II- Thực trạng quy hoạch đô thị ở Việt Nam trong thời gian gần đây

1.Tổng quan về quy hoạch đô thị

1.1 Khái niệm quy hoạch đô thị

“Quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô
thị, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà
ở để tạo lập môi trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị,
được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch đô thị.”

Quy hoạch đô thị, còn được gọi là quy hoạch vùng, quy hoạch thị trấn,
quy hoạch thành phố hoặc quy hoạch nông thôn, là một quy trình chính
trị và kỹ thuật tập trung vào việc phát triển và thiết kế sử dụng đất và môi
trường xây dựng, bao gồm không khí, nước và cơ sở hạ tầng đi qua vào
và ra khỏi các khu vực đô thị, chẳng hạn như giao thông vận tải, thông tin
liên lạc và mạng lưới phân phối và khả năng tiếp cận của chúng.

1.2 Mục tiêu quy hoạch đô thị

Quy hoạch đô thị trả lời các câu hỏi về cách mọi người sẽ sống, làm việc
và vui chơi trong một khu vực nhất định và do đó, hướng dẫn sự phát
triển có trật tự ở các khu vực đô thị, ngoại ô và nông thôn. Mặc dù chủ
yếu quan tâm đến quy hoạch các khu định cư và cộng đồng, các nhà quy
hoạch đô thị cũng chịu trách nhiệm lập kế hoạch vận chuyển hiệu quả
hàng hóa, tài nguyên, con người và chất thải; việc phân phối các nhu yếu
phẩm cơ bản như nước và điện; ý thức hòa nhập và cơ hội cho mọi người
thuộc mọi tầng lớp, văn hóa và nhu cầu; tăng trưởng kinh tế hoặc phát
triển kinh doanh; cải thiện sức khỏe và bảo tồn các khu vực có ý nghĩa về
môi trường tự nhiên góp phần tích cực vào việc giảm phát thải CO2 cũng
như bảo vệ các cấu trúc di sản và môi trường được xây dựng.

Quy hoạch đô thị là một lĩnh vực liên ngành bao gồm kỹ thuật dân dụng,
kiến trúc, địa lý nhân văn, chính trị, khoa học xã hội và khoa học thiết kế.
Các nhà quy hoạch đô thị làm việc với các lĩnh vực tổng hợp của công
trình dân dụng, kiến trúc cảnh quan, kiến trúc và hành chính công để đạt
được các mục tiêu chiến lược, chính sách và tính bền vững.

Kỷ luật của quy hoạch đô thị là một phạm trù rộng hơn bao gồm các lĩnh
vực phụ khác nhau như quy hoạch sử dụng đất, phân vùng, phát triển
kinh tế, quy hoạch môi trường và quy hoạch giao thông. Việc lập các quy
hoạch đòi hỏi sự hiểu biết thấu đáo về các bộ luật hình sự và bộ luật quy
hoạch vùng

1.3 Nội dung quy hoạch đô thị

Các khía cạnh kỹ thuật của quy hoạch đô thị liên quan đến việc áp dụng
các quy trình khoa học, kỹ thuật, các cân nhắc và đặc điểm liên quan đến
quy hoạch sử dụng đất, thiết kế đô thị, tài nguyên thiên nhiên, giao thông
và cơ sở hạ tầng. Quy hoạch đô thị bao gồm các kỹ thuật như: dự đoán sự
gia tăng dân số, phân vùng, lập bản đồ và phân tích địa lý, phân tích
không gian công viên, khảo sát nguồn cung cấp nước, xác định các mô
hình giao thông, nhận biết nhu cầu cung cấp thực phẩm, phân bổ các dịch
vụ chăm sóc sức khỏe và xã hội, và phân tích tác động của việc sử dụng
đất.

Để dự đoán các thành phố sẽ phát triển như thế nào và ước tính tác động
của các biện pháp can thiệp của họ, các nhà quy hoạch sử dụng nhiều mô
hình khác nhau. Một trong những mô hình đó là Hệ thống Thông tin Địa
lý (GIS) được sử dụng để tạo ra một mô hình quy hoạch hiện tại.
 Hệ thống Thông tin Địa lý (GIS)

Mô hình lập kế hoạch xây dựng sự đồng thuận được áp dụng rộng rãi,
nhằm tìm cách đáp ứng các sở thích khác nhau trong cộng đồng đã bị chỉ
trích là dựa trên, thay vì thách thức, các cấu trúc quyền lực của cộng
đồng. Thay vào đó, chủ nghĩa chủ nghĩa đã được đề xuất như một khuôn
khổ để ra quyết định quy hoạch đô thị.

Các can thiệp của các nhà quy hoạch đô thị được yêu cầu trong nhiều
trường hợp. Chúng bao gồm các dự án cơ sở hạ tầng liên quan đến việc
tiếp cận với nước, nước thải hoặc phương tiện giao thông; nỗ lực giải
quyết các vấn đề liên quan đến nhà ở, di chuyển đô thị, tổ chức không
gian công cộng và quyền đô thị; và các chương trình thể chế đòi hỏi sự hỗ
trợ cho chính quyền địa phương liên quan đến cung cấp dịch vụ công
cộng hoặc quản lý không gian.
2. Thực trạng quy hoạch đô thị ở Việt Nam trong thời gian gần đây
 Thực trạng quy hoạch đô thị ở Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò
then chốt trong nền kinh tế. Với cách tiếp cận đa ngành đòi hỏi quy hoạch
và quản lý đô thị cần có những chiến lược riêng và hiệu quả hơn. Do đó
những cải cách công nghệ đã và đang được ứng dụng vào quy trình quy
hoạch xây dựng đô thị. Quản lý quy hoạch đô thị đang chuyển hướng dần
theo hướng từ quy hoạch tĩnh sang quy hoạch động. 
 Quản lý quy hoạch đô thị ở nước ta vẫn còn bị ảnh hưởng của quán tính bao cấp
Trên thực tế, quy hoạch và quản lý đô thị, như đã phân tích ở trên, đặc
biệt là phân vùng đô thị, nhiều vấn đề đặt ra rất cần được nghiên kỹ.
Chẳng hạn như việc mở rộng quá mức không gian đô thị, mâu thuẫn giữa
quy mô và chất lượng đô thị, giữa bảo tồn và phát triển hay phát triển để
bảo tồn di sản đô thị,… đảm bảo đô thị phát triển bền vững. Biểu hiện là
hiện tượng phát triển từ Tỉnh lên Thành phố trực thuộc Trung Ương. Hiện
tượng này có nguy cơ như là hội chứng trong phát triển đô thị ở nước ta.
Hay một số xu hướng khác như phát triển Khu trung tâm hành chính đô
thị các cấp hoặc trung tâm hành chính tập trung,…

Quá trình quy hoạch đô thị càng trở nên bức thiết hiện nay
Ở đây, vấn đề nghiên cứu, lựa chọn lý thuyết và mô hình phát triển đô thị
thích hợp với điều kiện của Việt Nam có ý nghĩa tiên quyết. Bên cạnh đó,
cần xây dựng và cập nhật thường xuyên ngân hàng dữ liệu kinh tế – xã
hội, thị trường bất động sản,… Điều này giúp phục vụ công tác lập quy
hoạch đô thị. Đồng thời để đồ án quy hoạch là hồ sơ khả dĩ nhằm bổ trợ
và dẫn dắt quá trình phát triển theo định hướng thiết kế. Để thực hiện
nhiệm vụ này, nên học tập kinh nghiệm của các nước đi trước (Hồng
Kông, Singapore, Thái Lan,…). Thực thi quy hoạch đô thì hiệu quả cần
thành lập cơ quan có khả năng tích hợp dữ liệu và đề xuất giải pháp quy
hoạch hợp lý.