarda kullanılmaıının kanıtrendıke olduğunu belirten
riık kategorlıi. . /. (OKS, statın, dronedrıron)
OTONOM SİNİR SISTEMI
leotlnerjlk reıeptörler .. Adrenal medulla, otonomik
ganglıonlar ve çızgılı ka: kavşağında bulunur Poetsinaptik
kolınerıık noroefdektıf kavşakta (ornegin; bronş duz kasında)
bulunmaz
Kolinerjik iletiye örnek. . . Sempatik ve parasempatik
pmgarnglıonık lifler Parasempatik post ganglionık lifler, 3, 7,
9, 10 kata çı'ftlerı, adrenal medulla hucrelerıni uyaran sempatik
sı'nırler.
Otonomik :lnape ve kavşaklarda gerçekleşen traumisyonla
ilgili doğ—u olan. . . Butun otonom ganglıy'onlarda transmisyonda
asetilkolin aracılık eder.
Yanlış olanlar: Sempatik uyarıcının kalp uzerındeki tum'
etkileri atropınle bloke edilebilir
Parasempatik ganglıy'onlardaki transmisyon atropı'nie bloke
edilebilir
Sempatik noroefektor kavşakların hepsınde transmisyona
noradrenalin aracılık eder
Sempatık uyarıcının ter bezleri uzerindeki etkisi atropinle
bloke edilemez.
Sempatik sistemin poıtzinaptik nöronlarının bir kısmı
kolinerjik diğer kısmı adrenerjik olan... Iskelet kas
damarları. Tamam sempatik olan-' Ekrin ter bezleri, ekrı'n
ter bezlerinin sadece postsinaptik noron ucundan salınan
nörotransmıtteri asetilkolin ve reseptörü muskariniktir.
“Otonom sinir :istemi anatomisi“ başlıklı şekile bakınız.
Asetilkolini parçalayan enzim... Asetik kolinesteraz
Sinir ucunda re-uptake' e uğramayan nörotransmitter...
ACh (Diğeri histamin)
Kolin pompa inhibitdr'ü... Hemikolinyum
Asetilkolinin vezikoler girişini bloke eden madde...
Vezamikol
Bir asetilkolin esteraz molekülü 1 sanıy'ede hidrolize ettığı"
asetilkolin molekül] Sayısı.., 10.000
Nikotinerjik reseptörler nerde bulumr. .. Sinir kas kavşağı:
Nı'(musku"ler tip), Otonomik ganglı'onlar ve adrenal medulla
Ni (nöronal tip), Ni (SSS)
Adrenal medulladan noradrenalin salınımına neden olan
reseptör. .. Asetilkolinin nöronal nı'kotinerjik reseptörü
Katekolamin sentezinde hız kısıtlayıcı basamak... Tırozin
hidroksilaz
©
 rus HAZIRIJK “akmai
Otonom Sinir Sistemi
SSS
—- — - » Pregarıgliyonik - - loparasempatik
K_Lempatik
Ach
Adrenalç ______
medulla
'ım
““ Postganglı'yonik
Adrenalin > NA
End organ/efektör organ
Nl np (N tip): Nöronal tip nikotinik reseptör
Ni reseptör (M): Muskuler tip nikotinik reseptör
Otonom sinir sistemi anatomisi
Tirozinden L-aa dekarboksilazla oluşan iim... Tiramin
Adrenerjik sinapsta norepinefrı'nin etkinliğinin
sonlandırılmasındaki en önemli faktör... Norepinefrin
taşıyıcı ile presinaptik geri alımı
Hangisi heteroreseptör olarak Tanımlanabilir. . . aZABC
adrenerjik reseptörün parasempatik nöronlarda presı'naptik
lokalizasyonu (Heteroreseptörler presinaptik yerleşimli
reseptörlerdir ve bitişik hücrelerden salınan nörotransmitter,
no"romodulato"r veya nörohormonlar tarafından uyarılırlar.)
Presinaptik uyarıyla nöradrenalin salınımını bloke eden
reseptör. .. a2 adrenerjik otoresepto”r
Asetilkolin, klinikte e_ıı_ç_o_k hangi amaçla kullanılır... Göz
cerrahisi sırasında local etki ile miyozis oluşturmak
(Sistemik olarak: Vaygın vazodilatasyon oluşturma, Kalp
atım hızını azaltma, Kalbin kasılma kuvvetini azaltmak,
AtrioventrikÜIer ileti hızını azaltmak gibi amçlarla
kullanılmaz).
Kolinerjik uyarı ne oluşturur...
Miyozis, akomodasyon spazmı
Bronkokonstriksiyon
GIS ve mesanede kasılma
sfinkter ve trigonda gevşeme
Terleme artışı, sekresyonlarda artış (mide, bronşial)
Vazodı'latasyon, hipotansiyon oluşturur. Bu etkilere
muskarı'nik reseptörler aracılık eder.
Parasempatik sinir uyarısı. . . Bronşı'al düz kasta konstriksiyon,
bronşiyal sekresyon artışı,pulmoner vazodilatasyon
Kolinomı'metik ilaçlar: flask tip nörojenik mesane ve Sjo"gren
sendromunda semptomatik tedavi amacıyla kullanılırlar
Muskarinik reseptör agonı'stlerinin sistemik yolla kullanımı
için kontrendike oldugu“’ durumlar. .. Peptik ülser, Kronik
obstrüktif akciğer hastalığı, Astım, Üriner obstrüksiyon.
(Kontrendike olmayan nörojenik mesane)
Muskarı'nik reseptör antagonistleri, kronik obstrüktif akcige'r
hastalığı ve Sı'nus" bradikardisi tedavisinde kullanılırlar.
Gastrointestinal ve uı-"iner sistem us'tündeki aktivitesi
yüksek olan, nikotinik reseptörler uz“erinde önemlı’ bir
aktivitesi bulunmayan muskarinı'k agonist... Betanekol
Kolin esterleriyle ilgili dogru” olanlar...
Betanekol kolinesterazlara dirençlidir.
Metakolı'nin muskarinik aktivitesi vardır.
Metakolin kolı'nesterazlar tarafından parçalanabilı'r.
Karbakol kolinesterazlara dirençlidir.
- _ş__Yanlıolan: KarbakoIÜn otonomik ganglionlar üzerinde
etkisi yoktur).
Kolı'nesteraza dayanıklı, nı'kotı'nerjı'k ve muskarinik etkili
parasempatomimetı'k. . . Karbakol
'tusoAtA
mm»’—_“’n__)m—m"
53.73.10 Somatik
(kafa çiftleri) sınır slstemi
_-'
SS/S
', SSS
ı
32—4
Somatik sinir myelinli
( kalın ve hızlı atip motor
no sı'nı'rlerdir.
c Ach_
&“0
.. ( “&
ee?“)
x
ms
NA Ac
Alfa-beta. Rsp Nı'uskannııı Rsp
Yalnız muskarinı'k etkili ilaç... Betanekol, pilokarpin
Pilokarpinin özellikleri. .. Muskarinik agonist, terleme artışı,
myozis, GIS hareket artışı, glokom tedavisinde kullanılır.
Aşırı terleme yapan kolinerjik... Pilokarpin ve sevimelı'n.
Pilokarpı'n glokomda da kullanılır.
Muskarinik agonistlerden hangisi baş ve boyun
radyoterapı'sı'nden sonra oluşabilen kserostomı' tedavisinde
kullanılır. .. Pilokarpin
Sjogr”en sendromunda görülen ağız kurulugun"un tedavisinde
kullanılan bir muskarinı'k reseptör agonı'stı'... Sevimelin
Kolinerjik hiperaktivasyon bulgularından hangisi L elikle
direkt değil, indirekt etkili bir kolinomı'metik etkidir...
Çizgili kaslarda kasılma
Asetilkolin esteraz inhibitörleri endikasyonları. . .
Miyastenia gravis, Nörojenik mesane, Aritmi, Glokom
(Pilokarpı'n ı'ntoksikasyonunda kontrendikedir)
Antikolı'nesteraz ilaçlar hangisidir. . . Reversıbl ve periferik
etkili olanlar (Fizostı'gmin, neostigmin, edrofonyum,
prı'dostigmin, ambenonyum),
Reversıbl ve santral etkili olanlar... Takrin, donepezı'l,
rivastı'gmı'n,eptastigmin, galantamin
İrreversıbl etkili olanlar. .. Tabun/sarin/soman, ekotiofat/
izoflurat, malation/parathion, metrifonat
En kısa etkili kolinesteraz inhibitörü... Edrofonyum
Mı'yastenı'a gravı's'ı'n tedavisi sırasında kullanılan ilgili ilaç
dozunun yetersı'z kalmasıyla miyastenik kriz, doz fazlalığı
nedeniyle kolinerjik kriz görülebı'lı'r.Bu durum ayırt etmek
için kullanılan ilaç... Edrofonyum
Organik tıkanıklık dışı nedenlere bağlı mesane atonisi
tedavisinde kullanılan... Betanekol / Neostigmin
Fizostignıin ve neostigminin ortak özelliği... Her ikisinin
etkisi de atropinle bloke olur.
SSS'e geçen kolinerjik hangisidir... Fizostı'gmin, Takrı'n,
donezepil, rivastigmin (Santral etkili antikolinesterazlar)
ALZHEIMER tedavisinde kullanılan kolı'nesteraz inhibitörü
hangisidir. .. Donezepil,
Diğerleri;rı'vastigmin, takrin, galantamin
Antikolinesteraz ilaçların özellikleri hangisidir... Asetilkolin
etkisini arttırma, myastenia Tedavisinde kullanılma, savaş
silahı olarak kullanılma, atropin zehirlenmme tedavisi, ileus
tedavisı'
En uzun etkili kolinesteraz inhibitör... Ekotiofat
(Reversibler arasında en uzun Distigmindir)
Organofosfat zehirlemesinde kullanılan antidot. ..
Pralı'doksı'm
D_q_i“erleri. .. Obidoksı'm, diasetilmonoksı'm
©
 lı
.,.__V
OFI. zehirlenmesinde chrıv. ..", , . ( ._ Pralı'diloksim,
s$)

.
atropin, diazepam infüzyonu, mekanik ventilasyon ve Tokoliz, şok, hipotansiyon, lokal anesteziklerlerle combine
kontamine giysilerin uzaklaştırılması kullanım, akut kalp yetmezliği, midriazis oluşturmak için
Tarım ilacını t'azia Tili”-mm' '.,“ı._".'ın.* *. L... ı ilk
."ı, _f ' .’ — " . Güçlü beta reseptör uyarısı, Tüm
kusma, karın. egirls: “.(-. _'—'-..=_ıs,ısı,ı -__.r mı;-.; " . '
“VE?!" duz kaslarda gevşeme, kalpte stimülasyon, kan şekeri arTışı

,
bulguları. .. Hipotansiyon, Aşırı bronş sekresyonu, Terleme, L.."fı . ( rı -
Konjunktival konjesyon. (İdrar reTansiyonu olmaz). Dobutamin '
"’."ı" l',. -. .,...
A.’.ıJ' î.'f'l'_f (silk
, ., ;’ ._“— Efedrin. Fenilefrin ı'se kalıp olarak
Noradrenaline benzer.
..:,“ »,ı.
' " ' ' ' 'ı! .;jüö'ğı“ mix,?;.'i“=l'"'ıe"* " ıı _! ':cluğ'u

'
.: . . Venöz kapası'tansın azalması, Midriyazis,

'
Periferik arteriyel direnç artışı, Pozitif inoTropi (Indirekt
Reseptör ııı-ia, î
.,
Miyozı's Midriyazis Fenı'lefrin
.ı

Akomodasyon spazmı Akomodasyon felci

ıu. ...'._
, .. Efedrin, adrenalin,
ı' ksilameTazolin, oksimeTazolı'n, fenilefrin, fenilproponolamin
Bronkokonstriksiyon Bronkodilatasyon
ı >. jı :ı :P?!) . Ritodrin, Atosiban, 17 OH
GIS hareketleri artar GIS hareketleri azalır

,
l progesterone, nitrat, NSAII, Terbutalin, Kalsiyum kanal
Miksiyon artar Miksiyon baskılanır l blokörleri (Nifedipin, magnezyum)
Terleme artar Terleme azalır
' *’.,. “Z“-3 .m—rs—wrâ'v _'(".."-""'.“ı'm."... Labetolol, Diğer alfa+beta
(-) kronotropi (+) kronotroprı' reseptör blokörü: Karvedı'lol
(-) dromotropı' (+) dromotropı' - _ )'a,- ,. r
#
.. .. Prazosin,doksazosin,

.
sfinkter gevşer . sfinkter kasılır BPH ve hipertansiyon Tedavisinde kullanılırlar.
Vazodı'latasyon
L_____
Vazodı'latasyon* _, “Greif."
",
,...
— "_., .— ' .; i.v.-. *..".İfıl. için
nıe—— ..:Ji' * _ı_._ Hipotansiyon, (Endikasyonları:
&"
Histamin salınımına bağlı Feokromositoma, Benıgn prostatik hiperplazi, Hipertansiyon,
Periferik damar hastalığı)
A.,. _ », ızırr:
.) ifr" c'î " *:

Atropın antı'nıııskrminik ilaçtır. Prazosin (diğer senkop yaratan alfa blokorler: doks'azosin,t
Yakan ac.c.».laniî—ııııîv—ıca :»’. J VUCUT’
. (s-İ;'_1_','_rırı:_D“.“ erazosin,alfuzosin
.'__ı._—. . -ı ";.-nl
.. . ;":ÜTG , kim
q,’.—
ilaç, _ , Propantelin (Diğerleri: atropin, homaTropin, tropikamid
gibi antikolinerjikler. . Doksazosin alf a 1 selektif bloker kullanılabilir.
ı
Hangisi antikaliner_ı'iktir. .. Skopolamin " ' ' '.'e;ı-, ancak

'
Atropin .ta.r._o."ırıı.'*c*ı.-. bloke edı'lnıîeyen ase'ı"."|l'<oı'.ı'n etkisi... İrisin dı'lato"r
Çizgili kas fasikülasyonları. kasında kasılma (mı'-d'ri-yadzis)
ı, , 5. __"
»
Atropinin santral sinir sisteminde oluşturducTu ı»î.T,'——.':—'.'erl ven. ii.—ı..“îîîî ıı !» şia——
_ _., ı _ ha?," ııııv
ortadan kaldırmak için Tercih edilen Haç... Fı'zostı'gmln Feokromasitoma
.n'w
“pin-.
ı>ıı
——.yı xm»— 1.» __“
Avı—,“ »? ) GTC] “_".ı İ.T.-."": ıcın.—cr.s$f hangisidir. ..
KOAH tedavisinde kullanılan, _ mukosilyer al'tı"1î.*"cı,ıı'
Rezerpin Parasempatik baskınlık sendromuna yol açar.
bozmayan antimuskarinik ilaç... Ipratropiyum
P;.:u'kînscıı'a'c in;-fıle:iılıncyan ."!aç ..“r'angisidir... Rezerpin
Mesane detrusor düz kasını get_vşeterek mesane İcapasitewsirj
m""ı:lrı3ı'ıa.'ı'n va noradrenalin oluşumunu blo !. : e.p'ıp_ __.ıı feo
arttıran ve aşırı aktif mesanenin tedavisinc'c- Eııı!ı'a.'*ıılar.ı bir TL. nin»
.ısîrıcle kullanılan ilaç... Alfa metiltirozin
[53 adrenerjik reseptör agc—nisi." ilaç Mı'rabegron
*;"clazcı .'.'o"."otransmı'Tter oluştu—raıı ıı.—za..—'1.':'.'>ler'... Guanadrel
Asid salınımını baskılayan paitsernp-ıtoliTik ils—_.— ' :ıgı'sic'ı'r. ..
Pı'renzepin muskarinik bir reseptör antagonistidir. / Guanetedin
Ergo." :-..’İ-î;.”o'dlerinin klinik kullanımlar; n'an;..ileu.idir...
Nikotinik kolinerjik reseptör“el'—in seçici alel ak uyanılmasını
Migren
sağlayan ilaç kon.bismsyonu... Neostlgmin + atropin
Postpartum kanama,
İndirek etkili SempCıTOı”_ı"llı'.’8".'ı"l< madde. .. Kokain ve benzeri Parkinson hastalığı,
uptake blokerleri, MAO ve COMT enzim ı'hibito"r|eri,
Hiperprolaktinoma Tedavisi,
amfetamin ve tiramin
Akromegali Tedavisi.
SSS ST'ı'm_'ı".-'as onu ve sinir ucundan "' " salınımını - (_f—_—p—__—_)Perierik
vasküler vazosazmda kontraendikedirler
a—.1_“"*ı_ran rr_,adde__ AmfeTamin(Amfetamin: bağımlılıkyapar,
".K'ısı/ve'ıı ı ' I"u' ag-Jr.s'stı' ergo nan].lsidlr...
doping maddesi, dikkat eksikliği tedavisi, Sempatik etki, iştah
l/ı

Bromokriptin. Dopa'dmuin 2 reseptör agonistı'dir. GH ve prolaktin

azalışı)
salınımını baskılar.
52 reseptör etkisi. .. Düz kas gevşemesi,hı'perglisemi. .. Dopavninlr. inhibe eı““iı'ğı' hormon hangisidir... Prolaktin.
Dikkat [52 renin salınımını arttırmaz!!!
G.’-ı'çı'u' ck..——ı"."-'osiı< ilaç !ıaııgisı'dı'r. .. Ergonovin.Tokolitik olarak
BeTr 2 reseptör nereleri gevşetir... İSkeleT ku$! damarları. kullanılmaz. Kanama kontrolünde kullanılır.
damar düz kası, bronş düz kası, uterus
.»lku'l _ "r '.;ri'ıcizci-":: ili“—dışı;’ ;Lanrı .."—ancak i".’ıc'fîı'cn...
Re:-fc] yazı,—dı" en ve adeniia'ı" sl.’ "...". alfî'lvasyoızu Ergotamin - SumaTripTan
oluşturan .- *'.ı"'G-“l..€i
ı ı'ı'm—n'uflSıîllı".
.; . . Dopamin 1 '. _ ı
'..'V.7.ı.ı..' .. .. ... .. x... ır"
.ı ' İ.;I'İL'FI “. !'.l O"’.
reseptörü.
Dopamin, serotonin ve alfa adrenerjik reseptörlerin parsiyel
Plain—"dre.nail:
ı "ııı-i “ol"; —.*.'>rı'.lı’r,,_ İntravenöz agonistlerı'dı'r.
Kan. wi. ;. _ . Noradrenalin (Dikkat .’ ıl“ ..:»."llzl ı ..1. . .

kaTekolaminIer zler). SSS'e geçenler (Efedrin,

amfetamin, atropin, skopolamin, rezerpin oksotremorln)
Dihı'ıdroergontoksin
». .l . ,ı— . Otonomik ganglion ve
Adrenalin ve ı'oradrenalinı'n ortak etkisi. .. Sistolik basınç
.
.

adrenal medullada stimülasyon. Kas kasılma artışı. Solunum

artışı
stimülasyonu yüksek dozda ise tam Tersine blokaj.
Deride 'Jazclmrsl'ruksiyon, kaipîe + ı'r-ıı'ı'vxcti -:- " v. '- ; .' ' ' .“ ' ' Dolaşımdaki noradrenalin,
oluşturan, , , Adrenalin
'

vazopresin (ADH) ve beTa endorfin düzeyleri artar. LH ve

prolakTin azalır.
 rus HAZIRLIK mimmen!
Nikotin bagı'mlılığının tedavisinde kullanılan parsiyel nikotinik
asetilkolin reseptör agonisti. . Varenı'klı'n, Diğeri;sitı'sin
Nöronal tip nikotinerjik reseptör blako'rü. .. Heksametonyum,
trimetafan kamsı'lat, mekamilamı'n
..Terızralize otonom ganglion blokajı sonucu ortaya çıkması
beklenen etki. . Taşikardi, Hipotansiyon, Siklopleji, Üriner
. atımında artış)
retansiyon
Atr—cpinr'ze hastada asetilkolinin hipertansif etkisini
bioke P.../*"ZH ilaç grubu... Ganglion blokörleri (trimetafan
hekzametonyum)
.cc-.".ılz'tîk iler—s yaratan. ilaç... Klorizondamin (Diğer ganglion
blokörleri trimetafen, mekamilamin)
Ganglîcn blokörlcrinin yan etkisi olmayan hangisidir...
Terleme (Yan etkileri; Hipotansı'yon, Taşikardi, midriazis,
sklopleji, idrar retansiyonu, ı'leus, anejekulasyon, empotans,
anhidroz).
Açık açıl: glokom tedavisinde oral yoldan kullanılan ilaç...
Asetazolamı'd
Glokom. Tedavisinde kullanılan ilaçlar. .. Pilokarpin,
demekaryum, metazolamid, latanoprost, apraklonidin,
timolol
Glakom Tedavisinde kullanılan aşağıdaki ilaçlardan
hangisi yan etki olarak iriste ve kirpiklerde kahverengi
p.'-g'r...entasyona yol açar... Prostoglandin analogları (PGFZalfa
analogları: Latanoprost, Travoprost, Bimatoprost)
Humor aqueous yapımım azaltarak göz içi basıncını düşüren
ilaç... Tımolol
Diğer humor aqueous yapımını azaltanlar... Asetozolamid,
apraklonin, brimonidin
KALP VETMEZLİĞİ TEDAVİSİ
Kronik <..'alp yel—rı.ezliğinde mortaliteyi azaltan ilaçlar
hangileridir... ACE inhibitörleri, anjiyotensin II reseptör
blokörleri, Spı'rinolakton ve [5 blokörler ve nitrat+hidralazin
kombinasyonudur.
Kalp glikozidlerlnin etki mekanizması nelerdir... Na+
K+ ATP’az inhibiyonu. Hücrede kalsiyum, sodyum birikimi,
parasempatomimetik etki, + inotropi, - kronotropı'.
Digo"..sinin özelliği hangisidir... Dı'goksı'n: Oral ve intravenöz
verilir, böbreklerden atılır, etki süresi 36 saattir, digitoksine
göre kısa ömürlü ve daha az lipit çözünürlüğe sahiptir.
Digoksinin özellikleri nelerdir... Renal yolla atılır, plazma
proteinlerine az bağlanır, sirozda total plazma klerensi
değişmez, absorpsiyonu kolestı'ramin Tarafından azaltılır.
Digitoks'in için doğru olanlar. .. Digitoksin: yarı ömrü uzundur,
plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır, lipofiliktir, oral
absorbsiyonu yüksektir ve yüksek düzeyde metabolize olur.
Dı'goksı'n'in yan etkileri. .. Konfüzyon, Jinekomasti, Anoreksı' ,
Bulantı (Ağız kuruluğu yapmaz).
Digitale bağlı aritmi oluşumunda ne yapılır... Digital alımı
kesilir. (GI-S ve görme ile ilgili bulglar varsa ilaç kesilmez,
doz azaltılır.)
Digital zehirlenmesi tedavisinde kullanılanlar hangisidir...
Lidokain , potasyum ,magnezyum uygulanır. Ağır zehirlenmede
kardiyak bulgular varsa digibind verilir.
Diğital etkisi ile hüzrede biriken iyonlar hangisidir...
Kalsiyum ve sodyum
Digaksin zen’irlenmesir-de go"rülen bulgular nelerdir...
AV bloklar, ventriküler Taşikardi, kardiyak arrest, sinüs
bradikardi, sarı görme, deliryum, kusma gözlenir. Sinüzal
taşikardi görülmez!!!
Erna? ın -.'<cd.n4.,a bebeğe et."..îsi er. az ilaç... Kalp glikozidleri
(digital)
©
Digitale dirençli akut kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan
ilaç hangisidir. .. Dopamin
Dopamin, yüksek doz dışında duş"u"k ve fizyolojik dozlarda
uygulandığında hangi etki go___ı1ı”ru"le_z... Periferik vasküler
kasılma (Gor'ülenler: Renal kan akınımda artış, Glomerüler
filtrasyonda artış, Kalp kontraktilitesinde artış, Renal sodyum
Dobutamin hangi reseptörü uyararak kalp yetmezliğinde
etkinlik sağlar. .. Beta adrenerjik reseptör
cAMP'nin etkileri nelerdir... cAMP etkileri: Düz kas
gevşemesi (uterus, damar, bronş vb), lipoliz, kalpte
stimülasyon (+inotropi, + kronotropi)
Kronik kalp yetmezliği Tedavisinde yararı kanıtlanmamış
ilaç hangisidir... Fosfodiesteraz III enzim inhibitörleri
(Inamrinon), Digital dışı pozitif inotroplar kalp yetmezliğinde
mortaliteyi artırır.
Fosfodiesteraz-S'u" inhibe eden bipiridin tur"evi inotropik. ..
Milrı'non
Dekompanse konjestif kalp yetmezliğinin Tedavisinde
kullanılan rekombinant insan B tipi natriüretik peptid...
Nesiritid
Levosimendan, akut dekompanse kalp yetmezliğinde kullanılan,
kalpte troponin C'ye bağlanarak ve kalsiyum duyarlılığını
yükselterek kontraktiliteyi artıran ilaçdır.
DİÜRETİK
' ANP (atrial natriüretik faktör) etkileri hangileridir...
Glomerüler filtrasyon hızı artışı.
Glokom + epilepsi olan hastada kullanılan diüretik
hangisidir... Asetozolamid. Karbonik anhidraz inhibitörü
diüretikler (asetozolamid) akut dağ hastalığı, metabolik
alkaloz Tedavisi glokom epilepsi ve idrar alkalı'nı'zasyonunda
kullanılırlar. Sirozda kullanımları kontrendikedir. ..
İdrar: alkali yapan diüretik hangisidir... Asetozolamid.
Karbonik anhidraz inhibitörleri (asetozolamid, metazolamid)
idrardan bikarbonat atılımına ve alkali idrar oluşumuna neden
olurlar.
Ozmotik etki ile diürez yapan ilaç... Mannitol. (Diğer
ozmotikler: üre, gliserin, isosorbid)
Tiazid diüretiklerin etkisi hangisidir. .. Tiazidler:
Hiperglisemi, hiperu'rı'semi, hiperkalsemi, hipokalemi ve
hiponatremi oluştururlar.
Metabolik alkaloz ve hiperürisemi yapan diüretik
hangisidir... Tiazid Dikkat!!! triamteren, amilorid ve
spirinolakton asidoz oluşturur.
GFR 30 ml/dakikanın altında olan ve kalp yeTmezliği
olan hastada kullanılan diüretik hangisidir... Furosemid.
GFR 30 ml/dakikanın altında etkili olmayan diüretik
tiyazidlerdir.Tiazidler içerisinde ise metolazon hariç.
Prostoglandin sentezini arttıtan diüretik hangisidir...
Furosemı'd
Hiperkalsemi tedavisinde akut etkili diüretı'k hangisidir...
Furosemid
Nefrojenik diabetes insipidus tedavisinde kullanılan diw'etik
hangisidir... Tiazid
Hiperkalsemide kullanılmayan diüretik hangisidir...
Klorotiazid. Tiazı'dler hiperkalsemi yapar
Tiazid diüretiklerin yan etkisi hangisidir... Hiperglisemi
ve empotans
Direl: vazodilatatör etkili diüretik hangisidir...
İndapamid
Hangisi antihipertansif ilaçtır... İndapamid
Erektil dı'sfonı'Siyonu çok yapan antihipertansif hangisidir. ..
Tiazid grubu diüretikler. Daha az oranda Beta blokörler ve
alfa-1 blokerler de erektil disfonksiyon yapar.
Tiazid grubu diLı“'reiilılerirı etkisini azaltan ilaç hangisidir...
Aspirin ve genel olarak NSAİ'ler
Tiazid gr:-..r'.u diüretiklerin etkileri... Hipokalemi, Hiperlipi
demi,Hipergilisemi, Hı'peru'irisemi
 TUS Hü7lRLllk' MERKEZLERl
Nıkotin bağımlılığının tedavisinde kullanılan parsiyel nikotinik
ıı.—wli'krlir r-——.“ı,)ı’ı'iı' agonisl'i. . Varenı'klin, Diğeri;sitisin
lxlöı'unol tip niko-"inerJ'ik reseptör blokör'u'. .. Heksametonyum,
trimetafan kamsilat, mekamilamin
.T.’.rı'*._raliz'ı. otonom g.aıg'ufc-r. blokajı sonucu ortaya çıkması
beklenen elki. . Taşikardi, Hipotansiyon, Siklopleji, Üriner
retansiyon
.ı—ttrcpinizc hastada asetilkoliniıı hipertansif etkisini
bloke eden ilaç grubu... Ganglion blokörleri (trimetafan
hekzametonyum)
Prırvıı'iîi.lf ileus yaratan ilaç .. Klorizondamin (Diğer ganglion
blokörleri trimetafen, mekamilamin)
e."-_m_alion blokürlerinin yan etkisi olmayan hangisidir...
Terleme (Van etkileri,“ Hipotansiyon, Taşikardi, midriazis,
sklopleji, idrar retansiyonu, ileus, anejekulasyon, empotans,
anhidroz).
Açık açıl.| glokom tedavisinde oral yoldan kullanılan ilaç ..
Asetazolamid
Glokom tedavisinde kullanılan ilaçlar. .. Pilokarpin,
demekaryum, metazolamid, Iatanoprost, apraklonidin,
timolol
Glakom tedavisinde kullanılan asağıdaki ilaçlardan
hangisi yan etki olami-: iris—te vr: kı'rpilzlerde kahverengi
pigrmntasyoııa yol açar. .. Prostoglandin analogları (PGFZalfa
analogları: Latanoprost, Travoprost, Bimatoprost)
Humor aqueous yapımın. azaltarak göz içi basıncını düşüren
ilaç... Tı'molol
Diğer humor aqueous yapımını azaltanlar... Asetozolamid,
apraklonin, brimonidin
KALP YETMEZLI'Ğİ TEDAVİSİ
Kronik l'“ ac"’:ııezliğinde mo*'taliteyi azaltan ilaçlar
han_c.—ler:dır. .. ACE inhibitörleri, anjiyotensı'n II reseptör
blokörleri, Spirinolakton ve [) blokörler ve nitrat+hidralazin
kombinasyonudur.
Kalp g.’il.—'o:ı'dı'eriniıı etki mekanizması nelerdir. .. Na+
K+ ATP'az inhibiyonu. Hücrede kalsiyum, sodyum birikimi,
parasempatomimetik etki, + inotropi, - kronotropi.
Digaksinin özelliği hangisidir... Digoksin: Oral ve intravenöz
verilir, böbreklerden atılır, etki süresi 36 saattir, digitoksine
göre kısa ömürlü ve daha az lipit çözünürlüğe sahiptir.
Digoksinin özellikleri relerdir... Renal yolla atılır, plazma
proteinlerine az bağlanır, sirozda total plazma klerensi
değişmez, absorpsiyonu kolestiramin tarafından azaltılır.
Digitoksin için doğru olanlar. .. Digitoksin: yarı ömrü uzundur,
plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır, lipofiliktir, oral
absorbsiyonu yüksektir ve yükSek düzeyde metabolize olur.
Digoxs'in'in yan etkileri. .. Konfüzyon, Jinekomasti, Anoreksi,
Bulantı (Ağız kuruluğu yapmaz).
Digitale bağlı aritmi oluşumunda ne yapılır... Digital alımı
kesilir. (GIS ve görme ile ilgili bulglar varsa ilaç kesilmez,
doz azaltılır.)
Digital zehirlenmesi tedavisinde kullanılanlar hangisidir...
Lidokain , potasyum ,magnezyum uygulanır. Ağır zehirlenmede
kardiyak bulgular varsa digibind verilir.
Kalsiyum ve sodyum
Dı'çaı'<sı'ıı zzl'ıîrlııç-ıır'ı.esil'ıde _,ao"rı'ilen bulgular nelerdir...
AV bloklar, ventriküler taşikardi, kardiyak arrest, sinüs
bradikardi, sarı görme, deliryum, kusma gözlenir. Sinüzal
taşikardi görülmez!!!
_: nwnw»-,:; .'.':iı'.“n-."'a' tebrik1.—_-:»“'..!'."sı'er az ila—ç. .. Kalp glikozidleri
(digital)
x—_. —-'—-
'
(9i
'yı—'
f
___—__.s"”'ı..___»t'm.,-"
Digitale dirençli akut kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan
ilaç hangisidir. .. Dopamin
Dopamin, yüksek doz dışında duş"ül-'. ve fizyolojik’ dozlarda
uygulandığında hangi etki _qör_ı'jlı1ıe_._7... Periferik vasküler
kasılma (Go"rülenler; Renal kan akınımda artış, Glomerüler
fi ltrasyonda artış, Kalp kontraktilitesinde artış, Renal sodyum
atımında artış)
Dobutamin hangi reseptörü uyararak kalp yetmezliğinde.
etkinlik sağlar. .. Beta adrenerjik reseptör
cAMP'nin etkile-rı.’ nelerdir... cAMP etkileri: Düz kas
gevşemesi (uterus, damar, bronş vb), lipoliz, kalpte
stimülasyon (+inotropi, + kronotropi)
Kronik kalp yetmezliği tedavisinde yararı kanıtlanmamış
ilaç hangisidir... Fosfodiesteraz III enzim inhibitörleri
(Inamrı'non), Digital dışı pozitif inotroplar kalp yetmezliğinde
mortaliteyi artırır.
Fosfodiesteraz—S'ü inhibe eden bipı'ridin türevi inotropik. ..
Mı'lrı'non
Dekompanse konjestif kalp yetmezliğinin Tedavisinde
kullanılan rekombinant insan B tipi natriüretik peptid...
Nesiritid
Levosimendan, akut dekornpanse kalp yetmezliğinde kullanılan,
kalpte Troponin C'ye bağlanarak ve kalsiyum duyarlılığını
yükselterek kontraktiliteyi artıran ilaçdır.
DİÜRETI'K
ANP (atrial natriüretik faktör) etkileri hangileridir...
Glomerüler filtrasyon hızı artışı.
Glokom + epilepsi olan hastada kullanılan diüretik
hangisidir... Asetozolamid. Karbonik anhidraz inhibitörü
diüretikler (asetozolamid) akut dağ hastalığı, metabolik
alkaloz tedavisi glokom epilepsi ve idrar alkalinizasyonunda
kullanılırlar. Sirozda kullanımları kontrendikedir. ..
İdrar: alkali yapan diüretik hangisidir... Asetozolamid.
Karbonik anhidraz inhibitörleri (asetozolamid, metazolamid)
idrardan bikarbonat atılımına ve alkali idrar oluşumuna neden
olurlar.
Ozmotik etki ile diürez yapan ilaç... Mannitol. (Diğer
ozmotikler: üre, gliserin, isosorbid)
Tiazid diüretiklerin etkisi hangisidir... Tiazidler:
Hiperglisemi, hiperürisemi, hiperkalsemi, hipokalemi ve
hiponatremi oluştururlar.
Metabolik alkaloz ve hiperürisemi yapan diüretik
hangisidir... Tiazid Dikkat!!! triamteren, amilorid ve
spirinolakton asidoz oluşturur.
GFR 30 mI/dakikanın altında olan ve kalp yetmezliği
olan hastada kullanılan diüretik hangisidir... Furosemid.
GFR 30 ml/dakikanın altında etkili olmayan diüretik
tiyazidlerdir.Tiazidler içerisinde ise metolazon hariç.
Prostoglandin sentezini arttıtan diüretik hangisidir...
Furosemid
Hiperkalsemi tedavisinde akut etkili dia-"etik hangisidir...
Furosemid
Nefrojenik diabetes insipidus tedavisinde kullanılan diu'e"tik
hangisidir... Tiazid
Hiperkalsemide kullanılmayan diüretik hangisidir...
Klorotiazid. Tiazidler hiperkalsemi yapar
Tiazı'd diüretiklerin yan etkisi hangisidir... Hiperglisemi
ve empotans
Direk vazodilatatör etkili diüretik hangisidir...
İndapamid
Hangisi antihipertansif ilaçtır... İndapamid
Erektil disfonksiyonu çok yapan antihipertansif hangisidir. ..
Tı'azid grubu diüretikler. Daha az oranda Beta blokörler ve
alfa-1 blokerler de erektil disfonksiyon yapar.
T:"azid grubu a'iüre“tı"..lcriıı etkisini azaltan ilaç hangisidir. ..
Aspirin ve genel olarak NSAİ'Ier
Tiazid grubu diüretiklcriıı :tla'leri... Hipokalemi, Hiperlipi
demi,Hipergilisemi, Hiperürisemi

Potasyum tutan diure'tıkler hangilend'w'... Trun'teren.
mm'lon'd ve spin'ı'ıolaktondı'
Hiperkclemi yapan ilaçlar hangisidir... Beta bloker,
ACE inhibitörleri, süksinilkolin, triamteren, amilorid
spirı'mlaktoa
Etkisi'-.? huz're geldı-deyoru", gost'ermesı' ve kawga—ne"’
::Mi- -P1e*a.:>olı1'v"rıe Mşmesı'" nedenı-yle'. tam klınık' etknlıgı"'"
yavaş olarak birkaç gm“ içnde“ arta'ya çıka'ı diu'e'tik ilaç. . .
Spironolckton ve tu—evleı—ıi'
Tıazıd' * trıcrn'teren kanbmnsyam' M neym' atılımın
azaltır... Potasyun
Böbrek toplayıcı tübülermde' ADH île Müderıen' damarı-ı"
artışını engelleyen Tolvqıtm
Uygunsuz ADH sela-esyaıı-ıda kullanlan ilaç
Demeklasiklin _Tolvaptan ve Colvaptan yine uygunsuz
ADH semdromunda kullanılan vazopressin VZ reseptör
blokerler—idir.
Uyg-unsuz antidı'u-e'tik hormon salgılanması sendromu
(SBbc-D' ilıe ı1ışkı'1i hıp-ona't'reır'mn" hilaf—.ılaı
ve seçıcı" drmrym bır’ vazapressm' Vla / VZ reseptor'
aMagorish'... Kmıvaptm'
BETA BLOKOR'
Beta alakar— yan etkileri nelerdir. .. Efor kapasitesi
azalması.. hıpoğ'semı", bradwkorstn'ksıym', ınsd'"in, salımı-nında
azalan
Beta bloker-lerin etkısı" l'aıgıs'ıd'rr'. ..
Tatsıy'om renini baskılar.
Göz içi basma azaltır,
Angina pektorıs’ ataklarını azaltır,
Kalp yetmezlıgı"nde mortaliteyi azaltır.
Astımda kullanılmayan ilaç hangisidir. . . Beta
blokarl"er.propmıolol, atenolol.
Prapranalal etkisi nedir. .. Kardiyak depresyon,
bronkakonstmıksıy'on, beta reseptöre tam antagonistik
etki.
r-l'ıpert'ansıy'on <— tası_'kardi — anjına' pektarıs'i olan hastada
ilk tercih Propranolol
Anjı'rıası olan rast.ada propranolol nıe zama-ı lailıanılaı'mz. . .
Astım varlığırdıı KOAH,dıycbet“ ve gebe de kmdıy'oselektrf'
beta vblokorler" kullamlır.
Feokromasitoma da tansıy'onu arttıran antüııpert'ansıf'
r'argisıd'ir. ,. Propmnolol
Astımda laıllanılabnen beta blokor'... Bl selektif olan
metapmlol la.ıllarulır.
Beta 1 ve 2 reseptor' blokaru'"... Praktalol, proprandol,
pı'ndolol, labetolol, mdalol
Mıy'okard enfa-ktıkw' arıt'mı" + hıpert'msıyom' olm hastada
ilk tercih antı'hı'pertansıf' hangıs'ıd'ir... Metoprolol.
En kısa etkili Beta bloker“... Esmolol
Acil du'umlarda kısa sıre'li beta-adrenerjik reseptor'
blokajı için once—likle tercih edilen antı'arıtmı"k ilaç...
Esmolol
En azın etkili Beta blokerler’... Nadolol, nebıvo'lol
E.y'ayararlanımı en fazla beta bloka-ler"... Pı'ndolol ve
penbuîolol
- Anjry'otensin II reseptor" blokoru" hangisidir... Losarîan
Sraa'ikardik etkisi en az olan beta bloker
Pcrsıy'el ogonıst' beta blokerler bmdı'lw—dıyı“ az oluştu-u“.
Omek: Pindolal, Asebutolol
.nt-T'ıerısek ser'..pıa'l'arr.»ı'rr.etik aktıvıt"eye en fazla sahıp’ olan
Beta Pındolol
?erıf'erı'k aarrıar direncini dış’ı.ruc"u' etki gost'eren selektıf'
beta ach—enerjik reseptor' blokoru"... Nebıvo-lol
Beta 1 adrenerjik reseptarl'erdekı' antagom'st etkisine ek
olarak endotelyal nıtrı"k oksıt' aracılı vazodilatasyon yapan
uç'ıı'ıc'u' kuşak beta bloka-' hangıs'idir... Nebıv'olol
p'Z-adrenerjik reseptor'leri uz'erı'nde agonistik etkisi olan
bi —adrenerjik reseptor' antagonisti... Seliprolol
___——
___—___)msmıımu,
Uçııcu_" Nesil p—bıokoı-ıer' (vw-r başlıldı ttbloya
bakınız
Prazosin »pindolol kombinasywıuyla aynı etkıye sahıp’
ilaç hangisidir... Alfa * beta reseptör blokajı yapan
Aci—enerjık beta reseptor' aıtaganisti ilaçların kullaım
- Hipertcnsıyon' tedavül—'.
H:"pertiroed'im,
Stabil anjina nobe'tlerinı'n pmfilaksıs'i,
Mryoka't'. enfm'xtısıım'i'i'" sekonder profilaksısı"
Mıg—en— profilakSısı"nde kullaıılır
mmm mıgren' atağında kullanılmazlır.
Beta alakar" zehı-lemıesmde' hllanılan. .. Glukagon (kalsıyun'
kmal blokom'" zehı'rlenrıesindede kıdkwlır.)
Propramlol intoksı'kasyonu'ıda kullanılabilen ve yüzsek
dozda kandry'ak hucre'lerde cAMP duz'eyı'ni yüselterek
kalp hızı ve kan oas'ıncını artırmak yoluyla etki gosteı'uı'
arhdoft. .. Glukagoı'.
SANTRAL SEMPATOLITIKLER"
Ktm basıncında azalmaya neden olan a__ adrenerjik reseptor'
ogomstı" _mygıol. .. Midodrı'n, (Olcnlcr. Klonidı'n, Brimonıd'ın',
Gımfasin, Metildopa)
SSSde aZ agorıst' ganst'ler' haqsıd'r". . . Klomdî'n.rrıeh'ldopa.
gmnfasin, gınıcbenz, tı'zanidin, deksmedetomidine
SSS'de aZ reseptor' aganisti olan antihipertansıf'...
Gumfasin
Alkol yokmüuguıda' kullanılan aıtihıpert'ansıf'
Klorud'in (klonıd'ı'n ve lofeksıd'in tun" yokanlddcnn tedavısı'nde
lallcnılabilir)
Hipertansif gebenin kullanabı'lecegı'" antihipertansıf'. . .
Metildopa
Yabancı noro'transmıtt'er oluştu—an Metildopa
KALSIWM KANAL BLOKORLERI_.
Kalsiyum kanal blokörlerinin kullanım endikaSyonları
nelerdir. . . Anjim, hipertm'ıSıyon', sın—aventrilaıler" tcşikamli,
kardıy'omıyiopati, migren, inme, duşu""k tehdidi ve Raymud
fenomeninde kullanılırlar.
Saba—alani kanamalarda kullanılan kalsıyun' kanal bloka—u"
hang-ıs'ıd'ir... NimodipirL (Sınavı"uzde' cevabı n'kcrdııpm" ve
verapamil.)
Nf'edıpı"n ve benzeri kalsıyun" kanal bloku—u" laçı verilen
hastalarda sıklıkla gorü“en yan etkı’... Periferal odem"
(Taşikmdi Zen sık ym etkidir).
Mıy"okart enfarktı5'm"m' hemen sonrasındaki tedavide
yeri olmayan... Nıf'edı'pin (Kullanılanlar-' Morfin, lıdo'kain,
nitroglıserı'in, aspirin)
RENIN_' ANJ'I_'OTEN$_IN' _A_LDOSTERON
SİSTEMİNE ETKILI İLAÇLAR
Grubuı diger“ valsartan, telmı'sartan. ..
Direkt renin inhibıt'oı—l'erini aru'ıyo"tensin don'uştıruc"'u' enzıın'
inhbııt'ar'lerı'nden ayıran özellik hangisıd'ir... Plazma renin
aktıvı"tesini duşırmel""eri (Direkt renin irü-ıibitor"leri plazma
renin aktıvı"tesinı' azaltırken, plazma renin konsantrasyomm
artırır. ACE ı'nhibı'toT'leri ise hem plazma renin aktivitesini
hem de plazına renin akarsuntrasyonuıı artırır).
Fenilpropanalaminı'n hipertansif etkisini arttıran ilaç
hangisidir... İndometasin. (NSAİ 'ler diüretikler, ACE
inhibıtior"lerinin de antihipertansif etkilerini azaltırlar).
ACE inhibrt'or'lerı'nin etkisi hangisidir... ACE ı'nhı'bı'tori'leri.
sodyun tutulu'ı'ıma neden olan aldostemn salınımını baskılayıp.
vuzodilatator" etkili bradikinin yıkımını azaltırlar.
î—
ıus ammı: MERKEZLERİ msnim ©
nıı num-ı ını—juan'

Ön ilaç ACE inhibı'tor'ü olmayan hangisidir... Kaptopril PERİFERİK VAZODİLATATÖRLER

— lizinopril
Aru'iyotensin don'uş”tı.r"uc"ü enzim inhibitor"lerı'nin istenmeyen
Fosfodiesteraz-5 ı'nhibitörlerı'nin nitrovazodilato"r|erle
etkileri... Fetal toksisite, öksürük, bilateral renal arter birlikte kullanılmamasının nedenı’... Kan basıncını aşırı
stenozu olanlarda akut böbrek yetmezliği, hiperkalemi,
düşürmeleri
lökopeni
c GMP'ye özgü fosfodiesteraz inhibitörü ilaç hangisidir. ..
Anjiyotensinojenin renin tarafından parçalanmasını
Sildenafil (Fosfodı'esteraz 5 inhibitörü) Diğerleri; avanafil,
engelleyen ilaç hangisidir... Renin inhibitörü alı'skı'rendir.
tadalafil, vardenafildir.
Bob"rek rahatsızlığı + diabet + hipertansiyon olan hastada
seçilecek antihipertansif hangisidir... ACE inhibitörleri ANTİARIT'MİK İLAÇLAR
Anjiyotensin 2 nin etkileri nelerdir... AT II: Protoonkojen
ekspresyonu, buy"üme faktörlerinin artışı, renal damarlarda Sınıf I grubuna dâhil olan antiaritmik ilaç... Prokainamid.
sempatik tonus artışı, adrenal medulladan katekolamin Diğerleri; kinidin, dizopiramid
salınımı, noradrenalinin hücreye geri alımını inhibisyonuna
Benign prostat hiperplazisi ve glokomu olan bir hastada,
neden olur. ADH, aldosteron ve ACTH salınımını arttırır.
kullanılmaması gereken antiaritmik ilaç... Disopiramid
Oral yoldan etkili olan angiotensı'n ATl -reseptör
antagonisti. . . Kandesartan Lidokainin özellikleri nedir... Ventriküler aritmı' ve digital
zehirlenmesi Tedavisinde kullanılır, lokal anestezik etkisi
ACE inhibitor“leri... Gebede kontrendikedir.
vardır, karaciğerde metabolize edilir, oral kullanılmaz.
Anjiyotensin dönuş“tı.r”uc'ü enzim inhibitörlerinin kullanılması Pacemaker aktiviteyi etkilemeyen antı'aritmik hangisidir. . .
uygun _gı__y__olaan durum. .. Hı'pertansif gebe Adenozin Diğerleri;dofetilid, ı'butı'lid, vernakalant
[LM—ullaılıî dular: AV nodu en fazla baskılayan kalsiyum kanal blokörü...
Diabetes mellitusa bağlı proteinu"ri, Verapamil. Konjestif kalp yetmezliğinde kontrendikedir.
Sklerodermaya bağlı renal krizler,
Ventriküler fibrilasyon tedavisinde kullanılan ilaç. . .
Akut miyokart enfarktüsü,
Amiodoron, Iidokain, prokainamid
Sol ventrikül sistolik fonksiyon bozukluğu
AV nod refrektar perı'yodu uzatan ilaçlar hangileridir...
Anjıy'otensin reseptor" blokor'leri. .. Bilateral renal arter
Adenozin, beta blokörler, kalsiyum kanal blokörleri, dijital
stenozunda kontraendikedir.
Bir polimorfik ventriküler taşikardi tur"ü olan “torsades de
Anjıy'otensin reseptor'" blokorl"erı' ile ilgili y_şanlı olan ifade...
pointes" ı'n önlenmesinde ve akut tedavisinde intravenöz
Bilateral renal arter stenozunda kullanılabilirler.
yoldan kullanılan antiaritmik ilaç. .. Magnezyum sülfat
M“ lular:
' "AT, reseptörlerinin selektif antagonistidirler.
Oksu"ru"k yapıcı yan etkilerı', anjiyotensin dönüştürücü Hasmhk Kontrendike Olan
enzim ı'nhı'bı'törlerinı'nkı'nden azdır. Ilaç
Diyabetik nefropatide proteinüriyi azaltırlar.
Bradikinin birikimine yol açmazlar.
Flekaı'nid / Dizoiramid
Gebeliğe bag'1ı hipertansiyonun tedavisinde kullanılması Dijital / beta—blokör/
Sinus veya AVN
kontrendike olan ilaç... Enalapril verapamil, diltiazem /
disfonksiyonu
Biyoyararlanımı duş"ı.i<” ilaç... Aliskiren, Selejilin Amiodaron
verapamil, diltiazem /
DİREKT ETKİLİ VAZODİLATATÖRLER
İnfranodal İleti bozukluu Na-blokörleri / Amiodaron
Damar duz" kasında potasyum kanallarını açan antihipertansif
Aort stenozu Bretil um
hangisidir... Mı'noksı'dil. Diğer potasyum kanal açıcılar
diazoksı'd ve kromokalimdir. MI hika esi Flekainid
Direk etkili vazodilatato'r ilaç hangisidir... Hidralazin. Kardı' ak translant Adenozin
Grubun diğer uy"eleri minoksı'dil ve diazoksittı'r.
Di are
Yapı olarak tiazide benzeyen antihipertansı'f hangisidir. ..
Potasyum kanal açıcı diazoksiddir BPH ve - lokom Dizo iramid
Lupus benzeri tablo yaratan ilaç hangisidir... Hidralazin. Artrit Prokainamid
Diğer lupus yaratan ilaçlar Fenitoin, metildopa, İNH, Akcier hastalı ı Amiodaron
penı'sı'lamin, prokainamid, asebutolol, hidralazin, sülfonamidler,
labetalol Konstı' OH Vera amil
Ins'ülin salınımını baskılayan ve su tutulumuna neden olan Tremor Mexiletin / Tokaı'nı'd
antihipertansif hangisidir. . . Diazoksit.
Astım / hipoglisemi /
En kısa etkili antihipertansif... Sodyum nitroprussid Beta—blokör/ Propafenon
eriferik vasküler hastalık
(3'dakika)

Üçun"cü Nesil b—blokörler (Vazodilatörler)

_ _ , ı< kanal Antioksidan /
antiproliferatif

' Nebivolol ' Seliprolol ' Karvedilol ' Karvedilol ' Tilisolol Karvedilol
' Seliprolol ' Karteolol ' Labetolol ' Betaksolol
' Karteolol ' Bopindolol ' Bucindolol ' Bevantolol
' Bopindolol ' Bevantolol
' Nipradilol ' Nipradilol

ANTI'ANJI'NAL İLAÇLAR
Nitrat bileşikleriyle ilgili ifadelerden y___şanlı olan...
Arteriollerdeki gevşetici etkisi venlerdekinden daha
fazladır.
_D_Lıüru olanlar; Etkileri nitrik oksit aracılığı ile olur. Guanilat
sikla2ı aktive ederler. Tüm düz kaslar üzerine gevşetici
etkileri vardır. Miyokardın oksijen gereksinimini azaltırlar).
Nıl”.cgliserinin if.-.ontrendike olduğu hastalıklar hangisidir...
Kor pulmonale. Diğer kontrendikasyonlar: KİBAS, siyanotik
hastalıklar, kardiyomyopati. Sağ MI ve sildenafille birlikte
kullanımıda önemli kontrendikasyonlarındandır.
Nitratların etki mekanizması nedir... Guanilat siklaz
enzimini stimüle eder.
En uzun etkili nitrat hangisidir... İsosorbid mononitrate
(Günum"üzde cevap: Pentaeritriol tetranitrat)
Anjina tedavisinde Taşikardi yapan ilaç... Nitrat
Anjina tedavisinde kullanılan nitratların istenmeyen etkisi
nedir. .. Refleks kontraktilite artışı ve Taşikardi.
Nitrat bileşikleri... Venülleri arteriyollere göre daha fazla
gevşetirler.
Antianjinal etkinliği olan ivabradinin etki mekanizması...
Hiperpolarizasyonla aktive olan katyon kanallarının
inhibiwonu
HİPOLİPİDEMİK İLAÇLAR
.Hipclipidemik etkili ilaçlar hangileridir. .. Statinler, nı'kotinik
asit, fibrik asid Türevleri (gemfı'brozil, klofibrat), ezeTimib,
probukol,torcetrapib ve Tiroid hormonu.
HMGCoA redüktaz inhibitörü olan lipit düşürücü
hangisidir. . . Lovastatı'n. Statinlerin (Iovostatı'n, simvastatı'n,
rosuvasTaTin, pravastatin) etki mekanizması HMGCoA
redüktaz inhibisyonudur.
Ön ı'laç olan statin... Simvastatin,LovasTaTin
HMS-KoA redüktaz inhibitörü kullanan bir hastada plazma
seviyesinin yükselmesi daha olası olan ilaç... Kreatin
kinaz
Karacige'r sitokrom P450 enzimleri ile metabolize edilmeyen
statin... Pravastatin renal yolla atılır.
Statin kullanan kişilerde birlikte kullanıldığında mry'opatı'
riskini artıran ilaç... Verapamil,amiadoron
Hipertrigliseridemi tedavisinde kullanılan ve peroksı'zom
proliferatör aktive reseptör alfaya bağlanarak eTki
eden lipit duş"ı_“vru“cı_ı”... Fı'bratlar (gemfı'brozil, fenofibrat,
klofibrat, bezafibrat)
Ağır hiperTrigliseridemi Tedavisinde kullanılan ilaç
hangisidir... Gemfibrozil
Yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) duz“eyı'nin artırıcı etkisi
en fazla olan... Niasin
Bağırsakta safra asidlerini bağlayarak etkı' gösteren
hipolipidemik etkili ilaç hangisidir... Kolestiramin
Lipit metabolizması bozuklukları tedavisinde kullanılan
ilaçlarla ilgili doğru olanlar...
Klofı'brat plazma trigliserid düzeylerini azaltır.
Kolestı'pol bağırsaklarda safra asidi atılışını artırır.
Ezetimib bağırsaklarda kolesterol emilimini azaltır.
Niasin plazmada HDL-kolesterol düzeylerini artırır.
Y__ş_anlı
olan: Atorvastatin hepatositlerde LDL-kolesterol
reseptör ekspresyonunu azaltır.
ANTİKOAGÜLAN ILA'çLAız
»’.=,.'—_v*—faiı.“ etkı’ .""F’_l.fi..",.“'l_"ııı'qüSl ile ilgili. .. Antitrombine
bağlanarak etki gösterir,
Faktör Xa'yı inhibe eder
Trombin-antitrombin reaksiyonunun hızını artırır,
©
TUS HAZlRUK MERKEZLERl
Koagülasyon proteazlarmın antitrombin ile ı'nhibisyonunu
katalizler.
Heparinin etkisini hangi mekanizmayla çıkartır...
Antitrombin III'ü aktive ederek.
Heparin ile lipoliz arasındaki ilişki nedir... Lipoprotein
Iipaz'ı aktive eder.
Trombini inhibe eden ilaç hangisidir... Heparin. Heparin
trombini indirek bloke ederken, Iepı'rudı'n ı'se direk trombin
inhibitörüdür.
Heparinin kullanılabildiği durumlar hangisidir. .. Akut böbrek
yetmezliği.
Heparinin etki mekanizması ile ilgili hangisi y_ş__anlıtır...
Doğrudan intrensek antikoagülan aktivite gösterir.
04—0er olan_la_r:
Antitrombine bağlanarak etki gösterir
Faktör Xa’yı inhibe eder
Trombin—antitrombin reaksiyonunun hızını artırır
Koagülawon proteazlarının antitrombin ile inhibisyonunu
katalizler.
Heparinle ilgili doğru olanlar...
- Antikoagülan etkisi ilaç kesildikten sonra birkaç saat
içerisinde ortadan kalkar
Plazmadan başlıca retiküloendotelyal sistem aracılığıyla
temizlenir
Antikoagülan etkisi protomin sülfat ile geri dönebilir
Acil antikoagülan tedavi gerektiren durumlarda
seçilmesi gereken bir ilaçtır.
__ş___Yanlı
olan doz artsada yarı ömür sabittir.
Heparinin antı'dotu nedir... Protamin sülfat
Protamin sülfat tarafından etkisi geri döndür—"ülemeyen...
Fondaparinuks (Do"ndır"“luenler: Heparin, DMAH (dalteparin,
enoksiparı'n)
Antitrombin etkinliğinden bağımsız etki gösteren ve
doğrudan Trombinin aktif bölgesine bağlanan trombı'n
inhibitörü... Lepı'rudin
Bivalüridin doğrudan Trombı'nin aktif bölgesine bağlanarak
antikoagülan etkinlik gösteren ilaçdır.
Venöz trombozis ve pulmoner embolizm başlangıcında
ve proflaksisinde kullanılabilen fondaparinuks'un etkı’
mekanizması. . . AntiTrombin aracılı Faktör Xa inhibiwonu
Oral yolla kullanılan antikoagülan etkilı' ilaç... Dabigatran
(direkt thrombin ı'nhibitörüdür)
Warfarinı'n antikoagülan etki mekanizması... Protrombin
karboksilasyonunun inhibisyonu
Y____ş_—anlı
olanlar: Trombı'nin aktivasyonu, K vitamini
redüksiyonunun aktivasyonu, Antitrombin III'ün
aktivasyonu, Protein C dekarboksı'lasyonunun inhibisyonu
Oral antikoagülan kontrendikasyonları nelerdir... Üriner
sistem Tümörleri, özafagus varisleri, vasküler retinopati,
peptik ü|5erdir. Atrial fibrilasyonu oral antikoagülan kullanımı
için kontrendı'kasyon değildir!!!
Oral antikoagülan etkisini kinetik olarak arttıran ilaçlar
hangileridir... Metronidazol sitokrom P450 enzimlerini
inhibe ederek (simetidin ve kloramfenikol gibi) etkinliği
arttırır.
Kumarinin etkisı'ni azaltan ilaç... Rifampisin. Etkiyi azaltan
diğer ilaçlar: barbitürat, griseofulvin, K vitamini.
Kumarinin etki mekanizması nedir. .. Glutamat yan
zincirlerinde karboksilcsyon yapan K vitamininin aktifleşmesini
engeller.
Pıhtılaşma faktör yıkılımını arttırarak antikoagülanların
etkisini artt'ıran faktör... Tıroid hormonu. Tırotoksikozda
dozu azaltmak gerekir.
Oral antikoagülan kullanan hastada kullanabilen non
steroid. . . Asetaminofen
Birlikte kullanıldığında warfarı'nin antikoagülan etkisini
artıran ilaç... 3. Kuşak sefalosPorinler
Oral yolla kullanılan direkt etkili faktör 10a inhibitor'ü...
Rivaroksaban vb.
 “smmmaed
x

ANTİAGREGAN İLAÇLAR _ANEMİ TEDAVIS_'_IN'DE KU_LLANILA_N

Aspirinin antiagregan etkisi neye bagi'ıdır. .. Siklooksijenuz
enzim inhibisyonu sonucu Tromboksan AZ üretiminin
baskılannmma.
Tromboksan sentaz inhibisyonu yapan ilaçlar. .. Dazoksiben.
Diger“ inhibitörler: niktindol, anegralid.
Trombositler üzerinde bulunan glikoprotein IIb/IIIa
reseptor“ kompleksini uyaranlar... Fibrinojen, Vitronektin,
Fibronektin, von Willebrand faktörü (Uyarmayan:
Tırofiban).
Trombositı'erdeki Gp IIb-IIIa reseptör kompleksini bloke
ederek antitı'ombostik etki gösteren ilaç... Tırofiban
(Diger“leri: Absiksimab, Eptifibadite)
Trombositlerde P2Y12 reseptor"leri aracılığıyla etki eden
(antagonistik) antı'trombositik ilaç... Pmugrel,tiklopı'din,
klopidogrel, kangrelor, ticagrelor
ANTIP'LATELET (ANTITR'OMBosm"K)
İLAÇLAR
'Antiplatelet İlaçlar" başlıklı tabloya bakınız.
FİBRİNOLITI"_K-ANTIFI"BRİNOLITI"I<
İLAÇLAR
Plazminojen aktıvasyonunu engelleyen lizin antimetabolı'ti
nedir. .. Aminokaproik asit ve Traneksamik asit
.
Plazminojeni, plazmine çeviren faktör... Streptokı'naz.
Diger'leri tPA, ürokinaz, kallikrein.
İlaçlardan hangisi fibrinoliz amacıyla kullanılır...
Reteplaz
Fibrinolitik Tedavi sırasında oluşan kanamayı engellemek
için kullanılan... Aminokaproik asit, treneksamik asid,
aprotinin
İLAÇLAR ve BUYUME FAKTORLERI
Pernisiyöz dı.—eminin teda“.ı's"rıde te.-şir. edilen. _. Parenteral
vitamin 812
812 vitaminiyle ilgili doğru olan. .. İleumdan aktif
transportla emilir.
' mw“:
' İntravenöz yoldan uygulanması Tercih edilir
Eksikliğin çoğu zaman diyetle yetersiz alınmasına
bağlıdır
Dihidrofolat redüktaz enziminin kofakto—irud'iur"
Eksikliğinde gelişen nörolojik bozukluklar folik asid
kullanımıyla düzeltilebilir.
Trombositopem' tedavisinde kullanılan sitokin- Int—erldlo'n-ll
Eritropoletin, darbepoictin gibi eritrosit yapımını uyaran
ilaçlarla ilgili olarak doğru olanlar...
' Kronik böbrek hastalıklarına eşlik eden aneminin
Tedavisinde kullanılırlar.
Bazı kanser kemoterapilerinde eritrosit Transfüzyon
gereksinimini azaltmak için kullanılırlar.
Demir eksikliği gelişmesine neden olabilirler. HIV
enfeksiyonunun Tedavisinde verilen zidovudin ile oluşan
aneminin Tedavisinde kullanılırlar.
Tromboz riskini artırırlar.
Trombositopenik hastalarda, trombopaietin reseptörlerini
aktive ederek trombosit sayısını artıran ilaç. .. Romiplostim
ve Eltrompobag
Granülosit kcioni-uyarıcı faktör ile ilgili doğru olanlar..
Rekombinant yöntemlerle üretilebilir
Yogu“n kemoterapi ile oluşan AIDS hastalarında zı'dovudin
kullanımına bağlı gelişen nötropeninin Tedavisinde
kullanılırlar
Nötropenili hastada bakteriyel enfeksiyonlara bağlı
morbiditeyi azaltır.
Konjenital nötropeni tedavisinde kullanılır.

Antiplatelet İlaçlar
_ Özellık
Trombositlerde siklik
endoperoksitlerin (PGHZ-PGGZ)
COX inhibitörü Aspirin
ve takiben tromboksan AZ (WAZ)
üretimini inhibe eder
Klopidogrel
Tı'klopidı'n
indirekt etkili Ön ilaç, irreversibl etki
ADP P2Y12 reseptor" Prasugrel
antagonistleri Elinogrel
Kangrelor Reversibl etki
direkt etkili
Tı'kagrelor Tikagrelor oral kullanılır
Trombositlerin fibrinojen ve von
Willebrand faktör tarafından
Absiksimab uyarılmasını engellerler
(monoklonal antikor) Glikoprotein IIb/IIIa
Glikoprotein IIb/IIIa inhibitörleri
'Eptifibatide reseptörünün antagonizması,
Tirofiban trombosit agregosyonunu stimüle
eden faktör ne olursa olsun
antiagregan etki oluşturur

Dazoksiben
Tromboksan sentaz enzim inhibitörleri Niktindol TXAZ üretimini baskılarlar
Anegralid
 _
WSDATA
Granülosit koloni stimüle edici faktör reseptörlerini uyaran
ve konjenital nötropeni, siklik nötropeni, mı'yelodisplazi ile
aplastı'k anemi Tedavisinde kullanılan rekombinant bı'r ilaç. ..
Filgrastim.
Dje—_?’
rleri; Lenograstim, pegfilgrastim
Kanser nedeniyle ilaç Tedavisi verilen bazı hastalarda,
kemoterapiden sonra miyeloid koloni uyarıcı faktörlerin
kullanılmasının temel amacı, enfeksiyon riskinin
azaltılmasıdır.
HOR'lMONLAR'
'
ANTİDIY'ABETİK İLAÇLAR
En kısa etkili insülin hangisidir... Kristalize insülin.
Dikkat gün'ıim'üzde en kısa insülin glulizin sonra lispro ve
aspart'dır.
En uzun etkili insülin preperatı hangisidir... Protamin
çinko insülin. Dikkat günümuz"de en uzun insülin glargine ve
detemir'dir.
Hipoglisemi nöbetinde hangisi görülmez... Deride kuruluk
- G__o______"rülenler.' Titreme, Taşikardi, mental konfüzyon,
anksiyete
Sülfonilürelerı'n etki mekanizması nedir... ATP duyarlı K
kanal blokajı sonucu insülin salınımı, glukagon baskılanması,
insülinin periferik etkinliğinin artışı.
AMP'ye bağımlı protein kinaz aktivitesini artırarak etki
gösteren antidiyabetik ilaç... Metformin
Biguanidlerin (metformin, buformin) yan etkileri nelerdir. ..
Laktik asidoz
PPARv selektif olarak agonisTleri olan ve hedef huc"relerde
insülin duyarlılığını arttıran... Rosiglitazon / Pioglitazon
İnsülinin salınımını arttırmadan periferik etkı' ile diabet
tedavisinde kullanılan ilaç hangisidir... Rosiglitazon,
Pioglitazon PPAR gama reseptörüne bağlanarak insülin
direncini baskılar.
Konjestif kalp yetmezliğı' ve tip 2 diyabeti olan bir hastada,
yan etki olarak periferik od"em oluşturdugu“ için kullanılması
riskli olan oral antidiyabetik... Rosiglitazon
Alfa glikozidazı inhibe eden antidiyabetik ilaç hangisidir. . .
Akarboz, miglitol, vogliboz
İlaçlardan hangisi, “glukoza bağımlı" insülin salgılanmasını
artırır... Eksenatid.
_g___Di“'erleri: GLP-1 agonistleri (eksenatid, liraglutid) ve DPP—4
inhibitörleri (Stagliptin, saksagliptin vb.)
Glukagon benzeri peptid-1 reseptör agonistı' antidiyabetik
ilaç... Liraglutid
Eksenatid ve Iiraglutid ile ilgili doğru olanlar...
Pankreasın beta hücrelerinde glukagon benzeri polipeptid-
1 reseptörlerini uyarırlar.
Liraglutid ve eksenatid, metformin ile birlikte
kullanılabilir.
Pankreasın beta hücrelerinde glukoza bağımlı insulin
sekresyonunu artırırlar.
Pankreasın beta hücrelerinde insülinin sentezini
artırırlar.
_Ya_ş—nlı olan: Eksenatid, liraglutidden daha uzun etkilidir.
Dipeptidil peptidaz-IV (DPP-IV) enziminin inhibe edilmesi
ile oluşan antidiyabetik etkinlik. .. Glukagon benzeri peptid-1
(GLP-1) yıkımının azalması
Antidiyabetik ilaçlardan hangisi dipeptidil peptidaz-4
(DPP-4) inhibitörü. .. Sitagliptin
Amilin analog“u olup amilin reseptörlerine bağlanarak etki
gösteren antidiyabetik ilaç... Pramlintid
Hem tip 1 hem tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan
antidiyabetik ilaç. .. Pramlintid. Diğer ilaç,'insu"lin
ADRENAL KORTEKS HORMONLARI
' Steroidlerin etkileri nelerdir...
Psikoz, öfori
Katarakt ve osteoporoz gelişimi
Hipertansiyon,
Çocuklarda buy”üme baskılanması
' Cushing sendromu ve ülser aktivasyonu oluşur.
' Lipokortin sentezini arttırarak fosfolipaz AZ'yi baskılar.
Makrofaj fagositı'k aktivitesi azalır. Periferik lökosit
dağılımı değişir. Nötrofili , polisitemi ve lenfopeni
oluşur.
Steroid alımının ani kesilmesi adrenal yetmezlik yaratır.
Kaslarda protein sentezini baskılar. Kas ve ciltte atrofi
yaratır.
Karaciğer glukoneogenez stimulasyonu, insülin artışı,
glikojen sentez artışı, hiperglisemi ve lipoliz oluşur.
Steroidlerin inflamasyon üzerine etkileri nelerdir. ..
Epitelizasyonu inhibe eder, nötrofil ve makrofaj migrasyonunu
önler. Permabilite artışını baskılar. Karaciğer hariç protein
sentezini baskılar, CCX-2, IL-l, TNF alfa ve NO salınımını
baskılar.
Steroidler hangi mekanizma ile prostaglandin sentezini
baskılar... Lipokortin sentezini arttırıp fosfolipazı
baskılarlar ve araşidonik asid sentezlenemez.
Kolesterolden köken alan hormonlar nelerdir. . . Progesteron,
androjenler, östrojenler, steroid ve aldosterondur.
Steroid hormon öncüsü olan hormon hangisidir. ..
Progesteron
- Progesteron etkileri hangileridir... Isı artışı, natriürez-
diürez, ovülasyon inhibisyonu, insülin artışı, androjenik
etkiler, servikste visko'z mukus, düz kas gevşemesi,
antimitotik etkiler.
Androjenin idrarla atılım ürihü nedir... 17- ketosteroid.
Steroidlerin yararlı olmadığı durumlar nelerdir. .. Tıkanma
sarılığı ve katarakt.
Antiinflamatuvar etkinliği en yüks'ek olan kortikosteroid
preparatı. . . Betametazon
Glukokortikoid etkinliği en yüksek olan ilaç...
Betametazon
Su ve tuz tutucu etkı'sı' olmayan kortikosteroid hangisidir. ..
Deksametazon
Antiinflamatuvar etkisı' olmayan preperat hangisidir...
Dezoksikortikosteron.
Antiinflamatuvar etki gücü daha yüksek olan
kortikosteroid. . . Betametozon
' Glukokortikoid preperatlarının antiinflamatuvar etki güçlerı'
ve etki sik-eleri nelerdir...
En zayıf kortizon ve kortizol, en kuwetli betametazon ve
deksametazondur.
En kısa etkili glukokortikoid preperatları kortizon ve
kortizoldur.
En uzun etkili glukokortikoid preperatları betametazon
ve deksametazondur.
Kolesterolden pregnenolon oluşumunu inhibe eden ilaç
hangisidir... Aminoglutetimid. Metastatik meme kanseri
ve Cushing hastalığı Tedavisinde kullanılan ilaçtır. 20-22
desmolaz enzimini inhibe eder. Tüm steroid sentezini
baskılar.
Adrenal steroid sentez inhibitörleri nelerdir...
Metirapon (ll-beta hidroksilaz inhibitörü), aminoglutetimid,
mitotan,ketokonazol, trilostan ve amfenon B'dir.
Steroid ve progesteron reseptör blokerinin adı nedir...
Mifepriston
' “Kortikosteroid preperatlarının güç'leri ve etki süreleri"
başlıklı tabloya bakınız.
& tus HAZIRLIK MER—Hmm
vu! hızımı anımı—jî“

Kortikosteroid preperatların'ın güçleri ve etki sın—“eleri

Preperatlar Anti—inflamatuvar Etki Na+ Tutucu Etki Etki Süresi Topikal Aktivite

GLUKOKORTİKOİD
Kortizol (Hidrokortizon)

Kortizon

Deksametazon
Betametazon

MİNERALOKORTİKOİD
Aldosteron
ı—ı
Desoksikortikosteron (DOC)

Fludrokortizon 2 Orta

" o
Shyoümler ve
yüksek doz ı'yal tarafından
inhibe edılir Tıyoüreler Tıvoüreler

%
Tır'oidperoksıda'z o . .
ı'—> ı'—>—-—İyot “"o“" MIT—DIT
[;
Tı rog Iobülın' x

ETı
' T:

Perklorat
Tıyosiyanat

Tıp 1-5 Deiyodinaz

B Bloker
Amiodarone
Propilıiyourasil
Steroid
Radyoopak maddeler

Tiroid hormon sentezi ve antitiroid ilaçlar

TİROİD HORMONLARI - Tiou—“elerin (propı'ltiourosil, metiınazol, karbimazol) etkileri

nelerdir. ..
Hangisi, tiroit hormonlarının tiroit hormon bağlayan
globuline bağlanmasını azaltarak total serum Tiroksin
düzeyini değiştirir... Androjen analogları
T4 ve T3' ün özellikleri nelerdir... Hücrede glikoz ve
aminoasit uptakeini arttırırlar. Mitokondride ATP üretimi
artar. Na-K—ATP azı uyararak iyon transferine neden olurlar.
T3, T4 den daha kısa etkili, potenttir ve reSepto'rlere daha
yüksek afinite ile bağlanır.
Hipertiroidi tedavisinde kullanılan ilaç hangisidir. ..
Metimazol. Diğer ilaçlar propiltiourasil, karbimazol, iyot(lugol
solüsyonu), radyoaktif iyot, beta bloker, perteknetat
perklorat, tı'yosiyanat
“Tiroid hormon sentezi ve antitiroid ilaçlar" başlıklı şekile
bakınız.
Tiroid hücresinde ı'yodun oksidasyonunun inhibisyonu
Tiroglobulin iyodinasyonunun inhibisyonu
DIT ve MIT' ların kenetlenmesinin inhibisyonu.
Periferde T4 —T3 dönüşümünün baskılanması (sadece
propiltiourasil yapar).
Antitiroid ilaçlardan propiltiourasil ve metimazolun yan
etkileri... Agranu"lositoz, Dökümü, Hepatit, Artralji
(Hipertansiyon yan etkisi değildir).
gösteren ilaç hangisidir... Tiyosiyanat
Hipertroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar ve etki
mekanizmaları eşleştirmelerinden doğru olanlar... İyodür
- Tiroid hormonlarının salıverilmesinin inhibisyonu,
Metimazol

©
W...“.mmm
)

Tiroglobulin iyodinasyonunun inhibisyonu, Propı'ltiyourası'l Gonadatrnııi-n :'wşrlıixıilv ,ı'irıf'i :.. .f ı ’ . .ı .. , '.

Periferde T4—T3 deiyodinasyonunun inhibisyonu, Ganireliks. Diğerleri. . Setroreliks, abareliks, degareliks

.
Tı'yosı'yanat Oral la...-ıı:ı'vajıifîıl. (5.1 :,İ gı' ' " .İ ; w_

'

'
.
İyodun aktif transportunun inhibisyonu Hematokrit ve sedim artışı. Açlık kan şekeri artışı ,
(Yanlış olan: Karbimazol - İyodürün tiroid bezine alımının testosteron artışı ve hirsutizm.
inhibisyonu) (.)ı'uı' Jimi». .--.u;vsıı'r'l..n '. .. if. ..

'

'
İyotıın antitiroid .-t'kisı' l*ılCr'dli“. .. İyotun oksidasyonunun Ampı'sı'lin, fenitoin, rı'fampı'n ve barbituratlar.
ve depolanmasının baskılanması, tiroid bezinde proteolı'zis Cit—zîm'JL'u'ı b:.“i'l',j' .. . Mestranol. Diğerleri
azalması ve bezin kanlanmasının azalmasıdır. tibolon, etinil östr'adiol, dı'etilstilbesterol.
.,“. .. ..
Guatrojer. etkili ilaçlar h.:ngiicridı'r. .. Lityum,fenilbutazon, r'lurıgi ııcı.'.ı.v7::—ı=ı yuz,—';- ı....
' .' '...-..71. . .. Koryonik

'

'
'
barbituratlar, amiodaron, sülfonamidler, Na nitroprussiyat. gonadotropin.
Telc başina kullanılmaya—ı'ı .cııı'ı'tı'ıızicı' ilaç inanış;-l:idir. .. iki prı'Jirİ ı— ..._.'ı _’lı' ılııı ..” . . .. .. FSH. Diğer
I'yot iki peptid içeren hormonlar FSH-, LH ve HCG'dir

ANTİANDROJENİK İLAÇLAR SOMATOSTATİN VE HİPOFIZ'ER

HORMONLAR
Benign prostat hiperplazisinin (BPH) teda——.fı'sı'“ı.de kullanılan
5 a—rca'ui'ktaz inhibito'drü... Finasterid
SSS wc GIS—dun Falı."anıt": : 5' . 'ı _ :.:
Androjen reseptör antagonisti hangisidir... Flutarnid.
baskılayan hormon .':arıgı'ı.—'ı7_ıir Somatostatin
Diğerleri; bikalutamid, simetidin, spiranolakton ve siproteron .,ı ,. ı
GH salınımını baskılar-f.. ;— , ."ı'. uı .. ,k.
asetattır.
kullanılan ilaç n'.1:ıgı':ıı'ı':r_. O'ykitreotid (somatostatin
Flutamid , androjen reseptörleri üzerindeki antagonistik etkisi
preparatı)
nedeniyle metastatik prostat kanseri tedavisinde kullanılan
bir ilaçdır. GH'nin ıştkiıferine aracılık eden. ı-._.f'_”f;: ..':.'._.). .: ..’,"r. .. IGP—1
(somatomedin C)
Androjen l:u!ı'a..”ı..'ı kont.—'-er.—a'il.'as,=':ıınıı nedir... Erkek meme
kanseri, yenidoğan dönemi. Büyüme lıorıııonu (GH) ::ı ;t.“.'.:..*: .. :,’23 , u .;ı

.
hangileridir... Dopaminerjik uyarılar (bromokriptin),
Androjenler ir. kullanır.. cndikasyonlnrındcn biri olma,—ran...
Erkek meme kanseri somatostatin ve analogu ilaçlar (oktreotid)
Akromegali tedavisinde 'ı-ru .-...ım... :" ”

KEMIK' VE _MIN'ERAL M_ETABOLIZMA'SINI antagonısti . . Pegvisomant

.

ETKILEVEN İLAÇLAR ADH: Etkileri ve .İ'ııssep.vc”rlcr.' .

ı$-
Antidiüretik etkiler Renal VZ reseptörü —> Gs —) CAMP —>
Su tutulumu
Pcc,_cr“ '*ıasta'lı.q_“'ı..'".:r. 'luClJ“.’lıîiıld(’. im.".J'uisı .'<ullo:.ılı.'. .. Kalsitonin. Vazokonstriksiyon Vl reseptörü —> Gq —> IP3 _»
Diğer kullanılan ilaçlar; Kalsitonin, bifosfanat, disodyum Sarkoplazmı'k retikulum —> Ca2+ salınımı
etidronat, mitramisin ve sodyum florürdür. Trombosit agregasyonu; Vl reseptörü
Hangiıcrinin hipokalsemik e.".k'ilcri vardır... Mitramisin, Faktör VIII ve von Willebrand faktör salınımı; Ekstrarenal
kortizon, kalsitonin, furosemid. V2 reseptörleri.
Hangisi .“’.ı'r_,0.'»:als..—>rr.i tedavisinde kullanılan’ı'ı'ir... Kalsitrı'ol. ACTH salınımını; Vlb reseptörü

_seıııvı, ANTİÖSTR_OJ_ENİI<, Vazopressin prepcnati;mı.—ın .'.JıE;..“..'.'v...“s._.

durum. .. Nefrojenik diabetes insipidus
ANTIPROGESTEROJ'ENIK IL_AÇLAR, _ Dıgıl—CwOldu““ G'Uı“__üı';_'ı'- Von Willebrand hastalığı, Özofagus
GNRH ANALOG VE ANTAGONISTLERI varis kanamaları, Enürezis nokturna, Postoperatif ileus
.
Hemofili tedavisinde iç.“.l'qrı—uarı n'. n _
.. .. ., ..v.*_ı_
_

D's—ı ıî !)v
»" ."“f me...: Kanseri tedavisinde ı..: cerrahi hangisidir... Dezmopresin. Diğer vazopresin analogları;
sonra... 2- 5 yıl kı."iıc-.ıı.;ın, risî'u' yüksek olan l—tadınlarJa terlipresin, lipresin, felı'presı'ndı'r.
kula ::.-lıı'îcsı kanser ._f,'eı'işirr.ini engelleyen östrojen
Vazopresinin aı'ıîidîr'ı'; ..’ .—ıı_."'2..; e.mıç. .. ..
reseptör antagonisti hangisidir... Tamoksifen. Benzer mekanizmalar hangîlcrîcıı'. .. VZ reseptör uyarısını takiben
ilaç: toremifen adenilat siklaz aktivasyonu sonucu cAMP artışı, toplayıcı
>ostmenapozal dönemde endometriyal kanser riskini tübüllerde suya geçirgenlik artışı.
artıran... Tamoksifen
Vazopresîn pap*i'idicrinin VE x*csçıt’ 'i
Saf östrojen reseptör antagonisti... Fulvestrant .. g.
___ş_40ı'umr.i_/—._n: ter pötik “ c..’-ı
. _. J:. il—ıxı . ». . . Sain'lral
."ılerne kanserinin tedavisinde kullanılan aromataz i.'1hibiı'“o"r.ı"ı
.
.

diabetes insipidus (Oluşan etkiler: Özofagus varis kanaması,

ilaç... Letrozol Akut hemorajik gastrit, Siklofosfamide ikincil hemorajik
Etki mekanizması östrojen sentezinin inhibisyonu ile sistit, Ameliyat sonraSı ileus).
ilişkili olan meme kanseri Tedavisinde kullanılan ilaçlar... .IL
ADH ' *.:î'*-ı.ı;i*,:.".'_.;
,

Anastrozol, Letrozol, Eksemestan

hangisidir... Klorpropamid, klofibrat, karbamıazepin,
C—nPj—ı' arclogları arasında en patent olan ı'ıangisidir... tiazidler.
Histrelin.
Gonadotropin serbestleştirici hormon (GnRH) agonistleri,
santral erken puberte ve prostat kanseri tedavisinde
kullanılır.
SSS'de östrojen reseptörlerini bas.'ııla_jıara.'<, FSH ve LH'ı
stimuli.“ eder. ilcç !“.cngı'sidi.". .. Klomifen. Klomı'fen ovülasyon
indüksiyonu amacıyla kullanılır.

(16 l)
 GENEL FARM.“-"|<—"ö""""Lğoıf'ı'7
GİRİŞ vıa TANIMLAR
TIBBİ FARMAKOLOJİ: İnsan-ilaç ilişkisi üzerine yoğunlaşmıştır ve 2 önemli alt bölüme
ayrılır.

. FARMAKOKİNETİK: İlaçların emilim (absorpsiyon), dağılım, metabolizma

(biyotransformasyon) ve atılımını vücudun ne şekilde etkilediğini inceler. Diğer bir
deyişle biyolojik sistemin (insanın) ilaç üzerine olan etkisini inceler.

o FARMAKODİNAMİ: İlaçların biyokimyasal ve fizyolojik etkileri ile onların etki

mekanizmalarını inceler. Diğer bir deyişle ilacın biyolojik sisteme (insana) etkisini
inceler. Ömeğin: İlaç-reseptör, ilaç-enzim, membran transport sistemlerinin ilaçlar
tarafından etkilenmesi, veziküllerin boşaltılması, ilaçların sinaptik gerı’ alımı baskılaması
gibi.

FARMAKOKİNETİK FAZ AŞAMALARI

- Absorpsiyon: İlacın uygulandığı yerden kan veya lenf dolaşımına girebilmesi amacı
ile emilmesi olayıdır (ilaç doğrudan kana verilmedi ise).

. Dağılım (= Distribüsyon): İlacın hedef dokuya ulaştırılmasıdır.

- Metabolizma (Biyotransformasyon): İlaç moleküllerinin vücutta uğradığı değişimdir.

Bir ilacın vücut içerisinde metabolize olması, ilaç etkisini sonlandıran ya da başlatan
(ön-ilaçlar için) bir mekanizma olabilir. Bazı ilaçlar ise vücutta hiç metabolize olmadan,
doğrudan elimine edilebilirler (lityum gibi).

. Elı'mı'nasyon: İlaç aktif moleküllerinin kan dolaşımından ya da vücuttan çıkmasıdır.

ABSORPSİYON

ABSORPSİYONU BELİRLEYEN FAKTÖRLER

A. İlaç molekülünün fizikokimyasal özellikleri:
1. Farmasötik şekil ve çözücü:

o Tablet, dıaje gibi katı farmasötik şekildeki ilaçların absorpsiyonundan önce bunların ilk
olarak parçalanması (disintegresyon) ve daha sonra da bu parçaların mide ve bağırsak
sıvılarında çözünmesi (dissolüsyon) gereklidir.

. Absorpsiyon hızı açısından: Çözelti > Emülsiyon > Sı'ı'spansivon » Kapsül >
Tablet

. Bazen bir ilacın absorpsı'yonunu yavaşlatıp etki süresini uzatmak için, kullanılan çözücüler
yardımı ile, suda çözünen ilaçlar suda çözünmeyen esterleri haline getirilirler (benzatin
penisilin gibi).

©
 O-

, % W______——_—SDATA————————_— TUS HAZlRLIK_DKEZLERİ)

2. Molekül büyüklüğü:

. Molekül bu"yüklüğü arttıkça absorpsiyon yavaşlar.

3. Konsantrasyon: İlacın uygulandığı yerdeki konsantrasyonu veya membranlar arası

konsantrasyon farkı yüksek olursa, absorpsı'yonu genellikle daha hızlı olur.

4. İlacın farmakolojik özelliği: Bazı ilaçların farmakolojik özellikleri emilim hızını

etkileyebilir. Örneğin vazokonstriktör ilaçlar uygulandıkları yerden geçen kan akımını
azaltarak kendi absorpsiyonlarını azaltırlar.

5. Lipofiiı'te: Bir ilacın hücre membranının lipit ortamında çözünme eğiliminin ölçüsü lipit
/ su partisyon (dağılım) katsayısı olarak ifade edilir. Bu katsayı ne kadar
büyükse hücre membranından absorpsiyon hızı 0 kadar fazladır; çünkü Iipidde
çözünürlük o kadar artmıştır.

- Farmakolojik açıdan maddeler lipofilik ve hidrofilik olmak üzere ikiye ayrılır. Lı'pofilik
maddeler yağda, hidrofilik olanlar ise suda yüksek oranda çözünür.

6. İyonizasyon:
. Asidik ilaçlar ortama hidrojen iyonu vererek, bazik ilaçlar ise ortamdan hidrojen
iyonu alarak iyonize olurlar.

- Asidik ilaçlar ası'dik ortamda, bazik ilaçlar bazik ortamda non—iyonize haldedirler; yanı”
absorpsiyonları daha fazladır, çünkü iyonize oldukça membranları geçemezler.

&.”

Ası'd madde asid ortamda ..... Non-iyonize (lipofilik) nonpolor'

Asid madde alkali ortamda .......... İyonize (hidrofilik) polar

L—————_jAsidik ortam
ortam
r—_Buı'k H.
H’ H' H’
ii'—ğ [ _ X ./
Asidik Ilaç H îazik Ilaç — Lipid membran
(iyonız'e = hidrotili (iyonize—“hidro ©"

H’
Asidik ortam “' *
Asidik Ilaç _ Bazik Ilaç &,
H' ); (noniyonize = Iipoülı' H ** (noniyonize = Iipoüwx %>

H' H'

İyonizasyonun absorbsiyon üzerindeki etkisi

İyonıza'syonun absorpsıy’on üzerindeki etkisi

- Lipof'ılik ya da hidrofilik olmak, ortamın pH'sına göre değişiklik gösterir.

o Zayıf asid ve bazların sulu ortamda iyonize olma oranları, ortamın pH'sı ve ilacın pKa
(=ı'yonizasyon sabiti = -|og Ka) değeri ile ilgilidir. Bu oran Henderson—Hasselbach denklemi
ile saptanır.

o pKa (iyonizasyon sabiti): İlaç moleküllerinin iyonize ve nonı'yonize formlarının

birbirine eşit olduğu pH değerıdır.

ma
V
S___—Hmmm

. Henderson — Hasselbach eşitliğinde, ilaclar, pKa deÖerlerine esit pH’larda %50

iyonize ve %50 non—iyonize durumda bulunurlar Örneğin, zayıf ordanik aqidik yapıda bir
ilacın ıvonizacvnn cani“ ' ova * ? '?’dir 1an bag—"'z—îu'“vd;“ ;“ r ? ,! Jdugüm 'nrcaîmrqak
oral uvoıılanan “" "'i." ,—u-"zde baçi "*" '“.g”"<ak'n'da nm—"vnnîze (limfiliki formda
bulunur sorucunı !" fovabm' arayarak olursak:

o Ortam pH'ı pKa değen'ne go"re 1 ünite daha alkali olursa (pH 3.5) ası'd ilacımızın
%10'u noniyonize, %90’ı iyonize formda bulunur.

0 Ortam pH'ı pKa değen'ne go"re 2 ünite daha alkali olursa (pH 4.5) asid ilacımızın %1’ı'
noniyonize, %99’u iyonize formda bulunur.

iyonizasyon sabiti (pKa) deıer'i 2.5 olan örnek asidik ilacın. pH'ı bağlı
iyoniııs_y0n oranlan
Ortam pH'ı iyonize İlaç Oranı (%) Noniyonize İlaç Oranı (%)

__“
___-

Asidik ve bazik ilaçlar

Asitler
. Fenobarbital . Amfetamin. Kokain Oplyatlar
. NSAii . Nikotin
- Sülfonamidler . Trisiklik antidepresanlar
. Ampisilin (Penisilin) . Nöroleptikler
. Sefalosoon'nler . Antihistaminikler
. Varfan'n . Striknin
. Teofilin . Lokal Anestezı'kler
. Penisı'lamin . Diazepam
. Levodopa . Atropin / Skopolamin
. Metotreksat . Fı'zostı'gmin / Pı'lokarpı'n
. Fenı'toin . Klonidin
. Propiltı'ourasil . Propranolol
. Klorpropamı'd / Tolbutamid . Amı'odaron
. Furosemid / Tıazı'd / Etakn'nik asid . Aminoglı'kozid / En'tromisı'n
. Kinin / Kinı'dı'n / Klorokin
. Prokaı'namid
. Sempatomimetik aminler / Dopamin / Seratonin
/ Histamin

İdrar bazikleştirilı'rse, bobr"eklerden İdrar ası'tleştı'n'lirse, bo'b'reklerden atılımları

atılımlan artar artar

l'dran kalevı'leştiren maddeler: l'dran asitleştı'ren maddeler:

. Sodyum bikarbonat . Asid
. Sodyum laktat . Askorbik asid
. Asetazolamı'd . Amonyum klorür
. Metionin
. Arginin hidroklorür
Nb"
wnııumı
hıncını-M

lyoıı tuzağı
Pasif diffüzyona uygun bir membranla ayrılmış Iki kompnrtımnndn nönr pH farkı
varsa, l—i. l_ııixıı bııgıı ıiiıiiıik ı'l-ıçlzır daha fnziıı Iyonim olmasına uygun olan
kompartnıanda toplanma eğiilnıindodirier. iyoııi/e oldukca lipit ıneınhmniarı
geçemeye—cekimi için, bulundukları konıpariııııındıı “iıımkiııııdıklnrı" söylenebilir. Bu
olaya Iyon tuzağı denir.

iyon tuzağından en fazla faydalanılan durıım Ilaç zahirianmaiaridlr. Örneğin asid bir
madde Ile zehirlenmede idrar alkali yapılır. Böylelikle tübüler sistemde asid maddenin
iyonlzasyonu artırılmış olur. Yani asid madde tübüler sistemde hidrofilik olarak bulunur.
Hidrofilik olduğu Için de vücuda reabsorbe edilemez ve idrarla vücuttan atılır.

B. İlacın veriliş yerı’ ile ilgili biyolojik faktörler

İlacın verildiği doku içinden geçen kan akımının hızı: Kan akımının azalmasına
neden olan durumlarda (şok, hipotansiyon, konjestif kalp yetmezliği, lokal
anesteziklerin adrenalinle kombinasyonu, mlksödem ve arter tıkanıklıkları gibi)
absorbsiyon hızı azalır.

Absorbe eden yüzeyin genişliği ve geçirgenliği: İlaç ne kadar geniş bir yüzeye
uygulanmışsa, absorbsiyonu da o kadar hızlı olur.

İlacın absorbsiyon alam Ile temas süresi: Mide boşalmasını geciktiren

durumlar (atropin) Ilaç absorbsiyonunu geciktirebilir. Mide boşalmasını
hızlandıran ilaçlar (metoklopramid) Ise absorbsiyonu hızlandırabilir. Diyare
durumunda ilacın bağırsak duvarı Ile temas süresi kısaldığı için absorpsiyonun azalması
beklenir. Konstipasyonun ise absorbsiyon üzerinde hem artırıcı hem azaltıcıları etkileri
mevcuttur.

C. Mide boşalma hızındaki değişiklikler

Mide boşalma hızını geciktirenler Mide boşalma hızını arttıraniar

Antikoiinerjikier (atropin) Metoklopramid

Morfin türevleri (difenoksiiat, ioperamid) Domperidon

Nikotin Makroiidter

Levodopa Betanekol

Amfetamin

D. Bagı'rsak motilitesinin değişmesi: Diyarede absorpsiyon miktarı azalır.

E. Gıda-İlaç etkileşimi:

Absorpsiyon oranından çok absorpsiyon hızını değiştirir ve özellikle tek doz Ilaç kullanımında
önemlidir (etkili konsantrasyona ulaşma hızı bakımından).

F. Hastalıklar: Malabsorpslyon, gastrektomi, bağırsak rezeksiyonu gibi.

 E'ıusoım
!“

ABSORPSİYONU ETKİLEYEN BAZI öZEL DURUMLAR

Presistemik eliminasyon (: ilk geçiş etkisi)
. Gasaointestinal sistemden emilen ilaçlar öncelikle karaciğere gelirler.

. Karaciğer, ilk geçiş sırasında bazı ilaçları büyük oranda parçalar ve sistemik
dolaşıma çok düşük miktarlarda geçmesine neden olur. Yani ilacın biyoyararlanımı
belirgin olarak azalır. Bu olay presistemik elı'mı'nasyondur.

İlk geçiş eliminasyonuna uğrayan ilaçlar:

o Fazla lipofiliktir.

- Absorpsiyonları %100'e yakındır.

. Sistemik biyoyararlanımları %50’nı'n altındadır.
- Oral ve parenteral dozları arasında büyük fark vardır. En iyi örnek de
propranololdür.

Presistemik eliminasyon örnekleri

Karaciğerde presistemik eliminasyon örnekleri
- Beta blokörler: Propranolol, Labetolol, Metoprolol
- Narkotik analjezı'kler ve antagonistleri: Morfin, Naloksan
— Trisiklik antidepresanlar: Amitriptilin, İmipramı'n, Nortriptilin
— Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar: Aspirin
- Steroidler: Kor-tizol, Budesonid
- Antianjinaller: Nitritler, Nitrogliserin
- Lidokain, Verapamı'l, Diltiazem
Bağırsak mukozasında presistemik eliminasyon örnekleri
- Metı'ldopa, Levodopa
- Progesteron, Testosteron
- Klorazepat, Klorpromazin
Bronş mukozasında presistemı'k eliminasyon örneklem“
- İzoproterenol
— Nikotin

Presistemik Eliminasyondan Kaçış Yöntemleri

. Hiç presistemik eliminasyona uğramaması isteniyor ise: Parenteral yoldan
uygulanmalıdır.

. Presistemik eliminasyonu azaltan enteral ilaç uygulama şekillen':

. Sublingual uygulama

. Rektal uygulama
 . TUSDAYA

'

' ntravenoz" *

/ 6615
,S-an—Şâ

Bağırsaklar

0831503

Presistemik eliminasyon

ENTEROHEPATİK SİRKÜLASYON
Faz ll reaksıyon' sonucunda glukuronat ve sülfat ile konjuge" edilen ilaçlar bağırsaklara
atılır.

Bağırsaklarda, ilaçla konjügatı arasındaki bağı koparan sülfataz ve a-glukuronidaz

enzimi salgılayan bakteriler vardır.

Bakteriler bu enzimler sayesinde ilacı hidrolize ederek serbest hale geçirirler ve ilaç
tekrar absorbe olarak dolaşıma geçer.

Enterolıepatik sirkülasyon çoğu ilacın plazma konsantrasyonunun ve etki

sürelerinin uzamasına neden olur.
Sadece oral olarak alınan ilaçlar değil, parenteral olarak uygulanan ilaçlar da enterohepan'k
sirkülasyona girer.

Geniş spektrumlu antibı'yotikler enteropatik sirkülasyonu bozduklan için çoğu ilacın

(özellikle OKS) plazma düzeyinde ve etkisinde azalmaya neden olurlar.
İstisna olarak tetrası'klin kullanımı sırasında dijital duyarlılığında artış ve 3. kuşak
sefalosporin kullanımı sırasında oral antikoagülan (varfarin) etkisinde artış
gözlenir.

SğMımkm

Enterohepatik sirkülasyon

©
 Belirgin enterohepatı'k sirkülasyona uğrayan ilaçlar
- Fem'tm'n
- Karbamazepın'
— Steraıd' yapıdaki ' - ı - (Oral kontraseptifler’) ,! - Tiroksin
- laoramfemkol' — Rıf'ampın'

ABSORPSİYON DÜZEYİNDEKİ ETKİLEŞİMLER

1. GİS motilitesinin değişmesine bağlı etkileşimler: Anükolinerjik etkili ılaçlar
ve opıyadar' bağırsak motilıtesı'hi azaltarak dığer’ ilaçlann bağırsaldan geçış' swesım'"
uzatınar ve absorbsıyon'unu arttırabilirler. Memnon—amı!’ gıbı" prola'nehk' naçar’
mıde' boşalmasını hızlandırır ve ilaç absorpsıyon'larını arttırır.
2. Hide pH'ının Değiştirilmesine Bağlı Etkileşimler: Daha once" bahsedildi.
3. GİS İçinde Kimyasal-Fiziksel Kompleks Olusjurmaya Bağlı Etkileşimler:
Tetnsildiı'ı gibi bazı “açlar inorganik metal bileşilderle birlikte alındıldarında, GIS'daı
M edilemeyen bileşikler oluşun-lılar.

_Selat olu_=t.uran ve aırtası'dlerle alınmaması gereken ilaçlar:

- Teb-asiklinler
. Kinolonlar
- Izou'iazıd'
. Azıtrom'ısı'n
. Kinin / Kinıdi'n / Klorokin
. Klindamısı"n
- IGorpromazın'
. Prednızolon'
4. Bağırsak çeperinde P-glikoprotein düzeyinde etkileşim: P-glikoproteı'n
ilaçlarını _“)ğ'sek. wv’ NWM'W aktıf’ olarak hıı-nene" eHuksımde"" (atılınmıda)
rol oynayan bır’ pompa sıstem'idit P-glikoprotein, ılaç metabolızması'ndan sorumlu bır’
başla enzim olan CYPBA enzimi ıle birlikte bağırsakıa yaygın olarak hamur. Bu iki proteı'ıı"
inhibe ederı ve induldeyen' maddeler genelde aynıdır. P-gılikopmtein inhibisyonu’
iladarm plazma sevıyelen"nde arasa, neden olabilir.

- Kaki-";"“ fa'—' * "'"" “"""" “mm" D*’W'azem

- Bu ılada'r M,_’=""'r'* == awneoohstı'îler ve annor'otozooo'a'a karşı gelişen—_’ dw'enci |M" ile

gz”
'“arv

| - Bu ilaçlar, aıııtauen'n çızgııı' kaslarda sekesınsyonmu engelleyerek mail:".

- Arış—jı'"; i"’ *’ [_Mokooazol Era-konac’ Saar—rifi“
o ; ze’ Silrloşoonn'

Ozel- taşıyıcılı-"

' Hua—el"” yabancı molelm'lleri hucre" dışma atmak için özel taşıyıcılar kullanılır. Bu
özel taşıyıcılardan bazıları; adenozin frifosfaf (ATP)’ye bağlandıkları için ABC ailesi
(ATP-binding cassehe) olamk adlandırılırlar. Bu grupta P-glı'lıcoproîeın' veya diger“
adı ile Mid-ug’ resısf'ans “tip 1 Transporîer' (MDR1)bulı.nuı-.
' SLC (Solun Camer') ATP kullanmayan buram yerine ıy'on gmdry'enîini kullanan ayrı
bir fransporîer ailesidir. Periferik ve santral dokularda not-ad-erıalın', dopanuı' ve
sa'ororu'n gıbı r.c"rorransmih'erlerin, sodyum akımı boyunca veya bazen Ters yonde"
sodyun bagıms”ız olamk taşınır-candan sorumludurlar.

ı/x'
23
— __/'
 "Az’ııııııı Mıııkmııl'wf'”

5. Taşıyıcı Moleküller İçin Yarışmaya Bağlı Etkileşimler: Bazı ilaçlar aktif transport
ve kolaylaştırılmış diffüzyon gibi mekanizmalarla emlllrler ve taşıyıcı moleküller için
birbirleri ile yarışırlar.

Örneğin fenitoin ve folik asid. L-dopa ve proteinli yiyecekler avnı trıcıvırı içın
yarışırlar ve fenitoin, folik asiri nıııııııııııı nrniııınıı Vıvıı 'ıı ı ı. ” ir uç ""“mifıi amiuh

ı
:
6. Bağırsak Florasıııı Bozarak Etkı'lcşıııe: Bağırsak Flora-qum ho7an ilaçlar K*
vitamininin sentez ve absorbsiyonunu azaltır, Vin-rı tetrasiklin ve ampisilin
tedavisi sırasında mikrnfloranın azalmasına bağlı olarak oral kontraseptiflerin
etkinliğini azaltır. Bunun nedeni; safra atılımı ile enterohepatik sirkülasyona ugrayan
steroid konjugatların, mı'kroflora tarafından hidrolize olamaması ve reabsorbsiyonunun
(enterohepatı'k sirkülasyonun) azalmasıdır.

İstisna olarak tetrasiklin kullanımında dlqltaiin, 3. kuşak sefalosporln

kullanımında varfarlnin etkinliği artabilir.

Absorbsiyonu etkileyen faktörler

İlaç Konsantrasyonu Konsantrasyon farkı artışı absorbsiyonu olumlu etkiler.

P-glikoprotein P- glikoprotein aktivitesinin azalması, absorbsiyonu arttırırken,

Ekspresyonu tam tersine artışı absorbsiyonu azaltır.

Katı formlar zor, sıvılar kolay absorbe olur.

İlaç Molekülünün Katı veya
Absorbsiyon hızları:
Sıvı Oluşu Çözelti > emülsiyon > süspansiyon > kapsül > tablet

ilacın pKa (iyonizasyon Ilaç pKa değeri absorbsiyon bölgesindeki pH değerine yaklaşırsa
sabiti) Değeri absorbsiyon olumlu, uzaklaşırsa olumsuz etkilenir.

Plazma Proteinlerine Bağlanma oranı artarsa absorbsiyon azalır, azalırsa absorbsiyon

Bağlanma Oranları artar.

Doku Kalınlığı aDrtoakru kalınlıgı artarsa absorbsıyon azalır, azalırsa absorbsiyon

— .. .. .. ..... Ilaçların absorbe olabilmesi çözünmeleri gerekir.

"acın ÇozunurıUgu iyonize ilaç membranları geçemez veya az geçer.

Liponme Lipofı'lite artışı absorbsiyonu olumlu etkiler.

(nonı'yonize-nonpolar ilaç)

İlacın Farmasötik Şeklı'nı'n

Benzatin penisilin çözücüsünün özelliğinden dolayı yavaş absorbe
__Ve Ço"zu"cu"su"nu"n Fiziksel
olur.
Ozellikleri

İlacın Verildiği Dokunun Kanlanma azalışı absorbsiyonu olumsuz etkiler tam tersi de
Kanlanması doğrudur.

Bağırsaklar, mideye göre daha büyük absorbsiyon alanı sundukları

için ilaçlar bağırsaklarda daha fazla absorbe olurlar. Metoklopramld
Yüzey Alanı ve domperidon mide boşalma hızını arttırarak diğer ilaçların
absorbsiyonunu arttırır.

Absorbsiy.on Alanı ile Süre azalırsa absorbsiyon azalır (ör. diyare).

Temas Suresi

İlaçlar Arası Etkileşim Antiası'dlerin diğer ilaçların absorbsiyonunu azaltması örnektir.

İntravenöz uygulama en hızlı ve en verimli (biyoyararlanım %100)

İlacın Veriliş Yolu ilaç uygulamasıdır.
 'E— TU'SDATA
vııı Mını ..".’m... )

ABSORPSİYONUN KİNETİĞİ

Doz-Konsantrasyon ilişkisi

Tek doz ilaç uygulamalannda absorpsıy'on ve farmakokinetik:

Aşağıdaki şekilde farklı yollardan tek doz ilaç uygulamasına ait konsantrasyon-zaman
eğn'lerı' görülmektedir. Bu eğrilerden Cmax, tmax ve EAA hesaplanabilir.

Tek doz ilaç uygulanmasında konsantrasyon-zaman eğrisi

Konsantrasyon — zaman eğrilerinin değerlendirilmesinde farmakokinetik olarak 3 parametre

kullanılmaktadır:

1. tmax: İlaç uygulandıktan sonra Vabs = Velim oluncaya kadar, yani kandaki ilaç
konsantrasyonu maksimuma ulaşıncaya kadar geçen süreye denir.
2. Cmax: İlacın kanda ulaştığı maksimum konsantrasyondur.

3. Eğri Altındaki Alan (EAA): İlaç konsantrasyonunun zamana karşı çizdiği tüm eğrinin
altında kalan alandır.

Absorbsı'yon kinetiği grafisi

. Her ilaç için bir |ng ve Kelim sabiti bulunmaktadır ve bu sabitler absorbsiyon hızını (Vans)
ve eliminasyon hızını belirler (Verim).

%10!!— ff/acm max e/lfnlı'Ü İ7esyloıomu ( Jufr/Mı/mj

©
 ,.M”_W“,'“* “W
; İ.İ.Ş "D

Pasıf' dıffi'ızyon' gibi doywlamayan kinetiklerde tw dozdan bağımsızdır. Bunun

nedeni, absorbsiyon arttıkça eliminasyon hızının da artması, ve bu nedenle: Km ve
Km sabitlerinin değişmemesidir. Dolayısıyla bu değerlere bağlı olamk gelişen hızlar
denge durumunda sabit kalmaktadır.
Buna karşılık doyuma ulaşan kinetiklerde (aktif fransPort), artan ilaç dozlarında,
tmnsport sistemi bir noktada doyuma ulaşacağı için, tm uzamaktadır.

Aynı ilacı IV' olarak uygularsak graıîk aşağıdaki gibi olur ve eğri cm’den başlar. Çünkü ilaç
damara ilk ven'ldığ'inde kan konsantrasyonu en yüksek seviyededir. Dolayısıyla TM da 0 (sıfır)
olarak tespit“ edilir.

Stu—'
0 ?

Konsantrasyon zaman eğrisi (iv uygulama)

Konsantrasyon-zaman eğn'sinden; Cmax, Tmax, EAA, biyoyararlanım ve ilaç yarı

cm"rü hesaplanır. Elîkasi (maksimum ilaç yanıtı) ise hesaplanamaz.

Oral ve İV ilaç uygulama özellikten’

Oral Uygulama İV Uygulama

Tmax>0

EAA (Biyoyararlanım)<100 EAA (Biyoyararlanım)=100

BİYOYARARLANIM
. Bıy'oyararlanım ven'len bir ilacın sistemik dolaşıma geçme hız ve derecesidir.

o Biyoyararlanım çalışmalarında ilacın Cw, T_m ve EAA (eğn' altındaki alan) parametreleri
Ölçülür.

- Bı'yoyararlanım oranlan %80—125 aralığında olan iki ilaç biyoeşdeğer kabul edilir.

- Biyorarlanımı en iyi gösteren parametre: EAA'dır.

. Kana geçen miktarın, verılen ilaç miktarına oranı biyoyararlanımı gösterir ve % olarak ifade
edilir. Doğrudan kana uygulanan ilaçlar için bu oran 1 olacağı için bı'yoyararlanım %100
olarak ifade edilir.

. Oral ilaç kullanımında ise bu oran o/0100’den azdır ve bunun temelde 2 nedeni
vardır:

a. GİS'den absorpsiyonun az veya yavaş olması

b. Karaciğerde ilacın ilk geçiş elimı'nasyonuna uğraması

026
>_/
 . Biyoyararianımın iki temel öğesi bulunmaktadır:

1. İlacın absorbsiyon derecesi

2. İlacın abSOrbsivon hızı

L—A
(hızlı emilme)

AB
(yavaş emilme)

_ _ _ _ _ MEK _) ;bCIİ) Nb

(“M/"ı fll/for.

C (etkisiz)

Bı'yoyararianım

Yukarıdaki şekilde A, B ve C ilaçlarının EAA'Iarı aynıdır; ancak C ilacının minimum etkili

konsantvewosıır— altında kaldığına dikkat ediniz. Bu nedenle bı'voya'arlammda FAA kadar Cnax
da önemlidir

Mutlak bıy'oyayarlanım

Oıal, rektal, intramuskÜIer, ı'ntrakutan, transdermal yollarla verilen ilacın sistemik dolaşımda
oluşturduğu ilaç miktarının, aynı ilacın intravenöz yolla verilmesiyle oluşturduğu sistemik
dolaşımdaki ilaç miktarına bölünmesiyle elde edilir.
Mutlak biyoyararlanımın formülü:

EAA (oral) / EAA (iv)

Sistemik biyoyararlanım ; F ile go"“sten'lir.

Göreceli (: Rölatif) bıy'oyararlanım

Suda yeten'noe çözünemeyen ilaçlar intravenöz uygulanamaz ise bu durumda ilacın

intravenöz yol dışında en yüksek biyoyararlanımı sağlayan uygulama şekli referans kabul
edilerek biyoyararlanım hesaplanır.

İLAÇ EŞDEĞERLİĞİ KAVRAM!

İlaçlar arası eşdeğerlik kavramı üçe aynlır:
1- Farmam'iî'“ “Sd—"ğerh'lik: İki farklı müstahzarın, aynı etkin maddenin aynı molar
miktarını, aynı veya karşılaştınlabiiir standartlara uyan farmasötik şekiller (tablet,
kapsül, ampül vb.) içinde içermesidir.
2. Biyoeşdeğerlilik: Farmasötik eşdeğer iki müstahzarın, sağlıklı gönüllülere, aynı
molar dozda verilişinden sonra bı'yoyararlanımlarının (absorpsiyon hız ve derecesi
boyutlarıyla) ve böylece terapötik etkı'len'nin hem etkililik (ei'ıkasite) hem de güvenlik
bakımından aynı olmasını sağlayacak derecede benzer olmasıdır.

3- Terapötik Eşdeğerlilik: Biyoeşdeğer olan iki ilacın, klinik olarak da aynı etkililik
ve güvenliliği göstermesi halidir. Biyoeşdeğerliğe göre saptanması daha zor olduğundan,
gunumuzde terapotık eşdeg'erlı'ğı'n en iyi göstergesi bı'yoeşdeğerlik olarak kabul edilir.

©
Yinelenen İlaç Uygulamalannda absorpsıy'on ve farmakokinetik

Yinelenen ilaç uygulaması:

a- Tekrarlayan i.v. bolus enjeksiyon olabilir.

b— Oral dozlar olabilir.
. İlaç alımını takiben ilaç metabolize olarak plazmada giderek azalır. İlaç konsantrasyonu
plazmada sıfıra inmeden tekrar yeni dozun alınması ve dozların belli aralıklarla tekıarlanması
ile zamanla ilaç plazmada kararlı durum konsantrasyonuna (Css) ulaşır.

. Kararlı durum konsantrasyonu belli zaman aralığında vücuda giren ve çıkan ilaç
konsantrasyonun birbirine eşit olduğu aralıktır.

. İlaçlar 1 yarı ömürde Cssı"n %50'sine, 2 yarı ömürde %75ı"ne, 3 yarı ömürde %
87.5'ine ve 4 yarı ömürde %93.75’ine ulaşırlar.
Konsantrasyon

4 5 6 7
Eliminasyon yarı ömürlen' (tw)

Yinelenen oral dozlarda konsantrasyon-zaman grafiği

Yinelenen dozlarda ilaç verilmesine ait 2 önemli parametre vardır:

I. Css=Kararlı durum konsantrasyonu

Oral uygulamalarda formül aşağıdaki gibidir.

| Kararlı durum konsantrasyonuna (Css) ulasma süresi : 4—5xt |

doz x biyoyararlanım (F)

Kararlı durum konsantrasyonu (Css):
Klerens x doz aralığı (1:)

Oral dışı uygulamalarda formül aşağıdaki gibidir.

doz
Kararlı durum konsantrasyonu (Css):
Klerens x doz aralığı (1)

II. Css’e erişme hızı

Kararlı durum konsantrasyonuna erişme hızı:

. Doz intervaline bağlı değildir.

o Eliminasyon hız sabitı'ne (Ke) ve t1/2'ye bağlıdır.

 __
SDATA
[__—_— mı Mını nın—__Jluh

3. İlacın i.v. infüzyonla ven'lmesı'

İlaç sabit hızda (0. derece kı'netikle) vücuda girer. Elı'mı'nasyon ise olağan şekilde 1. derece
kı'netı'ğe göre olur.

doz (infüzy'on hızı, mg/dk)

Kararlı durum konsantrasyonu (Css):
Klerens

Ilaç infüzyon |nfu“zyon

başlangıcı kesilme anı
“39

Kararlı durum
konsantrasyonuna (Css)
yaklaşık 5 i.,, 'de ulaşılır.
konsantrasyonu
ilaç yüzdesi
dumm
Kararlı

Kararlı durum konsantrasyonu ve 1. derece eliminasyon kinetiği

. Kararlı durumda plazmadaki ilaç konsantrasyonu infüzyon hızıyla doğru orantılıdır.

Klerens ile ters orantılıdır.

. İntravenöz infüzyonda plato düzeyine erişmek için geçen süre infüzyon hızına bağımlı
değildir, Ke ve t1/2’ye bağlıdır.

DAĞILIM
. Absorpsiyon aşamasını tamamlayan ilaçların kandan interstisyel sıvıya, daha soma da
dokulara ve hücrelen'n içine yayılmasına dağılım denir.

. Genellikle pasif difüzyon ile olur.

. interstisyel sıvıya geçiş, organın veya yapının içinden geçen kan akımının hızına göre değişen
hızda olur (Ör. kalp, akciğerler, böbrekler, kaıaciğer gibi fazla kanlanan organlara geçiş hızlı,
yağ, cilt, kemikler ve iskelet kası gibi az kanlananlara geçiş ise yavaş olur.

DAĞILIM AŞAMASINI ETKİLEYEN ÖNEMLİ FAKTÖRLER

l War'a ; 6. Kan akımı

2. Sekestrasyon 7. Yas ve rınsiyet
3. Redıstnbusyon 8. Difı'ı'zvpn hızı
4. İyon tuzağı 9. Doku perfüzyon hızı
5. Organ büyüklüğü 10.Lioofı'lite
Plazma proteinlerine bağlanma:

Plazma proteinlen'ne bağlanma, ilaçların dokulara erişimini ve dağılımını

etkileyen en önemli faktörlerdendir.

Bir ilaç plazma proteinı'ne bağlandığı zaman dokulardaki konsantrasyonu ve etkı’ yerine
ulaşması sınırlanabilir. Bunun nedeni, sadece serbest ilacın membranlar arasında
denaede olması ve membranlar arası geçiş yapabilmesidir.

Plazma proteı'nlen'ne bağlanma aynı zamanda ilacın glomerüler Fıltrasyonunu

da sınırlandırır. Bu sureç serbest ilaç konsantrasyonunu hemen değiştirmez çünkü su
da süzülür.

Bununla bı'rlı'kre plazma proteinine bağlanma genel olarak ilaçların renal tübüler
sekresyonunu ve karaciğerde biyotransformasyonunu etkılemez. Bu süreçte
serbest ilac konsantrasyonu düser ve ilaç bağlı olduğu proteinden avrı'ır haa“" vp serbes.’
ilac aracındaki denge yeniden kurulur.

Bağlanmanın en önemli özelliği nonselektıl ve ıeversıbl olması *' İstisna olarak

alkilleyici ilaçlarla plazma proteinleri arasındaki bağ kovalent bağdır (en
kuwetli bağ).

Alhı'ı'mı'no bağl! "aç farmalmlniîlz olarak erir.," arrava çıkartmaz. Etki go'steren ılaç serbest
form .: *

Lı'pofı'lik ve zayıf asidik ilaçlar .............. Album"ı'ne bağlanırlar

Bazik ilaçlar .................................. al -ası'd glikoprofeine bağlanırlar.

Nötral ilaçlar ................................. a,b—Iı'poproi'einlere bağlanırlar.

İlaçların en fazla bağlandığı plazma proteinleri

. Albümı'n

. a 1-ası'd glikoprotein

. Lı'poproteinler

. Gama-globülinler

ai -ası'd glikoproteı'ne Lı'poproteinlere y-globu"linlere

bağlananlar bağlananlar bağlananlar
. Lidokain gibi LA'ler . Siklospon'n (LDL) . Tuboku"ran'n
. Kinin / Kinidin . İmipramin . Pankuronium
. Propranolol . Kı'nı'dı'n . Morfin
. Metadon . Klorpromazin . Steroidler
. İmipramin . İmipramin . Kodein
. Prazosin
. Klorpromazin
 WSDATA "
rn wıaı ııı-ııı. ırı

Albümine en fazla bağlananlar

.A ;; ki'."- . Nifedipin
—.,'“-"lr':*." .,'.ı 1.506! . Klorpropamıd / Tolbutamı'd
. Diazepam . Fluoksetin
- Fenılbutazon . Indometasin
- Probenesı'd . TAD
. Klororomazin - Amfoten'sin
- Furosemıcı . Propranolol

Albümine en az bağlananlar
' * ;"’! “..l o Aminoglikozı'dler
. A (i'-ı” noten . Uvabain
| - Metronidazol
.“.ıı"
! - Asiklovir
- Lizı'nopril | - Gabapentin

. Albümine fazla bağlanan ve terapötik aralığı dar olan ilaçlar için hı'poalbu"minemi
(karaciğer yetmezliği, idrarla albümin kaybı gibi, kalp yetmezliği, gebelik,
yaşlılık) durumu serbest ilaç konsantrasyonunu artıracağı için önemlidir.
Toksisite riskinde artış oluşturur.

o Dı'goksı'n
. Varfarın

- _“fvum
. "'ecfı'h'n
; . 3“— t”»:v—z-V'e'
“ _ Am,-.:Dııngh'klon'n coğu

' . Anfian'tmiklerin coğu

. Amir—ovglîllozldler
!

- Siklosoon'n

TE RAPÖTİK ARALIK (PENCERE): İlacın minimal efektıf' konsantrasyonu (Man ve minimal

toksik konsantrasyon (MTK) aralığıdır.
ILAÇ ETKISI

Terapötik
aralık

â—kş
__ Etkiris'fızf Ilaç
*

Geci
süresi

Ilaç etkisinin
başladığı an
#
İlacın etki süresi

Terapotik aralık
 mı Mm MINI!“ ııı
rus nızı—"'nun _Mwek'ııu—Ünzual)

SEKESTRASYON
o Vı'irııda a'narı bir ilacın, belli bir hücre veya dokuya aff'ınite ".“"’ı’"’,," “ dokuda
birikmesidir-

. Dokulara bağlanması, ilaç rezervuarı (deposu) görevi yapabilir.

. Tedavinin başlangıcında verilen ilacın büyük kısmı depolara gideceğinden etkı’ geç
başlayabilir (amiodaron gibi).

Bazı Önemli Sekestrasyon Örnekleri ve Klinik Sonuçları

Sekestrasyo yeri
Dı'jitallerı'n dozu kaşektik
Diı'italler Cizqı'lı' Kas
hastalarda azaltılmalıdır.

Retina Makülooatı'

İyot131 (Radyoaktif iyot) Kanser tedavisinde kullanılır.

Gr"—.'ecı'u-_'v'>'ı.'n ve Terbı'nafin Keratı'nı'ze dokular Dermarnfır fedavkindP kullanılır.

Tetrası'klı'nler Kemik Gebelikte teratoı'endı'rler.

Mac/o Fosfonatlar Alendrorıat, . . . r

*J” _ “_ Etidrona“ Osteoporoz tedavısınde kullamlı.

///3J,/, Kurşun, radyum, foskarnet Kemik

sodyum

KPrahhize dokular Toksık _etkılen genellıkle .r

keratınıze dokularda gozlem.

Azitromı'sin Eliminasyon yarı ömrü uzar.

Tn’sı'klı'k antidepresanlar Akciğerde _

DAĞILIM HACMİ
- İlaçların vücutta plazma konsantrasyonlanna eşit konsantrasyonda dağıldıkları varsayılan
sıvı hacmine sanal dağılım hacmi denir ve Vd ile gösterilir.

Vd (Lng) = Vücuttaki toplam ilaç miktar—ı (g/kg) / İlacın plazma

konsantrasyonu (:;/L)
 'ın mıı-mı ııııuıııı )

_ _ı—LVücuttaki
ilaç miktarı doz
V
*’ _ Kandaki konsantrasyon (c)
2 bı'n'm
/ş_ __1_8 birı'm
7
Pıdi— A A A
;

* A
l

11A A
ı

'L
:“

Vasküler
Ekstravasküler kompartman
koxmpartman
_L—

18 bı'n'm

198 birim

Sanal dağılım hacmi

'

Bu Hesabın Sanai Olmasının Nedenleri: Bu hesabın doğru olabilmesi için aşağıdaki

şardarın tümünün sağlanması gerekir. Ancak aşağıda sıralı olan şartların pratikte olması
çoğu kez mümkün değildir.
o İlacın vücuda homojen dağılması gerekir.
0 İlacın hiçbir yere bağlanmamış olması gerekir.
0 İlacın vücuttan hiç atılmamış olması gerekir.
Sanal dağılım hacmine en iyi örnek digoksindir. Digoksin belirgin olarak kas dokuya
sekestre olduğu için sanal dağılım hacmi hesaplandığında çok yüksek değerler
bulunabilir. Çünkü plazma konsantıasyonları gerçek miktarına oranla daha küçüktür.
Plazma proteinlerine fazla bağlanan ve kandaki konsantrasyonu dokulara göre yüksek
olan bir ilacın sanal dağılım hacmi ise, formülden de anlaşılacağı gibi, gerçek dağılım
hacmine göre daha küçük bulunur. Sekestrasyon ve eliminasyon yanlış yüksek sanal
dağılım hacim hesabının nedeni olabilir.

Sanal dağılım hacminin sağladığı 3 önemli yarar vardır:

Pratik önemi, belirli bir plazma konsantrasyonunu sağlamak için verilmesi gereken ilaç
dozunu belirlememı'zı' sağlamasıdır. Örneğin ilaçların yükleme dozu sanal dağılım
hacmine göre hesaplanır.

Vücutta o anda var olan ilaç konsantrasyonu hesaplanabilir.

İlacın total klerensine dayanarak eliminasyon hızını veya onun göstergesi olan eliminasyon
hız sabitini (Ke) kestirmek mümkün olur. (Ke=KIerens/Vd)

©
ı &
TUS DATA
wsnmnuxmwımaıl '

Dağılım hacminin büyük çıkmasının sonucunda yapılacak yorumlar:

0 Genellikle (her zaman değil) vücuttaki dokuların ilaca yaygın olarak maruz kaldıklarını
veya görece selektif bir şekilde maruz kaldıklarını gösterir. Bu da ilacın dokularda
fazla tutulduğu bilgisini verir.

- Sanal dağılım hacminin bu"yüklüğu" genellikle etki süresinin uzunluğunu da

gösterir. Dağılım hacmi ile yarı ömür arasında doğru orantı vardır.

Dağılım hacmi (Vd)

t , ,, (Yanianma ömrü) = 0, 693 x
Klerens

Hedeflenen plazma konsantrasyonu (mg/ L)

Yükleme dozu=Vd (L/ kg) x
F (biyoyararlanım)

Klerens
idame doz : Hedeflenen plazma konsantrasyonu x
F (biyoyararlanım)

REDİSTRİBÜSYON (= Yeniden dagı'lım)

. Redistn'büsyon kavramı; genel anestezikler, benzodiazepinler ve barbitüratlar
gibi Iı'pof'ılitesi çok yüksek ilaçlar icin geçerlidir.

. Red-"strihüsvona i.v. veya inhale yolla kullanılan lipof'ılik ilaçlar uğrar

. Genel anestezikler, etkı'lerini santral sinir sisteminde gösterirler Bu yüzden

ilk uygulanmalarıyla birlikte yüksek konsantrasyonda santral sinir sisteminde
birikirler Daha sonra hızlı bir şekilde santral sinir sisteminden çıkar ve toplamda
en büyük yapı olan kas dokusuna, Oradan da adipoz dokuya geçerler. Bu sekilde
üç aşamalı bir dağılım, yani redistribu"syon ortaya çıkartırlar.

Lexa
Redlsuibüsyonu
Konsantrasyon

__R'edisfriblus"yon
- Bir eliminasyon veya metabolizma örneği değildir: Çünkü ilaç her konumda hala
vücuttadır. Eliminasyon için ilacın vücuttan atılması gerekır.
- Bir etki sonlandırma biçimidir: Çünkü ilaçlar bu şekilde primer etki yerlerı’ olan
santral sinir sisteminden uzaklaştırılmaktadır.
- Bu ilaçları genellikle inhaler Veya parenteral yoldan hızla uygulamak gerekir:
Çünkü primer etki yerlerinden hızla uzaklaştırıldıkları için, buralarda etkin
konsantrasyona erişebilmeleri için hızlı bir uygulama gereklidir.

©
Organ buyu""klu"gu'":
c Bu parametre, kan ile organ arasındaki konsantrasyon gradientini belirler.
- Kas dokusu geniş bı'r alan olduğu için buraya büyük oranda ilaç dağılımı olabilir.

Kan akımı:

0 İyi perfüze olan dokularda ilaç daha yüksek konsantıasyonlarda bulunur.

Yaş ve cı'nsıy'et:

- Kadın ve erkeklerde yağ kitlesinin ve kas dokusunun farklı olması nedeniyle

ı'laç dağılımı farklılıklar gösterir,

. Yaşlılarda kas kı'desı' azalmakta, yağ kitlesi ise artmaktadır. Plazma albümininin düzeyi
de azalmaktadır.

İlaçlann Santral Sinir Sistemine Geçişi:

Fazla Iipofilı'k ilaçlar kan-beyin engelini daha kolay geçer.
Kan-beyin engelinden geçişi kolaylaştıran durumlar:
- Menı'nkslerı'n enfeksiyonu (ensefalit, menenjit)
- Santral radyoteıapı' uygulanması
Glukokortı'koidler ise artmış kapiller permeabiliteyi azaltırlar.

DAĞILIM DÜZEYİNDEKİ ETKİLEŞİMLER

Albümı'n üzerinde aynı yere bağlanan ilaçlar arasında, bu bağlanma noktası için yanşma
vardır. Affını'tesi fazla olan ilaç, düşük affiniteli olanı kovarak onun yen'nı' alır. Kovulan ilacın
plazmaki serbest fraksiyonu artar.

DAĞILIM DÜZEYİNDEKİ ETKİLEŞİMLERE ÖRNEKLER

1. Bilirubin ile etkileşme:

Loop diüretikler ve sülfonamı'dler albümine bağlı bı'lı'rubini serbestleştirerek sanlık

n'skı'nı' artırabilirler.

2. Serbest yağ asidleri ile etkileşme:

Plazma serbest yağ asid düzeyini azaltan ilaçlarla birlikte benzodiazepinler kullanılırlarsa,
benzodiazepinlen'n serbest fıaksı'yonu yaklaşık 2 kat azalır.

3. Diüretikler: Dağılım hacmini azaltarak diğer ilaçlarla etkı'leşı'r.

4. Oral kontraseptifler (OKS) ile etkileşim:

0KS’Ier su ve tuz tutulumu yaptıkları için, örneğin fenitoin gibi antiepileptiklerı'n

dağılım hacmini arttırırlar. Bu nedenle fenitoin ı'le tedavi edilen epilepsili kadınlar, OKS
kullandıklarında konvülsiyonlar oluşabilir.

5. NSAİ , OAK etkilesimi: NSAİ ilaçlar plazma proteinlerı'nden varfarin ve dikumarol

gibi oral antikoagülanları kovarak serbest düzeylerini arttırıp etkinliklen'nde ve yan
etkilerinde artışa neden olabilirler.
 tusunu
mı ııııııı ının-nının M..-..."w'wk, )

Belirgin enteroheprıiil : ııı.». w, .".’l uğrayan

SPOT BİLGİLER ilaçlar kimlerdir. .. Dijitoksı'n, morfin, steroidler

Enterohepatik sirkülv ," — ._ ".“, plazma

.
konsantrasyonunu vr .rm “.ıl /npar...
Farmakokinetik faz aşamaları nelerdir... Arttırır
Şelal oı'ıı._-'.'iıır':. ' ', .ry.'_.,».yr.,l.ma$|
Absobsı'yon, dağılım, metabolizma, eliminasyon
Absorbsiyon hızları... çözelti > emülsiyon > gere—in—n ."ı'(ı(,l—,u.'.',.. Tetrasiklin, Kinolonlar,INH
süspansiyon > kapsül > tablet "" "ıl—i Tı'. " * Absorbsiyonu engelleyen

ı
.
Molekül buy"u"klu"ğü ile emilim hızı arasındaki ilişki bir aktif ters pompalama sistemidir.
nasıldır. .. Ters orantılı :'w Wi'-dır ,

_
İyonizasyonu artan ilacın hidrofilitesi ne olur... Verapamil, diltiazem, amiodaron, sı'klosporin,
Artar ketokonazol
ıi.:',_r—'r:filik: mniyonize: nonpolqr, Hidrofilik: Iyonize: .r.ı.r.ı'l.*»ra

polar . î'ıroieı'n

"..frıcîlik ilaç molekülleri mi lipofilik ilaç Verapamil, diltiaZem

.
ı

"Hintkülleri mi membranı daha kolay geçer... ı.".'l.-—ı—..rı'm.,.

Lipofilik Fenitoin-Fokı'l asid

İlaç. moleküllerinin % 50'sı'nin iyonize durumda wıpıs-ı'lı'n,
»o-ı."a'"-ıı_ıîıı pH değeri nedir... pKa . . < .. EHS
Bir ilacın pH farklılığı nedeniyle belli bir bozulur ve Oral kontrseptif etkinliği azalır. İstisna
ı'x'oiııp'artmanda Toplanması olayına ne ad olarak sefalosporin kullananda Varfarinı'n etkinliği
artar, tetrası'klı'n kullananda dijitalin etkinliği
"miii“. . . İyon tuzağı
“İ"-ger. “.“uzağında ilaçlar nerede birikir... İyonize
L':"’»:İ(ll İZ
oldukları ortamda
" ' ı.".ıic'e—l—crîc meydana gelen zehirlenmede Biyoyararlanım
.,.
ııı ."rC'Sll olmalıdır-... Alkali ııı—ırı; . wr" w- "ı ".?.
..:;ı. ZF...

Tmax, Cmax, EAA

_
..'ı_=,-ı_lğlfır—î ırak ici/:’ lx'ulla-î't'.lcııı' —.*,ır..ddeîe:-
ı , îf-qıüıwıtre
;" _ ' (Eğri altındakidalan (EA'A) '
.ıı
Sodyum bikarbonat, sodyum laktat,
_

asetazolamid
EAA (oral) /
_? ? f:“. . . Askorbik asid, amonyum klorür, arjinin
klorür, lizin klorür _ ,..'*'.a-“'.'*'.'da
z-ı. .’
_ . - . . .. İlacın en fazla .
.

I' lacın tübüler reabsorbsiyonu engellenir biyoyaralanıma sahip olduğu uygulama bulunur. Bu,
genellikle intravenözdür.
re,"..w
“' ifl? ili?-::“ *- *" "ıı.“ .’1 _ /X_.'A. LE: .’ıangi
..i. ';’:ç'ğl
'

. l'. ' İntravenöz yol dışında

k.çııîi". Piresis'temik
eliminasyon (ilk gle'çı'şwetkı'sı') en yu"ksliek î biyoyararlanımı sağlayan uygulama yolu
“s.,.“ bulunur.
. .. ., . '.!în“. Aynıetkenmadde,
." /
ıı.—
(ı'm/ı.’
. Marlin
ı._.i .. . . Beta
.

ıX

aynı doz, aynı veya karşılaştırılabilir farmasötik

.

blokörler, narkotikler, steroidler, Trisiklik

şekil (kapsül, tablet...)
antidepresanlar
tiar“; belirgin pr esı'steaîıik _ . » -— Farmasço"tı’k eşdeğer +
.

.,>.'ı."r.'“'*'“ : -.,-
ilaçlar benzer biyoyararlanım (%80-125)
" HU.) . kimlerdir. ..
(Meti levodopwa . Cmaks, Tmaks,
ozasında belirgin presistemik EVAA, Blı'yroyararlanım. til—72 hesaplanır, efikası'
__ J ayan ilaçlar kimlerdir... hesaplanmaz.
* ı .,“
İzoproterenol, nikotin .
"34 15.15 . . tr.—zır. hangi
_

Kara:—ı'ğemle presistemik eliminasyonu azaltan En. Intraveno"z

enteral uygulama şekilleri nelerdir... Sublingual, _“.İııf î

rektal olduğu a.'.ofıse—z.ı..f ad verilir. ..

Karaciğerde presı'stemik eliminasyon hiç olmasın Kararlı durum konsantrasyonu
isteniyorsa ilaç nasıl uygulanmalıdır... Parenteral Kararlı il.-x'i, . “,...“.
' c.)/n ımı ile doğru orantılı
İlaçların karaciğerde bir radikalle konjuge parametreler nele.r:1'I—r.. Doz, biyoyararlanım
edilerek bağırsaklara atılması ve oluşan ilaç Kararlı durum konsantrasyonu ile ters orantılı
konjugatının enzimlerle parçalandıktan sonra parametreler nelerdir. .. Klerens, doz aralığı
serbest forma geçen ilacın bağırsaktan emilmesine Oral yoldan Tekrarlanan dozlarda uygulanan bir
ne ad verilir... Enterohepatik sirkülasyon ilacın plazma kararlı duruma ulaşma zamanı.. 4—5
X Tl/Z
în»
HADRLIK MER—ml

İlaçların plazma roTeı'nlerine genellikle nasıl

Kompartma
bağlanır. .. Nonsele Tif ve reversibl llaç örnekleri
ve volüm '. .
I_'_Iaçların Plazma Proteinlerine Bağlanma
Ozellikleri... | (küçük suda eriyen moleküller: Etanol)
Plazma pirate-inlerine yüksek oranda bağlanan
Ektr—aswellüler i 0,2 L/kg
ilaçların özellikleri genellikle nasıldır... Lipofı'lik
FM (büyük suda en'yen moleküller: Gentamlsin)
ve zayıf asidik '

"
İlaçların 0,04 L/ kg
pı'cî.“w proTeinlerine bağlanma Plazma
(büyük protein moleküller: Antikorlar)

(ı
or'an."ıırıyla ilaç etkileşimine açık olma oranları ) _. wwe _— ,__._ __

arasındaki ilişki ".a".'!.î'"r'.._ Doğru oranTılı | - | o,2-o,35' Lv/kg

Alfa î asid " " ' "T.'vıı— ır. .. Lidokain... i Yag dek” ' (yüksek lı'pofı'lik moleküller: Diazepam)
Lı'|ooprci'e'fı. , Siklosporin... : Kemik ' '" “* 0,07HLr/ngr (bazlı iyonlar: Florid)
Gam—; 'e? ı . Tübokurarin... Fizyolojik değerler (70 kg'lık normal sınırl
Plaza—ııı.: (, * &
*lıvv' .-
_ırıı.ı "
ı vr * ““""—*». 7—7"

'
Amı'odaron, varf arin, fluoksetin, diazepam
( J_Zçm
cagı—..ı.ı
' _! »».
hacmi nasıl
LiTyum,
.

Sa.?i'r'ml sini" Sisteminde

kas da"-'...:srınxc oradan da
sıı—“çc. 7-'f:_c_
geç.!.nesm'xıve ne ad. verilir. ,,
<

Varfarin
RiedisTribu"syyolJn *
Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanan
fzııîa veya eliminasyon
uzun etkili SSRI Tur"evi antidepresan kimdir...
FluokseTı'n
Bir etki sonlandırma
Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanan
benzodiazepin Türevi kimdir... Diazepam
Plazma proTeinlerine düşük oranda bağlanan ve uğrayan ilaçlar nasıl

yüksek oranda böbreklerden aTılan mani ilacı... uygularmalıdır—_ _ , İnTraveno"z veya inhaler yoldan
Lı'Tyum Plazma protein 2 * ı "..aden
Plazma proteinlerine düşük oranda bağlanan meydana gelen etk: ne tip ')ı_T"ı—<’ı'ieşı' i.,—“ır.
!_.ı:
. .

ve hidrofiliTesi yüksek olan antibiyotikler... Dağılım düzeyinde

Aminoglikozidler
Terapötik aralığı en dar olan üç önemli ilaç
hangileridir, _ _ Dı'goksin, vorfarin, lı'Tyum
En kuç"u"k moleküllü ilaç... Lı'Tyum
İlaçların dokularda bazı huc"re içi veya huc"re
dışı yapılara sıkı bir şekilde bağlanıp oralarda
birikmesine ne denir... SekesTrasyon
Çizgili kaslarda sekesTre oldugu“ için kaşekTik
hasTalarda eTkisi arTan pozitif ı'noTropı'k...
DijiTaller
ReTinada sekesTre olduğu için reTı'nopaTiye neden
olan malarya ilacı... Klorokin
Trioid bezinde sekesTre olduğu için Tiroid
kanserinde kullanılan. .. Radyoaktif iyoT
KeraTinize dokularda birı'kTiği için dermaTofii'
Tedavisinde eTkin olan anTifungal... Griseofulvin,
Terbı'nafı'n
Varfarin ile oral antiyabeTikleı—in eTkileşimi ne
Tur" bir eTkiIeşimdir... Dağılım düzeyinde
ÇIKMIŞ SORULAR
1. Aşağıdakilerden hangisi bir ilacın farmakodı'namik
etkinliğini _y_enıı" tanımlar? (Nisan - 2010)
A) Ilacın etki oluşturduğu den'şimdir.
B) İlacın maksimal etkiyi oluşturduğu den'şimdir.
C) Ilacın reseptörüne bağlanma yeteneğidir.
D) İlacın reseptöre bağlanarak uyarı oluşturabilme
yeteneğidir.
E) İlacın maksimal etkinin yarısını oluşturduğu den'şimdir.
Doğru cevap: D

Kemiklerde biriktiği için osteoporoz Tedavisinde

kullanılan ilaçlar. .. BifosfonaTlar A. Bikarbonat verilmesi aspirinin etkisini nasıl azaltır?
(Eylül — 'î7)
İlaçların vücuTTa dağıldığı varsayılan v.'*.n_.r.ı'rrı.e "*.-e.
A) Aspin'nin oral emilimini azaltır.
denir. .. Sanal dağılım hacmi (Vd)
B) Aspin'nı'n metabolizmasını yavaşlatır.
Sanal dağılım hacminin birimi nedir... Litre/ Kg C) Bağırsak florasını bozar.
BuT"un* vuc"uT sıvılarına dağıldığı halde da'—:ularda D) Aspin'nı'n tübüler reabsorbsiyonunu azaltır.
sekesTre olmayan bir ilaç, 7.0 ı'fg ağrıl'._,Fırıdokı' E) Aspin'nin tübüler sekresyonunu azaltır.
bir erişkine verı'ldı'ğinde,_ sanal dağılım hacminin Doğru cevap: D
yaklaşık olarak 0,6 L/ kg'dır.

<“ 37 ")
___—!.:
 _,

TUSD'AİA rus nwıux mamul

vuı mın.- unuzu—ıl

. İlaçların plasentadan geçişlerini sınırlandıran özellik

aşağıdakilerden hangisidir? (Eylül- 2011)
A)
B)
İlaçların lipofıliklı'ğinı'n yüksek olması
İlaçların iyonizasyon oranının düşük olması
ÇALIŞMA SORULARI
C) Plasentada p-glikoprotein ekspresyonunun yüksek olması
D) İlaçların molekül büyüklüğünün küçük olması
1. Streptokok enfeksiyonu tanısı alan 35 yaşındakı’ erkek hasta
E) İlaçların plazma proteinlerine düşük oranda bağlanması
ampisilin kullanmaktadır. AmpisilinpKa değeri 2.5 olan zayıf
Doğru cevap: C organik asittir.
İlacın ne kadarı ortam pH sının 1.5 olduğu duodenumda
4. Oral yolla kullanılan ve aynı aktif maddeyi içeren A ve B suda çözünür (iyonize) durumda olacaktır?
ilaçlarının biyoyararlanımları sırasıyla % 40 ve % 80’dir. A A) %1 B) %10
ilacı 10 mg dozda kullanılıyorsa aynı farmakokinetik profili C) %50 D) %90
sağlayabilmek için B ilacı kaç mg dozda kullanılmalıdır? E) %99
(Nisan - 2007) Doğru cevap: 8
A) 5 B) 10 C) 20 D) 80 E) 100
2. İdrarın bazikleştirilmesi aşağıdakı’ ilaçlardan hangisinin
Doğru cevap: A
renal yolla atılımını arttırır?
5. Bı'r ilacın maksimal plazma konsantrasyon değeri (Cmax) A) Amitriptilin B) Kinin
aşağıdakilerden hangisine bağlı _gıdeî'lir? (Eylül — 2008) C) Klorpromazin D) Fenobarbıta'l
A) Biyoyararlanım oranına B) Absorbsiyon yarı ömrüne E) Amfetamin
C) Uygulanan dozuna D) İlacın dağılım hacmine Doğru cevap: D
E) İlacın etkinliğine
3. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi mide boşalma hızını
Doğru cevap: E a_ııtt_nııra_z?
A) Metoklopramid B) Morfın
6. Kararlı durum konsantrasyonu (Css) aşağıdakilerden C) Domperidone D) Ent'romisin
hangisine bağlı Mı“"? (Eylül 2003) E) Betanekol
A) Biyoyararlanım B) Doz
Doğru cevap: B
C) Doz aralığı D) Klerens
E) Sanal dağılım hacmi
4. Aşağıdaki ilaçlar ağız yolundan kullanıldıklarında, ilk geçiş
Doğru cevap: E etkisi nedeniyle hangisinin biyoyararlanımı diğerlen'ne
göre daha
7. Eliminasyon yarı ömrü 4 saat olan bir ilaç, oral yoldan A) Amoksisilin B) Diazepam
tekrarlanan dozlarda kullanılmaya başlandığında kararlı C) Lityum D) Morfin
durum konsantrasyonuna e_rı_e_ç_ rkn kaç saat sonra E) Fenobarbital
erişebilir? (Eylül - 2005) Doğru cevap: D
A)4 B)8 0) 20 D) 40 E) 80
5. Antiasitler ile alındığında oral absorpsiyonu azalmayan
Doğru cevap: C
ilaç aşağıdakilerden hangisidir?

8. Aşağıdakilerden hangisinin plazma proteinlerine A) Doksisiklin B) Siprofloksasin

bağlanma oranı gw
ü"" r? (Eylül - 2004) C) Izoniazid D) Ketokonazol
E) Varfan'n
A) Nikotin B) Naproksen
Doğru cevap: E
C) Nabumeton D) Nıf'edipin
E) Nikardipin
Doğru cevap: A
6. Absorpsiyon düzeyinde etkileşimlerle ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi mn"?

9. Aşağıdakilerden hangisinin keratin dokusunda birikme A) Tetrasiklininabsorpsiyonuantiasidlerie birlikte alındığı zaman

özelliği vardır? (Eylül - 2008) azalır.
B) Fenitoin ve folik asid aynı taşıyıcı moleküle bağlanmak için
A) Arsenik B) Alkol
yarışarak birbirlerinin absorpsiyonunu azaltır.
C) Bakır D) Barbitüratlar
C) Bağırsak florasını bozan ilaçlar oral kontraseptiflerin
E) Sülfürik asid
etkinliğini azaltır.
Doğru cevap: A D) Bağırsak florasını bozan ilaçlar oral antikoagülanların
etkinliğini artırır.
10.Yenı'den dağılım (redistribüsyon), aşağıdakilerden E) Metoklopramid mide boşalmasını hızlandırarak ilaç
hangisinin sonucunda L_mn azl önem kazanır? absorpsiyonunu azaltır.
(Eylül - 2004)
Doğru cevap: E
A) Yağda çözünürlüğü yüksek ilaçların intravenöz olarak hızlı
uygulanması
B) Yüksek pKa değerine sahip ilaçların topikal uygulanması
C) Düşük pKa değerine sahip ilaçların oral uygulanması
D) Suda çözünürlüğü yüksek ilaçların transdermal
uygulanması
E) Mikroenkapsüle ilaçların oral uygulanması

Doğru cevap: A
 ' mıı V__m"ı'm4_"AMü
ııı. ııııııı » ı-ı-ııııııı

ı
7. Antlneoplastikloro karşı gelişen direnci kırmak için 9. Plazma proteinlerine ilac bağlanması ilgili iladolordon
kullanılan p—glikoproteln inhibitörü ve kalsiyum kanal hangisiygnlıstu?
antagonisti ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alkilleylcl antineoplastlkler plazma proteinlerine lrreversibl
A) Kinidin bağlanırlar.
B) Dantrolen B) Asidik ilaçlar albumlne, bazik ilaçlar alfal asid glikoprotelne
C) Nifedlpı'n daha çok bağlanırlar.
D) Verapamll
C) Plazma proteinlerine baglı ilaçlar. renal tubuler ekskresyona
E) Etosokslmid
uğramazlar.
Doğru cevep: D D) Plazma proteinlerine çok bağlanan ilaçlar ilaç etkileşimine
açıktır.
8. Aşağıdakilerden hangisi biyoyararlanımı etkileyen E) Siklospon'n Iı'poproleı'nlere. tübokürarin ise gama globülı'nlere
parametrelerden biri değil"? bağlanır
A) İlacın absorpsiyon miktarı Doğru “"P" G
B) Maksimum plazma konsantrasyonu (Cmax)
10.Asağıdaki ilaç—sokostre olduğu yer eşleştirmelerlnden
C) Eğri altındaki alan (EAA)
hangisi ya_nLîıtır?
D) ilacın presistemik eliminasyonu
E) Ilacın reseptör aflinitesı' A) Klorokı'n-rellna B) Terbı'nafın-keratinize doku
C) Alendronat-kemik D) TıyopentaI-adipoz doku
Doğru cevap: E E) TAD-myokard
Doğru cevap: E

METABOLİZMA

Metabolizma reaksiyonları (Foz I ve Foz II)

- Foz I reaksiyonları: İlacın metabolik aktivitesini değiştiren reaksı'yonlordır (inaktivosyon, ön ilaç aktivasyonu,
aktif veya toksik metaboiit oluşturma vb.).

' Foz II reaksiyonları: İlaçların poları'zosyonunu (ı'yonı'zosyonunu= hı'drofı'lı'Tesı'ni) arttıran konjugasyon

reaksı'yonlarıdır. Genellikle ınoktıvosyonio sonuçlanır.

Absorbsiyon Metabolizma Eliminasyon

Modifiye aktiviteli
ilaç metaboliti Konjugasyon—l—>__'
'

inaktif
ilaç metaboliti Konjugasyon—v—Pî

Lı'pofiiı'k ___—> Hidrofilik

Metabolizma reaksiyonları

- Metabolizma esas olarak karaciğerde gerçekleştirilir. Metabolizmanın asıl amacı; ilacı inaktif ve polar (iyonize)
şekle çevirmek ve bövlece vücuttan atılımlarını kolaylaştırmaktır.

- Ancak bu durumun istisnalan vardır. Yani metabolizma sonrası her zaman ilaçlar inaktif şekle çevrilemez. Bazen ilaçlar
vücuda alındıklarında inaktiftir ve karaciğerde oluşan metabolitleri aktı'ltir. Bu ilaçlar ön-iiaçlardır.
. Bazı ilaçların hem kendisi hem de metabolitleri aktiftir.
- Bazı ilaçlar ise vücutta hiç metabolize edilmez, yani değişmeden atılırlar.

©
 ' ' awuh atv!

İlaçlann oluşturduğu aktif ve toksik metabolitler

Metabolizma reaksiyonları
FAZ 1 reaksiyonlar FAZ 2 reaksiyonlar
I. Oksidasyon Reaksiyonları: Konjugasyon Reaksiyonlan:
a S**olr'fw' D 450 “bağ"" c'anlar' . Glukıımnidasyon » en dıl;
o Aromatik hidroksilasyon . Sulfatasvon
. Alifatik hı'droksı'lasyon . A,’:“ı—i. '
'

. Epoksı'dasyon
. "&“ :'(/(Zn
Oksidatif dealkı'lızas'yon
- Glutatyon konjugasyonu
- N- Dealkilasyon
. Su konjugasyonu
. O- Dealkilasyon
. S-Dealkilasyon - Glı'sı'n konjugasyonu

N-Oksı'dasyon
Deaminasyon
Desuf"urasyon
Deklon'nasyon
b. Sitokrom P-450 bağirn'ıı olmayanlar:
. Flavio monool/sijenn WMO.“ 'T'eg'er enzimi)
- Amin oksidaz
. Dehı'rdojenasyon

ll. Reduksivom

. Azo redüksiyon
- Nitro redüksiyon
» Karbonil redüksiyon

lll. Kopma' Hidroliz Peaksiyonlan

. Karboksilesteraz
o Epoksit hıorolaz
- Ft'b'az

|V. Diğer:
- Dı’hidropı'rı'mı'dindehı'drogenaz
 Vücutta hiç metabolize edilmeden veya çok az metobolize edilerek atılan
ilaçlar
- " ' (>“—"'" Amv'lon'd . llrnmoqlikat
. Amin_oglikozidler (minimal metabolize olur) ' U
- Digoksin - banaoentin
. Preızabalın
- Penisı'linler
. Ayn? quntnkdd. Xenon (akriöN'

OKSİDASYON

Bu olayda rol oynayan enzimler iki gruba aynlır:

1) Mikrozomal enzimler
Bu enzimler karacıger“ ve farklı yerlerde hucrel"en'n düz endoplazmik retikulumu üzen'nde
vedeçmîcrir. Bu enzimlere monooksiye'nazlar denir.

- Sıtokro'm P450 (CYP) FAO-369.131; (Aşik/ıf.“

- Flavı'n-ı'ceren monooksiienaz
l—> 7rı'nw9/'o»ı'4 A/- abla—:x ( 7,440)
2) Mikrozomal olmayan enzimler Mekân/ı'm) &! ııı/“ıf ve ;0300
- Monoamin oksidaz (MAO) blo/5 kokusu Dİl/Nr.
- Ksantı'n oksidaz
. Tırozin hidroksilaz
o Histaminaz (diamin aksidaz)
. Hem peroksidazlar
— Alkol ve aldehıt' dehıd'rogenazlar

MİKROZOMAL ENZİMLER
- Bu enzimlerin aktıf" noktasında bir demir iyonu bulunur.

- Demir ıyo'nu, +2 ile +3 arasında gidip geldiği için; bu enzimler indüksiyona ve

inhibisyona u_c'evabi'irler
. Mı'krozomal enzim indülGıy'onu; karaciğer hücrelen'nde endoplazmik retikulumda belirgin
hiperplazi ve karaciğer hüaelen'nde büyüme oluşturan bir enzim ı'ndüksiyonudur.

. CYP enzimleri çok sayıda ız'omerden oluşan bir enzim grubudur.

- Bu enzim izomerleri arasında ilaçların yıkımından en fazla sorumıu olan izomer,-
CYP3A4’tür.

Sitokrom P450 enzimlerinin ız'oformları

. İlaç metabolizmasında en sık kullanılan alt üpı'n CYP3A4I5 olduğuna dikkat ediniz.

CYP enzimlerinin önemli özellikleri

CYP enzimleri Özellı'klen'

Klinikte kullanılan ilaclarin %50’sinin metabolizmasından
__dur Karacıg'erde en yaygın bulunan CYP enzımı'dı'r.
Genetik oolı'mor'izm gosterir |ndu"klenmez. Ikinci en vavgın
_CYPUİL
(Arco—atan "laciar' metabolize etmeyen CYP'dir, "'estcste
öcrrqr'l__€oln_ "Gu"“ -" ı ı—-'-'—.—-';.
_-._l —. — » »da”. »jv— ".D
yıv= _ __
_.
IlıılilI
%m"maun memmun
*; wa. ımı“

Bu enzı'mlerden CYPZDö'nın en belirgin özelliği; belirgin genetik polimorfizm göstermesidir.

Bu durum, özellikle kodein, metoprolol gibi [5 blokörler ve antidepressan metabolizmasında
one"m|ı'dir.

Genetik polı'morfı'zm ör ekleri _

_’ -
AY— ? ı

.
(ip'yi enfal;

Ortostatik hipotansiyon

Nortn'ptilin Toksisite

Metoprolol Bv are.—'a' ç:—

:
Oksikodon
Azalmış opioid etki
Hidrokodon

Tamoksifen Meme kane“ " ms,. “ne art's

Varfarın ha..—ama

Tolbutamid Kardiyotoksisite

Kanama oluşması veya

Klopidogrel ,
antiagregan etk”. azalması

” Lupus benzeri tablo

N-asetilasyon N-asetı'l transferaz
“ Pen'fen'k nöropati

Esteraz Psödokolinesteraz sunı.n.ilkoun Uzamış apne

Mivakuryum

TPMT aktivitesi . . .
..kse -M k H
Tıcpün—n- Sı
metil transferaz 6 er aptopunn epatOtOKSıSıte
(TPMT ' ' '
( ) aktMtes 6-Merkaptopurin Miyelotoksı'site

Dihidropin'midin 5—FU ve Kapestabin

Dihidropı'n'midin
Dehı'drogenaz 5-FU, Kapestabin metabolizması yavaşlar,
Dehı'drogenaz
eksikliği toksisı'te oluşur

Aldehid
Aldehid
dehidrogenaz Dı'su"lfiram benzeri reaksiyon
dehidrogenaz
eksikliği
 % vıı—spx”
TUS HAZIRUK anımal
[___—___ mı wıuı ııı—)ııuu
ıu

Sit P450 (CYP) enzimlerini etkileyen ilaçlar

Enzim inhibisyonu yapan ilaçlar Enzim indüksiyonu yapan ilaçlar
_ Simetidin - Bawztuıatlaı (Serkobarbiial haric)
. .. . -, v 'o lk'iı' . Fenı'toın
. MP'.lfJ'.î_1ldı'(y"
- Karbamazepın
. İzonı'azı'd (") . Rifampisin
. Greyfurt suyu (Naringin, Furanokuman'n)
: Griseofulvın
. Kırmızı şarap
. CO . Sigara dumanı (Polisiklik aromatik
. Alkol (akut etki ile)’ hidrokarbonlar)
- Amiodaron . Alkol (kronik etki)
. Oral kontraseptifler - Glukokortikoidler
,.
ı "— .'f,ı' - 1 o Rı'fabutin
o Makrolid antibiyotikler - Pioglitazone
- Klan'tromisin
- Klofibrat
— Troleandomisı'n
- Eritromısın (CYP3A4) o Tolbutamid
- Streptograminler - Siklofosfamid
- Fenilbutazon ("')
Antifungaller
Ketokonazol (CYP3A4) o Omeprazol (“")
- Flukonazol - |zoniazid ("')
- İtrakonazol o Ritonavı'r (")
Kinolon antibiyotikler . St. John's Worth
Siprofloksasin
- Norfloksasin
— Enoksasin
SSRI'Iar
- Fluoksetin
- Paroksetin
- Sertralin
- Fluvoksamin
Caz' kanal blokörlen'
- Nifedipin
- Nikardipin
- Diltiazem
Verapamil
Antipsikotikler
- Halopen'dol
- Tion'dazin
Diğer
- Kinidin
- Valproik asid
- Nefazodon
— Disu"lfiram
- Dikumarol
- Tiklopidin / Klopidogrel
- Ko-tn'moksazol
- Tn'metopn'm
- Allopu"n'nol
- Antihistaminikler (Difenhidramin, prometazin)
- Sekobarbital
- Androjenik steroidler C YP fadik/nı” ıl-
- Propiltiyourasil
- Fenilbutazone (“) IPL—n'hîhü
o/wlnranL
— Spin'nolakton
- Omeprazol (***)
- 01/60/
" Alkol ve Ritonavir akut etki ile enzim inhibisyonu yaparlar. Özellikle ritonavirin inhibitör etkisi çok
kuwetlidı'r. Kronik etki ile bu iki madde enzimlerde indüksiyon yaratırlar. ' Rî/mavı'r
" INH ve Fenilbutazon CYP enzimlerini hem indüklerler hem de inhibe edebilirler. CYP enzimlen'nin __ baaa—l'd-
50’den fazla alt tipi olduğu unutulmamalıdır. ,
“"’ Omeprazol CYP2C19’u inhibe edip fenitoin, disülfiram sevı'yelen'nde artışa neden olur. Omeprazol " jan/İ’ ” [9100
aynı zamanda CYP1A2 enzimini indükleyerek imipramin, teofilin plazma seviyelerinde azalmaya
neden olur. -— Ono/mean!
 rusmıı—"mi Animal

İNDİRGENME
. Memelilerde sık kullanılmaz. İndı'rgenme ile parçalanan ilaçlara ömekler: Prednı'zon,
Varfan'n, Kloramfenikol

KOPMA
. Bu olay çeşitli şekillerde olabilir:
. Hiığlrşıııg. Bu olayda esterazlar (asetııkoıınesteraz / karboksilesteraz gibi) ve
epoksid hidrolaz gibi enzimler rol oynar. Örneğin dijital glikozidleri, moleküllerindeki
şeker zincirini oluşturan monosakkaridlen'n vücutta B-glikozidaz tarafından kopanlması
suretiyle biyotransformasyona uğrar.

. Epoksid Hidrolaz: Bu enzim bir ön ilaç olan karbamazepin’i parçalar. Valproik asid bu
enzimin ı'nhibı'törüdür.

. Karboksilesteraz: İrinotekan'ın yıkımından sorumludur.

. Asetilkolinesteraz: Asetilkolinin yıkılmasının yanı sıra; atropin, skopolamin, prokain
gibi bazı lokal anesteziklerin ve remifentanil gibi bazı opı'yatlann yıkımında da esterazlar
rol oynar.

Hidroliz yoluyla yıkılan ilaçlar:

. Esterler: Prokain, su"'ks-'n"r'o", asp kl'oiıbrçt, 'r'_».*..fcı.;dat, esızoo', —' . aıpın

—
' Amidler: Prokainamid, lidokain, indometazin

KON]UGASYON (FAZ ll REAKSİYONLARI)

a 2 reaksiyonlar

Enzim özellıklen ve
Reaksiyon tipi “ Metabolizma örnekleri
lokalizasyon

UDP glukuronozil Bilirubin. steroid, morfin Mikrozomal enzimler

Glukuronidasyon
transferaz eser.—ımınofen'““, dıazepam tarafından gerçekleştin'lir.

Sülfonamıdier, l—ıdraiazın,
_ . _ . parasetamol, prokaırar—nvd, .
Asetılasyon N Asetıltransferaz ümiazid’ klonuepam, dapson’ Sıtoplazma

meskalin

Glu.tatyon GSH-S-transferaz Etakn'nik asid, bromo-benzen Sıt0p.lazm'k + Mıkrozomal

konjugasyonu lokalizasyon

. . . Acyl-CoA glisin . . . . . .. . . . .
Glısın konjugasyonu transferaz Nıkotınık asıd, salısılık asıd Mıtokondn lokalızasyonu

,, .. . .. Kumadin, metildopa, os"trojen, .

Sulfat konjugasyonu Sulfotransferaz asetaminofen Sıtoplazma

__, T . Dopamin, adrenalin, histamin, .

.

Mikrozomal (epoksid
Su konjugasyonu Epoksid hidrolaz Lökotn'en A4 hidrolaz + sitozol (yağ
asidlen' epoksidler)

* Yavaş asetilleyici kişilerde asetilasyonla metabolize edilen izoniazidı'n (INH) metabolizması yavaşlar
ve INH bin'kimine bağlı nörotoksik yan etkiler oluşabilir.
"' Yavaş asetilleyı'ci kişilerde hidralazin SLE oluşturur.
“* Sülfotransferaz enzimi sülfat konjugasyonu gerçekleştin'r ve bu enzim kuman'n, metildopa, östrojen ve
asetaminofenin yıkımından sorumludur.
““ Noradrenalinin adrenaline çeviren feniletonolamin N—Metil Transferaz enzimi (PNMT) metilasyon
reaksı'yonlanna örnektir.
"'“Asetamınofeo “FoG gluk'aı'or'dasyon, “47,0 su“"fat koniugasvcm. .e 'i'.“ vts-orf. 9—35; ,; ,,
e—dıı"
Cİ
rus “mm'—kmmıw'nkızıı-nl "rfusnrA'rA'
mı ını-ııı ıımıııı ııı )

o İlaçların metabolizmasında genel sıra, once faz I reaksiyonuna uğramak, daha

Sonra faz II reaksiyonuna uğramaktır. Ancak bazı ilaçlar sadece faz 1 veya
sadece faz H ile metabolıze olabilirler.

. Bu duruırıur: onemli bir istisnası mı'—**" INAH (izoniazid) önce asetillenir (faz II),
Öırf'hl faa ü ,;
sonra da hidrolize uğrar (faz I).
dıHf)
- Radikallerin kovalent bağlarla bağlanması sayesinde gerçekleştiği için ı'rreversı'bl ı.. akın—wmv
olan aşamadır. lara ı/omı .
. Konjugasyon reaksiyonuyla bileşikler polar (suda çözünür) hale getirilir ve vücuttan
atılır.

o Fa; II reaksıyonlarından en sık kullanılan, glukronik asid ile konjugasyondur

Glukuroııik asitle birlesme (ER lokali“):

. Bı'r cok endojen madde (bilirubin ve steroidler gibi) bu yolla elimine olur:
Morfin / Kodein
Kloramfenıkoı PM 0
İndometazin ?lulıwnıl anı 7
Niasin
Asetaminofen
Lorazepam / oksazepam
000000

N-metilasyon: Fazl? J.: Gıj/l'.“

. Noradrenalini adrenaline çeviren enzim, fenı'letanolamin N—metı'l transferaz
—— ılla/fır)“
(PNMT) enzimidir. Yani adrenalinin oluşumu bir N-metilasyon reaksiyonudur.
- Alkyone/ÜZ
- Histamini parçalayan iki enzim vardır. Bunlardan bir tanesi de histamin N-metil transfeıaz
enzimidir. Yanı“ histaminin parçalanması bir N-metı'lasyon reaksiyonudur.

O-metı'lasyon:
. Katekolaminlerı' parçalayan iki enzim vardır. Bunlar MAO ve COMT’dur. COMT’un açık
adı katekol O-metil transfeıazdır. Yanı’ katekolaminlerin COMT ile parçalanması bir 0-
metilasyondur.

N-asetilasyon:
. N-asetilasyondan sorumlu enzim N—asetiltransferaz-Z enzimidir. N-asetiltransferaz-Z
enziminin parçaladığı en önemli ilaçlar aşağıda sunulmuştur.

Yavaş asetilleyicilerde asetilasyonla yıkılan ilaçlar ve yan etkileri:

- Bazı kişilerde N-asetiltransfeıaz-Z enzimi eksik ya da çalışma hızı yavaştır. Bu kişilere

“yavaş asetilleyiciler" denir. Aksine bu enzim hızlı çalışıyor da olabilir. Bu durumda
olan kişilere de “hızlı asetilleyiciler" denir.

0 Yavaş asetilleyicilerde yukarıdaki ilaçların etki süresi belirgin olarak uzar.

Örneğin izoniazid kullanan yavaş asetilleyici bir kişide ilacın yan etkisi olan periferik
nöropati sık go""rülürken, hızlı asetilleyici olan kişide ise, hızla oluşan toksik metabolit
sonucu hepatit görülme riski artar.
 N-asetil transferaz ile metabolize olan ilaçlar
İlaç Endikasyon Major yan etki

Asebutolol An'tmı', Hipertansiyon Uyuşukluk, Güçsuz"lük, Uykusuzluk

Amantadin '""uenza'A' İştah azlığı, Baş ağnsı, Gece kabus“

Parkinson

Aminobenzoik asid Cilt hastalıklan Mide rahatsızlığı

Aminosalisilik asid Ülseratif kolit Allerjik ateş, Kaşıntı, Lökopeni

Amonafid Prostat kansen' Miyelosupresyon

Amn'non Kalp yetmezliği Trombositopeni, An'tmı'

Benzokain Lokal anestezik Dermatit, Kaşıntı, Methemoglobinemi

Kafein Respiratuvar distress Uykusuzluk, Taşikardi, Baş dönmesi

Klonazepam Ataksi, Konuşma bozukluğu

Dapson Lepra, Dermatit Bulantı—kusma, Methemoglobinemı', Dermatit

Dipı'ron, Metı'mazol

Hipertansiyon Hipotansiyon, Taşikardi, Flushing, Baş ağnsı, .’ ,r

Tüberküloz

Nitrazepam Baş dönmesi, Samnolans

|

SSS eksı'tasyonu, Ortostatı'k hipotansiyon

* D'sna'namid Hipotansı'yon, Lspas :enzen' tablo

. Hipersensitivite, Hemolitik anemi, l_gı

Enfeksyon benzen' sendrom, Ateş

Sülfat ile koniugasyon

. Sülfat konjugasyonuna uğrayan en on"emli madde osb-o"jendir. Bu konjugasyonu

gerçekleştiren enzim sülfotransfeıaz enzimı'dir.

Glutatyon ile konîugasyon (glutatyon-S—transferaz)

o Oz"ellikle epoksitler ve diğer reaktif elektrof'ılı'k metabolıti'erin inaktivasvonunda rol
ovnar.
. Bu yol ile oluşan metabolitlerden bı'n'sı'; N-aseülsı'steı'n’dir (merkaptürik asid).
. Adn'amı'sı'n
- Busulfan
' Fosfomı'sı'n

Amino asidler ile konjugasyon

S..!' . ga _a'îr. & _ce';e—<-e<*'r"'r.

(A

(D
Mr-—_.evv. ...n—...-
"' TUIDATA
(___,_»-HM._W"[!_UİK “Mİ
"; İ'İ _ ...... ııı. ııuııııı ıı.-ııı ııı ;

Faz ! ve il metabolizma reaksiyonlarının özellikleri

razı
linç biyrl. "i. w _ ) ıiı. Ilacın kimyasal aktivitesiı
Biyoloilk aktiviteyi daha az etkiler.
toksisitesi ve bazen de karsinojenik özellikleri artabilir.

ll ıv lıldrııillllı'slııl yilli'd'l' warıdn

İlacın hidrniııiıminl .w oranda arttırır, lipoiilitesl azalır.

ı
(ırl' 'l'l

Dil? endamı,—mik reilkıılıım riı'l'rr-vinde olusur. Sil'nnlnmıik reaktiyonlardır.

Bazı reaksiyonlarda kovalent bağ

Tersinirdir.
vardır. Irreversibl olabilir.

Yavaş reaksiyonlardır. Faz 1' e göre daha hızlıdırlar.

Katabolik reaksiyonlardır. Anabolik reaksiyonlardır.

Lipofiiik (nonpolar) ilaçlar. polar olanlara göre daha fazla “Mm mnınkm h'._.v',ı.km.ğu artar
metabolize olurlar. '

Yaşlılıkta genelde yavaşlar. Yaşlılıktan genelde etkilenmez.

. Glukuronat konjugasyonu endoplazmik retikulum düzeyinde oluşabilen tek

faz II reaksiyondur.

METABOLİZMA DÜZEYİNDEKİ ETKİLEŞİMLER

Enzim indüksiyonu — inhibisyonu ve karaciğer kan akımı değişiklikleri şeklinde oluşur.

- Enzim indüksiyonu ve inhibisyonu: İlacı metabolize eden enzimin indüklenmesi

veya inhibe edilmesi şeklinde olan ilaç-ilaç etkileşmelerı'dir.

- Karaciğer kan akımını azaltarak etkileşme: Hepatik klerens, bir ilacın kandan
karaciğere alınıp elimine edilme hızıdır. Karaciğer kan akımını azaltan B-blokör ve
Simetidin q_ıl— ım kıı va.) siroz gibi hastalıklar, hepatik klerensi yüksek olan
ilaçların karacıg”erıiv metabolize olma hızını azaltır.

Hepatik klerensi yüksek olan ilaç—lar

- B bloker ler Labetolol Bunlar yüksek ekstraksiyon oranlı ilaçlardır Bu ilaçlar karaciğer kan
'

. Narkotik analjezikler akım hızındaki değişikliklerden fazla etkilenirler. Karaciğer kan akımı
. lı'dokaın hızlanırsa. bu ilaçların eliminasyonu artar,
. TAD / iNH
. Verapamıl
. Klorornmazin

Düşük ekstraksiyon oranlı ilaçlar: Bunlar karaciğerde eliminasyonu yavaş olan ilaçlardır. Karaciğer
enzim indüksiyonu ve inhibisyonundan belirgin etkilenirler.

©J
!' rumu Mw-Wırff“ ?
. “Tır—“'nı.“ '».— .ın wu :
—
_ *
..V
. g,.»x»— - S
- ş- 'l
'.v_+' ,ı

.
ııı-“.ı— ııı-amını

FARMAKOKİNETİK AÇIDAN İLAÇLARIN ELİMİNASYONU

İlaç farmakokinetlğinde 2 temel olay vardır:

L1
derece kinetik derece kinetik
jo
(ms/L)

LKS
birim/satıl

( mm.,.
“â€; mayo""
Hazm

Zeman (hr)

dol—'I 00 on

1. ve 0. derece eliminasyon kinetikleri

1— Lineer kinetik (1. Derece kinetik)

- Pasif difüzyona uğrayan ilaçlar böyledir.

. Birçok ilaç bu gruba girer.

. Bu ilişki şu denkleme uyar: Hız : k (sabit değer) x C (konsantrasyon)

- Burada “k" sabit bir değer olduğu için eliminasyon hızı, konsantrasyonla
doğru orantılıdır. Yanı“ konsantrasyonun artışı ile birlikte ilacın vücutta
metabolizma ve atılıs hızı da artar.

0 Bu yüzden birinci derece kinetikle vücuttan atılan ilaçların eliminasyon varı

ömürleri konsantrasyondan (vücuttaki ilaç miktarından) bağımsız olarak
sabittir.

o Birim zamanda ilacın balımmmcuttan atılır (örneğin kalan ilacın %50’si

gibi).

2- Non-lineer kinetik (0. Derece kinetik)

. Aktif transporta uğrayan ilaçlar böyledir.

. Bu ilişki şu denkleme uyar: Hız = k

- Eliminasyon hızı konsantrasyon bağımsızdır ve birim zaman içerisinde vücuttan atılan

ilaç miktarı sabit bı'r değerdir. Bu nedenledir ki sıfırıncı derece kinetiğe uğrayan
ilaçların yarı ömürleri konsantrasyon artısı ile birlikte uzamaya baslar.

- Birim zamanda ilacın sabit bir miktarı atılır (örneğin dakikada 1 mg gibi).

Sıfırıncı derece kinetı'kle atılan ilaçlara en önemli örnekler:

- Heparin
. Alkol

. Fenı'toı'n

- Salı'sı'latlar (yüksek dozda)

 ELİMİNASYON
1) Renal ı'trah: İlaçların vücuttan atılmasında en önemli organ böbreklerdir. İki şekilde
gerçekleşebilir.

- Glomerüler fıltrasyon-.

o İlacın glomerüler filtrasyon hızı, glomerüler kan akımı ile doğru, plazma
proteinlerine bağlanma oranı ile ters orantılıdır.

o Pasif difüzyon yoluyla meydana gelir.

. Tübüler salgılanma:

o Proksimal tübülden aktif transportla gerçekleşir.

o Serbest ilaç ve bağlı ilaç bu yolla atılabilir. Serbest ilaç atıldıkça bağlıdan çözelme
meydana gelir.
o p — glikoprotein bir aktif transport proteinidir. İlaçları lümene taşır. Bu proteini
verapamil, sı'klosporin gibi ilaçlar inhibe eder.

Renal Klerens

. Birim zamanda ilaçtan temizlenen plazma hacmidir (mL/dakika). Sanal bir hacimdir
çünkü gerçekte birim zamanda plazmanın bir kısmının tamamen temizlenmesi
mümkün değildir.

- İlacın eliminasyon hızının bir göstergesidir.

KI: Klerens

Klerensi etkileyen faktörler:

. Doz (doz arttıkça klerens artar)

. Kan akımı

. Karaciğer ve böbreğin fonksiyonu: Eliminasyon organlarının hastalıkları ve hepatik enzim

aktivitesini değiştiren ilaçların kullanımı bu başlık altında ele alınır.
. Plazma proteı'nı'ne bağlanma

. Tübülüslerden reabsorbe olma oranı

2) Safra içine itrah

- Bazı ilaçlar, ilaç metabolitleri veya endojen maddeler hepatik safrada konsantre
edilirler.

. Safrayla itrah, ilaçla ilgili 3 özelliğe bağlıdır: (1) molekülün kimyasal yapısı, (2) molekülün
polarlığı. Çok iyonize olanlar, safrayla çok ve hızlı itrah olur, (3) molekül ağırlığı.

. Birçok antibiyotik bu yolla vücuttan uzaklaştırılır.

Erı'tromisin
Rır'amoın
Sefoperazon
Doksisiklin
Sülfonamidler
Doksorubisin
000000
 rus HAZIRLIK mamul
Vın-um. ııı-ıı ııı__)

3) Akciğerlerden itrah

. Ufak moleküllü, nonelektrolit nıt'eliğinde ve lipit/su partisyon katsayısı yüksek Iı'pofilı'k

maddeler bu yolla vücuttan atılır.

4) Süt içine itrah

. İnsan sütu'" plazmaya göre asidiktir.

. Bu nedenle bazik ilaçlar, iyon tuzağı mekanizması ile süt içine girerler.

İtrah düzeyindeki etkileşimler

I. Tubuluslardan rearbsorbsry'on düzeyindeki etkileşmeler:

. Bu etkileşme, zayıf asid ve baz özelliği gösteren ilaçlann, asidik ve bazik ortamlarda
iyonizasyon oranlarının değişmesi esasına dayanır.

- İdrarı kaievileşriren maddeler: Sodyum bikarbonat, laktat, sitrat,

osefazolamı'd
' İdrarı asidleştiren maddeler: Askorbı'k asid, mandelı'k asid, amonyum
klorür, metionin, arginin hidroklorür

. Bu tür etkileşmeye bir diğer örnek, Iityumdur. Lityum yapıca Na+'a çok benzer.
Proksimal tubu"|lerden Na+ gibi ve aynı taşıyıcı ile reabsorbe edı'lir. Diüretik kullanımı
veya diğer hiponatremi durumlarında; böbrekler Na+ tutmaya çalışacağı için, vücutta
Na+ ile birlikte, kimyasal yapısı Na+'a benzeyen lityum da tutulur. Bunun sonucunda
lityum ı'ntoksikasyonu gelişebilir.

2. Tubuluslardan salgılanma düzeyinde etkileşmeler:

Bunun en güzel ömeğı'; proksimal tubu"lde aynı taşıyıcı için yanşan ve tübüllerden salgılanaıak
ablan penı'sı'linler ve probenesid'dı'r. Probenesı'd taşıyıcı proteinlere bağlanarak, penı'silinlen'n
ve bazı asid yapıda ilaçların (sefalosporinler, metotreksat, salı'sı'lat, fenı'lbutazon,
sülfonamid) salgılanmasını inhibe eder.

İLAÇ UYGULAMA ŞEKİLLERİ

Lokal uygulama

- İntrakutan: Bu yolla uygulanan ilaç hacmi 0.1 mL’yi geçmemelidir. Lokal anestezi
ve allerji testleri için kullanılır.
. Konjunktiva: Göze uygulamaya özgü preparatlaıa kolir denir.
. Burun ici

. Ağız içi ve bukkal uygulama (örneğin gargara / pastil)

' Dış kulak yolu

' GİS’e lokal uygulama: Antiasid uygulaması, Iaksatifler, bağırsaklarda emı'lmeyen

antibiyotik uygulanması, rektal suppozı'tuvar.
. İntrakardiyak uygulama
 Wma
wnııığı'nm'î

- İntraplevral uygulama: Plevıaya enjeksiyon genellikle 7. interkostal aralıktan gin'lerek

yapılır.
. intraperitoneal uygulama: Kann boşluğuna genellikle göbek-pubis mesafesinin 1/3'ü
kadar alandaki bir noktadan gin'lerek enjeksiyon yapılır.
. İntravajinal uygulama (ovül-köpük—jel uygulanması)
. İntrauten'n uygulama
. İntrau"retra| uygulama: Bu yolla uygulanan ilaçlara buji denir.

. intraartiküler uygulama (stenoidlen'n eklem hastalıklarında kullanılması gibi)

SİSTEMİK UYGULAMA
. İlacın kolaylıkla ulaşılamayan bir dokuda, organda veya tüm vücutta etki gösterebilmesi
için uygulanmasıdır.

1. Enteral (oral - sublingual — rektal)

2. Parenteral (iv - subkutan — ı'm — intraarteryel — intratekal)

3. Transdermal uygulama
4. İnhalasyon

' Rektal ve intranazal uygulamada primer amaç lokal veya sistemik etki elde
etmek olabi lir.

Enteral Uygulama Şekilleri

l) Oral:

Bu yolla alınan ilaçlann en önemli absorpsiyon yen' ince bağırsaklardır.

Kalın bağırsaklardan olan absorpsiyon önemsizdir. Bunun nedeni, kalın bağırsak

mukozasında villuslann ve mikrovillusların bulunmaması ve kalın bağırsaklarda sıvı
içen'ğinin düşük olmasıdır.

Oral uygulanan ilaçların en önemli sakıncası, bazı ilaçların karaciğerden geçerken

belirli oranda eliminasyona uğramasıdır. Bu nedenle karaciğerde ilerı'
derecede presistemik elı'mı'nasyona uğrayan ilaçlar (nalokson, Iidokain)
oral kullanılmaz.
a

Rahat kullanım, ekonomik avantaj ve hasta uyumunda avantaj sağlar.

Bulantı kusma yaratan ilaçlar bu yolla kullanılmaz.

Bilinci kapalı, mental olaıak yetersiz hastalarda ve uyumsuz çocuklarda tercih

edilmez.

Oral yolla uygulamada dozaj şekillerinin absorpsiyon oranları; çözelti > emülsiyon
> süspansiyon > kapsül > tablet
 Aç karnına alınması gereken ilaçlar

. Penisı'lı'nler - Metotreksat
- Tetrası'klı'nler - 6—Merkaptopün'n
- Izonı'azı'd — Penı'silamı'n
- Levodopa . Bifosfonat

2) Sublingual:
' Küçük bir absorpsiyon yüzeyi söz konusudur.
. Emilim çabuk olur ve etki çabuk başlar.

. İlacın sistemik dolaşıma ulaşmak için karaciğerden geçmesi gerekmediği için, ilaç
karaciğerdeki presı'stemı'k eliminasyondan korunmuş olur.

. Sublingual kullanılabilen ilaçlar;

- Organik nı'tratlar
. Piroksikam
. Buprenorf'ın
. Nifedipin
o Steroid yapılı seks hormonları (metiltestosteron)
. Bazı ergot alkaloidleri

3) Rektal:

. Lümendeki su miktarı az olduğu için ilaçların rektum boşluğunda dissolu"syonu zordur

ve dolayısıyla absorpsiyonları az olur.

. Kusan ve bilinç kaybı olan hastalarda oral uygulamanın alternatifidir.

. Rektumun alt kısımlarını perfüze eden orta ve alt hemoroidal venler, doğrudan vena
cava inferior’a açılırlar. Bu nedenle ilaç ilk geçişinde kaıaciğere uğramaz ve ilk geçiş
etkisinden korunmuş olur. Fakat superior hemoroidal venler; vena portae’ya döküldüğü
için ilk geçiş etkisine uğrar.

. Hem sistemik hem lokal etki için kullanılır.

. Belirgin rektal absorpsiyona uğrayan ilaçlar:

. TiopentaI/metoheksital
. Diazepam/nitrazepam
. NSAİİ (aspirin, parasetamol, sodyum salisilat)
. Pentazosı'n
- Propıanolol

PARENTERAL UYGULAMA ŞEKİLLERİ

. Bu yolla verilecek solüsyonların vücut pH'ına yakın olması gerekir.

. İM ve SC uygulanmada absorpsiyon hızını kısıtlayan en önemli faktör; ilaç uygulanan

bölgedeki kan akımıdır.

I . İntravenöz (İV)

. En hızlı yolla etkisi başlayan, dokulara ilaç dağılımını sağlayan ve en verimli ilaç
uygulama yoludur.

. Biyoyararlanım %100'du"r.

©
 % TUSDATA
maj)

. Acil girişimlerde tercih edilir. İ.l/ dm efll— ria—A;

0 Yüksek molekül ağırlığına sahip peptit ilaçlar hıı volla kullanılabilir.
en jaz/a olan,
. Doz titrasyonu için uygundur, yüksek volümlü ilaçlar bu yolla kullanılabilir.

0 Her tip hastada (bilinç kapalı vb.) uygundur.

. Karaciğer ve gastrointestinal sistemde yıkılan ilaçların kullanımı açısından avantaj

sağlar.

. Çözünürlüğü düsük ve yağ'ı solı'ı'syonlar bu yolla kullanılmaz. Yan etki riskini arttrır.

2. Subkutan (SC)
. Verilecek sıvının hacmi 2 cc'yi geçmemelidir.
. Yağlı solüsyonlar cilt altına verilmezler.

3.İntraarterıy'al (aniıy'ografi amacıyla): Radyokontrast madde vermek veya kanser

kemoterapı'sinde bir organın lokal perfüzyonu amacıyla kullanılır.

4. İntramüsküler: Verilecek sıvının hacmi 5 ('C'Vİ geçmemelidir. Antikoagülan kullanan

hastada hematom riski oluşturur. Kreatin kinaz test sonuçlarını bozabilir.

5 . İntratekal uygulama: L3—4 seviyesinde subaraknoid uygulama bu yola ömektir. Anestezide,

santral sinir sistemi (SSS) enfeksiyonları ve beyin tümörlerinde subaraknoid boşluğa etkili ve
hızlı ilaç uygulama yoludur. Yanıklı hastalarda diğer ilaç uygulama yolları elverişli değilse
bu yol kullanılabilir.

TRANSDERMAI. UYGULAMA (TTS) (CİLTTEN EMİLİM)

. Bu yol için Iiposolu"b| maddeler kullanılır.

' Cildin absorpsiyon yeteneğini azaltan tabakası stratum komeumdur.

- Bölgelere göre cildin geçirgenliğinin değişmesinde korneumun kalınlığı, kıl ve kıl

foliküllerine açılan yağ bezlerinin sıklığı rol oynar. Geçirgenlı'ğin sırası şu şekildedir:

- Skrotum > kulak arkası > koltuk altı > saçlı deri > goğ"u”s > ön kol > bacak

. Yanmış deriden emilim çok daha fazla olur.

Transdermal uygulanan ilaçlar

- Nikotin - Estradı'ol
. Nitrogliserin . Fentanil
- Skopolamin - Klonı'dı'n
- Testosteron

İNHALER UYGULAMA
' Lipit/su partisyon katsayıları büyük ve ufak moleküllü ilaçlar gaz veya buhar halinde
uygulanabilir (örn. genel anestezikler).

. En hızlı absorbsiyonun gerçekleştiği uygulama şeklidir.

©
%m"azımı: uzamsal

İlaç uygulama yolları ın özellikleri

Karaciğerde
İlaç uygulama
Absorbsiyon Özellikleri presı'stemik Biyoyararlanım
yolları
eliminasyon

Oral yol Bioyararlanım değişken

Sublingual yol Hızlı etki. Nitrat kullanımı örnektir.

lntraveno”z yol

Absorbsiyon uygulama bölgesindeki kan akımına

İntramüsküler yol bağlıdır.

İnhalasyon yolu Çok hızlı absorbsiyon

Rektal yol Absorbsiyon düzensiz ve değişken (+) >%30 <%100

Lokal amaçla ilaç uygulanır

Göz uygulamaları Sistemik toksisite gözlenebilir.

Transdermal Yavaş etki gösten'r. Örnek; klonidin,

uygulama testosteron, nikotin, fentanil uygulamaları

intraartiküler
uygulama

spor BİLGİLER
Mikrozomal enzimler nerede bulunur... Düz
endoplazmik retikulumda
Mikrozomal enzimler hangiler... Sifokrom p450
(CYP) ve Flavin içeren monooksijenaz (FMO)
' İlacı aktif ya da inaktif ve polar şekline Karaciğerde ve farklı yerlerde huc“re|erin
döndürmeye yarayan olaya ne ad verilir... duz" endoplazmik refikulumu uz”erinde yerleşen
Metabolizma metabolizma enzimi hangisidir. ..
' Vuc"uda alındığında ı'nak'l'if olan ve karaciğerde Sitokrom p450
metabolize olduktan sonra __aktifleşen ilaç Mikrozomal enzimlerle gerçekleşen oksidasyonda
moleküllerine ne ad verilir... On ilaç oluşan metaboli'r hangisidir... Epoksi?
Ön ilaçlara örnekler... Klorazepaf, Minoksidil, Erişkinde ilaçların yıkımından buy"u"k oranda
Azoi'ı'opu'rı'n, Kortizon, Prednizon, Enalapril, sorumlu olan sitokrom p450 al'r tipi hangisidir...
Siklofosfamid... CYP3A4
Hem kendisi hem de meiaboli're aktif olanlar... Sitokrom p450 enzimleri arasında en fazla
Imipramin, Kodein, Morfin, Aspirin, Dı'jı'toksin, genetik polı'morfizm gösteren alf Tip hangisidir...
Diazepam... CYP2D6
' Fa22' de akiifleşen 2 ilaç." Minoksidil ve Morfin CV'PZDö'da genetik polimorfizmi bulunan bir
Vücuha metabolize edilmeden veya çok az kişide kodeinin analjezik etkisi ne olur... Azalır
me'l'abolize edilerek aiılan ilaçlar... Furosemid, CYPZDö'da genetik polimorfizmi bulunan
Aminoglikozidler, Digoksin, Penisilinler, Lii'yum,
bir kişide me'roprolol neye neden olabilir...
Gabapen'rin, Pregabalin, Azot protoksii'.... Bradikardi
Metabolizmada en sık kullanılan faz I reaksiyonu CYP2D6'da gene'rı'k polimorfizmi bulunan bir
hangisidir. .. Oksidasyon kişide debrizoquin neye neden olabilir...
- Oksidasyonda rol oynayan enzim Ortosfa'rik hı'poîansiyona
ruhları nelerdir... Mikrozomal enzimler CYPZC9'da genetik polimorfizmi bulunan bir
Monooksijenazlar) ve Non mikrozomal enzimler kişide varfarin neye neden olabilir... Kanamaya
(Ksaniin oksidaz ve monoamin oksidaz)
 tus Hızının memat [___—___%Wsom
num—tumu: *

' CYPZC9'da genetik polimorfizmi bulunan Toksin nötralizasyonunda görev alan konjugasyon
bir kişide tolbutamid neye neden olabilir... reaksiyonu. .Glutatyon ı'le konjugasyon
Kardiyotoksisiteye Enzim indüksiyonu hangi duz"eydeki etkileşime
- CYP 2619 genetik polimorfizminde etkşisi örnektir. . . Metabolizma
değişen ilaç... Klopidogrel
Karaciğer kan akımını azaltarak kendi
- N-asetil trasferaz enziminde genetik biyoyararlanımını artıran ilaç... Propranolol
polimorfizm bulunan bir kişide hidralazin neye İlaçların eliminasyon hızı konsantrasyonu ı'le
neden olabilir... Lupus benzeri tabloya doğru orantılıysa... Birinci derece kinetik
- N-asetil trasferaz enziminde genetik
İlaçların eliminasyon hızı konsantrasyondan
polimorfizm bulunan bir kişide izoniazid neye bağımsız ise... Sıfırıncı derece kinetik
neden olabilir... Periferik nöropatiye
Sıfırıncı derece kinetiğe uyan ilaç örnekleri...
Psödokolinesteraz enziminde genetik polimorfizm
Fenitoin, alkol, heparin, yüksek dozda salisilatlar
bulunan bir kişide süksünilkolin ve mivaku"ryum
neye neden olabilir. .. Uzamış apne sendromuna Hangi ilacın yarı ömrü plazma konsantrasyonundan
etkilenir... Sıfırıncı derece kinetiğe uyan ilaç
Azotiopu"rı'n ve 6-merkaptopürinin
metabolizmasında görevli Tı'opu“rin—$—metil - Hangi ilacın intoksikasyonunda tedavi zordur...
transferaz aktivitesi yüksek ise ne oluşur Sıfırıncı derece kı'netiğe uyan ilaç
Hepatotoksı'sı'te Glomerüler filtrasyon pasif bir olaydır ve sadece
'- Azotı'opürin ve 6—merkaptopu"rinin serbest ilaç glomerüler filtrasyonu uğrar
metabolizmasında görevli Tiopürin—S-metil Tübüler sekresyon aktif bir olaydır ve hem
transferaz aktivitesi duş”u“k ise ne oluşur serbest hem de bağlı ilaç tübüler sekresyona
Myelotoksisite uğrayabilir.
Mikrozomal enzimleri indükleyen ilaçlar Akciğerden atılan maddeler hangi yapıda
kimlerdir... Kronik alkolizm, rifampin, fenitoin, olmalıdır... Ufak ve lipofilik
karbamazepı'n, griseofulvin, barbitüratlar
Tübüler salgılanma düzeyinde etkileşme...
(Sekobarbital hariç), sigara dumanı (nikotin değil,
polisiklı'k aromatik hidrokarbonlar) Penisı'lı'n...- Probenesid
İyon tuzağı mekanizması ile sut" içine giren ilaç
' Mikrozomal enzimlerde hem indüksiyon hem
asid midir baz mıdır...Baz
de inhibisyon oluşturabilen ilaçlar kimlerdir...
Alkol, Ritonavir, Izoniazid, Fenilbutazon, ' Göze topikal uygulanan ilacın adı... Kolir
Omeprazol İntrau"retral uygulanan ilacın adı... Buji
- Mikrozomal enzim inhibisyonu yapan barbitürat İlaç Uygulama Yollarının Özellikleri:
türevi hangisidir. .. Sekobarbital
' Oral uygulama: Rahat kullanım, ekonomik avantaj
Asetilkolinesteraz hangi reaksiyona örnektir...
ve hasta uyumunda avantaj sağlar. Dezavantajı
Hidrolı'z biyoyararlanımının değişken olması ve karaciğerde
Nörotransmitter sentezinde en sık rol oynayan presı'stemı'k eliminasyonu uğramasıdır. Bulantı
reaksiyon hangisidir. .. Dekarboksilasyon kusma yaratan ilaçlar bu yolla kullanılmaz. Bilinci
İkinci faz reaksiyonu hangisidir... Konjugasyon kapalı, mental olarak yetersiz hastalarda ve
uyumsuz çocuklarda tercih edilmez.
Metabolizmada en sık kullanılan faz II
reaksiyonu hangisidir. .. Glukuronidasyon S__ublingual Uygulama... Çabuk emilim ve hızlı etki,
Ornekler: Buprenorfini Piroksikam, Nitrat...
Mikrozomal enzimler tarafından gerçekleştirilen
tek konjugasyon reaksiyonu nedir. . . - Rektal uygulama: Kusan ve bilinç kaybı olan
Glukuronı'dasyon hastalarda oral uygulamanın alternatifidir.
Oral uygulamaya göre karaciğerde presistemik
- İzoniazid hangi reaksiyonla parçalanır... N- eliminasyona daha az uğrar.
asetilasyon
- N-asetil transferaz ile metabolize olan ilaçlar... - İntravenöz uygulama: En hızlı yolla etkisi
başlayan ve dokulara ilaç dağılımını sağlayan ve
Hidralazin, ı'zoniazı'd, prokaı'namı'd, sülfonamidler en verimli ilaç uygulama yoludur. Biyoyararlanım
- Sülfat ile konjugasyona uğrayan en önemli o/“IOO'dür. Acil girişimlerde tercih edilir. V-üksek
madde...Ostrojen molekül ağırlığına sahip peptit ilaçlar bu yolla
Morfin 6 glukuronat ve minoksidil N-O kullanılabilir. Her tip hastada (bilinç kapalı vb.)
sülfat faz Z'de daha da aktifleşen nadir ilaç uygundur. Karaciğer ve gastrointestinal sistemde
molekülleri. yıkılan ilaçların kullanımı açısından avantaj sağlar.
Çözünürlüğü düşük ve yağlı solüsyonlar bu yolla
kullanılmaz. Yan etkı' riskini arttırır.
%“
_.— ıAı—l AN.-î

İntravenöz uygulama hangi durumlarda iyi bir Aşağıdaki ilaçlann hangisi karaciğerdeki mı'krozomal
seçenektir. .. Geniş, yüksek molekül ağırlıklı irrite enzimleri lndükler? (Eylül - 2006)

edici ilaçların uygulanmasında A) Simetidin B) En'tromisin

C) Fenobarbital D) Kloramfenikol
İntravenöz uygulama hangi durumlarda kötü bir E) Fenilbutazon
scçcnekîir. .. Lipofilitesi yüksek olan ilaçlarda Doğru cevap: C
Subkutan uygulama-' 1 — 2 cc'den buy“ük hacimli
sıvılar uygulanmaz ve geniş hacimli sıvıların 5. Aşağıdakilerden hangisinin etkileşiminde ikinci ilacın
metabolizması azını? (Eylül - 94)
uygulanması için uygun bir yöntem değildir.
A) Rifampisin — Kinidin B) Karbamazepin — Kortikostemıd'
İnt"aar't..rrı'yal uygulama: Radyokontrast madde
C) Simetidin - Fenitoin D) Barbitürat - Doksisı'klin
vermek veya kanser kemoterapisı'nde bir organın
E) Karbamazepı'n — Östrojen
lokal perfüzyonu amacıyla kullanılır.
Doğru cevap: 0
İnframuskuler uygulan-ını 3—5 CC hacim
uygulanabilir, antikoagülan kullanan hastada 6. Aşağıdaki ilaç çiftlen'nin hangisinde, Lilaç, l|. ilacın
hematom riski oluşturur. Kreatin kinaz test metabolızm'asını h_ıılgglııır? (Nisan - 2000)
Sonuçlarını bozabilir. LMG [LMG
LS—L4 seviyesinde subaı'aknoid uygulamaya ne A) Barbitüratlar Kortı'kosteroidler
denir... İntratekal B) En'tromisin Karbamazepin
C) Simetidin Fenitoin
Intratekal uyqu_|ama-' Subaraknoı'd boşluga" etkili D) Klor—amfenikol Fenıt'oin
ve hızlı ilaç uygulama yoludur. Yanık hmtalarda E) Kloramfenikol Sulfonilüre
dige“r ilaç uygulama yolları elverişli değilse Doğru cevap: A
medulla spinalis kullanılabilir.
Transdermal uygulama Yavaş absorbsiyon ve 7. Aşağıdakilerden hangisi Faz ll metabolızna'
reaksiyonlanndan bin“ er"'? (Eylül - 2011)
.

uzamış etki, Ornekler: Skopolamin, Fentanil,

Nikotin, Nitrogliserin, Testosteron, Estradı'ol... A) llaç moleküllerinin fonksiyonel grubunun endojen
İnhalasyon uygulama—' Etki çok hızlı başlar, glukuronidasyonu

lipofı'lik ilaçlar akciğerden atılır. Presistemik B)|Iacın faz ! metabolitinin endojen glutatyon ile
konjugasyonu
eliminasyondan korunur.
C) İlaç moleküllen'nin sülfat ile konjugasyonu
Absorbsiyonun en hızlı oldugu“ ilaç uygulama şekli
D) Ilaç moleküllen'nin ester veya amid bağlannın hıd'rolızı“
nasıldır. .. İnhaler uygulama
E) İlacın faz I metabolıtı"nin asetilasyonu
Doğru cevap: D

ÇIKMIŞ SORULAR Aşağıdaki ilaç bıy'otransfonnasyon reaksiyonlanndan

hangisi oksidatıf' reaksiyondur? (Nisan - 2005)

A) Asetilasyon B) Aromatik hidroksilasyon

C) Sülfasyon D) Hidrolız“
. İnvıv'o etki eden fakat invıtro' olarak etkı’ etmeyen bir E) Glukronidasyon
ilaç için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (Eylül - Doğru cevap: B
99)
9. İlaçlann vücuttan atılması ile ilgili aşağıdaki ıfa'delerden
A) Parsiyel agonisttir B) Tam agonisttir.
hangisi muştu? (Nisan 2013)
C) Tam antagonı'sttir D) llaç prodrug'dur
E) Ters (ı'nvers) agonisttir. A) Yağda çözünen ilaçlar biyotransfomıasyon ile daha polar
hâle dönüştükten sonra kolaylıkla atılabilirler.
Doğru cevap: D B) Gastrointestinal sistemden absorbe olmayan ilaçlar dışkı ile
atılır.
2. Aşağıdakilerden hangisi bir ön ilaçtır? (Nisan — 2004) C) Renal atılımda; glomerülerıîltrasyon. aktıf— tübüler sekresyon
A) Metildopa B) Rezerpin ve pasıf' tübüler reabsorpsiyon belirleyicidir.
C) Esmolol D) Klonidin D) Hepatositlerde bulunan p—glikoprotein gibi taşıyıcı proteinler
E) Propranolol ilaçların safrayIa atılmasını sağlar.
E) Polar bileşikler yağda çözünen bileşiklere göre pulmoner yol
Doğru cevap: A ile daha kolay atılır.
Doğru cevap: E
3. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi, N - asetı'ltransferaz
enzimi ile metabolize olur? (Nisan 2012) ' 10.Aşağıdaki ilaç uygulama biçimlerinden hangisi, sistemik
A) Fenıt'oin B) Omeprazol etki elde etmek için WI? (Nisan - 2000)
C) Varfan'n D) Tolbutamid A) Rektum içi 8) Intranazal
E) ızioniazıd' C) lntraartı'küler D) Sublingual
E) Transdermal
Doğru cevap: E
Doğm cevap: C

©
 w'snım
“_1

6. Böbrek transplantasyonu yapılmış 20 yaşındaki kadın hastanın

postoperatif” dönem laboratuvar ı'noelemelen'nde cıd'di lökopenı'.
ÇALIŞMA SORULARI trombosıt'openi ve karacığ'er transaminaz düzeylerinde artış
saptanıyor. Tıyopu"rı'nmetillransleraz aktıv'ıt'esinin ise normal
sınırların çok altında olduğu belirleniyor.

Bu hastanın transplantasyon sonrasında kullanmakta

1. İlaç metabolizmasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
olduğu maill ilaç aşağıdakilerden hangisidin
ya_şgLnlır?
A) Mikofenolatmofetil
A) Oluşan metabolıtl'en'n genellikle hidroülik özelliklen' artar.
B) Takrolı'mus
B) Ilaç metabolize olmadan da atılabilir.
C) Siklosporin
C) İlaçlar her zaman önce faz I daha sonra faz Il enzı'mlenyle'
D) Azatiopn'n
metabolız'e olur.
E) Sirolı'mus
D) Ilaçlar birden fazla enzimle metabolız'e olabilir.
E) Faz II enzimlen' konjugasyon reaksiyonundan sorumludur. Doğru cevap: D

Doğru cevap: C
7. Propranolol hangi etkisi ile kendı' bıy'oyararlanımını
artırır?
2. Metabolizmadan sorumlu faz reaksiyonlan için
A) P-gp pompayı inhibe ederek
aşağıdakilerden hangisi m_hır?
8) Kendı’ taşıyıcısının konsantrasyonunu artırarak
A) Faz l reaksiyonu sonrası ı'laçlann hidrofilıt'elen' artar. C) Karaciğer kan akımını artırarak
B) Faz 1 reaksiyonu sonrası ilaçların biyolojik aktiviteleri D) Karaciğer kan akımını azaltarak
değişebilir. E) Böbrek kan akımını artırarak
C) Faz 2 reaksiyonu sonucu oluşan ilaç metabolrtl'en' genellikle
hı'drofılı'k ve inaktıftı'ner. Doğru cevap: D
D) Faz 2 reaksiyonları, Faz 1'de rol alan sıt'okrom P450'nin
oluşturduğu reaksiyonlara göre daha yavaştır. 8. Aşağıdaki ilaçlardan hangisinin eliminasyon kinebğ'i
E) Faz 2 konjugasyon reaksiyonlarından oluşur. sıfırıncı derece kinetiğe uyar?
A) Amıt'n'ptilin B) |mıp'ramin
Doğru cevap: D
C) Morfin D) Hepan'n
E) Verapamil
3.
Doğru cevap: D
I. Kodein
Il. Mı'noksı'dil 9. Birinci derece kinetig'e uyan eliminasyon ile ilgili aşağıdakı’
III. Imipramı'n ifadelerden hangisi doğru MM"?
IV. Siklofosfamıd'
A) Plazma konsantrasyonu arttıkça eliminasyon hızı artar.
Yukandaki ilaçlardan hangisi ya da hangilerinin hem 8) Eliminasyon bı'n'm zamanda belli bı'r oranda gerçekleşir.
kendisi hemde metabolitı' aktiftir? C) Bu şekilde elimine olan ilaçlann sabıt' bir yarı ömnı' vardır.
A) I ve Il B) Yalnız | D) Çok nadir gözlenen bir eliminasyon şeklıd'ir.
C) II ve IV D) Yalnız Ill E) Bu şekilde elimine olan ilaçların intoksikasyon tedavisi
E) | ve ııı sıfırıncı dereceye göre daha kolaydır.

Doğru cevap: E Doğru cevap: D

10.Aşağıdaki ilaç uygulama yollarının özelliklen'yle ilgili

4. Genetik polı'morfızme neden olan enzimler ve etkilenen aşağıdakilerden hangisi y_Lş_ı_alıtr?
ilaç eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Oral uygulamada ilacın biyoyararlanımı değişkendir.
A) Varfan'n — CYP 209 B) Sublinguinal uygulamada karaciğerde presistemik
B) 5-FU — Dihidropin'midindehıd'rogenaz eliminasyona uğramaz.
C) Klopidogrel — CYPZC19 C) İntravenöz uygulama en hızlı etkinin elde edildiği ilaç
D) AzatiopÜn'n — Tıopun'n S—metiltransferaz uygulama yoludur.
E) Kodein — CYP3A5 D) Transderrnal uygulamada etki hızlı başlar.
Doğru cevap: E E) Intraartı'küler uygulama sadece lokal etki için kullanılır.

Doğru cevap: D
5. Karaciğerde CYP2D6 genetik polimorfizme sahip kişilerde
aşağıdakilerden hangisi düşük oranda metabolız'e edilerek
kalpte depresyon yaratır?
A) Kafein B) Paklrta'ksel
C) Varfan'n D) Metoprolol
E) Tolbutamid

Doğru cevap: D
 FARMAKODİNAMİK FAZ
İlaçlann elki mekanizmalannı inceler (İlaç-reseptor", ilaç-enzim, ilaç—lyon“ kanalı_etl<ı'leşı'mlen'
gibi).

Reseptör çeşitleri
1. G protein kenetli reseptörler
2. İyon kanalı yapısında reseptörler
. Ligand kapılı iyon kanalları (ligand-gated, reseptöıle işleyen kanallar)

3. Hucre“ içi enzimlerle ilişkili transmembranal reseptörler

Tirozin kinaz ıeseptorl"en'
JAK-STAT reseptörlen' (Sıto"kin reseptörlen')
Senn—Treonin kinaz reseptörlen"
Toll—like reseptörler
TNF-alfa reseptörlen'
. c-GMP sentezini uyaran reseptörler (membran bağlı guanilat siklaz (GC)
4. Hücre içi reseptörler
5. Hucre" içi enzimler

Trımrrıembrın onun' Transmembran onun" lyon kanalı

(atom" kııız') (Sam" WW)

Reseptör tipleri '

ı) G-PROTEİNlERİ İlE KENETI.__İ RESEPTÖRLER

(GPKR, METABOTROP RESEPTORLER)
Ana ça1ışma prensibi:

. G proteinleri, bilgiyi (örneğin; agonist bağlanması) reseptörden efektör proteinlere

taşıyan sinyal aktancılandır. Reseptör proteinleri membram 7 kez geçerler.

- Burada rol alan efektörler, adenilı'l siklaz, fosfolipaz C, fosfodiesteraz gibi enzimler
ya da plazma zanndaki Ca“, K*’a seçici iyon kanalları gibi yapılardır.
. G proteini üç alt birimden (0, 5, y) oluşur. Bu proteinlere bağlı olarak da
GDP bulunur.

. Bazal durumda (agonist yokken) (: alt birimi, membranda, GDP ile kempleks
halindedir,

©.
 _ ,,
rus HAZIRLIK hımmm ___—___’— rusmm.
mumu ııı-umud

. Agu-ilal. geııp reseptore bagımıuıg. “mu.. a alt birimi kompleksten aynlır ve

GDP de GTP ye donuşur. Bu aşamaya kadarki olaylar bütün alt tiplerde
aynıdır.

- Gerek serbestleşmiş a-GTP kompleksi, gerekse "wii—rp harnımf nden B, y alt

birimleri, bir efekto'r sistemle etkileşme potansiyeline sahiptir.

. cif—"'" hmpieksi, hücre membranının diğer tarafında bulunan adenilil siklaz,

fosfolipaz C gibi bir efektor protein olan enzim sistemini aktıve eder. Enzimin
aktive olması ile bı'r ikinci haberci oluşur ve bu ikinci haberci de protein kinaz enzimini
uyarır. Protein kinaz enzimi de hücre içi bazı proteinlerdeki serin ve treonin
rezidülerinı' fosforile eder ve konfigürasyon; dolayısıyla fonksiyon değişikliği
oluşturur.

0 Ayrılmış olan 8, y alt birimlerinin bilinen efektör sistemleri K+ kanalları, Ca“

kanalları ve PI3-kinaz'dır (PI3K)

G proteininin etkisinin azaltılması:

GTP'nı'n GDP’ye hidrolizi ve Beta—arrestin bağlanması

Gs subtipinin çalışma prensibi:

. Agonist gelip reseptöre bağlandığı zaman 0 alt birimi kompleksten aynlır ve
GDP de GTP ye dönüşür.
. Aktif hale gelen o-GTP kompleksi hücre membmnının diğer tarafında bulunan
adenılil siklaz enzımini uyarır.
. Bu enzimin uyarılmasıyla birlikte ikinci haberci olarak cAMP üretilir.

' cAMP de, protein kinaz-A enzımini uyarır.

. Protein kinaz-A (PK-A) da fosforilasyonu gerçekleştirir ve etki ortaya çıkar.

Gi subtipinin çalışma prensibi:

' Agonist gelip reseptöre bağlandığı zaman cı alt birimi kompleksten ayrılır ve GDP
de GTP'ye dönüşür. '
- Aktif hale gelen o-GTP kompleksi hücre membranının diğer tarafında bulunan adenilil
siklaz enzimini bu kez inhibe eder.
- Sonuçta adenilil siklaz inhı'bı'syonuna bağlı olarak cAMP düzeyi azalır.
- Sonuçta PK—A aktivasyonu baskılanır.

Gq subtipinin çalışma prensibi:

. Agonist gelip reseptöre bağlandığı zaman cı alt birimi kompleksten ayrılır ve GDP
de GTP'ye dönüşür.

. Aktif hale gelen u-GTP kompleksi hücre membranının diğer tarafında bulunan
fosfolipaz C enzimini uyarır.

. Uyarılmış olan fosfolipaz C enzimi iki tane ikinci haberci oluşturur.

. Bunlar, ı'nozitoltrifosfat (IP:) ve diaçilgliserol (DAG) dür.

 TUS HAZIRLIK mamul

agonist
D O

ÇJ
Membran 1/ l_nx )

Beta adrenerjik alfa 2 adrenerjik

reseptör reseptör
Gs protein err- (? GTP ı protein
GDP GDP
ATP—. cAMP

Protein kinaz A aktivasyonu

l
Fosforilasyon

l
Biyolojik yanıt

Gs ve Gi proteinlerinin etkileri

* Fosfodı'tilinozı'tol 4-5 bifosfat

Foıfollpaz C
"**Ptdlns 4,5P; '
ll
ipa
&
& //
l &
l lı
l ! //
"53
#
&
Diaçilgxliserol (DAG)
!
Sarkoplazmik retikulum ! * * —> Nörotransmitter salınımı

X Cadya bağlı protein___.. ca“-

kinaz aktivasyonu &
Inosotol , Protein kinaz C (PKC)

& (IP.“ <— le

Inositol monofosfataz lnositol monofosfataz
& ;
eX ,’e
Lityum

Gq kenetli reseptör ve İkinci haberci sistemleri

(iq-proteinleri ile ilişkili ikinci haberciler:

Diaçilgliserol (DAG): Protein kinaz C'yi aktive eder.

IP3: Sitoplazmada IP4’e dönüşür ve endoplazmik retikulumdan Ca2+

salıverı'lmıesı'ne yol açar.

IP3 salıverildı'kten sonra, ı'nozitol monofosfataz enzimi tarafından ı'nozı'tole

parçalanır. İnozitol ise DAG ile birleşir ve tekrar membrana gen' döner. Bu
bir döngü biçiminde devam eder.

Lityum bu döngüyü; IP3'ın ı'nozitole dönüşmesini engelleyerek (ı'nozitol

monofosfatazı inhibe ederek) kırar ve yıkılan bu fosfolipidlerin hücre membranına
geri gelmesini engeller.

©»
 aberciler
İkinci haberciyi
İkinci haberci
oluşturan enzim
Adeni lil Siklaz _ Protein kinaz A aktivasyonu

Fosfolipaz C İnozı'tol Tn'fosfat (|P!) Sarkoplazmı'k retikulumdan Caz' salınımı

Fosfolipaz C Dı'açilglı'serol (DAG) Protein kinaz C aktivasyonu

Guanı'lat Siklaz Protein kinaz G aktivasyonu

Ca/kalmodulin’e bağlı adenı'lı'l siklaz ve protein

kinaz aktivasyonu
_+_______
cADP-nboz

G Protei leri ile kenetli reseptörler

Efekto"r Enzim İkinci Haberci

G Adenilil siklaz ı
Kardiak K’ kanallannın açılması
"

DAG: Diaçil gliserol, IPB: İnozitol tn'fosfat, D: Dopamin, M: Muskan'nı'k, 5-HT: Serotonin, H: Histamin

G protein kenetli reseptörler

Gs Kenetli reseptörler Gi Kenetli reseptörler Gq Kenetli reseptörler

Beta 1-2-3 Alfa 2 Alfa-1 adrenerjik

*

Anjıyotensı'n-AT1

Muskan'nı'k 2-4 Muskan'nik 1-3-5

5-HT 4-6-7 5-HT 1 Histamin -1

_
_ Kanabinoid caı—z Kolesisitokı'nin1-2
_ EPS (PGEZ) CysLT—1rsp(Lo"kotn'enD4)
_ DPZ (PGDz-15dPGJ2" PPAR J6’yı uyanr) Cys LT-2 rsp (Lökotn'en C4-D4)

TPa- B (TXAZ) TPcı- B (TXAz)

BLTı.Z (Lökotn'en B4) EPı (PGEZ)

EP] (PGEZ)

BLT2 (Lökotn'en B4)

Erusun

2) İYON KANALI YAPISlNDA RESEPTÖRLER

En hızlı sinyal mekanizmasıdır.
Reseptörler ve ilaçlar tarafından regüle edilen 2 tip iyon kanalı vardır:
. Voltaj kapılı iyon kanalları: Depolan'zasyon sonucu kanal açılır. Voltaj bağımlı Na
kanalları, ağn nöronlannda lokal anesteziklen'n hedefidir.

. Ligand kapılı iyon kanalları: Lı'gand bağlandığı zaman (o"meğı'n; iskelet kasında
nikotinik asetilkolı'n reseptörü) iyon kanalı aktive olmuş olur.

Nah“ Sodyum, Cl': Klor, K’: Potasyum, Caz’: Kalsiyum

azımız mamul
Mms "..ama—...;...” )

3) Hu"c__Rı-: içi ENZİMLERLE İLİŞKİLİ TRANSMEMBRANAI.

RESEPTORLER
a. Tirozin kinaz reseptörleri
. Membran boyunca uzanan bir enzim, reseptör görevi yapmaktadır.
. Bu enzimin (ya da reseptörün) sitoplazma içinde yer alan bir katalitik kısmı, bı'r
de sitoplazma dışında yer alan ve Iı'gandı bağlayan bölümü vardır.

- Sitoplazma içinde yer alan katalitik bölüm (tirozin rezidüleri) fosf0n'lasyon ve

defosfon'lasyon yapan kısımdır.

. Agonı'st reseptöre bağlanınca, reseptör üzerinde bulunan tirozin rezidülerı'

fosfon'llenı'r (protein kinaz aktivitesi) ve birleşir (dimer). Reseptördeki enzimatik
aktivite başlar.

Tirozin Kinaz Reseptörüııün Ligandları:

- İnsülin
- İnsülin benzeri buy"üne faktörleri (IGP-I, IGP-II)
' Epı'dermal büyün“: faktörü (EGF)
- Trombosit kökenli bib/un": faktörü (PDGF)
' Sinir buy"u"me faktörü (NGF)
- Fı'broblast buy"u"me faktörü (FGF)
- Vasküler endotelyal buy"u"me faktörü (VEGF)
' Efrinler
' Makrofaj koloni—stimüle edici faktör

b. Sı'tokı'n reseptörleri ÜAK—STAT)

Tirozin kinaz reseptörlerine benzer; ancak tirozin kinaz gibi intrensek enzimatik
aktiviteye sahip değildirler.

Tek fark, fosforilasyon reseptör molekülüne özgü tirozin kinaz ile değil, ayrı bı'r
sitoplazmik tirozin kinaz grubu (janus kinazları [JAKs]) tarafından gerçekleştirilir.

JAK’|arın fosforillediği STAT’Iar (signal transducer and activators of transcription)

nukleusa giderek transkripsiyonu regüle ederler.

Bu reseptör örnekleri;

- Buy"ı.ın"e hormonu
Prolaktin
Leptin
Eritropoetin
Bazı interferonlar
Bazı sitokinler ve lenfokı'nler

©
Wmıwmıımmm

Büyüme hormonu.
|nsu"|in I Bu" üme
Ekslrasellüler faktörleri y interferon/leptin...
..

_)

_k-ı-ı ı ı ı ı
:

L)!
ı
_ .!",
ı .

ı
!
ifâ ı
ı
! Jak'ın fosforilasyonu ve

_;Ei lijk’
Jak tarafından STAT'ın
aktivasyonu

Tırozin kinaz reseptör

fosfon'lasyonu sonucu.
hücre içi sinyal proteı'nlen'nı'n
aktivasyonu
Sinyal yolağının
Sitoplazma
aktivasyonu
Nükleusla DNA'ya bağlanarak
gen ekspresyonunu
düzenler.
Tirozin kinaz reseptörleri Jak-STAT yolağı - Sitokln reseptörleri
0851504

Trozin kinaz (A) ve sitokin reseptörleri (B)

c. Serı'n-Treonin kinaz reseptörleri

. Bu enzimler; substrat üzerinde bulunan serin-treonı'n rezidülerini hedefler.

. TGF-beta, serin ve treonı'n kinaz aktivitesine sahip reseptör grubundandır.

Sonuçta G reseptörlerinden farklı olarak; reseptör ve enzimatik aktivite aynı yerde

gerçekleşmektedir (guanı'lat sı'klaz reseptörleri gibi).

&

- İnsülin reseptörlerinin (A) intrensek tirozin kinaz aktivitesi olduğuna, ancak sitokin
reseptörlerinin (B) sahip olmadığına dikkat ediniz.
- İnsülin reseptörler-inde fosforilaSyonu tirozin kinaz, sitokin reseptörlerinde ise
janus kinaz yapar.

d. Toll like reseptörler (TLR)

. Hematopoietik hücrelerde yaygın bulunurlar.

. Membranda Iokalizedı'r.
. Reseptörün hücre içi kısmı enzimatik aktiviteye sahip değildir.

. Patojenı'te sonucu oluşan ürünler (lipit, peptidoglikan, lipopeptı't, virüs), TOLL like
reseptörlerin agonistleridir.

. Patojenik mikroorganizmalara inflamatuvar cevap oluşturmada rol oynarlar.

 l—_______ a" r'usıbAA

e. TNF-alfa resepto"ı1en'

. Toll-like reseptöre benzer.

. Reseptörün hücre içi kısmı enzimatik aktiviteye sahip değildir.

. Romatoid artrit ve Crohn hastalığının tedavisinde kullanılan ı'nflilGimab, adalimumab

gibi TNF-alfa antagonisti ilaçlar bu reseptör üzen'nden etki goste”n'r.

f. c-GMP sentezini uyaran reseptörler (Membrana bağlı guanı'lat siklaz [GC]

reseptörlen')

. Bu reseptör tipinde reseptör ile enzim butu""nleşmiş olarak bulunur.

. Reseptöre agonı'stin bağlanması ı'le birlikte, aynı zamanda enzim de aküfleşmiş

olur.

. Aktive olan enzim, guanı'lat siklaz enzimidı'r.

. Bu enzimin aktivasyonu ile ikinci haberci olarak cGMP oluşur. cGMP de protein
kinaz-G'yi aktive eder.

. Aktive olan PK—G de defosfon'lasyonu gerçekleştin'r, düz kaslar gevşer.

Bu reseptörün agonistlerine ömek:

- ANP, BNP, CNP

- Guanilı'n

ANP
E.coli toksini
(ısıya dayanıklı)

. sıklaz
Guanılat . ie

PKG (Protein Kinaz G)

Mıyozm" hah! zı'nanndo"

deiosfoniasyon'
guanilat
siklaz

Guanilil siklaz reseptörü

4) HÜC__RE içi _RESEPTÖRI.ER_(N_ÜKLEER H_0_RM0_N

RESEPTORLERI vıa TRANSKRIPSIYON FAKTORLERI)
. Sitoplazmadaki ısı-şok proteinlerine (HSP) bağlıdırlar, çinko-kangal proteinler içerirler.

. Nükleusta DNA'ya bağlanarak transkripsiyonu aktive ederler.

©
 "' 'D
TUSDATA rus HAZIRLIK makamsal
[

. Reseptör, HSP90 — HSP70 — aminofilin proteinleri ile kenetlı' iken inaktiftı'r. Agonist
gelip reseptöre bağlanınca, HSP90 ayrılır ve böylece DNA-bağlanan kısım açığa çıkar
ve reseptör aktifleşir.
. Bu hormonların etkileri belli bir gecikme (lag) periodundan sonra başlar ve agonist
konsantrasyonu sıfıra indikten sonra da etkileri belli bı'r süre devam eder.

Sitoplaımik Yerleşimli Reseptörler

Lipofılik hormonların reseptörleri:

. Glukokortikoidler (Kortı'zol)
- Mineralokortı'koı'dler(Aldosteron)

Nükleer Yerleşimli Reseptörler

' Tiroid hormon reseptörleri

o Tiroid hormon reseptörleri, ayrıca hücre membranında ve mı'tokondrı'de de

bulunabilir.

. Estrojen, androjen reseptörleri

. PPAR (Peroksizom proliferatör—aktı've reseptör)

. Vitamin A & Vitamin D reseptörleri

Diğer hücre içi reseptör ve agonist örnekleri

. Farnesoid X reseptörü (FXR)— Safra asidleri (kenodeoksı'kolı'k asid)

. Karaciğer X reseptörü (LXR)-22 OH Kolesterol

- An'l hidrokarbon reseptörü (AHR) — Omeprazol

. Consh'tutı've androstane reseptör (CAR) — Fenobarbı'tal

. Pregnan X reseptörü (PXR) — Rifampı'n

. Retı'noik asid reseptörü (RAR)-all trans retinoik asid

. Retinoid X reseptörü (RXR) — 9 cis retinoik asid

. PPAR cı, y reseptörü ——Fibıat/ Glitazon

5) HÜCRE içi ENZİMLER

. Hücre membranında yerleşmiş, membrana bağlı guanı'lat siklaz (GC) reseptörleri
dışında, bir de hücre içinde solubl GC enzimi bulunmaktadır ve bu yolağın en
önemli aktivatörü NO'dur (nitrik oksit).

0 NO, solubl guanı'lat sı'klazı uyarır, cGMP oluşumunu artırır ve PK-G

aktivasyonu ile defosforı'lasyonu (miyozin hafıf zincirinde defosforilasyon)
gerçekleştirir.

. Damarda vazodilatasyon gelişir.

 (___—___—

. SPOT BİLGİLER __
Intrensek enzimatik aktivitesi olmayan
reseptör: JAK—STAT ve TGF— b reseptörleri
Sitoplazmik janus kinazı aktive eden
reseptörler. . . Sitokinler, eritropoetin,
G proteini ile kenetli reseptörlerin diğer ismi... interferonlar, Leptin, Prolaktin
Metabotrop ve serpentin reseptörleri JAK—STAT reseptörleri üzerinden etki gösteren
Adenilil siklazı uyaran G proteini hangisidir... hormon. . . Buy"u"me hormonu
Gs Sitokin reseptörleri uyarıldığında nükleusta
Adenilil sı'klaz enzimi kimi oluşturur... ATP'den traskripsiyonu uyaran kimdir... Fosforile STAT
cAMP’ yi oluşturur. dimerleri
Protein kinaz A enzimini aktive eden ikinci TGF-i$: Serin treonı'n kinaz aktivasyonu gösteren
haberci hangisidir... cAMP membran reseptörlerini agonistidir
Gs protein kompleks'i ile kenetli reseptörler — TNF -a ve TOLL like reseptörleri : İmmun yanıtlara
hangileridir. .. Beta, Dl, 05, HZ, 5-HT 4,6,7, Glukagon aracılık ederler. Membranda Iokalizedirler
reseptörü Membrandaki Guanilat siklaz reseptörleri
Adenilil siklazı inhibe ederek cAMP düzeyini üzerinden etki gösteren hormon... ANP, BNP,
du"şur”en G proteini hangisidir... Gi CNP
Gi protein kompleksi ile kenetli reseptörler Soluble Guanilat siklazı uyaran kim... NO
hangileridir... AlfaZ, DZ, D3, D4, M2, M4, 5—HT1,
Guanilat siklaz kimi oluşturur... GTP'den cGMP’ yı'
GABA-B, Opı'yat, Somatostatin, Kannabinoid CB 1.2,
oluşturur.
Adenozin PZY 12,13,ı4
cGMP kimi uyarır... Protein Kinaz G
Fosfolipaz C enzimini aktive eden 6 proteini
hangisidir... Gq - Protein kinaz 6 ne "apar... Mı'yozı'n hafif zincirini
defosforile eder ve düz kas gevşer
Fosfolipaz enzimi neleri oluşturur... PIP2
Hücre içi yerleşim gosteren reseptörler
(fosfatidilinozitol bifosfat)’ den IP3 (İnozitol
hangileridir... Lipofilik hormonların reseptörleri
trifosfat) ve DAG (Diaçilgliserol)'u oluşturur
(Glukortikoidler, Mineralokortikoidler), Tiroid
Protein kinaz C enzimini aktive eden ikinci hormon reseptörleri, P_PAR, Vitamin A ve
haberci hangisidir. . . DAG Vitamin D reseptörleri, Ostrojen ve androjen
Sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salınımını reseptörleri
artıran... IP3 HSP9O proteinleri ile kenetli reseptör. . .
Gq protein kompleksi ile kenetli reseptörler Steroid reseptörü
hangileridir... Alfal, H1, M1, M3, M5, 5-HT2,
Etkisi belli bir lag perioddan sonra başlayan
Adenozin PZY 1-11
reseptör. .. Steroid reseptörü
Endoplazmik retikulumdaki kalsiyum kanallarını
açarak sitoplazmaya kalsiyum salıverilmesini
artıran ilaç hangisidir...
Metı'lksantinler (Kafein)
Endoplazmik retikuluma Ca+2'u geri pompalayan
ÇIKMIŞ SORULAR
Ca+2—ATPase pompasını inhibe eden. ..
Tapsigargin
1. Guanin nükleotidlerini bağlayan G proteinleri ile ilgili
Adenilil sı'klazı direkt olarak uyaran madde...
aşağıdaki ifadelerden hangisi y_ş_anlıtır? (Eylül - 2009)
Forskolin
A) Hücre zarını 3 kez aşan bir reseptördür.
G protein kenetli reseptör aktivasyonu; alfa-
8) a. B ve v olmak üzere 3 alt bı'n'mi vardır.
GTP kopleksinin hidrolizi ve beta arrestin ile C) (1 alt bı'n'mi nükleotidleri bağlar.
inhibe edilir. D) Alt bin'mler adenilil siklaz ve fosfolipaz C gibi effektörlen'
6 proteinin Beta gama komplekside alfa-GTP aktive eder.
kompleksi gibi biyolojik etkiler oluşturur. E) Gs , Gi, Gq. Gt gibi farklı tiplen' vardır.

Kendisi iyon kanalı niteliğinde olan reseptör Doğru cevap: A

örneği. .. Asetilkolı'nin Nikotinik reseptörü, GABA-
A, C Glisin-A, NMDA, AMPA, KAİNAT, 5—HT3,
Adenozin PZX
Klor kanalı ile kenetli olan reseptörler
hangileridir... GABA—A,C ve glisin-A
Intrensek enzimatik aktivitesi olan reseptörler-'
Tirozin kinaz reseptörleri
Tirozin kinaz aktivitesine sahip reseptörü olan
hormon. .. İnsülin ve büyüme faktörleri
2. Damar düz kasında Gq proteini kenetli reseptörlen'n
aktivasyonu aşağıdakilerden hangisine neden g_glm?
A) Hücre içi kalsiyum miktarında artış
B) Hücre içi inozitol fosfatların artışı
C) Fosfolipaz C enziminin aktivasyonu
D) Protein kinaz C enziminin aktivasyonu
E) Guanilat siklaz enziminin aktivasyonu
Doğru cevap: E
 s.<"'v-f rusnArA'
.... w.. . .....nm )

3. Aşağıdaki reseptörlerden hangisi uyarılınca Gq proteini 3. Aşağıdakilerin hangisinin hücre düzeyindeki primer
ile kenetlenerek fosfolipaz C enzimini aktive eder? etkisine bir G-proteini (GTP bağlayan düzenleyici protein)
A) Beta1 adrenerjik B) Alfa1 adrenerjik zımnen?
C) 5HT3 D) 5HT4 A) Asetilkolı'n B) Glukagon
E) Nöronal nikotinik C) Serotonin D) Histamin
E) İnsülin
Doğru cevap: B
Doğru cevap: E

4. Aşağıdaki pürinerjik reseptörlerden hangisinin 4. Aşağıdakilerden hangisi JA K-STAT yolunu stimüle

uyarılması Gq proteini aracılığıyla fosfolipaz C enziminin minel"
aktivasyonuna neden olmaz?
A) Sitokin reseptörleri B) Erıt'ropoetin reseptörlen'
A)P2Y1 B)P2Y2 C) Oksıt'osin reseptörleri D) Büyüme hormonu reseptörleri
C)P2Y4 D)P2Y6 E) Interferon reseptörlen'
E)P2Y12 Doğru cevap: C

Doğru cevap: E
5. Aşağıdaki reseptörlerden hangisi serı'n ve treonin
rezidülerini fosforiller?
5. Aşağıdakilerden hangisi iyon kanalı ile kenetli d_eğ_di_il'r?
A) TırozinKinaz reseptörlen'
A) 5 - HT3 B) Nikotinik asetilkolı'n
B) Brain natn'üretik peptit’ reseptörlen'
C) Glutamat D) Muskan'nik 2
C) Sitokin reseptörlen'
E) GABA
D) Transforming Growth faktör reseptörlen'
Doğru cevap: D E) Famesoid reseptörleri

Doğru cevap: D
6. Aşağıdakilerin hangisinde endojen agonist ve bağlanarak
etki gösterdiği reseptör sistemi birlikte _e___[__em_ş_t_vrimiir?
6. G proteini— kenetli reseptör eşleştirmelerinden hangisi
A) 5 -HT - Iyon kanalı reseptörü’ y_ı_anlıtır?
B) Noradrenalin - G proteini ile kenetli reseptör
A) Gs — Beta- 2 adrenerjik reseptör
C) T3 tiroid hormonu - G protein ile kenetli reseptör
B) Gi — Alfa-2 adrenerjik reseptör
D) Vıtamin D — Nükleer reseptör
C) Gq — Adenozin P2Y12
E) lnsülin - Tırozin kinaz aktivitesi olan reseptör
D) Gs — Dopamin -1 reseptörü
Doğru cevap: C E) Gq —Anjiyotensin — 1 reseptörü

Doğru cevap: C
7. Asagidakilerden hangisi cAMP’yi arttırmaz?
A) Beta1 agonist B) BetaZ agonist 7.
C) Alfa2 agonist D) Beta3 agonist l. Transmembranal reseptörlerdir
E) Dl reseptör agonisti l|. Etklen' geç başlar
|||. Adenilil siklaz, fosfolipaz gibi efektörlen' kullanırlar
Doğru cevap: C
IV. c GMP'yi ikinci haberci olarak kullanırlar

G protein kenetli reseptörler için aşağıdakilerden hangisi

ÇALIŞMA soııuuıııı 1—Ş_a"|ltlf7

A) | B)l+IV
C) lll D)l+l|l
E)lll+V
1. Retinada fotoreseptörler uyarıldığında aşağıdakilerden Doğru cevap: C
hangisi gelişir?
A) Fosfolipaz C aktive olur DAG artar. 8.
B) Adenililsiklaz aktive olur cAMP artar. Tirozin kinaz reseptörleri insülin, efrin ve büyüme
C) Guanililsiklaz aktive olur cGMP artar. faktörlen' tarafından uyarılır
D) Fosfodiesteraz aktive olur cGMP azalır. Transformı'ng growth faktör beta (TGF-B) sen'n treonin
E) AdeniliIsikIazinhibe olur cAMP azalır. kinaz reseptörlen'nin agonistidir
Toll like reseptörleri doğal immunite sinyalizasyonunda
Doğru cevap: D rol alır
IV. JAK — STAT reseptörleri intrensek enzimatik aktiviteye
2. G proteini ile kenetli reseptörlerin sitoplazmik halkalarına sahiptirler
bağlanarak bu reseptörlerin desensitizasyonundan V. Tümör nekrozis faktör o, NF- kappaB sinyal yolunu
sorumlu olan protein aşağıdakilerden hangisidir? kullanır
A) Beta arrestı'n Hücre içi enzimlerle ilişkili transmembran reseptörleri ile
B) Tapsigargin ilgili ifadelerden hangileri Mnlıır?
C) Forskolin
D) Kafein
A) | +“ +l|l B)l+ll|
E) Üroguanilin C) “+ Ill D)l+lll
E)IV
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E
 ğr'vnmı'o
(__—_— ruı m akınını

DOZ/KONSANTRASYON — CEVAP İLİŞKİSİ

TANIMLAR VE TEMEL KAVRAMLAR

002: Bir kerede ven'len ilaç miktarıdır.

KONSANTRASYDN: Çözünmüş ilacın mol sayısının çözelti hacmine oranıdır (mol/L gibi).

RESEPTÖR: Bir ilacı bağlayıp farmakolojik etkilerine aıacılık eden, hücre yüzeyi veya içinde
bulunan hedef moleküllerdir.

AFİNİTE: İlacın reseptöre duyduğu ı'lgidir.

EFİKASTT'F ( Ef'ıkası'. Emax): İlacın olusturduğu maksimum yanıttır.

AGONİST: Reseptöre bağlanarak aktive eden maddelerdir.

ANTAGONİC'J- Reseptöre bağlandıklannda etkı’ oluşturmayan, ancak agonı'stin bağlanmasını

ve yanıt oluşturmasını önleyen maddelerdir.

ECW: Maksimum etkinin ( Emax'ın) yarısını oluşturan agonist konsantrasyonudur. Agonisün

potensmi gösterır.

EDSO: Maksimum etkinin yarısını oluşturan ilac dozudur.

POTENS (ETKİ Gücü)-. Belli bir etkiyi oluşturmak için gerekli ilaç konsantrasyonunun
ölçüsüdür. EC50 veya pDZ (- log EC50) ile ölçülür. EC50 ve EDSO değerleri yüksekse ilaç potensi
düşüktür. PDZ ve PA2 değerı' yüksekse potens yüksektir.

DOZ/KONSANTRASYON-CEVAP ı'u'şxisi

Doz-cevap ilişkileri ikiye ayrılır:

1. Kademeli konsantrasyon-cevap
2. Kuvantal doz—cevap

_1. Kademeli konsantrasyon-cevap ilişkisi:

. İlaç konsantrasyonu arttıkça ilacın vücutta oluşturduğu etkilerin kademeli

olarak artışının gözlendiği konsannasyon-cevap ilişkisidir.

. İlacın oluşturduğu maksimum yanıta efikasi (etkimax=Emax) denir.

. Emax'ın yarısını oluşturan agonistin molar konsantrasyonuna “EC50” denir ve

agonı'stı'n potansini gösten'r.

. Potens, agonistin etki oluşturma gücüdür ve (EC50) ile değerlendirilir.

. Maksimum yanıtın yansını bir ilaç ne kadar ufak konsantrasyonlarda oluşturursa (yani
EC50 ne kadar küçük bir değerse) bu ilaç o kadar potent (güçlü) demektir.
TUSDATA rus HAZlRliK MERKEZLERİ

Efikas:

o
Uİ
(% maksimum)

O
ıh

Protens:
01
N

A>B>C>D>E
Yanıt

Enkasite
E>B=C=D>A

ECSO ECSO ECSO scso

(B) (C) (D) (E)
Logan'tma konsantrasyon
0831391

Kademeli konsantrasyon/cevap eğrisi

2. Kuvantal doz-cevap ilişkisi:

Doz-cevap ilişkisinde incelenen etki “hep veya hiç" şeklinde ise (o"meg“ı'n, deney
hayvanını uyutan doz, kusmayı kesen do; veya k'onvuizlyonu _ürdurarf doz“ burada
kuvantal doz-cevap ilişkisi kullanılır

Kuvantal doz-cevap çok sayıda denek üzerinde gerçekleştirilir.

Kuvantal doz-cevapta deneklerin ,O/ş50’sinde etkiyi oluşturan doz belirlenir Örneğin,
100 hastanın 50’sı'nde kusmayı kesen doz. Buna “Medyan doz" ya da diğer adıyla
“Etkin doz" (EDSO) denir.
LDSO: Deneklerin % 50’ı'nde ölüm oluşturan minimum ilaç dozudur.

TDSO: Deneklerin % 50’ı'nde toksik etki gösteren minimum ilaç dozudur.

Kuvantal doz-cevap ilişkisinde etkin doz dışında medyan toksik doz (TDSO) ve
letal doz (LDSO) da hesaplanabilir.
TDSO ve LDSO de sırasıyla toksik ve letal doz potens göstergesidir. Buradan da
terapötik indeks hesaplanabilir.
Kuvantal doz-cevap ilişkisinde maksimum etki (Emax: ef'ıkasi) hesaplanamaz.

Kuvantal doz cevap ilişkisi bir popülasyonda, ilaca olan duyarlılıktaki varyasyon
ve ilacın potensi hakkında bilgi verir.
 Kuvanlal Doz — Cevap Eğrisi

immun
elki
=?."
yüzdesi

00
::X
01
bireylerin
veren
Yanıl

İlıııııııl'

Terapötik_ TD / LDı/
Indeks _ . EÜııı / E

Ku'vantal doz — cevap eğrisi

TERAPÖTT'K İNDEKS: LDSO/EDSO veya TDSO/ED'So ile hesaplanır. Bir güvenirlik ölçü
bı'n'mı'dir. Yüksek olması güvenlıgın fazıa olduğunu gösterir.

Kademeli ve kuvantal doz cevap'eğrilerinin karşılaştırılması

—

Kademeli DOZ cevap eğn'sı' Kuvantal doz cevap eğn'sı'

Kademeli yanıt ilişkisi mevcut değil. Yanıtlar ya hep ya hiç

Kademeli yanıt ilişkisi mevcut
kuralına göre alınır.

Tek bir kiside hesaplama vaoılır Populasyonda hesaplama yapılır.

Porens dee'e'r1 hesaplanır (ECSO) Potens değeri hesaplanır (EDSO)

(PDZ) TDSO ve LDbO de hesaplanır.

Maksimum yanıı (Efı'kasi)

Maksimum yanıt (Efikasil hesaplanamaz.
hesaplanır.

İlaçlann selektı'vı'tesi hakkında — . . . . . .r

bilg]. verir. Ilaçlann selektıvıtesı hakkında bılgı verı.

Kuvantal doz cevap ilişkisi blr popülasyonda, ilaca olan

duyarlılıktaki varyasyon hakkında bılgı’ verir.

- Bağlanma çalışmalarında (in vitro) reseptörlerin %50'sinı' işgal eden agonist

konsantrasyonudur.

' Agonı'stı'n afını'tesı'nı' gösterir. KD değerı' düşükse, ilacın reseptöre afınitesı'

artar.

. Maksimum etk" "çi" dokudaki reseptörlerin i“a_mamı isgal ediliyorsa K» = EC____’dı'r4

. Eğer dokuda yedek reseptorler varsa KU > ECW'dir.

©
 Maksimum işgal

:—
“ı.()

a"—
_:
no'0“
o'"
o:

Konsantrasyon Konsantrasyon

Konsantrasyon yanıt ve Kd grafikleri

YEDEK RESEPTÖRLER (Spare Reseptörler)

. Fonksiyonel rezerv oluştururlar.

. Nonkompetetif antagonist kullanılarak gösterilebilirler.

' Maksimum etkiye katkı yapmazlar.
. Varlıklarında EC50, KDSO'den düşüktür.
. Varlıklarında parsiyel agonı'ster maksimum etkiyi oluşturabilir.

. Varlıklarında, reseptörlerin tamamı uyarılmadığı halde maksimum etkiye

ulaşılabilir.

PARSİYEL AGONİST
. Agonı'stlere benzer biçimde tek başlarına yanıt oluşturabilen ve bu yanıtları agonı'stlere
göre daha az olan; agonı'stle beraber verildiklerinde ise agonistin oluşturduğu
yanıtı baskılayan maddelerdir.

. Belli bir reseptör için, bir agonistin etkisi bir diğer agonı'stten daha düşükse, bu birinci
agoniste parsiyel agonist (dualist = mix agonist = agonist-antagonist) denir.

0 Belli bir reseptör için, bilinen agonı'stler içinde en yüksek etkiye sahip olana ise, “full
agonı'st” denir.

. Agonı'st aktivitenin matematiksel ölçüsü “intrensek aktivite" (a) ile sembolize edilir.
Full agonistin 0 değeri 1'dı'r. Etkinliği daha az olan ilaçların o değerı' l'den küçüktür
ve bu maddeler parsiyel agonı'sttı'r. o değerı' sıfır olan bir madde ise, antagonist
olarak kabul edilir.

0 Bir parsiyel agonistin intrensek aktivitesi 1’e yakınsa agonist, O'a yakınsa antagonist etki
elde ederiz. Eğer bı'r kişiye hem full agonist hem de parsiyel agonı'sti birlikte
verirsek, parsiyel agonist full agonı'sti antagonı'ze etmeye başlar.

1 m Full agonist

(1. Parsiyel agonist —>0<ov.<l

0 m Antagonist

©
 _
=== TUSDATA

. Parsiyel agonist özelliği taşıyan ilaçlar

, _., . , _., ,_ı._ıx
;. xr'-vxa'-.u.,u5<.bu't f. 1

- 0; v. ;nw-f anus“! " *.bu;-reha?" Pir—Wogi’nl

' Ergo'l' alkaloidleri
' Meîizerjid (5-HT2 reseptör bloköru")
- BuSpiron (5—l—lTM reseptör agonı'sti)
- Zopı'klon / Zolpidem (benzodiazepin reseptör agonisfi)

INVERSE (= TERS) AGONİST

. Aqonistin reseptör üzerinde oluşturduğu etkinin tam tersini oluşturan yanı’ negatif
el'îkasiteye sahip maddedir

. Birçok G protein kenetli reseptör, agonist yokken de sinyal oluşturabilir ve yapısal

(bazal-konstititüf) bir aktiviteye sahip olabilir.
. İnvem agonistler, bu tip reseptörlerin bazal aktivitesini (yapısal ] konstitıf' aktivite)
azaltarak etkiyi azaltan maddelerdir.
' Agonist (+) efıkası'teye sahipken, ı'nvers agonistler (-) ef'ıkasiteye sahiptirler.
. İnvers agonistler, reseptöre bağlandıkları zaman, agonistlerin reseptör üzerindeki
etkilerini de bloke ederler.

Ters Agonist Örnekleri

. Benzodı'azepı'n reseptörü için: Beta—karbolin( epi/ı/Jf/m—A'İ' Müh—u)
. Kannabinoid CBı reseptörü için: Rı'monabant ( ab,,k—/SJ;“ yamur—, ,,,/V)

— Tam agonist — Inaktif ilaç

— Parsiyel agonist — Inverse agonist

güm
agonist

Parsiyel agonist

lnaktıf' ilaç

Inverse
agonist

FARMAKODİNAMİK ETKİLEŞİMLER
A. ANTAGONİZMA ÇEŞİTLERİ
I. Farmakolojik Antagonı'zmalar
. Bu tip antagonizmada agonist ve antagonist tek bir tip reseptör üzerinden
etkileşime girerler.
- Ömeğı'n ; ı'zoproterenol kalpteki [3 adrenerjik reseptörleri uyararak taşikardi oluşturur,
propranolol ise [3 reseptörleri antagonize ederek bıadı'kardi oluşturur.
. Propranolol-izoproterenol ilişkisi farmakolojik antagonı'zmaya örnektir.

©
 rus'ııAzıııukMıııkızu'ııl )
Wıwıwnınırıınnu
)

Farmakolojik antagonizmalar 2’ye ayrılır:

. Kompetetlf antagonizma
' Nonkompetetlf antagonizma
a. Kompetetif Antagoııı'ııııa

. Agonlst ve antagonist aynı reseptöre reverslbl bağlanmak için yanşırlar.

Ortama önce agonist tek başına eklenir.
. Agonlst reseptöre bağlanarak belli bir yanıt oluşturur. Daha sonra; ortama
kompetetlf (terslnlr) antagonist belli bir konsantrasyonda eklenir.
. Kompetetif antagonist yeteri kadar büyüklükte bir konsantrasyonda ortamda
bulunduğunda agonisti bağlandığı reseptörden belli oranda uzaklaştırarak kendisi
bağlanır.
- Kompetetif antagonist varlığında azalan maksimum yanıt agonist
konsantrasyonunun arttırılmasıyla tekrar artarak eski seviyesine ulaşır,
yanı’ eflkasi değişmez. Bu durumda agonistin oluşturduğu konsantrasyon-cevap
eğrisi paralel olarak sağa kayacaktır.
. Agonlstln efikasitesl değişmezken, potens değeri (ECSO) ise değişir.

Kompeftetif ama __oj'nlzım'a ',

' Agonı'st ve antagonist tek bir reseptöre kompetetif (tersinir)
bağlanırlar.
- Antagonist varlığında konsantrasyon-yanıt eğrisi paralel sağa kayar.
- Konsantrasyon- yanıt eğrisinin oluşturduğu maksimum yanıt (efikası') ve
eğimi değişmez. (Yeteri dozda agonist verilirse)
— Agonistin potens değeri (ECW) değişir.
' Kompetetif antagonistı'n potens değeri PAziIe gösterilir.
pAZ: Ortamda antagonist varken, aynı etkiyi oluşturabilmesi için agonist
miktarının 2 katına çıkmasını gerektiren antagonist konsantrasyonunun (-)
logaritmasıdır. Kompetetif antagonı'stı'n potensini gösterir.
' Kompetetif antagonist yeterli konsantrasyonda ortama eklenirse tüm
agonist yanıtları baskılanabilir.

b. Nonkompetetif Antagoııizma

' Burada antagonist reseptöre ı'rreversibl (tersı'nmez) olarak bağlanır ve agonistin

reseptöre bağlanmasını engelleyerek maksimum yanıtın (efikası') azalmasına neden
olur.
. Non-kompetetif antagonizmada konsantrasyon-yanıt eğrisi paralel olarak sağa
kaymaz ve agonist konsantrasyonu arttırılmasıyla maksimum efikasi (maksimum
yanıt) tekrar elde edilemez.
. Bunun nedeni antagonistı'n irreversibl (tersinmez) bir şekilde reseptöre bağlanmasıdır.
Farmakolojide non-kompetetif antagonizmaya fenoksibenzamı'nı'n 01-2 adrenerjik
reseptörleri non-kompetetif (tersinmez) şekilde blokajı örnek verilebilir.
0 Bazı nonkompetetif antagonistler allosterı'k ı'nhı'bito”rlerdir. Bazı|arı reseptörün
aktif bölgesine irreversibl, bazıları ise uzun süre bağlandığı için psödoirreversı'bl
olaıak kabul edilirler.
. Nonkompetetif antagonist varlığında agonist uygulandığında, efıkasi tekrar elde ediliyor
ise, bu durum yedek reseptör varlığı ile ı'lişkilendiriIebilı'r.
- Ailosterı'k madde, reseptör üzerinde agonist ve antagonist bağlanma bölgesi
dışına bağlanan maddelere denir. AIIosterik aktivatör madde reseptör aktivitesini
arttırırken, inhibitör reseptör aktivitesini baskılar.
. Non-kompetetif antagonistin belirgin bir potens ölçüsü yoktur.
 msmmuxmmm
ki)—_?_"

Kompetıtıf"

(Aeonısî') (Ahm—“')

wv

Etki
%Makslmum

psodoı“'n'eversib| veya
ı'rreversibl

î
Etkl

&
% Maksimum
Etki

Allosten'k
%Makslmum

%lJ/f LOGIN

X D Potansıya'lızas'yon
1=Allostenk inhibrt'or' lıga'nd
Etki

P=Altosten'k potansiyalız'e
edıu" ligand

'D' şeklinde sunulan etki

%Makslmum

doyumlabilirdir.

A &
Agonist

$$$-*,— e
Parsiyel
.kîAonist

B _

Kompemıf"
inhibitör _/
(: E».—
Allosten'k
Aktivator"

[) " “&.
Allosten'k lnhibıt'o'r
Non kompetmf“ Antagonist

Agonist-parsiyel agonist-allosterik "agonist

 rus HAZIIUK Mınkuuıl '
%i“
nun-imm-

2. Fizyolojik Antagoniıma:
Bir Ilaç ya da maddenin etklslnln tamamen farklı reseptör veya mekanizmalar
aracılığı ile tersine çevrilmesine “Fizyolojik antagonizma” denIr.

Fizyolojik antagonizma örnekleri

- Noradrenalin (Hipertansif) - Diüretik (Hipotanslf)

- insülin (Hipoglisemi)
- Striknin (Konvülzan)
- Izoproterenol (Bronkodilatör)
. Izoproterenol (Bronkodilatör)
- ACE inhibitörlen' (Hipotansif)
- Barbitüratlar (Solunum depresyonu)
. İnsülin (Hipoglisemi)
- Glukagon (Hiperglisemi)
— Diazepam (Antikonvülzan)
- Asetilkolin (Bronkokonstriktör)
- Lökotrien (Bronkokonstriktör)
- NSAI (Hipertansif)
- Metilksantinler (Solunum stimülasyonu)
- Steroid (Hiperglisemi)

3. Kimyasal Antagonizma:
Bir ilacın başka bir ilaç ya da madde tarafından kimyasal olarak bağlanarak
etkisiz hale getirilmesine “Kimyasal Antagonizma" denir.

Kimyasal antagonizmada ilaç ve kimyasal antagonistin aynı reseptör uze"n'nden

etkileşimi söz konusu değildir.

Genelde ilaç ve ağır metal zehirlenmeleri tedavisinde kullanılan maddeler kimyasal

antagonizma yoluyla etkilerini ortaya çıkartırlar.

Kimyasal antagonizma örnekleri ve antı'dotlar

Zehirlenme-Şelasyon Örneği Antidot

Heparı'n zehirlenmesi Protamin sülfat
Bakır zehirlenmesi Penı'sı'lamı'n / Trı'entine
Arsenik zehirlenmesi Dimerkaprol (BAL)
Demir zehirlenmesi Deferroksamin
Kurşun zehirlenmesi Caz’, Naz’, EDTA/ Dimerkaprol (BAL)
Civa zehirlenmesi Dimerkaprol (BAL)
Organofosfatlı ı'nsektı'sı't zehirlenmesi Pralidoksim / Obidoksı'm
Tetrasiklin Magnezyum ve kalsiyum

B. AGONİSTLER ARASI AYNI YÖNDE ETKİLEŞİM

1. Sumasyon (Aditif Etkileşme)
Benzer etkiyi oluşturan ilaçlar, birlikte verı'ldı'klerı'nde oluşturdukları kombine etki,
bunların tek başlarına verı'ldı'klerı' zaman yaptıkları bireysel etkilerin cebirsel
toplamına eşit ise; bu etkileşim adı'tiftir.

076
 !
"TUŞDATA

Etkileşen ilaç Etkileşen ilaç Etki

ı Hipnosedatifler - Aşın sedasyon

. Aminoglikozidler - Furosemid - Nefrotoksı'k etkı’

- ACE inhibitörleri - K tutucu diüretikler - Hiperkalemi

. Süksinil kolin

- Telı'tromisin - Kas felci

. Aminoglikozidler
- Polimiksinler
. Linkozamidler
. Genel Anestezı'kler
. Kinidin ve Kinin
. Diüretikler

- Hipoglisemi

. İnsülin ve OAD - B-blokörler . Hipoglisemi

2. Sineriı'ıma

0 İki ilaç bir arada verildiğinde oluşturdukları kombine etkı’, bireysel olarak
oluşturdukları etkilerin toplamından fazladır. Fakat burada her iki ilaç da
etkilidir.

o Örneğin alkol ve karbon tetrakloru"r; her ikisi de hepatotoksiktir, ancak birlikte

verı'ldı'klerinde oluşturdukları etki aritmetik toplamdan çok daha fazladır.

3. Potansı'yalı'zasyon

- İki ilaç bir arada verildiğinde oluşturdukları kombine etkinin mı'ktan, bireysel
olarak oluşturdukları etkilerin toplamından fazladır.

- Fakat burada bir ilaç aslında diğeri olmadan etkisı'zdir.

. Bu olaya ömek, kokainin (tek başına etkisizdir) katekolaminlen'n etkisini potansiyalize

etmesidir.

0 Ayrıca bir ilaç, diğer bir maddenin reseptörlerinin sıklığını artırıp etkisini potansiyelize
edebilir.

. Örneğin tiroksin tedavisi (tek başına herhangi bir katekoiaminerjik etkisi yoktur),
kalpte B-adrenerjik reseptör sıklığını artırıp katekolaminlerin etkisini
potansiyelize eder.

ETKİLEŞİM TİPİ MATEMATİKSEL MODEL

Sinerjizm
Potansiyalizasyon
 İLAÇLARIN ETKİSİNİ DEĞİŞTİREN FAKTÖRLER
1. Çevresel faktorl"er
2. lGşıye' İlişkin faktorl"er
3. Mevaıt patolojik duruma ilişkin faktorl"er
4. İlaca ve uygulamaya İlişkin faktorl"er

l . Çevresel faktörler:
leyasallar
Radyasyon v.b. durumlar

2. Kı'şıy'e ilişkin faktörler

a. Yaş:

Yenidoğanlar ve bebekler:

Sıvı kompartmanlann oıanı en'şkinden fazla, yağ dokusu ise daha düşüktür.

Plazma proteinlerine bağlanma azdır. Yenidoğan ve bebekte salisilat, penisilinler,

sülfonamidler, fenitoin, fenobarbital ve ı'mı'pramı'nin proteine bağlanma oranı düşüktür.
Sülfonamid antibiyotikler bilı'rubinı' albüminden ayırarak fazla miktarda bilı'rubinı'n beyine
girmesine yol açarlar ve kemikterusa neden olur.

Yenidoğanlarda glomerüler Gltrasyon, renal kan akımı ve tübüler salgılanma

fonksiyonlan yetersizdir. Yenidoğanlarda renal eliminasyon hızı en'şkine göre düşük
olan bazı önemli antibiyotikler ampisilin ve aminoglikozidlerdir. Buna karşın yürüme
çağındaki çocukların eliminasyon ve metabolizmadaki artış nedeniyle daha büyük
çocuklar ve en'şkinlerden daha kısa eliminasyon yan ömürlerine sahip olabilirler (o"meğin
diazepam).

Kan beyin ban'yen' tam oluşmamıştır.

Yenidoğanlarda epidermal ban'yerin (slratum comeum) inceliği ve cildin hı'dıasyonunun
görece lada olması nedeniyle ciltten emilim artmıştır. Glde lokal uygulanan İlaçla sistemik
toksı'sıt'e olasılığı artmaktadır (ömeğin antihistaminikler).

Karaciğen'n metabolize etme yeteneği azdır (mı'krozomal enzimler yeterli duz"eyde

değildir). Bu nedenle yenidoğanda yan ömürlen' uzayan bazı ilaçlar:

! Kloramfenı'kol

! Teofilin

Yaşlılar:

Çizgili kas kitlesi azalır, yağ kı'Uesİ artar. Lipidde çözünürlüğü fazla olan ilaçlann (diazepam,
lı'dokain gibi) dağılım hacmi (Vd) artar, yarı ömrü uzar. Lipidde çözünürlüğü düşük olan
ilaçların (digoksı'n) dağılım hacmi azalır.

Yaşlı kişilerde; vücut su oranı, senım albümin miktan, böbrek ağırlığı ve hepatik kan
akımı gençlere göre azalmıştır, vücut yağ oranı ise artmıştır.

CYP enzimlen'nin yaptığı oksidasyon azalmıştır (Faz I). Konjugasyon olaylannın

(Faz II) hızı yaşlanma ile genellikle değişmez.

Glomerüler filtrasyon ve tübüler salgılanma fonksiyonlan azalmıştır.

B reseptör ve insülin reseptörlen'nin sayısında azalma olur. Iz'oproteronol'ün taşikardik

etkisine karşı yaşlılarda duyarlılık artmaz.

.../nı
.
V'
:
 »—
mı namı urum_Jııı

. Yaşlılarda duyarlılığın arttığı ilaçlar;

Narkotik analjezikler
Antı'kolinerjikler
Hipnosedatif ilaçlar
Nöroleptı'kler
Diüretikler
Oral antikoagülanlar
Oral antidı'yabetikler
NSAİİ
X XKX X

- qT uzaması yapan ilaçlar yaşlılarda önem taşır.

._—'-77_..ı<ı_f"Tİ'Hem"_a..”;s'3. 1vı'ag'pa,nwi'ia'.ç'iaf.
Tip 1A: Kinidı'n, prokaı'namı'd
Antiaritmikler Tip 1C: Enkainid, Flekaı'nı'd
Tip 3: Amiodaron, Sotalol

A rh. t.“ Makrolidler, Ketokonazol, Sparfloksazin, Moksifloksazin, Kinin,

" ' 'yo ' er Pentamidin, Trimetopn'm+Su"lfometaksozol

Antidepresanlar ve Amitn'ptilin, Klomı'pramı'n, Desipramin, Doksepin, Dropen'dol,

antipsıkotikıer Halopen'dol, Lityum, Tion'dazin, Maprotilin

Antihistaminikler Ziprosidon, Difenhidramin, Hidroksı'zin, Loratadin

. .“:

b. Cinsıy'et:

. Erkekler; süksinilkolı'n, asetı'lkolin ve diğer kolin esterleri ve prokaini daha hızlı inaktive
ederler.

. Kadınlar; fenobarbital, pn'midon ve fenitoin gibi antiepileptik ilaçlan daha hızlı metabolize
ederler. Kadınlar etanolu" yavaş metabolize eder.

:. Vücut agı'rlığı ve dagı'lım hacmi

d. Dıy'et alışkanlığı:

. Greyfurt suyu CYP3A4’u" inhibe eder. Poiı'aromatik hidrokarbonlar CYP indüksiyonu

yapar.

- Vitamin antagonisti ilaçlar:

o Folat antagonisti metotreksat

o Vit B antagonisti izoniazid
o Vit K antagonisti kumarinler

e. Genetik
f. Bıy'oloiik degı"şkenlik (kronobıy'oloii)

g. Ruhsal durum (plasebo etki)

h. Uyunç (tedavıy'e uyum)

3. Mevcut patolojik duruma ilişkin faktörler

4. İlaca ve uygulamaya ilişkin faktörler
TOLERANS
. İlacın tekrarlanan kullanımlarına bağlı, oluşturduğu yanıtta görülen azalmadır.
- Aynı etkiyi sürdürebilmek için dozu arttırmak gerekir.
0 Yan etkilere de tolerans gelişir.
. Tolerans gelişmesi için ilacın vücutta kesintisiz bulunması gerekir.

TAŞİFLAKSİ
. Toleransın çok çabuk gelişen şekline denir.

. Toleranstan farkı; ilacın dozu arttırılırsa da etkisinin değı'şmemesı'dir.

. Taşiflaksı' gözlenen ilaçlar: Amfetaminler, Efedrin, Anjı'yotensı'n, Nikotin, Beta-

mimetı'kler...

Toleransî- taşiflaksı' karşılaştırması

Tolerans Taşlflaksi

İlaca yanıt Azalır Biter

Gelişim süreci Yavaştır Hızlıdır

Doz arttırma ile efı'kası'tede artış Vardır Yoktur

DOWN-REGÜLASYON / [IP-REGÜLASYON
. Agonist bı'r ilaç uzun süre uygulandığında, etkilediği hücrelerde reseptör sıklığı giderek
azalmaktadır (down-regülasyon).

. Antagonist bir ilaç uzun süre uygulandığında, etkilediği hücrelerde reseptör sıklığı giderek
artmaktadır (up-regülasyon).

DESENSİTİZASYON
. Hedef hücrelerin cevap verı'rlı'ğinde azalmayı ifade eder.
0 Daha çok ı'n-vitro ortamlar için kullanılır.

YENİ İLAÇ GELİŞTİRİLMESİ

A. (Biyo) Sentez
B. Preklı'nı'k denemeler (klinik öncesi incelemeler)

C. Klinik Denemeler (faz çalışmaları)

0 Faz 1
0 Faz 2
0 Faz 3
. Faz 4 (pazarlama sonrası denemeler, genişletilmiş gözlem çalışmaları)
 Invıtro' Hayvan _ _
çalışmalar deneylen' Klınık çalışmalar

Faz |W _” Guvenlı"'rm'> Jenerik

Bzşoloıık ılaçlar
maddeler

Eıîxasııe'
Kanşım Seıeımvııe '
Mekanizma

Kınıyasal
Sentezler

8—9 20
Klinık faz Ruhsal Patent
çalışmaları başvurusu süresinin bıbş"i

İlaç araştırma fazlan

A. BiosENTEz
B. PREKLİNİK DENEMELER (KLİNİK öNcEsi İNCELEMELER)
. Tarama testleri
. Toksisıt'e deneyleri

! Deney hayvanlannda: LDSD, LDO, LDm, terapötik indeks gibi paıametrelen'n tayini
yapılır.

c. KLİNİK DENEMELER (FAZ ÇALIŞMALARI)

Araştırmanın, gon“ül|ü insanlar uz"en'nde yapıldığı çalışmalardır. Tüm klinik faz çalışmalannda
eük kurullardan izin alınması zorunludur.

FAZ!
. Az sayıda (20-80 kadar) sağlıklı gönüllüde yapılır.

. Yalnızca yan etkilen tehlıkelı’ olabilecek bazı ilaçlar (anb'neoplastikler gibi), sağlıklı değil
hasta grubunda Faz I denemesi altında incelenebilir.

Amaç:
- Tolerans (maksimum tolere edilir dozu bulmak)
. Farmakokinetik inceleme yapmak

FAZ l|
Kısıtlı sayıda hasta üzen'nde yapılır (100—200)

Amaç:

. İlaç eüu'nliğı' ilk kez bulunur (terapötik doz aralığını bulmak).

. İlaç güvenliği (yan etkı'len' tespit etınek)

Plasebo veya piyasada o endikasyon ıçı"n zaten kullanılmakta olan standart ilaçla karşılaştırma
yapılır.
 'i'US HAZIRLIK MERKEZLERİ

FAZ lll
. Geniş hasta gruplarında (2000-3000), çok merkezli yapılan, uzun süren
çalışmalardır.
. Plasebo ile karşılaştırma yapılır.
. Ruhsatlandırma öncesi aşamadır.
Faz 4 ilaçlar yenı’ endikasyon alacaksa çalışma Faz 3'ten başlatılır.

FAZ4
. Ruhsat sonrası (ilaç piyasaya sürüldükten sonra) yapılan çalışmalardır (post-
marketing).

- Süre: Sınırsızdır.
Farmakovı'jı'lans çalışmaları faz 4’te yapılır.

Amaç:

. Seyrek görülen yan etkiler (Uzun vadede önemli yan etkiler gelişirse: İlaç piyasadan
toplatılır - (Withdrawn)
. İlaç etkileşmeleri

. Eliminasyon organlarındaki bozukluklara bağlı değişiklikler

- Geriatrik değişiklikler
. Tedaviye uyum (compliance)

Ruhsatın Kapsamı
. Endikasyonu
' Dozu
' Yaşı
. Farmasötik formülasyonu içerir.

Jenerik ve Orijinal İlaç

. Orijinal ilaç, preinnı'k ve klinik çalışmalar sonucu belli bı'r endikasyonda etkililiği
kanıtlanmış, temeli patentli bir moleküle dayanan ve daha önceden benzeri olmayan
yeni ilaçlar için kullanılan bir terimdir. Orijinal ilacın yasal koruma süresinin dolması
ile birlikte, ilaç şirketleri, orijinal ilacın benzerlerini piyasaya sürebilirler. Bu ilaçlar,
“Jenerik İlaç” olarak adlandırılır.

. Jenerik ilaç orijinal ilaçla aynı formülasyonda ve farmasötik şekilde

olmalıdır. Orijinal ilaçla bı'yoeşdeğer olduğunun da kanıtlanmış olması
gerekmektedir.

. Jenerik ilaç, orijinal ilaçla, aynı etken maddeyi, aynı miktarda içerdiği için aynı
endikasyonlarda kullanılabilir. Buna karşın, jenerik ilaç, orijinal ilaçtan farklı
inaktif inert katkı maddeleri içerebilir. Çünkü katkı maddeleri inaktif ve inert
oldukları için jenerik ilacın biyoeşdeğerliğini değiştirmeyeceklerdir.

' Jenerik ilaç üretiminde, yeni ilaç geliştirilmesinde olduğu gibi ruhsatlandırma
amaçlı klinik faz çalışmaları yapılmaz.
AKILCI İLAÇ KULLANIMI (RASYONEL FARMAKOTERAPİ):
Akılcı ilaç kullanımı prensiplerine göre ilaçlar en az aşağıdaki 4 parametre dikkate alınarak
seçilmelidir:

. Etkililik
. Güvenlilik
' Uygunluk
. Maliyet

FARM AKM-fh?! ANS: İlaç uygulamasında karsılasılan advers etkilerin ve beşeri tıbbi
ürünlere bağlı diğer muhtemel sorunların saptanması, değerlendı'rı'lmesi, tanımlanması
ve önlenmesi ile ilgili bilimsel calısmalardır. Günlük klinik uvqulamada ilaçların güvenliği ile ilgili
klinik xfe""""* “no.'arımasıd'r

FARMAKOEPİDEMİYOLOJİ: İlaç kullanımını ve etkilerini epidemiyolojik prensiplerle

inceleyen Farmakoloji alanıdır.

FARMAKOEKONOMİ: Sağlık alanında sunulacak her türlü hizmetin özellikle ilaçla tedavinin
maliyetini, etkinliğini ve sonuçlarını değerlendiren ve karşılaştıran bir bilim dalıdır.

KRONOFARMAKOLOJİ: İlaç etkisinin biyolojik zaman ve endojen ritmlerden nasıl

etkilendiğini (nasıl değiştiğini) araştıran bilim dalıdır.

Gebelikte Lı’ [açların t'er'atoj'enı'te sınıflaması

Hayvanda Teratojenite İnsanda Teratojenite

A grubu Yok Yok Güvenilir

Yok Bilinmiyor" Kullanılabilir

“

B grubu
Var Yok Kullanılabilir

C grubu Var Bilinmiyor” Fayda fazla ise (fetus için)

Var Var Fayda fazla ise (anne için)

X grubu Var Var Kontrendike

*: İnsanda yeterli sayıda kontrollu" çalışma yok.

& Gebelik kategorileri

'

'

8' Fosfomisin, Terbinafin, alfa metı'ldopcı, buspiron

C: Gobapentin, pregabalin, pramlı'ntid, hidrolazin
D: Lityum, vorikoncızol
szazaroten, beksaroten, klomı'fen, Statinler, misoprostol, etı'onamı'd, dronedaron,
talidomid, GnRH agonistleri, OKS

SPOT BİLGİLER
Bir ilacın maksimum etkisi... Efı'kasi
Agonistlerin reseptörü uyarabilme kapasitesi...
İntrinsik aktivite
İntrinsik aktivite değeri sıfır olan bir madde...
Antagonist
Reseptörlere bağlanarak uyaran oluşturan
maddeye ne ad verilir... Agonist
Reseptöre bağlandığında uyarı oluşturmayan
maddeye ne denir... Antagonist
Kademeli doz cevap ilişkisinde kullanılan güç
parametresi nedir. .. EC5O
Kuantal doz cevap ilişkisinde kullanılan guç"
parametresi nedir. .. ED5O
Maksimum etkinin yarısını oluşturan
konsantrasyona ne denir... EC5O
Kişilerin yarısında cevap oluşturan doza ne
denir... ED5O
Bir popülasyonda olaca olan duyarlılıktakı'
varyasyon hakkında bilgi nereden elde edilir...
Kuantal doz ve cevap ilişkilisinden
Eft—la'CiSl'l'e ve Emax nereden elde edilir...
Kademeli doz cevap ilişkisinden
Potens parametresi (Ü.-CEO, EBSO) yüksek olan
ilacın gücü nasıldır... bu"şu"ktu"r
Agonistin potens parametresi nedir... pDZ
ilaç dozu... LD50 (median letal doz)
Bireylerin % 50'sı'nde toksik etki gösteren
minimum ilaç dozu... TDSO (median toksik doz)
Terapötik indeks formülleri nelerdir... TD50/
ED5O veya LD50/EDSO
Terapötik indeksi yüksek olan ilacın guv"enliği
nasıldır... Yüksektir
Reseptörlerin % 50'sinin işgaline olanak veren
ilaç konsantrasyonu... Dissosiyasyon Sabiti (Kd)
Uyarıdığında sinyal süresi uzun ve şiddetli
olan reseptörler hangileridir... Yedek (spare)
reseptörler
Reseptörün bazal aktivitesini azaltan maddeye
ne denir. .. İnvers (ters) agonist
Hangi antagonizma reseptör düzeyinde
etkileşime örnektir... Farmakolojik antagonizma
Aynı reseptöre bağlanarak agonistin etkisini
önleyen maddeye ne denir... Farmakolojik
antagonist
Kompe'r'etif antagonizmanın en öı'ıemli o"’zelliği
nedir... Antagonist reseptöre gerı’ dönüşümlü
olarak bağlanır
fiLan—jeux
mmm _ )
Kompetetif antagonizmada ECSO ne olur...
Artar
Kompetetı'f antagonizmada yanıt-konsantrasyon
grafiği ne olur... Paralel sağa kayar
Antagonistin potens parmetresi nedir... pAZ
Agonistı'n oluşturduğu etkiyi % 50 oranında
azaltan antagonist konsantrasyonu. .. pA2
Antagonist reseptöre gerı’ dönüşümsüz olarak
bağlanıyorsa. .. Non-kompetetı'f antagonizma
Nonkompetetif antagonizmacla yanıt-
konsantrasyon grafiği ne olur... Emax azalır
Non-kompetetif an'r'c._.csr—.ızmada Emax
azalmadıysa ne du"şı'ı'ııu’lur... Yedek reseptör
Nonkompetetif .:.-ıı'taaonistin
o potens
parametresi... yoktur
Bağlanınca P_0._'.."'ÇAO'T5P konfigürasyonunu
değiştirerek agonı's'ı'm a'cJ..“rlç-ııfmu:sını engelleyen
maddeye ne denir .. Allosterik inhibitör
- Tek başına agonist olan antagonist hangisidir...
Fizyolojik antagonist
Farklı reseptöre bağlanarak agonistı'n etkisini
önleyen maddeye ne denir... Fizyolojik
antagonist
Hangı’ antagonizma reseptör sonrası etkileşime
örnektir. .. Fizyolojik antagonizma
Bir maddenin etkisinin ters yönde etkı’ yapan
diğer bir ilaç Tarafından azaltılması veya
ortadan kaldırılmasına ne ad verilir... Fizyolojik
antagonizma
?"—eseptöre bağlanmayan anatagonı'st hangisidir. ..
Kimyasal antagonist
Agcnistin antagonistle birleşmesi sonucu etkisiz
hale gelmesi olayına ne ad verilir... Kimyasal
antagonizma
İki ilacın birlikte verildı'klerinde oluşan kombine
etki, tek başlarına verildiklerinde yaptıkları
bireysel etkilerin toplamına eşitse...Aditif etkı'
İkı' ilacın bir arada verildiğinde oluşturdukları
kombine etkinin miktarı, bireysel olarak
oluşturdukları etkilerin toplamından fazla
olması . .. Sinerjizm ve Potansiyalizm
İlaçların etkisinin giderek azaldığı ve aynı etkiyi
sürdürebilmek için dozun artırılması gereken
durum hangisidir. .. Tolerans
Toleransın çok çabuk gelişen şekli Taşiflaksı'
Agonist ilacın uzun süre uygulanması nedeniyle
huc"re|erse reseptör sıklıgının azalması.... Down
regülasyon
Antagonist ilacın uzun süre uygulanması nedeniyle
hücrelerse reSeptör sıklıgının artması.... Up
regülasyon
' Reseptör sayısında az alma (down-regülasyon)
olmaksızın, hedef hücrelerin cevap verirliğı'nde
azalma. . . DesensitizaSyon
 f:)
USDATA

Bir ilaç. tam agonı'stin oluşturduğu yanıttan az yanıt

İlacın hayvanlar uz"erinde denendiği araştırma oluşturmakta ve tam agonistin yanıtını kompetetif antagonize
faz hangisidir... Preklinik çalışmalar / hayvan etmektedir.
deneyleri
Bu ilaç için muu tamm aşağıdakilerden hangisidir?
İlaçlar hangi dönemde sağlıklı kişiler uz"erinde A) Nonkompetetıf' antagonist B) Fız'yolojik antagonist
Mi

denenir... FazI C) Invers agonist D) Nötral antagonist

Fazl çalışması ı.“..ar.gi durumda hastalar üzerinde E) Parsiyel agonist
yapılır... Van etkileri tehlikeli olabilecek bazı Doğru cevap: E
ilaçlar (antineoplastik ilaçlar)
İlacın hasralcr fireı'inde ilk kez denendiği dönem 4. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal antagonı'zmadır?
'1

hangisidir... Faz II A) Stn'knin - Diazepam B) lzoniazid — Pn'doksin

C) Demir - Desferoksamin D) Klorpromazin - Amfetamin
Kısıtlı sayıda hasta üzerinde deneme yapılan E) Atropin — Fız'ostigmin
dönem hangisidir... Faz II
Doğru cevap: c
İlaç etkinliğinin ilk bulunduğu faz... Faz II
Randomize, çift—kör ve plasebo çalışmalar hangi 5. Kompetetif antagonizma ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi y__ş__anlıtır?
dönemde yapılır. .. Faz III
A) Agonist ve antagonist aynı reseptöre bağlanmak için
Faz 4 ilaç yeni endikasyon alacaksa çalışmalar
yarışır.
hangi fazdan başlar... Faz III
B) Agonistin den'şı'm —yanıt eğn'si antagonist den'şimine bağımlı
Seçilmiş çok sayıda hasta grubunda guv"enirlik olarak sağa kayar.
ve efikasite açısından değerlendirme... Faz III
C) Antagonist den'şimi arttıkça, agonist EC değen' artar.
50
İlaçlar hakkında en fazla veri ve ilaç—ilaç D) Antagonist. reseptör üzerindeki allosterik bir bölgeye
etkileşimleri hakkında bilgi ne zaman elde bağlanır.
edilir... Faz IV
E) Antagonist. agonist yanıtının tamamını inhibe edebilir.
Hangi araştırma döneminin süre kısıtlaması Doğru cevap: D
yoktur... Faz IV
İlacın piyasaya çıktığı ve jenerik ilaçların 6. Aşağıdakilerden hangisi non-kompetetif antagonizma
örneğidir?
üretildiği dönem hangisidir... Faz IV
A) Morfin - Naltrekson
B) Histamin - Mepiramin
C) Adrenalin - Fenoksibenzamin

ÇIKMIŞ SORULAR D) Testosteron - Sı'proteron

E) Östrojen — Tamoksıf'en
Doğru cevap: 0

1. Aşağıdakilerden hangisi bir popülasyonda, ilaca olan 7. Aşağıdaki ilaç etkilerinden hangisine karşı yaşlı hastalarda
duyarlılıktaki varyasyon hakkında bilgi verir? duyarlılık artmaz?
A) Kuvantal doz - yanıt eğn'si B) Maksimal etkinlik A) Antikolineıjı'k ilaçların santral etkilen'
C) Ilaç potensi D) Terapötik indeks B) lzoproterenolün taşikardi yapıcı etkisi
E) Dereoelendin'lmiş doz - yanıt eğn'si C) Oral antikoagülanların antikoagülan etkilen'
Doğru cevap: A D) Benzodiazepinlen'n trankilız'an etkilen'
E) Morfınin analjezik etkisi
2. A. B, C ve D ilaçlarının doz-yanıt eğrileri aşağıdaki grafıkte Doğru cevap: B
ven'lmiştir.
8. Aşağıdaki ilaç geliştime evrelerinin hangı'sı'nde,i|aç
to

sağlıklı gönüllülerde denenir?

A) Preklinik çalışmalar B) Fazı
C) Faz II 0) Faz ııı
Yınıt

E) Faz ıv
Doğru cevap: B

9. Ruhsatlı bir ilacın, yeni bir endikasyonda kullanılması

Grat'ığe göre, bu ilaçlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden önerildiğinde yapılması gereken araştırmalar aşağıdaki
hangisi doğrudur? (Nisan 2013) evrelerden hangisiyle başlar?
A) A eğn'si parsiyel agonist bir ilaca aittir. A) Klinik öncesi B) Fazı
B) B eğn'si tam agonist bir ilaca aittir. C) Faz II 0) Faz ııı
C) C eğn'si nötral agonist bir ilaca aittir. E) Faz |V
D) D eğn'si ters agonist bir ilaca aittir. Doğru cevap: D
E) D eğn'si ters antagonist bir ilaca aittir.

Doğru cevap: D
 ws HAZIRLIK MERKEZLERİ
%i“
mum ıı ııuzull

10.Teratojenik risk sınıflandırmasına göre, C kategorisinde 6. Yeni ilaçların geliştirilme sürecinde ilaç adayı insana uk'
değerlendirilen bir ilaç ile ilgili aşağıdakı’ ifadelerden kez hangi aşamada uygulanır?
hangisi doğrudur? (Nisan 2013) A) Tarama testlen' B) Faz |
A) Hayvan çalışmaları ilacın teratojenik etkisinin olduğunu C) Faz II D) Faz III
göstermiştir, ancak gebe kadınlar üzerinde yeterince E) Faz IV
kontrollu" çalışma yapılmamıştır.
Doğnı cevap: B
B) Deney hayvanlarında yapılan üreme ile ilgili incelemeler
ilacın fototoksik etkisinin olmadığını kanıtlamıştır.
C) ilacın gebelerde fetüs üzerine zararlı etkisinin olduğu 7. Jenerik ve orijinal ilaçlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden
kanıtlanmıştır. hangisi L__ş_anlıtır?
D) Gebe kadınlarda kullanımının yararları fetüse zararının A) Jenerik ilaç, orijinal ilaçla aynı endikasyonlar için
yanında önemsizdir. kullanılabilir.
E) Gebe kadınlar üzerinde yapılan kontrollu" incelemeler B) Jenerik ilaç, Faz çalışmalarından sonra
sonucunda ilacın güvenli olduğu kanıtlanmıştır. mhsatlandırılabilı'r.
Doğnı cevap: A C) Jenerik ilaç, orijinal ilaçtan farklı inaktif ineıt katkı maddeleri
içerebilir.
D) Jenerik ilaç, on'jinal ilaçla aynı aktif molekülü ı'çen'r.
E) Jenerik ilaç, orijinal ilaçla aynı dozaj formunda olmalıdır.

ÇALIŞMA SORULARI Doğru cevap: 8

8. Gebeliğinin ilk trimestrinde idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle

antibiyotik tedavisi alacak 26 yaşında bayan hastaya. doktoru
. Kademeli doz-cevap eğrisi ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi xa_s__nlıtır? antibiyotiğin hayvanlarda teratojenite oluşturabildiğini fakat
insanlarda yapılan kontrollu" çalışmalarda güvenli olduğu
A) İlaca olan duyarlılıktaki varyasyon hakkında bilgi ven'r. bilgisini veriyor.
B) Tek bir kişide hesaplama yapılır.
C) Efıkasite hesaplanabilir,
Bu ilacın gebelik kategorisi aşağıdakilerden hangisidir?
D) İlaçların selektivitesi hakkında bilgi edinilebilir.
E) Potens değeri hesaplanabilir. A) X B) D
C) C D) B
Doğnı cevap: A E) A

2. Aşağıdakilerden hangisi, reseptörün yapısal (konstitütif) Doğru cevap: D

aktivitesini inhibe eden Iigandları tanımlar?
A) Parsiyelagonist B) Ters agonist 9. Aşağıdaki ilaç geliştinne aşaması ve araştırmada
C) Tam agonist D) Kompetetif antagonist kullanılan denek eşleştirmelerinden hangisi doğru
E) Nötralantagonist _e_deıldır"'?
Doğru cevap: B A) Faz 0 — Hayvanlar
B) Faz ! — Kısıtlı sayıda hasta grubu
3. Tek başına uygulandığında belli oranda agonist etki ile
C) Faz l| — Tek merkezdeki hasta grupları
taşikardi oluşturan, adrenalin ile uygulandığında ise
antagonist etki ile bradikardi oluşturan ilaç ve tanımı, D) Faz l|| — Çok merkezdeki hasta grupları
hangi soruda doğru olarak verilmiştir? E) Faz IV — Tüm hastalar
A) Propranolol - Kompetetif tip farmakolojik antagonist Doğru cevap: B
B) Pindolol — Parsiyelagonist
C) Fenoksibenzamin — Kimyasal antagonist 10.Aşağıdakilerden hangisi kalp hızı üzerinde atropinin
D) Asebutolol — Nonkompetetif tip farmakolojik antagonist fizyolojik antagonisti, do'butaminin farmakolojik
E) Esmolol — Parsiyelagonist antagonistidir?
Doğru cevap: B A) Propranolol
B) Dopamin
4. Agonistle birlikte aynı reseptöre bağlanan ve agonistin C) |soprotereno|
etkisini, reseptöre agonistin bağlanmasını engellemeden D) Skopolamin
etkileyen (arttıran veya azaltan) maddeye ne ad verilir? E) Edrofonyum
A) Parsiyelagonist Doğru cevap: A
B) Kompetetif tip farmakolojik antagonist
C) Allosterik madde
D) Fizyolojik antagonist
E) Kimyasal antagonist
Doğru cevap: C

5. Aşağıdakilerden hangisi kalp hızı üzerinde atropinin

fizyolojik antagonisti, dobutaminı'n farmakolojik
antagonistidir?
A) Propranolol B) Dopamin
C) |soprotereno| D) Skopolamin
E) Edrofonyum
Doğru cevap: A
 OTONOM SİNİR SİSTEMİ ,

OTONOM sinin sisrmi ANATOMİSİ

Parasempatik ve sempatik iki bölümden oluşur.

Parasempatik sistemde:

Temel amaç: Rahatlamak ve Sindı'rmek

Birinci nörondan (preqanqlionı'k) asetı'lkolı'n çalının

Ganglionlardaki reseptör nı'kotı'nerjı'k reseptörlerin nöronal subtı'pidir ( Nn).

Postganglionik nöron ıırıından asetı'lkolin salınır ve organlarda muskarinik

reseptörleri etkiler. Kranı'yal sinirlerden 3.7.9,10 ve sakral 2-4 pleksus parasempatik
ı'nnervasvona sahiptir.

Sempatik sistemde:

Temel amaç: Savaşmak & Kaçmak

Birinci nörondan ( oreganglionik) asetilkolı'n salınır.

Ganglı'onlardaki reseptör nı'kotı'nerjı'k reseptörlerin nöronal subtı'pidir ( Nn).

Postganglı'onik nöron ucundan çoğunlukla noradrenalin salınır, organlarda alfa

Ve beta arlrçınerı'ı'k receptörlerı' uyarır.

İstisna olarak sempatik postganqlionik sinir ucundan ekrı'n ter bezlerinde ve

iskelet kasını innerve eden sempatik kolinerjik liflerin bir kısmının ucundan
asetilkolı'n salınır ve muskarinı'k reseptörleri uyarır.

Baskın ı'nnervasyon örnekleri

Gözde radial kaslar

Ter bezleri
Ventrikül kası
His-Punkinje lifleri
Arter ve venler
Vezikula seminalis / Vas deferens
Karaciğer
|skelet kası
Yağ dokusu

Parasempatik

- Gözde sirküler kaslar

. Gastrointestinal sistem
. Parotis bezi damarları
. Dıs genital organların erektil yapılarındaki damarlar
 Parasempatik
Kalp kası ve düz kaslar
Salgı bezler

Sempatik
Ter bezlen'

Sempatik
Kalp kası ve duz" kaslar
Salgı bezlen'

Sempatik
Renal vasküler düz kaslar

_Somatik
Iskelet kasları
istemli motor sinir

ACh: Asetilkolin, N: Nikotinik, M: Muska'rı'nik reseptör, Epi: Epinefrin,

NE: Norepı'nefrin, D: Dopamin

Otonom Sinir Sistemi 3.7,9.10 ' Somatik

(kafa çıfll'erı') * sinir sistemi
SSS SS/S
', SSS

l—Lempaük
——v——Preganglı'yonı'k——JX+parasempatik-f

Somatik sinir myelı'nlı'

kalın ve hızlı 3 tip motor
sinirlerdir.

Ach
AdrenaL _ _ _ _ W
medulla Postgangliyonı'k

Adrenalin > NA

"N. np (N dip): N pMn—ikotı'nı'k reseplor"

Nl muptor“ (M): Musku'ler tip nikotinik reseplor“

Otonom sinir sistemi anatomisi

“mıı HWM

mı BEZLERINİN İNNERVASYONU
. ()ınnuııı aııııı sl—ılhıııl agı—anılan ıkı tmm One—|ıı|| lm lwl vnulıı: I kılıı Vn Aımkrın

. Har lkl hır bulutlu da Ilflcır ıaıııpntlktlr.

. Ekrln lrı Inu'lıııln Ilflnr rıcsmımtlk olııınıınm mmm-ıı, ıınıımmımmm "çatılknıımnn

DulnvınıvI—ı k-îl'.l'.|w|.'l-' "wo-p|“! ılı- ımıulmrlnllıtlr.

. Ap.-ının 'm hıı-ııuh- un.-. “amımııktlr w- ıınınlımv.ııılllm (ln norndrı—nnllnılır vc

ımı—plânını ılı— Al'ı! ıı——.ı-ıımııı-ıııııı.

oan/w, ”;th/: rn.

Mom“ aihon lwl-ny?
kun ı o/ıııınn lr'ı/myf
ıhumea, .

|)“: 1 mm

Sımpıtlk lnnırvaıyona ııhip ekrin vo apokrln tor bozlorı

Göl kaslarının iııııeı'v.ısyoıııı ve etkileri:

Slrklllor knf. (M. sphlm h-ı' |ıııpllln).' Mı " II'—"'""! ":" 1 w- ? mmptör ıınllnerılk (parasempatik)
uyarı sonıırı'w' ', v' -' *.’ :|’ "“,/wh. nlııs—ı'ıırıır.
-

Radlynl knf. (M. dilatalöı puplIIa): Alfa ! mı.-npmr ndn—nm,"! (sempatim ııvı'm .rnnucunda
kasılnmk mldrlvaılt; olusturur.

Slllver kıı: Muskarlnlk fln 3 ve 2 reseptör kaçık—ırak akomndncynn (yav-An quf' lain
Odaklanma) nlııçtıırıır.

Göz kaslarının inervasyonu e etkileri

Kas

Musknrlnik ngonm SUNI—or kas (Mı—sphinctor pupilln)

_“ V ,. “* ' S'il—Ivor kina * h " ' Akomoıylâ'snyon

*

Muskarinik nvqnıalgo'ı'ı4|—'..ı SIrkUlır kıı (M’.Vıphlncıır pupilln) Mldrlyaıls

Sıllyc-ı ka". (nevşkrryrn—trıw Slkluleı-jl

ıı-Adırcrıkıdeıjlıklngom-.İl Rndlynl kıs (M. dılntnıor puplilrn)’ * Kontrakslyıo'r; Mid—ı Iyaırlş _ _

ASIllycı kın Etki yok Etki yok

,. ',me".Tur'un"Snmn__—İHR
MERKEZLERI )
&llll "Ali““ __ _

Otonom sinir sistemi reseptörleri ve etkı_'lerı'_

Adrenerjik Kollnerjik

Göz
Radiyal kas
Kasılma ımmrtv-a—ieı
(düzen"—"r iraq)

Sır! "“
Kasılma (mii/0710
(SfİnkH—r kas)

Uzak görme için

Siliyer kas 82 Yakın görme için kasılma
_L_—
gevşeme
Kalp
Sinoatn'yal nod ) Atım hızı artışı 81>BZ Atım hızı azalışı M2>>M3

Kasılma gücü ve ileti Kasılma gücü ve aksiyon

81>BZ M2>>M3
hızında artış potansiyeli süresinde azalma

Otomatisite ve ileti hızı

B1>82 Ileti hızı azalışı AV blok M2>>M3
artışı

Otomatisite ve ileti hızı B1>BZ Çok az etki

sistemi artışı

Damarlar (arterler)
533;tuz,-ais"n-";“ B1> 82 Kontraktilı'tede hafif azalma M2>>M3

Kasılma a1> aZ
Koroner arter ' (PS uyanya bağlı NO
Gevşeme
salıven'lmesi ve dilatasyon)

Deri ve mukoza
arterlen'

Iskelet kası ' (PS uyanya bağlı NO

Gevşeme
arterlen' salıverilmesi ve dilatasyon)
.
:

Gevşeme
.:

Serebral arter Kasılma (hafif)

Kasılma
Pulmoner arter
Gevşeme

Abdominal Kasılma
damarlar Gevşeme

Tükrük bezi arten' (11, (12

01> 02

Renal arterler Bb 82 ' (PS uyanya baglı NO

Gevşeme
salıvenlmesı ve dılatasyon)

a1> 02

Damarlar (venler) ' (PS uyanya bağlı NO

Gevşeme
salıven'lmesi ve dilatasyon)

Endotel

Akciğerler

Bronşıyal kaslar Gevşeme Mî-_M2

m
N

Bronşiyal glandlar Sti mülasyon 82 Stimülasyon

inhibisyon

Bağırsak

Motı'lite İnhibı'syon (çoğunlukla) ol> (12, Bi h’) Stimülasyon M“ N'?

Sfı'nkterler Kasılma (çoğunlukla) Gevşeme

E
E

Sekresyon İnhibisyon Stimülasyon

0
N
rus HAZIRLIK MERKEZLERİ
(“___—___â'msmm
memnunum

OSS resep't'rleri ve etkileri (devamı)

Adrenerjik Kollnerjik
Organ sistem Sempatik etki Parasempatik etki
reseptör reseptör

Detrusör Mİ

Tn'gon ve sfinkter Gevşeme

Erkek seks organları Ejekülasyon Ereksiyon

Den'
Kasılma
Pilomotor kaslar Yaygın sekresyon
Lokalize sekresyon
Ter bezlen'

Adrenalin, noradrenalin
sekresyonu

Kasılma, glı'kojenolı'zis;
K+ uptake

Glikojenoliz ve
Karaciğer
glukoneogenez artışı

İnsulin ve glukagon
Pankreas
salınım artışı

İnsülin ve glukagon
cı2
salınım inhibisyonu

Lipoliz artışı 01, Bi, 82, 83

Adı'poz doku
Lı'polizı'n inhibisyonu u2

Tükrük bezlen' K+ ve su sekresyonu

Jukstaglomeru"ler
Renin salınımı
hücreler

Nazofarengial bezler Sekresyon artışı

Pineal bez Melatonin sekresyonu

Arka hipofiz ADH

DAMARLARIN İNNERVASYONU
- Kolinerjı'k Etki

o Baskın olduğu yerler: Mezenterik damarlar, erektil organ damarları

o Mekanizma: Damar endotelı'nde lokalize Gq proteini ile kenetlı' muskarinik tip

3 reseptörler ekzojen kolinerjik uyarı sonucunda aktive olurlar ve Gq aktivasyonuna
bağlı hücre içı' kalsiyum artışı oluşur. Kalsiyum artışı damar endotelı'nden nitrik
oksit salgılatarak damarda gevşemeye neden olur.

. Adrenal-jik Etki

o Baskın olduğu yerler: Kardiyovasküler sistem damarları

o Mekanizma: Alfaı reseptörler genellıkle kasıcı, betaz reseptörler genellikle

gevşetici etkiye sahiptir.

0 İskelet kasını innerve eden bazı sempatik nöronların postgangliyonik lifleri

kolinerjı'ktir (sempatik kolinerjik lifler) ve bu nöronların uyarısı sonucunda
muskarinik aktivasyona bağlı dilatasyon oluşabilir.

©
%N-
NAI-lll ııı-ın m /

SLR—amatık-
Sempatik
__İ_ı_koli
er'ik

l
Ach

İskelet kası damarlarını innerve eden sempatik ve sempati-kolinerjik sinirler

KOLİNERJİK SİSTEM

. Asetilkolin sinaptik aralıkta etki ortaya çıkardıktan sonra kolı'nesteraz enzimi tarafından
10 000 molekül/sn '*'—"vla parçalanır.

. Bu parçalanma ile kolin ve asetat açığa çıkar. Kolin vücut için çok değerli bir maddedir. Vücut
kolı'nden vazgeçemez. Bu yüzden kolı'nı' presinaptik nöron içine reuptake eder.

. Reuptake edilen kolin, kolin asetil transferaz c>rı7ı'mi tarafından asetil CoA ile birleştirilir
ve asetilkolin çentezlenir.

- Presı'naptik nöron sitoplazmasında sentezlenen asetilkolin bir taşıyıcı proteinin sırtında vezikül
içerisine alınır ve döngü tamamlanmış olur.

- Asetı'lkolı'n sentezinde hız kısıtlayan basamak: kolı'nı'n presinaptik nöron icine

reuptake’idir. Hemı'kolı'nyum bu ı—eııotşılm'in cpedfk ı'nhı'bı'törüdür.

- Vesamikol "ce asetilkolini vezikül içine taşıyan proteini inhibe eder ve sonuçta asetilkolinin
veziküllerde depolanmasını engeller.

Kolinerjik sistemin iki reseptörü bulunmaktadır.

0 Nikotinik Reseptörler

. Muskarinik Reseptörler

Nikotinik reseptörler

N . . . -
(İsMkelet kası nı'kotı'neriı'k reseptörü) Çılgın kas kavşagı

(NGNaanon nikotinerük resepto..ru..) Otonom ganqlı'vonlar ve adrenal medulla

NSSS
Santral sinir sistemi
(Santral sinir sistemi nı'kotı'nerı'ik reseptoru)
 X» &
*

Kalsiyum Kanalıâ» x(
XOX
+ Vesamikol
Ğî
x 1 XR”
Sinaptobreviîi—x/Kîş /l,'

Bo"t’. ’ı.-’n"um'———ax—G>*.4 * 7“
Acıh ;Astikolinestejraz
SNAPS nKolin
Asetat
.ııı'i'ııııı»'vııvır—rum;ırgat:ne;.-'H&Gı'ımmıı;.ı':'ı',ı!.ı.ıpsraıı! & _

Muskarinı'k (M) reseptörlerin etkileri

M,
M;
Gas_tr'oıntestınal sıstem
M; Kontrakswcn
motılıte

sfinkter

Mesane detru"söru"

Mesane sfı'nkten'
Wuum/ı'm»:—
,

ASETİLKOLİN’İN YIKIMI
. Slnaptik aralıkta gör'evinı' tamamlayan asetilkolin, postsinaptik membranda bulunan
asetilkollnestefaz enzimi tarafından kolin ve asetata parçalanır.

. Asetı'lkolı'ni parçalayan bir de plazma ve karaciğerde bulunan psödokol'ı'nesteraz

(butlrilkolineoteraz) enzimi bulunmaktadır. Bu enzim ile yıkılan ilaçlar (rr—"'Pk'mnım,
sı'ı'k<""*"'voiı'n vb.) plazmadaki bir enzim ile hızla ve kolayca yıkılabı'ldı'lderi ıçı"n, genellikle
kendi gruplarının kısa etkili uy"elend'ir.

ADRENERIİK SİSTEM
. Tırozin hid roksı'laz: Noradrenalin sentezinde hız kısıüayan basamaktır. a-metı'ltirozin
bu enzimi bloke eder.

. Dopamin B-Hidroksîlaz: NA'yı sentezleyen enzim budur (noradrenalin dopaminden

oluşur) ve plazma düzey'ı' sempatik aktivıten'in ıy'i bir göstergesı"dir. Vezı'ku"le
sınırlı enzimdir.

. Feniletanolamin N—Metı'ltransferaz (PN MT): Bu enzim esas olarak adrenal medulla ve

beyinde bulunur. Bu enzimi steroidler akhv'e eder.

Jîroünhidmksüaz
A

DOPA—4—qF——
_ ' T'rozi
* * ırozin '
(lehum Hıd'rok5ı"m
." Dekarboksilaz '; Metiltirozin

Adrenoresepto"r

Katekolamin sentezi ve salınımı '

SEnzimlenn Enzim Enzim
kofaktÖrIeri İnhibitörleri stlmülanlar

Fenı'lalanin

L-Amı’noasid ?» Fenilalaninhidroksilaz _ _ + Tetrahı'drobıo'pten'n --- _ --_ _

dekarboksı'laz
Tırozin
A'“..m.""yu.m om. md.
<ıf»T'ırozirıhidroksilaz - - + Tetrahidrobiooten'n - — - Memırozın — - - Glukk

DOPA
Benserazid
_ _ .. Pridnksalfosfat(86) _ - _ Karb'dıopa _ _ _
Dopamin hidroksilaz +" D”““nnkâ'hwei'”
v . 'TUS' Metildopa
Oktopamin Dopaıı ıırı “TUS"

— +Ascorbat _ _ _ Disu"lfıram _ _ _ Glukokom'koid

<tHidroksilaz
—_—_ş_ *İ

Ar
- - + S-adenozilmetlıionin — — -

Adrenalin

Katekolaminlerin Saiivei'i'imesi’

. Uyarı gelmesi sonucunda sinaptik aralığa veziküllerden noıadrenalin, kromogranin

A, dopamin B hidroksilaz salıverilir.

Katekollaim'riıiei'îii— De;r,;vm'aiiu'it—._.*—s—i.

- Veziku"l içine alınan dopamin,- dopamin B-hidroksı'laz enzimi tarafından NA'ya

çevrilir ve vezikülde biriktirilir.

. Noradrenalin veziküllerde; askorbik asit, ATP, dopamin B-hidroksilaz, kromogranin A

ile kompleks oluşturarak _depolanmaktadır.

Etkinin Saida:

. Sinaptik aralığa salınan noradrenalin, adrenalin, dopamin ve serotoninin

elı'mı'nasyonunda en önemli mekanizma; salındıkiarı sinir ucuna geri alınması'Ur
(uptake - 1 = nöronal up-take). Bir aktif transport olayıdır.

- Amfefamin
' Trisiklik anfidepressanlar

- Ayrıca katekolaminlerin etkı'lerı'; nöron dışında da re-uptake'e uğrayarak

sonlandırılır (uptake - 2 : ekstranöronal up—take). Kolaylaştırılmış
diffüzvondur

ufka-II inhibitörleri
' Glukokorh'koı'dler

' Mineralokortikoidler
' Östrojen
Vezı'ku"ler Transportun inhibisyonu
. Pon-min vezîküler transport proteı'nlerinı' ı'rreversibl olarak bloke eder. Sonuçta
katekolamı'nler nöronun içinde birikir fakat veziku"|e giremezler. Bu durumda nöronal
enzim MAO katekolamı'n'e'î ve "N“?’ ..’ .’.._.'ı ,.ı'ar

. Veziküler kapıyı rezerpı'nle kapatmak katekolaminon'ik aktiviteyi uzun

dönemde baskılar.

. Tam tersine re-uptake—l blokörlen' sitoplazmik amin kapısını kapatarak katekolamı'nerjı'k

akı'tı'vı'teyı' arttırırlar.

Katekolaminleriıı Yıkımı
. MAO-A: Daha çok S-HT ve nov-adrenalini daha az oranda dopaminl inaktive
eder.
. MAO-B: Başlıca dopamini inaktive eder (baskın olan MAO-B'dı'r).

. COMT (KatekoI-O—Metil Transferaz)

Katekolamiıılerin Metabolitleri
. Vanı'lmandelı'k Asit (VMA): En fazla oluşan metabolitdir.
. Metoksı'-Hı'droksı'fenı'letı'len Glı'kol (MOPEG =MHPG): SSS'de oluşan metabolı'ttir.
. Homovalinik asit: Dopamin yıkım ürünüdür.

ceml /x
Adrenalin Noradrenalin—. 3,4 - Dihı'droksimandelik aldehit

l COMT

lm
Metanefrin fn. 3,4 - Dı'hı'droksı'mandelı'k 3,4 - Dihidroksıf'enı'lglı'kol
“o""etane" asid (DOMA) (DHPG)

MAO l COMTl COMTl

VMA VMA VMA MHPG

MHPG : 3-metoksi - 4- hidroksifenı'lglikol

VMA : 3 - metoksi - 4- hı'drosimandelı'k asid (velinmandelik asid)

Dopamin

/.s»o (*O/XX“’

,Dı'hidroksifenı'lasetik asid 3-metoksı'tı'ramin

XO
% &
/O

Homovalinik asid

Katekolaminlerin metabolizması
( ııı—ı- ıoınmııı )
Mm.

Nd'rotransmitterlerin metabolizmasını etkileyen ilaçlar

Kollnerjik Sistem Adrenerjik Sistem

Hız kısıtlayıcı basılmak Knlin ıı-ııntnkı—

Hız kıstlayım basnıııııg'ı

inlılbıı oden
taj».
Sltoplazmlk membran Hcmlkollnyum
kapı blokörü (Kolin için)

Vıvamilml
Vezlküler kapı blokörü (Aqnıııuıııııı için)

Antikolincsterazlar (neostlgmin, MAO inhibitörleri

Yıkım inhibitörleri
ilzostlgmin)

Salınımı arttıran | _atrrırnlı'in

Mg, botulinum taktir“

Salınım inhibitörü Mg, bretllyum, guanedrel

Otonom sinir ..siı'r,..e,m'i.nc .efk'lliı .f.o'_.l<si'nler_1

' Kolı'nerjı'k vezı'ku"l|erden nörotransmifer salınımı engelleyen’ Botulinum toksini
Kolinerjı'k ve adrenerjik veziku'llerden nörotransmitter salınımını arttıran:
Latrofoksin
Sinir aksarıı'arında sodyum kanal Hokajı yapanlar—' Tetradoksın Saksıtoksın
Sinir terminalinde N tipi kalsiyum kanal blokajı ile nörotransmitter salınımını
engelleyen: Omega Konotoksin
Zikonotid analjezik etkı’ amacıyla spinal yolla kullanılabilen Omega KonoToksı'n
türevi ilaçtır.

PRESİNAPTİK RESEPTÖRLER
0toresepto"r: Presı'naptik yerleşimli reseptörierdir. Uyanldıklarında nörotıansmıtter'
salınımını genellikle baskılayıcı fonksiyonları vardır.

0 Parasempatik nöronlarda presinaptik uçta muskarı'nı'k 2 ve 4 tip otoreseptörler

bulunur Uyanldıklarında parasempatik nörondan asetilkolin salınımını
baskılarlar.

Sempatik otoresepto"rler ise az tip reseptörlerdir. Sempatik presinaptı'k nöronda

uyarıldıklarında nörondan noradrenalin salınımını baskılarlar.

Heteroreseptörler: Presinaptik yerleşimli reseptörlerdir. HeteroreseptÖrler

nörondan nörotransmitter salınımını modüle ederler.

0 Parasempatik nöronlarda bulunan 02 tip reseptörler ile sempatik nöronlarda

bulunan muskarı'nı'k tip 2 ve 4 reseptörler heteroresepto"rlere ömektir.
_|_...
W")

mmm ___J
mı wıı- ııııııııııııı )

Nor“otransmitter salınımında vezı'külün

SPOT BİLGİLER hareketinde ve füzy'onunda gereken
proteinler hangileridir...Sinapsin I, Sintaksin,
Sinaptobrevin, Sı'naptotagmin
Savaşma ve kaçma anında gerekl-' otonomik Asetilkolini sinaptik aralıkta parçalayan
regülasyonu yapan kimdir... Sempatik sinir enzim .. Kolinesteraz
sistemi Asetilkolini plazmada parçalayan enzim. . .
Rahatlama ve sindirme anında gerekli otonomik Psödokolinesteraz
regülasyonu yapan kimdir... Parasempatik sinir Asetilkalin sentezinde hız kısıtlayıcı basamak. . .
sistemi Kolin reuptake'ı'
Parasempatik inervasyona sahip olan kraniyal Kalinin presinaptik sinir ucuna alınmasını ihhibe
sinirler hangileridir. .. 3, 7, 9, 10 eden madde... Hemikolı'nyum
Parasempatik sistemin baskın olduğu yerler.. Asetilkolini sentezleyen enzim... Kolin asetil
Gözde sirküler kaslar, Gastrointestinal sistem, transferaz
parotis bezi damarları, dış genital organların Asetilkolini vezikül içine taşıyan proteini inhibe
erektil yapılarındaki damarlar. eden... Vesamı'kol
Gözde radial kasın kasılmasını sağlayarak Asetilkolinin nöronlardan salınımını
mı'driyazise yol açan sistem... Sempatik sinaptobrevini inhibe ederek engelleyen
Gözde sirküler kasın kasılmasını sağlayarak toksin. . Botulinum toksini

.
miyozise yol açan sistem... Parasempatik Nikotinik reseptörler ne ile kenetlidir. ..
Gözun" silier kasını kasarak akomodasyona yol Sodyum kanalları
açan sistem. .. Parasempatik Muskarinik reseptörler ne ile kenetlı'dir... 6
Gözun" silier epitelini uyararak ako"z sentezini proteinleri
arttıran sistem. .. Sempatik Katekolamin sentezinde hız kısıtlayıcı enzim..-’
Veziku“la seminalis'in otonomik innervasyonu... Tirozin hidroksı'laz
Sempatik Tirozin hidroksı'laz enziminin blokörü. . .
Apokrin ter bezlerinin otonomik innervasyonu. .. Metiltı'rozin
Sempatik Veziku"ler giren madde... Dopamin
Gastrointestinal ve üriner sistemde hakim olan Veziku'l içindeki enzim... Dopamin beta
otonomik aktivite. .. Parasempatik hı'droksilaz
Sempatik ve parasempatik sinirlerde Dopamini noradrenaline do"nuş“tur"en enzim...
gangliyonda iletimi sağlayan madde Dopamin [& hidroksı'laz
Asetilkolin Adrenalin sentezleyen ve steroid tarafından
Postganglionik sempatik sinir uçlarında iletimi aktive edilen enzim... Feniletanolamin N—Metil
sağlayan nörotransmitter... Noradrenalin transferaz
(Norepı'nefrin) Tirozin dekarboksilaz enzimi tarafından
Parasempatik sinir uçlarında genellikle iletimi tirozinden sentezlenen madde... Tıramin
sağlayan nörotransmitter. .. Asetilkolin (ACh) Noradrenalinin etkisini sinaptik aralıkta
Çizgili kas—sinir kavşağında iletimi sağlayan sonlandıran mekanizmalar. . . Uptake
nörotransmitter hangisidir. .. Asetilkolin Sitoplazmı'k amin pompasını inhibe edip,
Asetilkolinin reseptörleri hangileridir. .. noradrenalinin nöron içine geri alınmasını
Nikotı'nı'k (nöronal ve muskuler tip) , muskarı'nı'k (uptake-1=nöronal uptake) bloke eden...
Muskarinik reseptör nerede bulunur. .. Kokain, trisiklik antidepresanlar, amfetamı'nler.
Parasempatik hedef organda Katekolaminlerin nöron dışında huc"'re
içine geri alımını (uptake 2=ekstranöronal
Nikotinik reseptörler nerede bulunur...
uptake) engelleyenler. . . Steroidler
Gangliyonlarda (nöronal), adrenal medullada
(mineralokortikoidler, glukokortikoidler),
(nöronal) ve çizgili kas-sinir kavşağında
Östrojen
(müsküler)
Adrenal medulladan katekoîamin salınımına yol Veziku“ler amin kapısını bloke eden ve

adrenerjik aktiviteyi azaltan... Rezerpin

açan reseptör. .. Nöronal tip nikotinik (Nn)
Endotelde bulunan ve katekolamin yıkımından
Sempatik sistemin asetilkolin ile uyardığı
nerelerdir... sorumlu olan enzim. COMT
istisnai yerler Ekrin ter
bezlerinin tamamı ve çizgili kaslara giden Nöronda mitokondriyal membranın dış yüzünde
damarların bir kısmı bulunan ve katekolamin yıkımında rol oynayan
Nörotransmitter salıverilmesinde en önemli enzim... MAO-A (noradrenalin ve serotonin),
iyon hangisidir. .. Kalsiyum MAO-B (dopamin)
 En,

' 'ıus nazıl—aux" “müni— ?

( ... ...ı... ıııııııııı *)

6. Aşağıdaki yapılardan hangisini lnerve eden sempatik

Norodrenolinin pei-ıtemı: oluşan ona metubolı'fı'
nedir. .. VMA (Vanil mondelik asit)
Norodrennlinin santral sinir- sistemındeki ano
metaboliti nedir .. MHPG (Meroksi-hidroksi-
fenı'lglı'kol)
Hem asetilkolin hem de norepinefrin salınımını
arttıran toksin... Lafrotoksin
Sinir aksonlarındo sodyum kanal
yapanlar-, .. Tetrodoksin, Soksitoksin
Nörotronsmitferin salınımını kolsıyum kanalını
inhibe ederek engelleyen toksin... Konotoksin
Presinaptik reseptörler hangileridir. ..
Otoresepto'rler, heteroreseptörler
Presinoptik reseptörler hangı’ G protein
kompleksi ile kenarlıdır., Gi
sistemin postsinaptik nöronlarının bir kısmı kolinerjik
diğer kısmı adrenerjiktir?
A) Ekrln ter bezleri 8) Kalp mlyokart hücreleri
C) Kıl folikül hücreleri D) Adrenal medulla hücrelen'
E) Iskelet kas damarları
Doğru cevap: E
7. Tirozinden baslayıp adrenalinlo sonuçlanan sentez
blokajı
siire/zinde, asagıdakı’ enzimlerden hangisinin fizyolojik bir
rolü y_oklıır?
A) Aromatik L - amino asit dekarboksilaz
B) Tirozin hı'droksı'laz
C) Katekol - 0 - metiltransferaz
D) Fenı'letanolamin - N - metı'llransleraz
E) Dopamin B — hı'droksı'laz
Doğru cevap: C

Heterorescptör örnekleri nelerdir... Sempatik

8. Aşagıdaki ajanlardan hangisi epinefrin ve norepinefrin
nöronda MZ ve M4: parasempatik nöronda olfoZ oluşumunu bloke ettiği için feokromasitoma tedavisinde
kullanılır?
A) AIfa—metı'I—tı'rozı'n B) Fenoksibenzamin

ÇIKMIŞ sokulmak C) Fentolamin

Doğru cevap: A
D) Prazosı'n
E) Propranolol

9. Aşağıdakilerden hangisi noradrenalin reuptake’ini (geri

1. Kolin pompasını inhibe eden ilaç aşağıdakilerden emilimini) inhibe etmez?
hangisidir? A) Kokain B) Deslpramin
A) Hemikolinyum B) Flzostigmin C) Imipramin D) Guanetidin
C) Beladon D) Kokain E) Nortriptı'lin
E) Süksinll kolı'n Doğru cevap: D
Doğru cevap: A
10.Aşag'ıdaki|erden hangisi heteroreseptör olarak
2. Aşağıdakilerden hangisi asetilkolini sitoplazmadan tanımlanabilir?
vezı'ku"l içine alan veziküler pompayı inhibe eder? A) oZA adrenerjik reseptörün sempatik nöronlarda postsinaptik
A) Hemikolinyum B) T'ıramı'n lokalizasyonu
C) Kokain D) Tn'sı'klı'k antı'depressanlar B) MZ - muskarinik reseptörün parasempatik nöronlarda
E) Vezamı'kol presinaptı'k lokalizasyonu
Doğru cevap: E C) (128 adrenerjik reseptörün parasempatik nöronlarda
presinaptı'k lokalizasyonu
D) 5HT1 reseptörünün serotonerjik nöronlarda presı'naptik
3. Adrenal medulladan katekolamin salıverilmesine yol
açan reseptör aşagıdakilerden hangisidir? lokalizasyonu
E) M4 - muskarinik reseptörün parasempatik nöronlarda
A) Nöronal nikotinik B) Musküler nikotinik postsinaptik lokalizasyonu
C) Muskan'nı'k tip 1 (M1) D) Alfa1 adrenerjik reseptör (ac1)
E) Muskan'nik tip 3 (MS) Doğru cevap: c
Doğru cevap: A

4. Aso'ı'ı'ıkoiın aşagıdaki sinaps gruplarının hangisinde ana

nörotransmitter olarak görev ııı—amn? ÇALIŞMA SORULARI
A) Sempatik postganglı'yonı'k sinir - Effektör organ sinapsı
B) Motor sinir — Çizgili kas sinapsı
C) Parasempatik postgangliyonik sinir - Effektör organ
1. Otonom ve somatik sinir sistemi fonksiyonları ve
sinapsı
anatomisi için hangisi y_an_şj__lıır?
D) Otonom preganglı'yonı'k sinir ucu -Adrenal medulla hücresi
A) Bütün preganglı'onı'k sinir liflerinde nörotransmitter
E) Vagus sinir uçları -Kalpteki sinoatn'yal düğüm hücresi
asetilkolindir.
Doğru cevap: A B) Parasempatik sistem uyardığı organın yakınında terminal
ganglionlara sahiptir.
5. Aşagıdakilerin hangisinde nikotinik reseptör bulunmaz? C) Adrenal medulla. anatomik ve embriyolojik olarak sempatik
A) Parasempatik gangliyon B) Iskelet kası otonom ganglionlara benzer.
C) Sempatik gangliyon D) Adrenal medulla D) Adrenal medulladan salınan ana kalekolamin,
E) Bronş düz kası adrenalindı'r.
E) Iskelet kaslarını uyaran somatik sinirlerin. periferik
Doğru cevap: E
ganglionları bulunur.

Doğru cevap: E

©
 -—ı.
“NUMA —— m umum mum
uuuııiıııı'ıi ııı

Nlıuıııuııı ıIı-ııı ıııılımıııılı ıuıuıııılılı-ı ıı'ılüıılıılıllıoıılıın ıı lıımlnılını mlnıımıın mıııınıı ulu—nında. ...,.mıııuvıı..ıııın
l..

hımm—Indı- uuıuv alnımı’ lıııııııınl Hnıllllılu rının-||| h,ılmlıı (ınınanquu “"akıl/'un lgııı
"ııııılıllıllı !
A) ı,’!ıulıı ıımııııııı ııı'ıııımııııhııluı hnvııMn
“) nuıııııcııııı umıulıvıınıın A) luıınııııımııııııııııııı
ı'ı ı'ııııılımıııııı ııı-ııııııııııı ııııııııınM" hıvınııııı H) ı'ılııııhıııı
") Aıııuımı ımnıu ıl) Anı—ııııııı- anlı
I:) I'nmnmıuınııh umıulıvnmın lı) ıımııııı
Duam onwa” (! |:) hıyııııu
Imam ııııvım ıı’
3 Aşağıdaki ımııııı ıııuıııılmııı lımıulnııılıı hıııwuuvııımııılıı
ııoıııımlılı Imulıııılılı vııııllı .' ı ıı.,..._.ı.hıı-ıı..“ınıı ımııuınl nnımınl ıııııııınhı ınıııııımıu

A) hııı ııııuı ımı ıı) lııı ıııkıııuı ımı ılı'ııllılıı -'

“) hııı ıııınınını ımı l)) MM: ımı hn.-ımı A) hukum
|!) ını umıııaı ıııumıımm uıuııılı vuııılmıııılnkı ıımıımım H) Muıılıaıııııaı
Duan: mıvım (.“ (:) ('ınımıuıı
ll) Aııııııııııılııı
4 lııı lıııılııılıılıı lıııııııvııııvıııııı Ilıı Ilullı ıılıııııl- ıı.,ııuıılıılıl I:) Vııımııımııılıı
"ııılı-lıııılıııı lmııulnl Vmılıglıı .'
Imam ımı/ıp C
A) | ıııııı ını ıımınııuı ııvnımı llııuı ımıannmıınııkılı
“) | ıııın ını ııwluıııııııvnmıı lıııuıııununluılnıınıı ımıııımıııııılııuı ıı ınnııııııılııı ııılııııııııııı lmnlvılıı/fnu mıı—ııı ngnaıılıkllnnlan
nunıılkıılınıııı Iıııııı|| alılıı !
ıt) ı ının ım ımıınıııııın ııvnıılmı ıuunııını nııınımılıııhılı
A) Aımıııııı
l)) Aıınıııııı lm lıuıluıını uyma" lıılnı uuınımılkllı “) lıımumıııııhaııı
rı) Aımhıln ını ımıınııuı uyumu ıııımıınıı tanımlanan (:) |ınııı|ıııımı ıııııııııı
ıııııulmıınıııllıuı ııuımlıuımlııııılı I.)) l'ııııııınımm
Dual ıı ıwvııp' A H) Inımılıılnknııı
Duam avva’): C
( lınııııııılh rıııınp—ı vıı Iınvonlılmıln Uuıı_nlı|ıır;tııı
ıınıırıııılrıvııııln Hull! ııgniıulnlıl lımlnluııluıı lınııulnl ” A:,nuıılııııl "Hum ıımılıluluf'luıı Iınııulııı ntıılyum kamil
ııı—(ınıılııı .’ ıılııknıı yııpımık, aııılr nkuıııılnıııııln llııll'yl vo mıı-Iyon’
A) ııııııın uıııııımı unııullvııııınııln ımıınııılnvmııın nnnıllknllıı |ııılnııulvnllıım yuyıııııanıııı mıuvılmııu7
nmnıllk mını A) laımıluwkıın
[C) :ıpınımıık ııvmıııınııı kalp ııınıımıukı Iııııı uıkılnıl nımıılıılu I) m (numan) kmmıukqın
hlııkn nılılulılllı C) Hvaıwııukııln
C) l'mnnnmımııh unııulıvıııılnııınhı lınımıııınynn nııııpııııu ııluku D) | "lokum
uııılnlıllıı I) Arılknln
D) :ımnııaıık ıınıımîulııııı ımvıınıılnıın lıuımııııla ıımıumıuvmm Dogru “vıp: |
mıımııwımıııı nmuııık mını
l'!) :ıuııııınıık ııvuııırıııııı ını hwlcaıı ıııaııııııukl cılkını nııuıılııln
ıılukn nılllnııını

Doom movap: A

PARASEMPATOMİMETİKLER

(___—Kollnonıopwr
uyırınlırı
|_L_—_ı
Kulp Olum!
_.ı|,,L—+———lr
[)ıı/ km: | mııııaı

Alımı]Lllm _[> Mıınknıınık & annmlbl

ımoııı cılkı —£ î Aıııı ı lmlımk aık! ——|

> leullnlk
Kullıı nnınrlnıı Irmvnmlbl
|_'_L___|
Nmunııınkıılm plnk ()ıummı
(_;I/uıll kııulııı umıulıyuıı ıııı'ıımlmı

60)"
 Asetilkolinin 'tüm sistemler üzerindeki genel etkileri bir kural olarak şu şekilde
özetlenebilir:
- Damar duz” kaslarını ve sfinkter kaslarını GEVŞETİR.
- Dıge'“r hııı" yapıların duz" kaslarını KASAR.
- Tun" dış salgıları ARTTIRIR.

Caz' bağımlı olarak endotelden NO salınımı

' Damarlarda endotel hasarı varsa
| Damar Vazodı'ıam"r ımı (ateroskleroz gibi); NO salınamayacağı
için, asetilkolin damarlarda tam tersine
konstn'ksiyon oluşturur.

(—) kronotropi

(—) ı'notropi Ventrikülde negatif inotrop etkileri

belirgin değildir.

(—) dromotropı'

Solunum sistemı’ ankokonstn'ksiyon

Tonu"s ve neristaltız'mi T

Asit, pepsin, mukus, tükürük,

pankreas, solunum yolu mukoza
Dış Salgı Bezleri
salgısı, terlem - ....ı.,on,
'
insülin T

In'sı'n sirküler kasında kasılma; mivozı's

Aköz hümör drenajı artar ve göz içi basınç
. . azalır
Mianîc _ _ _ ..
' Mıyozıs nedenıyle karanlıkta gorme bozulur
Göz
dekolmanı ve katarakt yapabilirler.

Silı'yer kasta kasılma.

Uzak gönne bozulur (geçici miyopi ).

. . Detrüsörü kasıp, sfinkter" pei/cettwleri icin,

“ nörojenik mesanede ("a$k kuuanıhr.

Parasempatomimetik İlaçların Yan Etkileri

. Tüm dış salgılarda aşırı bir amş
' Görme bulanıklığı
. Hipotansı'yon, bradikardi ve kalp ileti sisteminde yavaşlama
- Brankesoazm, solunum güçlüğü
' Koroner vemezlik
,—

. Peo'a'k ülser
 TUSDATA© rus HAZIRLIK MERKEZLERİ
Mam—ımın:

Parasemptatomimetik ilaçların endikasyonları ve kontrendikasyonları

Endikasyonlan Kontrendikasyonları

. Clc—kem o Gastrointestinal sistemde veva üretrada

mekanik tıkanıklık
. Paralitik "'em bağırsak =.tn.nv'<ı'
- Astım
- Mesane atonı'si, flask tip nörojenik mesane
. Kronik _obst'iktif akriğer hastalığı
. Kserostomi <"ıo"qren sendromu
o lnkontinans, enürezis noktu“rna
- Supraventn'küler taşikardi, taşı'an'tmi
ı Peptik ülser
- Miyastenia gravis
- Nondepolan'zan nöromusku"ler blokörlen'n - Parkinson hastalığı
etkisini geri döndürme - Hı'pertı'roidi (atn'al fibn'lasyonu arttırabilir)
o Ahar—i've" hastalığı - Bradikardl
- Antikolinerjı'k etkili ilaç ı'ntoksı'kasyonlan . Hlpotanslvon

PARASEMPATOMİMETİK İLAÇLAR

Paras mpatomimetik etkili ilaçlar

Direkt Etkı'lı'ler İndirekt Etkı'lı'ler (= Antı'kolinesterazlar)

KOH“ _ Alkaıoı'dıer Reversible Irreversı'ble

Esterlen

- Asetı'lkolı'n - Pilokarpin Perı'fen'k Etkili . Tabun

- Betanekol - Arekolı'n - Edrofonyum - Soman
- Karbakol - Oksotremon'n - Neostı'gmı'n - San'n
- Metakolı'n . Sevı'melin - Pn'dostı'gmı'n - Malation
- Muskan'n Santral Etkili - Paration
- Musı'mol . Fizostigmin - Ekotı'ofat
- Psı'losibı'n - Rivastigmı'n - İzoflurofat
- Amanitı'n - Eptastı'gmı'n - Metn'fonat
- Aseklidı'n . Takn'n - Dı'ı'sopropı'lflorofosfat
- Donepezil

KOLİN ESTERLERİ
- SSS'ye Gem'ezler.

Kolı'nesteraza duyarlılık Muskan'nik etki

Asetilkolı'n +++

Metakolı'n +++-l'

Karbakol ++

Betanekol ++

Pilokarpı'n
 İ'— 'r'usoA'rA

Asetı'lkolı'n
. Kollrıesterazlara en duyarlısıdır.
- Muskan'nik ve nikotinik etkisi yaklaşık aynı güçtedir.
. Plazmada psod"oko|ı'nesteraz enzimi tarafından hızlıca parçalandığı için sistemik
etki oluşturmak amacıyla kullanılamaz. I'ntraoperatif mlyozls olusturmak Için
kullanılıt

Betanekol
. Kollnesterazlara dayanıklıdır.
- Sadece muskan'nik reseptörler üzerinden etki oluşturur.
. GB ve mesane üzen'nde selektivitesi yüksekljr ve en güçlü etkiyi olustumr.
. Flask tip nöroıenı'k mesane ve reflu" özofajıt' tedavisinde fır-.ı| olarak kullanılır.
- Avrıca mide atonisi ve postoperatif abdominal distansiyonda peristaltizmi
hızlandırmak için de kullanılır.

Karbakol
- Kolinesterazlara dayanıklıdır.
. Nikotinik etkisi muskan'nı'k etkisinden daha güçlüdür.
. Sempatik ganglionları sistemik etki ile uyarabilir. Bu nedenle kullanılmaz.
* - Dar açılı glokom tedavisinde ve gözde intraoperatif olarak miyozis
oluşturmak için kullanılır.

Metakolin
- Asetı'lkolinesteıaza dayanıksız, fakat psod"okolı'nesteıaza dayanıklıdır.
- Muskan'nik etkisi KVS’de Ad1'den daha güçlüdür.
. KVS üzerinde en güçlü etki oluşturur. Kısa etkilidir.
- Bronş hiperaktivıt'e tanısında provokasyon testi olarak kullanılır.
ait
ALKALOİDLER

Pı'lokarpin

. Dıs salgılar ve ter bezleri üzerine belirgin etkiler oluşturur.

- Kistik fibrozı'ste tanı amacıyla kullanılır.
. Baş boyun bol"gesine radyoterapi uygulanan hastalarda ağız kuruluğunu gidermek
için tercih ed_ilir.
- Hem dar (miyozis oluşturduğu için) hem de açık açılı glokomda (Schlemm kanalındaki
düz kasları kasarak ako"z humÖrün drenajını arttırdığı için) kullanılır.

Sevimelı'n

- M3 reseptör aktivatörüdür.
0 Dış salgılan arttınr, Sıög"ren sendromunda ağız ve gözyaşı kuruluğu tedavisinde
pilokarDin gibi kullanımı mevcuttur.

Arekolin

. SSS'de dğ'renme ve bellek ile ilgili M. reseptörlerinin selektif agonistidir.

. SSS'yi eksite ederek öfori oluşturur.
&
(WH—“ııı.“;-
m_rklıuzıuııı makamını” '

'
Oksotremorin
. SSS'de bazal gangliyonlardaki Mı reseptörlerinin agonistidir.
' Bazal gangliyonlarda kolinerjik aktiviteyi arttırdığı için deneysel Parkinson tablosu
ortaya çıkartır.

Muskarin

- Muskarinlk etkisi çok güçlü olan ve nikotinik etkisi olmayan bir maddedir.

Musimol / Psilosîbin
. Mantariarda bulunurlar ve hal'ıleinnien ntkllnri vardır

Amanitı’n ( : Amatoksı'n)

Mantarlarda bulunur. RNA polimeraz II'yi inhibe ederek mRNA sentezini

engellerler

Aseklidin

ANT_İKOI.İ_NESTERAZLAR (İNDİREKT ETKİLİ

KOLINOMIMETİKLER)
- Koiı'nesteraz enzimini inhibe ederek Ach'nin parçalanmasını engeller ve tüm kavşaklarda
Ach birikmesine yol açarlar. Böylelikle; hem muskarinik hem de nikotinik etki
gösterirler

. İndir—eki etkilidirler. Sadece muskarı'nı'k reseptörleri uyaran direkt etkı'liierden farkları,

nikotinik reseptörleri de uyarmalarına bağlı gelişebilecek sempatik ve somatik
etkilerdir.

. Nöromusküler kavsakta da aceriikolin birikimine yol açtık'-irmdpn cızgı—ır kaçışın ch'mr'jle

ederler. Bu nedenle mı'yastenı'a gravis tedavisinde kıılln.n"'rla.r

REVERSİBL ETKİLİ ANTİKOLİNESTERAZLAR

Reversibl antikolinesterazlar
Periferik Etkililer Santral Etkililer
' Edidforıyuııı - Takrin
- Mestıgının - ."oııupc; ."
- Pn'dostigmin - Rivastigmin
- Distigmin . Galantamin
- Ambenonyum - Eptastigmin
- Fizostigmin

Reversibl antikolinesterazların endikasyonları

Periferik Etkililerin Endikasyonları Santral Etkiillerin Endikasyonları

Paroksismal supraventriküler taşikardi ve an'tmı' o Antı'kolı'nerjı'k etkili ilaç zehirlenmelen'

.Rağ'ımlx '.ı' ıı'ı'xııın' rıioıııxı . Alg’ ı'ı'veı hastalıgı

Nondepolarizan nöromusküler blokörlerin etkisini

geri döndürmek için
Glokom
- Minnie“; gı rix lx
 _ .

.
;" TUSDATA
M_MWM'N-

Edrofonyum

' En kısa etkı'iı'sı'dı'r (5—15 dakika).

. Mivastenı'a gravı's'te test amacıyla kullanılır (miyastenik ve kolinerjik kriz
aynmı).
' Aritmi (supraventrı'kı'ı'lpr taşlarîtmı') ve ı'leus tedavisinde kullanılır.

Dı'stigmı'n

0 En uzun etkı'lı'sı'dı'r (24 saat).

Yı'ıosiı'gmı'n

. SSS’ye belirgin geciş gost"erı'r.

- Bu nedenle santral antı'knlı'nerı'ı'k ilaclar (atropin), fenoh'va7ı'nier ııı: zehirlenme

durumunda antı'dot olarak kullanılır. Fn'edreı'ch ataksisi tedavisi.

Neostı'gmı'n
. Pür periferik etki ortaya çıkartır.

- Mı'yastenia gravis tedavisinde en fazla kullanılandır. Direkt nikoünerjı'k reseptör uyansı

oluşturabilir.

. Kürar ve benmari kompetetı'f nöromusküler blokörlerin etkisini reverse etmek (geri

çevirmek) için de kullanılır. İleus tedavisinde kullanılır.

Ambenonyum ! Pı'n'dostı'gmı'n

- Mı'yastenı'a gravis ve ı'ieus tedavisinde kullanılırlar.

Demekarium

- Glokom tedavisinde kullanılır.

Rıv'astı'gmin / Takrin I Galantamin I Eptastı'gmı'n I Donepezil

. Alzheimer tedavisinde kullanılan kolinesteraz ı'nhibı'törlerı'dı'r. Takrı'n hepatotoksik
etkilidir.

İRREVERSİBI. ETKİLİ _ANTİKÇLjNESTERAZLAR

(ORGANOFOSFATLI lNSEKTlSlTLER)
Tabun-Sarı'n-Soman (Sinir Gazları)
. En toksik olanlardır.

Ekotı'ofat I İzofiurofat I Dı'ı'sopropı'lflorofosfat

- Açık-açılı glokomun tedavisinde lokal olarak kullanılırlar.
 rus HAZ—IİRİLIKA MERKEZLE—JRİ
&naim—___
ıu ucunun—ır

Malatı'oıı I Paratı'on.

. Özellikle boc"ek ilacı olarak kullanılırlar.

Metrifonat
. Schı'stomiazis tedavisi
. Bunlar organofosfatlardır. Kolı'nesteraz ve karboksı'lesteraz enzimlerini inhibe
ederler.

ORGANOFOSFAT ZEHİRLENMESİ
', org'aVn'ı'k'foı'sıfatr- ı'nlt'olksvı'kas'yo'l_nf _k'ı "_n'ıfağfıj _'.'v_ 'î_
Muskarinik =_k-*ivı'te arhsına bağlı etkiler Nik-“WW ekfiviie arr'w-n haq'lı etkiler

- Mivozis - Depoladzasvonla çizgili kas 'e'ri

. Terleme (Solunum 'el-til
- Sava .a'tışı - Kognitif bozukluk
o Bronkokonstrîkslyon, aşın bronş sekresyonu . Konvülzyon
- Kusma - Koma
o Diyare
- Ereksiyon
- İstemsiz mlksiyon
. Konjesyon

Organofosfat İntoksikasyonunda

. Tanı: Hikaye + Klinik bulgular

. Kesin tanı: Eritrositlerde ya da plazmada kolinesteraz aktivite ölçümü ile konur.

Organofosfat İntoksikasyonunda Tedavi:

1. Genel Önlemler
. Maruziyeti sonlandır: Gaz maskesi takma, elbiselerini çıkarma, cilt ve müköz
membranları su ile yıkama, gastrik lavaj...

. Solunuma yönelik: Endotrakeal aspirasyon, yapay solunum yapılır ve oksijen

verilir.

. Persistan konvülziyon gelişirse: Diazepam verilir.

0 Şok tedavisi uygulanır.

2. Kolinesteraz Reaktivatörleri

. Özellikle henüz irreversı'bl etkinin başlamadığı ilk 2—4 saat içinde etkilidirler.

. Santıale geçemeyeneler: Pralidoksim, Obidoksim

. Santrale geçebilen: Diasetı'lmonoksim’dir.

3. Antikolinerjı'k Etki Oluşturmak İçin

' “mi?'—'n' Hastayı ölüme iten pulmoner ve kardiyak etkileri antagonize etmek için
verilir.
 Kistik fibroziste ter testi için ve glokom
SPOT BİLGİLER tedavisinde kullanılan alkoid... Pilokarpin
Santral sinir sisteminde ogr"”enme ve bellek
ile iı'gı'li Ml reseptörleri uyaran hangisidir...
Parasempatik sistemin genel olarak| etki Arekolin
kalıbı... Damar düz kaslarını ve sfinkter Bazal gangliyonlarda kolinerjik aktiviteyi
kaslarını gevşettig'i halde, diğer tüm yapıların
arlırd'ğı için deneysel parkinson tablosu
düz kaslarını kasar ve tüm dış salgıları arttırır.
ortaya çıkaran. . .Oksotremorin
Parasempatik sisten-.- Lîaqîırscklarda ne yapar...
Dış salgı bezlerini uyaran ve ağız kurulugu“
Tonus" ve peristaltizmi arttırır.
tedavisinde ..'»<ul.'an:.'an. .. Sevimelin
Asetilkoiırir. kalp i_uîerindeki c-tkiı'c—ri... Negatif
kronotropi, negatif dromotropi, negatif ı'notropi Sevimelin Sjog"ren sendromunda Iakrimasyonu
arttırmak için kullanılan M3 reseptör
(belirgin değil)
agonistidir.
Asetilkolinin s:!unum sistemi b"":erindeki
etkisi . .. Bronkokorstriksiyon Periferik etki gösîeren reversibi kolı'ııesteraz
ı'rı'.l—ıio'ı'?o""-u". . . Neostigmı'n, pridostı'gmin,
Asetilkolınin mas-“ne (Lî-erı'rıdek:’ e—"-'.'<i.'-'e:*i. .. distigmin, edrofonyum
Detruss"o"ru kasıp, sfinkteri gevşetir, mı'ksiyon
Santral etlö gösteren reversibl koliresteraz
oluşturur.
ı'm“iaitr—Irü... Takrin, donepezil, rivastigmin,
Parasempatik sistem f.:arıkrec-s-â— galantamin, fizostigmin
İnsülin salınımını arttırır.
r('ısa etkili reversibl koı'inesteraz
Pcresempal'ik sistem gözde siliver kaslar: kib=.'."'ör'_ı"... Edrofonyum
kasarak neye neden olur... Akomodasyon
En uzun etki—.’? 'eversibl kolinesteraz
spazmı (yakına odaklanma) ve buna bağlı geçici
ı'nrı'ıbiT'örü. .. Distigmı'n
mıyopıye
Damar eiıîdcl'elfnderı nitrik oksit sc'ııverı'ı'rr,esi.m.-> Miyasfenia gravis +anısında kullanılan
yol açar rese..r—J'r.-"r. +ioi,.. Muskarinik M3 antif—wlı'nste raz. . . Edrofonyum

Parasem;c*:>mim.eı.*ı.'ln..'."erir er—ı'dikasyonları... Miycsteııik kriz ize .'*<olir.erjik krizi birbirinden

ayırmak için kullanılan antikolinesteraz...
Glokom, paralitı'k ileus, mesane atonisi, flask
tip nörojenik mesane, Alzheimer hastalığı, Edrofonyum
kserostomi, supraventriküler aritmi, miyastenia r'aliyastenia gravis ı'*e_'"cvisinde kullanılan
gravis, antikolinerjik ilaç intoksikasyonu antikalinesteraz. .. Pridostigmin, neostigmin,
Pare=_err._v.ı*amivr..a'rırf<i:ı'-:'ı'.Km:-iıendî !Aa_ syonifı..rı... ambenonyum
Uretra ve bağırsaklarda mekanik tıkanıklık, Fı'zcıstı'gminin TıEĞC-Vlde .x".."llanıldığı
astım, inkontinans, peptik ülser, bradikardi, zehirlenmeler. .. Antikolinerjik ilaçlar (Atropin,
hipotansiyon, enürezis, Parkinson hastalığı
Fenotiazinler)
Kalin erlerlerî har—gilevidir... Asetilkolin (ACh),
Nöromusküler blokörlerin ev.’.kisinı' geri
betanekol, karbakol, metakolı'n da"ndürırıe.'< için kullanılan kolinesteraz
Gastrointestinal sistem ve genitoüriner sistem inhibliörü . .. Neostigmin gibi periferik etkililer
uz“erinde en belirgin etki gösteren kolin Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılan
esteri... Bet—anakol reversibl kolinesteraz înhibı'to"rü._ Donepezilı
Kardiyovasküler sistem üzerindeki etkisi en takrin, rivastigmin gibi santral etkililer
belirgin olan kolin esteri... Metakolin Kolinesteraz enzimi ile organot'osfatlı
Bronş hiperaktivite tanısında provokasyon testi insekTisit arasındaki bağı parçalayan ve
için kullanılan. .. Metakolin böylece kolinesteraz enzimini serbestleştiren
reaktivatör. . . Pralı'doksim, Obı'doksim,
Kolinesteraza en duyarlı kolin esteri
hangisidir.. . Diasetilmonoksim
Asetilkolin, (Metakolin de
duyarlıdır) Santrale de geçebilen kolin—esteraz

Alkaloid türevi :ıarasempatomimetikler reakiivaîörü . . . Diasetı'lmonoksim

hangileridir. . Pı'lokarpin,arekolin, oksotremorin, Organofssfat intuksikan:—yorumda kesin Tanı
sevimelin, muskarin nasil konur-_ Eritrositlerde ya da plazmada
Dış salgı bezleri ve ter bezleri üzerindeki kolinesteraz aktivite ölçümü ile konur.
etkisi en belirgin olan hangisidir... Pilokar'pin
 "İnanan rus HAIIRIJK unuzu!
m

Aşağıdakilerden hangisi antikolinesteraz ilaçların özelliği

dımılır”"? (Eylül - 97)
ÇIKMIŞ SORULAR A) Atropin zehirlenmesi tedavisinde kullanılma
B) Gangliyon stimülasyonu yaparak kan basıncını düşürme
C) Asetilkolinin etkisini arttırma
D) Myastenia gravis tedavisinde kullanılma
. Muskarinik agonistler,
E) Sinir gazı olarak savaş alanında kullanılma
l. bronkodilatasyon
Doğru cevap: B
l|. gözde miyozis
Ill. ağızda kuruma
IV. bradikardi 8. Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılan asetilkolin
V. hipotansiyon esteraz inhibitörü olan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
Vl. mide salgısında azalma ıNisan — 2006)

etkilerinden hangilerini oluşturabilir? (Nisan- 2010) A) Donezepil B) Memantin

C) Fluoksetin D) Lesıt'in
A) I, II ve III B) |, III ve V
E) Karbamazepin
C) II, |V veV D)ll. IVve Vl
E) N. Vve Vl Doğru cevap: A

Doğru cevap: C
9. Annesi tarafından saç bitini önlemek için evdeki böcek
ilacıyla başı yıkanan ve bilinci kapalı olarak hastaneye
k hangi amaçla kullanılır?
2. Asetilkolin, klinikte e_ı]_çg_
getirilen bir çocukta ilk yapılması gerekenler arasında
A) Yaygın vazodilatasyon oluşturmak aşağıdakilerden hangisi y____er
almaz? (Eylül 2005)
B) Kalp atım hızını azaltmak
A) Mekanik ventilasyonunun sağlanması
C) Kalbin kasılma kuwetini azaltmak
B) İntravenöz fızostigmin uygulanması
D) Göz cerrahisi sırasında miyozis oluşturmak
C) Üstündeki kıyafetlen'n çıkarılması
E) Atn'oventn'kÜIer ileti hızını azaltmak
D) İntravenöz atropin uygulanması
Doğru cevap: D E) İntravenöz pralidoksim infüzyonu

Doğru cevap: B
3. Gastrointestinal ve üriner sistem üstündeki aktivitesi
yüksek olan. nikotinik reseptörler üzerinde önemli bir
10.Pralidoksim aşağıdakilerden hangisinin neden olduğu
aktivitesi Mnnmuskarinik agonist aşağıdakilerden
zehirlenmelerde antidot olarak kullanılır?
hangisidir?
A) Arsenik B) Tn'siklik antidepressanlar
A) Asetilkolin B) Nikotin
C) Nikotin D) Siyanür
C) Karbakol D) Betanekol
E) Organofosfatlı insektisidler
E) Süksinilkolin
Doğru cevap: E
Doğru cevap: D

4. Kolinesterazenzimine dayanıklı, muskarinik olup, nikotinik

etkisi de olan parasempatomimetik aşağıdakilerden ÇALIŞMA SORULARI
hangisidir?
A) Betanekol B) Oksotremorin
C) Asetilkolin D) Metakolı'n . Aşağıdakilerden hangisi parasempatik sinir sisteminin
E) Karbakol gözdeki etkilerinden biri u_evildir?

Doğru cevap: E A) Miyopi B) Miyozis

C) Zonu"|lerde gevşeme D) Lensin bombeliğinde artma
5. Aşağıdaki muskarinik agonistlerden hangisi baş ve E) Göz içi basınçta artış
boyun radyoterapisinden sonra oluşabilen kserostomi Doğru cevap: E
tedavisinde kullanılır?
A) Pilokarpin B) Asetilkolin 2. Aşağıdakilerden hangisi bronş hiperaktivite
C) Betanekol D) Metakolı'n tanısında provokasyon oluşturmak için kullanılan
E) Karbakol parasempatomimetiktir?

Doğru cevap: A A) Propranolol B) Montelukast

C) Metakolı'n D) Teofilin
E) Histamin
6. Kolinerjik hiperaktivasyon bulgularıyla gelen bir
Doğru cevap: 0
entoksikasyon vakasında aşağıdakı’ bulgulardan hangisi
öncelikle direkt değil, indirekt etkili bir kolinomimetik ilaç
zehirlenmesini düşündürür? (Aralık - 2010) 3. Kolin esterleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

A) Miyozis y_Lanlltlr?
B) Aşırı terleme A) Karbakolu"n otonomik ganglionlar üzen'nde etkisi yoktur.
C) Bağırsak hareketlen'nde artış B) Betanekol kolinesterazlara dirençlidir.
D) İstemsiz idrar kaçırma C) Metakolı'nin muskan'nik aktivitesi vardır.
E) çizgili kaslarda kasılma D) Metakolı'n kolinesterazlar tarafından parçalanabilir.
E) Karbakol kolinesterazlara dirençlidir.
Doğru cevap: E
Doğru cevap: A

Om
4. Aşağıdakilerden hangisi atropinı'n santral sinir sisteminde 8. Aşağıdakilerden hangisi organofosfat zehirlenmesinde
oluşturduğu etkileri ortadan kaldırmak için tercih edilen kullanılan santral etkili kolinesteraz reaktivatörÜdür?
ilaclardan bindir?
A) Pralıd'oksim B) Atıopin
A) Edmfonyum B) Skopolamin C) Paıahon' D) Ekobo'fal
C) Neostıgm D) Pndostıg"min E) Dıase'tilmonoksim
E) Fız'ostıg'min
Doğru cevap: E
Dogu'cevqı.-E
9. Kolinomimetik ilaç ve endı'kasyon eşleştirmelerinden
5. Alzheimer tedavisinde kullanılan. hepatotoksik yan etkiler hangisi y_ş_anlıtır?
olusturan ilaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Betanekol — Rellü özafajıt' tedavısı"
A) Tüm B) Memantin B) Neostıg'min — Ileus tedavısı"
0) Donezepi D) Fız'ostıg'min C) Edmfonyum — Antrn'i tedavısı"
E) Arekolı'n D) Betanekol — Konjen'ıta'l megakolon tedavısı"
Doğumum-A E) Sevimelin — Sıalo're (Aşın tükrük salgısı) tedavısı"

6. Me)-we bahçesinde hase*re kontrolu amacıyla kullanılan tamı Doğru cevap: E

ılacını fazla miktarda soluyan 8 yaşındaki kız hasta bulantı.
Kusma. kann agı—ısı ve solunum güçlüğü şı'ka'yetlenyle bir saa.’ 10.Aşag'ıdakilerden hangisi muskan'nı'k reseptör
içerisinde genn'iğyor agonistlen'nin sistemik yolla kullanımı için kontrendike
d_g__e"ildir?
Bu hastada aşağıdaki fizik muayene bulgulanndan
hangisinin görülmesi beklenmez? A) Peptik ülser
B) Kronik obstrüktif" akcıger" hastalığı
A) Hpotaısıyon'" B) Aşırı bronş selqesyonu
C) Nöroıen'ik mesane
C) Terleme D) Konjunktıva'l konıes'yon
D) Astım
E) Idrar ıetansıyon"u
E) Ün'ner obstrüksıyon'
Dogu'eevm:E
Dogru“ cevap: 0

7. Organik fosfor intoksikasyon tanısı kesin olarak nasıl

konur?
A)Hıka“yeılei B) Tensilon testi
C)Buztesti 0) Metakolın' provokasyon tesli
E) Entrosıt" kolınesteıaz“ aktıvıte" testi

Dogu' cevap: E

PARASEMPATOLİTİKLER
ı. Belladon alkaloı'dlen': Atropin, skopolamin [Ji/adn)
2. Senteük belladon alkaloidleri: Tropikamıd', homatropin

3. Kuvartemer amin türevleri: İpratıopium, propantelin, hıyosı"n—N—butil bromür, glı'kopirolat

4. Selektıfl'er: Pinenzepin, telenzepin (Ml)

5. Santra! antikolineıjikler: Bipenden', benztropin, tn'heksıfen'ıd'il

Kuartemer amin türevleri han'cinde bu gruptaki ilaçlar sadece muskarinik reseptorlen“' bloke ederler.

Çeşıtl'i dokulann bloke olma hızlan farklıdır. En kolay bloke olanlan tükürük ve ter bezleridir. En direndi
olanlar ise: mideden asıt' salınımı, pankreas ekzokrin sa'ç'sı ve sa_fra salınımıdır.

BELLADON ALKALOİDLERİ
Karaogerd"e psodok"olinesteraz tarafından parçalanırlar.

Bu ilaçlar muskan'nı'k resepton"en'n kompetetıf' blokorl"eridir.

Atropin: Kalp, GB ve bronşlar uz"erı'ne etkisi daha belirgindir. Uzun etkilidir (midrı'atik etkisi 24 saat, sikloplejik
etkisi 1 hafta devam eder, sistemik etkilen' 4. saatte. biter').

Skopolarnin: Ter, tükürük, dış salgı bezleri ve göz uz"en'ne daha belirgin etki gost"en'r.
mı..— ııırııı .ı-ı ,
Wuu

Atropin ve Muskarı'nı'k Reseptör Uyarısına Bağlı Etkiler

ACh’ln _muskarinlk Atropinin muskarinik

RESEPVTÖR UYARISI ,REVSEPTÖR BLOKAJI
Mıdrıyazıs
Ak'umodasyon felcl
Blullkukullıll .’ıx'sijun Bıaııkudiiatanon
'
Glı' ?,dzekeıleıî azalır
.

G:.’ *..aıeneller—l artar

Mîksıyun banlanır
Teı .eıne dl tar Terleme azam
(-) Kronotropl (+) Kronotropl
(-) Dromotropl (+) Dromotropl
Sflnkter gevşer Sflnkter kasılır
Vaz _ -l"a?asyn'— < ıııdı'liııjlyd'd', ',”!— .

*: Hlsl'amin salınımına bağlı

PARASEMl"A”l'OE.!”lll—(LERİN’ (MROPJ'N) ETKİLERİ

Damarlar
. Atropin histamin salınımı ile yüzeyel damarlarda flushing oluşturur.
. Atropı'nle zehirlenenlerde ciltte yaygın kızarma ve hipertermi oluşur.

Kalp
. Almpı'n düsük dozlarda santral vagal nukleusu uyararak bradikardi r“vsh,.vrabı'ıı'r.
Fakat esas olarak taşikardi oluşturur.
. AV iletimini hızlandırırlar (AV nodda refrakter peny'odu kısaltırlar) ve bu nedenle
EKG'de PR aralığı kısalır.
. Bradikardı' ve AV blok durumlannın tedavisinde kullanılır.

Göz
. Sirküler kası gevşeterek midrıy'azı's oluştururlar. Uzun süreli mı'dnya'zı's nedenıyl'e
fotofobı' oluşur.
. Mı'dn'yatı'k etkilerinin uzun sürmesinden dolayı en önemlı’ kullanılış yerlen'nden
bin'sı'; uv"eıt' ve ı'ıı'tte oluşan sı'neşıy'i (adezyonu) önlemektir.
. Silı'yer kası gevşetı'rler (akomodasyon felci : siklopleji) ve böylece yakın gömıede
fokuslama bozulur. Silı'yer kaslar gevşeyince yakındaki cisimler bulanıklaşır
(hipennetropi).

* "Paras“emm'"pf—at'ı'k'wve sempatik sistem ilaçlarının gözdeki etkilen'

. . Akomodasyon Akomodasyon
M spazmı (miyopi) felc" (“Home-'i")

. Parasempatolitikler
.' (a"ooin homatropinvb.)
Sempatomimetikler
__
(fenı'lefn'n, efedn'n vb.)

; ' Sempatomı'metı'kler. akomodasyondan sorumlu silver kası hafifce gevsetı'rler. Atrooı'nden farkı
' gevsemede felc olmamasıtır. Atropm 'e'rc edıo sekilde silver kas b'ake ede' :e aura “s.—viewer"
Apr—*V
C— 4 ___ _,_-

,rus __ıııızıııuıı mc_mu'ıı'i , ııı-malumun! )

Dış Salgı Bezleri

. Ter ve tükürük bezlerinin salgısını inhibe ederler (mukozalarda kuruma ve
hipertermi).

Atropin: ait ilk ortaya çıkan belirtiler: kalp hızında hafif azalma ve ağız
- boğaz - cilt kuruluğudur.

. Sempatik sistem tarafından innerve edilen apokrln ter bezlerinin salgısını

etkliemezler. Ekrln terlemeyi baskılar.

' Bronş mukozasında mukus salgılayan bezleride inhibe ederler. Bu nedenle preanestezik
medikasyonda kullanılırlar.

Gastroistestinal Sistem
. Motı'liteyi azaltıp, çeper kaslarının tonu"sünü azaltırlar (= antlspazmodlk ve
konstipasyon). Fakat safra kanalları ve safra kesesinin tonüs ve motilitesl üzerine
inhibitör etkileri belirgin değildir (nitratlar; safra kanallarına en etkilidir).

. Asit, HCOJ, müsin ve proteolitik enzlm salınımını azaltırlar.

. Dış salgı olarak; asit salgılayan hücreleri, pankreas dış salgısını, bağırsak mukoza
bezlen'nin salgısını ve safra salgılanmasını (yani GİS dış salgıları) diğer yerler kadar
belirgin etkliemezler.

Genitoüriner Sistem

' Mesanenin çeper kaslarını gevşetlrler ve sfinkterl kasarlar (= mlkslyon

güçlüğü).

. Nöroı'enı'k mesane (spastik tip) ve stres inkontinans olgularının tedavisinde

kullanılırlar.

Santral Sinir Sistemi

. Skopolamin, hareket hastalığının tedavisinde antiemetik ve sedatif etkileri
Ile kullanılır. Anterograd amnezi yapar.

' Skopolarnı'n
- Antihistaminikler (Hı reseptör blokörleri)

ATROPİN ZEHİRLENMESİ
. Çocuklarda oftalmı'k amaçla atropinik preparatların kullanılması ile ı'ntoksikasyon
oluşabilir.

. Ağız kuruluğuna bağlı konuşma ve yutma güçlüğü

. Taşikardi ve mı'driyazı's nedeniyle fotofobı'

. Ani başlayan yakın görme bozukluğu

. İşitme ve solunum güçlüğü (histamin sekresyonuna bağlı)

. Hipertermi

. Eksı'tasyon, mental konfüzyon, halüsinasyonlar — deliryum ve koma

©
WT _" m"m“.îm*'i__Van""ç'î
ıuı wıı ııı ııırıuı ıııı .)

Wim/în ııbfr/mm'ooe (M&M“n ( /M *M

Zehirlenme *?dnvieimio lmlı'norjı'k bir madde olan fine—ilginin kullanılır. Ayrıca psişik
eksı'tasyonlnrq kar$i rlıhyopnm da faydalıdır.

Parasempatolltiklerin
endikasyonları
AV hinh » Arrnnin
Bradv'lıard" tedavisi _» Atropin
Parasemnaromimetik zehirlenmesi
Enuresis nokturna —+ lmipramin
Mı'driyazls oluşturmak için
Parkinson hastalığı
Preanestezik medikasyon
Tasıt tutması (hareket hastalıövl
Parasempatolitiklerin
konvtrendikasyonları
Dar-acılı glokom
Prostat 'ı'perplaıi'J
Reflu" özofajit
Sıcak ortam ve ateşli hastalıklar
Mide ve bağırsak atonı'si (ileus)
» Skooolamin

SENTETİK BELLADON ALKALOİDLERİ

Oftalmik Solüsyonlar (Tropikamid I Homatropin / Siklopentolat I

Atropin)

. Siklopleiik ve mı'drı'yatı'k “tl/_": en kısa. "fire" tmnikamiddir. Sı'kloplejı'k ve mı'dn'yatik

etkisi en u7ıın sı'iren arropı'ndır.

' Üveı'tte sineşiyi önlemek için ve göz dibi muayenesinde kullanılırlar.

Antispazmodikler

. M3 reseptörleri bloke ederler.

- Gastrointestinal sisteme selektif olanlar: Oksı'fensı'klimin, pı'peridolat, dı'sı'klimı'n

(Endikasyon: Gastrointestinal sistem spazmları, ı'rrı'tabl bağırsak sendromu,
diyare)

. Üriner sisteme selektif altinlar !M ): Darifenası'n, solifenasin, tolterodin,

trospiyum fesoterodin, M? resept'fîır sır-"ekti? blokörlnrirjîr Endikasyon.- Urge
inkontinans ve spastik mesane tedavisi 0,944," M Mang—jı .

x& -
mw
Urge ı'nkontı'nans ve sık idrara gitme tedavisinde oral kullanılan Beta3
reseptör selektif agonisti sempatomımetik ilaçtır.
- Endikasyon: Üriner inkontinans, spastik mesane, ürolojik cerrahi
Sonrası spazmlar

KUVARTERNER AMİN TÜREVLERİ

. Santral sinir sistemine girmezler.

' Sadece muskarinik ros_entörleri değil,, sempatik ve parasempatik gangliyonlardaki nikotinik

reseptörleri de bloke ederler ve sempatolı'tik yan etkiler olustururlar.

' Çok yüksel! dozlarda nöromüsküler kavşaktaki nikotinik reseptörleri de bloke

ettikleri için nöromüsküler blokaj oluşturabı'lı'rler.

©
İpratropı'um I Oksı'tropıy'um / Tiyotropıy'um / Aklı'dİnyum
. Bronşlara selektivı'telerı' oldukça yüksektir. Bronkodı'latasyon oluştururken
mukosiliyer aktiviteyi bozmazlar. Bu da atropine belirgin bir üstünlüktür.

. İnhalasyon yoluyla kullanıldıkları ve bronş mukozasından önemsiz derecede absorbe

edildikleri için sistemik yan etkileri görülmez.

. En bronkoselektif olan ve en uzun etkilisi tı'yotropı'yumdur.

Hıy'ozı'n-N-butı'lbromu"r

- Safra kanallanna en güçlü etki gösteren antispazmodiktir.

Glı'kopı'rolat X laf/alınıp?) Aso-imam-

- Tükürük salgısını inhibe edici etkisi en oı'ı'rıı'i olan antikolineriiktir.

Propantelin ! Metantelı'n

. Enüresis noktu"rna tedavisinde kullanılır (bu endı'kasyonda ilk tercih olarak

imipiramin kullanılır).

Metskopolamin

DİĞERLERİ
Pı'renzepı’n / Telenıepin

. Mı reseptörlerinin selektif blokörleridı'r.

' Gastroselektiftirler. Peptik ülser tedavisinde kullanılırlar.

Trı'pı'tramin

. Kalpteki M2 reseptörlerinin selektif blokörüdÜr.

- Kolı'nerjik uyarıyla oluşan bradikardi tedavisinde kullanılır.

SANTRAL ETKİLİ ANTı'Kou'NERıiKLER

. Parkinson hastalığında kolinerjik etkiyi azaltmak için kullanılırlar. SSS de anlatılacaktır.

Parasempatolitiklerin klinik kullanımı

Biperiden, triheksifenidil

Hareket hastalığı Skopolamı'n. dimenhidrinat

| |l| |
Astım, KOAH İpratropium, tı'otropium

Kardiyovasküler hastalıklar (bradikardi, AV blok) Atropin

GİS hastalıkları (diyare, hipermotı'lı'te 000 46%lvl“.

Propantelin, m_antelin
bozuklukları) on/ı"mwhmı7€* -
Oksibutinin. trospium, dan'fenasin, (I'/i'“ ır lerı" wek/;# .
Üriner hastalıklar (spastik tip nörojenik mesane) solifenası'n, tolterodin, fesoterodin

Göz hastalıkları (sı'neşı' tedavisi, göz dibi Atropin, skopolamin, homatropin,

muayenesi) siklopentolat, tropikamid

Kolı'nerjik ilaç zehirlenmesi (mantar, organofosfat) Atropin

 ' Kuvarterner amı'n bileşiklerinin en önemli
SPO'l' BİLGİLER özelliği nedir... Santral sinir sistemine
geçemezler ve nikotinik reseptörleri de bloke
ederek Sempatolitik yan etki oluştururlar.
' Damarlarda histamin salınımına yol açarak - Branşlara selek+Ev=.tesı' yüksek olan
vazodilatasyon ve hipertermi yapan nonselektif antikolinaır—_iik' ctx'ı'li ilcı_c!:r hangileridir. ..
antimuskarinik madde. . Atropin Ipratrapium, oksı'tropiyurn, tı'yotr'opium
.

Atropı'nı'n damar üzerıîndeki etkİlfrî Histamin (_

a'rr'v: mliarına en gür—,iu" etki gösteren
salınımına yol açanak Vazodilatasyon yapar. Gr+ jan—freak antikolinerjik madde... Hyosin
Atropınin kalp Çizer:rxîmf sâ'—.İlk“ "' Duşu""k N-butilbromür.
dozda bradikardi, yüksek dozda taşikardi ve AV ı'lı'kı'irljh' salgısını inhibe edici etkisi en guç'lü
iletimde hızlanma clan arıtı'kol-Inerqiı'k madde... Glikopirolat
Afa—“sır : .:Cr idik rtf. : Midriyazis, Mi reseptörlerine selektif olan ve
=

siklopleji ve f—otofobi gastroselektif antikolinerjik madde. . .

A*——.:p_in;r. :ış SG..._'I :;:zc " t_""'_cr;r.dı;ki "evlat“—tr."... Pirenzepin, telenzepı'n
Ter ve tükürük bezlerinde inhibisyon - Kalpteki MZ reseptörlerinin selektif bloköru"
A*rc irili.“ gss—“_: "ri—“:s":n.:î s—'>"*.“1ıuî'm uzar iııa'a'kı' hangisidir. . . Tripitramı'n
stı—"lerı Asit, bikarbonat, mus"in ve proteolitik Glandlar ve duz" kaslardaki M3 reseptörlerinin
ıf)

enzimlerin salıverilmesinde azalma, tonus ve selektif bloka—ru“ hangisidir... Darifenası'n

motilitede azalma ve konstipasyon
“..“". _... uv .. _ ". u-
“".—'ı.— & "*.—*.C“.'. up:.-.“ Lifi—A“.’

e*a'--:.*.' _Mesane' detrusor'unda gevşame,

sfinkterde kasılma ve miksiyon gu"çluğ"u" , ÇIKMIŞ SORULAR
737;"5'H".—Ş*.” '." r.“;wıkeı—w :.f.'»c."—._.. AV blok,
enürezis noktu"rna, anestezi premedikawonu,
taşıt tutması, Paknson' has-rdıgı", midriyazis 1. Aşağıdakilerden hangisi antikolinen'iktir? (Eylül-91)
oluşturmak için (göz dibi muayenesi) A) Skopolamin B) Asetilkolin
)ya—_'c-=..'."—_W'ı: * 'i'..."“"'. kŞ..-f-ıt'.">..r.ziz—i_tyo'“.iç:—___Dcır C) Pilokarpı'n D) Metakolin
E) Fizostıg'mı'n
açılı glokom, prostat hiperplazisi, reflu" özofcu'it,
ml'de veya bağırsak atonı'si Doğru cevap: A
.—ı_—,__;__< m,.
. " - _».__ni“ fn:—_<':r.eı_ı"c kıı“Zamla.". ..
2. Yeterli dozlarda atropin
_

uygulanan bir kişide

Parasempatikler (Be anekol
aşağıdakilerden hangisi L'rülmez? (Eylül 2008)
:" *ST'İK
wy.— ' "."-*;ıvıe. .:"ıcs:.ı—ssa kaan-'-.an... A) Mide salgısında azalma
Parasampatolı'tik (Atropin B) Bağırsak pen'staltız'minde artma
C) Ağızda kuruma
hare-wrx’? .."’:stanim;;îır î'ccı'v[sır_-dc kain'aarıın
D) Vücut sıcaklığında artma
antikoıınarj'jri' m:.ca's. .. Skopolamı'n E) Terlemede azalma
Parcsemp"etsin“—ik cv'taı'rr.ı.'»îx" sf.":— “İç.’
l";

Doğru cevap: 8
_3
(L

reseptörler.” bloke ada.-... M3

Sikloplejik ve midriyatik etkisi an"" kısa süren 3. Aşağıdaki antimuskarinik ilaçlardan hangisi, terapötik
antikolinerjik madde. .. Tropikamid dozlarda mukosiliyer klerensi azaltmaz? (Nisan 2000)
A) Homatropin B) Propantelin
Sikloplejik ve mdf-yandık“ etkisi en azan süren C) Atropin D) lpratropıyu'm
antikolinerjik madde. .. Atropin E) Skopolamin
Gastrointestinal sisteme S£l3—K."'.'Tr etkil." Doğru cevap: D
until-ras..—!:?"aklar. .. Oksı'fensiklimin,
Piperidolat, Dı'sı'klimin 4. Aşağıdaki antimuskarinik ilaçlardan hangisi bronşiyal
&. “MHZ.“ sale.—<’T—Ş'f "v Niil
astım tedavisinde kullanılır? (Eylül 2012)
artvin—.,._"sî<a'*î.ı" .. Darifenasin, Tolterodin, A) Skopolamin
Fosoterodin, Solifenasin B) Siklopentolat
C) lpratropium
el'-r_t_“f-z "r“—km-.“-.'r—:.ns ve sık idrara gii'fvıe D) Homatropı'n
tedavfsmde kuilanıîa-ı beta 3 reseçıetc'r agonisti E) Tropikamid
ilaç Mirabegron
Doğru cevap: C
 "r'usnm
ıuııuıııvıı ..ıııııııı )

5. Oral olarak kullanıldığında yakın görme odaklamasında 4. Aşağıdakilerden hangisi üriner sisteme selektifantimuska
zorluğa yol açan aşağıdakilerden hangisidir? (Eylül-93) riniklerdon biri dağınık?

A) Propantelin A) Darlfenasln
B) Propranolol B) Tolterodin
C) Betanekol C) Telenzepln
D) Guanetı'dı'n D) Fesoterodln
E) Atenolol E) Sollfenasln

Doğru cevap: A Doğru cevap: 0

6. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi, mide ası't salgısı üzerindeki 5. Muskarinik 3 reseptörlerinin selektifblokörü olan üriner
selektif parasempatolitik etkisi nedeniyle peptik ülser sisteme selektifantispazmodik olarak etkı’ gösteren
tedavisinde kullanılır? (Eylül-88) parasempatolitik ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Simetidin B) Metakolin A) Atropin
C) Pirenzepı'n D) Ranı'tldln B) Slklopentolat
E) Rezeıpin C) Tropikamid
D) Homatropln
Doğru cevap: 0 E) Darifenasin

7. İntravenöz asetilkolin enjeksiyonunun oluşturduğu Doğru cevap: E

aşağıdakı’ etkilerden hangisi atropin tarafından __g_rı_e_ölemz?
(Eylül 2006) 6. Nikotinikreseptörleride bloke ederek nöromuskülerblokaj
ve sempatolitik yan etkiler oluşturan parasempatolitik ilaç
A) Mı'yozı's
hangisidir?
B) Bradı'kardi
C) Çizgili kaslarda fasikülasyonlar A) Atropin
D) Salya artışı B) Skopolamin
E) Bağırsak hareketlen'nde artış C) Homatropin
D) Propantelin
Doğru cevap: C E) Pirenzepin

Doğru cevap: D

7. Antı'kolinerjik etkili ilaçlar için aşağıdakilerden hangisi

ÇALIŞMA SORULARI endikasyon _g__de'

A) Inkontinans
ildir?

B) Ekstrapiramidal yan etkı’ tedavisi

C) Kronik obstriktı'f akciğer hastalığı
1. Aşağıdaki etkilerden hangisi atropin tarafından D) AV Blok
o__ş—luturulmaz? E) Diabetik gastroparezi
A) Mı'dn'yazı's
Doğru cevap: E
B) Siklopleji
C) Apokn'n teriemede azalma
8. Üriner sistemi gevşetme amacıyla kullanılan Oksibutinin
D) Vazodilatasyon
etki mekanizması aşağıdakilerden hangisidir?
E) Kalpte taşikardi
A) Asetilkolinesteraz inhibisyonu
Doğru cevap: C B) Nöromusküler blokaj
C) Alfa1 antagonizması
2. Aşağıdakilerden hangisi atropinin endikasyonlarından D) Muskarinik reseptörlere bağlanma
biri Mamz? E) Beta2 reseptör agonizması
A) Astım
Doğru cevap: D
B) Ventriküler fibrilasyon
C) Anestezi premedı'kasyonu
9. Aşağıdakilerden hangisi, aşırı aktif mesane sendromunun
D) Diyare
tedavisinde, Şii-adrenerjik reseptörlere olan agonistik
E) Akomodatı'f ezotropya
etkisi nedeniyle kullanılır?
Doğru cevap: B A) Oksibutinin
B) Trospium klorit
3. Aşağıdaki ilaç kombinasyonlarından hangisi, nikotinik C) Mirabegron
kolinerjik reseptörlerin seçici olarak uyarılmasını sağlar? D) Tolterodin
A) Neostigmin + Atropin E) Solı'fenası'n
B) Betanekol + Metakolin
Doğru cevap: C
C) Hekzametonyum + Atropin
D) Neostigmin + Betanekol
E) Karbakol + Neostı'gmı'n

Doğru cevap: A

©
" Rusya'ya
ııı-mıı- ı-ııııııııl )

SEMPATOMİMETİKLER

SEMPATOMİMETİKLERİN SINIFLAMASI

Sempatomimetiklerin kimyasal yapılarına göre sınıflandınlması:

I - Katekolamlnler

2- Sempatomı'metı'kler aminler

Etki Mekanizmasma Göre Sempatomimetikler

- Direkt etkilı'ler: Adrenerjik reseptörleri direkt uyaran ilaçlardır.

o Noradrenalin, adrenalin (IM, IV, SC, topikal), ı'soprotenol, fenı'lefrı'n

. indirekt etkı'lı'ler: Nörotransmitter (norepinefn'n) üzerinden adrenerjik reseptörl'eri
uyaranlardır.
o Nörotransmı'tter salınımını arttıranlar: Tıramı'n, amfeiamı'nler
o Nörotransmitter reupteke'ini engelleyenler: Trisiklik antidepresan, kokain,
amfetamı'nler
o Noradrenalin yıkımını inhibe edenler: MAO ve COMT ı'nhı'bıto'"rlen'
. Mikst etkililer: Direkt + indirekt
0 Örnek: Efedrin, psod"oefedrin, metaraminol, mefenterrnin, hı'droksiamfetamin

[___—Jr—âı—H—îdnmdm
agonlıtlor

,iş-Dirok!
etkllllor l— Mlkıt Milliler L——_
İndlrekt cmlll“

H—smkm (_|—
Non-ulektlf L—r—Snlınımı
I—l—J—Tî Gerialım (_|_-MAO L_T—COHT

_|_—|_
'

Tantuni” inhibitörleri lnlılbltörlerl lnhlbltori'orl

a,-ıenı'ıefrın ma,-oksımeıazoıı'n Efedrin A""e'am'“

_F— Kok—?"" sehim" Emâkâom
(ı,-klonı'dı'n ıı. ız,-izoproıarenoı aı amı Me '“ “* ""' —.
salınımı amıranlar) 5
B,-dobutamı'n a. a, B. li,-epinefrin *—
ii,-temutalin a, ııı1 [i,-norepı'nefrı'n
55 "
&
-.- - ı l

Önceden myomin vava ouanetı'din Önceden rezervin veya On:—odo— -e—ow'— mia
verılmec» np —, amam n,?aııvınmaı gı. : — ' .w ımeşı ııe yanıt guanetıdin varili—ması ile vanıüar
Koxaın rezervin ve ouanendı'n ıle vanıtıar azal!“ ortadan kaıdınıır
amııııaoııır

Sempatik maddelerin etki kalıpları

KATEKOLAMİNLER
. Oral yolla kullanılmazlar. Periferik yolla uygulandıklarında santral sinir sistemine
geçemezler.

. Katekolamı'nlerin etkilerine aracılık eden reseptörler o, 8 adrenerjik reseptörler ve

damar düz kasındaki dopamin Dı reseptörleridir.

0116
(;
ı'us "ananın—:_nkmnl

- 'Dopamin
o İzoproterenol
- Dobutamfn
- Fenoldopam
- Etllnoradrenalin
. Diplverfin

Katekolaminlerin bu reseptörlere etki güçlen':

. Alfa- Adrenalin > Noradrenalin xx "7nhrnfpren0l

. Beta: İzoorotpmnnl >Adrpnalîn x Noradrenalin

' Endojen katekolaminler

. Vaçlrı'ı'lor '!"1'7 Lazlar (01A) ı Konstn'ksivon

- Go"-ide radval kas . Kontraksiyon ( _» midriyazis)

- Pı'lomotor düz kas - Kontraksiyon

. “ının-erler . Konstriksı'yon

— Karaciğer - Glikojenoliz / glukoneogenez

- Kalp (aîB) - Kalpte kontraktiliteyi T

- Bazı vasküler düz kaslar - Kontraksı'von

— Yağ hücreleri - Lipolizin inhibisyonu
. Pankreas o İnsülin salınımının inhibisyonu
- Böbrek - Renin salınımının inhibisyonu
- Trombosit - Agregasyon

- Kalp . (+) ı'notrop ve kronotrop

- Böbrek - Renin salınım artışı
- Yağ hücrelen' - Lipoliz

- Vasküler ve diğer düz kaslar - Relaksasyon

- Karaciğer - Glukojenoliz / glukoneogenez
- Pankreas - Glukagon salınımı —-> Insulin salınımı
— İskelet kası - K'un hücre icı'ne alımının î ve tremor
- Kalp - (+) ı'notrop - (+) kronotrop etkı’
- Histamin - lökotrien salınımında ve nötrofil, lenfosit,
bazofil, eozinofil fonksiyonlannda inhibisyon

- Yağ hücrelen' - Lipoliz

. Mesane . Mesane detru"sso"ru"nde gevşeme

- Damar düz kası - Vazodı'latasyon, renin salınım artışı

- Renin salınımının inhibisyonu

 'D

E msnm ___—___.— ms“"uu"".au”kisim“—nı“ )

m -— — *

Sempatik Sistemin Reseptörleri

Adrenerjik reseptörler—imetki me_kanv_ı'_zlkmaları

' Alfaı: Gq ile keneflidir. Hüce içi kalsiyumu IP3 üzerinden arttırır. Kasıcı etkisi
vardır.
' Alfea: Gi ile keneflidir, inhı'bisyona neden olur.
- Bem: Gs ile keneflidir, stimülasyona neden olur.

SEMPATOMİMETİK ETKİLER
Damarlar

. Katekolamı'nlerı'n etkisine en duyarlı damar segmenti arterı'yoller ve prekapiller

sfınkterlerdir.
. Adrenalin: 0 veya [32 egemenliğine göre ya vazokonstn'ksıy'on ya da vazodilatasyon
yapar.
. Noradrenalin: Tüm damar yataklarında (koronerler hariç) ve venlerde
vazokonstriksı'yon yapar.
. Iz'oproterenolz Sadece vazodilatasyon oluşturur.

a : Kasıcıdır. Cilf, mukoza ve splanknik damarlarda bulunur.

[52 : Gevşe'ricidir. Is'kele'r kas damarlarında bulunur.

Kalp
. Pozitif ı'notropı' ve kronotropi
. An'tmojenı'k

Katekolaminlerı'n kan basıncı ve kalp hızı etkileri

İzoproterenol Sı'stol T - Diastol #

' Katekolaminlerin kan akımı üzerine etkileri

İzoproterenol Dopamin

Total periferik direnç TT T

(—

<—

(—

Ortalama kan basıncı TT T

—>

<—

(—
-)

-)

"

Karuna—z ra; akm—ı

RF:? f.: l( 3" 'iki")!

(—

_)
—>
<—

'

T
0
x

TT
ll
<—

TT
TT
—>

T
—>
rus—_ mumun ıvıeııxmıııl ârwurswm
(__—— rum-ınanın:

Düz Kas

. Adrenalin ve ı'zoproterenol ; [SZ-reseptörler üzerinden tüm dü7 kaslı vanıları rınvsel'irler

(bronkodilatasyon, bağırsak, safra kesesı'. dalak kapsülü. mesane uterus vb.
qibi)

. Buna karsılık sEnkterleri ise kasarlar.

Mesane detrüssör kasını gevşetir (b) ve sfinkter-i ise kusurlar (a). Sonuç
etki miksiyondo guç"lu"kttr".

. Mı'drı'yazı's olustururlar.
. Akomodasyon bozukluğu yapmazlar.

. Açık açılı glokomda kullanılırlar. Mı'drı'yazı's yaptıkları için dar açılı glokomda
kullanılmaları kontrendikedir.

- Silier— epitelden cköz humor salınımını arttırırlar (152).

' Aköz humorun out—Flow'unu arttırırlar (aZ).

Dış Salgı Bezleri

. Mukozalarda kuruma (01)

Renin Salınımı

. Böbrekte jukstaglomerüler hücreler üzerinde bulunan Bı, __Dı reseptörleri ile renin
salınımını arttırırken, 02 ve _DB reseptörleri ile azaltır.

Gastrointestinal Sistem

. Tonus ve motiliteyi ol, 02 ve 82 ile azaltır.

. Sf'ınkterlerde 01 ile kasılma yapar.
. Mide ve bağırsakta sekretuvar bezleri 02 ve [32 ile inhibe eder.

Metabolik ve Hormonal Etkiler

. Hiperglisemi
! Hem kas hem de karaciğerde glukojenolizi arttırırlar (Bı).
! Glukagon salınımına ve reaktif olarak insülin salınımına neden olurlar (Bı).
! İnsülin salınımını inhibe ederler (cız).
o Lı'polı'z
! Bı ve 3: Lı'polı'z (hormon duyarlı lipoprotein lipazda stimülasyon oluşturarak)
0 Kan laktat düzeyinde yükselme ve buna bağlı metabolik ası'toz tablosu ortaya
çıkartırlar.

. [32 reseptörler potasyum ve fosfatın hücre içine alınmasını artırırlar. Hı'pokalemı'

yaparlar.
 İ "ıusnxrıı

,
'ım-ının

( Belaz reseoto
"ne: hipokalemi ortaya çkaıtmava eğı'limlıd'ir. Dolawwla B—blokorier“
nâmın—v

- ACl'H ve GnRH salgılanımında artış

Diğer Etkiler

' Pilomotor duz” kasların kasılmasına bağlı piloereksıy'on nm çıkartırlar (

. Tremoı' oluştururlar (betaZ).

. Bronkodı'lastasyon yaparlar (betaZ).

. Uterin gevşemeye (beta2) veya kasılmaya (aifal) neden olabilirler.

ADRENALİN “,, “bam m (ını. a

/’
sâ'-adh" FA
- En onem"li kullanılış endikasyonu anaflaktik sokmr. a -> “M"/”” * Üyp.
we— P
“h)—('ı— Jon/zır.
NORADRENALİN
. Gelıştı"rdıg'”ı' vazokonsu'ilsıyona' bağlı olarak bradikardi nıııchını—iıir (Bezold-Jarish
etkisi). Dayım—:I:? ?.

. Betaz reseptorl”eri etkilemediği için; brenkodı'latör etk-L" yoktur. Metabolizma

uz“en'ne olan etkileri? dıg'"er ka?kc'artîflere göze çok daha zayıiî'ır.

ı'zorııonsıımoı
. Oz"ellikle B resewtöden' ününde etki =,"östen'r. Düz kasla" eyw..?ir
. Kalp blokları ve torsades de pointesin :—::'.' tedark"—_.“? kullanılır.

DOPAMİN
Dı -7 -> 63 ***” . Dopamin D2 reseptörlen' uz"en'nden etki ortaya çıkartır.
.l . [İş_- :::ja ; sadece Dı reseptörlerini akti—.ne eder ve vazodilatasyon ve
Vaadi/oldm hipotansıy'on olustuırur.
D 4_ imal lm alım’ . Bu reseptör aktivasyonuna bağlı olamk böbrek kan akımını artınr. Bu artışı
uyum—ty» glomerüler iiltrasyondakı' artış ve diüra ızle-_. Gelişen" hipovolemıye' bağlı olarak taşikardi
ortaya çıkartır. Sonuçta kalbin iş yükünü ve oksı)"en tüketimini artırır.

Dopamin ile dobutamin arasındakı’ fark

 nı. ını-ııı ııı—unal“

. Daha yüksel’ deü'de Bl reseptörleri uyararak ( +) inotmp ve ( +) kronntrop erk"

elımın ır. kardiyak dehivi artırır. Düsük ı'nFii7vnn hmnda ka'bin fıkı—iicn H'ıkeh'mı'ni

artırmaksızın kasılahilirlıö'ini artırabilir.

. Çok yüksek dozlarda o reseptörlerini de uyarır ve vazokonstriksiyon

o"”,ji, _.

. Akut dekompanse kalp yetmezliği hur-laviqı'nde kullanılır.

DOBUTAMİN
o Bı'e oldukca selektıftı"r.
. Dopaminerjik resepto'nen' etkilemez.

. Akut dekompanse kalp yetmezliğinde kısa dönem (birkaç gün) kullanılır.

DOPEKSAMİN
. Dopaminin sentelik analog"udur.
. Kalpte BI ' _ mirc,’.— etkilı'dir (ka'r » f"“ fn Mı"—Wm).
. Damarlarda 82 ve Dı aracılı, damar düz kası, venül, mezenten'k, serebral ve koroner
arterlerde gevşeme yapar.

,; ri—NOLDOPAH
WMA” . Dopamin Dı reseptörünün selektıf' aqonistidı'r. Hı'perl'ansrf' kriz ilacıdır.
,—

KATEKOLAMİNLERİN YAN ETKİLERİ

. Akciğer od"emi (katekolaminler; pulmoner kapiller filtrasyon basıncını artınrlar).
. İskemiye bağlı böbrek yetmezliği
' Hipertansif ensefalopati ve subaraknoid kanama
. Hipokalemi

. Tremor. terleme, anksiyete, taşikardi, palpitasyon ve baş ağnsı

KATEKOLAMİNLERIN ENDİKASYONLARI
' Sok (özellikle btnoransi“ anaflak'r'k ve septik şok tedavisinde)
- Konjestif" kalp yetmezliği: Akıtı tedavide dopamin dobutamin kullanılır.
. Lokal vazokonstn'ksivon (adrenalin, noradrenalin, kokain)

. AV blok

KATEKOLAMİNLERİN KONTRENDİKASYONLARI
. İskemı'k kalp hastalığı

. Hipertansiyon
. Taşian'tmiler

. Hipertiroidi
. Halotan ile vanda" genel anestezi

. Nonselektıf' B-blokörlerle birlikte kullanım

. Dar acılı glokom

©
 ( o-

'
TUSDATA rus ıuzınux MEM
!

SEMPATOMİMETİK AMİNLER

Sempatomimetik aminler etki şekillerine göre sınıflandırılırlar

Direkt etkililer indirekt Etkililer W
- Fenı'lefn'n (a') . Tiramin . Efedrin
. AmCann—înlpr . Psod"nefedrin
- B-mimetı'kler
- Modafinil . Fenilpropanolamin
- Metoksamı'n . Metaraminol
- Mı'dodn'n - Hidroksiamfetamin
- Nazal dekonjestanlar o Mefentermin
- Adrafinil
o SSS 07 agonistler (klonidin, metildopa vb.)

Adrenarjik reseptör ago'nı's'tlerininen'dikaşyonlan

B-Mimetik
1. Antihipotanslfler: 1. Vazodilatato"rler (82):
. anf'rı'n - Nı'lı'dn'n
. ['n—“AK,;— 2. Bronkodilatörler (82):
. Miflfv'lrı'n - Terbutalı'n
. Metnksamin - Salbutamol vb.
. Metaramı'nol 3. Tokolltikler (82):
2. Dekonjestanlar: - Ritodn'n
- Psod"oefedn'n 4. Kardı'yostimu"lanlar (81):
- Fenilproponalamı'n - Prenalterol
3. SSS stimülanlan: - İbopamin
ı Amfetaminler - Ksameterol vb.
4. Santral sempatolı'tikler (aZ-agonistler):
- Klonidin
- Metildopa
- Guanfasin
- Guanabenz

Sempatomimetik aminler ayrıca etki spektrumlarına görede sınıflandırılırlar

Etki kalıbı adrenaline benzeyen (a ve B Etki kalıbı noradrenaline benzeyen
reseptörler üzen'nden etki oluşturan) (cı reseptörler üzen'nden etki oluşturan)
- Fenı'lefn'n
- Mıtodnn
- Metoksamin

ı. ANTİHİPOTANSİFLER

. 0.1 reseptörler uz"en'nden bu etkiyi ortaya çıkartırlar.

Efedrin

. Mikst (direkt ve indirekt) etkilidir cı ve B reseptörlen' eüdledı'ği için; etki kalıbı

adrenaline benzer (TUS).

. SSS’yı' stimüle eder. Keyif ven'ci etkisi bulunmaktadır.

- Kaslarda kontraktı'litevi arttırır (atletik performans).

. Etkisı'ne çok çabuk tolerans gelişir (taşıfl'aksi).

. Hipotansı'von ve enürezis homme tedavisinde kullanılır.

©
 ms HAZIRUK "&le insana

Fenı'lefn'n

. Direkt etkiyle aı reseptörleri uyarır. Tansiyonu arttırır.

. Etki kalıbı noradrenaline benzer.

. Nazal dekonjestan olarak kullanılır.

. Gözde mı'drı'vazı's olusturur.

. indirekt etkiyle refleks bradikardi (Bezold-Jarish) oluşturur.

Modaf'ınil

. Direkt etkili a. aqonistleridı'r. Psı'kostı'mu"lan etki olusturur

Mı'dodrı'n I Metoksamin I Metaraminol ! Mefentermı'n:

. (11 agonı'stlerdı'r. Hipotansiyon tedavisinde kullanılırlar.

Hı'droksı'amfetamin

. Pür pen'fen'k etkili bir amfetamı'ndir. Santral elki ortaya çıkartmaz. Hipotansiyon
tedavisinde ve gözde midn'yatik olarak kullanılır.
Jaw
*/ DioiuiıiOpJ

' Nöroienik nrl'nstal'ik hipotansiyon tedavisinde kullanılan ve dopa dekarbaksvlaz

tarafından noradrenaline çevrilerek etki Gösteren ı'lactır. Alfal adrenerjik reseptör
agonistı'dir.

2. DEKONJESTİFLER:
. u reseptörler üzerinden vazokonstriksiyon olustururlar.
. Lokal Etkililer: Nafazolin, tetrahidrozolin, ksilometazolin, oksimetazolin,
indanozolin
. Sistemik Etkı'lı'ler: Psod"oefedrı'n, fenı'lpropanolamı'n
. Fenilefrı'n / Efedrin: Hem lokal hem de sistemik dekonjestan etkilidirler.

3. [32 AGONİST TOKOLİTİKLER

' Uterus düz kaslarındaki Bgleri uyarıp uterusu gevşetı'rler (tokolizis).
. Prematür doğumları durdurmak için kullanılırlar.
. Terbutalı'n, ritodrin
. Kan şekerini yükseltebilecekleri için diyabetik hastalarda iyi bir seçenek değillerdir.

Tokolı'tı'k ilaçlar

' Kalsiyum kanal blokörleri

- Nifedipin, magnezyum
- Beta-2 agonistler
— Terbutalin, ritodrin, terbutalin
' Oksitosin reseptör antagonistleri
- Atosiban barusiban
' Sı'klooksı'jenaz (COX) enzim inhibitörleri (ı'ndometasın)
— Duktus arteriozus'u kapatabileceklerı' için 32. haftadan sonra kullanılmamalı
- Transdermal nitrat preparatları
- 17 hidroksi progesteron

©
WSDATA ws mızımx MERKEZLERİ

K".—""“.lfül“..l’l'."'ı..'ıfî'ı'lıî fn'aıı safari duz"eyi uz"erine

spor BİLGİLER c—h':ı.'—î.r."... Glukojenolizi ve glukoneogenezi
artırır (DZ), glukagon salıverilmesini artırır (DZ),
ınsulın salıverilmesini inhibe eder (aZ).
İndirekt etkili sempatamimetilıler... Tiramı'n, iiAntenin-ıı:rîıı'm"=ı;* i?..."îİ-il! hormone salınımını
*» ';ı": ACTH ve GnRH
amfetaminler, trisiklik antidepresanlar, kokain,
MAO ve COMT inhibitörleri
.w'ınıı-ww
: i!e birlikte refleks bradikardi
,ifırıscîı refleks-E) yapabilen katekolamin
Miks etkili samimi—amima;Tık ilaç... Efedrin, . .. Noradrenalin
Psödoefedrin, Metaramı'nol, Mefentermin .’ı ıı — | iEı ,u".
,|'. sol—:m kullanılan katekolamin. ..
Alfa adrenerjik reseptörlere katek.:ı'm—nin Adrenalin
a_ftı'nitesi. .. Adrenalin > Noradrenalin >> “ " "iiy.“"ıl'ırdcı dopamin Dl, daha yüksek
Izoproterenol .“,
x çok yüksek dozlarda ise a
Betaî adı-enerjik reseptörlere katekolamin rc<.:>.ot'fr. ;’ s.,ıvararak etkisini gösteren
affinitesi. .. Izoproterenol > Adrenalin “fıfa—“s“!lazuî'ı“. . Dopamin
.
Noradrenalin Deumi“ ııı-.: '_V.Vı"i'“îıı’ıil
'a'—A' Aı arttıran katekolamı'n...

'
BetaZ adrenerjik reseptörlere katckalamı'n Dopamin
affinitesi. .. Izoproterenol > Adrenalin » selektif etkili olan ve
İşi Inc'in-'ı“î'ügı'ı'nin tedavisinde
Noradrenalin
kı,—ı.” "ml, _, 1» ki;-.". .. Dobutamin
Gq ile kenetli reseptörler. .. al, M1, M3, M5
Dc.-p-:—:'— .tı—vr—ıîn—z Dl, Beta-1 ve BeTa-2 reSepTo"rIeri
Gi ile kenetli reseptörler... a2, M2, M4 uyaran sentetik dopamin analog“udur, sepsis, KKY
Gs ile kenetli reseptörler... Beta ve şok Tedavisinde kullanılır.
Trombositlerde agregasyonu sağlayan Fe“.,c-—'*-i.."':p'arı; me a onistik afinite gösteren
adrenerjik reseptör tipi... AlfaZ katekolamindir, acil gipertansif kriz Tedavinde
kullanılır. Göz içi basıncı artırır ve glokomda
In'su“lı'n salınımını inhibe eden sempatik kontrendikedir.
reseptör. .. aZ . .
n...“ ! s..?“- ışını.“ ıcı Aux» I"“İfivı arttı—ım, ..
I,“,vxa '.q if.—“varen“
Steroidler
ı

Renin Sekresyon artışı-' Beta 1 ve dopamin 1 Etki kal-.bu ı.."îl-ile”?’lîîlîi”,.?. fren...—:».’uj- seirpa'iomimetik
reseptör uyarısı Renin azalışı: alfa2 ve dopamin amin... Efedrin
3 reseptör uyarısı Etki —k"ı_i:bı nm.-'“.’Ç.K.];"’rlıîilfîl—3 .P'»crze_yen
Lipalizden sorumlu olan Sempatik reseptörler. .. sempatomiı,.r—etik C.l-'î.'."f".. . , Fenilefrin
Beta3 ve Betal Fenilefrin (al): Midriyazis, nazal dekonjesyon
İnsülin salınımını arttıran sempatik reseptör... olarak kullanılır, hipotansiyon Tedavisinde
Beta2 kullanılır
Bezold jarish elastan-an faktb?le—dr_ı 5-HT (5-
ı

BeTaZ reseptörün diğer etkileri: Vasküler ve

HT3 reseptörü ile), fenilefrin, NA
diğer düz kaslarda relaksasyon, Hiperglisemi,
Miks etkili olan, santral sinir sistemini
:

K'un hücre içine alımının artması ve Tremor

stimüle eden ve etkisine taşiflaksi gelişebilen
Sempatik sistemin damar yatağı üzerine sempatomimetik hangisidir. .. Efedrin
etkiler."... Alfal'ler üzerinden kasılma, beta2 Alfa adrenerjik agonistleri (mitodrin,
reseptörler üzerinden gevşeme metoksamı'n, metoraminol , mefentermin)
Katekoı'ami.rlerin kan basıncı üzerine e'ikilerı'... temelde hipotansif durumların tedavisinde
Noradrenalin - Sistolik kan basıncı (SKB) ve kullanılırlar.
diyastolik kan basıncı (D_KB) artar; Adrenalin Dopa dekarboksilaz Tarafından noradrenaline
- SKB artar, DKB azalır; Izopreterenol - SKB do"nuş"tur"u"lerek etki gösteren ve nörojenik
artar, DKB azalır ortostatik hipotansiyon Tedavisinde kullanılan
Katekolamı'nlerin mesane üze-rine etlı-Ileri. .. alfa 1 adrenerjik reseptör agonisti ilaç
hangisidir. . .Droksidopa
Detru"ssöru" gevşetir, sfinkteri kasar
,4. l li,—(.; Sistemik etkili dekonjestanlar... Psödoefedrin,
Kateimîarninlerin göz ı_ı"'zeri.ı*deki uni.-Ici...
fenilpropanolamin
Midriyazı's (al), ako"z hümor Sentezinde artış
Vazodilatör etkili burger hastaldgıvı
(Beta2), ako"z hümör outfiowunda artış (AlfaZ)
(tromboanjitis obliterans) tedavisin e
Katekolaminlerirı. dış:’ salgı bezleri üzerine kullanıulan [52 agonist... Nilidrin
etkileri. .. Mukozalarda kuruma Uterusu gevşeterek tokolitik "...tni sösteren
Katekolaminzierin gastrointestinal sistem Sempatik madde... Ritodrin, Terbutalin
üzerine etkileri... Tonus ve motiliteyi azaltır Uterusu gevşeten oksitosin reseptîîr blokörü. ..
(al, aZ, DZ), sfinkterleri kasar (al). Atosiban
 rus HAZIRLIK numai E'TUSDATA
m

8. Aşağıdakilerden hangisi fenilefrı'n alfa 1 adrenerjik

ÇIKMIŞ SORULAR _ reseptörler üzerinden oluşturduğu direkt etkilerden biri

_g_de“i|di_r? (E-2013)
A) Venöz kapasitansın azalması B) Midriyazis
C) Periferik arteriyel direnç artışı D) Bradı'kardi
E) Pozitif ı'notropi
1. Aşağıdaki sempatomimetik ilaçlardan hangisi sinir
uçlarından biyojenik aminlerin salıverilmesinc ve santral Doğru cevap: D
sinir sisteminde stimülasyona neden olur? (Eylül 2004)
A) Fenilefn'n B) Amfetamin 9. Aşağıdakilerden hangisi sempatomimetik etkinlik
C) Metoksamin D) Klonidin göstererek nazal dekonjestan olarak kullanılan ilaçlardan
E) Terbutalin biri _değıld'jr? (Eylül — 2006)
A) Adrenalin B) Psödoefedn'n
Doğru cevap: B
C) Fenilefn'n D) Oksimetozolin
E) Terbutalin
2. Betaz adrenerjik reseptörlerin uyarılması ile
Doğru cevap: E

A) Vasküler düz kaslarda gevşeme

B) Karaciğerde g|ikojenolı’zin aktivasyonu 10.Asağıdaki ilaçlardan hangisi gebelerde tokolitik tedavi
C) Kalpte pozitif ı'notropi. pozitif kronotropi amacıyla kullanılır? (Eylül 2011)
D) Uterus kasında gevşeme A) Metilergonavin B) Atosiban
E) Böbreklerden renin salgılanması C) Dinoprost D) Karboprost trometamin
E) Oksıt'osin
Doğru cevap: E
Doğru cevap: B
3. Aşağıdakilerden hangisi izoproterenolün etkisi olamaz?
(Eylül - 98)
A) Uterus relaksasyonu
C) Kalp hızı yavaşlaması
B) Bronkodilatasyon
D) Kan şeken' yükselmesi ÇALIŞMA SORULARI
E) Kalp kasılma gücü artması

Doğru cevap: C
1. Katekolamin reseptörleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden
4. Dopamin, yüksek doz dışında düşük ve fizyolojik dozlarda hangisi y___ş___an|ıtır?
uygulandığında aşağıdakı’ etkilerden hangisi gülmez“? A) Beta 1 lipolı'zı' artırırken beta 3 Iipolizi azaltır.
(Eylül 2012) B) Beta 2 potasyumun hücre içine alınmasını artırarak
A) Renal kan akımında artış hipopotasemi ortaya çıkartır.
B) Glomerüler fıltrasyonda artış C) Beta 2 insülin salınımını artırırken alfa 2 azaltır.
C) Kalp kontraktilitesinde artış D) Alfa 2 renin salınımını inhibe ederken beta 1 artırır.
D) Renal sodyum atımında artış E) Alfa 2 agregasyonu artırır.
E) Perıf'erik vasküler kasılma
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E
2. Aşağıdakilerden hangisi sempatik sinir sisteminin
etkilerinden biridir?
5. Aşağıdakilerden hangisi sempatomimetik ilaçların
kullanım endikasyonlarından biri d_eg|_q_|_[l“'? (Nisan - 2008) A) Negatif ı'notropi B) Akomodasyon
C) Miyozis D) Göz içi basınçta düşme
A) Doğum eylemini hızlandırmak
E) Terleme
B) Bölgesel kan akımını azaltmak
C) Bronşiyal astım Doğru cevap: E
D) Kalp yetmezliği
E) Midriyazis oluşturmak 3. Kanser kemoterapisi sırasında, alerjik potansiyeli yüksek
bir kemoterapotik oları paklitaksel almış bir hastada,
Doğru cevap: A
hipotansiyon, bronkospazm ve anjiödem ı'le karakterize
anaflaksi tablosu gelişmiştir. Bu hastaya ilk uygulanacak
5. Etki spekturumu bakımından adrenaline benzeyen fakat ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
sempatomimetik etkileri adrenalinden daha zayıf olan ilaç
A) Prednizolon B) Loratidin
aşağıdakilerden hangisidir? (Eylül 2001)
C) Difenhidramin D) Adrenalin
A) Efedn'n B) Etilnoradrenalin E) Noradrenalin
C) Formoterol D) Albuterol
E) Terbutalı'n Doğru cevap: D

Doğru cevap: A 4. Aşağıdakilerden hangisi akut konjestif kalp yetmezliğinde

kullanılan [5- adrenerjik reseptör agonistidir?
7. Aşağıdakilerden hangisi siklopleji yapmaksızın midriyazis
A) Nitrogliserin B) Furosemid
yapar? (Eylül - 99)
C) Dobutamin D) Hidralazin
A) Atropin B) Hematropin E) Digoksin
C) Siklopentolat D) Fenilefrin
E) Tropı'kamid Doğru cevap: C

Doğru cevap: D

©
 Adreneıjik nöron bloken' ven'len bir hastaya takiben 8. Alfa adrenerjik reseptör üzerinden agonistik etkiler
aşağıdaki sempatomimetik etkili ilaçlardan hangisi olusturan ilaçlar ve endikasyonları için aşağıdakilerden
uygulandığında, sempatomimetik etkili ilacın kan basıncı hangisi y__ş__anlıtır7
üzen'ndeki etkisi azalarak devam eder'? A) Klonıd'in — Hipertansiyon tedavisi
A) Mıdod'n'n B) Izoproterenol B) Ksilometazolin - Nazal dekonjestan
C) Adrenalin D) Terbutalin C) Guanfazı'n - Hipotansiyon tedavisi
E) Efedn'n D) Midodn'n — Ortostatik hipotansiyon tedavisi
Doğru cevap.-E E) Metoksamin — Hipotansiyon tedavisi

Doğru cevap: C
6. Otonom sinir sistemi ilaçlan ve endikasyon
eşleştirrnelen'nden hangisi x_Lanlıtır? 9. İsoproterenol'ün oluşturduğu asağıdaki etkilerden
A) Droksıd'opa — Ortostatik hı'potansıyo'n tedavıs“i hangisinin metoprolol ile engellenme olasılığı en
B) Mirabegron — Hiperaktif’ mesane tedavisi d__ş____
üüktu" r?
C) Fenı'lefn'n — Gözde myotı'k etki amacıyla kullanım A) Bronkodilatasyon B) Renin salınım artışı
D) lpratropıyu'm — Kronik obstn'ktıf' akciğer hastalığı C) Pozıt'ıf' ı'notropi D) Pozı'tıf' kronotropi
E) Efedrin - Nazal dekonjestan etki E) Lı'poliz
Doğru cevap: C Doğru cevap: A

7. Aşağıdakilerden hangisi adenililsiklaz ve protein kinaz A

10.Aşağıdaki|erden hangisi indirekt etkili sempatomimetik
aktvitesini arttıran tokolitik ilaçtır?
ilaçlardan biri d_g__e'ildir?
A) Magnezyum sülfat B) Nıfed'ipı'n
C) Atosı'ban D) Aspı'n'n A) Amfetamin B) Tıramin
C) Selejilin D) Entakapon
E) Rıt'odnin
E) Terbutalin
Doğru cevap: E Doğru cevap: E

SEMPATOLİTİKLER

Sempatolıtı"k|er

* a reseptör antagonı'stlen' Beta reseptör antagonistlen'

Non-selektif Beta—1
(bı'n'nci nesil) (üçüncü nesil) (ikinci nesil)

- Nadolol ' Asebutolol - Karteolol

- Penbutolol - Alenolol - Karvedı'lol'
- Pı'ndolol — Bisoprolol - Buslndolol
- Propfanolol - Esmolol - Labetalol'
- Tımolol - Metoprolol
İndoramin - Sotalol
— Urapıd'il - Levobunolol
- Bunazosin - Metipıanolol

*Ayrıca alfa1 reseptörlen' de bloke ederler

Yohı’mbin: Bir otoreseptör olan alfaı'yi bloke ettiği için sempatolı'tı'k etki oluşturmaz.

ALFA ADRENERJİK RESEPTÖR BLOKÖRLERİ

Hem arten'yollerde hem de venüllerde vazodilatasyon ya parlar.
Kan basıncının postu"rel homeostazını a-reseptörler sağlar. Hem venodilatasyon yaptıkları, hem de poqürel
homeostazı bozdukları için şiddetli ortostotik hipotansiyon Ortaya çıkartırlar.
Vazodı'latasyona bağlı olarak su ve tuz retansı'yonu ve taşikardi ortaya çıkartırlar.
 mms-rı '"

a-ADRENERIİK RESEPTÖR ETKİLERİ

a-adrenerjı'k reseptör uyansı a-adrenrjik reseptör blokajı

. Mldrivarlc . Mlynrls
. Vazokonstriksiyon Vazodllatasyon
Hipertansiyon Hipotanslyon
Nazal deknniesvon Na1al konjesvon
Eieku"lasvon Anejekülasyon
Apokrin terleme artışı Apokrin terleme azalışı
Sfinkter tonus artışı Sfinkter tonus azalışı
Sedasvon

Alfa Bloko"rler:

- Prazosin - Yohlmbln - Fenokslbenzamln

. Tamsulosin - Fentolamin
— Labetalol (+ B-blokÖr) - Tolazolln
- Terazosin
. Doksazosı'n
. Tn'mazosin
- Alfuzosı'n
. İndoramin
. Urapidı'l
- Bunazosı'n

NONSELEKTİF ALFA RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİ

Fenoksı'benzamı'n

. Alfa reseptörleri ı'rreversı'bl bloke eder. Ayrıca 5-HT, histamin H1, asetilkolı'n
reseptörlerini bloke eder. Uptake-I'ı' bloke eder (NA'nın presı'naptı'k uptake’ni).
. Feokromasıt'omanın semptomatik tedavisinde kullanılır (B—blokörle kombine etmek
gerekir).

Fentolamı'n

. Reversı'bl etkilidir.

. Etki süresi kısadır.

. Feokromasitoma cerrahisi sırasında ortaya çıkabilecek hipertansı'f atakların

tedavisinde kullanılır.

FEOKRDMASETGMA TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

. Labetalol ( cı+B blokör)
. Fenoksı'benzamı'n (aı+cı2 blokör)
. Fentolamı'n (aı+cı2 blokör)
' Nitroprussı'd
. Metı'ltı'rozı'n

©
YoUSDATA

Feokroması'toma

Adrenal medulla

l
Adrenalin

Feokro'ma'sitom'anın semptomatik tedavisi

ALFA-I sumir RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİ

Prazosin I Terazosin / Doksazosı'n
. aıA-B-D blokörleridir.
. Hem arterlerı', hem de venüllerı' dilate ederler.
. Prostat hiperplazisinin semptomatik tedavisinde kullanılırlar (mesane boynu ve
prostat düz kaslarında tonu"sü düşürerek miksiyon kolaylığı ortaya çıkartır).
. En önemli yan etkileri; ilk doz senkopudur.

Tamsulosin

. Selektif oıA reseptör blokörüdür.

. Benign prostat hiperplazisinin semptomatik tedavisinde kullanılır. Prostata

spesı'f'ıktı'r.

. Ane_ı'ekülasvon ve ı'ntraoperatı'f gevşek iris sendromuna en fazla neden olan alfal

%

blokördu"r.

Selektif Alfa 1 reseptör blokörleri ve klinik kullanımları

Hipertansiyon Kalp Yetmezliği Raynaud
"raftan
1 +

Doksazosin
+

Tamsulosin

Alfuzosı'n
Siio—dosını
Terazosin

Bunazosin
mii
6
 _
—_ TUSDATA
!—

YOHİMBİN
' Presı'naptı'k 02 reseptörleri bloke ederek sonuçta sempatomı'metik etki ortaya
cıkartır.
' Afrodizyak etkisi olduğu için erektil impotans tedavisinde kullanılır.

ADRENERIİK NÖRON BLOKÖRLERİ

. Doc—brni“

. Gı ıanetidin
. (__| ")—1'4'15'

- Bretilyum
- Debrisoquin
. Betanı'din
o a-Metiltirozin

. Etkileri bı'fazı'ktir.
. Ak“ “*k" "'" 'In—FW" "çine rev 'ptakn’"" bloke ettikleri için başlangıçta sempatomimetik
etkiler nlııstıırahilirler. Asıl sempatolitı'k etkileri tedaviye basladiktan birkac gün
(3-6 gün) cnm—,: rın-ava cıkan

. Adrene_r1"'lr “Hmm blokörlerînin etki Ortaya cıkartabı'lmeieri için sitoplazmik amı'n

pompasından oresı'naptik nörona girmeleri Gerekir. Bu nedenle TAD gibi up takeı'i
inhibe eden ilaclar Ptkilprini belirgin olarak azaltır.

REZERPİN
- Veziku”ler amı'n pompasında ı'rreversı'bl blokaj ortaya çıkartarak presinaptik
nöronlardaki veziküllerde NA, dopamin ve serotonin depolanmasını engeller.
. Sitoplazmada kalan noradrenalin MAO tarafından yıkılır ve salınabilen noradrenalin
miktarı azalır.
. Hipertansiyon tedavisinde kullanılır, uzun etkilidir.

Rezerpinı’n Yan Etkileri

. Sempatolitik yan etkı'ler (ortostatik hipotansiyon, burun tıkanıklığı, ejekülasyonun

inhibisyonu)
. SSS’de dopaminerjik aktiviteyi azalttığı için Parkinson 'hastalwzğzna benzer
belirtiler ve hiperprolaktı'nemı'

. Parasempatik baskınlık oluşturur: Bradikardi, diyare ve asit salgısında artış

(aktif peptik ülserde kullanılması kontrendikedir, komplikasyon gelişimine neden
olur).

. Sedasyon ve depresyon

GUANETİDİN / GUANEDREL
o Presinaptik nöron içine alındıktan sonra veziküllerde birikir ve NA’nın yerini alır. Aksiyon
potansiyeli presı'naptik nörona geldiği zaman veziküllerden sinaptik aralığa guanetı'din
salınır.
- Poslsinaptik nörondakı' veziküller guanetidini tanımaz ve etki ortaya çıkartamaz (yalancı
nörotransmitter).

. Presinaptik nöron membıanında lokal anestezik etkiye bağlı olarak membran stabilizasyonu
ortaya çıkartır ve veziküllerin sinaptik aralığa boşalmasını engeller.
 rus ı-uızıııux MERKEZLERİ

- Guanetldln etki süresi en uzun olan antihipertansiftir (yarılanma ömrü 120

saat).

En kısa etkili antihipertansif” <ndvım= nı'troprussiat' ? dk

En uzun etkli-' antihipertansif Gıırınptv'dirı 'l?" crv—I*)

. Rezerpinden farlı" nl—ırnk' SSS’ye geçmez ve santral yan etkiler ortaya çıkartmaz.
Feokrnmasitomada hıpertansıl krı'ı oluşturur.
PW
* MEllLllROllN
dede **,/Imam . Tirozin hidroksilaz ı'nhı'bı'töru"d'fir
. Kat-ekolamin c_pntn7ini haqkılar Ekstrapiramidal yan etkı’ “"'._'*"r'ır.
' Adrenalin ':Pnl'n7ı'ni baskılar Feolıromasıtomada kullanılabılır.
*A . adına“/A ""” bw"

ERGOT ALKALOİDLERİ
İmer/lif)
- Alfa S-HT ve DA reseptörleri üzerine parsiyel agonistik etk." oluştururı'ar.
Heli/kw"
Ergot Alkaloidlerinin Endikasyonları
' Migren: Akut migren ataklarında ergotamı'n lnazal sprey, sublı'nguı'nal, oral),
Bjemdz aw» 7ı
dihidroergotamin (nazal sprey) kullanılır. S-HTıB/D “sahte"—'er“: "vararak etki
" İmza:“ yaparlar.
- duo - Hi perprolaktinemi tedavisi? Bromokriptin SSS’de prolaktin seviyelen'ni azaltırken;
— mu"" ); bazı vakalarda prolaktinoma hacminde de azalmaya neden olur. Kabergolı'n aynı
» GHJF “ 0407”! )” amaçla kullanılan ergot alkaloitı'dir ve bromokriptinden daha potenttı'r.
JM“ I' '7“:“" “"ni- - Parkinson hastalığı tedavisi: Bromokriptin—J),
Iı'zurı'd, __,_Lkabeolin WW
- Fizyolojik laktasyon baskılanması: Bromokriptin greetmvjk
BM kâfi” - Akromegali tedavisi" Kabergolin, bromokriptin (dopamin, normalde growth
(' 'b/Wlnmdfrk) hormonu stimüle ederken, akromegalide growth hormonu baskılar).

' POStpartum Whm—mal“?” *ıaııf—erf—i—r Ergonovin kullanılır. Ergonovı'n uterusu

devamlı kastığı için doğum indüksiyonunda kullanılmaz. Doğum eylemi
gerçekleştikten sonra postpaıtum atonı'ye bağlı olan kanama tedavisinde kullanılır.
- Alzheimer hastalığı ve senil serebral yetmezlik tedavisi: Dihı'droergotoksin
senilı'teye bağlı serebral yetmezlik ve Alzheimer hastalığına hağ'ı demans tedavisinde
denenmiştir. Alfa blokaja bağlı damarı gevşetir.
' Variant aniina +eslıisı': Ergonovin intravenöz yol'a koroner vazospazm oluşturmak
amacıyla anjiyografı sırasında uygulanır ve varyant anjina teşhisi konulmasını
sağlar.

Ergot Alkaloidlerinin Yan Etkileri

o Bulantı-kusma (en sık) (K'lZ'dekı' dopaminerjik reseptörleri direkt olarak uvardıkları
için).
- Bradı'kardı' ve asit salınımında artış oluştururlar (sempatik tonu"sü ortadan
kaldırdıkları için).
- Prolaktin salınımını inhibe ederler (dopaminerjik etkisinden dolayı).
- Sedasyon
. Kapiller duvarda harabiyet ve buna bağlı mı'krotrombu"s oluştururlar. Bağırsaklarda
infarktüslere yol açabilirler.

X
Cıso)
_J
 - Obstrüktif vasküler hastalıklarda (serebrovasküler olaylar, knrnnnr kain
hastalıkları vb) karaciğer ve böbrek yetmezliğinde, sepsis ve kollajen doku
hastalıklarında kullanılmaları kontrendikedir.
. Triptanlar ile birlikte alınmamalıdırlar.
. Ergot zehirlenmesinin tedavisi — Sodyum nltropruslyat

GANGLİYON STİMÜLANLARI

' Nikotin
- Lohplın
- Dimetilpiperozinium (DMPP)
' Feniltrimetilamonyum (PTMA)

NİKOTİN
Tut"u”n yapraklarında bulunan bir alkaloı'ddı'r.
Oral olarak, inhalasyon ve transdermal olarak kullanılabilir. Yarı ömrü 1 saattir.
Kalevı', ufak moleküllü (plazma proteinlerine fazla bağlanmaz) ve lipofilik bir
maddedir. Bu nedenle cilt ve mukozalardan kolayca absorbe edilebilir. Süte belirgin
geçer.
İdrarın asitleştirilmesi; nikotin ve metabolitlerinin böbreklerden atılımını
arttırır.
Sürekli sigara içenlerde karaciğer enzimleri indüklenı'r (polı'sı'klı'k aromatı'k
hidrokarbonlara bağlı olarak).
Karaciğerde oksidasyona uğrayarak metabolize olur.
Ana metabo'îtî kotı'nı'ndı'r.
Psişik ve fıziksel bağımlılık oluşturur. Etkilerine karşı kısmen tolerans gelişir.

Etkileri karışıktır. Karışık olmasının nedenleri:

Nikotin hem WWW" etkiler ortaya çıkartır.
Nikotinin kendı’ reseptörlerim' başlangıçta stimüle eder. Buna karşılık. yüksek
dozlarda ise devamlı uyarmaya ( depolarizasyon) bağlı blokaj oluşturur.

Somatik
sinir sistemi
SISS SSS

Parasempatik,"

Somatik sinir miyelinll

İ kalın ve hızlı a tip motor
sinlrlerdir.

'
medulla
(og K*“ Somatik siniı
ACh 0.50? kalın ve hızlı
e'“ sinı'ı1er

0831185

Nikotinin otonom gangliyonlar ve sinir kas kavşağındaki etkileri

 _ __M

_
Sigara içildiğinde (düşük doz nikotin)
- Nikotin adrenal medullada stimülasyon yapar. Plazma katekolamin düzeyini artar ve
buna bağlı olarak taşikardi olur. Kan basıncı ve kalp debisi artar.
. Parasempatik sistemin dominant olduğu GİS’de gangliyon stimülasyonu sonucu;
tonüs ve peristaltik hareketler artar. Asit salgısı artar.
- TxAZ düzeyini arttırır. Böylelikle trombosit adeziviteslni ve trombüs oluşumunu
kolaylaştırır.
o Lipoilz oluşturup, serbest yağ asiti ve VLDL düzeyini yükseltir. Kronik sigara
kullananlarda HDL'yi düşürüp, LDL’yi artırır.
- İştahı azaltır.
o Bulantı-kusma (santral ve periferik etki)
- Nikotin, sinir ucundan opioid peptid salınımını artırdığı için analjezik etki
oluşturur.
- SSS'de ufak dozda psikomotor stimülasyon yapar. Kognitif fonksiyonları stimüle
eder. Keyif verici etkisi bulunmaktadır. Toksik dozlarda ise, aşırı stimülasyona bağlı
konvülsiyon oluşturur.

- Düşük dozlarda solunum merkezinde stimülasyon ve taşı'pne yapar. Daha

yüksek dozlarda solunum merkezinde de felç gelişir. Bu arada periferik etki
Ile solunum kaslarında felç gelişmiştir.
- Metabolizma hızındaki artışa ve iştah azalmasına bağlı olarak kilo kaybı
oluşturabilir.
- Nöromusküler kavşakta önce stimülasyon, yüksek dozda ise felç
oluşturur.
- Vazopressı'n, ACTH, kortizol, dopamin, B endorfin, LDL, VLDL ve insülin düzeylen'ni
yükseltir.
o LH, HDL ve prolaktın ,o ' inhibe eder.

Nikotin zehirlenmesinde primer ölum“ nedeni solunum felcidir.

'A' ' zehirlenmesi

”’î
'

Bulantı - kusma
Salıvasyon
Abdominal kramplar
Baş ağrısı
Görme — duyma bozuklukları
Kan basıncında L
* Kas zayıflığı
Solunum yetmezliği

gık—Stedjavisinde kullanılan ilaçlar

Varenı'klı'n / Sı'rısin (rıı'korı'ner'jı'k reseptör parsiyel agonı'stleri)
Bupropion (atipik antidepresan)
Jon) 4 Rımonobant (CBl reseptör antagonisti)
Nikotin bantları
Klonı'dı'n

ı ı/5,2“)
 Nikotin doz bağımlı etkileri

M
Doz Yüksek Doz

- Otonom qanqlı'von stimülasvonu - Otonom canalivon felci

Kan ha<ıncı artısı Kan basıncı azalışı
GIS stimülasvonu GIS hareket azalması
Asif <Plu1=<vnn :rhci . Asit sekresvon azalması
Adrenal hıı-Mo stimülasvon Adrenal hlnkaj
Solunum stimülasvonu Solunum felci
Psikomotor stimulasvon Konvıılsiyon

GANGLİYON BLOKÖRLERİ

Kompetetif blokörler Depoları'zasyonla blok oluşturanlar

. Trı'mel'afan kamsilat

- Heksametonvum

. Mekamilamı'n

o Pentolı'nı'um
. Klnrı'7ondarnı'n

Ganglıy'on Blokörlerı'nin Etkileri

Hem sempab'k hem de parasempatik sistemi bloke ederler (yani otonom sinir sistemini
odadan kaldırırlar). Sonuçta Valsalva manevrasına alınan refleks cevaplar azalır.
Respiratuvar para'izi yapabilir. Ganglı'yonlardakı' nı'kotinerjı'k reseptörleri (NİN) bloke
ederler.

Baskın otonomik Ganglı'yon blokajı sonucu

komponent oluşan etkı’

Arterler Sempatik Vazodı'latasyon, hipotansiyon

Venler Sempatik Dilatasyon

Parasempatik Taşikardi

l'rı's Parasempatik Midn'yazis

Siliyer kaslar Parasempatik Siklopleji

IS Parasempatik Motı'lite azalması, ileus

Parasempatik Üriner retansiyon

Salya / Tükrük Parasempatik Kserostomi

Terleme Sempatik (kolinerjik) Anhı'droz

Genital sistem Sempatik ve parasempatik Ejaku"lasyon ve ereksiyon inhibisyonu

'ı

gray/ım 6/o/fâd7
: %ChGhyooA/e. “alır!/maf fOİW—bC

©
ede,; M&G/II? .
 &
L__W—namını-nının":
rus “maun mnkmu

Gangliyon Blokörlerinîn Endikasyonları

Hipertancı'f krı'7 "r"“ ' *’ .-.. İ.». i'lo.'.'.,ı.ıı1'*' '“ '“" "M"—dir)“
Medulla sninaıı'c mnc—ımınıesınoe nelîsm otonomik hiperreflokci ’mnvnmiıamin)
Akut drarla. .iç? înnvriı'zması Jr
J&S (ya; m WW
BUNGAROTOKSİN Hai/WA?
Hen. ganglıyonlarucıkı .“.e. . _.’: nöromusküler kavşaktaleı' nikotinik resenfn"rlnrı' hlnke

*
e_d—ı.—
Yani hem otonom hem de somatik sinir sistemini ortadan kaldırır.

GLOKOM TEDAVİSİ

&;» açı/aldıran dür Açık açılı glokomda kullanılan ilaçlar

1—> mImam—L, Uygulanış
yolu
& Kolı'nomimetikler

Pı'lokarpin, karbakol, Sı'liyer kas kasılması, Topikal damla

Olqılş acı/ı 31960,” . fı'zostigmin , trabekÜler ağın veya jel; yavaş
ekotiyofat, açılması; outflow salınımlı plastil
LaDy/Abu ? demekaryum artışı film

» Olin—TJ. wa Alfa agonistler

Nonselektif
Epinefn'n Outflow artışı Topikal damla
Dı'pivefn'n

Alfaz selektif
ADroklonı'din Aköz sekresyon
Asıl etkileri sempatolı'tı'ktir.
azal maSı
Bn“monidin

Beta blokörler

Tı'molol, Betaksolol,
Astım atağw arttırabilirler,
Karteolol, _ Sı'lier epitelden aköz
Topikal damla verapamille kullanıldığında
Levobunolol, sekresyon azalması
AV blok oluşturabilı'rler.
Metipranolol

Ozmotı'k diüretikler

Akut glokom krizinde

Mannitol
sistemik kullanılır.

Karbonik anhidraz inhibitörleri

Dorzolamid
Bn'nzolamı'd
HC03' eksikliğine
bağlı aköz sekresyon
Asetazolamid
azalması Sistemik olarak glokom
Diklorfenamid
tedavisinde kullanılırlar.
Metazolamid

Prostaglandinler

Göz ve kı'rpı'klerde renk

Lata noprost
değişikliği, pigmentasyon
Bı'matoprost
Outflow artışı oluşturabilirler.
Travoprost
Glokomda en yaygın
Unoproston
kullanılan ilaçlardır.
 “Mıhlı-mı' ıı)

- Bitkisel kaynaklı olan ve gangliyon stimülasyonu

spor BİLGİLER yapan... Nikotin
Nikotinin ana metaboliti... Kotinin
- Stres hormonlarının duz”eyini artıran maddeler. ..
— Aifa reseptör blokörlerinin yan etkileri". Nikotin, anjiyotensin II
Venül dilatasyonu bağlı ortostatik hipotansiyon,
' Düşük doz nikotinin etkileri... Kan basıncı, kalp
arteriyal dı'latasyona bağlı su ve tuz retansiyonu
debisi ve kalp hızında artış, GİS' de tonus ve
ve refleks Taşikardi, myozis, burun tıkanıklığı,
peristaltic hareketlerde artış, asit salgısında
anejekÜIasyon, sedaSyon...
artış, TxAZ ve LDL düzeyinde artış, iştahda
' Alfa 1 ve alfaZ reseptörleri reversıbl bloke azalma, amaljezı', kilo kaybı.
eden feokromasitoma cerrahisi sırasında HDL, LH,
- Nikotin kimin düzeyini azaltır...
oluşabilecek hipertansiyon ataklarının Prolaktin...
tedavisinde kullanılan... Fentolamı'n
' Nikotin zehirlenmesinde ana ölum" nedeni...
Alfa 1 ve alfa2 reseptörleri irreversıbl bloke
Solunum felci
eden feokromasitoma Tedavisinde kullanılan...
Fentolamı'n ' Sigara Bağımlılığı Tedavisi: Varenı'klin / Sı'tı'sin
(Nikotinerjik reseptör parsiyel agonistleri),
BPH'ı olan yaşlı hipertansif hastada
Bupropion (atipik antidepresan), rimonobant (CB-
antihipertansif olarak en uygun seçenek... Alfa 1
1 reseptör antagonisti / ters agonisti), Nikotin
reseptör blokörleri
bantları, Klonidin
Prostata selektif etkili olan, anejekülasyonu sık
' Gangliyon blokörlerinin sistemik etkisi.. . HakimOlan
yapan ve gevşek ı'rı's sendromuna neden olan al aktivite baskılanır. Damar yatağında sempatolitik,
adrenerjik reseptör bloköru"... Tamsulosin diğer bölgelerde antikolinerjik etkilidir.
' Sadece BPH için endikasyonu olan alfal reseptör
' Valsalva manevrasına alınan refleks ceva P ları
bloköru"... Tamsulosin ve silodosı'n ozchan ilaç grubu... Gangliyon blokörleri
- Hem a1 hem de [5 blokör olan sempatolı'tı'k
' En kısa etkili gangliyon blokörü...Tr'l'mel'dfün
madde... Labetalol kamsi lat
' Feokromasitomada monoterapide kullanılan beta - Trimetafan kamsilat hipertansif krizde,
blokör... Labetalol mekamilamin otonomik hiperrefleksi tedavisinde
aZ reseptör selektif blokörü olan kullanılır.
sempatomı'metik etkili afrodiazyak madde. . . - Hem ganglionlar hem de nöromusküler kavşaktaki
Yohı'mbı'n
nikotinik reseptörleri bloke eden toksin...
Vazokonstrı'ksiyon oluşturan ve migren krizinin Bungarotoksin
Tedavisinde kullanılan ergot alkaloidi... - Outflow artışına yol açarak etki gösteren
Ergotamin antiglokorr'ıatöz ilaç grubları hangileridir...
Uterusu güçlü kasıcı etkisi bulunan, variant Kolinomı'metikler (Pı'lokarbin,karbakol,ekotiyofat
anjina teşhisinde kullanılan ergot alkaloidi... ...)
Ergonovin
Prostaglandin analogları (Latanoprost, travoprost,
Ergot alkaloidlerinin _prolaktin salıverilmesi bı'matoprost)
üzerine etkisi nedir... Inhibe eder
' Aköz sekresyonunu azaltarak etki gösteren.
Prolaktinoma, Akromegali, Parkinson ve antiglokomatöz ilaç grubları hangileridir...
laktasyonu baskılamak için kullanılan ergot
alkaloidleri . .. Bromokriptin, kabergolin Beta blokörler (Timolol, karteolol, betaksolol)
Karbonik anhidraz enzim inhibitörü (Asetazolamid
- Ergot alkaloidleri gibi dopaminerjik maddelerin
(sistemik), dorzolamid, brinzolamı'd (topikal))
en sık oluşturdugu“ yan etki Bulantı-kusma
Hem outflow artırarak hem de ako"z sekresyonunu
' Ergot zehirlenmesinin Tedavisinde kullanılan...
Na’ nı'troprusı'yat azaltarak etki gösteren antiglokomatöz ilaç...
Alfa 2 agonistler (Apraklonı'din, brimonidin)
- Veziküler amin pompasını inhibe eden adrenerjik
nöron bloköru" sempatolitik madde... Rezerpin - Kirpiklerde uzama, kalınlaşma, iris renginde
' Yalancı nörotransmitter oluşturan adrenerjik koyulaşmaya neden olan ve inflamasyonda
kullanılması kontrendike olan antiglokomatöz
nöron blokörü sempatolı'tik madde. .. Guanetidin,
Guanedrel ilaç grubu... Prostoglandı'n analogları

- Tirozin hidroksilazı inhibe eden adrenerjik nöron

bloköru“ sempatolitik madde... Metiltirozin
 7. Aşağıdakilerden hangisi, nikotin bağımlılığının

ÇIKMIŞ SORULAR
tedavisinde kullanılan parsiyel nikotinik asetilkolin
reseptör agonistlen'nden bin'dir’?
A) Akamprosat
B) Rimonabant
C) Varenı'klin
1. İlk doz senkobu oluşturan antihipertansif D) Niklosid
aşağıdakilerden hangisidir? E) Baklofen
A) Hı'dralazin B) Prazosin Doğru cevap: C
C) Alfa-metil dopa D) Klonı'din
E) Guanfası'n 8. Gangliyon blokörlerinin yan etkisi olmayan
Doğru cevap: B aşağıdakilerden hangisidir?
A) Midriyazis
2. Aşağıdakilerden hangisi d1 adrenerjik reseptör B) Hipotansiyon
antagonistlerinin kullanımı için bir endikasyon C) İmpotans
mu'“? D) Idrar retansiyonu
A) Feokromositoma E) Hiperasitite
B) Benign prostatik hiperplazi
C) Hipertansiyon D) Periferik damar hastalığı Doğru cevap: E
E) Hipotansiyon

Doğru cevap: E 9. Açık açılı glokom tedavisinde aşağıdakı’ ilaçlardan

hangisi oral yoldan kullanılır?
3. Adrenalinin, fentolamin ile bloke edilebilen, ancak A) Latanaprost
propranolol ile bloke edilemeyen etkisi aşağıdakilerden B) 'l'ımolol
hangisidir? C) Asetazolamid
D) Pı'Iokarpı'n
A) Bronş düz kasında gevşeme E) Dorzolamı'd
B) Kalbin kasılma gücünde artış
C) Irisı'n dı'latör kasında kasılma Doğru cevap: C
D) Renin salınımında artış
E) Kalbin atım sayısında artış
10.Glokom tedavisinde kullanılan aşağıdaki ilaçlardan
Doğru cevap: C hangisi yan etki olarak iriste ve kirpiklerde kahverengi
pigmentasyona yol açar?
4. Aşağıdakilerden hangisi ergot alkaloidlerinin kullanım A) Kolinerjik agonistler
endikasyonu disinin B) Karbonik anhidraz inhibitörlen'
A) Migren C) Beta adrenarjik antagonistler
B) Doğumun indüklenmesi D) Prostoglandin analogları
C) Postpartum kanama E) Alfa adrenarjik agonistler
D) Parkinson hastalığı
E) Hı'perprolaktinemi Doğru cevap: D

Doğru cevap: B

5. Aşağıdakilerden hangisi L_gLn

A) Ergokriptin
üIu" oksitoksik etkilidir? ÇALIŞMA SORULARl
B) Ergotoksin
C) Ergonovin 1. Aşağıdaki sempatik etkilerden hangisi
D) Bromoktriptin fenoksibenzamin ile emı?
E) Ergotamin
A) Mesane sfinkterinde kasılma
Doğru cevap: C B) Mukoza damarlarında kasılma
C) Glı'kojenoliz
6. Aşağıdaki ergot preparatlarından hangisi kuwetli D) Bronkokonstriksiyon
dopaminerjik reseptör agonistidir? E) Hipertansiyon
A) Ergometn'n Doğru cevap: C
B) Ergokrı'stı'n
C) Bromokriptin
2. Aşağıdaki sempatik etkilerden hangisi propranolol ile
D) Ergokornin
Menllnmz?
E) Dı'hidroergotamin
A) Taşikardi
Doğru cevap: C B) Lipoliz
C) Glukoneogenez
D) Piloereksiyon
E) Glukogan salınımı

Doğru cevap: D
 "' rusnArA

3. Prostat düz kasına en selektif alfa1 reseptör blokorü . Nikotin tarafından sekresyonu azamın hormon
aşağıdakilerden hangisidir? aşağıdakilerden hangisidir?

A) Prazosı'n A) LH
B) Terazosin B) İnsülin
C) Aifuzosı'n C) Beta endoıfın
D) Doksazosı'n D) Dopamin
E) Tamsulosı'n E) Vazopresı'n

Doğru cevap: A
Doğru cevap: E
. Glokom tedavisinde kullanılan ilaçlardan hangisi
selektif a-Z adrenerjik reseptör agonistlen'din
4. Aşağıdakilerden hangisi sempatik sistem tarafından A) Metazolamid
oluşturulan renin sentezinde artış, midriyazis, B) Tımolol
bronkodiiatasyon gibi etkileri tamamen önler? C) Bn'monı'dı'n
A) Fenoksı'benzamin D) Latanoprostt
B) Tamsulosı'n E) Travoprost
C) Fentolamin Doğru cevap: C
D) Labetalol
E) Atenoloi
Doğru cevap: D
10.Aşağıdaki ilaçlardan hangisi, humor aqueous yapımını
azaltarak göziçi basıncını düşürür?
A) Tımolol
5. Aşağıdakilerden hangisi rezerpinin etkilerinden biri B) Latanoprost
mı?' C) Pı'iokarpin
D) Dı'pıv'efrı'n
A) Azalmış adrenerjik etki
E) Ekotı'ofat
B) Azalmış serotonerjik etki
C) Azalmış dopaminerjik etki Doğru cevap: A
D) Artmış prolaktin etkisi
E) Artmış GABAerjik etki

Doğnı cevap: E

6. Ergot zehirlenmesinde kullanılan ajan aşağıdakilerden

hangisidir?
A) Na nıt'roprussı'yat
B) Glukagon
C) Fı'zostıgmın
D) Dı'asetilmonoksı'm
E) N-asetı'lsı'stein

Doğru cevap:A

7. Nikotin bağımlılığı tedavisinde kullanılan kanabinoid

reseptör antagonisti aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rimonabant
B) Vareniklin
C) Akomprosat
D) Bupropion
E) Dı'stı'ifıram

Doğru cevap: A
 KARDİYOVASKÜLER SİSTEM
FARMAKOLOJİSİ
KONJESTİF KALP YETMEZLİĞİNDE KULLANILAN İLAÇLAR
1) Diüretikler (tı'azid türevleri, spironolakton, furosemid)

2) Aldosteron antagonistleri (spironolakton, eplerenon)

3) Oral vazodilatatörler

4) Parenteral vazodilatatÖrler

5) Renı'n-anjiyotensin—aldosteron sisteminin antagonistleri

- ACE inhibitörleri (kaptopril, enalapril vb.)

. AT1 Reseptör antagonistleri (ARB) (Iosartan, kandesartan, saralazin)

. Renin inhibitörleri (aliskiren)

6) Vazopressin reseptör antagonistleri (tolvaptan)

7) Beta blokörler (metoprolol, karvedilol, bı'soprolol, nebı'volol)

8) Kardiyak glı'kozidler (digoksin, dı'jı'toksin)

9) Beta agonistler ve dopaminerjik agonı'stler (dopamin, dobutamin, prenalterol,

ksamaterol)

10) Fosfodiesteraz inhibitörleri (milrinon, ı'namrı'non)

1 1) Mı'yokardın kalsiyuma duyarlığını arttıranlar (levosı'mendan, pimobendan)

12)Damar disfonksiyonunu hedefleyen tedaviler (allopürinol, Statinler)

13)Natrı'u"retjk peptitler: ANP (karperı'tid), BNP (nesı'ritı'd)

_KALP YETMEzu'Ği TEDAVİSİNDE SIK KULLANILAN

ILAÇLAR
Kronu: sistolik KKY _Mortalite W| . Mortalite
ilaçları etkisi "(Y "açları etkisi

Tıyazid / Loop diüretikler " Diüretikler (Loop)

Aldosteron antagonistlen' , .- . ..

. . . .. . Beta reseptör agonistler +

ARB ı İnamrinon / Milrinon vb. T

Beta—blokörler Natn'u"retik peptitler

Dijitaller Levosimendan

Nitrat + Hidralazin Pı'mobendan

(ö: Etki yok, T: Mortalitede artış, J,: Mortalitede azalma

 vw nuru ın”. ınJ

Kalp yetmezliğinde kullanılan vazodilatatör ilaçlar (= yük azaltan ilaçlar)

- -- Preoload Afterload
ll

. . . NO bağımlı

Nitn'k oksit (NO) NO bağımlı

Nı'troprusı'd
sağlayıcılar vazodilatasyon

Anjı'yotensı'n II sentez
Anjı'yolensin dönüştürücü | Kaptopn'l
inh.
enzim (ACE) ı'nhibıt'öden' Lı'zinopn'l
Bradikinin artışı

Fosfodiesteraz lll enzim

Miln'non cAMP yıkımının
ı'nhibı'törlen' (Bı'pı'n'din
İnamn'non engellenmesi
türevlen')

Vasküler duz"
Potasz kanal
Minoksidil kas hücrelen'nı'n
aktivatörlen'
hiperpolan'zasyonu

Doksazosin Alfa, adrenerjik

Prazosin reseptör antagonizması

Nonselektif alfa
Nonselektif alfa blokör Fentolamin adrenerjik reseptör
antagonizması

.. Karvedı'lol Alfa1 adrenerjik

Beta + Alfa| blokor Labetolol
reseptör antagonizması

Amlodipin
L-tı'pi kalsiyum kanal
Kalsiyum kanal bloköru" Nimodipı'n
inhibisyonu
Barnidipin

Beta2 agonistler İsoproterenol Betaz reseptör uyanmı

KALP YETMEZLİĞİNİN PATOFİZYOLOJİSİ

. KKY’de ejeksiyon fraksiyonu azalmasına bağlı olarak hipoperfüzyon gelişir. Takiben
rebound sempatik aktivasyon ortaya çıkar. Bu da vazokonstn'ksiyona neden
olur.

0 Dijital (+) inotrop etkilidir. Bu etkı'siyle perifere giden kan mı'ktannı arunr. Böylelikle
perı'ferdekı' hipoperfüzyonu kırar. Hipoperfu"zyonun kırılması ile sempatik aktivasyon
baskılanır ve vazokonstriksı'yon ortadan kalkar.

- Dı'jitaller; esas olarak sistolik ve düşük debili konjestif kalp yetmaliğinin

tedavisinde kullanılırlar (Diastolik ve yüksek debili kalp yetmezliğinde dı'jrla'l kullanmak
kontrendı'kedı'r).

DİGIT'AL PREPERATLARI: Digoksı'n, digı'toksin, uvabain

A. KARDİAK GLİKOZİDLERİN FARMAKOKİNETİĞİ

o Terapötik indekslen' dardır.

Absorbsıy'on

- Digital oreberatları bağırsaktan değişik derecelerde absorbe olurlar.

. Uvabaı'n lipofîlik değildir ve oral kullanımda bağırsaktan absorbe edilmez.

Dağılım

. Digoksln ve diğer kalp glikozidleri SSS'yl dahil olmak üzere yaygın olarak
dokulara dağılırlar.

. Dı'goksı'n renal yolla atılmasına karşın, asıl doku rezervuarı çizgili kastır. Çizgili kasa
bağlanması (sekestre olması) nedeniyle dağılım hacmi (Vd) yüksektir ve
hemodiyaliz ile vücuttan uzaklaştırılamaz.

Metabolizma

. Dı'goksı'n-' Oral (tablet, damla) ve parenteral (i.v. ampul) kullanılır. %60’ı böbreklerden
değişmeden atılır.

. Digitoksiw Oral kullanılır (tablet). Karaciğerde digoksine metabolize olur. Safrayla

atılır ve enterohepatik dolaşıma girer.

. Uvabain: Sade paıı—rıtcrai (i.v. ampul) kullanılır. Hı'drnf"'-'if re metabolizması

dl'ı'silktı'ı'r. Böhrekten atılır.

Kalp glikozidlerinin farmakokinetik özellikleri

B. KARDİYAK GLİKOZİDLERİN FARMAKODİNAMİĞİ

Kardiyak glikozidlerin, toksik ve terapötik etkiler oluşturabilen direkt ve indirekt etkı'len'
vardır.

1. Miyokard hücre membranında Na+-K+-ATPaz enzimininin inhisbiyonu:

. Sodyum pompası bloke olur. numa/vw » C-O- *

. Digitalin net etkisi hücre içinde Na+ ve Ca’+ birikimidir.

2. Nörohumoral aktivite sonucunda artmış sempatik aktiviteyi (Noradrenalin, ADH,

renı'n) baskılamak
 (rus—DMA
“BMW!"
(___—“'— “m......

Hücre£“
ranı
.;
% Kalsiyum Kanal
BlokÖrlen'
Beta agonistler
Sitoplazma
' - ici Kalsiyum"

4-9— Riyanodin

%Myozm

Dijital preparatlarının etki mekanizması ve kalp kası

sarkolemmalarının şematik görünümü

1- Na’ / K' ATP az-sodyum pompası

2- Sodyum — kalsiyum exchange mekanizması
3- Voltaj bağımlı kalsiyum kanalı
4- SERCA (sarooplasmic endoplasmic reiı'culum Ca2+—ATPase):
Sarkoplazmik retikuluma (SR) Ca pompalayan taşıyıcı sistemdir.
5- Sarkoplazmik retikulumdaki kalsiyum kanalı
6- Aktin - troponin - tropomiyozin kompleksi

' Dijitalin etki mekanizması

Kardıy'ak Glı'kozidlerı'n Kardıy'ak Etkileri

. (+) İnotropı'k etki: Kalbin kontraktilitesı'ni arttırırlar. Sonuçta; kalp atış hacmi ve
debisi artar. K—o &; b,c“ılwne by“/ı

. (-) Kronotropı'

. (-) Dromotropi

Kardıy'ak Glikozidlerin Kan Basıncına Etkileri

. Sistolik kan basıncını arttırırlar.

. Dı'astolu" düşürürler (PVR'yi azalttıkları için).

. Dolayısıyla nabız aralığını genişletmiş olurlar.

D'iı'taller Aritmojen İlaçlardır

. Atrivum, AV nod ve Purkinje liflerinde (non-homojen olarak) otomatizmayı
arttırırlar. His-punkı'nje liflerinde ve ventriküler liflerde iletiyi depresse
ederler.

0 Bu ilaçlara bağlı gelişen tipik ventriküler ekstrasistol şekli; bigeminedir. Daha

yüksek konsantıasyonlarda ventriküler taşikardi ve fıbrilasyon oluşur.
 _“ D
tusoAtA TUS HAZIRLIK wnxmıdî_
’

1. Dı'jı'taller faz 3 repolarizasyonu hızlandırırlar, dolayısıyla aksiyon potansiyeli

süresi kısalır Bunun nedeni ise,’ dı'jı'tallerin aksiyon potansiyelinin plato fazında hücre
içi Ca’Z düzeyini arttırmalarıdır. Hücre içi Ca’2 düzeyi artınca, Ca’2 bağımlı K* kanalları
aktive olmaktadır. Böylece dışa yönelik K* akımı artar. Bu mekanizma; aritmojen yan
etkide önemlı’ rol oynamaktadır.
2. Art depoları'zasyon
3. Sempatik aktivitede artış (atriyum ve ventrikülde otomatisı'tede artış)

Sonuç: Dijı'taller; kalpte her tip (atriyal — ventriküler) aritmi oluşturabilirler.

En karakteristik alanı'—m; ventriküler ekstrası'stoller ve AV bloklu atriyal
taşı'kardı'dir. (En sık görülen aritmiler-' Premature ventriküler depolarizasyon,
bigemine ritm ve 2. dei—ere AV bloktur.)

Diiitallerin Elektriksel Etkileri

. Direkt ve otonomik (parasempatik ve sempatik) etkilerin bı'r karışımıdır ve doz bağımlı

olarak değişebilir.

. Düsük dozlarda parasempatik etkiler hakimdir. Baroreseotn"r dııvarlırı“ınria artıs,

santral vagal stimülasyona neden olur.

. Toksik dozlarda sempatik sistemi aktive ederler.

Digoksinin kardiya' etkileri

Terapötik doz Toksik doz

Hızı l, Hızı $
Sinüs nodu
l—i kronotrop (-i kronotrop

Atn'yum kası Refrakter pen'yodu lı Refrakter pen'yodu »L, an'tmi

İletim hızı l, Refrakter pen'yodu l,

Refrakter pen'yOdu T
Purkinje liflen', ventn'ku"l Hafif refrakter pen'yodu lı Ekstrası'stol, taşikardi, Fıbn'lasyon

PR *, OT l T . . .

(.) dromOtrop aşıkardı’ anlasyon

EKG uz"erine etkileri

. PR intervalı'nde uzama
. qT ı'ntervalı'nde kısalma
. ST segmenti ve T dalgası depresyonu

. ORS kompleksini belirgin değiştirmezler.

Kullanım Endikasyonları
. Düşük debili sistolik kalp yetmezliği (özellikle AF eşlik ediyorsa)

. Atriyal fibrilasyonu ve Hatter tedavisi

. Paroksı'smal atriyal taşikardi
 rus maun—“_matta
Cİ— Yu! mu!—_)
ırııuıııu

Kullanım Koııtreııdikasyoııları
lâ-Mîf , Vera/anımı.
- idiopatik hipertrofik subaortı'k stenoz (IHSS) » L-Jım“#fo/0f *’ /
0 Yüksek debili kalp yetmezliği
. Kalp blokları
' Miyokard infarktüsü
. Semptomlu WPW sendromu
. Akut mı'yokardı'tler

Digital Duyarlılıgı'nı Etkileyen Faktörler

Digital duyarlılığını etk.ileyenıfakto"rle'r

Digital Duyarlılığını Arttıranlar Digital Duyarlılığını Azaltanlar
HASTALIKLAR HASTALı'KLAR
. Hipotiroidi . Hipertlroidl
- Kaşeksi (dijı'talı'n iskelet kasına bağlanımını azaltır) - Kor pulmonale
- Böbrek yetmezliği —> Dı'goksin duyarlılığı artar.
- Karaciğer yetmezliği —> Dı'jı'toksı'n duyarlılığı artar.
- Mı'kso"dem
— Akut kardı't
- ilen’ yaş
— Miyokard iskemisi! infarktüsü
- Ası'doz

ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI

. H:?”L fa'" - Hiperkalemi: Digitalin Na-K ATPaz
- Hı'pomagnezemı' üzen'ne olan inhibitör etkisini baskılar).
- Hı'ponatremı' - Hiookalsemi
. Hioerkalsemi

İLAÇLAR İLAÇLAR
P-g'ikcp'otein —. =» CYP İnhibitörlen': CYP (sit P 450) StimÜIanlan
- Sı'klospon'n - Fenobarbital
. Kı'nı'dı'n - Fenı'toı'n
- Fenı'lbutazon
o Ketokonazol
- Rifampin
. İtrakanozol
- Makrolı'd antibiyotikler (en'tromisin, klan'tromı'sin)
. Veraoamil-Dı'ltı'azem

Absorbsiyonu Azaltan ilaçlar

- Diüretikler (Loop / Tı'azid) - Magnezyum ve alüminyumlu antasidler
- Amfoten'sı'n B - Neomı'sı'n
- Glukokortı'koı'dler - Kolestı'ramı'n
- B-agonı'stler - Sülfasalazı'n
- Glukoz infüzyonu Yenidoğan ve bebekler
Digoksini çizgili kaslardaki bağlanma noktasından ilen- yaş _, Kontraktı'liteye olan etkisine
kovanlar duyarlılık azalırken, an'tmojen etkiye
- Kı'nı'dı'n duyarlık artar.
- Propafenon
. Amiodaron
- Flekaı'nı'd
Digitalin renal atılımını azaltanlar
. Spironolakton
- Kı'nı'dı'n
- En'tromisı'n
- Diltiazem
- Amiodaron
Geniş spektrumlu antibiyotikler
- Tetrası'klı'n
Diiitallerin Yan Etkileri

İntoksı'kasyonları sıklıkla hipokalemi sonucu gelişir.

İntoksı'kasyonun ilk belirtisi iştahsızlıktır. Ayrıca bulantı-kusma ve ishal

gelişebilir.

Kalp dışında en sık GİS yan etkileri oluşur.

En erken kardiyak bulgular; birinci derece A—V hlnld'ur

En sık kardiyak bulgular: Bigemini nabız, ventriküler taşikardi, 2. derece

AV bloktur. Ventriküler fibrilasyon gelişimine bağlı mortalite oluşur.

Sarı ve yeşil renk için dı'skromatopsi ortaya çıkartır.

Ostro"jene dönüşebildiklen' için; kadında endometriyal hiperplazi, erkekte jinekomasti

tablosu ortaya çıkartabilir.

Potent splanknik vazokonstriksiyon ortaya çıkartabileceği için yaşlı hasta grubunda

akut mezenterik iskemi olusturabilir.

Dijital yüksek dozlarda halüsinasyonlar, konfüzyon, dezorvantasvon ve delirium

tablosuna neden olabilir.

Teratojenik etkisi yoktur.

Digital Zehirlenmesi
Sadece GİS ve görme ile ilgili bulgularda digital dozunun azaltılması
yeterlidir.

Kardiyak bulgular oluşunca daha ciddi tedaviler gerekir.

İshal ve kusma gibi hipokalemi yapan ilaçlar toksı'kasyonu arttımbilir.

Tedavide

Önce ilaç alımı kesilir.

Serum digital ve potasyum seviyesi ölçülür. K* düzeyi düşükse ve AV blok yoksa

düzenli aralıklarla EKG çekilerek ve kan potasyum düzeyi ölçülerek i.v. yolla
KCl verilir. Magnezyum düzeyi kontrol edilmeli, düşükse magnezyum verilmelidir.

Antiaritmı'k olarak |’. V. lidokain uygulanır.

Sinüs bıadikardisi ve AV blok varsa; atropin kullanılabilir.

Dijitoksin zehirlenmesinde kolestiramin ve aktif kömür verilir. (Digitoksin

enterohepatik sirkülasyona girer.)

Elektrolit bozuklukları düzeltilir.

Ağır zehirlenmede dı'goksı'n Fab segmentleri antikoru digı'bı'nd kullanılır.

Otomatı'sı'te baskılanırsa geçici kardiyak pacemaker kateter uygulanır.

Kalsiyumu bağlamak için EDTA ile şelasyon tedavileri kullanılabilir.

Dijitale bağlı aritmi tedavisinde elektriksel konversiyon kullanılması

kontrendikedir.
DiıiTAı. Dışı İNOTROPİK İLAÇLAR

BETA AGONİSTLER vıa DOPAMİNERIİK AGONİSTLER

|i—
Dobutamln
- lbopımln
- Prenılterol
- Ksamatenol

Dobutanıin

. Betaı agonisttlr.

. Kardiyak out—put’u arttırır.

. Kısa süreli infüzyon şeklinde akut yetmezlikte kullanılır. Ancak kronik yetmezllkte,
tolerans geliştiği, oral aktif olmadığı ve arltmojenlk olduğu lçln kullanılmaz.

FOSFODİESTERAZ İNHİBİTÖRLERİ (Bı'piridiıı Türevleri)

E_Milrlnon
.

İnamrinon (= Amrinon)
.

Enokslmon
C

Vesnarinon
.

. Fosfodlesteraz IYI enzimini inhibe ederler. Röviınm CAMP. cGMP dllrevl artar, dN/fo/ıh/eml-
hücre irl ız-ııcwıım rlı'lî'nvi artar ve pozitif inotrop etki olusur.

. Kalp yetmezliği tedavisinde kronik pozitif inotroplk ilaçlar olan; fosfodiesteraı III
enzim inhibitörleri (mllrinon, lnamrinon, vesnarinon), dopaminerjik agonist
lbopamin, plmobendan kronik kullanımda mortaliteyi arttırabilirler.

SİLDENAFİL
' Akciğerdeki fosfodiesteraz 5 inhibisyonu ile pulmoner arterlerde gevseme
oluşturur. Böylelikle özellikle sağ kalbin yükünü azaltır.

. Sol kalp Votmmiiöıno hnölı pulmoner hipertansiyon gelişen haqralardrı knrdlyoprotokilf

etkili oldııöıı rin qöqtnrilmlstlr.

MİYOKARDİN KALSİYUMA DUYARLIĞINI ARTTIRANLAR

levosı'mendaıı I Pimobendan

. (+) Inotroplk, vazodilatatör ve fosfodiesternz inhibitörü etkileri vardır.

' Troponin C’ye bağlanarak, mlyofibriilerl Cama karşı daha duyarlı hale
getirir.
KALP YETMEZLİĞİNDE DAMAR DİSFONKSİYONUNU HEDEFLEYEN TEDAVİLER

Allnn,ı'ı'rı’nnl
Ksantin oksidaz inhibitörüdür.
Ün'k asıd' wir/B'MN'" :m, Val," “M.,—üinde mm,—n' vm_.'nsım" bozdması ile koreledi.
Ksantin oksidaz mr'mı’ am Dürin katabolızması' sırasında qıoeı'oksıd' "tanen,“: “uff“ dur.
Allopu"n'nol sebest oksijen’ radikalı' N' ,ve ""v"—v_- wrr ve oerıferiı' artı-map va-mditatasvmu artırır.

Statinler

"MG-GOA redüktaz enzimini inhibe edene ve kolesterol ıcın.-zi bloke olun

Kolesterol, mevalonat yolağını aktıv'e eder.
Bu yolak hem aksam" radı'kallerı'ni artırarak hem de NO sentamı" azaltarak vaslaıler” realmvıteyı"’ bozmalaadı'.

.ı'c,’
v_rnaf.p'v_,v’. ifr: 'biz'-ler.
.r—
:oL NE'P inhibisyonu, AM> yıkımını azah'ır'. NEP inhibiîoru“" olaı
kandaksaîrilın' hemodinamıy'i diüzelîir, diur"ez ve naîrı'ure”zi ar1'ırır. (AN> preparaîı: Kıl—permd", BN’ Dream-alı:
w
...
— Omekamîiv mecaroıl Mıy'ozin aktin bağlanma ak'rı'vı'fesı'nı' arhırarak etkı’ oluşfmr.
- Sukabı'îril: ARB (Anjıy'o'rensı'n reseptör blokoru.”") + Nöîral endopep'l'idaz ı'nhı'bı'fonıd""ır".
— İsîaroksı'm: Na/K ATPaz inhibifomd”"ür.

- Afferîcc“: ";-4.7
-
arıya 7»
CZ.” "'.! :’
SPOT BİLGİLER ı:va.—ıa*:*c' _ _ K lama! aktıvaî'orl"en',
kalsıyun'kaıal blokor"leri, BefoZ agonı's'rler

- Dijı'Taller esas olar-ar '.:rg ': : fa'—ez ' e' '- r

' Kalp yok.'—.e: _’.İ "4:34: (C': f..—'x'".f'e/ f_zc'mr ?edavı'sinde kullanııır, _. Sısî'olı'k ve dı.:şu""k debili
ı. ,__._. Aldosferon anfagonı'sfi (spironolakfon),
kalpye'hnezlıgı'w
ACE ı'nhibı'fo'rleri, ARB, Beta blokörler,
Ni'rrafırhidralazı'n kombinasyonu - “lagd'a çöz'hır'lugu'" d.;şı'C—k olar-, plazma
’mı' .: - .’r .’ ır ı";w":v' '— praîeı'nlerı'ne bagb'lamnayan, oral bıyorarlammı
ı >:’:
..ıı -’! 'ı’. ' ..
U

“: ,“ g*t
n_4'n"*r*""lı' r.».c r ., Damar içindeki volumu"” ve meîabolı'zma oranı 7.0 olan, yarılanma omru"
ıs

azaltarak etkı’ oluştururlar. Preload'u azalîırlar. Su kısa (21 saa?) olan inTravenöz yolla kullanılan,
ve tuz retansıy'onu ve buna bağlı odem”ı' düzeltirler. en çabuk akı’ oluşfuran ve e?kı'sı' en kısa su'en'
,—
.".ı'ezır—i dı'jiîal preparafı .. Uvabain

En uzun eTkı'lı', plazma profeinlerı'ne en yüksek

— ACE :"rır.'.-'.::":'r er f r .V AM.”."ıez'ığı'
ıu’.- egip; K"" İ’ oranda Da'ğı'anan, en fazla "realize olan
:?:»r ;," ".—:”",dcü €’! :" ".:“ı- 4 Hemafîerload dijiTal... Dijifoksı'n
ve hem de preload'u azaltarak kalbin iş l...,:
- Dı'jı'mifr. "nekar z—ıcsı _ Na+—K+ ATPaz
duş"u”rürler.
inhibisyon: ve noroh"umoral" akîı'viîye sonucmda
ı-’.-rz.r ,. acıp artmış sempatik akîiviîeyı' baskılamak
mpg—_— y:, 5-— _
- _ ';cc'ar !'
"G
P
v-,”w. z'ı J:," :$." re:—'axı'. anı:! re:;r.
' Di_ııTaıır. c'd; yz! E*.ıfı'ğe'f. (+) ı'no'rropi, (—)
Sis? em-ik vde pulmoner vasküler direnci azalîarak sağ
ve sol vemrı'kÜIer afîerload' u duş"u"ru"rler. krono'rropı' ve dronoîropı'
.-'
.A.- ıra:
R
...—1 ,. ' ..J'ı".l""ı.""'r_ »,
'.!’ .zerı'r—e efrsı nedir
..... *“an
:zc ’C'“- 2
'

a.ş -
.

Sistolik basıncı yükseltir, dıy'asîolik basıncı

J_f—zoC'ıt'r331'“ Organik ni'rraflar,
Alfal blokörler duş"u"ru”r.
' Dijıt'alin kalp iletimi uz'erı'ne etkı.'si.__ Purkinje ' Kalp yetmezliği tedavisinde kronik pozıt'rf'
liflerinde otomatıs'iteyi artırır; atrıyu'm ve ı'notropı'k ilaçlar olan: fosfodiester-az III
ventrikülde iletim hızı ve eksitabîlite azalır.
enzim ı'nhı'bı'tor“lerı' (milrinon, ı'namrinon,
Dijitale ait en erken oluşan EKG bulgusu... ST vesnarinon), dopaminerjik agonist ibopamin ve
ve T dalgasında çökme pimobendan mortaliteyi arttırabilirler.
Digital'in- kciı: atım hız; uz"erine etkisi nedir... ' Ina'mrı'non, Mili-inan, Enoksı'mon etki mekanizm
Duşu""k dozda bradikardi yüks'ek dozda Taşikardi. cısı_ _ _Fosfodiesteraz III enzimini inhibe ederler.
' Dı'iviitalwn cl.,r'sthcucı._.'” .“.ftm :.:-:ukiuğu .. - Pı'rrıobırdanın ve levosimendanın etki
Dijitaller; kalpte her tip (atrıy'al - ventriküler)
mekcrizn—:s . _ , Fosfodiestemz inhibitoru"" ve Ca’:
aritmi oluşturabilirler. En karakteristik olanı; VES duyarlaştırıcı
ve AV bloklu atriyal taşı'kardidir.
_rkî artış oluşturan ve
' ),îvı'wtcıir. EKL—=" üze—“(re ..?-TVS ST segmenti ve
kullanılan. . .
_

ı'î— tedavisinde
T dalgası depresyonu, OT intervalinde kısalma,
PR intervalinde uzama, GRS kompleksinin süresi Levosimendan
tolsik dozlarda dahi değism_ez. - .-'.’..;.-.ı v."ra.'_'v,'ğ."r-.ae kullanılan AN’
...35'fcırr - (
., ere-"..?.ısyc,'.':'
.Llaq. q,—
Duşu""k Karperitid
debili sistolik kalp yetmezliği (Ozellikle AF eşlik _.:—
.x. ' r_—-.“'_’"retı'k peptid (BNP) analogu' olan
Hı
edıy'orsa), atriyum fibrilasyonu ve flatter tedavisi, (...a— " .rc'ropil-f.._,_ Nesı'ritid
ı ı
r_l

paroksismal atriyal taşikardi

ıı“
ya.,. ıvet—nfezlı'ğınde kullanılan notra'l
_
.. _. ..-ı
x
.e. _ ..-ı-
m _"ı— ".— v.,’"“'-(“itli-575"—
, İdiopatik A...’..-e prim,,
(NEP, Neprlysın) ı'nl-ıibıt'oru". . .
ı

hipertrofik subaortik stenoz gibi dıy—astolik kalp

yetmezliklerı' ve yüksek debili kalp yetmezlikleri, Kanudborksatrilin
Kalp '
Ar'-
ne: * NEP inhibitoru"'... Omapatrilat,
, x 'o"'-“v’:. C'“T'.'“ü",.
".,.— Fası'dotrilat
Hşipojkalemi , hipoönaltremi,
- ARB + NEP ı'nhı'bı'tor—ü. Sukabitril
hiperkalsemi, asidoz,milsod"em, kaşelGi, böbrek ve
karaciğer yetmezliği
,,_ . _r—
- , “»“-ı. ı; “ö.".ı
. ÇIKMIŞ MS,—ORULAR
-»ı, f—rı
___4' .,-_—
*#
».»

Hiperkalemı', hipokalsemi, hi—pe-yrtaı'r—oidi, yenglı'd—ogan'ıivve

ı

bebekler, ihtiyarlık
___. _"o- *.
., :. ı— ..-, _. . ıı’; “ınspasifik yan
S'K ; -<--_._— 4.

_p'v lf:,. >Işt'ahsızlık, bulantı-kusıma, başağrısı . Aşağıdakilerden hangıs'ı'run' kronik kalp yetmezliği
tedavıs'inde yararı kanı—danar?
:.» ı." ze,H..—xe.an.—"esinin ilk belirtisi nedir. .. A) Angıo'tensın' dönüştürücü enzırrı' ıı'hbrtöderı"
'ahsdızlık B) Fosfodıesteraz“ tıp" lll inhbıtörlen"i
. &. ."-
.J. ».hıc: ze-h'.ı'rı'ermesinin en erken görülen C) Beta adreneıjık' reseptör blokörleri
D) Tıazıd— türevi dıüretılderi"
kardiyak belirtisi nedir... Birinci derece AV E) Kalp glikozıd'len'
blok
Doğru cevap: 8
Dijital zehirlenmesinde ölüm" nedeni sıklıkla
nedir. . . Ventriküler fibrilasyon
Dijitale bağlı aritmı' Tedavisinde ne kullanılır... . Aşağıdakilerden hangıs'ı'. fosfodıesteraz'â'ü m'hibe eden
Lidokain bipin'dı'n türevi ı'notropik bir’ ilaçtır?

Dijıt'al zehirlenmesinde sadece GIS. ve göz ile A) Dıg'ıt'oksin

B) Lız'inopn'l
ilgili bulgular varsa ne yapılır... Doz azaltılır C) Miln'non
Ağır dijital ı'ntoksı'kasyonu tedavisinde tedavi D) Hıd'ralazı'n
E) Ouabain
seçenegı'" __ , Dijital antı'korları (Digı'bı'nd)
Doğru cevap: C
Kalpteki bl adrenerjik reseptor'leri selektif
olarak aktive eden pozitif inotropı'k...
Dobutamin

©
fanusun rus"? "minik" “___%—3)

3. Dijitoksin ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi . Aşağıdaki tedavi yöntemlerinden hangisi dijital
u_LoWudr? zehirlenmesinde k__!__ula___lmagnı?
A) Yalnızca parenteral yolla kullanılır A) |.V kalsiyum glukonat
B) Plazma yarı ömrü 1 saattir B) |.V Iidokaı'n
C) Vücutta metabolize edilmez C) |.V potasyum klorür
D) Plazma proteinlen'ne bağlanmaz D) Ağızdan aktif kömür verilmesi
E) Yağda yüksek oranda çözünür E) Ağızdan potasyum klorür ven'lmesi
Doğru cevap: E Doğru cevap: A

10.Sirozda totni plazma kir-.rensi düşmeyen aşağıdakilerden

Aşağıdakilerden hangisi kardiyak glikozidlerin hangısidir? (Nı'saıı—Oîi)
etkilerinden biri dJ__e“ildir_?
A) Na*-K*—ATPaz'ın inhibisyonu A) Antipin'n B) Ampisı'lin
B) Pozitif inotropik etki C) Digoksin D) Kloramfenikol
C) Hücre içi sitozolik Ca“ artışı E) Nafsı'lı'n
D) Indirekt parasempatomimetik etki
E) Baroreseptör duyarlılığında azalma Doğru cevap: C

Doğru cevap: E

. Aşağıdakilerden hangisi digoksin tedavisinin kalp

ÇALIŞMA SORULARI
üzerindeki etkilerinden birisidir?
A) Kardiyak kontraktiliteyi arttırır
B) Purkinje sisteminde efektif refraktör pen'yotu uzatır 1. Digoksin kullanan hastada bulantı kusma ve cisimleri
C) Otomatisiteyi ventn'ku"|lerde azaltır sarı renkte görme gibi bulgular saptanmıştır. Plazma
D) Otomatisiteyi atn'yum kasında azaltır digital seviyesi ölçüm sonucu yüksek tespit edilen ve
E) Aritmi oluşturmadan önce ST segmentini yükseltir kardiyak bulgusu olmayan bu hastada en_uygun tedavi
aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru cevap: A
A) Digital alımının kesilmesi
B) Lı'dokaı'n infüzyonu
6. Aşağıdakilerden hangisi digoksin emilimini önler? C) Potasyum replasmanı
D) Digital dozunun azaltılması
A) Kortizon B) Kolestiramin
E) Digibind uygulaması
C) Kı'nidı'n D) Rezerpin
E) Halotan Doğru cevap: D

Doğru cevap: B

Aşağıdakilerden hangisi dı'goksin toksisitesinin belirti ve 2. Dijital kullanımında kontrendike olmayan durum
bulgularından biri dJ__eıdlır“"? hangisidir?
A) Deliryum A) Idı'yopatik hipertrot'ık subaonik stenoz
B) Bulantı kusma
8) Kalp blokları
C) Sarı görme C) Myokard infarktüsü
D) Atn'yoventriküler düğümde iletim hızında artma D) Semptomlu Wolf Parkinson White Sendromu
E) Ventn'küler ektopik an'tmı'
E) Atrial fiatter
Doğru cevap: D Doğru cevap: E

8. Aşağıdakilerden hangisi dijital zehirlenmeleri-nin

tedavisinde y—_eralmaz?
A) Kı'nidı'n 3. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi dijital duyarlılığını artırır?
B) Potasyum verilmesi A) Hipertiroidi
C) Lı'dokain B) Hipokalsemi
D) Kolestı'ramin C) Rifampin
E) Digoksine özgü antikorun Fab segmenti D) Kolestı'ramin
E) Amı'odaron
Doğru cevap: A
Doğru cevap: E
 ,_K ._ ___._
L __ _ “___—“EW.
ıwıııııııııııııı )

4. Aşağıdakilerden hangisi nötral ondopoptidazı lnhlbo odon 7. Dijital preparatları vo özelikleri ile Ilgili asağıdaki
kalp yetmezliği llacıdır? oşloştlrınolordon hangisi doğru değildir?
A) Karperitid A) Uvabaln — Düşük oranda metabolizma
B) Nesin'tld B) Dlgltoksln — Yüksek oranda renal eliminasyon
C) Kandoksatıilin C) Digoksin — Düşük oranda plazma proteinlerine bağlanma
D) Ularitı'd D) Uvabeln — Kısa etkl süresi
E) Bosentan E) Digitoksln — Yüksek oral blyoyararlanım

Doğru cevap: C Doğru cevap: B

5. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi kronik konjestif kalp 8. Aşağıdakilerden hangisi BNP proparatı olan kalp
yetmezliğinde mortaliteyi azaltır? yetmezliq'i il:icıdır?

A) Prenalterol A) Karperitld B) Neslritid

B) Spironolakton C) Kandoksatrilln D) Kandesanan
C) Vesanimron E) Tezoeentan
D) Dopamin Doğru cevep: B
E) Digitoksin

Doğru cevap: B 9. Hem aııjiyotensin reseptörünü bloke eden hem de nötral

ondopoptidaz enzimini bloke eden kalp yetmezliği ilacı
6. Dijitalı'n farmakolojik etkileri aşağıdakilerden hangisi aşağıdakilerden hangisidir?

yım? A) Isratoksı'm
A) Terapotik aralığı dardır B) Omekantiv mekarbil
B) Düşük dozlarda sempatik aktiviteyi stimüle eder C) Sukabitril
C) Hlperkalemi digı'talı'n Na+- K+ ATP'az enzim inhibisyonunu D) Ularitid
baskılar E) Omapatrilat
D) Hücre içi kalsiyum ve sodyum konsantrasyonlarını arttırır Doğru cevap: C
E) Terapotik dozlarda AV düğümde iletiyi yavaşlatır.

Doğru cevap: B

ANTİHİPERTANSİF İLAÇLAR
1. Diüretikler
2. Adrenerjı'k nöron blokörleri

3. 01 reseptör blokörleri
4. B-blokörler

5. a+B blokörler
6. Santral etkili sempatolitikler (02 agonistler)

7. Kalsiyum kanal blokörleri

8. ACE inhibitörleri

9. Direkt vazodilatatörler (hidralazı'n)

10. K+ kanal açıcı ilaçlar (mı'noksldı'l / diazoksit)

11. Hı'pertansif kriz sırasında kullanılanlar (nı'troprusı'yat/ dı'azoksit / trimetafan)

 ws HADRUK memat

Antı'hı'pertansif seçimi

iyi Tercih/Daha Etkin Kötü Tercih/Kontrendike

Anjiyotensin do"nu"ştüru"cu" enzim

Miyokard infarktüs öyküsü
.. . Beta blokör
Amma pektons
Dekompanse kalp yetmezliği
Diabetus mellitus
Skleroderma renal kn'zi
Perıfenk vaskuler hastalık
Raynaud sendromu
Astım, kronik obstrüktif
akciğer hastalığı (KOAH)
Prostatrhiperplazisî (BPH)
Dislipidemi
(ACE) inhibitörü Kalsiyum kanal bloköru"
Anjiyotensin reseptör bloköru" (ARB) Direkt etkili vazodilatatör
_Beta blokör
Direkt etkili vazodilatato'r
Kalsiyum kanal bloköru"
Diüretikler Kalsiyum kanal bloköru"
ACE inhibitörü, ARB Beta blokör
AC F Tml—i'bı'to'îu" Nonselektif beta blokör
Anjiyotensin reseptör bloköru" Diüretı'kler
ACE inhibitörü
Anjiyotensin reseptör bloköru"
Kalsiyum kanal bloköru"
Nonselektif beta blokör
Üçüncü nesil beta blokör
Beta1 selektif blokör Nonselektif beta blokör
Alfa bloke..
Alfa blokör

__ Diüretikler
Tı'azı'd türevleri _
Beta blokörler (labetolol) Aliskı'ren (renin inhibitörü)
Gebelik Kalsiyum kanal bloköru" (nifedipı'n) ACE inhibitörlen' , ARB’ler
Santral antı'hı'pertansifler Diüretikler
(metildopa, hidratazin, indapamid) Non-selektif beta blokörler
. .. .. ACE inhibitörü
Kalsıyum kanal blokoru . .
Yaşlı hasta Diüretikler Santral etkılı
antı'hipertansifler
Gen hasta Beta blokör
Ç ACE inhibitörü

DİÜRETİKLER
?'
Ca . tu. _
NaCl DISİal bul
%”
tübü!

K’
H’
Toplayıcı
Glomerül tu'bül
%Naü
(+aldosleron)

K'
Dlüretikler
Henle'nin çıkan
© Aselazolamı'd(KAH) kulbu
© Ozmotikler (Mannitol) L Hen'ehin Hzo
(+ADH)
© Loop diüretikler XUn
kulbu
© Tıazı'dler ©
_

© Aldosteron antagonistlen' ©
© ADH V, reseptör antagonistlenx
(Conivaptan)
©Adenozin antagonisti roloülin

Diüretiklerin etkı’ yerleri

 ;. t'usnxrAD
.... wr__.j..m.f..j

DİÜRETİKLERİN GENEL ETKİ MEKANİZMALARI

. Akut Etki: Başlangıçta diüreze bağlı olarak hipovolemi oluştururlar ve geçici olarak
kan basıncını düşürürler.

. Kronik Etki: Asıl etkisi birkaç hafta sonra ortaya çıkar ve vazodilatatör etki
oluştururlar. Vazodı'latasyonda PGE salınımını artırmaları etkilidir. Ayrıca hiponatremi
ve hipokalsemi de oluştururlar.

Diüretiklen'n renal kan akımına etkileri

Azalma

- Tiazı'd
- Loop diüretikler
. Karimi—ııı a—kv'dvı— inhibitörleri . k» rının-ıı rli'ıirntikler isnironolakton,
- Ozmotik diüretikler
triâmtnrnn Vh )

&, Diüretikler—in klinik kullanımları

' Kalp yetmezliği: Loop ve tiazid, ciddi su ve tuz retansiyonunda kullanılır.

Hipokalemi varsa tedaiye K’ tutucu diüretik eklenir.
' Böbrek yetmezliği: Loop diüretikler, Ozmotikler
* Siroz: Spironolakton / Eplerenon ve Loop diüretikler birlikte kullanılır. Sirozda
loop'lor tek başına kullanılmaz. K’ tutucularla kombine edilir.
' İdiopcıtik ödem
' Hipertansiyon: Tiazı'd ilk seçenektir. Renal yetmezliği ve kalp yetmezliği olan
hipertansiflerde loop diüretik tercih edilir.
' Nefrolitiazis: Caz' taş tedavisinde tiazid kullanılır.
* Hı'perkalsemi : Loop diüretikler
' Nefrojenik diabetes insipidus: Tiazid grubu diüretikler.

DİÜRETİKLERİN SINIFLANDIRILMASI

- Karbonik anhidraz inhibitörlen'

- Ksantı'n türevleri
Proksimal tübülde etki gösterenler
- Ozmotik etkili diüretikler
- Adenozin reseptör antagonistlen' (roloıîlin)

- Ozmotik etkili diüretikler

- Furosemid
Henle kıvrımı üzerinde etki
- Bumetanid
gösterenler - Etakn'nı'k asid
- Civalı diüretikler

. Tiazid ve benzerlen'
Distal tu"bu"l üzerinde etki
- Metolazon
gösterenler - İndapamid, kuimetazon, klortalı'don

- Aldosteron antagonistlen' (spı'ronolakton ve

Toplayıcı tübül üzerinde etki kanrenon)
gösterenler - Tn'amteren
. Amilon'd
Diüretiklerı'n Genel Yan Etkileri

Genel yan et i
“".-V“... ..“-...,..."— n-.... _.:ılın,
HipOnatremi
Hinohhnmi

Hi " O*aspmi Hiparnnraqpmi— Çplrnnnlaktom eolprnnnn I(anrnrmn Vn'a'"*prr——

“ ? amı'lorı'd

Asidoz (karbonik anhidraz ı'nhı'bı'törlen' ve potasyum tutucu diüretikler)

Asetazolamı'rl vh Spironolakton. Eplerenon. Van'a—M "Herr—toren,
Amilon'd

. lm." veh’ar'"<ile"'" '*"perg'îeemı'k, L'ı'perlîpı'd—enıık ve hıperuıme'.z..'k etki.-'er.” dı'ğ * "" "“'—Jr"

Göre Fazladır

KARBONİK ANHİDRAZ İNHİBİTÖRLERİ (KAİ)

Asetozolamı'd , -. cım/d'
______..
- Metazolamı'd
. Dorzolamı'd
. Brı'nzolamı'd
- Dı'klorfenamı'd
Etokzolamid

. Karbonik anhidraz enzimini inhibe eder.

—. Antı'hı'pertansif etkisine hızlı tolerans gelişir ve bu amaçla çok ku'lan'lmaz
. Kalevı' dı'ürez oluşturur. Dolayısıyla metabolik asidoza neden olur.

Lümen UProksimal 'lnterstı'syum

İdrar Tübu"| Kan İ;
-
*

Asetazolamidin etki mekanizması

 â'ırusmu
/—__—— wı w.... ..;.ıuwj

Karbonik Anhidraz İnhibitörlerinin Endikasyonları

. İdrar alkalı'nı'zasyonu (adını“ Ibo" MM'ul)
. Urı'k asid ve sı'stı'n tas tedavisi
. Tümör Iı'zis sendromu
. Alkaloz tedavisi
. Glokom tedavisi (asetazolamid (oral), dorzolamid (topikal), brinzolamid
(topikal))
. Yükseklik hastalığı (Akut dağcı hastalığı)
. Hipokalemik periodik paralizi tedavisi
. Hiperfosfatemi tedavisi
. Epilepsi tedavisi (absans nöbet)
. Santral tip uyku apne sendromu
. İdiyopatik intıakraniyal hipertansiyon
. Marfan sendromunda dural ektazı' tedavisi

Karbonik Anhidraz İnhibitörlerinin Yan Etkileri

. Asidoz 'kalevi diüreze ve H retansı'yonuna bağlı)

. Amonyak retansı'vonu (siron-ı: unnırnndikedirler)
. Böbrek taşı (Ca alkali idrarda çöktüğü için)
M . GFR'yı ve renal kanlanmayı azaltan tek dıuretık ğioçdıf

OZMOTİK DİÜRETİKLER
[___—Etol
Üre
İsosorbid
Gliserin » h)

. Proksimal tübül ve Henle kulbunun inen bölümünde etkı’ gösterirler.

. Su ozmotik etki ile atılırken, Na - CI atılımı daha sınırlı olur ve reaksı'yonel
hı'perııatremi oluşur (hiponatremi / rölatif hipematremi).
. Böbrek kan akımını artırırlar. (Renal vazodilatatör etkilerine prostaglandinlen'n de
katkısı vardır.)
0 Yüksek dozda dehidratasyon oluşturabilirler.
. Plazmada ozmotik basıncı artırarak su çekerler ve hipervolemi yaparlar.

Özellikli Ozmotik Diüretikler

. Oral yoldan aktif olanlar: Gliserin ve ı'sosorbittı'r.
. Kısa etkili olan: Mannitol (IV)’dÜr.
. Uzun etkili olan: isosorbı'ttir.
. Yüksek oranda metabolize olan & Hiperglisemiye neden olabilen: Gliserindir.

Ozmotik Diüretiklerin Endikasyonları

. Glokom
. Akut böbrek yetmezliği
. Beyin ödemi, kafa içi basınç artışı
. Diyaliz disequı'lı'brium sendrom tedavisi

©
WI.
."
rus" __quı__ııuk
ııniumıı ııııınnı )

Oımotik Diüretiklerin Kontrendikasyonları

Konjenslr kalp yetmezliği
Akciğer ödemi
Aktif kraniyal kanama
İleri karaciğer yetmezliği

ı.ooı> DİÜRETİKLER

_Fumsemld
Torsemld
Bumetanld
Etakrinik asid

. Loop f'""'."r*"L"n' "n'/rini” V"" “';-"da, sülfonamid türevlerldı'r.

. En potent diüretik grubudur.
- Etki yeri; Henle'nı’n cıkan kolunun kalın kısmıdır. Na+ / K+ / 2 Cl' transport
sisteminde inhibisyon oluştururlar.
- Diüretik etkisinde böbrekte PGE2 sentezini artırıp vazodilatasyon vaDmasının belirgin
rolü vardır.

Uçkan
kalın kol Interstı'syum
Kan

K*: Potasyum, Na*: Sodyum, cr: Klor, Mg“: Magnezyum, ATP: Adenozin tnf'osfat

Lood diüretiklerin etki mekanizması

Loop diüretiklerin ilaç etkileşimleri

. Antikoagülanlann etkisini arttınrlar.
- Dijitale bağlı aritmi gelişim riskini arttırırlar.
o Lityumun plazma seviyesini yükseltirler.
Diüretik etkilerini azaltan ilaclar.- Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar.
Loop diüretikle'in ototoksik etkisini arttıran ilaclar: Aminoglikozidler. Vm ww [$,/dq).
 —' &
% TUSDATA
f_—

Loop Diüretiklerin Endikasyonları

. Sol ventrikül yetmezliğinin akut tedavisi
. Akciğer ödemi (akut miyokard infarktüsü)
. Akut renal yetmezlik
o Hı'perkalsemi ve hiperkalemi tedavisi
. Glomerüler filtrasyon hızı 30 ml/dk’nın altına indiğinde= etki" olar. diği etik
“';—","?M—v'ddv'r
. Hipertansiyon tedavisi

Loop Diu"retı'k'1lerin 'Yan hiti—ailen’

o Ototoksı'k etkı’: Reversı'bl işitme kaybı

. Nefrotoksı'k etki: aminogh'kmilier. vankomı'sin ve sisplatin de diğer önemli ototoksik
ve nefrotoksik "a:—lardır. Bu ilaçlar, furosemı'dı'n nefrotoksı'site riskini artırır.
0 Tüm diğer sülfonamid türevi ı'laçlar gibi, bı'lı'rubı'ni albümı'nden ayırarak yenidoğanda
sarılığı artırabilir.
. Diğerleri: hiperÜrı'semi, hiperglisemi, hipomagnezemi, hipokalsemi, hı'ookalemik
metabolik alkaloz, alerji

TİAZİD TÜREVİ DİÜRETİKLER

[jmmtiazid
Hidroklortı'azid
Hidroflumetiazid
Metı'lklotı'azı'd
Triklormetı'azı'd
Bendroflumeb'azid
Klortalı'don
Indapamı'd
Metolazon

Interstisyum
Kan

Na+: Sodyum, CI“: Klor, K*: Potasyum, PTH: Paratiroid hormon,

Caz'": Kalsiyum, ATP: Adenozin tn'fosfat

Tı'azı'd grubu diüretiklerin etki mekanizması

WII"
nının- ının-nının )

. Süifonamld türevidir.

. Dlstal tübülün proksimal kesiminde Na ve CI transport sistemini inhibe ederek

etki ortaya çıkartır.

Tiaıı'd Grubu Diüretiklerin Endikasyonları

. Nefrojenlk diabetes lnslpldusta ilk tercihtir (lityuma bağlı ise amilorid de
faydalıdır).
. İdlopatik kalsiu"ri ve Ca taşlarının tedavisinde kullanılır.

. Hlpertansiyonda ilk tercih edilmesi gereken diüretikler tiazid diüretiklerdir.

- Ödem tedavisi, nefrolitlazis, od"em (KKY, KC hastalığı, nefrotik sendrom)
. Osteoporoz tedavisi

Tiazı'd Grubu Diüretiklerin Yan Etkileri

. Hı'perkalsemi
. Akut kolesistit ve pankreatit
Belirgin ereksiyon güçlüğü
Glukoz toleransında azalma
SSS yan etkileri: Vertigo, baş ağrısı, parestezı', ksantopsı', uyuşukluk

Özellikli Tiaıı'd Türevleri

. Klortaiidon (uzun etkili): Kardiyovasküler sistem olay insidansını azaltır.
. Subdı'u"retik dozlarda vazodilatasyon yapan: İndapamiddir.

POTASYUM TUTUCU DİÜRETİKLER

Potasyum tutucu diüretiklerin özellikleri

___L___)_______Na+
Kanal eNaC inhibitörleri A________p—g—ldosteron
Reseto"r Antaonistlen'
- Tn'amteren - Spı'ronolakton
- Amı'lon'd - Kanrenon (spı'ronolaktonun aktif metaboiı'tı')
- Eplerenon
- Drospirenon

ALDOSTERON ANTAGONİSTLERİ (SPİRONOLAKTON)

. Aldosteronun kompetetif anlagonistleridir.

. Aldosteron antagonisti diüretikler tübüler lümene geçmelerine gerek

kalmadan diüretik etki oluşturan tek diüretik grubudur. Diğer diüretikien'n
hepsinin etkili olabilmesi için tübül lümenı'ne ulaşması gerekir.

0 Aktif metabolı'ti kanrenondur.

- Hücre içi reseptörlere bağlandıkları için etkilen' geç başlar.

0 Kalp yetmezliği, siroz ve nefroük sendromlu hastalarda tercih edilir. Kalp yehneziıg'”ı'nde
mortaliyeti azaltan diüretikür. Aldosteronun kalpte mıto'Jen'ik etkisini antagonız'e eder.

. Conn sendromu, ektopik ACI'H üretimine bağlı aldosteronizm tedavisinde kullanılır.

. Sitokrom P450 enzimlerini inhibe eder.

- Antiandrojenı'k etki oluşturur.

/N_
( 156
 tübül
_Toplayıcı Intentisyum
Kan

Eüaş
hücre

Aldosteron

Interkale hücre

Hco;

Ne““: Sodyum, cr: Klor, K*: Potasyum, H*: Hidrojen, HCOS': Bikarbonat, R: Reseptör

spironolaktonun etkı’ mekanizması

. Dişilerde zayıf esu'ojenı'k etkisi nedeniyle; menstrüasyon bozukluğu yapabilir.

. Salisilatlar kanrenon'un tübüle salınımını ve dolayısıyla spironolaktonun diüretik etkisini
azaIlJrlar.
. Peptik ülser oluşumu ve GİS kanaması n'skı'nde artış oluştururlar.
' Konfüzyon/Ietarji (hı'perkalemı'ye bağlı)

' Kronik kullanımda meme kanser ı'nsidansında artış olabilir.

- Sı'me'ridin
- Spı'ronolokron
- Sı'pro'reron asetat
' Fluîcımı'd

Eplerenon

. Spı'rorıolakton analog“udur.

. Aldosteron reseptörlerine spı'ronolaktondan daha selektif etkı’ gösten'r. Ağnlı

jinekomasti yapmaz.

Drospirenon

o Oral kontraseptif od"emini azaltmak için kombine kullanılır.

©
AMİLORİD / TRİAMTEREN
Etkileri aldosterondan bağımsızdır. Toplayıcı tübüllerde sodyum aktif reabsorbsiyonunu inhibe
ederler.

l_iddle sendromunun tedavisinde kullanılıriar.

Amilon'd; Iityuma bağlı nefrojenı'k diabetes insipidus tedavisinde kullanılır.

Kistik Hbrozisli hastalarda mukosilier klerensi arttırmak için ı'nhaler yoldan amı'lon'd kullanılabilir. Çünkü
havayolu yüzeyel epitelin sodyum absorbsı'yonunu azaltarak sekresyonunu vizkozitesini azaltır.

Yan etkileri: Hı'perkloremı'k metabolik asidoz, hı'perkalemi, hiperürı'semi (gut hastalığında kontrendike)
oluştururlar. Trı'amteren ayrıca renal taş oluşumuna, megaloblastik anemiye de neden olabilir.

_,»
,".'-.’fi ' ":vr-' lifi _ ;’ ka 'ı kolun kaim kısmına etki

SPOT BİLGİLER ».codv .:;-

...ı, .. _. r_,'-._,=*—-.."'l-“ , Lzm—:p d—xı'en'k (Furosemid,
etakrinik asid, bumetanı'd, cıvalı diüretikler)
vav_ *—_-'*ı.<'."zı.:— etki oo,"stere.n ditr'etikler. ..
- Skleoderması, dı'yabetus mellitusu olan Tiyazid grubu diüretikler
Itır/'im
veya miyokard infarktus“ü geçirmiş hastada * 71,4;iııtvyvll'. "&; en"? qeL—"steren Chur-"etikle; ..
onc"elik|i antihipertansif ilaç seçeneği... ACE (; Aldosteron antagonistleri (Drospirenon,
inhibitörleri Epleronon, Spironolakton, Kanrenon), & Sodyum
Prostat hiperplazisi ve dislipidemisi olan kanal blokörleri (Amilorı'd, Triamteren))
hastalarda öncelikli antihipertansif ilaç " lx. Lı"' “WWH"...A ;".’ VA,—'ı Cı. erzi. İır . ııı' 'nhit-e eder.
seçeneği. _ _ Alfal blokörler diğref *" . Asetazolamid , metazolamid,
- Dim-"etiklerı'ı e-."-r.'e—v-ri f.J*'o".r.err. mtiı'î.fo'-—.rtartr—if diklorfenamid
. > fav—_Nrfı
etkisi naz-.l meydana geliri _ BaşlangıçTa (xu. --.ıılt' ..'.'.'.."

diüreze bağlı olarak hipovolemi oluştururlar. .-'ı"i.*iı."!î—er—“GJIS' .” ı'm-m:".f"“...a'va nedeni...

Dı'u""etik'.ewrı gri—.: döner..—ar, .Jn :r— ( »v'r, rtf" Etkilerine hızlı tolerans gelişmesi
etkisi nasi! fır—eyden: ..;—e?er. Vazodilatato'r etki ı...’ ::rzlv' fr.,h :!:rü d."-.ır"'etikler
ile (PGE salınımı nedeniyle) “şu:-.KV "*..: Alkali
* Renal kan akımı“; Aşır-".?..man fa'fu-..» .x'
—41 ..— u.. ' ?' Loop Asidoz

diüretik, osmotik diüretik

::ll'u'ıİ.->' MW)?“ :n aiır'eîık.
' Renan’ kon okunma: _ı",.’*ı.'—ı'.-—ıı ':j."q"-."r.,'ı".._ Karbonik Asetazolamid
anhidraz inhibitöleri (Asetazolamid...) ıl f:,., ,:: * ı.'-f“t.?,.'ırı
— .ırrı'irtczy:vn'a-m, , Ür'İk asid ve
- Hiper—natramn.— yapar:». .*.'.;irc.*în* Osmotik sistin taşı, İdrar alkalinizasyonu, metabolik alkaloz
diüretik Tedavisi , glokom Tedavisi, absans nöbetleri , yükseklik
- Hiper-Mizahı’ yapan diu'ctîk Tiyazid grubu hastalığı, hipokalemik periyodik paralizi, santral
Tip uyku apne sendromu, idiopatik intrakranı'yal
diüretik
hipertansiyon, Marfan sendromunda dural ektazi
- Hiperpotawmi yapan dike? ı< Toplayıcı tübüle
u.vı_,lcr,ı|ur Karbonik
etkili diüretikler (:ı Aldosteron antagonistleri
mii-'D'I'cırlcrı, Dorzolamid,
(Drospirenon, Epleronon, SpironolakTon,
Kanrenon), 2. Sodyum kanal blokörleri (Amilorid,
Triamteren» ___! uza"- İrwi—ırî_’.öru cipi—"et-ikierın

- Asıdcz yapan direTıklar Karbonik anhidraz

Lii’ .," . Kalsiyum taşı, amonyak retansı'yonu
“N...?“

("Siroz-da kontrendike)
enzim inhibitörleri (Asetazolamid...) ve Toplayıcı
tübüle etkili diüretikler (i' Aldosteron - igs few-tı L,î..—"-şw-r—*'.ıek
.
“9.4173...— hiwraatremi yandın
,.L
.

ı’- ;.l.."î.'iil_'f.'
antagonistleri (Drospirenon, Epleronon,
Spı'ronolakton, Kanrenon), Sodyum kanal ' tik... Ozmotikler
ya...
blokörleri (Amilarid, Triamteren)) .:t.“_."—-n:r.o"z kullanılan ozmotik
...zıî-A

' Pros'sır,o! *._b*'_—'.i.r ev“-ı u_zc"r—.,'eren ı_.’*".'ı_""r_ı>Tliiler... dı.-üreti“;... Mannitol

Karbonik anhidraz inhibitölerı' (Asetazalamid...), eti—3.331” ozmotik dia—""etik... Is'osorbid
Rolofilin, Ksantin türevleri, Osmotik diüretik - O'rai “.,fo."...n“'aı*'—ı aktif olan ozmotik diur"etikler...
Gliserin, isosorbid

Oıss
 âTğUBDA'TA
(__—__— “" w....".""._“”_)

* Konjestif kalp yetmezliği olanlarda kullanılması — eNaC inhibitörü , toplayıcı tubule etkili
kontrendike olan diüretik... Ozmotikler diüretik... Amilorid, Triamteren
' Akciğer ödeminde kontrendike olan diüretik... - Liddle sendromunun tedavisinde kullanılan
Ozmotik diüretikler ilaçlar. .. Amilorid, Triamteren
- Aktif kraniyal kanamada kontrendike olan ' Kistik fibrozisli hastalarda mukosilier klerensı'
diüretik. . Ozmotik diüretikler arttırmak için ı'nhaler yoldan kullanılan...
Loop diüretiklerin etk." mekanizması... Henle Amilorid
çıkan kalın kolunda Na/K/ZCI pompasını inhibe ' En uzun etkili diüretik... Klortalidon
etmek
— Vazopressin'in VZ reseptörlerini bloke eden ve
Loop diüretiklerin VD v_apmasındaki en ömmli uygunsuz ADH salınımı sendromunun tedavisinde
etken... PG salınımı kullanılan diüretikler. . .Tolvaptan, mozavaptan...
Loap diüretik endikasyonu... Akciğer ödemi, - Vl selektif blokör... Relcovaptan
Hiperkalsemi, Akut renal yetmezlik (GFR<30
— Vl + VZ blokör... Conı'vaptan
olunca etki gösterir)
Loop diüretikierinin en spesifik yan etkileri...
Ototoksisı'te, nefrotoksisı'te, Yenidoğan sarılığı
Tiyazid grubu diüretFinlerEn et.'—ri mekanizması...
Dı'stal tübüldeki Na-Cl pompasında inhibisyon
Nefrojenı'k diabetes insipidus tedavisinde * ÇIKMIŞ SORULAR
kullanılan. .. Tiyazid grubu diüretikler
Hipertansiyon tedavisinde öncelikle tercih
edilen diüretik. .. Tı'yazid grubu diüretikler 1. Esansiyel hipertansiyonu olan genç bir hastada
Hiperkaisemi yapmasına ragmen lâalsı'ş'urn taşı aşağıdakilerden hangisi ilk seçilecek ilaçtır?
tedavisinde kullanılan diüretik... Tiyazid grubu A) ACE ı'nhı'bı'törlen' B) Beta blokör
diüretikler C) Kalsiyum kanal blokörü“ D) Anjiyotensin
E) Alfa reseptör blokörü
Tiyazia' grubu-: d.-'u"retı'ı<'”ieri": ya..-' et”—kileri .. Akut Doğru cevap: B
kolesistit, pankreatit, ereksiyon güçlüğü
KVS olay insidansını azaltan en emı-'un etkili 2. Böbrek rahatsızlığı ile birlikte diyabeti olan hiperlansif
tı'yazı'd grubu diüretik... Klortalidon hastalarda, hangi tür antihipertansif ilaçlann kullanılması
tercih edilmelidir?
_Subdiur"etik dozlarda bile Vb“ yapan...
Indapamı'd A) Diüretikler
B) Anjiyotensin konverting enzim ı'nhibıt'örlen'
Sağ kalımı arttırdığı için sirozda öncelikle C) Bela blokörler
tercih edilen diüretik... Spironolakton D) Kalsiyum kanal blokörlen'
E) Gangliyon blokörlen'
Aktif metaboliti bulunan, huc"re içi reseptörlere
Doğru cevap: 8
bağlandığı için etkisi geç başlayan, tübüler
lum“ene geçmesine gerek olmadan etki gösteren
3. Aşağıdaki diüretiklerden hangisi idrarı alkali hale getinnek
diüretik... Spironolakton (aktif metabolit: için kullanılır?
kanrenon) A) Furosemid B) lndapamid
Kalp yetmezliği, siroz ve nefrot'ı'k sendromlu C) Asetazolamid D) Klorotiazid
hastaların tedavisinde tercih edilen ve E) Klonalidon
Doğru cevap: C
mortaliteyi azaltan diüretik. . .Spironolakton
Antiandrojenik ve zayıf o"stro__ı'eııik etkili 4. Glokomlu, ödemli ve epilepsili hastada kullanılabilen e_n
diur"etik. .. Spironolakton y____arar|ı diüretik aşağıdakilerden hangisidir?
Spironolakton GİS kanaması ve kronik A) Asetazolamid B) Furosemid
kullanımda meme kanseri insidansında arhş C) Klortiyazid D) Kaptoprı'l
E) Etakn'nik asid
oluşturur.
Doğru cevap: A
Testosteron reseptör bloka-"ri olan ilaçlar...
Simetidin, spironolakton, siproteron asetat, 5. Kalp yetmezliği olan bir hastada, glomerüler fıltrasyon
flutamid (3S+F) hızının 30 mLIdakika’nın altında bulunması durumunda
aşağıdaki diüretiklerden hangisi tercih edilmelidir?
- rl’ı'pı>_rı<'alem'iye yol açan antihipertansifler...
Potasyum tutucu diüretikler, B blokörler, ACE A) Hidrokloroliyazid B) Furosemid
inhibitörleri, renin inhibitörleri, anjı'yotensin II C) Amilorid _ D) Spironolakton
E) Asetazolamid
ATI reSepto"r blokörleri
Doğru cevap: B
 "r'usoAıA ')

6. Nefrojenik diabetes insipidus tedavisinde aşağıdaki . Aşağıdakilerden hangisi yüksek tavanlı loop diüretiklerin
ilaçlardan hangisi kullanılır? etkilerinden biri _eg__d_dılır“"?
A) Vazopressin tannat B) Terlı'presin A) Antikoagülanların etkisini arttırırlar.
C) Desmopressin D) Tıyazid grubu diüretikler B) Lı'tyumun plazma düzeyini yükseltirler.
E) Felipressin C) Aminoglikozidler ototoksik etkisini arttırırlar.
Doğru cevap: D D) Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar etkilerini arttırır.
E) Amfoterisı'n B nefrotoksik etkilerini arttırır.
7. Aşağıdaki antihipertansif ilaç gruplarından hangisi erektil
Doğru cevap: D
disfonksiyona diğerlerinden daha sık yol açar?
A) Alfa1 adrenoseptör blokörlen'
5. Klortiazid aşağıdakı" klinik durumların hangisinin
8) Beta adrenoseptör blokörlen“
tedavisinde k__[La__Lmunı_Lz?
C) Tıyazid grubu diüretikler
D) Kalsiyum kanal blokörlen' A) Sı'roza bağlı ödem B) Nefrotik sendrom kaynaklı ödem
C) Osteoporozis D) Nefrojenik tip diabetes insipitus
E) Anjiyotensı'n dönüştürücü enzim inhibitörleri
E) Metabolik alkaloz
Doğru cevap: C
Doğru cevap: E

8. Aşağıdakilerden hangisi tiazid grubu diüretiklerin

6. Spironolakton ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
etkilerinden biri d_g_g_e“ilir?
L_anlış__tır?
A) Hipokalemi B) Hipokalsemi
A) Ürik asid düzeyini yükselttiğinden Gut'lu hastalarda
C) Hiperlipidemi D) Hiperglisemi
kontrendikedir.
E) Hiperün'semı'
B) Aktif metaboliti kanneron'dur.
Doğru cevap: 8
C) Kalp yetmezliği, siroz ve nefrotı'k sendromlu hastalarda
tercih edilir.
9. Aldosteron antagonisti olan aşağıdakilerden hangisidir?
D) Kalp yetmezliğinde mortalıt'eyi azaltır.
A) Furosemid B) Triamteren E) Kadınlarda kronik kullanımda meme kansen' n'skini artınr.
C) Spı'ronolakton D) Klortiyazı'd
E) Indapamid Doğru cevap: A

Doğru cevap: 0
7. Etkisini hücre çekirdeğinde göstermesi ve karaciğerde
aktif metabolitine dönüşmesi nedeniyle, tam klinik
10.Potasyum tutan diüretik aşağıdakilerden hangisidir? etkinliği yavaş olarak birkaç gün içinde ortaya çıkan
A) Bumetanid B) Amilon'd diüretik ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
C) Furosemid D) Tıyazid A) Amilon'd B) Spironolak'lon
E) Etakn'nik asid C) Furosemid D) Hidroklorotiazid
Doğru cevap: B E) Indapamid
Doğru cevap: 8

ÇALIŞMA SORULARI 8. Aşağıdakilerden hangisi antidiüretik hormon

reseptörünü daha selektif şekilde bloke eder?
V1

A) Relkovaptan B) Liksivaptan
C) Mozavaptan D) Tolvaptan
1. Ürik asid ve sistin taşı tedavisinde kullanılan ancak E) Konivaptan
kalsiyum taşı oluşturan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru cevap: A
A) Asetazolamid B) Mannitol
C) Furosemid D) Bumetanid
E) Glisen'n 9. Aşağıdakilerden hangisi uygunsuz antidiüretik
Doğru cevap: A hormon salgılanması sendromu (SlADH) ile
ilişkili hiponatreminin tedavisinde kullanılan ve
2. Osmotik diüretikllerin kullanım endikasyonu olmayan seçici _y_olmaan bir vazopressin V1a I V2 reseptör
aşağıdakilerden hangisidir? antagonistidir?
A) Glokom A) Mozavaptan B) Relkovaptan
B) Akut böbrek yetmezliği C) Lisivaptan D) Tolvaptan
C) Kafa içi basınç artışı E) Konivaptan
D) Diyaliz disequilibn'um sendromu Doğru cevap: E
E) Konjestif kalp yetmezliği
10.Diüretik etki mekanizmaları için aşağıdaki eşleştirmelerden
Doğru cevap: E hangisi y_ş_anlıtır?
A) Bumetanid - Na— K+—ZCl inhibisyonu
3. Furosemid kullanımı için aşağıdakilerden hangisi uygun
B) Asetazolamid -Karbonik anhı'drazenzim inhibisyonu
d_3_elldır“"?
C) Tıazid — Na-Cl kanal inhibisyonu
A) Akut hiperkalemi tedavisi
D) Spironolakton - Sodyum kanal blokajı
B) Akut böbrek yetmezliği E) Conivaptan— Aguaporin kanallarıyla su absorpsiyon
C) Akut hı'perkalsemi tedavisi
inhibisyonu
D) Akut pulmoner ödem tedavisi
E) Hiperün'semı' tedavisi Doğru cevap: D
Doğru cevap: E
 ADRENERıiK B—RESEPTÖR BLOKÖRLERİ
ı—ı-RESEPTÖRLERİN ETKİLERİ

- Kalpte kontraktilite, otomatisite ve iletim hızında artma

. Sinüs düğümü hızında ve A-V iletim hızında artış
- Renin salgılanmasında artış

- Arteriyol ve venüllerde vazodilatasyon

- Branşlarda vazodilatasyon
- GlS'te gevşeme
- Uterusta gevşeme
- Karaciğerde glikojenoliz
- Glukagon salınımında artış
- Siliyer kasın gevşemesi

BETA B_LOKÖRLERİN ANTİHİPERTANSİF ETKi

MEKANIZMALARI

— Kalp hızını ve konfrakfilifesini düşü—Gp kardiyak debiyı' azalhrlar (bı).

- Renin dıız“eyini düşürürler (131).
' Kronik kullanımda beta blokörler kardiyak ouîpuf'u ve vasküler rezistansı
azaltırlar.
- Bazı bera blokörler ayrıca vazodı'la'ra'ro'r erkilidir.

B-BLOKÖRLERİN sıNıELANDıRıLMAsı

!. Reseptör Selektı'vitelerine Göre Sınıflandırma:

Non-selektifler (birinci nesiller) B1-selektifler (ikinci nesiller)

- Propranolol — Metoprolol
- Nadolol o Atenolol
- Pindolol . Asebutolol
— Sotalol - Nebivolol
- Tertatolol - Esmolol
- Oksprenolol . Bisoprolol
- Timolol o Betaksolol
- Penbutolol . Celiprolol (Seliprolol)
- Levobunolol
- Metipranolol
- Labetalol
- Carteolol
o Karvedı'lol
- Bopindolol
- Busindolol
Non-Selektif B-Blokörlerin Genel Etkileri
. [32 reseptörleri bloke ettiği için bronş, uterus, GİS düz kaslarında ve damarlarda
vazokonstrı'ksı'yon ortaya çıkartır.
. Bu nedenle varı'yant anjı'nada kullanmak kontrendikedir. Çünkü koroner arterleri
kasar.

. Hı'poglı'semik atak geçiren Tip 2 diyabetik hastalarda tercih edı'lmemelı'dirler.

(Hipoglisemi ortaya çıkartır ve bulgularını da maskeler.)

. Kardiyoselektif (Bl) olanların non—selektiflere bazı üstünlükleri vardır:

o KOAH’Iı ve astımlı hastalarda daha az bronkokonstrüksiyon oluştururlar.

o Diyabetli hastalarda daha güvenilirdirler.

o Hamilelerde uterusta kasılma oluşturmazlar.

2. Lipof'ılı'te ve Hidrofilitelerine Göre Sınıflandırma

Lipofilikler Hı'drofı'likler

- Propranolol — Atenolol

- Labetalol - Nadolol
- Pindolol - Sotalol
- Penbutolol - Butoksolol
- Metoprolol - Bisoprolol
- Tı'molol - Karteolol
- Seliprolol
. Terbutalol

Hidrofilik olanlar SSS'ye geçmezler. Bu nedenle depresyonlu ve psikotik hastalarda

tercih edilirler (atenolol ve nadolol).

3. Parsiyel Agonistı'k Etkilerine Göre Sınıflandırma

. Bu ilaçların bir kısmı ı'ntrensek sempatomimetik aktivite (İSA=parsiyel agonist)

gösterir.

. Bu etki en fazla pindolol'dedir. Bradikardi ve taşikardi oluşturabilirler, lipit profil

bozukluğunu diğer beta blokörlere göre daha az oluştururlar.

o Pindolol — Propranolol
- Asebutalol - Atenolol
. Labetalol - Metoprolol
- Penbutalol - Nadolol
- Karteolol - Sotalol
o Seliprolol . Timolol
- Oksprenolol - Tertatolol
- Betaksolol
- Esmolol
TUS ıımııux MERKELERİ — '*'—x
wamxııırrâwı

4. LA Etkıy'e (membran stabilizasyonu) Göre Sınıflandırma

. Propranolol o Atenolol
- Labetalol - Nadolol
- Asebutolol ' Sotalol
- Metoprolol » Timolol
. Pindolol - Penbutolol
- Esmolol
- Celı'prolol
- Carteolol
- Bisoprolol

Hem LA efkisi oldugu“ hem de Iipofilı'k oldugu"’ için SSS'ye en fazla geçen ve bu
nedenlerden öîüru" en fazla sedasyon, en fazla depresyon, en fazla san'rral yan
etki ortaya çıkartan b-blokor“; propranolol

BETA BLOKÖRLERİN BİYOYARARLANIMI

Propranolol ve labe'l'olol: gıdalarla bı'rlı'k'l'e alınırlarsa bı'yoyararlanımları arîar.

Alüminyum 'l'uzları ve koles'riramin; b-blokörlerı'n emilimini azaltır.

En fazla

- Penbutalol—> (% 90 T) . Propranolol

- Pindolol (TUS)—> (%90) - Karvedilol

- Labetalol

Etki Süresi

En kısa | En uzun

- Esmolol (TUS) 1. Nadolol (20-24 saat)

2. Nebivolol (11-30 saat)

Üçüncü Nesil [ES-blokörler (Vazodilatatörler)

8 a onizm cıı Ca kanal K kanal Antioksidan I

1 g antagonizm blokajı aktivasyonu antiproliferatı'f
- Nebı'volol - Selı'prolol - Karvedilol . Karvedilol - Tilisolol - Karvedilol
- Seliprolol - Karteolol - Labetalol . Betaksolol
- Karteolol - Bopı'ndolol . Bucı'ndolol - Bevantolol
- Bopı'ndolol — Bevantolol
- Nı'pradilol ' Nipradilol
" tuşun

B-Blokörlerin KVS Üzerine Genel Etkileri

' (-) ı'notrop ] kronotrop / dromotrop etki
. Otomatı'site inhibisyonu
. Renin salınımında azalma

BETA BLOKÖRLERİN ENDİKASYONLARI

' Hipertansiyon
. Anjina (stabl ve unstabl): Kalpte nonselektif bir depresyon yaparlar. Dolayısıyla
mı'yokardın oksijen tüketimini düşürürler.
' İdı'opatı'k hipertrofik subaortik stenoz (İHSS)
- Diyastolik kalp yetmezliği
. Sistolik kalp yetmezliği (metoprolol, karvedilol, bisoprolol, nebı'volol)
. Supraventrı'küler taşiarı'tmı' (negatif dromotrop ve kronotrop etkisi nedeniyle)
- Akut MI tedavisi ve infarktüs sonrası (artmış katekolamin düzeyi nedeniyle)
proflaksi tedavisinde kullanılırlar.
. Fallot tetralojisi
. Mı'tral kapak prolapsusu
. Kronik açık-açılı glokom
. Migren profilaksisı'
. Sosyal fobı' / Panik anksiyetesı'
. Esansiyel tremor
. Portal hipertansiyon
. Hipertı'roidi

BETA BLOKÖRLERİN KONTRENDİKASYONLARI

. Astım, KOAH (nonselektifler)

. Hipoglisemi (nonselektifler)
o Periferik vasküler hastalıklar (nonselektifler)
- Kardiyojenik şok

- Şiddetli unstable dekompanse kalp yetmezliği

- İkinci veya üçüncü derece kalp bloğu

. Obstrüktif periferik vasküler hastalıklar (nonselektifler)

- Ağır depresif hastalıklar
- Variant anjina

Pı'ndolol

. İntrinsik sempatomı'metik etkisi bulunduğu için (parsiyel agonist etki) bradikardi

oluşturmaz, tam tersine taşikardi ortaya çıkartabilir. Bradı'kardik hastalarda tercih
edilir.

o ISA (+)’Ier lipit metabolizmasını bozmadığı için aterosklerotı'klerde tercih edilir.

. Anjı'na tedavisinde kullanılmakla birlikte öncelikli bı'r seçenek değildir.

 E msnm.
/——_——_—_

Esmolol
. En kısa etlu'lisı'dir.
. Oral biyoyararlanımı % O'dır. Bu nedenle sadece intravenöz infüzyonla kullanılır.
- Hipertansif kriz ve antm'ı'nı'n acil tedavisinde kullanılır.
. Entr'ositierde metabolize olur.
. Kafein zehı'denme tedavisinde kullanılır.

Atenolol

. Buyu""k oranda değişmeden idrarla atılır (nadolol gibi).

- Bob"rek yetmezliği olan hastalarda kullanılmamalıdırlar.

Nebıv'olol
. Klinik olarak kullanılan en selektıf' B blokördir.
. NO salıven'lmesine neden olur (Seliprolol gibi).
- Vazodı'latasyon oluşturduğu için pen'ferı'k damar direncini düşürür.

Seliprolol
- NO salınımına yol açar.
. Betaz reseptörü üzen'nde agonisb'k etki oluşturur. Papaverı'n benzen’ etkilen' vardır.
Bu iki mekanizma ile bronş düz kaslarını gevşetebilir.

Metoprolol
- Kalp yetmezliğinde mortaliteyi azaltan B blokörlerden biridir (karvedilol,
bisoprolol, nebivolol gibi).
l».

- Genetik polı'morfızmden en fazla etkilenen ve CYP206 ile metabolize olan

preperattır.

T'ımolol
N

. Glokom tedavisinde lokal olarak kullanılır (kartelolol, betaksolol gibi).

. Silıy'er epı'telden ako”z hümör üretimini inhibe eder.

& Beta-blokörler ile zehirlenmenin Tedavisinde glukagon kullanılır. Glukagon

GS tip 6 proteini ile kenetli glukagon reseptörleri aracılığıyla hücre içinde
cAMP szvıy'elerı'nı' arttırarak kardıy'ak depreSyonu engeller.
 TU! HAZIRLIK muzun
Whu
aır—ııı mıı-ıu“ )

[$ blokörlerin genel özellikleri

ISA
Lokal
B-Rsp (Parsiyel Lipit
Anestezik
Selektivitesl agonist çözünürlük
aktivite)

Asebutolol 6'

Atenolol 3ı

Betaksolol B,

Bisoprolol 8l Yok

Karteolol Nonselektif Var

Karvedilol Nonselektif Yok 7-10 saat 25-35

Seliprolol Var 4-5 saat 70

6' Yok 10 dakika

Labetaiol Nonselektif

Metoprolol Yo k

W
W
Nebivolol

Penbutolol Nonselektı'f Var

V
Pindolol Nonselektif Var

Propranolol Nonselektı'f Yok

?
w
Nonselektif Yok

Timolol Nonselektı'f Yok

(’) Propranololu"n yıkılımı karaciğer kan akımına bağlıdır. Propranolol doz bağımlı olarak karaciğer kan
akımında azalma yaratarak kendı' bı'yoyararlanımını arttınr.

SANTRAL ETKİLİ SEMPATOLİTİKLER

- Klonı'dı'n
- Metildopa
. Guanfasin
. Guanabenz
. Lofeksı'dı'n
o Tızanı'dı'n
. Brı'monidin
o Deksmedetomı'dine
o Rı'lmenı'dı'n/Moksonı'dı'n

o Alfa2 agonı'stler; periferde al-mimetik etki (vazokonsu'ı'ksı'yon) yapmaksızın, sadece

SSS'de aZ-agonı'st etkinlik gösten'rler.

» Santral sempatik aktiviteyi azaltarak sedasyon, uyku ve renal yolla renin

salınımında azalmaya neden olurlar.

©
 .- ın
% TusoAtA
TUS amcuk mnkmu!
m

KLONİDİN
o Alfa-2 agonistik etkisi dışında, SSS’de imidazol (II, 12, 13) ve opı'yat reseptörler üzerine
de agonı'stı'k etki gösterir.

. Oral biyoyararlanımı %100'dür. Transdermal kullanımı mevcuttur.

- Alkol, tütün ve morfin bağımlısı kişilerde ilacın kesilmesi ile oluşan yoksunluk
sendromunun tedavisinde kullanılır.

. Kullanımı sırasında bradikardi oluşur.

0 Renin salgılanımını inhibe eder (metı'ldopa gibi). Tedavi ani kesildiğinde mortal
olabilen rebound hipertansiyona neden olabilir.

- Klo'nı'dinin diğer endikasyonları

' Sempatolitik etkisi nedeniyle: Hipertansiyonda, morfin yoksunluk
sendromunda
' Konstipan etkisi nedeniyle: Diyare Tedavisinde
' Kasların uyarımını inhibe ettiği için: Spazm tedavisinde
' Norepinefrin salınımını inhibe ettiği için: Feokroması'toma tanısında
' Sekresyonları azalttığı ve sedasyon oluşturduğu için: Anestezi protokolm“de
kullanılabilir.
' GH salınımını arttırır: Test amacıyla kullanılır.
- Post-menapozal sıcak basmalarının tedavisinde klonidin transdermal
olarak kullanılır.

METİLDOPA
- SSS’ye geçer. Belirgin sedasyon oluşturur.
- Ön ilaçtır. Adrenerjı'k sinir uçlarında metilnoradrenaline dönüşür.
. Santral DOPA-dekarboksilaz enzimini inhibe eder. Yalancı nörotîansmitter oluşturarak
etki gösterir.

- Preeklampsi tedavisinde tercih edilir.

. Ekstrapiramidal yan etkı'ler ortaya çıkartır.

o Prolaktin artışına bağlı galaktore tablosu oluşturabilir.

. Coombs testini pozı'tifleştirir. Oto-immün hemolitik anemi oluşturabilmektedir.

- İlaç ateşi oluşturabilir.
. Diğer yan etkileri: Miyokardı't, retroperıtoneal fibrozis, pankreatit, hepatit, diyare, cilt
erüpsiyonları, pansı'topeni

Ekstrapiramidal yan etkileri olan antihipertansifler

Parkinson'lu hastalarda tercih edilmemelidirler.

- Rezerpin: Dopamin salımını inhibe eder (veziküler amin kapı blokörü).
- Metildopa: Dopamin oluşumunu inhibe eder (DOPA dekarboksilaz
inhibitörü).
' Metiltirozin: Dopamin sentezini inhibe eder (tirozin hidroksilaz
inhibitörü).
Moksonı'dı'n / Rı'lmenı'din

o Klonidin benzeri bu ilaçlar; çoğunlukla imidazol reseptörleri üzerinden etki

gösterirler. Anb'hı'pertansif olarak kullanılırlar.

Deksmedetomidin
- Özellikle postoperatif ve yoğun bakım ünitelerinde sedasyon oluşturmak için
kullanılır.
. Genel anestezik kabul edilir.

T'ııanı'din

. Kas gevşetici olarak kullanılır.

Apraklonı'dı'n, Brı'monı'din
. Glokom tedavisinde kullanılan 02 reseptör agonistlen'dir.
. Aköz hümör üretimini baskılariar. Nöroprotektif etkileri vardır.

KALSİYUM KANAL BLOKÖRL'ERİ

- Voltaj-bağımlı L tipi yavaş kalsiyum kanallarını (01 alt bin'mı'ni) bloke ederler.
'

Ca kanal blokörlerinin KVS etkileri

- . . Otomatisı'teyi i İletimi i
Ilaç grubu Vazodılatasyon Kontraktılite i (SA Nodda) (Av Nodda)

Vazoselektı'fler
Nifedipin
Amlodı' pin
Felodı'pin +++++ + +
İsradipin
Nı'kardı'pı'n
Nitrendipı'n

Kardi oselektifler
y . ++++ ++++ +++++ +++++
Verapamıl

Kalsıyu'm Kanal Blokörlen'nin Genel Etkileri

. Vazoselektı'fier arterlerı' gevşetı'rler.
- Verapamı'l ve dı'ltı'azemı'n kalpte etkisi belirgindir.
o Veıapamı'lı'n damar dışı düz kas gevşetici etkisi (konstipasyon) diğerlerine göre
daha fazladır.
o Pankreas B-hu"crelerine Ca girişini inhibe ederek, insülin salınımını
azaltabı'lı'rler.
- Antiagregan etkileri bulunmaktadır (çünkü agregasyon kalsiyum bağımlıdır).
 Mını
m.- ıı ııııııııııi )

VAZOSELEKTİFLER (DİHİDROPİRİDİNLER)
o Arteriyollerde dilatasyon oluşturur.
- Refleks olarak taşikardi ve kontraktiilte artışı oluşabilir.
- Daha sık olmak üzere ödem (özellikle ayak bileği vb.) ve taşikardi oluştururlar.
- Venülleri etkilemediği için ortostatik hlpotanslyonu oluşturma ihtimalleri düşüktür.

Nı'modı'pı'n
- Serebral damar yataklarına selektivitesl olduğu için, serebrovasküler
bozukluklarda tercih ediliyordu.

. Oral yolla kullanılanlar arasında en kısa etki süreli kalsiyum kanal bloköridir.

Amlodipin
. En uzun etki süreli kalsiyum kanal bloköru"dür.
o İskemik olmayan sistolik kalp yetmezliğinde kullanılabilir.

Nı'kardı'pin

. Vasküler selektı'vitesi yüksektir.

- Stroke (inme) sonrası oluşan serebral vazospazm tedavisinde i.v. kullanımı
vardır.

İsradı'pı'n
. Sinoatrı'yal nodu baskılar, bradikardi oluşturur. Taşikardi yapmaz.
. AV iletiyi etkilemez.

Klevidı'pı’n

. Sadece intravenöz kullanılır.

- Yarılanma ömrü en kısa kalsiyum kanal bioko"ridı'r(t1/Z: 2 dakika).
. Etkisi 2-3 dakikada başlar ve ilaç alımı durduğunda hemen biter.
- Plazmada esteraz tarafından yıkılır.
. Hipertansı'f kriz tedavisinde kullanılır.

Nifedipin

. Miyokardiyal iskemi riskini arttırabilir.

o Hızlı etkilidir, hı'pertansif krizde tercih edilir.

KARDİYOSELEKTİFLER (NON-DİHİDROPİRİDİNLER)
Verapamı'l

- Belirgin (-) ı'notropi, (-), kronotropi, (-) dromotropı' oluşturur. B-blokörlerle

birlikte kullanılmamalıdırlar.
- Antı'anjı'nal ve antiaritmik olarak kullanılır.
o Nadiren migren prof'ılaksı'si, kanser kemoterapı'sı'nde ilaç direncini yenmek için
ve antihipertansif olarak da kullanılabilir.

- Stroke (inme) tedavisinde intaarterı'yai olarak kullanımı vardır.

- (-) kronotropı'k etkilerinden dolayı refleks taşikardi oluşturmaz.

0169
_ TU—SDATA

. Digital düzeyini arttınr ve digital zehirlenmesininin tedavisinde kullanılması

kontrendikedir.

. Konsüpasyonu en çok oluştuıandır.

Diltiazem
. Etkisi veıapamile benzer, fakat kalp ve damarlar üzerine etkisi daha zayıftır.
o Kullanımı sırasında taşikardi oluşmaz veya minimal taşikardi oluşabilir.

Bepn'dil
- Antian'tmı'k ve antianjinal etkilidir.
. Kalsiyum ve potasyum kanallarını aynı anda bloke eden ilaçtır.
- Potasyum kanal blokajı sonucunda kardiyak repolarizasyonda uzama sonucunda
torsades de pointes oluşturabilir.

Kalsıyu'm Kanal Bloko"rlerı'nin Endikasyonları

o Hipertansiyon —> Vazoselektifler
. Anjina —> Hepsi (Verapamil / Diltiazem / Vazoselektifler)
o İHSS, Diyastolik kalp yetmezliği —> Verapamil / Diltiazem
o Reynaud fenomeni —> Vazoselektifler (Nifedipin)
- Miyotoni —> Nı'fedı'pı'n
- Diffüz özefagus spazmı _) Nı'fedı'pı'n
. Miyometriyum gevşetilmesi —> Nı'fedı'pı'n
. Kompanse MI _» Verapamil] Diltiazem (Ml'da ilk tercih B-blokörlerdir)
. Migren profılaksisi —> Verapamil
. Serebrovasküler olaylar —> İntraarterı'yal nikardipin veya verapamil
günümüzde nı'modipine göre daha çok tercih ediliyor.

Kalsıyu'm Kanal Blokörlerinin Yan Etkileri

- Baş dönmesi, hipotansiyon, baş ağrısı, flushing, kusma, konstipasyon, somnolans,

kas krampları (amlodı'pin)
. Miyokardial iskemi artışı (nifedipin)

- Dihidropirı'din türevlen' sıklıkla od"em (ayak bileği od"emi) ve daha az oranda

taşikardi oluşturabilirler.

Kalsıyu'm Kanal Bloko"rlerinin Kontrendikasyonları

o WPW sendromu

- C) dalgalı MI
. Sinüs bradikardı'si
. Hasta sinüs sendromu

- AV blok
- Kardiyojenik şok ve ciddi sağ veya sol ventriküler sistolik yetmezlik

o Digital zehirlenmesi tedavisi (özellikle) verapamiI-dı'ltiazem

- Bu grup ilaçlar kalp üzerine olan bu etkilerinden dolayı; B-blokörlerle birlikte
kullanılmamalıdırlar.

Kalsıy'um Kanal Blokörleri İle Zehirlenmenin Tedavisi

o Antı'dot olarak %10'luk kalsiyum glukonat solüsyonu kullanılır.
o Tedaviye kardiyak depresyonu ortadan kaldırmak için B-mimetikler ve glukagon
eklenebilir.
SEM

' Hipertansı'f kriz tedavisinde tercih edilen beta

SPOT BİLGİLER blokörler. .. Esmolol, Iabetalol
' İntravenöz yoldan kullanılan ve kısa etkili
oldugu“ için acı'l durumlarda tercih edilen,
' Non—selektif B blokörler. .. Propranolol,nadolo|, kafein zehirlenme tedvisinde kullanılan beta
pindolol... blokör... Esmolol
- Bl selektif B blokörler... Atenolol,metopro|ol, ' Eritrositlerde metabolize olan ve anemide
asebutolol, nebivolol, bisoprolol, esmolol, etkisi artan beta blokör... Esmolol
seliprolol
' Kalp yetmezliğinde mortaliteyi azaltan ve
' Lipofilik B blokörler... Propranolol, labetalol CYP 206 ile metabolize olan beta blokör...
'Hidrofilik B blokörler... Atenolol, nadolol, Metoprolol
sotalol ' B blokör zehirlenmesinin tedavisinde
' Hem lokal anestezik etkisi olduğu hem de kullanılan... Glukagon
lipofilik olduğu için santral sinir sistemine ' Santral etkili sempatomimetikler hangileri...
en 'fazla geçen ve bu nedenlerden ötürü en Klonidin, lofeksidin, metildopa, guanafasin,
fazla sedasyon, en fazla depresyon, en fazla guanabenz, rilmenidin, moksonidı'n, tizanidin,
santral yan etki ortaya çıkartan beta blokör. .. deksmedetomidine
Propranolol ' Santral etkili sempatolitikler renin duz"eyini
' İntrinsik sempatomimetik aktivitesi (= parsiyel nasıl etkiler... Azaltır
agonist) pozitif B bloköı'... Pindolol, asebutolol
' Santral sinir sisteminde; imidazol, opioid ve aZ
' Biyoyararlanımı en fazla olan B blokör... reseptörler üzerinde agonistik etki gösteren...
Penbutalol Klonidin
' En uzun etkili B blokör... Nadolol, Nebivolol ' Klonidinin endikasyonları. . . Böbrek yetmezliği
En kısa etkili B blokör... Esmolol ile birlikte seyreden hipertansiyon, anestezi,
diyabetli hastalarda görülen otonomik
Nitrik oksit açığa çıkaran B blokörler... nöropatiye bağlı diyare, alkol, tutm"", morfin
Nebivolol, seliprolol, karteolol yoksunlugu”, gelişme geriliklerinde test materyali
' BetaZ agonist etkili beta blokör... Seliprolol, (GH salınımını arttırır), feokromasitoma
karteolol tanısında
' Hem a hem de B adrenerjik reseptörleri bloke ' Klonidin zehirlenmesinde antidot... Naloksan
ederek etki gösteren ilaçlar... Labetolol, ' DOPA dekarboksilazı inhibe eden, EPYE
karvedilol oluşturan, ön ilaç olan, coombs (+)
Potasyum kanal aktivasyonu yapan beta hemolitik anemi, ilaç ateşi yapan,
blokor"... Tilisolol preeklampsi olgularında tercih edıl'en
antihipertansif hangisidir. . .Metildopa
' Antioksidan ve antiproliferatif etkili, kalsiyum
kanal blokajı yapan B blokör... Karvedilol ' Antidopaminerjik etkileri oldugu“ için
ekstrapiramidal sistem yan etkilerini arttıran
' blokör endikasyonları... Hipertansiyon, Anjı'na,
IHSS, Diyastolik ve sistolik kalp yetmezliği, antihipertansifler. . .Metildopa, rezerpin,
SVT, Akut MI , Glokom, Migren proflaksisi, metiltı'rozin
Esansiyel tremor, Sosyal fobi, Hipertiroidi, ' Yalancı nörotransmitter oluşturarak etkisini
Portal hipertansiyon gösteren antihipertansifler. . _ Metildopa,
' B blokörlerin tedavide kullanımının kontrendike guanetidin, guanadrel
olduğu anjina tipi... Variant anjina ' İmidazolin reseptörlerine etki eden
antihipertansifler. .. Moksonidin, Rilmenidin
' B blokörler neden portal hipertansiyonu olan
hastalarda kullanılabilir... Portal sistemdeki - Postoperatif ve yoğun bakım ünitelerinde
basıncı düşürürler. sedasyon oluşturmak için kullanılan...
' Nonselektif beta blokörlerin Deksmedetomidine
kontrendikasyonları... Astım, KOAH, gebelik, - Antihipertansif olarak kullanılan kalsiyum kanal
diyabetus mellitus, periferik damar hastalığı blokörleri hangi tip kanalları bloke eder... L-
' Glokom tedavisinde tercih edilen... Tı'molol, tipi
Betoksalol
 3. Beta 1 adrenerjik rosaptörlerdeki antagonist etkisine ek
- Vazoselektif kalsiyum kanal blokörleri olarak andotelyal nitrik oksı't aracılı vazodilatasyon yapan
arteriyolü mü dilate eder yoksa veni mi ., üçüncü kuşak bata blokör aşağıdakilerden hangisidir?
Arteriyol A) Busindolol
Konstipasyonu daha sık oluşturan ve kalbi B) Bevantolol
C) Labetalol
en fazla baskılayan kalsiyum kanal blokörü D) Kanıedilol
hangisidir .. Verapamil E) Nebivolol
' Subarakinoıd kanamalarda kullanılan. .. Doğru cavap: E
Nikardipin, Verapamil
4. Orta dnrecado bronşiyal astımı olan bı'r hastada görülen
Oral kullanılanlar ıçinde en kısa etkili kalsiyum hipertansiyon ve şiddetli anjina pektorisin tedavisi için
kanal blokörü. .. Nimodipin aşağıdaki adrenerjik beta reseptör blokörlerinden hangisi
kullanılabilir?
En uzun etkili kalsiyum kanal blokörü. . .
Amlodipin A) Propranolol B) Nadolol
C) Tımolol D) Pı'ndolol
- Sadece intravenöz yoldan uygulanan, E) Metoprolol
hipertansif kriz tedavisinde kullanılan
Doğru cevap: E
yarılanma ömrü en kısa olan kalsiyum kanal
blokörü... Klevı'dipin 5. Propranoiol intoksikasyonunda kullanılabilen ve yüksek
dozda kardiyak hücrelerde cAMP düzeyini yükselterek
Sinoatrial nodu baskılayarak bradikardi kalp hızı ve kan basıncını artırmak yoluyla etki gösteren
_oluştıran vazoselektif kalsiyum kanal blokörü... antidot zıs'ı._q”ıdaki|erden hangisidir?
Isradipin A) Glutamat B) Alprenolol
Vasküler selektiviteleri en yüksek olan kalsiyum C) İnsülin D) Glukagon
E) Atropin
kanal bloko"rlerı'... Nizoldipin, nikardipin
Doğru cevap: D
Kardiyoselektif etkisi en yüksek olan kalsiyum
kanal blokörü. .. Verapamil 6. Prazosin + pindolol kombinasyonu ile aynı etkiye sahip
Kalsiyum kanal blokörler." sistolik kalp olan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?

yetmezliğinde mi kullanılır yoksa diastolic A) Diazoksid B) Furosemid

C) Asebutolol D) Metoprolol
kalp yetmezliğinde mı'." Diastolik (sistolik kalp E) Labetolol
yetmezliğinde kontendikedirler) .
Doğru cevap: E
- WPW sendromu ve q dalgalı miyokard
infarktüsünde kontrendike olan kalsiyum kanal 7. Aşağıdakilerden hangisi kan basıncında azalmaya neden
blokörü... Verapamil olan (12 adrenerjik reseptör agonisti d_3_e“ildir?
A) Midodn'n B) Klonidı'n
' EKG'de GT mesafesini uzatan ve Torsades
C) Bn'monidin D) Guanfasin
de Pointese neden olabilen kalsiyum kanal E) Metildopa
blokörü... Bepridil
Doğru cevap: A

8. Parkinson hastalığı nedeniyle tedavi uygulanmakta olan

bir hastada aşağıdaki antihipertansif ilaçlardan hangisinin

ÇIKMIŞ SORULAR kullanılması ekstrapiramidal bulguların şiddetlenmesine

neden olur? (
A) Lı'zı'nopn'l B) Prazosin
C) Metildopa D) Rezerpin
1. Propranolol, aşağıdaki etkilerden hangisini gösterir? E) Metoprolol
A) Feokromasitomada hipertansiyonu arttırır Doğru cevap: C ve D
B) Trombositlen'n agregasyon yeteneğini artırır
C) Kalpte impuls iletimini hızlandırır 9. Nifedipin ve benzeri kalsiyum kanal blokörü ilaç verilen
D) Renin sekresyonu arttırır hastalarda aşağıdaki yan etkilerden hangisi sıklıkla
E) Kalp debisini yükseltir görülür? (Eylül 2011)

Doğru cevap: A A) Çarpıntı

B) Perıf'eral ödem
2. Bradikardik etkisi un
a olan aşağıdakilerden hangisidir? C) Kuru öksürük
A) Esmolol D) Göğüs ağrısı
B) Nadolol E) Empotans
C) Pindolol Doğru cevap: 8
D) Metoprolol
E) Atenolol

Doğru cevap: 0

©
 mmm I——_________—â'rusnan
rumu—ımı!

10.Subaraknoid kanamalarda özellikle tercih edilmesi 6. Aşağıdakilerden hangisi adrenerjik beta reseptör
gereken kalsiyum kanal blokörü aşağıdakilerden antagonisti ilaçların kullanım alanlarından biri dalga“’?
hangisidir? (Nisan 2007)
A) Hipertansiyon tedavisi
A) Nıf'edipin B) Nı'modipin B) Hipertı'roidız'm
C) Verapamil D) Nıtr'endipin C) Stabil anjina nöbetlen'nin profılaksisı'
E) Diltiazem D) Mı'yokart enfarktüsünün sekonder profilaksisi
E) Akut migren atakları
Doğru cevap: B
Doğru cevap: E
(GÜNÜMÜZDE NİKARDİPİN VE VERAPAMİL)

7. Klonidin _m—dLaMDkullam
en i s şık
aşağıdakilerden hangisidir?

ÇALIŞMA SORULARI
A) Hı'potansiyon tedavisi
B) Post herpetik nöralji
C) Anestezide kullanım
D) Alkol yoksunluğunun azaltılması
E) Hı'perhidrozis tedavisi
1. Aşağıdaki beta blokörlerden hangisi astımlı bir hastada
diğerlerine göre _La—dh az bronko konstrüksiyon Doğru cevap: A
oluşturur?
A) Butoksamı'n B) Selı'prolol
C) Penbutolol D) Propranolol
8. Aşağıdakilerden hangisi imidazolı'n reseptörlerine etki
E) Tımolol
eden antihipertansif ilaçtır?
Doğru cevap: B
A) Rilmenidin
2. Kalp y—__q_etmezli“i tedavisinde kullanılan ilaçlardan hangisi B) Rezerpin
nonselektif beta adrenerjik reseptör blokajı ve alfa C) Deksmedetomidin
adrenerjik reseptör blokajını eş zamanlı oluşturur? D) Ranolazin
E) er'ampin
A) Nıtr'opnıssid
B) Karvedilol Doğru cevap: A
C) Prazosin
D) Fenoksibenzamin
E) Metoprolol
9. Sadece iv olarak kullanılan en kısa etkili kalsiyum kanal
Doğru cevap: B
blokörü hangisidir?
3. Beta blokör esmolol için aşağıdakilerden hangisi A) Nıf'edipin
y_Lanlıtır? B) leardipin
C) Isradı'pin
A) Oral biyoyararlanımı doz bağımlıdır.
D) Klevidipin
B) Parenteral kullanılır.
E) Amlodipin
C) Kafein zehiılenmesi tedavisinde kullanılır.
D) Esteraz enzimi tarafından entr'osıtl'erde metabolız'e edilir. Doğru cevap: D
E) Acil durumlarda tercih edilir.
Doğru cevap: A

10.Seksen yaşında erkek hasta acilservise kronik yorgunluk.

4. Aşağıdaki antihipertansif ilaç ve etki
eşleştirmelerinden hangisi doğru dJ__e”iIdir?
A) Karvedilol - Kalsiyum kanal blokajı
B) Labetalol — Alfa1 reseptör blokajı
C) Seliprolol — Nıt'n'k oksit salınımı
D) Tılisolol — Potasyum kanal blokajı
E) Penbutolol - Beta reseptör blokajı
mekanızm'ası dispne. öksürük şikayetlen' ile başvuruyor. Yapılan fizik
muayenede, akciğer seslen'nde vhezing veronkuslar. kardiyak
muayenede ise, azalmış birinci ses kalp sesi ve 83 galo
duyuluyor. Hasta hipertansiyon ve pn'nzmetal anjina (varyant
anjina) tedavisi amacıyla ilaç kullandığını ıf'ade ediyor.
Hasta muhtemelen hangi ilacı kullanmış olabilir?

Doğru cevap: D A) Verapamil

B) Hidralazin
C) Furosemı'd
5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru J_deî'ldir? D) Enalapn'l
A) Atenolol'ün etkisi böbrek yetmezliğinde artar. E) Amlodipin
B) Propranolol’ün etkisi karaciğer yetmezliğinde artar.
Doğru cevap: A
C) Esmolol'u"n etkisi anemide artar.
D) Nadolol'u"n etkisi karaciğer yetmezliğinde belirgin anar.
E) Metoprolol’u"n etkisi CYP206’da genetik polimorfizmi bulunan
kişilerde artar.

Doğru cevap: D
 mann “5me v '
:’ mı unut ııı-uzum

RENİN-AN]İ_0T_ENSİ_N—_AI.DOSTER_ON SİSTEMİNE
ETKILI ANTIHIPERTANSIFLER

Anjiyotensinojen

Renin inhibı'töılen'—e—>
(Aliskiren)

Anjiyo! nsın - 1
Analiaksi
Prostaglandin sentezi
. .tö . _©_* Anjıyo'tensin konverting enzim Bradikinin _©_,
_, Vazodilatasyon
.

ACE "mm'den + (kim'naz 2) Bronkokonstn'ksiyon

Kardiyoprotektif etkiler

Ani,-yeten“ _ 2 Aminopeptıd'az Anjiyotensin - 3

AT—1 rs blok“rl n'

(Losapnan vb“_)e_©_, AM“
reem-'n," G __p_[_)AT-2
resetöru" GI
— Vazokonstnksiyon ' vaz,0d_"at_asyon_
- Sempatik stimülasyon - Antımıtotık etkıler
- Aldesteron salınımı
— Mı'tojenik etkiler
(Remodelling)

Anjiyotensiz sentezi

Renin-anjiyotensin-aldosteron sistemine etki eden antihipertansifler

Ca kanal Beta
blokörlen’ blokörler

(—)

(—>

<—> lnhıbısyon

,. <—> (_)
(- Sti mülasyon
reseptor

PRC: Plazma renin konsantrasyonu, PRA: Plazma renin aktivitesi, ACE: Anjı'yotensin dönüştürücü
enzim, ARB: Anjiyotensin reseptör blokörü, Ca: Kalsiyum, Ang: Anjiyotensin
 [__—___— vuı MLK ııı—umud

ACE İNHİBİTÖRLERİ
- Hem arten'yollerde hem de venüllerde vazodilatasyona yol açar.
. Etkilen' ARB’lerden daha hızlı başlar.

ACE İnhibitörlerinin Farmakokinetıgı

En kısa etkili olan: Kaptopril, benazepn'l

En uzun etkili olan: Perı'ndopril (en uzun) / lizinopn'l
Peptid yapıdaki tek ACE inhibitörü: Teprotı'd (Sadece iv kullanılır).
Bütün ACE inhibitörleri ön ilaçtır. İstisnası (ön ilaç olmayan): Kaptoprı'l ve
Lisı'noprı'l

Fosinopril, spirapril ve moeksı'prı'l harı'ç bütün ACE inhibitörleri renal yolla

metabolize edilirler. Fosinoprı'l ve spirapril hem safra hem renal yolla eşit atılırlar.
Fosinopn'l ve moeksı'pn'l harı'ç ACE inhibitörlerinin böbrek yetmezliğinde doz
azaltılması gerekir.
Enalapriiat: Enalaprilin karaciğerde hidrolize olmuş şeklidir ve kuwetlı' ACE
inhibitörüdÜr. Oral absorpsı'yonu olmadığından i.v. formu mevcuttur.

ACE İnhibitörlerinin Endikasyonları

Hipertansiyon

Kalp yetmezliği

Miyokard infarktüsü sonıası profilaksi

İskemik kalp hastalık riski fazla hastalarda

Diyabetik nefropati ve retinopati tedavisi (glukoz regülasyonunu bozmadıklan

ve anti-proliferatif etkilen'nden dolayı)

Progresif böbrek yetmezliği

Skleroderma renal kriz ve glomerüloskleroz

Süli'idrı'i İçerenler Dikarboksı'l İçerenler Fosfor İçerenler Peptit Olanlar

- Kaptopn'l - Enalapn'l o Fosinopn'l - Teprotı'd

. Fentı'apn'l — Lı'zı'nopn'l

. Pı'valopn'l - Benazapn'l

. Zofenopn'l . Ramipn'l

- Alacepn'l - quinapn'l
- Moexı'pn'l

. Spı'rapn'l
. Pen'ndopn'l

- Pentopn'l
. Cı'lazapn'l
ACE İnhibitörlerinin Yan Etkilen'
- Böbrek yetmezliği (bilateral renal arter stenozuna bağlı)

- Kuru öksürük (bıadikı'nin ve substance P birikimine bağlı)

- Anjı'yonörotik ödem: Bradikinin ve substance P birikimine bağlı oluşan

anaflaksi tablosudur. En önemli yan etkidir. Bu yan etkinin daha az olduğu ARB'Iere
geçilebilir.

- Hiperkalemi

. Tat bozukluğu, notro"peni, ağır proteinu"ri, deri döküntüler: Bu etkileri sülüdril

grubu içeren ilaçlar yapar.

ACE İnhibitörlerinin Kontrendikasyonları

- Bilateral renal arter stenozu
- Kardiyojenik şok
- Hamilelik (kesin teratojenik etki)
- Ciddi aort stenozu
- Anjiyood"em
- Hı'perpotasemi

Gebelik & antihipertansif ilaçlar

' Gebelı'kie Kontrendikc Olanlar
- Nonselektif bera blokörler
- Anjı'yo'rensin do"nu"ştu"ru"cu" enzim (ACE) inhibitörleri
— Anjı'yotensı'n-II ATı reseptör blokörlerı'
- Renin inhibitörleri (alı'skı'ren)

' Gebelikte Güvenli Olanlar

- Metildopa (all’a2 agonist)

— Hidralazin (direkt etkili vazodilatatör)

- Labetalol (alfal+beta blokör)
- Kalsiyum kanal blokörleri

OMAPATRİLAT / SAMPATRİLAT / FASİDOTRİLAT

- Hem ACE hem de nötral endopeptidaz (NEP/neprilsin) enzim
inhibitörleridir.

- Omapatrilat vb. NEP'i inhibe ederek ANP, BNP ve bradikininin yıkılımını

baskılarlar. Natriüretik peptitlerin plazma düzeyini arttırırlar.

. Kalp yetmezliğinde mortaliteyi en fazla azaltan ilaçtır. Yan etkileri nedeni ile klinik
kullanımı yoktur.
 n -o
% TUSDATA
mmm
(__—"___—

ANJı'oTENsı'N RESEPTÖR BLOKÖRLERİ

[İİ
Losartan
- Kandesartan
. İrbesartan
. Valsartan
. Telmı'sartan
. Eprosartan
Azilsartan

- Oral olarak kullanılan non-peptid anjı'yotensı'n II'nin AT1 reseptörünün blokörleridir

(saralazı'n han'ç).

ACE İnhibitörlen' İle Karşılaştırma

o ACE inhibitörlerı'nden farklı olarak, bradı'kı'nı'n birikimine bağlı öksürük ve
anjı'yono"rotik od"emı' daha az oranda oluştururlar.

. Antihipertansif etkileri ACE inhibitörlerine göre daha geç başlar.

Farmakokinetik ve Önemli Özellikleri:

- ARB’ler genel olarak karaciğer ve renal yolla metabolize edilirler.

ARB Özellik
- Tromboksan sentaz inhibisyonuna bağlı antiagregan etki oluşturur, stroke
(inme) prolilaksisi
Losartan - Ün'kozu”n'k etkiye sahiptir.
- En kısa etkilisi
— Diabetik nefropati tedavisi

Böbrek yetmezliğinde plazma klerensi etkilenmez.

_ - Diyabetik nefropati tedavisi

lrbesartan - Oral biyoyararlanımı diğer ARB’len'n tersine yüksektir (%70).
- Renal ve hafif-orta karaciğer yetmezliklen'nde plazma klerensi değişmez.

Kandesartan - Ön ilaçtır. Aktif metaboliti candesartana dönüşür.

cilexetil - Reseptöre en selektif olan

Olmesartan - Ön ilaçtır, hidrolize olarak aktifleşir.

medoksomil . Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde doz ayarlaması gerektirmez.

- Safra yolu ile atılır. Böbrek yetmezliğinde doz azaltılmasına gerek yoktur.
Telmı'sartan - En uzun etkilisi
- PPAR reseptörlerini etkileyerek antidiyabetik etki

Saralazı'n Peptid yapıda olduğu için oral yoldan kullanılmaz.

- Ön ilaçtır, hidrolize olarak aktı'fleşir.

Azi Isartan
- 2C9 ile metabolize olur.
medoksomil - Böbrek, karaciğer yetmezliği ve yaşlılıkta doz ayarlaması gerekmez.
fâîîuşmu
ruı muu uzumu!

ARB’lerin Endikasyonları
- Hipertansiyon
- Diyabetik nefropati
- Stroke profilaksisi
- Kalp yetmezliği
. Miyokard infarktüs sonrası
- Portal hipertansiyon
- Siroz

ARB’Ierin Kontrendikasyonları
. Bilateral renal arter stenozu

— Gebelik

DİREKT RENİN İNHİBİTÖRÜ (ALİSKİREN)

- Hipertansiyon tedavisinde oral kullanılan non peptit direkt renin inhibitörüdür.
. Plazma renin aktivitesini, anjiyotensin 1 - 2 ve aldosteron (plazma ve ün'ner)
seviyelerini baskılar. Plazma renin seviyesini ve natrı'u"rezi ise arttınr.
. Biyoyararlanımı çok düşük olmasına karşın (%2.5), potensı' ve afinitesi çok
yüksektir.
0 Yarı ömrü uzundur (12 saat). Renoprotektif etkilidirler. Feçesten değişmeden atılırlar.
. Reflu" özafajit, hiperkalemi, öksürük ve solunum yolu enfeksiyonu oluşturabilir.

- Gebelikte kontrendikedir.

DİĞER ANTİHİPERTANSİFLER
. Bu ilaçlar belirgin arteryal dilatasyon oluştururlar.

0 Bu nedenle yan etki olarak; refleks sempatik aktivite artışı, taşikardi, (+) inotropi
ve renin salınımına bağlı su ve tuz tutulumu oluşturabilir.
- Miyokardiyal iskemi riskini arttırabilirler.

İlaçlar | Etki mekanizması

İntrasellüler kalsiyum azalmasına
bağlı arterlerde direkt gevşeme Gebelerde güvenlidir. Preeklampside
Hı'dralazin oluşturur. tercih edilir. Lupus oluşturabilir.
Nitn'k oksit salınımına neden olur.

Tiazid türevi olmasına rağmen antidiüretik

K kanal açıcıdır. Hiperpolan'zasyon özellik gösten'r. Glukoz intoleransı yapar.
Yapan İnsülinomada hipoglisemi tedavisinde
kullanılabilir.

Katekolamin yapısındadır. Ancak kan

basıncını düşürür. Göz içi basıncı arttınr.
 ğ. wsoA'rA
TUS Hızımı: mmm Ivana—__)n—ıuııııl

SLE benzeri sendrom oluşturan en önemlı’ ilaçlar

Hidralazı'n
Prokainamı'd
' Sülfonamidler
- Penisı'lomı'n
- INAH
- Feni'roin
Primidon
- Labeîalol
' AsebuToIol
' Metı'ldopa

HİPERTANSİF KRİZ SlRASlNDA KULLANILANLAR

Hipertansif kriz' tedavisinde kullanılan ilaçlar

- Sodyum nitroprusside
Fenoldopam
Nitrogliserin
Diozoksiî
Hidralazin
Kalsiyum kanal blokörleri
Esmolol
Lobefolol
. Trime'l'afan komsilaf

SODYUM NİTROPRUSSİD (IV)

Etki süresi çok kısadır (3 dakika). Hem arterı'yollerı', hem de venüllerı' gevşetir.
Vücutta NO ve siyanür iyonu salar.

Güneş ışığına maruz kaldığında hidrolize olarak hızla siyanüre dönüşür. Bu

nedenle ışıktan korunaklı olarak kullanılır.
“_ _—emo“"

Siyanür oluşumu nedeniyle; laktik asidoz, tı'yosı'yonat oluşumu nedeniyle;

hı'potı'roı'dı'zm, psikoz oluşturabilir. Uzun süre ı'nfüzyonda siyanür zehirlenmesine
,. .-r

neden olabilir.
“,

NO salınımı nedeniyle methemoglobinemi oluşturur. Bu nedenle KOAH'Iı ve

_. .

sı'yanotı'k hastalarda kullanılması kontrendikedı'r (nı'tratlar gibi).

..
“,

Mimefhemog,“'ı_oîblı"ne"m_—'ı '
- An'rı'hiperfansif: Nifroprussid
' AnTı'anjı'nal: Nitrit, nirraflar, nitrogliserin
- Genel anestezik-' Ni'rröz oksit (NZO)
- An'rı'ı'nflama'ruvar: Sulfasalazin
_w—ı—-.

' Lokal anestezik: Prı'lokaı'n

- Antibiyo'lik: Dapson, sülfasalazin
- An'rimalaryal: Primokin

Om
 __
___HAZlRLlK
_m_wıuuzuıi — )

PERİFERİK VAZODİLATÖRLER
- Fosfodiesteraz enzim ı'nhı'bitörlerı'dir. cAMP ve cGMP seviyesinde artışa yol
açarlar.

. Düz kaslarda gevşeme ve genel olarak antiagregan etki oluştururlar.

PAPAVERİN
- Fosfodiesteraz inhibitörüdür.
. İntrakavemo"z enjeksiyonla ereksiyon amacıyla kullanılır.

SILNEDAFİL .! AVANAriı. ! TADAlAFİL ! VARDENAFİL:

. cGMP'yi parçalayan fosfodiesteraz 5 enzimini inhibe eder. Dolayısıyla kavernöz
cisimleri innerve eden parasempatik sinir uçlarından salınan NO etkinliğini arttırır.

. Ereksiyon oluşturmak için kullanılırlar. En uzun etkilisi tadalafıldir.

. Mavi diskromatopsi yapabilirler (retinada bulunan fosfodiesteraz 6’yı da inhibe

edebildiklen' için). Bu risk tadalafilde düşüktür.

o Kontrolsüz hipertansif hastalarda kullanılmamalıdır.

Avanafil: Etkisi en erken başlayan.

Tadalaf'ıl: En uzun etkili

Yiyeceklerden etkilenmeyenler: Avanaf'ıl, tadaIaFıI

* o_ıs,,_'ı<m__,m_“iops_“ı'ıer
Kırmızı-yeşil m Etambutol
Sarı—yeşil &» Dijital
Mavi Sildenafil
Kahverengi ===» Tioridazin

PDES İnhibitörlerinin İlaç Etkileşimleri

- Organik nitratlar gibi NO ve cGMP üretimini arttıran ilaçlarla PDES inhibitörleri
birlikte alındığında hastada ilerı' derecede cGMP artışına bağlı ölümcül
hipotansiyon gelişebilir.

- Sistemik tansiyonu yükseltmek için: Sıvı + Alfa1 agonistler kullanılır.

- Sildenafil kullanan hastada antianjı'nal ilaç tercihi: Beta blokörlerdı'r.

” . *; “elın'rdıhı'..k"».ofis,-yonları .
' Erektil disfonksiyon
- Pulmoner hipertansiyon
' Kalp yetmezliği
ws ı-uızıııuıc MERKEZLERİ aruzun».
hamamının

Erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar

' Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri: Sildenafil, tadalafil, vardenafil
- Prostoglandin El analogları: Alprostadil

- İntrakavernöz: Fentolamin, nitrik oksit

- AlfaZ antagonistler: Vohimbin

- Papaverin

PENTOKSİFİLİN
- Fosfodiesteraz enzimini inhibe ederek etki gösterir.
. Kanın reolojik özelliklerini değiştirir = Eritrositlerin esneklı'liğini ve kanın akışkanlığını
arttırır. Trombositlerin agregasyon yeteneğini de azaltır.
- Orak hücreli anemi ve ı'ntermı'ttan kladı'kasyo tedavisinde kullanılır.

SİLOSTAZOL
- Fosfodiesteraz III blokörüdür. İntermı'ttan kladı'kasyoda kullanılır.

DİPİRİDAMOI.
. Serebrovasküler hastalık tedavisinde kullanılır. Anjı'nayı provoke eder. Adenozin
uptake blokörı'dir.

[l'-"o_sîfodı'e,sti-tera: inhibitörü ilaçlar

' Sildenafil (fosfodiesteraz 5)
' Metillı'ksanrinler (fosfodı'esl'eraz 3,4)
- Amrı'non/Mı'lrı'non (fosfodiesteraz 3)
- Silosi'razol (fosfodiesteraz 3)
- Pentoksifilin
- Papaverin
' Dipiridamol
!%
T'usnATA ' tus HAZIRLIK mamul
mmm

'
Hidralazin
spor BİLGİLER - ATP bağımlı potasyum kanallarını aktive eden
ve hipertrikoz yapması nedeniyle alopesi
Tedavisinde kullanılan. . .Minoksı'dil
Damarlarda oluşan hiperplaziyi önleyen
- Ön—ilaç olan antihipertansifler... Minoksidil,
antihipertansif ilaçlar. .. ACE inhibitörleri ve
Metildopa
ARB
—— lin;ijlinoı.ra tedavisinde kullanılan ve tı'azı'd
Bradikinin birikimine yol açan... ACE inhibitörü
*’:ı'nvv olan. . Diazoksit
Etkisi daha hzlı başlayan... ACE inhibitörleri
" ...“-î '..” C' ..“—_"C :: :ır.”'ıı=rı'yollerde gevşeme yapan
Peptit yapıda oldugu" için oral f.’.c-lc'nr-
anti".Sportfın.'—1."'fl£f'. ..
Kalsiyum kanal blokörleri,
kullanılmayan ACE inhibitörü... Teprotid hidralazin, minoksidil, diazoksid, fenoldopcım
Ön-ilaç olmayan ACE inhı'bitÖrlerı'... Kaptopril, * '-'“*'ı.t:.._'."ı..'m kfwîı'ıl cktıjıota'ru" antihı'pertansifler...
lı'zinopril Minoksidil, dı'azoksit
En kısa etkı'lı' ACE inhibitörü... Kaptopril ""' "5."- ' »-,—-...,A %. oluşumuna yol açan... Na
En uzun etkili ACE inhibitörü... Perindopril nitroprusiyat
__ACE inhibitörlerinin sıklıkla oluşan yan etkisi. . . '
,
n’iner*.’“c-rnsiyon olgularında parenteral yoldan
'!
('le—.S

Oksu"ru"k Sai—'.’Tik asidoz, methemoglobinemi

En kısa etkili anjiyotensin II ATI reSeptör ")
r.
gıbı—' _f'Huı'gulara neden olan ilaç...
blokörü... Losartan Sodyum nitrop russiyad
En uzun etkili anjiyotensin II ATI reseptör ,
,.1,6 C.".'ı';£.'.“",cgı"*JÇ*l..“.ıZ'i'ıl'şf'e neden olabilen ilaçlar...
bloköru" . . . Telmı'sartan Nitroprussiyad, nitritler, nitratlar, nitröz oksit,
Biyoyararlanımı en fazla olan anjiyotensin II prilokain, benzokain, dapson, sulfasalazin, primakin
ATI reseptör bloköru"... İrbesartan Glokomu olan hast—ada kontrendike olan
Reseptöre en selektif olan anjiyotensin II ATI antihipertansif. _ . Fenoldopam
reseptör blokörü. . . Kandesartan Intrakavernöz injjeix’siyah.-'a ereksiyon oluşturma
Tromboksan AZ antagonisti olduğu için amacıyla kullanılan. .. Papaverin
antiagregan etkisi de olan anjiyotensin II ATI Fosfodiesteraz tip V enzimini inhibe ederek
reseptör bloköru". .. Losartan cGMP duz"eyini artıran ve impotans Tedavisinde
Karaciğer ve böbrek yetmezliğinde doz kullanılan ilaçlar... Sildenafil, vardenafil, tadalafil
ayarlaması gerekmeyen anjı'yotensin II ATI En uzun etkili olan ve absorbsiyonu
reseptör bloköru". .. Olmesartan yiyeceklerden etkilenmeyen... Tadalafil
Yüksek oranda karaciğerden atılan, böbrek Fosfodiesteraz VI'yı inhibe edebildiği için mavi
yetmezliğinde guv"en|i olan anjiyotensin II diskromatopsi oluşturan. . . Sildenafil
ATI reseptör bloköru"... Telmisartan
Fosfodiesteraz V inhibitörleri ile nitratlar
PPAR reseptörlerini etkileyerek antidiyabetik birlikte kullanıldığında oluşan en önemli yan
etki de oluşturan anjiyotensin II ATI reseptör etki... Hipotansı'yon
bloköru" . . .Telmisartan
Böyle bir durumda Tedavide yapılması
ARB (Anjiyotensin II ATI reseptör gereken. .. Sıvı + alfa agonist ilaç
blokörlerinin) ve ACE inhibitörlerinin
Sildenafil kullanan hastada antı'anjinal ilaç
kontrendikasyonları. .. Gebelik, bilateral renal
seçeneği ne olmalıdır... Beta blokörler
arter stenozu
' Gebelerde güvenli antihipertansifler. .. Sildenafilin diğer endikasyonları... Pulmoner
Metildopa, hidralazin, kalsiyum kanal blokörleri hipertansiyon, kalp yetmezliği, benign prostat
(nifedipin), labetalol hiperplazisi
- Gebelerde kontrendike olan antihipertansîtler. .. Kanın akışkanlığını arttıran ve orak huc"re|i
ACE inhibitörleri, Anjiyotensin II ATI reseptör anemi ve kladikasyo intermittans olgularının
blokörleri,aliskı'ren “nonselektif beta blokörler" Tedavisinde kullanılan periferik etkili
' Renin inhibitörü olan antihipertansif... vazodilatatör. . . Pentoksifilin
Aliskı'ren Serebrovasküler hastalık tedavisinde kullanılan,
- İntrasellu"ler kasliyum azalmasına bağlı adenopzin uptake bloköru" olan periferik etkili
olarak arterlerde direkt gevşeme oluşturan, vazodilatatör... Dipirimadol
preeklampsi tedavisinde kullanılan ialç...
 . Direkt renin inhı'bı'törlerinı' anjiyotensin dönüştürücü

ÇIKMIŞ SORULAR
enzim inhibitörlerı'nden ayıran özellik aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Plazma renin aktivitesini düşürmeleri

B) Plazma renin konsantrasyonunu düşürmeleri
1. Hı'pertansif ve antinatriüretik etkili endojen bir madde C) Anjı'yotensin II düzeyini düşün'nelen'
yapımını azaltıp, hipotansif ve natriüretik endojen madde D) Anjı'yotensin ll düzeyini yükseltmeleri
yıkımını azaltarak etki eden aşağıdakilerden hangisidir? E) Üriner aldosteron düzeyini düşürmeleri

A) Saralazin B) Kaptopn'l Doğru cevap: A

C) Aspı'n'n D) Parasetamol
E) Prazosı'n 8. Lupus-benzeri sendroma neden olan aşağıdakilerden
Doğru cevap: B hangisidir?
A) Penisilin B) Oral kontraseptıfl'er
2. Gebeliğe bağlı hipertansiyonun tedavisinde kullanılması
C) Oral antı'koagülanlar D) Hı'dralazı'n
kontrendike olan ilac aşağıdakilerden hangisidir?
E) Tetrasiklin
A) Alfa metı'ldopa B) Labetalol
C) Enalapril D) Hidralazı'n Doğru cevap: D
E) Nıf'edipin
9. Antihipertansif, antidiüretik, hiperglisemik etkisi olup
Doğru cevap: C hipoglisemi tedavisinde kullanılan aşağıdakilerden
hangisidir?
3. Renin-anjiyotensin sistemini inhibe eden ajanlarla ilgili
asağıdaki ifadelerden hangisi y___ş_anlıtır? A) Diazoksit B) Somatostatin
C) Adrenalin D) Glukagon
A) Klonidin santral yolla renal sempatik sinirlerin aktivitesini
E) Glizipid
azaltarak renin salınımını azaltır.
B) Enalapnl anjı'yotensı'n do"nu"ştu"rücu" enzimi inhibe ederek Doğru cevap: A
anjiyotensin l| oluşumunu engeller.
C) Aliskiren plazma renin aktivitesini inhibe ederek anjiyotensin 10.Aşağıdaki ilaçlardan hangisi siklik GMP’yi arttırarak düz
II düzeyini azaltır. kaslarda gevşemeye yol açar?
D) Beta adrenerjik reseptör agonistleri santral yolla renal
A) Teofilin B) Sildenatil
sempatik sinirlerin aktivitesini azaltarak renin salınımını
C) Nıf'edipin D) Minoksidil
azaltır.
E) Doksazosı'n
E) Losartan, kandesartan anjiyotensin AT1 reseptörlerini bloke
ederek bu sistemi inhibe eder. Doğru cevap: B
Doğru cevap: D

ÇALIŞMA SORULARI
4. Anjı'yotensin reseptör blokörleri ile ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi y___ş_anlıtır?
A) AT1 reseptörlen'nin selektif antagonistidirler.
B) Bilateral renal arter stenozunda kullanılabilirler.
C) Öksürük yapıcı yan etkilen', anjiyotensin dönüştürücü enzim
. Aşağıdakilerden hangisi renal yetmezlği olan hastalarda
inhibito"rlerininkı'nden azdır.
güvenle kullanılabilecek anjiyotensin do"nu"ştürücü enzim
D) Diyabetik nefropatide proteinüriyi azaltırlar.
inhibitörüdür?
E) Bradikinin bin'kimine yol açmazlar.
A) Pen'ndopril B) Teprotid
Doğru cevap: B C) Fosinopn'l D) Kaptopn'l
E) Lız'inopn'l
5. Anjı'yotensin reseptör antagonisti aşağıdakilerden
hangisidir? Doğru cevap: C

A) Teprotid B) Enalapn'l
2. Kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan ilaçlardan hangisi
C) Kaptopn'l D) Propranolol
bradikinin birikimine neden olmaz?
E) Saralazin
A) Kaptopn'l B) Enalapn'l
Doğru cevap: E C) Kandesartan D) Omapatn'lat
E) Teprotid
6. Anjı'yotensin ll ile ilgili aşağıdaki ifadelerle ilgili hangisi
y___ş__anlıtır? Doğru cevap: C

A) Anjı'yotensin Il, AT1 reseptörlerini uyararak adrenal

3. TXA2 antagonisti olduğu için antiagregan etkisi olan
medulladan aldosteron salıverilmesine neden olur
stroke proflaksasinde kullanılan anjiyotensin reseptör
B) Enalapn'l. anjiyotensin Il oluşumunu azaltır
blokörü aşağıdakilerden hangisidir?
C) Losartan AT1 reseptörlerini bloke ederek anjiyotensin ll’nin
etkilen'ni azaltır A) Telmisartan B) |rbesantan
D) Anjı'yotensin ll AT1 reseptörlerini uyararak G proteinleri C) Kandesartan D) Saralazin
aracılığıyla fosfolipaz C—beta'yı aktive eder E) Losartan
E) Anjı'yotensin || AT1 reseptörlerini uyararak hücre içi
Doğru cevap: E
kalsiyumunu arttırır

Doğru cevap: A
4. ACE inhibitörü veARB'nı'n karşılaştırılmasıyla ilgili olarak 8. Aşağıdaki antihipertansif ilaç ve intoksikasyonunda
aşağıdakı’ verilenlerden hangisi ya_ştıgnlı? kullanılan ilaç eşleştirmelerinden hangisi doğru mu?“"
A) Ikiside plazma renin konsantrasyonunu artırır. A) Propranolol - Glukagon
B) Ikiside plazma renin aktivitesini artırır. B) Sodyum nitroprussı'd — Hidroksikobalamı'n
C) ARB'Ier daha az öksürük oluşturur. 0) Meloprolol - Dobulamin
D) İkiside gebelikte kontrendikedir. D) Verapamil — Kalsiyum glukonat
E) ACE inhibitörü anjiyotensinZ düzeyini artırırken ARB'Ier E) Kaptopil— Intravenöz potasyum klorür
anjiyolensin2 düzeyini azaltır.
Doğru cevap: E
Doğru cevap: E
9.
5. Hı'pertansif kriz tedavisinde kullanılan aşağıdaki l. Minoksidil-Vasküler düz“ kaslarda hiperpolanzas*yon
ilaçlardan hangisinin glokomlu hastalarda kullanımı Il. Fenoldopam—Vaskuler“ sahada nılnk' oksıt' sekresyonu
kontrendı'kedir? III. Nifedı'pı'n - L-lı'pı' kalsiyum kanal blokajı
A) Tn'metafan B) Fenoldopam IV. Enalapn'l -Anjiyolensin-1 reseptör blokajı
C) Minoksidil D) Hidı'alazin
Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaç etki mekanizması
E) Labetalol
eslestı'rmelerı'nden hangisi doğrudur?
Doğru cevap: B
A)I B) I+lll
6. Aşağıdaki antihipertansif D) I+II
ilaçlardan hangisi refleks c) "“V
taşikardi miu?
E) ııı
A) Minoksidil B) Verapamil Doğru cevap: B
C) Nikardipin D) Hidralazin
E) Diazoksid 10.Fosfodiesteraz enzimini inhibe ederek etki göstemıeyen
Doğru cevap: 8 ilac aşağıdakilerden hangisidir?
_ _ _ _ ' A) Pentoksı'fılin B) Papaven'n
. Sodyum nıtroprussıd ıle ılgı'lı' olarak aşagıdaki c) sudemm
*I

D) Dı'pı'n'madol
verilenlerden hangisi Mnlıır? E) Nitroglisen'n
A) Hipertansif kn'z tedavisinde kullanılır.
Doğru cevap: E
B) Sadece arten'yollen' gevşetir.
C) Nitn'k oksit salınımı nedeniyle methemoglobinemi yapar.
D) Hipotiroı'dizm,psikoz oluşturabilir.
E) KOAH'Iı hastalarda kullnılması kontrendikedir.

Doğru cevap: 8

ANTİARİTMİK İLAÇLAR (= ANTİDİSRİTMİK İLAÇLAR)

ANTİARİTMİK İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI

I _ No kanal blokajı
II _ B blokaj

III _ K kanal blokajı

IV _ Co konol blokqiı

. Grup IA ve III aksiyon potansiyeli süresini uzatırlar.

. Aksiyon potansiyelini en fazla uzatan ilaç amiodarondur.

Etki mekanizmasi Sonuç etki

Na kanal bloköru" + K kanal bloköru" Faz 0 depolan'zasyonda ve repolan'zasyonda yavaşlama
Na kanal blokörü Faz 0 depolan'zasyonda yavaşlama
GÜÇlÜ Na kanal blOKÖF Ü * mim'mal K kanal Faz 0 depolanzasyonda belirgin yavaşlama ve repolan'zasyonda
blokörü minimal yavaşlama
B - blokör AV düğümde efektıf refrakter penyodun uzaması
K - kanal blokörü Faz 3 repoianzasyonda ve aksiyon potansiyelinin süresınde uzama
|V Ca kanal blokörü AV dugumde efektif refrakter pen'yodun uzaması
 Antı'aritmik ilaçlar

Kinidin leokain Flekainid

mm
Propranolol Amiodaron Verapamil
Diğerleri
Adenozin
prokainamid Meksiıetin Propafenon Nadolol Dronedaron Diltiazem Atropin
Esmolol Sotalol Bepn'dil Digoksin
Disopiramid Fenito'.“ Mon'sizin
Atenolol Bretı'lyum Dijtoksı'n
Tokainid
Asebutolol İbutilid Magnezyum
Metoprolol Dofetilid Vernakalant

sıNır ı ANTİARİTMİK İLAÇLAR (NA KANAL BLOKÖRLERİ)

IA GRUBU
0 Na+ ve K* kanal blokajı yaparlar. K kanallarını bloke ettikleri için aksiyon
potansiyelinde uzama (qr) oluştururlar.

. qT uzaması nedeniyle polimorfik ventn'ku"|er taşikardi gelişebilir. Buna “torsades de

pointes" denir.

. Torsades de pointes'de akut tedavisinde IV MgSO4 veya isoproterenol; kronik tedavide

beta blokör kullanılır. En etkili tedavi geçici pacemaker takılmasıdır.

- Antikolinerjik etkı'ler ve kardiyak depresyon oluşturur.

Torsades De Pointes oluşturan ilaçlar ve durumlar

- Kı'nidı'n (terapötik ve subterapo"tı'k dozlarda dahi yapar)

- Prokainamid
' Dofeiilide / Ibutilide
- Dizopı'ramı'd
' Sotalol
- Amı'odaron
- Hipokalemi

Kı'nı'din

. Atrial flatter, fibrilasyon tedavisinde, nadiren ventn'ku"|er taşikardi rekürrenslerini

önlemek için kullanılır.
. Vagal inhibisyon (antikolinerjik) etkisi bulunmaktadır (atropin benzen'
etkiler).
. Kinidin; digitallerin kan düzeyinde belirgin artışa yol açar.

0 En sık olamk; ishal, bulantı-kusma ve iştahsızlık gibi gastrointestinal sistem yan

etkileri oluşturur.

0 En sık oluşan immünolojik yan etkisi trombositopenidir. Bu nedenle trombositopenik

purpuıa hikayesi olanlarda kullanılması kontrendikedir.
. Çinkonizm tablosu oluşturabilir (kulak çınlaması, işitme kaybı, kusma, dıy'are,
görme bozuklukları, konfüzyon).
. Alfa adrenerjik reseptörleri bloke ettiği için iv kullanımda hipotansiyon ve
bayılmalara neden olabilir. İnsülin salınımına bağlı hipoglisemi oluşturabilir.

©
 w'snnA TUS wızımx Mınkmııü
mı nunun ııı-tmm ;

Prokainamı'd

. Ventriküler fibrilasyon tedavisinde amiodarondan sonra lı'dokain ile birlikte

ikinci seçenektir. SupraventrikÜIer arı'tmı'lerde de kullanılabilir.

- Kı'nidı'n benzerı' etki ile qu ve qT uzaması (torsades de poı'ntes) gelişir.

- Metaboliti olan NAPA (N-asetı'lprokainamid) Grup III antiaritimik özelliğe sahiptir,

torsades de pointes oluşturabilir.

. En fazla lupus benzerı' tablo oluşturan ilaçtır (özellikle yavaş asetilleyicilerde).

. Artralji, artrit, perikardit, diyare, ateş, hepatit, agranülositoz ve akciğer parankiminde

hastalık oluşturur.

Dı'zopiramid

. Kı'nı'dinden çok daha güçlü antikolinerjik ve negatif ı'notrop etkisi bulunmaktadır

(KKY'de kullanılmamalıdır).

. Dar açılı glokomu ağırlaştırabilir. BPH’da mı'ksiyonu zorlaştırabilir, bu durumlarda

kullanımı kontrendikedir.

IB GRUBU
Yalnızca Na+ kanal blokajı yaparlar.

Lidokain

- En dar spektrumlu antiarı'tmı'ktir. Sadece ventriküler taşiaritmilerde i.v.

kullanılır.

. Kullanıldığı Endikasyonlar

o MI sonrası

0 Dijital zehirlenmesi sonrası

0 TAD ilaç zehirlenmesi sonıası

. Nistagmus (en erken ı'ntoksikasyon belirtisi), tremor, dizartri, şuur bulanıklığı ve
konvülsiyon oluşturabilir.

Fenitoin

. Antı'epı'leptı'k etkilidir.
. TAD ve digital zehirlenmelerinde kullanılabilir.

Meksiletin

. Yapı olarak lidokaı'ne benzer.

. Oral olarak kullanılır.

. Ventriküler aritmi tedavisinde kullanılır.

. Diyabetik nöropati ve sinir hasarı sonucu oluşan ağrı tedavisinde etkilidir.

. Tremor, bulantı, görme bozukluğu ve Ietarji oluşturur.

IC GRUBU

. Güçlü Na kanal blokörlerı'dir.

Ems
HAZIRLIK mamul
vxy’ıırJ—inwfııâj'ıılh
ı II

. Depolarizasyon hızını en fazla depresse eden (qu uzaması) ilaç grubudur.

. Konjestif kalp yetmezliği bulunanlarda ve MI sonrası kullanılmaları
kontrendikedir. Iskemik kalp hastalıklarında aritmi riskini ve mortaliteyi
arttırırlar.
. Proaritmik özellikleri vardır.

Flekaı'nı'd (oral)

. Ventriküler aritmilerde (fıbrilasyon hariç) en etkilidir, ama kullanılmaz.

. MI ve ventrikül Fıbrilasyon sonrası ölüm oranlarını arttırdığı için günümüzde

sadece paroksismal atriyal fıbrilasyon-fiutter tedavi ve profilaksisı'nde kullanılır.

Propafenon
. Bir B-blokördı'r. Bu nedenle astımlılarda kullanılmamalıdır.
» Supraventrı'ku"ler aritmi tedavisinde kullanılır.

Morisı'zin

. Ventriküler aritmilerde kullanılır

SINIF ıı ANTİARİTMİK İLAÇLAR (ıs BLOKÖRLER)

. Bu grupta en sık propranolo'l kullanılır.

' Esmolol, parenteral uygulanabildiği için ve kısa etkili olduğu için tirotoksikoz,
hipertansiyon ve myokard iskemisinin tetiklediği supraventriküler aritmilerin tedavisinde
tercih edilir.

. Supraventn'küler aritmilerin ve uzun q'r sendromunun tedavisinde kullanılırlar.

. MI sonrası mortalite azaltmak için kullanılırlar.

“& qT'yi uzatan en önemli ilaçlar

- Terfenadı'n/Astemizol
' Eritromisin
' TAD
' Fenotiycızı'nler
- Haloperidol
- Sodyum stiboglukonat
' Sisaprid
- Artemisinin

SINIF ııı ANTİARİTMİK İLAÇLAR (K KANAL BLOKÖRLERİ)

. K+ akımını bloke ederler. Böylelikle repolarizasyonu hızını yavaşlatırlar ve qT'yi
uzatırlar.

o Dolayısıyla aksiyon potansiyeli süresini uzatırlar. Yüksek antı'fıbn'latuvar etkilen'

vardır.

AMİODARON
' K+ / Ca+ / Na+ kanal ve adreneıjı'k blokördÜr.

. En geniş spektrumlu antı'aritmı'ktir.

 . En uzun etkili antiaritmiktir.

. Ventn'küler fibrilasyon-flutter tedavisinde günümüzde ilk tercihtir.

' Yan Etkileri:

! Pulmoner alveolit ve librozis oluşturabilir.

! Yapı olarak tiroid hormon analoğudur. Tiroid fonksiyon bozuklukları oluşturur.
Guatrojen olabilir.
! Komeada mı'krodepozitler oluşturur.

Ciltte mavi dı'skolarizasyon yapabilir.

&

! Amiodaron güçlü sı't p450 enzim ı'nhı'bitörüdür. Kinidin ve digoksin gibi bazı
diğer antiaritmiklerı'n düzeyini yükseltebilir.
! Plazma proteinlerine yüksek oranda bağlanır (en fazla).
! Ayrıca hepatit ve optik nörı'te de neden olabilir.

Pulmoner. oq'lveolit ve fibrozis oluşturan ilaçlar

- Bleomisin
- Busulfon
Metotreksat
Amı'ocloron

Dronedaron

. İyodı'n grubu uzaklaştırılmış amı'odaron analog"udur.

o Amiodarondan farklı olarak tiroid toksisitesi ve pulmoner toksı'siteye yol
açmaz.
. Atriyal fibrilasyonda mortaliteyi azaltır.

Selıv'aron
. Dronedaron türevidir. İyot grubu yoktur.
. Ventn'kÜIer taşikardilerı'n önlenmesi için kullanılır.

İbutilid

- Potasyum kanal blokörü ve sodyum kanal aktivatörüdür.

. Ab'ı'yal flutter tedavisinde kullanılır.

Dofetilid
- Pür potasyum kanal blokörüdür.
o Atriyal fibrilasyon tedavisinde kullanılır.

Sotalol
. Potasyum blokajı yanında beta adrenerjik blokaj da yapar.
. Diğer 8 blokörlen'n aksine kardiyak aksiyon potansiyelini ve (H intervalı'ni
uzatır. Torsades de pointes oluşturabilir.
- Ventn'küler malign aritmilerin tedavisinde, atrial fibrilasyon olan hastalarda
sinüs ritminin sağlanmasında kullanılır.
. Pediatrik hasta grubunda paroksismal supraventriküler arı'tmı'lerde ve ventriküler
aritmı'lerde kullanılır.
%Mww arman"

SINIF _ı_v AN_TİARİTMİK İLAÇLAR (CA KANAL

BLOKORLERI)
. En sık verapamil kullanılır. Dı'ltiazemde kullanılır.
. B-bloko"rier gibi supraventriküler taşıkardi (SVT) tedavisinde kullanılırlar.
. SVT tedavisinde günümüzde guve"n|i olduğu için adenozin verapamile göre daha fazla
tercih edilir.

DİĞERLERİ

Adenosin

- En kısa etkili antianhn'iktir (15 saniye).

. Potasyum kanallannı aktive edip, Ca akımını inhibe ederek hücrede hiperpolan"zasyona

yol açar.

. A—V düğümün iletkenliğini en fazla azaltan ilaçtır (PR intervalinde en

belirgin uzamayı oluşturur). Bu nedenle supraventriküler taşikardilerin
akut tedavisinde ilk tercihtir ve en etkilidir.

- Adenozin bronkokonstriktÖr bir maddedir. Astımda kontrendikedir.

- “Pacemaker” aktiviteyi etkilemez.

. Transplante kalplerde adenozı'ne duyarlılık aşın derecede artmıştır ve transplant

sonrası adenozin kullanırsa asistoli görülebilir.

- Teol'ilı'n ve diğer metı'lli ksantinler adenozin reseptörlen'ni baskılayarak

adenozinin antian'tmik etkisini baskılarlar. Tam tersine antjtmmbositer etkili
ilaç dipin'damol ise adenozin uptake blokajı yaparak adenozinin etkilen'ni stimule
eder.

0 Goğ"üste yanma hissi, fiushing, AV blok, atn'al nbn'lasyon, baş ağnsı ve hipotansiyon
oluşturabilir.

En geniş spektrumlu _ Anıiodoron

En dor spektrumlu __ Lidokoin
En uzun etkili ııı— Amiodoron
En kısa etkili _ Adenozin

Vemakalant

- Atrial fibn'lasyon ve flatterin kısa dönem (bir hafta) tedavisinde kullanılır.

0 CH uzaması yaratmaz.

Digoksin
- Atriyal fiatter ve fibrilasyon tedavisinde kullanılır. Tüm kalpte iletim hızını düşürür.
Fakat ektopik pacemaker otomatisitesini artırır.

Magnezyum
o Dijitale bağlı aritmilerin (hipomagnezemı' varsa) ve torsades de pointes (Mg
düzeyi normal olsa bile) tedavisinde kullanılır.
TUSDATA.O

Potasyum

. K yüksekliği ektopik pacemaker aktivitesini baskılar ve kalpte iletiyi baskılar.

Hastalık Kontrendike olan ilaç

Kalp ytmezliği Flekainid / Dizopiramid
Dijital / beta-blokör/ verapamil, diltiazem /
Sinüs veya AVN disfonksiyonu
amiodaron

WPW sendromu Verapamil, diltiazem / dijital

İnfranodal ileti bozukluğu Na-blokorlen / amıodaron

Aort stenozu Bretilyum

MI hikayesi Flekainid

Kardiyak transplant Adenozin

BPH ve glokom
_Dizopiramid

Prokaınamıd
Akciğer hastalığı Amıodaron

Konstipasyon Verapamil

Tremor Mexı'letin / tokainid

Astım / hipoglisemi / perifen'k vasküler

Beta blokor/ propafenon
hastalık
»

' PR ı'n'rervalı'nı' en fazla uzatan:

AV düğümün iletkenliğini en fazla baskılayan adenozindir.
- GRS kompleksinin sul-“esini en fazla uzatan:
Na kanallarını en güçlü bloke eden, dolayısıyla depolarizasyonu en fazla baskılayan
flekainiddir'.
- OT inter-valim” en fazla uzatan:
Aksiyon potansiyeli süresini en fazla uzatan amiodarondur.

- Pacernaker aktivitesini etkilemeyen antiaritmikler: Adenozin, dofetı'lid,

vernakalant ve ı'butiliddir.
- Sinoatriyal nod hızım etkilemeyenier: Flekainid, Iidokain, meksiletin,
morisizindir.
- AV nod refrakter periyodunu etkilemeyenler: Lidokain, meksiletin ve
morisizindir.
- TREC süresi: Antiaritmı'k ilaçların bağlandıkları iyon kanalından ayrılma hızına T-
recovery (Trec) süresi denir. TREC süresi en kısa olan antı'rı'tmik Iidokain (0,1
sn) , en uzun olan ise flekaı'nid ve fenı'toindir (11 sn).

ANTİARİTMİK İLAÇ SEÇİMİ

Supraventrı'ku"ler (= Atrial) Aritmilerde
. Adenozin (En etkili)

- Verapamil, diltiazem

o Beta blokörler (esmolol, propranolol, metoprolol, sotalol)

 . Vernakalant (multlkanal bloköru")
- Kalp glı'kozı'dleri (atriyal flbrllasyon, flatter)
. Edrofonyum

Ventriküler Acil Aritmi Tedavisi

o Amı'odaron (günümüzde Ilk tercih)

. Lı'dokain / Prokainamid

Bradiaritmilerde

o Antı'muskarinik etki ile kalbi hızlandıran: Atropin

o Sempatomı'metı'k etki ile kalbi hızlandıran: İzoproterenol

Antiaritmik ilaçların farmakolojik özellikleri

Antiaritmik etki gücü

AV Nodal
qT
refrakter PR interval
interval supravent- Ventriküler
period etkisi n'ku"ler
ıı

Adenosin TTT +++-+ <10 saniye

'O
Amiodaron N' Değişken +++
'ı+ (haftalar)

Diltiazem +++ 4-8 saat

—-)
(—

Disopiramid rw Tiz 7-8 saat

_)
_)

Dofetilid u?) 7 saat

—)

+
—)

Dronedaron

10 dakika
(—
(—

_)

—)

Flekainid yok, L 20 saat

+

ll?)
_)
—)

+
+

Lidokain Yok1

Meksiletin Yok1
|ı

'I

Prokainamid J,
—)

—)
..

—)

'I

Propafenon 0, i
_)
——>

Propranolol ii
_)

_)

ii'-2
—>

—)
—)

Sotalol
(—
(—

—)
—)

_)
—)

_)
_)
—-)

Verapamil
(—
(—

_)

—)

Vernakalant

1.Hasta sinüs nodunu süprese edebilir.

2.Antikolinerjik ve direkt depresan etki
3.0"zellikle Wolff-Parkinson-White sendromunda
4.Dijitalin neden olduğu atn'yal aritmide etkili olabilir.
S.Aktif metabolitinin yarı ömrü daha uzun
?'TusoA'rA

' En geniş spektrumlu ve en uzun etki süreli

SPOT BİLGİLER antiaritmik, Ventriküler fibrilasyon tedavisinde

ilk Tercih olan, aksiyon potansiyeli stı-"esini,
GT aralığını en fazla uzatan antiaritınik
' Grup 1 antiaritmik Iaç hangi kanalı bloke eder... Amiodaron
Sodyum - Amiodaronun yan etkileri... Pulmoner
' Grup la ve lc sodyuma ek olarak potasyum fibrozis, tiroid fonksiyon bozuklukları, korneada
kanalınıda bloke eder mikroopasite, ciltte mavi diskolorasyon, karaciğer
' Grup 2 beta blokaj yapar fonksiyon bozukluğu

- Grup 3 K kanalı blokajı yapar - Pulmoner fibrozis oluşturan antiarı'tmikler...

Tokaı'nı'd, amiodaron
' Grup 4 kalsiyum kanal blokajı yapar
- İyot grubu uzaklı—iştirıı'mış— ve bu sayede tiroid
- K kanalı bloke olunca... Aksiyon potansiyeli
ve ulmoner Toksi'iıteye yol açmayan amı'odaron
(OT) uzar, OT uzaması nedeniyle polimorfik
analoglarL Dronedaron ve Selı'varon
ventriküler taşikardi ( torsedes de poı'ntes)
oluşabilir - Potasyum kana ! . _ı_>.. beta reseptor" blokor'u” olan

(
- Aksiyon potansıy'elı' sır"esini uzatan... Grup la ve 3 antı'aritmik... Sotalol

K kanal blokajı yapmasına ragmen cksı'yon - qT aralığını uzatan beta blokor"... Sotalol
potansiyeli sur"esini uzatmayaa. Grup lc SVT tedavisinde ilk tercih ve en etkili olan,
Grup la'nın uy"eleri .. Kı'nı'din, prokaı'namı'd, astımda kontrendike olan, transplante kalpte
dı'zopı'ramı'd ası'stolı' oluşturabilen antioritmik... Adenozin
or'up la’ nın özelliği .. Antikolinerjı'k yan etki ve En kısa etkı’ sur"e|ı' ve AV dııg"“ıım"u" iletimini en
kardiyak depresyon fazla baskılayan (EKG de PR mesafesini en
Torsades de poı'ntes gelişen hastalarda fazla uzatan) antiaritmik. .. Adenozin
en önemli Tedavi yöntemi... Geçici kalp pili Pace maker aktivitesini etkilemeyen antı'aritmik
takılması ilaçlar... Adenozin, dofetilid, vernekalant, ı'butı'lı'd
Kinidin'in en sık oluşturdugu“ yan etki.. Diyare
Kinidinin dı'9e“r yan etkiler."... Çinkonizm (kulak
çınlaması, işitme kaybı, kusma, görme bozuklukları...
), senkop, Trombositopeni, düşük dozlarda Taşikardi, ÇIKMIŞ SORULAR
yüksek dozlarda bradikardi
' Önce bradikardi, SC." .""C' Taşikardi yapan
ilaçlar. . . Atropin, süksinilkolı'n, dijitaller 1. Aşağıdaki antian'tmik ilaçlardan hangisi, sınıf ! grubuna
dahildir? (Nisan 2013)
Yavaş asetilleyicilerde en faa-:la lupus
A) Prokainamid B) Amiodaron
oluşturabilen anti—aritmik ilaç. .. Prokainamid
C) Esmolol D) Dronedaron
KKY, BPH ve glokom da kontrendike olan E) Verapamil
antı'aritınik ilaç... Dizopiramid Doğnı cevap: A
En dar spektrumlu ve kalbe toksik etkisi en az
olan antiarı'tmı'k. .. Lı'dokain 2. Benign prostat hiperplazisi ve glokomu olan bı'r hastada,
aşağıdaki antı'aritmik ilaçlardan hangisikujlanumMIr?
Lı'dokaı'n endikasyonları... MI, TAD ve Dijital
(Nisan 2013)
zehirlenmesi
A) Digoksin B) Disopiramid
Lı'dokain kullanan hastalarda en erken ortaya C) Verapamil D) Propafenon
çıkan toksikasyon belirtisi Nı'stagmus E) Kinidin
Oral yolla kullanılan, yapı olarak lı'dokcine Doğru cevap: B
benzeyen... Meksı'letin
3. Lidokain ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlışın (Nisan-
En guç“lü sodyum kanal blokajı yapan
93)
antı'arı'tmikler. .. IC grubu
A) Digoksin intoksikasyonunda kullanılır
EKG'de CIRS mesafesini en fazla uzatan 8) Oral kullanılır
antiarı'tmı'kler. .. IC grubu (Flekainid) C) Ventriküler aritmilerde kullanılır
D) Lokal anestezik etkisi vardır
Miyokard infarktus"ü geçirenlerde kontrendike E) Karaciğerde metabolize olur
olan anti—aritmik ilaç... IC (Flekainid)
Doğru cevap: B
'Grup III antı'arı'tmık ilaçlar... Amiodaron,
Dronedaron, Selivaron, Sotalol...
 "amacıı-nunun)

4. Aşağıdakilerden hangisi, acil durumlarda kısa süreli beta1 2. Acil servise an'tmi ön tanısıyla getirilen hastanın hikayesinde
adrenerjik reseptör blokajı için ama"’ tercih edilen antiagregan ilaç dipiridamol kullandığı tespit’ edilmiştir.
antiaritmı'k ilaçtır? Hastaya uygulanan anti-an'tmik tedavisi sırasında hastanın
A) Sotalol B) Esmolol göğsünde yanma, nefes almasında zorluk ve yüksek dereceli
C) Propranolol D) Atenolol atrioventrı'küler bloklar tespit edilmiştir.
E) Asebutolol Hastaya hangi antı'an'tmik uygulanmış olabilir?
Doğru cevap: B
A) Magnezyum B) Meksiletin
C) Lı'dokaı'n D) Morı'sizin
5. Aşağıdaki antiaritrnik ilaçlardan hangisi atn'yoventriküler E) Adenozin
düğümü etkileyerek refrakter periyodun uzamasına neden Doğru cevap: E
_|__a_omz?
A) Adenozin B) Meksiletin 3. Aşağıdaki antı'aritmik ilaç-kontrendikasyon
C) Sotalol D) Verapamil eşleştirmelerinden hangisi LmLaıtır?
E) Propranolol A) Adenozin-Kardiyak transplant B) Dizopramı'd-BPH
Doğru cevap: B C) FIekainid—Kalp yetmezliği D) Kinidin-Kabızlık
E) Prokainamı'd-Artrit
6. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi supraventriküler Doğru cevap: D
taşikardı'lerde kullanmazl?
A) Digoksin B) Adenozin 4. Bı'r polimorfik ventriküler taşikardi türü olan “torsades de
C) Lidokain D) Propranolol pointes" ı'n önlenmesinde ve akut tedavisinde intravenöz
E) Verapamil yoldan kullanılan antiarı'tmik ilaç aşağıdakilerden
Doğru cevap: C hangisidir?
A) Sotalol B) Dizopiramid
7. Aşağıdaki antian'tmik ilaçlardan hangisi ventriküler C) Ibutulid D) Adenozin
fibrilasyon tedavisinde kullanılır? E) Magnezyum sülfat
A) Diltiazem B) Kı'nidı'n Doğru cevap: E
C) Propranolol D) Amiodaron
E) Propafenon 5. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi ventriküler f'ıbn'lasyonunun
Doğru cevap: D medikal tedavisinde tercih edilir?
A) Prokainamı'd B) Ibutulid
8. Aşağıdaki antian'tmik ilaçlardan hangisi “pacemaker" C) Sotalol D) Dronedaron
aktivitesini e_e_ztkilme? E) Vemakalant

A) Amı'odaron B) Diltiazem Doğru cevap: A

C) Adenozin D) Lidokain
E) Sotalol 6. Aşağıdaki antiaritmik ilaç ve yan etki eşleştirmelen'nden
hangisi doğru __q___de'ildir?
Doğru cevap: C
A) Kı'nidin — Çinkonizm
B) Amiodaron — Tiroid fonksiyon bozukluğu
9. Aşağıdaki kalsiyum kanal blokörlerinden hangisinin C) Prokainamı'd — Lupus benzeri sendrom
atriyoventriküler düğümdekı' etkisi en güçlüdür? D) Lidokain — Aljezi
A) Nikardipin B) Verapamil E) Propranolol — Depresyon
C) Amlodipin D) Nifedipin Doğru cevap: D
E) Nı'modipin

Doğru cevap: B 7. Tremoru olan hastalarda tercih edilmeyen antı'an'tmik ilaç

aşağıdakilerden hangisidir?
A) Propranolol B) Verapamil

ÇALIŞMA SORULARI C) Meksiletin

Doğru cevap: C
E) Kinidin
D) Dizopiramid

8. Aşağıdaki antiaritmik ilaç ve dahil olduğu grup

1. Aşağıdaki antian'tmiklerden hangisi çok az kardiyak
eşleştirmelerinden hangisi doğru __g___deVildir?
depresyon yapmasından dolayı Tn'siklik antidepresan,
Dijital zehirlenmesi ve myokard infarktüsü gibi durumlarda A) Prokianamid — Grup IA B) Flekainid — Grup |C
ilk seçenek olarak kullanılır? C) Sotalol — Grup II D) Bretı'lyum — Grup |||
E) Diltiazem — Grup IV
A) Klnidin
B) Prokainamı'd Doğru cevap: 0
C) Lidokain
D) Flekainid 9. Karaciğerde mikrozomal enzimleri inhibe eden uzun etkili
E) Amiodaron antiaritmik ilaç aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru cevap: C A) Fenitoin B) Kinidin

C) Amı'odaron D) En'tromı'sı'n
E) Griseofulvin
Doğru cevap: C
 ANTİANGİNAI. İLAÇLAR

Patofizyoloji

. Kalbin oksijen tüketiminin temel belirleyicileri: Kalp atım sayısı, kalp

kasının kontraktı'lı'tesı' ve ventriküler duvar stresı'dir.

. Ventriküler duvar stresi; Ventrikülün volümü, ventrikül içi basınç ve ventrikül

duvar kalınlığı ile tanımlanır. Ventriküler duvar stresi preload ve aiterload tarafından
etkilenir.

Myokard oksijen tüketiminin belı'rleyicile'ri

'
1. Ventn'ku"l duvar stresi, ventrikül volümü, ventn'kül kalınlığı, intraventrı'ku"ler basınç
2. Miyokard kontraktı'lı'tesi
3. Kalp atım sayısı

ANTİANGİNAI. ETKİNİN MEKANİZMALARI

1) Koroner arterlerde vazodilatasyon: Ca kanal blokörleri ve nı'tratlar

2) Kalbin pre ve afterload'unu azaltarak yaptığı işin azaltılması: Hem arteny'ollen'

lı—
hem de venülleri genişletebı'len ilaçlar; hem venöz dönüşü azaltarak hem de aort
içindeki basıncı düşürüp kalbin sı'stolde yenmesi gereken yükü azaltarak, mı'yokardın
oksijen gereksinimini düşürürler.

3) Kalp üzerindeki sempatik tonu"sün azaltılması: B-adrenerjik blokörler bu etki

ile oksijen gereksinimini düşürürler.

23 _ An'rianjinal ilaçlar

. Nitratlar
. [Iı-blokörler
Ca kanal blokörler
Ranolazin
İvobradı'n
. Trimefazidin
. Molsidomirı
. Nı'korandil
&DGNIOŞJIPŞMNı-ı

. Kromokalim

ORGANİK NİTRATLAR
. Düz kas hücreleri içine girerler ve S-nitrozotı'ol türevlerine dönüşürler. Bu
dönüşüm (metabolizma) sırasında No oluşur.

0 NO solübl guanilat siklaz enzimini aktive eder ve cGMP sentezine yol açıp damsfgulasyqna'
bağlı dilatasyon oluşturur.

. Venleri arterlere göre—daha çok gevşetı'rler. Antianjinal olarak asıl etki

venodı'latasyondur. Nitratlar şiddetli refleks taşikardi oluşturabilir. Bu ilaçlar, refleks
taşikardiyi önlemek için bir B-bloko"r ile kullanılmalıdır.

. Nitratların etkisine hızla tolerans gelişir.

 â'r'usmn
MM: ııı-an'ın

. Bazı nı'tratlar oral kullanımda karaciğerde önemli oranda presı'stemı'k eliminasyona

uğrarlar ve bı'yoyaıarlanımlan düşüktür. Bu nedenle nıtrog'lı'sen'n ve ı'sosorbid dinıtra't;
sublı'nguı'nal yolla kullanılır.

D,
f_M, .
Il damarı lümeniı

DE.—Anmının:
ırı—A

PDE: Fosfodiesteraz, Caz’: Kalsiyum, eNOS: Endotelyal nitn'k oksit sentetaz, NO: Nitn'k
oksit, MLCK: Aktive miyozin hafıf zincir kinaz, GC: Aktive guanı'li/ siklaz
Amilnı'trı't
. En kısa etkili nitraltır.
. İnhalaıyonla kullanılır.

İıosorbid moııonı'trat

. Karaciğerde preılıtemik ellmlnasyona hemen hemen hiç uğramaz. Oral

biyoyararlanımı %100'dür.

Nitratların Yan Etkileri

0 En sık oluşan yan etkileri; baş ağrısı, kafa içi ve göz içi basınç artışı
- Methemoglobinemi: Methemoglobineml tedavisinde artık metilen mavisi yen'ne
hldroksikobalamln tercih ediliyor.

Nitratların Endikasyonları
' Stabil / Stabil olmayan ve variant anjina
- Akut MI

. Konjestif kalp yetmezliği: İzosorbid dlnıtrat' ve ı'sosorbid mononı'trat-hidralazı'n

Ile kombine kullanılır.
- Akut kalp yetmezliği: İntravenöz nitrogliserin (glisen'l m'nitıat)

Nitratların Kontrendikasyonları
. Hipertrofik obstrüktif kardiyomiyopati (IHSS)
. Siyanotik hastalıklar
- Kor pulmonale
. Kafa içi basınç yüksekliği

Nitratların anjina tedavisindeki olumlu ve olumsuz etkileri

o Azalmış ventrikül hacmi - Azalmış miyokard oksijen ihtiyacı

- Azalmış arteryal basınç
- Azalmış ejeksiyon süresi

- Koroner arterlerde vazodilatasyon - Koroner spazmı önleme

- Azalmış sol ventrikül diastolik basınç . Artmış subendokardiyal perfuzy"on

Olumsuz Etkiler

- Refleks taşikardi ve kontraktilite artışı - Artmış miyokard oksijen ihtiyacı

- Taşikardiye bağlı diastolik perfuzy"on süresinde ı Azalmış koroner perfüzyon

azalma

B-BLOKÖRLER

' Beta-1 seleka ve ISA (-) olanlar tercih edilir.

. Antı'anjı'nal etki mekanı'zmalannı kalp atım sayısı, kontraktilıte' ve kan basıncını

azaltarak oluştururlar. Bu etkiler sonucu kalbin oksijen tüketimini baskılarlar.
Koronerlerin dı'yastolde dolma süresinde artış meydana gelir (bradikardi yaptıkları
için).
 . B blokörler anjı'nada dı'astol sonu volümünde ve ejeksiyon süresinde artış gibi
istenmeyen etkiler de oluşturabilirler. Bu durumda nitratlarla kombine edilmeleri
anjı'nadaki zararlı etkilerini dengeleyebilir.

. Kontrendikasyonları

o Koroner damarlarda konstriksiyon yaptıklarından variant anjı'nada (vazospastı'k

anjı'nada) kullanılmaları kontrendikedir.

KALSİYUM KANAL BLOKÖRLERİ

. Antı'anjinal etkinin mekanizması; beta blokörlere benzer. Ancak farklı olarak koroner
vazodilatasyon ortaya çıkartırlar.

. Koroner arter spazmını önlerler ve bu nedenle variant anjı'nada kullanılırlar.

Anjina tedavisinde kullanılan ilaçların kardiyovasküler etkileri

Verapamil Beta blokör

M
atını hızı Bradikardi Refleks taşikardi Bradikardi Bradikardi

İnotropi Etkilemez Refleks artış Baskılar Baskılar

Kan Basıncı Azaltır Azaltır Azaltır Azaltır

Diastol sonu hacim Azaltır Azaltır Arttırır Arttınr

Oksijen tüketimi Azaltır Azaltır Azaltır Azaltır

İVABRADİN
. Kalpte sinüs düğümünde bulunan hiperpolan'zasyon ile açılan Na kanallarının (IfNa /
hiperpolan'zasyon ile açılan Na / katyon kanalı) spesifık inhibitörüdür. Kalpte
kontraktı'lı'te ve kardiyak iletiyi etkilemeden kalp hızını izole olarak düşürülebilen
bir ilaçtır.

' Kalp yetmezliği tedavisinde de kullanımı mevcuttur.

0 Antiaritmı'k olarak sinüs taşikardilerinde de kullanılır.

RANOLAZİN
. Geç sodyum kanallarını baskılayarak, hücre içi kalsiyum konsantrasyonunu ve
kardiyak kontraktı'lı'teyi baskılar. Kalbin iş yükünü azaltır.

TRİMETAZİDİN
. pFOX inhibitörü olan metabolik modülatör bir ilaçtır.

. Mı'yokardda yağ asidi oksidasyon yolağını kısmi olarak inhibe eder ve kalbin oksijen
tüketiminde azalma yaratarak antianjinal etkiler oluşturur.

NİKORANDİL
- Hem NO salınımına yol açar, hem de K kanal açıcı etkisi bulunmaktadır.
 â?USDATA rus HAZIRLIK makami
İ.

MOLSİDOMİN
. Nitratlar gibi düz kaslarda guanı'lat sı'klaz enzimini aktive ederek düz kasları gevşetir.

FASUDİL
- Rho-kinaz inhibisyonu sonucu koroner vazokonstriksiyonu engeller.

Anjina ile birlikte ek patoloji varlığında 'ilaç tercihi

İYİ TERCİHLER KÖTÜ TERCİHLER
Beta Bloko"r|er Beta Blokörler
- Hipertansiyon - Astım, KOAH
- Migren - Raynaud sendromu
- Hipertiroidi - Depresyon
- Sinüs taşikardisi - Pen'fen'k damar hastalığı
— Kalp yetmezliğinde ejeksiyon fraksiyonu %40'dan fazla - Sinüs bradikardisi
olan hastalar
- DM (selektif beta blokörler tercih edilir)

Ca Kanal Bloko"rleri Nitratlar

— Astım, KOAH - Hipertrofik kardiyomiyopati
. Atn'al iibn'lasyon

Uzun Etkili Yavaş Salınımlı DHP Grubu Ca Kanal Antag. DHP’ Grubu Ca Kanal
Antagonistleri
- Raynaud sendromu
- Sinüs bradikardisi - Hipertrofık kardiyomiyopati

- Depresyon Verapamil / Diltiazem

- Aort yetmezliği, mitral yetmezlik ve kalp yetmezliğin'de - Sinus bradikardisi
ejeksiyon fraksiyonu %40'tan fazla olan hastalarda
- AV blok
- AV blok

" DHP: Dihidropı'n'din grubu vazoselektif kalsiyum kanal blokörlen (nifedipin, felodipin vb.)

HİPOLİPİDEMİK İLAÇLAR

Lipoprotein sentezini azaltan Lipoprotein katabolı'zmasını .- .

. . Dıgerlerı
ılaçlar artıran ilaçlar
- Statinler - Kolestı'ramin - Orlistat
- Gemfibrozil - Neomisin - Ezetimib
- Klofibrat - Desktrotiroksin
- Nikotinik asid - Östrojenler
- Probukol - Psyllium

HMG-KOA REDÜKTAZ İNHİBİTÖRLERİ (STATİNLER)

- HMGKoA redüktaz enziminin ı'nhibitörleridı'r. Kolesterol sentezinin ilk basamağını
katalizleyen enzimi bloke ederler. Bu basamak aynı zamanda hız kısıtlayıcı basamaktır.
Fluvastatin ve pravastatı'n hariç bütün statı'nlerin metabolitleri belli oranda HMGKoA
redüktaz enzim inhibisyonu oluştururlar.
 o Karaciğerde LDL reseptörlerini artırırlar.
o Kolesterol ve trigliserit düzeyini düşürürler.
. LDL düzeyini en fazla düşüren ilaçlardır.
o Kolesterol sentezi genellikle geceleri olduğu için uzun etkililer olan atorvastatin ve
rosuvastatin haricinde geri kalan statinlen' akşamdan sonra dozlamak en uygunudur.

Lovastatin ! Sı'mvastatin
Ön ilaçtır. Santral sinir sistemine geçebilir.

Atorvastatin
Uzun etkilidir.
Antioksidan etkileri de vardır.

Fluvastatin
En kısa etkili statindir.
Biyoyararlanımı en yüksektir.

Rosuvastatin
En uzun etkili statindir.
En potent statindir.
HDL’yi en fazla arttırandır (statı'nler arasında)
Metabolizmasında CYP3A4'ün yerı’ yoktur.

Pravastatı'n

Karaciğerde CYP enzimleri ile metabolize edilmeden idrarla atıldığı için metabolizma
düzeyinde ilaç etkileşimine girmez.

Pitavastatin
Minimal CYP2c9 ile metabolize olduğundan, metabolizma düzeyinde ilaç
etkileşimi daha düşüktür (= Rosuvastatin gibi).

Mevastatı'n
Statı'nlen'n Yan Etkileri

Rabdomiyoliz, miyopati ve yaygın mı'yalji oluşturabı'lı'rler (amiodaron ve

verapamı'l tarafından plazma düzeyi artbrıldığı için, birlikte kullanıldığında mı'yopati
riski artabilir). Kreatin kinaz yüksekliği oluştururlar.

En sık görülen yan etkileri GİS intoleransıdır.

Hepatotoksiktir.
Teratojenı'k etkilidir.

FİBRİK ASİT TÜREVLERİ

- Nükleus reseptör ailesine ait Peroxı'some Proliferator-Activated Reseptör'lerin
(PPAR) u subünitine bağlanıp aşağıdaki etkileri meydana getirir (Apo A1 —A2’yi
arttınrlar, Apo C3’u" baskılarlar).
. Endotel bağımlı lipoprotein lipaz sentezini arttırırlar. Ayrıca hormon bağımlı
lipazı da inhibe ederler.
Wuum—ımı

- Hipertriglı'serı'demilerde ilk tercih edilecek ilaçlardır.

- Gebelikte, emzı'rmede ve çocuklarda kontrendikedirler.
. Nadiren myopatı', rabdomyoliz, antikoagülan aktı'vıt'e artışı, an'tmı', hı'pokalemı' ve GİS
semptomlan oluşturabilirler.

Gemfibrozı'l

0 En kısa etkilidir.

Fenof'ıbrat

. En uzun etkilidir. Fıbratlar statinlerle myopatı' n'skinı' arhnr, bu durumda fenoiibrat

tercih edilir.

Klof'ıbrat

- Antiagregan ve antikoagülan etkilidir. Safra kesesi taşı oluşturur.

Beıafîbrat / Cı'praf'ıbrat / Sı'mf'ıbrat

NİKOTİNİK ASİT
. Pn'mer etkisi; yağ dokusunda lipazı inhibe etmesi ve sonuç olarak karaciğerde VLDL
sentezini azaltmasıdır. VLDL'de azalma sonucu plazma LDL düzeyi de düşer.

. Lı'poprotein lipaz aku'vitesini artınr.

- En aterojenik lipoprotein olan lipoprotein (a) düzeyini düşürür.

0 En geniş spektrumlu hı'polı'pı'demı'k ilaçtır.

- HDL düzeyini belirgin yükseltı'r.

Nikotinik Ası'dı'n Yan Etkileri

. Nikotinik asid, belirgin vazodilatasyon yapar. Flushing, kaşıntı ve akantozı's
nign'kans oluşturabilir. Yaptığı flushı'ng nedeniyle; kahve, çay ve alkol ile birlikte
alınmamalıdır.
- Peptik ülser aktivasyonu

- Hepatı't ve kolestatik tipte sanlık

. Toksik amblı'yopı' ve makulopati, atriyal an'tmı'ler
- Karaciğer hastalığı ve peptik ülseri olanlar, diyabetli (karbonhı'dıatlara toleransı &
ve hiperglisemi yapar) hastalarda kullanımı kontrendikedir.
o Hiperün'semi oluşturur ve gut ataklarını arttııabilir.

o Teratojenı'k olabilir (yüksek dozda hayvanlarda teıatojenite görülmüştür).

SAFRA ASİDİ BAĞLAYAN REÇİNELER

(Kolestı'ramin I Kolestipol / Kolesevelam / Kolestilan)
o Safra asitlerinin enterohepatik dolanımını keserek bunların feçesle ı'trahını artırırlar.
Bu kayıp kolesterolün safra asitlerine dönüşümünde artışa ve ı'trahına yol açar.

- Karaciğerde LDL reseptörlerini artırırlar. LDL azalır. Trigliserit %20 artar.

- GİS’ten emilime uğramadıkları için; gebelikte ve çocuklarda kullanılabilecek olan

tek kolesterol düşürücü ilaçlardır.
 - Tip IIa'da kullanılırlar. Ayrıca safra asidlerı'ne bağlı kaşıntı, digital toksisitesi,
diyabetik diyare ve psod"omembranöz enterokolit tedavisinde de kullanılırlar.

. Reçinelerin Yan Etkileri: Konstı'pasyon, şişkinlik, vitamin K malabsorbsiyonu,

hipoprotrombinemi, hiperkloremı'k asidoz.

- İlaç etkileşimi: Pek çok ilacın gastrointestinal sistemden absorbsiyonunu azaltabilı'rler

(kolesevelam han'ç).

EZETİMİB
- Kolesterol transport proteini olan NPC1L1'i (Niemann-Pick Cı-like 1 protein)
bağırsakta inhibe ederek duodenumda kolesterol absorbsiyonunu baskılar.
Karaciğerde kolesterol sentezini ve LDL reseptör sayısını arttırır.

- Statı'nlere karşı direnç varsa veya statinlerin tek başına yetersiz kaldığı lipit
yüksekliklen'nin tedavisinde kullanılır.

- Ezetı'mı'bin statinlerle kombinasyonu LDL'yi daha da azaltır. Bu kombinasyonda statin

dozu düşürülür ve miyopati n'skı' azalır.

_KOLE_ST_E_ROL E_STER TRANSFER PROTEİN (CETP)

lNHİBlTORLERI: (Torcetrapib Anacetrapib, Dalcetrapı'b)

- HDL'deki kolesterolü LDL ve VLDL’ye transfer eden protein (kolesterol ester transfer
protein-CEl'P) inhibitörüdu"rler.

- Torcetrapib HDL seviyesini %45-60 oranında arttırır. Ancak kardiyovasküler yan

etkileri nedeni ile torcetrapı'b'in klinik çalışmalanna son verilmiştir.

İCOSAPENT ETİL / OMEGA-3

- İcosapentil etil; Omega 3 yağ ası'di EPA’nın (eı'kosapentaenoik asidin) etil esteridı'r.
. VLDL düzeyini azaltır. Hipertrı'gliseridemi tedavisinde kullanılır.
0 Trigliserid seviyesi azalırken, LDL seviyesinde artışa neden olabilir. Bu nedenle tip IIa
hiperlipoproteinemide kontrendikedir.
. Artraljı' ve kanama zamanında uzama oluşturabilir.

LOMİTAPİD
- Mı'krozomal trigliserid transfer proteini (MTP) inhibe ederek VLDL sentezini
baskılar.
- Ailesel hiperkolesterolemi tedavisinde LDL'yı' azaltmak için kullanılır.

MİPOMERSEN SODYUM
- Apo 8100 sentezini baskılayan antisense olı'gonükleotiddir.
. Homozigot ailesel hiperkolesterolemi tedavisinde kullanılır. Lı'poprotein (a) ve LDL'yı'
azaltır.

EVOLOCUMAB, ALİROCUMAB

- PCSK9 (proprotein konvertaz subtilı'sı'n/ keksı'n tip 9) inhibitörleridir.

- LDL seviyesinde %70 azalma oluşturan lipit düşürücülerdı'r. Trigliserid ve lipoprotein

(a) seviyelerinde de azalma oluştururlar.
/ âmğ'smu
©

tus ıuzııux mmm

ms uzum mıuuıı1

Dislipidemide kullanılan ilaçların klinik farmakolojisi

Öncelikli İlaç
Statı'nler' ve safra asidini bağlayan ilaçlar
Fibratlar' veya niasin
(safra asidini bağlayanlar trigliserid düzeyini artırabilir)
Karma hiperlipidemi Statinler ve/veya i'ibratlar
(miyopati riski artabilir!)
Agı'r hi erli idemi + Safra asidini bağlayan reçine

Hipolı'pidemik ilaçlar

Peroksizom proliferator-activated receptor

SPOT BİLGİLER
Organik nitratların etki mekanizması nedir...
Düz kas hücreleri içine girerler ve S-nitrozotiol
Türevlerı'ne dönüşürler. Bu dönüşüm sırasında NO
ve siyanür salınır.
En kısa etkili nitrat... Amil nitrit
En uzun etkili nitrat... Penta eritriol Tetranı'Trat
(PETN)
Variant anjina Tedavisinde ilk Tercih olarak
kullanılan... Ca+2 kanal blokörleri
Anjina tedavisinde kullanılan ilaçlardan hangisinin
etkisine karşı sıklıkla tolerans gelişir...
NitraTlar
Nı'tratların en sık görülen yan etkisi... Baş ağrısı
Beta blokörlerin anjina Tedavisindeki etki
mekanizması. .. Sempatolitik etki ile kalbin oksijen
Tüketimini azaltır.
Kalpte sinüs dugwümünde bulunan If-Na+ akımının
spesifik inhibitörü olan ve anjina tedavisinde
kullanılan ilaç. .. İvabradin
Statinlerin etki mekanizması. .. HMG coA redüktaz
enzim inhibisyonu ve karaciğerde LDL reseptör
sayısında artış
Ön-ı'laç olan statin... Lovastatı'n, sı'mvastatin
En kısa etkili statin... Fluvastatin
En uzun etkili statin. ..
Rosuvastatin,
Atorvastatin
Antioksidan etkili statin... Atorvastatin
Santral sinir sistemine geçebilen statin tu'“evleri. . .
Lovastatı'n, simvastatin
En uzun etkili, HDL yi en fazla artıran ve en potent
statin. .. Rosuvastatin
(PPAR) agonisti olan hı'polipı'demı'kler... Fı'brı'k
asid Türevleri
Trigliserit yüksekliğinde ilk Tercih... Fibrik asid
Türevleri
En kısa etki süreli fibrı'k asid türevi...
Gemâbrozil
En uzun eTki süreli fibrik asid türevi...
Fenofibrat
Yağ dokusunda hormona duyarlı Iipazı inhibe eden
ve lipoprotein lipaz aktivitesini artıran hipolipidenıik
ilaç. .. Niasin (nikotinik asid)
Peptik ülser aktivasyonu yapan hipolipı'demik...
Niasin
En geniş spektrumlu hipolı'pidemik... Niasin
(nikotinik asid)
Safra asitini bağlayarak kolesterol düzeyini
düşur"en ve gebelerde hiperlipidemi tedavisinde
kullanılabilen ilaçlar... Safra asidi bağlayan
reçineler (Kolestiramı'n, kolestipol, kolesevelam)
Kolesterolün bağırsaktan emilimini inhibe ederek
kolesterol düzeyini düşüren ilaçlar... OrIı'sTaT,
ezeTı'mı'b
Kolesterol ester Transfer proteinini inhibe eden
ve HDL'yi en fazla artıran hipolipidemik...
Torcetrapib
Lomitapide: Mı'krozomal Trigliserid transfer proteini
(MTP) inhibe ederek VLDL sentezini baskılar.
Mipomersen sodyum... Apo 8100 sentezini baskılayan
antisense oligonükleotid, lipoprotein a düzeyini
azaltır.
Evolocumab, alirocumab... PCSK9 (proprotein
konvertaz subtı'lı'sin / keksin tip 9) inhibitörü
 »“le amım mıkınııi '

ti. l-ımludlımtıınıın——.'ı'lıılıtlıltiiıiııılnlnııltrovıımrllIntnttirinrio
lılılıktn ktıilıınıliııı—ııııımıııııı aşagıdakilerden
ÇIKMIŞ SORULAR lı.ıııuı'.ıılıı ı’ (Nl-.ıııı .“li i.")

A) Knıı lıniııncını nşırı düşürmeleri

B) lilılılılııı'iıılıı ıııııtııiıııli/ınıınıııı nııunllnynmk tokılıilo
1. Nitrit vo nitı'atlı—ır öncelikle aşağıdaki ınııknıılrıııalaıt'lıııı ulııijtuıınıılıııı
hangisiyle vas—kilim“ “OVŞttlnttyu notion oiml." ? C) Birbirlerinin nlkilnılııl nnunllnınninri
D) At,)lll nitrik okııit iirntinılnn yııl ııçınııinrı
A) Endotel hücrelerinden nitrik oksit sıılgılntmnlnrı E) Anllnn pnktoriııl lntlklnınelıırl
B) Damar düz kasındn nitrik oksit sentnıı lndilklomnlerl
C) Endojen nitn'k oksitle. perokslnltrlt rndlknl oluştıırınnlnrı Doğru cevap: A
D) Nitrik oksitln yarı öınrilnil ıımtmnlnrı
E) Metabolizmaları sonucu nitrik oksit ııçıgıı çıkarmaları 'I. As,.ııııılııkılıııılnıı hangırıi kurar.-iner eitokronı unzlnı
'.inlıiııtltrıi iin ıııniıılmllln orillon ilaçlardan biri dggildiı?
Doğru cevap: E (| vlııl ."ııııı'ı)

A) Serlvastntin
Nıtrat biloşikloriylo ilgilı :rsııı'ııılakı ıl.ııiı—Iı—ııiı-ıı hanqi-.ı B) Atorvastatin
yanıtım"? C) Slmveatatln
A) Arteriollerdekı' gevşetici etkisi venlerdekinden daha D) Fluvastatln
fazladır. E) Pravastatln
B) Etkileri nitrik oksit aracılığı ile olur.
Doğru cevap: E
C) Guanilat siklazı aktive ederler.
0) Tüm düz kaslar üzerine gevşetici etkileri vardır. 8. HMG-KoA redüktaz inhibitörü kullanan bir hautnda
E) Mı'yokerdın oksijen gereksinimini azaltırlar. aşagıdakilerden hanglxinln plazma seviyesinin
yiı'ksolmoııi daha olanıdır? (lı—yliı'l 2013)
Doğru cevap: A
A) Tlrozln hidroksllaz
3. Antianjınal etkisi en uzun süren ilaç aşağıdakilerden B) Monoamin oksidaz
hangisidir? C) Kreatin kinaz
D) Alkalen fosfataz
A) Nitrogliserin
E) Aldehlt dehidrogenaz
B) Amil nitrit
C) Sublingual dinitrat Doğru covıp: C
D) Oral izosorbit dinitrat
E) Oral izosorbit mononı'trat 9. Ağır hiportrlglisorldomi tedavisinde öncelikle tercih
edilmesi gereken Ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru cevap: E (Nisan 2004)
(GÜNÜMÜZDE: PENTAERİTRİOL TETRANİTRAT) A) leotlnlk asid
B) Gemiibrozil
C) Atorvastatin
Nitroglıserinin kontrondike olduğu durum D) Slmvastatln
aşagıdakilerden hangisidir? (Nisan-90) E) Kolastiramln
A) Kalp yetmezliği
Doğru cevap: B
B) Kor pulmonale
C) Reynoud hastalığı 10.Aşağıdakilerden hangisi safra asitlerine bağlı
D) Miyokart infarktüsü gastrointestinal atılımları artırarak kan kolesterol
E) Stabil anjina düzeyinin azalmasına neden olur? (Eylül 2008)
Doğru cevap: B A) Kloflbrat
B) leotinlk asid
5. Aşağıdakilerden hangisi anjina tedavisinde C) Kolestlpol
kullanılan nitratların ___gıListenmn etkilerinden biridir? D) Lovastatln
(Nısan 2008) E) Geml'ıbrozil
A) Ventrikül atım hacminde azalma Doğru cevap: C
B) Aıteriyal kan basıncında azalma
C) Refleks olarak kalp kasılmasında güçlenme
D) Kollateral kan akımında artma
E) Epı'kordiyal koroner arterlerde vazodilatasyon

Doğru cevap: C
W—T——___=_—W *İ HAZIRLIK mamul
mami—ımın )

6. Kalpte yağ asidi oksidasyonunu inhibe erlen antlanjlnal

ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
ÇALIŞMA SORULARI A) |vabradin B) Amı'lnı'trı't
C) Propranolol D) Ranolazin
E) Fasudil
1. Organik nitratlar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi Doğru cevap: D
doğrudur?
A) Adenilil siklazı stimüle ederler. 7. Statinlerle Iigı'lı' olarak asagıda verilenlerden hangisi
B) Kronik kullanımda tolerans önemli bir problemdir. mirsat?
C) Intoksikasyonlarında toluidin mavisi kullanılır. A) HMGkoA redüktaz enzimini inhibe ederler.
D) Asıl etkileri koroner arterlen' gevşetmeleridir. B) Karaciğerde LDL reseptörlerini artırırlar.
E) Refleks taşikardiye neden olurlarsa nifedipin ile kombine C) Teratojenik değildirler.
edilirler. D) Rosuvastatin en uzun etkili olanıdır.
E) Pravastatin idrarla atılır.
Doğru cevap: B
Doğru cevap: C
2. Anjina pekton's nedeniyle nitrat türevi ilaç kullanan
bir kişi, erektil disfonksiyon nedeniyle sildenafil 8. Aşağıdaki statinlerden hangisi ön ilaçtır ve alındıktan
kullanınca anı' gelişen genel durum bozukluğu sonra vücutta aktif sekline dönüşür?
nedeniyle acil servise getirilmiştir. Bu hastanın acil A) Atorvastatin
tedavisinde aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? B) Fluvastatin
A) Glukagon C) Pravastatin
B) Fenilefn'n D) Simvastatin
C) Pralidoksim E) Rosuvastatin
D) N—asetil sistein Doğru cevap: D
E) Kalsiyum glukonat
Doğru cevap: 8 9. Disiipidemi tedavisinde kullanılan ilaçlarla ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi L_Lg—aIFtır?
. idiopatik subaortik stenoz (İHSS) tedavisinde tercih A) Atorvastatin hepatositlerde LDL-kolesterol reseptör
Mımn' ilaç aşağıdakilerden hangisidir? ekspresyonunu azaltır.
A) Izosorbid mononıt'rat B) Verapamı'l B) Klofıbrat plazma trigliserid düzeylerini azaltır.
C) Diltiazem D) Propranolol C) Kolestipol bağırsaklarda safra asidi atılışını artırır.
E) Atenolol D) Ezetı'mı'b bağırsaklarda kolesterol emilimini azaltır.
Doğru cevap: A E) Niasin plazmada HDL-kolesterol düzeylerini artırır.
Doğru cevap: A
. Anjina tedavisinde kullanılan betabloko”rlerin oksijen
tüketimini arttırıcı yöndeki etkisi aşağıdaki şıklardan 10.Hiper|ipidemi tedavisinde kullanılan ilaç ve etki
hangisinde verilmiştir? eşleştirmelerinden hangisi y____ş__anlıtır?

A) Negatrf' inotropik etki A) Mipomersen -ApoB2-mer anti-sense oligonükleotid

B) Sol ventn'kül diastol sonu volümünde artış B) Lomı'tapid - Mikrozomal transfer protein inhibitörü
C) Negatif kronotropik etki C) Atorvastatin— Karaciğer LDL reseptör ekspresyonunun
D) Arteryal kan basıncı azalması inhibisyonu
E) Sistolik kan basıncı azalması D) Ezetimib—Niemann Pick C1 Like-1 (NPC1L1)
antagonisti
Doğru cevap: B E) Kolestipol — Safra asidi bağlayan reçine

Doğru cevap: C
. Aşağıdakilerden hangisi, antianjinal etkinliği olan
ı'vabradinin etki mekanizmasıdır?
A) Vazopeptidaz inhibisyonu
B) Rho-kinaz inhibisyonu
C) ATP'ye duyarlı potasyum kanallarının açılması
D) Hiperpolarizasyonla aktive olan katyon kanallarının
inhibisyonu
E) Nitrik oksit oluşumu

Doğru cevap: D
LH".
...ı-ıı ıııııııııı )

ANTİKOAGÜLAN İLAÇLAR

Koasülasyon Kaskadı

Koagülasyon kaskadı lrıtrenıek ve ekstrenıek olmak üzere Iki yoldan oluşur. Her
iki yol ortak faktör X’u aktlve ederek birleşir.

Ekstrensek yol lnvlvo olarak da etkinlik gösteren yoldur. Intrensek yolak faktör Xll’nln
(Hageman faktörü) negatif yüklü’ bir yüzeye yapışması sonucunda başlar.

Sonra sırası Ile faktör XI, IX ve ortak faktör X aktive olur. Faktör Xa daha sonra
faktör Va, fosfolipid ve Ca eşliğinde protromblnln tromblne dönüşmeılnl
katalizler, trombln Ise flbrlnojenden fibrin oluşumunu sağlayarak pıhtılaşmayı
gerçekleştirir.

Uhuumwk
Extrensck yol yol

Doku Hasarı [*M—““ i_bfı_.__“'"l]

Doku Faktörü
Faktör Vila
Fosfoilpid
Cı"

FM Vlllı
Foılolipid
cı"

Faktör Vı
Fosfollpld
Cı"

KoagÜIasyon yolağı ve antikoagülan ilaçların etki yerlerı’

 A. Parenteral

1. Hepan'n . Varfanin
2. Duşu""k molekül agı'rlıklı hepan'nler - Dikumarol
. Enolsipan'n - Asenokumarol
— Daltepan'n - Fenı'ndion
- Tınzapann' . Rı'varoksaban
— Ardepan'n - Trornbı'n inhibıt'or"len'
- Nadropan'n - Ksimelagatran
- Revı'rapin - Dabıga'tran
- Fondapan—mks/ldrapan'mls
3. ürekt' trombin mh'bıtörlen"'
o Himdın'
- Desimdin
- Bıyalundiin
! . Lepı'rudin
.' - Argatroban
! - Melagatran
! - Antı'trombin
! 4. Heparı'n benzen" ilaçlar
- Danaparoid
5. Dıger". Drotrekogin—alfa

ı. HEPARİN (Agı'r Fraksıy'on)

Etki Mekanızm'ası ve Etkileri

. Koagu“lasyonun hem ı'ntrensek hem de elstrensek yollarında inhibisyon“ yaratır.

. Ednsı"ni, tı-ombin (faktor“ na) ve faktor“ Xa'yı inhibe eden antıtrom'bin III'ün
etkinlıg"ini yaklaşık 1000 kat arttırarak oluşturur. Sonuçta Fıbn—nojenin lîbn'ne
don"uşmes"i engellenmiş olur. Hepan'n ve türevlennin intrensek antikoagülan
aküvıtel"eri yoktur.

- Uzun süreli kullanım, nefrotik sendrom, siroz ve DİC gibi hastalıklarda; plazma
antıtrom'bin III konsantrasyonu azalmıştır ve bu durum kazanılmış heparin
rezistansına yol açar.

- Kanda hepan'nin etldnlıği “aktıv'e edilmiş parsıyel' tromboplastin zamanı'(aP1'I') ile

değedendin'lir.

- Hepan'n, trombin zamanı, pıhtılaşma zamanı, protrombin manı ve kanama

zamanını da uzatır.

Hepan'nı'n Farmakokı'netıgı

- Molekül buyu""klug""u" erı buyu"“k ilaçlardan bin'sidir ve asidik yapıdadır.

- İnl'ravenoz" olamk kullanılır. İntramusku"|er kullanımı hematom oluşturur.

- Sadece kanda dağıldığı için dağılım hacmi için son derece küçüktür.

. Hepan'n, hafıf hepan'nlen'n ve fondapan'nuksun tersine 0“ kinetik ile metabolize

olur. 100,400, 800 ü/kg dozlarda hepan'n yanlanma ömrü sırasıyla 1, 2.5, 5
saate kadar doz ile korele olarak uzar.

- Anükoagu"lan etkisi hızlı başlar, alımı kesildiğinde 3—4 saatte biter.

©...
 ' '.u
msnm
rus HAZIRLIK “akmai

Heparin endikasyonları Heparin kontrendikasyonları

Pulmoner emboli Hemofili
Venöz trombus Aktif kanaması olan hastalar
Atn'yal fibrilasyon Hepan'n tarafından indüklenmiş trombositopeni (HIT)
Unstabil anjina hikayesi olan hastalar
Miyokard infarktüsü İntrakraniyal kanama
Hemofili
Ciddi trombositopeni
İnfektif endokardit
Aktif tüberküloz
GİS'te ülseratif lezyonlar
Abortus n'ski olanlar
Karsinom varlığı
İlen' karaciğer ve böbrek yetmezliği
Ciddi hipertansiyon

Heparinin Yan Etkileri

- Kanama: İlk belirti hematüri olabilir. Böbrek yetmezliğinde ve yaşlı bayanlarda

daha sık görülür. Kanama tedavisinde protamı'n sülfat kullanılır.

. Heparinin İndüklediğı' Trombositopeni: Heparine ve trombosit faktör 4’e

karşı gelişen antikorlar sonucu gelişen trombositopeni ve damar duvarında immun
hasar sonucu oluşan tromboz, MI ve DIC (dissemine intravasküler koagülasyon)
tablosudur. Tedavide fondaparinuks ve direkt trombı'n inhibitörleri (lepirudı'n,
argatroban) kullanılır.
. Osteoporoz ve spontan kemik kırıkları
. Hipoaldosteronizm ve sonucunda oluşan hı'perkalemi
- Geçici alopesi
- Postprandı'al Iipemı'yı' lipoprotein Iı'pazı aktive ederek baskılar.

2. DÜŞÜK MOLEKÜL AĞIRLIKLI HEPARİNLER (LMWH)

- Enoksiparı'n
o Fraksiparin
. Dalteparin
. Tinzaparin
o Ardeparı'n
- Nadroparin
. Revirapin
Fondaparinuks

. LMWH ve fondaparinuks, heparin gibi antitrombı'n III aktivitesini arthııp

koagülasyon faktörlerini ı'nı'hı'be ederek etki gösterirler.

- Heparin faktör IIa ve Xa'yı eşit oranda inhibe ederken, düşük molekül ağırlıklı
heparinler faktör Xa'yı IIa’ya göre 2-3 kat fazla inhibe ederler.

- Fondaparinuks ise sadece faktör Xa inhibisyonu oluşturur.

- Etkinlikleri anti-Xa aktivite testi ile değerlendirilir.

o Ağır heparinden göre "farklı olarak" aktive edilmiş parsiyel tromboplastin zamanını
(aPTl') uzatmazlar.
Farmakokinetik

. 1“ kı'netı'ğe göre yıkılır ve yanlanma ömürlen' doz bağımsızdır.

- Yan ömürlen': Daha uzundur, kullanımları: daha kolaydır (Subkuta"n uygulanırlar).
(Ömek: İdraparı'nuks, hipermetı'llenmı'ş fondaparinuksdur. İdraparı'nuksun t1/2'sı' 80
saattir ve haftada tek doz subkutan kullanılır).

. Böbrekten atılırlar.
- Günde daha az dozlama ihtiyaç gösterirler.

. Doz ayariamasına ve rutin etkinlik testlerine ihtiyaç göstermezler.

- Trombositopeni, tromboz ve kanama gibi yan etkileri heparı'ne göre daha
az oluştururlar. Antikoagülan etki güçleri aynıdır. Protamin sülfatın düşük
ağırlıklı heparinlere etkisi ya azdır (örnek enoksiparin) ya da yoktur (örnek
fondaparinuks).

Parenteral an ı'koagu"lanlar
%m Fondaparlnuks
Plazma t lll mm
Molekül ağırlığı 15
a_n-ıı—
Retıkuloendote [ya | Böbrek
Elı'mı'nasyon
sıstem

Antı'dot

Trombositopeni 5

Gebelikte kullanım
Etkinlik testi tAensttıı.Xa aktmte Anti Xa aktivite testi

.Faktör Xa / faktör lla z_3l 1 Sadece faktör Xa

'”hibisyon oral“ ı'nhı'bis onu olu turur

Hepan'n İntoksı'kasyonu

. Antı'dot olarak IV' protamin sülfat kullanılır (kimyasal antagonizma).

. Protamin sülfat, balık sperminden elde edilen alerjik bir maddedir. Protaminli
insülin kullanan DM’|ı' hastalarda, vazektomı'lı' kişilerde ve balık alerjisi olanlarda
alerjik reaksiyonlar oluşturabilir.
. Protamin kullanılamayan kişilerde en iyi altematif: Toluı'din mavisidir.

3. DİREKT TROMBİN İNHİBİTÖRLERİ

Hı'rudı'n
Desirudin
Bı'valurı'din
Lepı'rudin
Argatroban
Melagatran
Dabigatran /Ksimelagatran (oral)

. Etkileri heparin gibi antitrombı'n III'e bağımlı değildir. Trombinı' direkt inhibe
ederler. Heparinin indüklediğı' trombositopeni (HIT') sendromunda kullanılabilı'rler.
 "' TUSDATA”
rı”! hıı “uA—*nm—J—HM—İ)

. Kanama zamanı ve trombosit fonksiyonlarını çok az etkiler. Antldotları yoktur.

- Etkileri aPTı' ile ölçülür.
. Bivaluridin; perkutan koroner girişimlerde tercih edilir.

4. K VİTAMİNİ ANTAGONİSTLERİ:
Varfarı'n ! Dikumarol

- K vitaminini antagonlze ederek antikoagülan etkinlik oluştururlar.

. Terapötik aralıkları dardır.

. Oral antikoagülan (OAK)'lar; K vitamininin yeniden aktifieşmeslnl sağlayan karaciğerdeki

epoksı'd redüktaz (VKOR ] vitamin K epokslredüktaz) enzimini inhibe
edeıier.
. Bu enzim inhibe olunca; K vitamininin rejenerasyonu yanl redüksiyonu
engellenmiş olur. (İnaktif epoksid halinden, aktif (indirgenmiş) hidrokuinon
şekline dönemez). Sonuçta Faktör II-VII-IX-X ve protein C’ye bağlı glutamat
rezidülerinin y-karboksillenmesi engellenmiş olmaktadır.

. OAK'Iar aynı zamanda karaciğerde sentezlenen antikoagülan faktörler olan protein C ve

S'nin de benzer şekilde karboksilasyon sonucu aktifieşmesı'ni engellerler.

. Protein C'nin plazma ömrü, K vitamini bağımlı pıhtılaşma faktörlerinin bı'r kısmından kısa
olduğu için OAK kullanımı sırasında erken dönemde deri nekrozu ile göğüs,
ekstremite ve bağırsaklarda trombozlar oluşabilir.

. Bu yan etkiyi önlemek için OAK kullanımı öncesi hastaya heparin başlanır.

El Epoksit redüktaz: Vıtamln K rejenerasyonunu sağlar.

El Sonuç: Vıtamı'n K eksikliği oluşur,

& Faktör ll. Vll. |X. X' un sentezinde gerekli olan glutamat rezı'dülerlnı'r
gama-karboksilasyonu engellenir.

Nonfonksiyonel Fonksiyonel
prozimojenler zimojenler

Gama-glutamll
karboksilaz

NAD Epoksıt NADH

redüktaz

!
/
CYP1A1. _—
1A2.3A4R*-vaıfan'n CYP2CS

6—0H.8-0H
________ 7—0H-varfan'n

“Wm"
Varfarinı'n etkı" mekanizması
Oral Antikoagu"lan (0AK)’Iarın Farmakokinetı'ğı'

. Varfarı'nı'n oıal biyoyararlanımı %100'dür ve bağırsaktan tam olaıak absorbe olur.

. Rektal biyoyararlanımı tamdır. İntravenöz yolla da kullanılabilı'rler.
. Plazma proteinlerine %99 oranında bağlanır. Dağılım hacimleri düşüktür.
. Karaciğerde CYP2C9 enzimleri tarafından metabolize edilir ve CYP ı'nhibı'törlerı'nden
önemli ölçüde etkilenir.
. Yarılanma ömrü 40 saattir.
. OAK'Iarın etkileri 12 saatlik latent period sonrası başlar ve 5 gün sürer.
- Etkinliği protrombin zamanı (PT) veya bunun uluslar arası standardize edilmiş halı’
olan “INR" ile ölçülür.

Varfan'nı'n Yan Etkileri

. Kanama: Özellikle beyin ve bağırsakta önemlidir.
. Teratojenı'te
- Hepatotoksisite
- Yumuşak doku (meme, kalça) nekrozu

Varfarı'n İntoksı'kasyonu
. K1 vitamini (fıtonadion)
- Taze donmuş plazma (acil durumlarda) veya tam kan ven'lebı'lir.

Heparin ve varfarı'nin özellikleri

Varfarı'n

Etki yeri _ Karaciğer

Etkinin başlangıcı Yavaş (günler)

Faktör l|, Vll, IX ve X’un post-

Etki mekanizması Antithrombin III'ü aktive eder. translasyonel modifikasyonunu
bozar.

Nonfraksiyone hepan'n için aPTl' (LMW Protrombm zamanı

hepan'nler için değil)

Nonfraksiyone heparin için protamin

K1 vitamini, plazma, protrombin
Antidot (LMW hepan'nlen'n etkisini kısmen geri
kompleks konsentratı
döndürür)

M Çoğunlukla akut, günler Kronik, haftalar, aylar

Gebelikte
 Oral antikoagülan etkisini değiştiren faktörler
Oral antikoagülan etkisini arttı'ran faktörler:

1. HASTALIKLAR:
Karaciğer hastalığı: Pıhtılaşma faktörlen'nin sentezi azalır ve OAK etkinliği artar.
Yüksek ateş ve tirotoksikoz: Pıhtılaşma faktörlerinin yıkımı artar, sonucunda OAK etkinliği artar.

2. İLAÇLAR:
a) Karaciğerde OAK yıkılımını baskılayan ilaçlar:
- İmı'pramin
- Amiodaron
- Simetidin
. Disulfîram
. Co-tn'maksazol
. Kloramfenikol
. Siprofloksasin
- Metronidazol / Flukanazol / Fenilbutazon / Sull'inpirazon

b) Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Yapan İlaçlar:

- Aspin'n
- Karbenisilin

c) Albüminden OAK'len' uzaklaştıran İlaçlar:

- Fenilbutazon
» Kloralhidrat

d) Epoksı't Redüktaz Enzı'mini (OAK Benzeri Etki) Baskılayanlar:

- Sefalospon'nler
e) Bağırsak Florasının K Vitamini Üretimini Baskılayanlar:
- Sefalospon'nler
- Sülfonamidler
f) Diğer ilaçlar
- Hepan'n

Oral antikoagülan etkisini azaltan faktörler:

ı. HASTALIKLAR / FİZYOLOJİK DURUM:

Hipotirodı'zm: Pıhtılaşma faktörlen'nin yıkımı azalır.
Gebelik: Pıhtılaşma faktör artışı olur.
Genetik direnç

2. ı"LAÇLAR:
a) Karaciğerde OAK yıkılımını arttıran ilaçlar (CYP stimülanlan):
. Rifampisin
. Barbitüratlar
- Karbamazepin
- Gn'seofulvin

b) 'Diüretı'kler: Pıhtılaşma faktörlen'nin konsantrasyonu arttınrlar.

c) K vitamini
d) Kolestiramı'n
': İstisna loop diüretiklerdı'r. Loop diüretikler OAK etkinliğini arttırırlar.

5. Diğerleri:

Rıv'aroksaban / Apı'ksaban / Edoksaban ] Betriksaban

. Oral kullanılan faktör Xa ı'nhı'bı'törleridı'r.
. Rutin monı'tirı'zasyon gerektirmezler. Antı'dotları yoktur.

Danaparoid
. Nonheparin glikozaminoglikan karışımıdır (heparan-dermatan—kondroı'tin sülfat).
. Antı'trombı'nı"n faktor Xa’nın ı'nhı'bı'syonunu arttırır.
- Parenteral kullanılır.

02"
 Drotrekogin-alfa
. Rekombinant aktive protein C türevidir. Faktör 5a ve 8a'yı parçalar.
. Sepsisle ilişkili koagülopatı'lerin tedavisinde kullanılır.
. Antiinflamatuvar etkiler oluşturur.

Antı'trombin
. İnsan antitrombinin rekombinan formudur, herediter antitrombin eksikliği olan
hastalarda, cerrahi prosedürlerde kullanılır.

Faktör Xa inhibisyonu oluşturan antikoagülanlar

Parenteral kullanılanlar Oral kullanılan

Hepan'n (antitrombin lll bağımlı) eRdiovakrsaobksaanb(adnı’.reakptiekstakı.blain)’

Hafif hepan'nler (LMWH——> tinzaparin, daltepan'n, enoksipan'n,

ardepan'n, fraksı'pan'n) (antitrombin III bağımlı)
Fondaparinuks (antitrombin ||| bağımlı)
Danaparoı'd (antitrombin III bağımlı)

ANTİPLATELET (ANTİTROMBOSİTİK) İLAÇLAR

Antiplatelet ilaçlar

sm- “Trombositlerde siklik endoperoksı'tlen'n (PGHZ-PGGZ)

COX inhibitörü ve takiben tromboksan AZ (TXAZ) üretimini inhibe
eder.

Hücre içi cAMP artışına bağlı antiagregan etki

PDE inhibisyonu ve oluşturur.
adenozin up-take Dipin'damol Dipin'damol ayrıca TXAZ’ sentezinde azalma ve
inhibisyonu prostası'klı'n etkisinde artış yaratır. Dipin'damol koroner
çalma oluşturduğu için unstable anjı'nada kullanılmaz.

. . . c AMP artşına bağlı vazodilatasyon ve antiagregan

Fosfodıesteraz Inhıbısyonu m etkiler oluşturun

Klopidogrel
indirekt Ön ilaç, irreversı'bl etki
Tiklopı'din Tikopidin: Agranülositoz, 'I'I'P (trombotik
ADP P2Y12 etkili Prasugrel
trombositopenik purpura), aplastik anemi oluşturur.
reseptör Elinogrel
antagonistlen' _ _
Direkt etkin. Kangrelor Reversıbl etkı
Tikagrelor Tıkagrelor oral kullanılır.

Absiksimab — Trombositlen'n iibn'nojen ve von Willebrand faktör

(monoklonal tarafından uyanlmasını engellerler.
Glikoprotein Ilb/Illa
antikor) oGlı'koproteı'n IIb/Illa reseptörünün antagonizması,
inhibitörlen' Eptı'libatı'de trombosit agregasyonunu stimüle eden faktör ne
Tı'roiiban olursa olsun antiagregan etki oluşturur.

PGlz analog—u Epoprostenol tromboz oluşumunu engellemek amacıyla

Dazoksiben
Tromboksan sentaz enzim Niktindol
TXAZ üretimini baskılarlar.
inhibitörlen' Anegralı'd
Dazmagrel

Serotonin (5-HT2) reseptör Ketansen'n “ . . r

antagonistleri Ritansem Raynaud hastalıgı tedavısınde kullanılı.
 ı—ı
TUSDAYA
"Im-ım

Cangrelor __, Direkt etkili

Tıcagrelor " * * Reversibl P,Y.,antagonistlen’

Antiagregan ilaçların etki-mekanizmaları

Dipiridamol I Silostazol

. Klodı'kasyo ı'ntermitant tedavisinde kullanılan fosfodiesteraz inhibitörüdür.

. Vazodı'latasyon ve antiagregan etkiler oluşturur.

Klopidogrel I Tiklopı'dı'n / Prasugrel / Elinogrel

. Ön ilaçtırlar. Klopidogrel; CYP2C19 enzimi tarafından aktif metabolı'tjne dönüştürülür.

Bu enzim aktivitesi düşük kişilerde antiagregan etkisi azalırken, yüksek kişilerde
kanama yapabilir.
o ADP bağımlı trombosit agregasyonunu, trombositlerin üzerindeki ADP P2Y12
reseptörlen'ni irreversibl bloke ederek baskılarlar.
- İnme (stroke) tedavisinde kullanılırlar.

' Nötropeni yapıcı etkileri vardır.

Kangrelor ! Tikagrelor

' ADP P2Y12 reseptörlerini reversibl bloke eden ön ilaç olmayan inhibitörlerdir.

Glikoprotein llB/lllA reseptör antagonistleri: Tirof'ıban I Eptı'f'ıbatı'de

/ Abciximab Monoklonal antikor)
- Akut koroner sendrom tedavisinde kullanılırlar.

- Glı'koprotein IIBIIIIA reseptörünü inhibe ederek ü'ombositler arasındaki çapraz

fıbn'n köprülerinin oluşumunu ve îibn'nojen von Willebrand faktör ilişkisini baskılarlar.

©
 ıı- ’ r).
"TU—SDAYA
rus HAZIRLIK mamul
(

GPIIb/llla antagonistlerinin özellikleri

“ Eptifibatid Tirofiban

T Hümanize fare monoklonal Siklik KGD içeren Nonpeptı'd RGD

amm antikorunun Fab fragmanı heptapeptid benzeri

Uzun (2.5 saat) Uzun (2 saat)

Platelet bağlı t“2 Uzun (günler) Kısa (saniyeler) Kısa (saniyeler)

Renal klerens

KGD: Lizı'n-Glisı'n—Aspartat; RGD: Arjı'nı'n-Glı'sı'n-Aspartat

FİBRİNOLİTİK İLAÇLAR
. Plazmı'nojenı' plazmine çevirerek, oluşmuş pıhtıyı eriten ilaçlardır.

. Endojen olarak plazmı'nojenden plazmin oluşumunu aktive eden faktörler: Doku

plazminojen aktivatörlerı' (tPA), ürokı'naz, kallı'krein, nötrofil elastaz

. Tromboembolik serebrovasküler olayda ilk 3 saat içinde t-PA verilir.

Fibrin non—spesifikler Fibrin spesı'f'ı'kler

- Streptokinaz - Alteplaz
- Ürokinaz - Reteplaz
. Seruplaz - Tenekteplaz
- Desmoteplaz
- Anı'streplaz

Fibn'nolı'tı'kler

t-PA analogları
(ör. alteplaz) _©+
')

traneksamik asid

Slreplokı'naz
+

Plazminojen

Plazmı'n

ürünlen'
%
Yıkım —— Fibn'nojen Fibrin—> Fibrin parçalanma
ürünleri

Fibrı'nolı'tı'k sistem ' '

'
 M MLK Ill—'ni!”

Streptokinaz
. Streptokoklardan elde edilen plazminojen aktivatörüdür.
. Streptokinaza karşı antikor gelişir. Bu antikorlar streptokinazı etkisiz hale getin'r.
Bu yüzden streptokinaz 4 günden sonla tekrar kullanılmaz.
. Miyokard infarktüsu"'nde aspı'n'n ile kombine kullanılır.

Alteplaz I Duteplaz / Reteplaz / Tenekteplaı

. Rekombinan doku plazminojen aktivatörleridir (tPA).
. Antijenik değildirler ve streptokı'naza karşı antikoru olan hastalarda kullanılabilirler.
Reteplaz ve tenekteplazın etki süreleri uzundur.
. Bu dört tPA an'n spesifik özellik gösterir.

Anistreplaz

. Plazminojen-Streptokinaz Aktivatör Kompleksi (Apsac : Anistreplaz)

- Saflaştınlmış insan plazminojenidir.
. Plazminojen ve bakten' kökenli streptokinaz kanşımıdır. Pıhtıya (Hbrin) selektivı'te
gösterir.
. En uzun etkilidir.
. Pıhtı içine up-take oranı % 95'dı'r.

Fibrinolitiklen'n Klinik Kullanımı

l%-

. Miyokard infarktüsü
. Akut trombotik ı'nme
. Akut arten'yel tromboembolizm tedavisi
. Derin ven trombozu
. Pulmoner emboli tedavisi

Fibrinolitiklerin Yan Etkileri

' GİS kanaması
."

. Stroke
. Aleıjı'k reaksiyonlar/ateş] hipotansiyon (streptokinaz)

ANTİFİBRİNOLİTİK İLAÇLAR

. Aminokaproik Ası'd
. Traneksamik Ası'd
. Aprotinin

. Plazminojen ve plazmı'n aktivasyonunu inhibe ederler.

- Lizin antimetaboliti gibi davranırlar (aprotı'nin hariç).
0 Direkt olarak; streptokı'naz ve ürokı'nazı da inhibe eder.

©
% TUSDATA ws allammm»

Antı'f'ıbrinolı'tı'klen'n Endikasyonları
DİC’ı'n eşlik etmediği fibrinolı'ze bağlı kanamalar
Subaraknoid kanamalar
Fibrinolı'tı'k ilaç kullanımına bağlı kanamalar
Hemof'ılı'k hastalarda diş çekimi vb. durumlarda

Antı'f'ıbrı'nolı'tiklerı'n Kontrendı'kasyonları

DİC'e bağlı kanamalar (bu ilaçlar hiperkoagu"|abi|ı'teye yol açabilecekleri için)

Anemi tedavisinde kullanılan ilaçlar ve büyüme faktörleri

Oral: Ferroz sülfat,
ferroz glukonat ve
ferroz fumarat
Hem bı'yosentezı' için Demir eksikliği Parenteral: Demir
Demir preparatlan gereklidir. anemisinde kullanılır. dekstran, demir-
sukroz kompleksi
ve sodyum fern'k
glukonat kompleks.

Deferoksamin: IM ya
Fazla demin’ Akut ve kronik demir
Demir şelato"rlen' da SC tercih edilir.
bağlarlar. fazlalıg'ında kullanılırlar.
Deferası'roks: Oral

B12 vitamini
Pernisiyöz anemi
(Siyanokobolamin Kofakto"rdu"r. Parenteral
tedavisinde kullanılır.
Hidroksikobolamin)

Amino asid, pün'nler

ve deoksı'nükleotı'd Folik asid eksikliği
Oral yolla çok iyi
sentezinde anemisinde ve konjenital
emilir.
Folik asid kullanılan metil nöral tüp defektlen'nı'
Parenteral de
gruplarının esansiyel önlemek amacıyla
kullanılabilir.
donörlen'nin kullanılır.
prekürsörÜdÜr.

KBY, HIV, kanser ya da IV ya da SC olarak

En'trosit uyancı prematün'teye bağlı haftada 1-3 kez
ajanlar anemilerde kullanılır. uygulanır. Ayda bir
En'tropoietin
Kullanımlan sırasında uygulanan preparatı
reseptör agonistidir.
( Epoetin alfa metoksipolı'etı'len
IDarbepoetin) tromboz ve demir
glikol epoetin
eksikliği gelişebilir.
betadır.

Filgrastim Nötroüllerde
bulunan G-CSF Pegiilgrastim: SC
Nötropenilerin
Pegfi lgrastı'm (granülosit koloni hergün uygulanır.
stimüle edici faktör) tedavisinde kullanılır.
Uzun etkilidir.
Lenograstim reseptörlen'ni uyanr.

Kemoterapi sonucunda
oluşan, HIV hastalannda
zidovudin kullanımı
GM-CSF (granülosit sonucunda oluşan Yan etkı'len': Ateş,
makrofaj koloni nötropenilerde ve artralji, mı'yaljı'
Sargramostim stimüle edici konjenital nötropenilerde ve kapiller sızma
faktör)’yi uyanr. kullanılır. Nötropenı'lı' sendromu
hastalarda bakten'yel
enfeksiyona bağlı
morbiditeyi azaltır.
 ü TUSDATA
f_——_——_— “"niye-mıı’)

Anemi tedavisinde kullanılan ilaçlar ve büyüme faktörleri (devamı)

Multipl miyelom ve non-Hodgkin

CXCR4 (kemokin reseptör 4)
Preliksafor antagonistidir.
lenfomalı hastalarda otolog
transplantasyon öncesi filgrastim
ile kullanılır. Pen'fen'k kan
tablosunda CD34 hücrelerinde
artışa neden olur.

Sitotoksik kemoterapi alan

lL-11 reseptörlerini aktive nonmyeloid kanserli kastalarda SC hergün uygulanır.
eden rekombinan sitokindir. sekonder trombosı'topeninin
Oprelvekln
önlenmesinde kullanılır.

Trombopoetin
reseptörlerini uyaran
ve genetik mühendislik
yoluyla elde edilmiş Kronik immün trombositopeni
Romlplostim insan antikorunun tedavisi
Fc komponentlen'nin
|

çoğaltılmasıyla elde edilen

bir protein kompleksidir.

Hepatit C'li hastalarda interferon

Trombopoietin reseptör tedavisi sırasında oluşan Oral yolla kullanılabilir.
Eltrombopag trombositopeni tedavisinde Sınırlı kullanımı vardır.
agonistidir.
kullanılır.

' Antitrombin III üzerinden FXa inhibisyonu

spor BİLGİLER yapan antikoagülan. .. Fondaparinuks
- Antitrombin III aracılığı ile faktör
Xa'nın sentetik ve spesifik inhibitörü. . .
' Karacige“rde antitrombı'n III'ün“ (A -III)
Fondaparinuks
etkinliğini arttırarak faktör 10a ve Za
DMAH'ın etkisi nasıl degerlendırılır... Anti
(trombı'n) inhibiyonu yapan antikoagülan. . .
Heparı'n faktör 10a
- Vuc"utta bulunan en asidik madde... Heparin DMAH böbrek de elimine edeilirken heparin
- Aktive edilmiş parsiyel tromboplastin zamanı RES'de elimine edilir.
uz"erinden etkisi takip edilen... Heparin Heparinin antidotu... Protamin sülfat, toluidin
- Plazmayı berraklaştırıcı etkisi bulunan, 0 mavisi
derece kinetikle elimine olan, etkisi hızlı
Dogru'dan trombinı' inhibe ederek etki gösteren
başlayıp hızlı biten, İV yolla kullanılan
antikoagülanlar. . . Lepı'rudin, desirudı'n,
Heparı'n
bivaluridin
- Heparinı'n en önemli yan etkisi... Spontan
kanama, hematüri Epoksı't redüktaz enzim inhibisyonu yapan
- HIT (heparin induced trombositopeni) antikoagülan. .. Oral antikoagülan (Varfarin)
tedavisinde kim kullanılır... fondaparinuks ve Epoksit redüktaz inhibiyonu ile ne gerçekleşir...
direkt trombin inhibitörleri (lepı'rudin, hı'rudin, Redükte (indirgenmiş) K vitamin azalır ve
argatroban...) K vitaminine bağlı pıhtılaşma faktörleri
- Hafif fraksiyon heparinin (DMAH) EnolGiparı'n, (faktör 2,7,9,10, protC ve S)'nin glutamate
fralGiparı'n, dalteparı'n, fondaparinuks... rezidülerinin gama karboksillenmesi engellenir
- Hafif fraksiyon heparinin (DMAH) etki ve aktifleşemezler
mekanizması... Antitrombin 3 bağımlı olamk - Oral antikoagülanların doz ayarlamasında hangı“
Faktör 10'u ve faktör Za’ yı inhibe eder. Faktör parametre izlenir. .. INR (protrombin zamanının
10'u Za'ya göre 2—3 kat daha fazla inhibe eder. tedavi öncesine göre kaç kat uzadığını gösterir)

©
WM
uuu! ı—Jıımnı"—“

' Oral antikoagülan dozunun azaltılması gereken ' Demir şelato"rleri. . . Deferoksamı'rı (İMŞC),
durum... Tirotoksikoz Deferası'noks (Oral)
- Oral antikoagülan dozunun arttırılması gereken * Megoloo'las’ı'k anemi tedavisinde kullanılan
durum... Gebelik vitamin 812 preperatları,.. Sıy'anokobalamı'n,
Oral antikoagülan zehirlenmesinde tedavi... Hı'droksı'kobalamin
İlk 24 saat.’ Taze kan veya donmuş plazma: ' Megaloblastik anemi tedawsinde kullanılan
daha geç olgularda: Kl vitamini (fı'tomenadion) folik asid preperatları... Folası'n
' Oral yolla kullanılan, direkt etkili, faktör 100 - Anemi tedavisinde kullanılan eritropoetı'n
inhibitöru"... Rivaroksaban, apiksaban... stimülanları. . . . Epoetı'n, Darbepoetı'n
- Rekombinant aktive protein C türevi olan ve Nötropeni tedavisinde kullanılan G-CSF. ..
sepsisle ilişkili koagülopatilerin Tedavisinde Filgrastim
kullanılan. . . Drotrekogin-a Kök hJcı'"re naklinde kullanılan GM-CSF...
- Aspirinin antitrombotik etkisinin mekanizması. .. Sargramostim
Düşük dozlarda trombositlerdeki siklooksijenazı - Trombositopeni tedavisinde kullanılan II.-11
geri dönüşsüz olamk inhibe eder. preperatı. . . Oprelvekin
' Tromboksan sentetaz ı'nhı'bı'to"r'u"... Dazoksiben, * Trombositopeni tedavisinde kullanılan
niktindol trombopoetin reseptör agonı'stleri. . .
Tromo'oksan AZ reseptör blokajı yapan. .. Romiplostim, Eltrombopag
Ridogrel
' Trombositin fosfodiesterazını inhibe ederek
cAMP duz"eyini artırıp eritrositlere adenozin
uptake'ini de inhibe ederek kanda adenozin ÇIKMIŞ SORULAR
etkinliğini artıran ilaç. .. Dı'pı'rı'madol,
Silostazol
- Trombositte bulunan ADP P2Y12 reseptör 1. Heparı'nin etki mekanizması ile ilgili aşağıdakı”
irreversıbl ifadelerden hangisi y_ş_anlıtır? (Nisan 2313)
blokörü olan. .. Tiklodipin,
Klopidogrel, Prasugrel A) Doğrudan intrensek antikoagülan aktıv'ıt'e gos'ten'r.
B) Antitrombine bağlanarak etkı’ gösten'r.
Trombositte bulunan ADP P2Y12 reseptör
C) Faktör Xa'yı inhibe eder.
reversıbl bloköru" olan... Tikagrelor, Kangrelor D) Trombı'n—antitrombı'n reaksiyonunun hızını artınr.
Glikoprotein IIb / IIIa (aIIbDâ) reseptör E) KoagÜIasyon proteazlarının antitrombin ile
blokajı yapan... Absı'ksı'mab, Tirofiban, inhibisyonunu katalız'ler.
Eptifibatide Doğru cevap: A
- Prostasiklin analog“u olan, güçlü" antitrombositik
ve vazodilatatör etki gösteren ilaç... 2. Aşağıdakilerden hangisi, antitrombin etkinliğinden
Epoprostenol bağımsız etki gösteren ve doğrudan trombı'nı'n
aktif bölgesine bağlanan trombin inhibitörüdüı’?
Fibrine spesifik etkili olmayan fibrinolitikler (Nisan 2010)
hangileri. .. Streptokinaz, ürokincız
A) Hepan'n B) Lepimdin
Fibrine spesifik etkili olan fibrinolitikler C) Daltapan'n D) Enoksapan'n
hangileri... tPA (Alteplaz, Reteplaz, E) Varfan'n
Tenekteplaz...), anistreplaz (plazminojen— Doğru cevap: B
streptokinaz aktivatör komplkesi, saflaştırılmış
insan plazminojeni) 3. Venöz trombozis ve pulmoner embolizm
' En kısa yarı ömürlü fibrinolitik... Rekombinant başlangıcında ve profılaksisinde kullanılabilen
doku plazminojen aktivatörü fondaparinuks’unetkimekanizmasıaşağıdakı'lerden
hangisidir? (Nisan 2012)
- En uzun yarı ömürlü fibrinolitik... Anistreplaz
A) Doğrudan etkili Faktör Xa inhibisyonu
Lizin antimetaboliti olan plazminojen B) Doğrudan etkili trombin inhibisyonu
inhibitörleri (antifibrinolitikler) C) K vitamini antagonisti
Aminokaproik asid, Traneksamik asid D) Antitrombı'n aracılı Faktör Xa inhibisyonu
E) Antitrombin aracılı trombin inhibisyonu

Doğru cevap: D

Om
 mı umur ııı-ımın

.Ağızdan uygulanabilen bir antikoagülan olan

rivaroksaban’ın etki mekanizması aşağıdakilerden
hangisidir? ÇALIŞMA SORULARI
A) Doğrudan etkili trombin inhibitörü
B) Doğrudan etkili faktör Xa inhibitörü
C) Antitrombin aracılı trombin inhibitörü 1. Warfarinin antikoagülan etki mekanizması
D) Antitrombin aracılı faktör Xa inhibitörü aşağıdakilerden hangisier ilişkilidir?
E) K vitamini antagonisti
A) Protrombin karboksilasyonunun inhibisyonu
Doğru cevap: 8 B) Trombı'nin aktivasyonu
C) K vitamini redüksiyonunun aktivasyonu
5. Aşağıdakilerden hangisi tromboksan sentetaz D) Antitrombin III'ün aktivasyonu
inhibitörüdür? E) Protein C dekarboksilasyonunun inhibisyonu
A) Glukokortikoidler B) Asetil salisilik asid Doğru cevap: A
C) Dazoksiben D) Tranilsipramı'n
E) Hepan'n 2. Oral antikoagülanlarla (OAK) ilgili ifadelerden
Doğru cevap: C hangisi doğru d_g__e”i|dir?
A) Teratojen etkiler oluştururlar.
6.
B) Etkilen' 12-24 saat sonra başlar.
|. Heparin
II. Dalteparin sodyum C) Antı'trombin 3 bağımlı koagülasyonu baskılarlar.
lII. Fondapan'nuks sodyum D) Terapotik aralıkları dardır.
IV. Enoksapan'n E) Zehirlenmelen'nde taze donmuş plazma kullanılır.
Protamin sülfatyukarıdakilerden hangisinin etkisini
geri döndürmez? Doğru cevap: C

A) Yalnız III B) Yalnız IV

C) II ve III D) |, II ve III 3. Aşağıdakilerden hangisi birlikte kullanıldığında
E) II, III ve IV warfarinin antikoagülan etkisini artırabilir?
Doğru cevap: A
A) Diüretikler
B) Barbitüratlar
7. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi trombositlerdeki C) K vitamini
Gp llb-llla reseptör kompleksini bloke ederek
D) Kolestiramin
antitrombositik etki gösterir?
E) 3. Kuşak sefalospon'nler
A) Klopidogrel B) Aspin'n
C) Dipiridamol D) Prasugrel Doğru cevap: E
E) Tırofıban
Doğru cevap: E
4. Aşağıdaki antikoagülan etkili ilaçlardan hangisi
oral yolla kullanılır?
8. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi fıbrinolı'z amacıyla
kullanılır? A) Deltaparin
A) Aspı'n'n B) Heparin B) Fondapan'nuks
C) Dikumarol D) Hirudin
C) Bivalirudin
E) Reteplaz
Doğru cevap: E D) Argatroban
E) Dabigatran
9. Aşağıdakilerden hangisi plazminojen aktivasyonunu
Doğru cevap: E
engelleyebilen bir lizin antı'metabolitidir?
A) Dipridamol
B) Protamin sülfat 5. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi faktörXa inhibisyonu
C) Aminokaproik asid o_L__Iuturmaz?
D) Hirudin A) Heparin
E) Fitonadian
B) Fondaparinuks
Doğru cevap: C C) Ardeparin
D) Dabigatran
10.Aşağıdakilerden hangisi, trombositopeni
tedavisinde kullanılır? E) Rivaroksaban
A) Eritropoietin Doğru cevap: D
B) interlökin-11
C) Granülosit makrofaj-koloni stimüle edici faktör
D) lnterlökin-1
E) Makrofaj koloni stimüle edici faktör

Doğru cevap: B
6. ADP P2Y12 (ADP reseptörü’) reseptörünü reversıbl
olarak bloke eden ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Prasugrel
B) Kangrelor
C) Ksimelegatran
D) Dabigatran
E) Klopidogrel

Doğru cevap: B

7. Trombosit fonksiyonlarını baskılayan ilaç ve etki

mekanizması eşleştirmelerinden hangisi y_îLanlıır?
A) Absiksimab — Gp 2b3a antagonizması
B) Ketanserin — 5—HT2 reseptör antagonizması
C) Prasugrel —Tromboksan sentaz inhibitörü
D) Aspirin-TromboksanAZ üretiminin baskılanması
E) Klopidogrel —ADPP2Y12 reseptör antagonisti

Doğru cevap: C

8. Eritrosit yapımını uyaran eritropoletin, darbepoietin

gibi ilaçların kullanımları ve etkilerier ilgili
aşağıdakı’ ifadelerden hangisi Mnlıır?

A) Kronik böbrek hastalıklarına eşlik eden aneminin

tedavisinde kullanılırlar.
B) Bazı kanser kemoterapilerinde eritrosit transfüzyon
gereksinimini azaltmak için kullanılırlar.
C) Demir eksikliği gelişmesine neden olabilirler.
D) Bazı kanser kemoterapı'lerinde tromboembolik n'skı'
azaltmak için kullanılırlar.
E) HIV enfeksiyonunun tedavisinde verilen zidovudin ile
oluşan aneminin tedavisinde kullanılırlar.

Doğru cevap: D

9. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi trombositopenik

hastalarda, trombopoietin reseptörlerini aktive
ederek trombosit sayısını artırır?
A) Interlökin-6
B) Epoetin alfa
C) Sargramostim
D) Romiplostim
E) Filgrastim

Doğru cevap: D

10.Aşağıdaki ilaç ve etki mekanizması

eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?
A) Deferasiroks — Demir şelatörü
B) Epoetin — En'tropoetin stimülanı
C) Sargramostim — GM-CSF analoğu
D) Hidroksikobalamin — Vitamin Bö preperatı
E) Ferröz sülfat — Demir preperatı

Doğru cevap: D
 HORMONLAR

Hiperglisemik Etkili. İlaç-lar Hipoglisemik Etkili İlaçlar

- Fenitoin - Beta blokörler
- Diazoksid - Salisilatlar
- Glukokortikoidler - Teofilin
- Furosemı'd . Etanol
- Tı'azid . NSAI
- Verapamil - Lityum
- Diltiazem . ACE inhibitörlen'
- “'

. Terbutalin - Pentamı'dı'n
—

- Salbutamol - Bromokn'ptı'n
- Proteaz inhibitörleri (lndinavir, lopinavir vb.) . Mebendazol
-.“—A

- Siklosporı'n / takrolimus
..

. Pentamı'dı'n
- Atipik antipsikotikler (klozapin vb.)
— Nikotinik asid
- Opı'oı'dler
- İnterferonlar
- Amfoten'sin B
- Akamprosat
- Basiliksı'mab
- Asparajinaz
- Epı'nefn'n
- Beta reseptör agonistlen'

İNSÜLİN PREPARATLARI
. Oral olaıak kullanılmazlar.
. Genelde cilt altına enjekte edilirler (Regüler insülin ı'.m veya ı'.v olarak da
verilebilir).
- Subkuta"n absorpsiyonu çok değiştiği için bireyler arası farmakokinetiğı' çok değişkenlik
gösterir.

İnsülin preperatlarının özellikleri

İnsülin Preeratı Etki Başlangıcı
Hızlı etkili (etki ba langıcı)
Aspart < 15 dakika 3-4 saat
< 15 dakika 3-4 saat
Lispro < 15 dakika 3-4 saat

Regüler 30-60 dakika 4-6 saat

Orta etkili
NPH
1-4 saat 10-16 saat
(regu"ler+protamı'n kombinasyonu)
Lente 1-2 saat 18-24 saat

Detemir 1-4 saat 20-24 saat

1 -4 saat 20-24 saat

 Glargı'ne: En az hipoglisemi oluşturandır. Peak yapmayan insülin preperatıdın
. Günümüzde klinik kullanımı olmayan ultra-uzun etkili insülin deglutec'dir.

İnsülin Preparatlarının Yan Etkileri

' Hipoglisemi: En sık görülen yan etkidir.

- Lipodı'strol'i: Lipoatrofı ve Iı'pohı'pertrofi şeklinde görülür.
. Alen'ik reaksıy'onlar ve görme bozukluklan (birden bire gliseminı'n düşürülmesi
ile gözde osmotik dengenin bozulması sonucu) oluşturur.

ANTİDİABETİKLER İLAÇLAR:
ıı. İNSÜLİN Dışı ANTİDİABETİK İLAÇLAR:
ı. SÜLFONİLÜRELER:

I. Jenerasyon Sülfonilüre ll. Jenerasyon Sülfonilüre türevleri

türevlen' (daha güçlüdürler)
- Glı'bun'd (Glibenklamı'd): En fazla hipoglisemi yapandır. Güçlü
. Tolbutamid (en kısa etkili)
etkilidir.
- Klorpropamid
o Glipı'zid: En kısa etkilidir.
- Tolazamid
» Gliklazı'd: Antiagregan etkisi vardır.
- Asetoheksamı'd
' - Glı'mepı'n'd: En az hipoglisemi yapandır. Oldukça güçlüdür.

1. jenerasyon sulfonilüreler II. jenerasyona göre daha çok yan etki oluştururlar
ve daha zayıf etkilidirler.

Sülfonilürelerin Etki Mekanizması

. ATP bağımlı K+ kanallannı bloke ederler.

Su"lfonilürelerin Etkileri

. Pankreas beta hücrelerinde ATP bağımlı K* kanallarını bloke ederler,

membran depolarizasyonu ve takiben insülin salıverilmesini arttınrlar.

- Serum glukagon seviyesini azaltırlar.

. İnsülin duyarlılığını arthrırlar (insülinin hedef hücrelerde etkinliğini arttırırlar).

. Antilı'politik etkilidirler (biguanidler ise Iı'polı'tiktı'rler).

- Sülfonilüreler dokuların laktat kullanımını arttırırlar (biguanidler ise azaltırlar).

 kanalı
[İm Sülfonı'lüreler
Klorpropamid
Glibun'd vb.

Deîpol.
ile
kapanma

Glukoz
transporter

+ Kalsiyum kanalı
GIukoz———-> Metabolizma (Depol ile açılma)
TCa” Ca”
Law—ın_j/
Ekzositoz

İnsülin

Sülfonilürelerin Farmakokinetiği

. Karaciğerde metabolize edilirler.

Sülfonilürelerin Klinik kullanımı

. Tip II diyabetes mellitus (DM) tedavisinde oral kullanılırlar. Tip I dıy'abette

kullanılmaları kontrendikedir.

Sülfonilürelerin Yan Etkileri

. Sağlıklı kişilerde de hipoglisemi yaparlar (biguanid türevleri ise yapmaz).

. Teratojen ve guatrojen etkiler oluştururlar (gebelerde plasental geçişi az olduğu

için kullanılabilen glı'bun'd’dir).
- Belirgin kilo alımına yol açarlar.

- Klorpropamid ve tolbutamid; disültîram benzeri reaksiyon oluştumrlar.

Klorpropamid:

. Diğerlen'nin aksine böbreklerden değişmeden atılır. Yaşlılarda kullanılmamalıdır.

ADH ile etkileşir ve onun etkisini potansiyalize eder. Dİ tedavisinde kullanılır.

İnsülin sekrete ethr'ıcı"lerın' etki sii-eleri (smf)

Klorpropamid>48 / Tolazarrıid: 12-24
Glimepirid 12 / Glipı'zid (yavaş salınım tbl): 24 / Vı'ldagliptin: 12—24 / Staglip'rin: 16
Vildoglı'pîı'n: 12—24
Eksanatid: 4-6
Repcıglinid: 2-6 / Naîeglinid: 2-4
 Sülfonilürelere benzer şekilde ATP bağımlı K+ kanallarını bloke ederek
pankreastan insülin salgılanmasını arttırırlar.

Etkileri hızlı başlar ve kısa sürer.

Kaıaciğerde metabolize olurlar.

Nateglinid:

İnsülin salıven'lmesı'nı' en hızlı arttıran oral antidiyabetiktir. Renal yetmezlı'kte

yaşlılarda kullanılabilir.

3. BİGUANİDLER:
S___—___;
Metformin (en yaygın kullanılan) / Buformı'n / Fenformı'n |

Bı'guanidlerin Etki Mekanizmaları

AMP bağımlı protein kı'nazı (AMPK) aktive ederek hepatik glukoneogenezı'

(hepatik glukoz üretimini) baskılarlar, pen'ferik glukoz up-takeı"ni artınr.
Kas ve yağ dokuda insülinin etkinliğı'ni arttırırlar.
Kan glukozunun azalmasına ve dokularda glikolı'zisı'n artışına neden olurlar.
GİS'den glukoz reabsorbsı'yonunu azaltırlar.

Enterosı'tlerde glukozun laktata çevrilmesini stimüle ederler.

Biguanidler Farmakokinetik

Renal yolla değişmeden atılır. Oral kullanılırlar.

Biguanidlerin Etkileri

Tip 2 DM’da öncelikli ilaçtır. Çünkü kilo alımına neden olmazlar.

Hipoglisemı'k değildir.

Hem mikrovasküler hem de makrovasku"ler hastalığı azaltan tek ilaç

grubudur. Diğer antidiyabetikler mikrovasküler olayları baskılarlar.

Riskli hastalarda (orta yaş, obez, glukoz intoleransı, açlık hiperglisemisi olan) Tip 2
Diyabetin oluşmasını önlemede etkili bulunmuşlardır.

Trigliserid düzeyini %20 azaltırlar.

Biguanidlerin Klinik Kullanımı

Tıp II diyabet tedavisinde tek başına veya insülin sekresyonunu artbran antidiyabeb'klerle
(Sülfonilüre ve meglitinidler) kombine şekilde kullanılabilir.

İnsülin direncine bağlı hiperglisemi tedavisinde kullanılabilir.

Prediyabetik hastalarda dıya'bet oluşumunu engellerler (glıtaz'onlarve alfa glukozidaz

inhibitör-led gibi')
 - Polikistik over sendromu olan kadınların infertilite tedavisinde onaysız kullanım
vardır (androjenleri ve hirşutizmi azaltır).

Biguanidlerin Yan Etkileri

. Laktik asidoz (laktik ası'd yıkılımına engel olur).
- Karın ağrısı, diyare, bulantı, ağızda metalik tat, iştahsızlık
- Bız eksikliği
- Teratojenite (gebelerde kullanılabilen metformin'dir).

Biguanidlerı'n Kontrendikasyonları
. Böbrek yetmezliği
- Karaciğer hastalığı
o Laktik asidoz hikayesi
- İlaç tedavisi gerektiren kalp yetmezliği
. Kronik hipoksik akciğer hastalığı
- Alkolizm
. Radyokonbast maddelerle birlite kullanım

4. THIAZOLIDlNEDIONLAR (Glitazonlar)
S___josiglitazon
Pioglitazon
Troglı'tazon
Rivoglitazon

Etki Mekanizmaları
. Nükleusta bulunan, glukoz ve lipit metabolizmasından sorumlu genlen' modüle eden
peroksı'zom prolifeıatör-activated reseptör gamma (PPAR-y)'ya bağlanarak, perı'fen'k
dokuların insüline olan hassasiyetlerini arttınrlar. (insülin direnci azalır) (dual PPAR
agonistı' yenı” ilaç aleglı'tazar'dır).

. Kaıaciğerde glukoz üretimini baskılayabilirler.

o Glukozun kas ve yağ dokusuna transportunu arttırlar.

Farmakokinetik

- Karaciğerde metabolize edilirler, böbrek yetmezliğinde kullanılabilirler.

Etkileri
- Etkileri gen regülasyonu üzerinden olduğu için etkinin başlaması ve bitmesi aylar
alabilir. En geç etkili antidiyabetiklerdir.
- Etki gösterebilmesi için vücutta insülin bulunması şarttır.
- Vücudun insülin gereksınımını, ınsülin direncı'ni azaltırlar.
. Trı'glı'serid’de azalma, HDL ve LDL’de artış yaratırlar.

Klinik kullanımı
- Tip II diyabet tedavisinde oral kullanılırlar.

Yan etkileri
- Sıvı retansiyonu, kilo alımı, ödem
. Kalp yetmezliğinin indüklenmesi

©
,, mı w ııı.-ıı mı ııı

. Kemik kırıkları, osteoporotik etkı'ler

o Makula od"emi
- Hepatotoksı'site
. Hipoglisemi yapıcı etkileri azdır. İnsülin ve Sülfonilüre ile kombine kullanılırsa
hipoglisemi yapabilirler.
- Pı'oglı'tazon: Mesane kanseri riskini artırır.

Kontrendikasyonları
- Karaciğer hastalığı
. Gebelik
. Kalp yetmezliği

s. oı-GLUKOSİDAZ İNHİBİTÖRLERİ:

[iğri
Vogliboz

Etki mekanizması ve etkileri

. Bağırsakta oligo ve dı'sakkarı'dleri, monosakkarı'd haline çevirip absorbe edilmelerini

sağlayan u-Glukosidaz enziminin ı'nhı'bı'törlen'dir.

- Sakkarı'd absorbsı'yonunu azaltarak ve GLP-1 seviyelerini artırarak kan

şekerini düşu"ru"rler.

Klinik Kullanım

- Tip II diyabet tedavisinde postprandı'yal glisemiyı' azaltmada oral kullanılırlar.

Yan etkileri

. İnsülin veya insülin sekrete ettrı'ci oral antidı'yabetiklerle kombine edildiklerinde

hipoglisemi oluşturabı'lirler.
. Abdominal ağrı, gaz ve diyare
- Akarboz karaciğer enzim yüksekliği yapabilir.

Kontrendikasyon

o inflamatuvar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit ve Crohn), gaz ile ilişkili

durumlar
. Böbrek ve hepatik yetmezlik

6. PRAMLİNTİD
Etki mekanizması ve etkileri

. Sentetik amilin analoğudur. Amı'lı'n reseptörlen'ni uyarır.

- Gastrik boşalmayı yavaşlatır.
- Glukagonu azaltır.
- İştahı baskılar.
 Mm-
mıı-ıı ımın-İ

Klinik kullanım

. Tip 1 ve Tip Z'de yemek öncesi subkutan enjeksiyon yoluyla postprandlyal

glukoz seviyesini düzenlemek amacıyla kullanılır.

- Obesite tedavisinde kullanılır.

- Kreatin kierensl> 20 mL /dakika olan hastalarda kullanılabilir.

Yan etkileri

- Tek başına hipoglisemi oluşturmamakla birlikte insülin Ile kullanıldığında hipoglisemi

oluşturabilir.

Kontrendikasyon

- Mide boşaltımını baskıiadığı için diyabetik gastroparezı'si olan hastalarda

kontrendikedir.

lnkretin Hormonlar

İnkretinler, yemek sonrası salgılanan ve insülin sekresyonunu arttıran gastrointestinal

hormonlardır. Bunlar:

. GLP-1 (Glukagon benzeri polı'peptı'd 1): Glukoza bağımlı insülin sekresyonunu

arttırır, glukagon sekresyonunu baskılar, gastrik boşalmayı yavaşlatır ve
hastaların gıda alımını baskılar. c-AMP—Proteı'n kinaz A yoiağını aktive eder.

- GİP (Glukoz bağımlı insülinotropik polipeptid)

7. GLP—l SENTETİK ANALOGLARI (AGONİSTLERİ):

[Saadia
(tı/2: 2 saat)
Liraglutid (tı/2: 12 saat)
Albigiutid (t1/ 2: 5 gün)

Duiagiutı'd (t1/ 2: 5 gün)

Etki mekanizması

. Pankreas beta hücrelerinde bulunan GLP-1 reseptörlerini uyanrlar.

Etkileri

- Glukoza bağımlı insülin sekresyonunu arttırırlar, postprandı'al glukagon

sekresyonunu baskılar, gastrik boşalmayı geciktirirler (OKS ve antibiyotik
emilimini baskılayabı'lirler).

. Kilo kaybına neden olurlar.

Klinik kullanım

. Subkutan enjeksiyon yoluyla Tip-2 diyabetli hastalarda, metformin veya

sülfonilürelerle tam oiaıak glisemik kontrol sağlayamamış hastalarda, tek başına
ya da metformin veya sülfonilürelerle kombine olarak kullanılırlar.

ı/A X

( 22
,;
)
:'— îusmm ' ' rus HAZIRLIK MERKEZLERİ
mı ımı-ııı ııı—mını

Yan etkileri

0 Tek başına kullanıldıklarında nadiren hipoglisemi oluştururlar. İnsülin ile risk

artar.

. Pankreatit

. Lı'raglutı'd tiroid kanseri riskini arttırabilir. (Tiroidin C hücrelerini uyardıklarından

dolayı, tiroid medüller kanser hikayesi olanlarda ya da MENZ sendromu olanlarda
kontrendikedirler.)

Kontrendikasyon
. Eksenatid kreatin klerensi <30mL /dakı'ka olan hastalarda kullanılmaz.

8. DİPEPTİDİL PEPTİDAZ 4 (DPP-4) ENZİM İNHİBİTÖRLERİ

[___—İl.
Sltagliptin
. Saksagliptin
. Linaglı'ptin
. Aloglı'ptin
. Vildaglı'ptı'n

Etki mekanizması

. GLP-1 ve GİP'ı' inaktive eden Dipeptidil peptı'daz 4 enzimini (DPP—4) inhibe

ederek, dolaşımdaki endojen GLP-1 ve GİP seviyelerini 2 katına çıkartırlar.

o GLP-1 agonistleri ile kombine edilmemeleri gerekir.

Etkileri

o GLP-1 seviye artışına bağlı olarak, glukoz bağımlı insülin sekresyonunu

arttırırlar, glukagon sekresyonunu baskılarlar, açlık ve tokluk kan şekerinı'
azaltırlar.

Klinik kullanım

. Tip-2 diyabetes mellitus tedavisinde monoteıapı'de veya diğer ilaçlarla kombine

olarak oıal yolla kullanılırlar.

Yan etkileri

- Pankreatı't, pankreasta premalı'gn intraepitelyal lezyon artışı, rinı't ve üst solunum

yolu enfeksiyonlarına neden olabilirler.

?. S_O_DYnllM-GlllKOZ KO-TRANSPORTER 2 (SGLTZ)

INHIBITORLERI (Kanagliflozı'n, Dapaglı'flozin, Empaglifloıin);

- Böbrek proksimal tübüllerinde, Sodyum-Glukoz Ko-transporter 2’yı' (SGLTZ) inhibe

ederek glukoz reabsorbsiyonunu baskılayan yenı' diyabetes mellitus ilaçlarıdır.

- Tip 2 diyabetes mellitus tedavisinde oral olarak kullanılırlar. Kilo kaybına neden
olabilirler.

Om
 o SGLT2 İnhı'bıt'örlen' g|ukozu"n' ye neden olurken eş zamanlı kan glukozunu azaltırlar.

. Yan etkileri; genital ve üriner enfeksiyonlarda artış, kilo kaybı, ozmotik diürez,
dehidratasyon ve hipotansiyondur.

- Ayrıca dapaglıfl'ozı'nı'n klinik kullanımı sırasında meme ve mesane kansen' sıklığında

artış gözlenmiştir.

ıo. SAFRA ASİDİ BAĞLAYAN REÇİNELER

- Kolesevelam
. Tıp 2 diyabet tedavisinde oral kullanılır.
. intestinal glukoz absorbsıy'onunu basıolar.
- Karaciğer ve renal yetmezlikte kullanılır.

- Gebelik kategon'sı' B'dir.

. Tn'glisen'd seviyesinde artış oluşturabilir.

ı ı. BROMOKRİPTİN
- Parkinson tedavisinde kullanılan dopamin reseptör agonislidir.

0 Tıp 2 diyabet tedavisinde kullanılır.

Antidiyabetik ı’
İnsülin sekrete ettin'ciler m
-- — ı- ATP bağımlı K+ kanallannı Klorpropamid _|_
1. SULFONILURELER bloke eder Glibundm ıp II / Oral

ATP bağımlı K+ kanallannı Rapeglı'nid _|_

2. MEGLİTİNİDLER bloke eder Nategümdm ıp ıı / Oral

. Exenatı'de
Glukoza bağımlı insülin
a3n'aıGLPl'aınsentet'k Liraglutid Tıp |I / Subkutan
sekresyonunu T
Og Dulaglutid...
4. Dı'peptı'dil
GLP-1 ve GİP'i inaktive eden
peptı'daz 4 (DPP-4) Sı'tagliptin... Tip II / Oral
(DPP-4) inhibisyonu
enzim inhibitor

Diğerlen'
AMP bağımlı protein kinaz
aktivasyonu Metformin
5. BİGUANİDLER Tıp Il / Oral
Hepatik glukoz üretimini Jr Fenformin...
Pen'fen'k glukoz up-take T

-TAZ PPAR—y aktivasyonu . . _|_

Oligo ve disakkan'dlen',
monosakkan'd haline çevin'p
7. a_-G_LU__KOSİDAZ absorbe edilmelen'ni sağlayan
Akarboz
Tip II / Oral
İNHIBITORLERİ d-Glukosidaz enziminin
Mı'glitol. . .

inhibisyonu
Sentetik amilin analoğudur.
Tıp | ve II /
8. PRAMLİNTİD Amilin reseptörlerini uyanr m
Subkutan
Gastn'k boşalmayı yavaşlatır

9. Sodyum-Glukoz Böbrekte SGLT'l’yi

Ko-transporter 2 inhibe ederek glukoz Kanagliflozin. . . Tip ıı / Oral
(SGLT2) İnhibitörleri reabsorbsı'yonunu baskılar
10. Safra asidi Intestinal glukoz _|_
bağlayan reçine absorbsı'yonunu baskılar ıp " ] oral
 Antı'dyı'abetı'kı'laçlarvekıl'o
Kilo Aldıranlar
Sülfonilüreler
Meglitinidler (glinidler)
Thiazolidinedionlar (Glı'tazonlar) (od"eme bağlı)
Kiloyu etkilemeyenler
Biguanidler
Glukagon
Seviyesi
G&LP—i _Rsp Agonsitlen' (eksenatid ! Azalma
Lıraglutıd-sc)
DPP—4 Enzim İnhibitörlen' (Staglipitin /
Azalma
....liptin'ler—oral)
Amilin Hormon Analoğu (Pramlintid-sc)
SPOT BİLGİLER
' Tirozin kinaz aktiviteli reseptörü olan hormon...
İnsülin
- En kısa insülin preparafı... Glulı'sin, aspart ve
lı'spro
' En uzun insülin preparaTı... Detemir ve Glorgine
' Klinik kullanımı olmayan en uzun etkili insulin
preparaiı... Degludec
' En az hipoglisemi oluşturan... Glargine
' İnsülin preparat'armın en sık görülen yan
etkisi... Hipoglisemi
' ATP bağımlz K— ı'fıancı' brokorış" olan oral
antı’dı'yabe*ik,,. Sülfonilüreler (Hem insulin
duyarlılığını ariırır, hem de salgılanmasını artırır)
' Su"lfoni|ur"e ve bigsınıf-dle arasındaki tema.?
farklar... Sağlıklı kişilerde de hipoglisemi yaparlar
(biguanid Türevleri ise yapmaz), antilipolitik
eîkilidirler (biguanidler ise lipoliTikiirler), laktat
düzeyini l (biguanidler ise laktat düzeyini T).
' En uzun etkili su"'lfonîlu"re... Klorpropamid
' Obez hasialarda kullanımı T'ef'cih edilmemesi
gereken an'rı'diyabeıikler. .. Sülfonilüreler
' Disulfram benzeri eTki oluşturan Sülfonilüreler. ..
Klorpropamid, Tolbuîamid
' Sülfonilürelere benzer şekilde ATP bağımlı
K kanalını bloke ederek pankreasîan insulin
salgılanmasını artıran, cikisi hızlı başlayıp kısa
sur"en, posfprandiyal hiperglisemı'yi en iyi regüle
eden oral antidiyabefikilaçlar... Repaglinid,
na'l'eglinid
Kilo verdirenler
İnkretinler (GLP-1 agonistleri)
Pramlintid
SGLT-Z inhibitörleri (dehidratasyon)
GLP-1 / GIP
Mide Boşalma Hızı m
Kullanım
Seviyesi
Azalma
Azalma TıpZDM
Etki Yok Etki Yok Artış (2 kat) Tıp 2 DM
Tıpl-ZDM
Obez hasialarda ve polikistik over 4tedavisinde
ilk Tercih olarak .."—'uı'larıian ar_.1'ı'dı'vabe?ı'kler...
Biguanid Türevleri (Metformin, Buformin, Fenformin)
AMP kinaz enzim. :=k7'îvasycnu yapan ve glikolizi
hızlandıran an";ı"-_ı'ı'yc—.'>’etik. .. Metformin
Meiformînin en öner—a,b.’ yan etkisi... Lak'l'ı'k
asidoz, BIZ eksikliği
l*lükle—"er peraksizom prolifaTÖr—ak'rive reseptör—
y'nın (FP—ilânı" selektif” olarak agonistleri olar. ve
hedef n'uc"'r.elera'e insülin duyarlılığını arttıran...
Rosiglifazon, pı'oglı'tazon, troglitazon
f,".“-’ı"ı”._ızarıları'ıi- yan," etkiler."... Sıvı reiansiyonu,
kilo alımı, ödem, kalp yetmezliğinin indüklenmesi,
osteoporoz, hepaîo'roksisi're...
Bağıı'saklarda disakkaritleri parçalayan alfa
glukosidaz enzimini inhibe ederek disakkarid
absorbsiyonunu azalîan. .. Akarboz, miglitol
Alfa glukczidaz lnhlbliörlerinin en fazla görülen
yan etkileri... Gaz, gerginlik ve ozmoiik ishal
(Inflamatuvar bağırsak hastalıklarında kontrendike)
Sentetik amylin analog—u olan, gastrik boşalmayı
yavaşlatan, işi'ahı baskılayan, hem tipi. hem de
TipZ DM'da SC yolla kullanılan anfidiyabetı'k...
Pramlintid
Glukagon like—polyçeptide llâLP—l) reseptör
agonisii ve emlağu olan ve glukom bağımlı
insülin salınımını arttıran. ..Eksenai'id/Liraglu'rid
(SC yolla kullanılırlar)
Siiaglipîin, saksaglipiinfin etki mekanizması...
İnkretinleri ve GLP—1 benzeri molekülleri parçalayan
dipepfidil pepTidaz—4 (DPP-4) enziminin inhibiiörüdür,
GLP-1 ve GIP seviyelerini arttırır
0230
 T_USDAYA
tus HAZIRLIK |“:li
mı kızılını-mını

- Sodyum glukoz ko transporter 2 (SGLTZ) .Aşağıdaki ilaçlardan hangisi pankreasta insülin

inhibitörü olan ve glukoziiriye neden olan salgılanmasını arttırmadan, periferdeki etkinlikleri ile tip 2
diyabet tedavisinde yararlıdır? (Nisan 2006)
antidiyabetik .. Kanagliflozin, Dapagliflozin...
A) Klorpropamid B) Nateglinid
' Diyabetik nöropati ve retinopati gelişimini önlemek C) Glibund D) Rosiglitazon
için kullanılan ilaçlar. .. Aldoz redüktazı inhibe eden E) Gliklazid
ilaçlar Doğnı cevap: 0
Glukagon like-polypeptide l_(GLP-l) reseptör
agonisti ve analogu” olan ve glukom bağımlı insulin 7. Aşağıdaki antidiyabetik ilaçlardan hangisi intestinal
salınımını arttıran. .. Eksenatid / Liraglutid alfa-glukozı'dazın kompetetif inhibitörlerinden biridir?
(Eylül 2007)
' SiTaglipTin'in etki mekanizması... İnkretinleri
ve GLP—1 benzeri molekülleri parçalayan dipeptidil A) Troglitazon B) Miglitol
peptidaz-4 (DPP-4) enziminin ı'nhibi'l'örüdür, GLP—1 ve C) Rosiglitazon D) Tolazamid
E) Gliburı'd
GIP seviyelerini arttırır
Doğru cevap: B

ÇIKMIŞ SORULAR
8. Aşağıdakilerden hangisi, amilin analoğu olup amı'lı'n
reseptörlerine bağlanarak etki gösteren antidiyabetik
ilaçtır? (Nisan 2013)
'

A) Pramlintid B) Eksenatid
C) Rosiglitazon D) Metformin
1. Aşağıdaki insülin preparatlarından hangisi uzun etkilidir?
E) Akarboz
A) İnsülin Iı'spro B) Regüler insülin Doğru cevap: A
C) İnsülin aspart D) Insülin glarjin
E) Insülin glulisin 9. Aşağıdaki ilaçlardan hangisi. “glukoza bağımlı" insülin
Doğru cevap: D salgılanmasını artırır? (Nisan 20ı42)
A) Eksenatid B) Akarboz
2. Sülfonilüre grubu oral antidiyabetik ilaçlar ile ilgili
C) Miglitol D) Rosiglitazon
aşağıdaki ifadelerden hangisi y_Lanlıtır?
E) Glibenklamid
A) Pankreas beta hücrelerinden insülin salıverilmesini Doğnı cevap: A
arttırırlar.
B) Bin'ncı' jenerasyondan olanlar ikinci jenerasyona göre daha 10.Aşağıdakilerden hangisi, dipeptidil peptidaz-IV (DPP-|V)
potent etki gösten'rler. enziminin inhibe edilmesi ile oluşan antidiyabetik etkinliği
C) Insülinin penf'en'k dokulardaki etkinliğini arttınrlar. e_ın
ii açıklar? (Nisan 2012)
D) Pankreas beta hücrelen'nde ATP-duyarlı K* kanallarını bloke
A) Insülin yıkımının azalması
ederler.
E) Kan glukagon duz“eyini düşürürler. B) Insülin sentezinin artması
C) Glukagon benzen" peptid—1 (GLP—1)yıkımının azalması
Doğru cevap: B D) Glukagon yıkımının artması
E) Disakkan't emiliminin engellenmesi
3. Aşağıdaki antidiyabetik ilaçlardan hangisi AMP’ye bağımlı
Doğru cevap: C
protein kinaz aktivitesini artırarak etki gösterir?
A) Glipizid B) Metformin
C) Rosiglitazon D) Stagliptin
E) Eksenatid
ÇALIŞMA SORULARI
Doğru cevap: B

4. Metformin ile yapılan antidiyabetik tedavide, aşağıdakı’

.İnsu"lin preparatlarıyla ilgili özelliklerden hangisi
yan etkilerden hangisi görülebilir? (Nisan 2008)
y_$_.an|ltlr7
A) Hipoglisemi B) Kilo artışı
A) Glulı'zin en kısa etkili insülin preparatıdır.
C) Laktik asidoz D) Ketoasitoz
E) Konstipasyon B) Detemir isülin uzetkilid.
C) Glarjin en fazla hipoglisemi oluşturan insülin preparatıdır.
Doğru cevap: C D) Intravenöz yoldan kullanılabilen. ketoasidoz tedavisinde
tercih edilen, nötral regüler insülindir.
5. PPAR-t; reseptörlerine bağlanarak dokuların insüline E) Izofan insülin (NPH) orta etki süresine sahiptir.
direncini azaltan ilaç aşağıdakilerden hangisidir? (Eylül
Doğru cevap: C
2008)"
A) Metformin B) Rosiglitazon 2. Aşağıdaki antidiyabetiklerden hangisi hem insülin
C) Glibenklamid D) Tolbutamid duyarlılığını hemde insülin salınımını artırır?
E) Repaglinid
A) Tolbutamid B) Pioglitazon
Doğru cevap: B C) Metformin D) Nateglinid
E) Eksenatid
Doğru cevap-.A

©
 ©
’a msnim rus "munzam
“mı—lw

3. Metforminin farmakolojik özellikleri ile ilgili aşağıdakı’ 6. Antidiyabetik ilaçlardan eksenatid ve Iiraglutid ile ilgili
ifadelerden hangisi yanlıştır? aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) İnsülin sekresyonunu arttınnaz. A) Pankreasın beta hücrelen'nde glukagon benzen' polipeptid-l
B) 812 eksikliği oluşturur. reseptörlen'ni uyarırlar.
C) Laktik asidoz önemli yan etkisidir. B) Liraglutid ve eksenatid, metformin ile birlikte kullanılabilir.
D) Ciddi pulmoner hastalığı olanlarda kullanılmaz. C) Pankreasın beta hücrelerinde glukoza bağımlı insülin
E) Belirgin kilo alımına neden olur. sekresyonunu artırırlar.
D) Liraglutidin yarılanma ömrü ve etkı’ süresi eksenatide göre
Doğru cevap: E
daha kısadır.
E) Pankreasın beta hücrelen'nde insülinin sentezini artırırlar.
4. Aşağıdakilerden hangisi kemik kınklarına, maküla Doğru cevap: D
ödemine bağlı görme kaybına ve periferal ödeme bağlı
kilo alımına neden olabilir?
8. Pramlı'ntide için aşağıdakiler '__îL'anlıır?

'
A) Eksenatid B) Pramlı'ntid
A) Sentetik amilin analoğu olan diyabet ilacıdır.
C) Fenfonnı'n D) Rosiglitazon
B) Tıp1 ve Tıp2 DM tedavisinde SC yolla uygulanır.
E) Tolbutamid
C) Diyabetik gastroparezide kullanılabilir.
Doğnı cevap: D D) Glukagon seviyesini baskılar.
E) İştahı baskılar.
5. lnkretin grubu peptid hormon ailesinden olan glukagon Doğru cevap: C
benzeri peptı'd-1(GLP-1)'in etkilen' için aşağıdakilerden
hangisi y_anuşju? 9 . Aşağıdakilerden hangisi proksimal tübülden glukoz
A) Hücre içi cAMP seviyesinde azalma oluştunır. reabsorbsiyonunu engelleyen ve glukozün'ye yol açan
B) Glukagon sekresyonunu baskılar. SGLT inhibitörü antidiyabetik ilaçtır?
C) Mide boşalmasını geciktirir. A) Alrestatin B) Liraglutid
D) Glukoza bağımlı insülin sekresyonunu arttırır. C) Pramlı'ntid D) Kanaglıfl'ozin
E) Tokluk hissi yaratır. E) Vıldagliptin
Doğru cevap: D
Doğru cevap:A

10.Aşağıdaki ilaç ve etki mekanizması eşletirmelen'nden

7. Aşağıdaki antidiyabetik ilaçlardan hangisi dipeptidil
hangisi doğru Mimir?
peptidaz-4 (DPP-4) inhibitörlerinden biridir?
A) Biguanidler —AMP bağımlı protein kinaz aktivasyonu
A) Pioglıt'azon B) Akarboz
B) Meglitinidler —ATP bağımlı potasyum kanal blokajı
C) Sitagliptin D) Nateglinid
C) Sulfonilüreler -ATP bağımlı potasyum kanal aktivasyonu
E) Pramlı'ntid
D) Tıazolidinedionlar — PPAR-gama uyarımı
Doğru cevap: C E) Kabagliflozin — SGLT2 inhibisyonu

Doğru cevap: C

ADRENAI. KORTEKS HORMONLARI

Adrenal korteks kaynaklı 3 hormon sırasıyla:

Glukokortikoidler (kortizol)
Mı'neralokortikoidler (aldosteron)
Androjenler (dehidroepiandrosteron, androstenediol, androstenedion)
ACTH, glukokortikoid ve androjen oluşumunu stimüle eder. Aldosteron yolağının temel stimülanı renin-anjiyotensin
sistemidir. ACTH, aldosteron salgılanmasını stimüle etmekle birlikte bu etkisi renin anjiyotensin sistemi kadar etkili
değildir.
“& Steroidlerin etkileri
Etkıl“erı."
Glikoneogenezi ve glikojen sentezini artırırlar.
- Glikojen sentezi, serum glukoz seviyesi artışına bağlı olarak ortaya çıkan insülin salıverilmesi sonucu artar.
- Steroidler protein sentezini baskılarken, protein yıkımını da özellikle kaslarda stimüle ederler. Steroidler
karaciğerde ise tam tersine protein sentezini uyarırlar.
Steroidler antiinflamatuvar etkili interlökin (IL- 10) ve fosfolipaz A2 enzimini inhibe eden lipokortin (annexin)
ur”etimini stimüle ederek antiinflamatuvar yanıt oluştururlar.
Dolaşımdaki nötrofil, eritrosit ve trombosit sayısında artış yaratırlar.
- Monosit, eozinofil, bazofil, T ve B lenfosit konsantrasyonları azalır.

©
 maun Mim—nl
S___—
Hm mı w.... “g'nin-J*

srııııoı'o PREPARATLARI
Kortizon (ön-ilaç) —> Kortizole çevrilir.
Prednı'zon (ön ilaç) —+ Prednı'zoiona çevrilir.

Kortı'kosteroid preparatiarının güçleri ve etki süreleri

Anti—inflamatuvar Na+ Tutucu Topikal

lll
GLUK_0KORTİKOİD

HH
|||I
Kortizol (Hidrokortizon)

llll
Kortizon
Prednı'zon
O
en

8
Kısa
Orta

+
,—
_;
l||ılllı|||

Tn'amsinolon Orta +++

6a-Metilprednı'zolon
Parametazon E&Ona
Deksametazon +++++

|%||H||:|
Betametazon +++++

MİNERALOKORTİKOİD
Aldosteron
9
—A

Desoksı'kortikosteron (DOC
FJ

Ftudrokortı'zon Orta

(* mı'neralokortikoı'd aktivite)

Steroid preperatları klinik endikasyonları / kontrendikasyonları

Dikkatle kullanılması gereken veya
Endikasyonlar
kullanılmaması gereken durumlar
Alerjik hastalıklar / Kollajen vasküler hastalıklar (SLE,
Tüberküloz / Van'sella enfeksiyonlan
RA,vb.)
Göz hastalıktan ( Üveit, alerjik konjunktivit) Gözde herpes simpleks

Gl'S inflamatuvar bağırsak hastalıktan, subakut hepatik

Diyabetes mellitus
nekroz)

Sepsis, ARDS Osteoporozı's

Serebral ödem, multipl skleroz Psikoz
Astım, yenidoğan respiratuvar distres sendromu,
Kalp yetmezliği + hipertansiyon / od"em
sarkoidoz
Nefrotik sendrom Hı'pokalemi
Deri hastalıktan: Mycosis fungoides, pemiigus, atopik
Glokom
dermatit
Hiperkalsemi, dağ hastalığı Peptik ülser
Subakut tiroidit, malign ekzoftalmus Vı'ral ve fungal enfeksiyonlar
Adrenal yetmezlik (Addison hastalığı) replasman
tedavisi (hı'drokortı'zon ve mineralokortı'koid preperatı
fludrokortizon kullanılır.
Subakut hepatik nekroz, hemolitik anemi/ITP

Organ transplantasyonu sonrasında graft versus host

reaksiyonunu engellemek amacıyla
Multipl myeloma, Hodgkin lenfoma, ALL tedavisi.
Beyin tümörlen'nde ödem azaltmak amacıyla
kullanılırlar.
 ms HAZIRLIK mamul
mı Nui-ı ııımm

Glukokortikoidlerin Yan etkileri

- Uykusuzluk, öfori, depresyon ve psikoz tablosu

- Psodotu"mo"r cerebrı' oluşumu
. Kemik yapan osteoblast aktivitesi azalırken kemik yıkan osteoklast aktivitesi artar
ve kemikte osteoporozı's oluşur.
. Femurun avasküler nekrozu

o Kronik kullanımda steroidler ADH, TSH, LH, ACTH ve growth homıon seviyelerini
baskılarlar. Çocuklarda growth hormon salınımını baskılayarak büyüme geriliği
yaratırlar.
o Eritrosit ve trombosit sayısında artış yaratırlar. Tromboembolizme hassasiyet
artar.
. Peptik ülser oluşumunu uyarırlar.
. D vitamininin kalsiyumu absorbe edici etkisini antagonı'ze ederler.
0 Fetal akciğerlerin gelişiminde önemli rolü olan surfaktan üretimini uyarırlar.
. Kilo alımı, diyabet
. Katarakt

MİNERALOKORTİKOİDLER
Adrenal korteks kaynaklı primer endojen mineralokortı'koid aldosterondur.
. Etkisi Na+ (sodyum) geri alımını sağlarken, K+ ve H+ atılımını arttırmaktır.
. Aldosteron sekresyonu primer olarak renin anjı'yotensin sisteminin etkisindedir.

Aldosteron Salınımınm Kontrolu"

Anjı'yotensı'n 2 aldosteron salınımının ana stimülanıdır. Plazma Na+ seviyesinin azalması ve

K+ sevıyesı"nin artışı da aldosteron salınımını stimüle eder. ACTH aldosteron salınımını daha az oranda
stimüle eder.

STEROİD sızmıaz İNHİBİTÖRLERİ

Cushing sendromu
Kolesterol—pregnenolon dönüşüm inhibitörü
Aminoglutetimid' Adrenokortikal kanser
(20,22-Desmolaz), aromataz inhibisyonu
Meme kanseri’
Metirapon/ Cushing sendromu
11B-hidroksı'lasyon inhibisyonu
Etomidat (Metirapon gebelerde kullanılır)
_C1_7,_20 lıyaz ınhıbısyonu, 3B—OH DH Ketokonazol Cushıng sendromu
ınhıbısyonu Fungus tedavısı
T. Cushing sendromu
38-17-0H DH inhibisyonu nlostan . . .
aner hıperaldosteronızm
21 hidroksı'laz inhibisyonu Amphenon Cushing sendromu
'17.cı-h_ıdroksılasyon ınhıbısyonu, C17,20 lı'yaz Abirateron Prostat kanseri " .
mhlblsyonu (oral olarak kullanılan on ılaçtır)
Mitotan Adrenal korteks tumorunun oral
Sitotoksı'k etkı’
tedavısı
. . Dum in
ACTH salınım inhibisyonu Sıproheptadın s.e.nd..romu
Karsınoıd tumor
(___
ru“maun—“"'krawl
mı.-umu ..;-ım ...ı )

Mı'fepriston / Onapriston / Lı'lopriston

o Steroid ve progesteron reseptör antagonistleridı'r.

- Adrenal karsinom, inoperabl Cushing hastalarının tedavisinde kullanılır.

- Mifeprı'ston abortus amacıyla, PGEı ile kombine kullanılır.

Amlnog'lutetlmld

_— (
.

UKOESWM
Ablrateron

20-22 desmol
(CYP11A1 ) 17a-hldroksllaz
?
CYP17
_r
Pregnenolo 17.20 Lı'yaz
hldroksi- pregnenolon—> Dehidroenpiandrosteron

iğri
ap - dehidrogenaz - lzomerez

l
Progesteron _H—V'n- hidroksi - progesteron—> Androstenedion

ğığ
p-hldroksllaz

11-Deoksı'kom'kosteron 11 B-deoksikortizol Testosteron

__-_J.___
11B-hedrokellaz
q—H
B-hlda—îmksllaz (CYP11 B1)

Kom'kosteron

Aldoeceron sentez (CYP11BZ)

Spironolakion Meiirapon
Eplerenon
Drospirenon
18—hı'droksikortikosteron
Kanrenon

Aldosteron sentaz (CYP11 82) Mifepriston

Onaprı'ston

Aldosteron

Mineralokortı'kold Glukokotikold Androjen ve östrojen

yolağı yoloğı yolağı
%MWM

TİROİD HORMONLARI

[İ psikoz
Cıddi' stres ' Soğuk
% Sirkadıyen' ritimler

Hıpola'lamus

Tiroid hormon salıverilmesini etkileyen faktörler

TİROİD PREPARATLARI

Levotı'roksı'n Sodyum:
- T4 (tiroksin) preparatıdır.
. Etkisi lı'yotı'ronı'nden daha uzun sürer, ancak geç başlar.
. Rutin tedavide kullanılır.

lıy'otı'ronı'n sodyum:

. T3 (trı'ı'yodolironı'n) preparatıdır.

o Elidsi levotı'roksı'nden daha çabuk başlar. Ancak eliminasyon yarı ömnı" daha kısadır.
Acil durumlarda kullanılır.
 » m
,———_——_—__â TUSDATA mı W ııırııı ııı

Tiroid hormonları

Yarı Ömür 7 gün (profilaktik kullanım) 1 gün (akut kullanım)

Biyolojik Aktivite Gücü

1 _
Dağılım Hacmi

' Oral levo'tiroksin tedavisini etkileyen faktörler

Levotiroksin Dozunun Arttınlması Gereken Durumlar

Absorbsiyonunu Azaltanlar
- Aliminyum içeren antı'ası'tler, safra asidi bağlayan reçineler (kolestramı'n, kolestipol, kolesevelam),
kalsiyum karbonat, kromium pikolinat, yiyecekler, demir tuzları, laktoz intoleransı, fosfat
bağlayıcılan, proton pompa inhibitörlen', raloksı'fen, sukralfat

Tiroksin Metabolimasını Hızlandıranlar

. Beksaroten, karbamazepin, fenitoin, n'fampı'n, sertralin

Periferde T4-T3 Dönüşümünü Azaltarılar

— Amiodaron, estrojen, etionamid, tirozin kinaz inhibitörlen', lovastatin, sı'mvastatin

Levotiroksin Dozunun Azaltılması Gereken Durumlar

- İlen' yaş (65 yaş üstü)
- Kadınlarda androjen tedavisi

Serbest T4’u" değiştirmeden TSH’yı Azaltan

- Metformin

Tiroksin bağlayıcı globulin ( TBG) bağlanma oranını etkileyen faktörler

. Estrojen . Glukokortikoidler
. Metadon - Androjen
- Klofıbrat - L-Asparajinaz
. 5—Fluorourasil o Salisilatlar
- Eroin . Mefenamik asid
- Tamoksifen - Antiepileptı'k ilaçlar
- SERM - Furosemid

Sistemik hastalıklar

- Karaciğer hastalığı - Akut ve kronik hastalıklar

- Porfı'n'a
- HIV enfeksiyonu
 ANTİTİROİD İLAÇLAR

'l'iyoüre Türevleri
- Propilb'ourasil
. Meü'mazol
. Karbı'mazol

Etki Mekanizmaları:
. İyodun tiroidde aktif hale gelmesini (tiroid peroksidaz inhibisyonu ile) ve
tirozine bağlanmasını inhibe ederler. Tiroglobulin iyodinasyonunu inhibe
eder.

- Propiltiourasil periferde; tip I 5-deiodinazı inhibe ederek T4’u"n T3'e

dönüşümünü inhibe eder (B-blokörier ve amiodaron gibi).

- DIT' ve MlT'ı"n birbirleri ile kenetlenmesini inhibe ederler.

0 Etkisi en çabuk başlayan, en kısa süren propiltiourasildir.

. Propı'ltı'ourasil ve metı'mazol gebelerde ve emzirenlerde kullanılabilir.

. Etkilen' geç başlar. Karbimazol ön ilaçtır, metimazole dönüşür.

Endikasyonları:
- Graves hastalığı tedavisinde
. Cermhi öncesi hı'pertı'roidiyi kontrol etmek amacıyla
. Tıroid fırtınası tedavisinde propiltiourasil tercih edilir.

Yan Etkiler:

- Agranülositozis: En ciddı' yan etkidir ve reversibldir. Metimazol doz bağımlı,

propı'ltı'ourasil doz bağımsız oluşturur.

. Purpun'k urtı'keryal döküntü: En sık görülen yan etkidir.

- Eklem ağnsı ve katılığı, parestezı', bulantı, deri pigmentasyonu, ilaç ateşi, hepatit/
kolestatik sanlık nefrit, vaskülit ve saçlarda dökülme diğer yan etkiler arasında
sayılabilir. ANCA+ vasküliti propiltiyourasil %50, metimazol ise nadiren oluşturur.

İYOT (LUGOL SOLÜSYONU: POTASYUM iYODÜR)

İyodür, WoIIf-Chaikoff etkisi ile, tiroid hormonu sentez ve salıverilmesini bloke eder.
Hipertiroidide etkisi çok hızlı başlar (ilk 24 saat içinde), bu nedenle tiroid fırtınasında
kullanılırlar.

Tek başına tedavide kullanılmaz.

. Tıroidin vaskülaritesini belirgin olarak azaltır.
- Gebelerde kontrendı'kedir; fötal tiroid gelişimini bozar.

Klinik Kullanım:

- Cenahiye (tiroidektomi) hazırlık amacıyla

. Tirotoksı'k kriz tedavisinde, diğer antitiroid ilaçlar ve propranolol ile kombine

kullanım

©“
ms“ ?__ıuzıııux wıı .. ımı-mm N
Mını

- Nükleer kazalanda tiroid bezine ıadyolzotop iyot alımını azaltarak ileride oluşacak tiroid
kanserlerini azaltmak amacıyla

Yan etkı’

o Nadiren anailaksi, konjunktivlt, parotis bezinde şişme ve purpura oluşturabilir.

RADYOAKTİF iyor

- I““; tiroid bezini parçalayan bir maddedir.

En önemli yan etkisi kalıcı hlpotiroidlzm ortaya çıkartabilmesidir. Avantajı ucuz, ağnsız ve
oral yolla kolay kullanılabilmesldir.

. Dezavantajı hipotiroidi tablosu oluşturabilmesidlr.

. Emziren annelerde ve gebelerde kullanılmaması gerekir.

iyor GiRişiNi İNHİBE EDEN ANYONİK İLAÇLAR

- İyodun tiroid bezine uptake’ini bloke ederler. Hipofonksiyon oluştururlar ve guatr
oluşturabilirler.

- Bu gruptaki ilaçlar; tiyosyonat, perklorat, perteknatat ve nitrat türevleridı'r.

[lk/Jack
doz lyot tarafından
inhibe odlllr [“you—İ'm"

_ Droid
peroksldaz 'yo'o "ımın %—
———> ___—> MIT— DIT
C]“mgobülin
X

Tiroid hormon sentezi ve antitiroid ilaçlar

ANTİ-ANDROIENİK İLAÇLAR
Reseptör blokörleri [ Sentezinhibitörleri Sti-redüktaz inhibitörleri

Siproteron asetat - Ketokonazol - Fı'nasten'd

Spironolakton - Dutasten'd
Simetidin
Flutamid
Nı'lutamid
Bikalutamid

Danazol:

- Danazol; zayıf androjenik ve antigonadotropik bir maddedir. SSS'de

gonadotropin salıven'lmesini inhibe eder. FSH] LH pikın'ı' önler.

. Adrenal korteks enzimien'nin bir çoğunu inhibe ederken, aromataz enzimini inhibe
etmez.

Endı'kasyonlar:

- Endomeuıyozıs", memenin fibrokistik hastalığı ve idiopatik trombosrto'penik purpura,

anjıy'onoro"tik od"em.

KM
LH

Testosteron
/
(+)
ÜL—

Zoyıf androjenik

Danazolün etki mekanizması

Ketokonazol

. Seks horrnonlannda sentez inhibisyonu ortaya çıkartır.

Spironolakton
- Aldosteron reseptör bloken'dı'r. Aynı zamanda testosteronun sentezini ve reseptöre
bağlanımını da inhibe eder.

0240
Flutamı'd I Nı'lutamid / Bı'kalutamı'd
. Nonsteroı'd yapıdadır.
. Testosteron reseptör blokerı'dı'r.
- Prostat kanserinde kullanılır.

Sı'proteron asetat
- Steroid yapıdadır.
. Prostat kanseri, puberte prekoks, akne, hirsutizm ve sapık seksüel güdü
tedavisinde kullanılır.

Finasterı'd I Dutasterid
- Sa-redu"ktaz enziminin ı'nhı'bı'to"rüdu"r.
' Erkek tipi frontal kellik ve benign prostat hiperplazisi tedavisinde ku||anı|ır.
. BPH'da prostat volümünde %30 azalma yaratırlar. Etkileri geç başlar (3 ay).
PSA seviyesini azaltırlar.

Gosı'pol
. Semı'nı'fer epiteli destrükte eder ve erkeklerde oral kontrasepsiyonda ku||anı|ır.

Kolesterol ———>

m ——m *
0

| Östradiol | 4“ So.-Redüktaz + Dı'hı'drotestosteron

Spln'nolakton
Simetıd'in

Adrenal kortekste kolesterol metabolizması

 WSDAYA rus "maun mamul
ruı MUR mıuuıl

TESTOSTERON

ETESTOSTERON
CYP19
5-a/lfa
redüktaz / X

Dı'hı'drotestosteron Östradiol

l
EAndrojen
reseptör
Emme—n
reseptör
| Östrojen |
reseptör

1
Eksternal genital lnlemal genital _Kemlk
m_
' GGSİESYD'Wa farkı'İaşma ' Gestasyonda wolf kanalı gelişimi Ep'eı kapanma
' Puberlede matirasyon Iskelet kası ' Artmış dansıl'e
' En'şkin hayatta prostat hastalıkları ' Pubenede kine ve güç artışı leldo
Sağ follikülleı'l Erltropoozls
' Pubertede artmış büyüme Kemik

Testosteronun etkileri
.

Klinik Kullanımlar
. Hı'pogonadal erkeklerde androjen replasman tedavisi
. Ooferektomı' sonucunda kadınlarda oluşan hı'poseksu"alı'te tedavisi
. Endometriozis tedavisi (zayıf androjen danazol kullanılır)
. Postpartum meme büyümesi tedavisi (genelde östrojenlerle kombine kullanılır)
. Premenopozal kadınlarda meme kanseri tedavisi
o Postmenopozal kadınlarda libidoyu arttırmak için
. Aplastik anemi, Fanconi anemisi, oıak hücreli anemi mı'yelofıbrozis ve hemolitik
anemı'lerde tedavi amacıyla kullanılırlar.
. Osteoporozı's tedavisinde

Androjen kullanımının kontrendikasyonları

- Gebe kadınlar
- Prostat ve meme kanserı' olan erkekler
- Çocuklar ve yenidoğanlar
. Hepatoselüler karsinoma androjen tedavisi sılasında oluşabilir.
 .T'USDATA“
L*Luîuwfu“,__W“____“W_"__ mı wııu_u—ıı'u'ıDuı')

Parathormon

Parathormon, D vitamini ve fibroblast büyüme faktörü 23 etkileri

D Vitamini FGF23

Kemikten Kemikten Mineralizasyonun Osteoklastlara

Cal' ve fosfat Caz' ve fosfat azalması (hipofosfatemi bağlı kemik
mobilizasyonu, mobilizasyonu, ve düşük 1,25(0H)2 rezorbsiyonunu
osteoblastik osteoblastik D vitamini düzeyine inhibe etme
ve osteoklastik ve osteoklastik bağlı)
aktivite artışı aktivite artışı

Caz' absorbsiyon Caz' ve fosfat Fosfat atılımının Caz' ve fosfat

artışı, fosfatın renal atılımının artması absorpsiyonunun
atılımının artışı azalması azalması

D vit. aracılığı Caz' ve fosfat Caz' ve fosfat

ile Caz' ve fosfat absorbsiyon artışı absorbsiyon azalması
Bağırsak absorbsiyonunu (1 .25(0H)2 yapımının
arttınr azalması i le)

Serum Caz’ artışı, Serum Cal’ ve Serum fosfat Serum Caz'

fosfat seviyesinde fosfat seviye seviyesinde azalma ve fosfat
azalma artışı seviyesinde
azalma

_KEMİK VE MİNERAL METABOLİZMASINI ETKİLEYEN

ILAÇLAR
D VİTAMİNİ ENDİKASYONLARI VE PREPERATLARI
Endikasyonları:
Rı'kets
Osteomalazi
Hı'poparatı'roı'dizm
Osteoporoz

Preperatları
En potent
Kalsı'tn'ol (1 ,25(0H)ZD3)
Hipokalseminin acil tedavisinde

Ergokalsı'ferol (DZ vitamini)

Kalsifedio[

Kolekalsiferol (D3 vitamini)

24,25 Dihidroksivitamin DB, sekalsiferol

En uzun etkili (23 gün)
(23,24(OH2)D3
Kalsipotn'en (kalsipotn'ol) Psön'azis tedavisinde

KALSİTONİN
Preperat: Salcatonin
Klinik Kullanım:
Paget hastalığı tedavisi
Kanserlere bağlı hiperkalsemi tedavisi
Osteoporoz tedavisi
 .,W'_w’_*_.wlwff, İD

HİPERKALSEMİ TEDAVİSİ
. İzotonik ile hasta hidrate edilir ve yanına diüretik furosemid eklenir.
. Bifosfonatlardan pamldronat ve zoledronat infüzyon yoluyla kullanılabilir.

- Kalsitonin preparatı kullanılır.

. Gallium Nitrat
o Plikamisin (nltramisin)

- Fosfat uygulaması: İntravenöz yolla verilen fosfat muhtemelen serum kalsiyumunu

düşürmenin en kesin ve en hızlı yoludur.
. Glukokortikoidler: Sadece lenfoma, sarkoidoz ve D vitamini toksikasyonu
gibi D vitamin fazlalığına bağlı hiperkalseminin düzeltilmesi amacıyla kullanılırlar.

HİPOKALSEMİ TEDAvisi:
' Kalsiyum verilmesi-' Kalsiyum gluceptate, kalsiyum klorid ve kalsiyum glukonat
- Vitamin D: Hızlı etki istendiği zaman plazma kalsiyum seviyesini 24-48 saat içinde
yükseltebı'len 1.25 (OH)2 D3 preparatı kalsitriol kullanılır.

OSTEOPOROZ TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

Önemli özellikler
1. BİSFOSFONATLAR: > Osteoklastlan etkileyerek kemik
Etidronat (oral) (en zayıf) rezorbsiyonunu inhibe ederler.
Alendronat (oral) > Doku yarı ömürleri çok uzundur
Pamidronat (parenteral) (alendronatın vücutta kalış süresi 11.9 yıl).
Risedronat (oral) (en potent) > Kontrendı'kasyonlan: Peptik ülser, reflu"
Ibandronat (oral) özefajlt
Tı'ludronat (oral) > Kemik metastazlannın tedavisinde de
Zolendronat (parenteral): (en potent) kullanılır.

2. RALOKSİFEN Selektif östrojen reseptör modülatörüdür.

3. DVİTAMİNİ

4. FLORİD

5. KALSİTONİN

Paratiroid hormonun rekombinan formu olan, yeni

6. TERİPARATİD kemik oluşumunu en fazla stimüle eden ilaçtır.
Osteoblast sayısını arttırarak etkiler oluşturur.

Kemik rezorbsiyonunu inhibe ederken yeni kemik

7. STRONTİUM RANELATE
oluşumunu stimüle eden tek ilaçtır.

RANKL antagonisti
8. DENOSUMAB İnsan monoklonal antikoru
Osteoklast oluşumunu engeller.

KALSİMİMETİKLER
o Cinacalcet: Kalsiyum sensı'ng reseptörü (CaR) aktive ederek PTH salınımını baskılar.
Paratiroid kanseri ve sekonder hı'perparatı'roı'di tedavisinde kullanılır.
 "r'usnArA
mı mıı-ı ıı ınııuıjı

PAGET HASTALIĞI TEDAVİSİ:

. Kalsitonin ve bisfosfanatlar: Tedavide ilk seçenek ilaçlardır. Bunlaıa yanıt alınmazsa
ikinci aşama da plikamı'sin kullanılır.

o Plı'kamisin antı'rezorptifdir. Paget hastalığı ve hı'perkalsemı' tedavisinde kullanılır.

Lumbar Kemı'gı"n Mineral Yogu'nlugu'ııu Arttıran İlaçların Rölatı'f

Etkinlikleri

kımlk
[__—Jim'in
ğum“
değişimi Terlpıraıld

PTH+Eıtrıdlol

Alendronai

Estradiol

Raloksifen

Plasebo

12 18 24 30 36
Tedavi Süresi (Ay)

PTH: Paratiroid hormon

SELEKTİF ÖSTROJEN RESEPTÖR MODÜLATÖRLERİ (SERMS)

Tamoksı'fen
Raloksifen
Toremı'fen
Klomifen (antagonist etkisi çok daha belirgindir)

Doku selektif östrojenik aktiviteye sahip ilaçlardır. Kemik, beyin, karaciğer gibi dokularda
yararlı östrojenik etkiler oluşturarak postmonopozal hormon tedavisinde yer alırlar. Bununla
birlikte meme ve endometrium gibi dokularda ise tam tersine antiost"rojenik aktiviteler
oluşturabı'lı'rler.

Tamoksı'fen:

İnsan meme kanserı' hücrelerinin proliferasyonunu önlerken tümör hacmini

düşürür. Bununla birlikte endometrial kalınlaşma ve endometrial hücrelerde proliferasyonu
arttırır. Endometrial kanser riskini de yaklaşık 2 kat arttırır. Östrojen pozitif meme
kanserinde cerıahi sonrası kullanılır. Vazomotor semptomlar ve tromboembolı' riskinde artış
yaratabilir.

Raloksifen:

Postmenapozal osteoporozis profilaksisı'nde kullanılır. Kemiktekı' ostr"ojenin agonı'stı'dı'r.

Memede ve endometn'umda stimülan etkiye sahip değildir.
Toremı'fen:

Kimyasal olarak tamoksifene benzeyen ve benzer şekilde meme kanserı' tedavisinde

kullanılan bı'r başka östrojen modülatörüdÜr.

ANTİÖSTROJENİK İLAÇLAR:

l . Klomı'fen:

Ovulasyon indüksiyonu amacıyla kullanılır.

Östrojen reseptörlerinin parsiyel agonistidir.

Hı'potalamusta, ost"rojenin reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek (-) feed back

mekanizmalannı inhibe edip artmış GNRH ve gonadotropin sekresyonuna neden
olur. FSH, LH artar. Bunun sonucunda overlerde stimülasyon, büyüme ve artmış östrojen
sekresyonu görülür.

2. Fulvestrant:

Tam antiöstrojenı'k ilaçtır. Tamoksifene dirençli meme kanseri tedavisinde klinik

denemelerde elxı'li bulunmuştur.

3. Aromataz Enzim İnhibitörleri:

- Anastrazol
- Letrozol
- Eksemestan
- Fadrozol

Aromataz enzimi östrojen sentezi için gerekli enzimdir. Testosteronu östrojene çevin'r.

Aromataz inhibitörleri meme kanseri tedavisi dışında aynı zamanda prekokspuberte

sendromlannın tedavisinde kullanılırlar.

4. GnRH analogları (nafarelı'n, buserelin, gosarelı'n vb.)

Yüksek dozda gonadotroplnlen' baskılayarak antiöstrojen etki oluştururlar.

5 . Danazol
Danazol zayıf progesterojenik, androjenik ve glukokortikoı'd aktiviteye sahip bir ilaçtır. Over
fonksiyonunu inhibe etmek amacıyla kullanılır.

Klinik Kullanım:
Endometriozis tedavisi, memenin fibrokistik hastalığının tedavisi

ANTİPROGESTEROIENİK İLAÇLAR:
Mifepriston (Progesteron reseptör modülatörü): Gebeliği sonlandırma
Onapriston (Saf progesteron antagonisti)
Ulipristal (Progesteron reseptör parsiyel agonisti): Acil kontrasepsı'yon
ms ııuızımx mamul

GONADOTROPİN RELEASİNG HORMON (GNRH)

GnRH hipoialamusdan her 90 dakikada bı'r pulsatil salgılanan peptit yapısında hormondur.
GnRH etkisi ile hipofizden FSH ve LH salınımı olur. GnRH fertı'lıtede'n sommlu hormondur.

GnRH’ın yüksek dozda, nonpulsatîl kullanılması FSH ve LH salınımını baskılayaıak erkek ve

kadınlarda hipogonadizme neden olur.

GnRH analogları ve Potens Güçleri:

- Gonadorelı'n: GnRH’ın sentetik tuz halidir.

- GnRh analogları: Goserelı'n, buserelı'n, histrelin, Ieuprolid, nafarelin, b'iptorelin

GnRH Analogları ve GnRH’ın Potens Güçleri:

- Hı'strelı'n: Deslorelı'n: Nafarelı'n > Gosarelı'n > Buserelı'n > Leuprolid>
GnRH

GnRH Analoglarınm Stimülasyon Amaçlı Klinik Kullanımı:

- Kadın infertilitesi tedavisi
- Erkek ı'nfertı'litesi tedavisi

. LH yanıtını yapısal puberte gecikmesinde test amacıyla GnRH kullanılır.

GnRH Analoglarının Supresyon Amaçlı Klinik Kullanımı:

- Endometriozis: GnRH analogları non pulsatil ven'lerek östrojen ve progesteron

konsantrasyonunda baskılanma yaratır.

- Uterus leiomyom tedavisi: Uterusda kanama yapan östrojene duyarlı fibröz

yapılardır. GnRH analoglan (Ieuprolid vb) fibröz yapıları küçültür.

- Prostat, meme ve over kanseri tedavileri

- Kadınlarda polikistik overe bağlı amenore-infertilite tedavisi

. Santral puberte prekoks tedavisi

GnRH Antagonistlerı':
Ganı'relı'ks/Cetrorelı'ks: Kontrollü over hiperstimülasyon prosedürlerinde kullanılır.

Abarelı'ks / Degareliks: Prostat kanseri tedavisi

Somatostatin

- Somatostaün hipotalamus, pankreas ve GİSı'“n değişik bölgelerinden salıven'len

peptit yapıda hormondur.

. Growth honnon, TSH, insülin, glukagon, PTH, kalsitonin ve ACTH, gastrin,

ası'd, pepsin, intrensek faktör, safra ve pankreas salgılarının salıven'lmesini
baskılar.

- GİS damarlarında vazokonstriksiyon yaparken, GİS motilitesini inhibe

eder.
 'rusoınA mumun—uzuni
rum—ını-

. Antitu"moral etkiler oluşturur.

. Somatostatin sekresyonu vagal uyarı tarafından inhibe edilir.

- Somatostatin analoğu olan ilaç Oktreotid ve Lanreotid’dir.

- Oktreotid somatostatı'nin tersine uzun etkili ve potenttı'r.

Somatostatin Analoglarının (Oktreotid) Klinik Kullanımı:

- Hormon sekrete eden çeşitli tümörlen'n tedavisi: Vazoaktı'f intestinal peptit

salgılayan çeşitli tümörler ile birlikte, akromegali, karsinoid sendrom, gasü'ı'noma,
glukagonoma, nesı'dı'oblastozis, insülinoma tedavisinde Oktreotid kullanılır.

- Diyabetik diyare tedavisi (klonidin de kullanılabilir)

- Özefagus varis kanamalarının akut kontrolu" amacıyla kullanılır.
. Aklorhı'dn', hipokalemi“ ve sulu diyare sendromunun tedavisinde kullanılır.

. Lanreotid, tiroid tümörlerinin tedavisinde kullanılır.

Somatostatiıı analoglarının (Oktreotid) Yan Etkı'len':

. Postprandial hiperglisemi
. Safra taşlan
. Bulantı, kusma, karın krampları
- An'tmi, bradikardi
. 812 eksikliği

HİPOFİZER HORMONLAR

Ön hipofiz hormonları Arka hipofiz hormonları

- Growth Hormon (Somatotropin) - Antı'diu"retik Hormon (Vazopressı'n)
- Prolaktin - Oksitosin
- ACTH (Kortikotropı'n)
- TSH (Tırotropin)
- FSH (Folikül Stı'mülan Hormon)
- LH (Lüteinizan Hormon)

1. GROWTH HORMON (Buyu“"me Hormonu I Somatotropin)

- Somatotrop hücreler tarafından salıven'len pepüt yapıda hormondur.

. Tedavide kullanılan türevi somatrem’dir.

. Çocukluk çağında büyüme ve gelişmeden sorumlu hormondur.

- Growth hormon etkilerini, membran reseptörlerinden JAK-STAT reseptörlen'ni

kullanarak, karaciğerde sentezlenen insülin like growth faktör-1 (IGF-ı,
somatomedin C) aracılığı ile oluşturur.

Sekresyon:
. GHRH ve analog“u sermorelı'rı tarafından stimüle edilir.
- Stres, soğuk, egzersiz, açlık, arginin, klonidin, dopamin ve derin uyku
başlangıcından hemen sonra GH sekresyonu artar.
. Somatostatin ve somatostatin sekresyonunu stimüle eden IGF-1, (somatomedin C)
GH salıverilmesini inhibe eder.
 - . - ___ __

Growth hormon sekresyonunun düzenlenmesi

Growth hormon salıverilmesini uyaran Growth hormonu salıverilmesini inhibe

faktörler eden faktörler

- Hipoglisemi - Somatostatin
. Egsersiz - lGF-1 (somatomedln C)
. Açlık - Yağ asldlerl
- Stres . Glukoz
- L-Argı'nin - Kortizol
- Glukagon / Östrojen / Androjen - Medrokslprogesteron
— Apomorfin / Dopamin / Klonidln - Growth hormon

Lı'polı'zı' stimüle eder.

Diyabetik etkiler ve hiperglisemi oluşturur.

Kemı'klerde boyuna uzamayı, epifızler kapanana kadar stimüle eder.

Protein sentezini stimüle eder.

Kas kütlesi artar.

Klinik Kullanım:

Doğumsal ve sekonder nedenlerle sonıadan oluşan elGiinlden'nin tedavisinde kullanılır

(hı'pofızer dwarfızm).

Çocuklarda Prader-Willi, Turner sendromlarında ve KBY'de büyümenin

sağlanması amacıyla kullanılır.

Gelişme geriliği olan ve GH'ye karşı antikoru olan çocuklarda tedavide

Mecasennı'n kullanılır. Mecasermin rekombinan IGF-l ile rekombinan rhlGFBP—3
(rekombinan human insulin like growth factor binding protein-3)'dan oluşur.

TPN bağımlı kısa bağırsak sendromu tedavisi

GH Tedavisinin Yan Etkileri:

Pankreatı't

Periferik od"em, artralji, miyalji, karpal tünel sendromu

İntrakranı'al basınç artışına bağlı kusma, baş ağrısı, görme bozuklukları

Proliferatif retinopati, nevus gelişimi, hipotiroidi

GH tedavisi kanser oluşum insidansını arttırmamakla biriikte, kanserli hastalarda GH

kullanımı kontrendikedir.

Akromegali Tedavisi:

Oktreotid: Akromegali tedavisinde kullanılan somatostaiin analoğudur. GH salıven'lmesini

azaltır.

Bromokriptin / Kabergolin: Dopaminerjik etkili ergot alkaloidleridir. Akromegali

tedavisinde kullanılırlar. GH sekresyonunu azaltırlar.

Pegvisomant: GH reseptör antagonistidir. Akromegali tedavisinde kullanılır.

 ws nızıııux MERKEZLERİ
mı mı.—mıı ıııuıııuıı

2. PROLAKTİN
- Ön hipofiz laktotrop hücreleri tarafından üreülen peptit hormondur. Yapı olarak GH'ye
benzer.

- Daha çok gecelerı’ salgılanır (ACTH, GH, melatonin gibi).

. Prolaktin hipotalamusun kontrolü altında inhibe olur. Prolaktin sekresyonu dopamin,

DZ tip reseptörleri tarafından inhibe edilir.

- Hipotalamustan salgılanarak prolaktin salıverilmesini stimüle eden bir faktör yoktur.

. Dopamı'ne'rjik' ilaçların klinik kullanımları

Yapı

- Bromokn'ptin - Ergot alkaloidi . Hı'perprolaktı'noma - Bulantı

. Kabergolı'n - Ergot alkaloidi tedavisi - Kusma
- Pergolid - Ergot alkaloidi - Akromegali - Öfon'
- Kuinagolid - Non-Ergot ! - Laktasyon baskı - Psikiyatn'k bozukluklar
| lanması - Ortostatik hipotansiyon
- Parkinson hastalığı - Pulmoner infiltrasyon
tedavisi - Digital spazm
- Konjenital malformasyon
- Abortus

3. ANTİDİÜRETİK HORMON (Vazopressin)

- Vazopressin (ADH) posterior hipofizden salıverilerek, vücudun su içeriğini kontrol
eden peptit yapıda hormondur.

. Böbrekte distal tübüle ve toplayıcı kanallara etki eder.

- Vazokonstriksiyon (Vı reseptörü) ve antidiüretik (V2 reseptörü) etkiler

oluşturur.

. ADH eksikliğinde diyabetes insipidus tablosu (fazla miktarda dilüe idrar oluşumu),
ADH fazlalığında ise “uygunsuz ADH sekresyonu tablosu" oluşur.

ADH’nı'n etkileri ve reseptörlen'

Antı'diu"retik etkiler
-Toplayıcı tübüllerde su kanalları (akuapon'n) aracılığı VZ reseptörü —> Gs, cAMP, su tutulumu
ile su reabsorbsiyonunu arttınr.

Vazokonstn'ksiyon, glı'kojenolı'z T, V1 reseptörü —> Gq, |P): sarkoplazmik

fosfolipaz AZ—D T retikulumdan Caz’ salınımı

Trombosit agregasyonu V1 reseptoru

Faktör VlII ve von Willebrand faktör salınımı Ekstrarenal V2 reseptörü

ACTH salıven'lmesi V1B reseptörü

ADH (Vazopressin) ANALOĞU İLAÇLAR

- Desmopressı'n
- Lipressı'n
. Terlı'pressı'n
 flama—m
vuı mıı-Lı _l'rllrllrllj)

Klinik Kullanım:

- Santral tip diyabetes insipidus: Dezmopressin, Iipressin

. Özafagus varı's kanaması tedavisi: Terlı'presı'n, vazopressı'n, Iı'presı'n

. Kolon divertiku"! kanaması: Vazopressin infüzyonu

- Hemofilide profilaksi amacıyla (dental girişim öncesi): Dezmopressin,

vazopressı'n

. Lokal anesteziklerle birlikte kullanım (vazokonstriksiyon için): Felı'pressı'n

. Enürezis nokturna tedavisi: Dezmopressin oral, ı'ntıanazal

. Portal hipertansiyon tedavisi

- İleus tedavisi

Yan Etkiler:

Hiponatremi, epileptik nöbetler ve baş ağrısı

ADH sekresyon'u u etkileyen faktörler

ADH Salıverilmesini Arttıran İlaçlar ADH Salıverilmesini Azaltan İlaçlar
- SSRI /Tn'siklik antidepresanlar - Etanol
- Klorpropamid - Fenitoı'n
o Halopen'dol - Glukokortikoidler
- Vı'nkn'stin / Vinblastin - Flufenazin
- Enalapn'l - Butarfanol
- Klonidin - Karbamazepı'n"
o Metildopa - Demeklosiklin
- Siklofosfamid - Metoksifluran
- Lityum

' Lityum ADH’nin renal etkinliğini azaltmakla birlikte ADH salınımını arttınr.
“ Karbamazepin santral diyabetes insipidus tedavisinde kullanılır. Böbrekte VZ reseptörü uyararak
antı'dı'u"retik etkiler oluşturur, ama gerçekte santral etkiyle ADH salınımını baskılar.

Santral Dıy'abetes İnsipitus Tedavisi

ADH analoglan (dezmopresı'n vb.)
Klorpropamid, karbamazepin, klolibrat

Nefroienik Dıy'abetes İnsı'pitus Tedavisi

Tıazid, amilorid (Iityuma bağlı NDİ tedavisi), indometası'n, hidrasyon

ADH RESEPTÖR BLOKÖRLERİ (Tolvaptan / Konıv'aptan / Mozavaptan)

- Yeni geliştirilen vazopressinin renal V2 reseptörlerinin blokörleridir.

. Vazopressinin renal etkilerini engelleyerek elektrolit atılmasını aıtırmaksızın sadece

su atılımını sağlarlar. Bu ilaç grubuna Akuaretikler adı verilmektedir.

. V2 selektivitesi yüksek olanlar: Tolvaptan, mozavaptan, Iiksivaptan

. V1 selektivitesi yüksek olan: Relkovaptan

- Nonselektif olan: Konı'vaptan

©
 rus HAZIRLIK mamul

ADH Reseptör Antagonistlerinin Endikasyonlan

Uygunsuz ADH salınım sendromu tedavisi
Lumbar ponksiyon sonrası gelişen baş ağrısı

s. OKSİTOSİN
Posten'or hipofizden salıven'len, doğum eylemi ve emziren annelerde sut" akışını başlatan peptit yapıda hormondur.
Plazma proteinlen'ne bağlanmaz.

Klinik Kullanım:
Doğum indüksiyonu
Doğum veya sezaryan sonrası uterin kanama kontrolu"

İkinci trimestır abortusu

Yan Etkiler:
Fetal distres, abrusyo plasenta, uterus rüptürü
. Yüksek dozda su tutulumu sonucu, hiponatremi, kalp yetmezlığ'i ve o|"u"mle sonuçlanan tablo görülebilir. İv bolus
ven'lirse hipotansiyon oluşturabilir.

Oksitosin Antagonistleri:
S___—İZ!
Atosiban / Barusiban |

Preterm eylemi durdurmak için kullanılırlar.

20, 22-Desmolaz enzimini (dolayısıyla kolesteroluı”

SPOT BİLGİLER pregnenolona do"nuş"tın"ı.ıı“u"), aromataz enzimini
(dolayısıylaandrojenlerinekstraadrenal dokularda
östrojene çevrilmesini) inhibe eden, medical
- Ön ilaç olan kortikosteroidler... Kortizon,
adrenalektomi yapan. .. Aminoglutetimid
prednı'zon
21-Hidroksilaz enzimlerini bloke eden... AMfenon
- En kısa etkili steroid preporatı... Kortizol
B
(hidrokortizon) ve kortizon
3b—Hidroksisteroid dehidrogenaz ve 617, 20
' En uzun etkili steroid preparatı... Betame'l'azon, Iı'yaz enzimlerini inhibe eden antifungal ilaç...
deksametazon
Ketokonazol
- Glukokortikoid etkisi, dolayısıyla antiinfamatuvar 3b-hidroksı'steroid dehidrogenaz enzimini inhibe
etkisi en yüksek olan glukokortı'koid preparatı. ..
eden... Trilostan
Betametazon
17 alfa hidroksilaz ve 617, 20 Iı'yaz enzimlerini
' Mineralokortikoid (su ve tuz tutucu etki) etkisi
inhibe eden, prostat kanserinde oral yolla |-
en fazla olan glukokortikoid preparatı... Kortizol
kullanılan on" ilaç... Abı'rateron
Glukokortikoid etkisi, dolayısıyla antiinfamatuvar
Progesteron ve glukor'tikoı'd reseptor" blokor“u"...
etkisi en az olan kortikosteroid preparatı...
Mı'feprı'ston
DezolGı'kortikosteron (DOC)
Adrenal bezi tahrip eden, kimyasal adranalektomi
' Steroid kullanımının kesin olarak kantrendike
yaptığı için adrenal korteks tun"or"u" için
olduğu durumlar—__, Aktif tüberküloz, gözde
kullanılan... Mı'totan
herpes simpleks
Tiroid bezine ı'yod girişini bloke eden ilaçlar...
- Selektif llbeta hidroksilaz enzim inhibisyonu Tıyosiyanat, perklorat, perteknatat
yapan cushing hastası gebelerde kullanılabilen...
Metı'rapon

©
 “emunun! ,________________—_____—â'wsoıu

Tiroid peroksidaz enzim inhibisyonu oluştu-an... Hem yenı' kemik oluşumunu sTimüIe eden hem
Tiyoüreler ve yüksek doz iyoT de kemik rezorbsiyonunu inhibe eden ilaç...
- Tiyoıre" Til—"evleri hangileri... PropiITı'ourasil, STronTium mneIaTe
MeTı'mazoI, Karbı'mazol Kalsiyum sensing resepTörü (Cak) akTive
PropiITiourasilin en one"mli yan eTkisi. . . ederek PTH salınımını baskılayan, sekonder

Agranu"losiToz hiperparoTiroidı' ve paraTiroid kanseri tedavisinde

kullanılan ilaç. .. SinokalseT
ETkisi en çabuk başlayan, en kısa sur-"er.“ Siiie ve
Meme kanseri Tedavisinde kullanılan ve
plasenTaya en az ae_çen Try-eart. .. Propı'ITiyourasil
endomeTrium kanseri riskini orTıran SERM...
Tiyou'e" eTki mekanizması.- Tiroid peroksidaz
Tamoksifen
inhibisyonu, ıy'oT ile Tirozinin birleşimi, Tiroglobulin
ile birleşim, MIT-DIT oluşumu ve keneTlenmesi, T3 OsTrojen resepTörlerinin parsiyel agonisTi olan
ve T4 oluşumu ve ovülasyon indüksiyonu amacıyla kullanılan
ilaç. .. Klomifen
- T3 ve T4'un" bez dışına çıkışım engelleyen... İyoT
ve Iı'Tyum Meme kanseri Tedavisinde kullanılan Tam

anTiösTroJ'enik ilaç... FulvesTranT

- Tiroidin vaskülariTesini belirgin olarak azalTan. ..
' Meme kanseri Tedavisinde kullanılan aromaTaz
İyodÜr
enzim inhibiTörleri. .. AnasTrazol, LeTrozol ,
Tedavi sonrası hasTada kalıcı hipoTı'rodı
Fadrozol, EksemesTan
oluşturabilen anTiTiroid ilaç... Radyoaktif iyod
* GnRH analogları. .. HisTrelı'n, Nafarelin,
Gosarelin, Leuprolid
TiroToksikoz Tedavisinde kullanılan 8 blokör...
Propranolol Acii koim—Tr asepsiyonda kullanılan, progesTeron
resepTör parsiyel agonisTi ilaç... UliprisTaI
Periferde T4'u"n T3'e dönuş"um'u"nu" engelleyen
ilaçlar. . . Propranolol, propilTiyourasil, amı'odaron, KonTrollu" over hipersTimu"lasyon prosedur"lerinde
sTeroidler, radyokonTrasT maddeler premaTÜr LH piklerinı' engellemek için kullanılan
GnRH anTagonisTi. .. Ganireliks, CeTroreliks
Zayıf androjenik eTk-fli olan, TesTosTeron
resepTörlerini uyararak gonadotropin ProsTaT kanserinde kullanılan GnRH anTagonisTi. ..
salıverilmesini kesen ve endomeTriyozis Abareliks, Degarelı'lG
Tedavisinde kullanılan ilaç... Damzol SomaTosTaTin analogiarı... OkTreoTid, LanreoTid
Androjen resepTör blokörü olan ilaçlar. . . (Uzun)
wSimeTidin, SpironolakTon, Sı'proTeron, FluTamı'd GH analoga“... SomaTrem
Erkek Tipi fronTaI kellik ve benign prosTaT GHRH analog“u. .. Sermorelin
hiperplazisi Tedavisinde kullanılan 5 alfa GH'a karşı anTikoru olan çocuklarda cuc“elikTe
redükTaz inhibiTöru". .. Fı'nasTerid kullanılan, rekombinan IGFI -IGFBPS
Erkeklerde oral konTrasepsiyonda kullanılan... preparaTı... MecaSermin
Gossipol Akromegalide n"u'll'anılan GH resepTör
OsTeoporoz Tedavisinde kullanılan anTagonı'sTi . .. PegvisomanT
SERM. . .Raloksı'fen Hemofili ve Von—Wi llebrand hasTalığının
Yeni kemik oluşumunu ene fazla sTimu"le Tedavisinde kullanılan. .. Desmopresı'n
eden rekombı'nan paraThormon preparaTı... DiyabeTus inspidus Tablosu oluşTuran ilaçlar...
TeriparaTid Lı'Tyum, demekloksiklı'n, meTolGifiuran
- OsTeoporoz Tedavisinde kullanılan, RANKL
anTagonisTi olan monoklonal anTikor. . .
Denosumab
KalsiTonin preparaTı... SalkaTonin

©
 6. Tiroid bezine iyodür girişini inhibe ederek antitiroid

ÇIKMIŞ SORULAR etki gösteren ilaç aşağıdakilerden hangisidir?

(Eylül 2012)
A) Amiodaron
B) Propiltiourasil
1.Antiinflamatuvar etkisi _)Lolmaan glukokortikoid C) Tıyosiyanat
aşağıdakilerden hangisidir? D) Metimazolz
A) Prednisolon E) Propranolol
B) Kortizon
Doğru cevap: C
C) Triamsinolon
D) Dezoksikoıtikosteron
E) Deksametazon
Doğru cevap: D .Memede östrojen reseptörlerini inhibe ederek
tedavide kullanılan aşağıdakilerden hangisidir?
2. Glukokortikoı'dlerin antiinflamatuvar etki
A) Tamoksifen B) Aminoglutetimid
gücüne göre küçükten büyüğe dog'ru sıralaması
C) Progesteron D) Indometasin
aşağıdakilerden hangisidir?
E) Metirapon
A) Koıtizon—Kortizol—Prednizolon-Deksametazon
Doğru cevap: A
B) Prednizolon-Kortizon-KortizoI—Deksametazon
C) Prednı'zolon-Kortı'zol-Kortizon-Deksametazon 8. Aşağıdakilerden hangisi saf östrojen reseptör
D) Deksametazon-Kortizol-Kortizon-Prednizolon antagonistidir.? (Nisan 2010)
E) Deksametazon-Kortizon-Kortizol-Prednizolon
A) Tamoksifen
Doğru cevap: A B) Roleksifen
C) Toremifen
3. Koiesterolün pregnanoiona dönüşümünü inhibe D) Fulvestrant
ederek steroid hormon sentezini durduran ilaç E) Danazol
aşağıdakilerden hangisidir? (Nisan—89)
A) Tn'paranol Doğru cevap: D
B) Aminoglutetimid
C) Amfenon B 9. Aşağıdakilerden hangisi büyüme hormonu
D) Metirapon salıverilmesini inhibe eder ve vazoaktif intestinal
E) Siproheptadin peptit salgılayan metastatik karsinoid sendromda
diyare, yüz kızarması gibi septomları tedavi etmek
Doğru cevap: 8 için kullanılır?
A) Prolaktin
4. Aşağıdakilerden hangisi glukokortikoidlerin
B) |GF-1
sentezini azaltmak amacıyla kullanılan ilaçlardan
C) Somatropin
bir? _q_de'ildir? (Eylül 2005)
D) Ondansetron
A) Mitotan
E) Oktreotid
B) Metirapon
C) Ketokonazol Doğru cevap: E
D) Aminoglutetimid
E) Spironolakton
Doğru cevap: E

PrepiZ—tiyaurasilin etki mekanizması aşağıdakilerden

."."angisı'dı'r? -_'_'Nîsan—98)
A) TSH’nin azaltılması
B) Tıroid uptake’inin azaltılması
C) Tırotropinin hipofızden salgılanmasını inhibe ederler
D) Tıroı'd hücresine giren iyodürün ı'yota oksidlenmesini ve
tı'rozı'ne bağlanmasını inhibe ederier
E) Tn'iyodotirozı'nin tiroksine dönüşümünu" arttırırlar

Doğru cevap: D

€“)
 WSDATA
rus HAZIRUK MERKEZtERİ
k_ mum-ı ısı—(zın:

ÇALIŞMA SORULARI I. Anastrozol

|I. Fulvestrant
lll. Letrozol
lV. Eksemestan
1. Aşağıdaki kortikosteroid preparatlarından
Meme kanseri tedavisinde kullanılan yukarıdaki
hangisinin su ve tuz tutucu etkisi en yüksektir?
ilaçlardan hangilerinin etki mekanizması östrojen
A) Fludrokoıtizon B) Deksametazon
sentezinin inhibisyonu ile ilişkili _g_d_[de”ili?
C) Betametazon D) Dezoksikortı'kosteron
A) Yalnız II B) Yalnız III
E) Kortizon
C) | ve III D) Il ve IV
Doğru cevap: A E) III ve IV

Doğru cevap: A
2. 17 alfa hidroksilazve 17-20 liyaz enzimlerini bloke
ederek prostat kanseri tedavisinde oral olarak
kullanıı’an ön ilaç aşağıdakilerden hangisidir? . Akromegali tedavisinde kullanılan büyüme
A) Amphenone B hormonu reseptör antagonisti aşağıdakilerden
hangisidir?
B) Aminoglutetimid
C) Mitotan A) Somatostatin
D) Abirateron B) Mekaserrnin
E) Metirapon C) Pegvisomant
D) Oktreotı'd
Doğru cevap: D E) Lanreotid

3. Korunmasız ilişkiden 5 gün sonrasına kadar Doğru cevap: C

kullanılabilen selektif progesteron reseptör
modülatöru" aşağıdakilerden hangisidir? 8. Büyüme hormonu (growth hormon) reseptöründeki
mutasyona bağlı büyüme ve gelişme geriliğinde
A) Ulipristal
kullanılan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
B) Noretindron
C) Norgestrel A) Sermorelin
D) Etonogestrel B) Nafarelin
E) Medroksı'progesteronasetat C) Mecasennin
D) Pegvisomant
Doğru cevap: A
E) Somatropin

4. Aşağıda verilen hipertroidi tedavisinde kullanılan Doğru cevap: C

ilaçlar ve etki mekanizmaları eşleştirmelerinden
hangisi y___ş_anlı
tır? 9. ADH preperatları aşağıdaki hastalıklardan
A)Iyodür — Tiroid hormonlarının salıverilmesinin hangisinin tedavisinde ___gkullanılma?
inhibisyonu A) Lokal anesteziklerle birlikte kullanım
B) Karbimazol — |yodu"rün tiroid bezine alımının B) Özafagus varis kanaması tedavisi
inhibisyonu C) Hemofilide profılaksi amacıyla
C) Metimazol Tiroglobulin iyodinasyonunun D) Antiagregan etki amacıyla
inhibisyonu E) Enürezis nokturna tedavisi
D) Propı'ltı'yourasil — Periferde T4-T3 deı'yodinasyonunun
inhibisyonu Doğru cevap: D
E) Tiyosiyanat lyodun aktif transportunun
inhibisyonu

Doğru cevap: B

5. RANKL’a bağlanarak osteoklast aktivasyonunu

Inhibe eden monoklonal antikor aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Cinacalset
B) Denosumab
C) Teriparatide
D) Sevelamer
E) Salkatonin

Doğru cevap: B