ICS 19.100; 77.040.

20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003

77.180

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 1369
Mart 2003

ICS 19.100; 77.040.20; 77.180

DÖKÜMLER - MANYETİK PARÇACIK MUAYENESİ

Founding - Magnetic particle inspection

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen
teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk
Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Ön söz
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 1369 (1996) standardı esas alınarak, TSE Metalurji
Hazırlık Grubu’nca TS pr EN 1369 (1996)’un revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulunun
13 Mart 2003 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.

− Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Içindekiler

Giriş................................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Manyetik parçacık muayenesi için şartlar ............................................................................................. 1
4 Muayene metodu ...................................................................................................................................... 2
4.1 Çalışma modu ..................................................................................................................................... 2
4.2 Operatörlerin vasfı............................................................................................................................... 2
4.3 Yüzey hazırlama ................................................................................................................................. 2
4.4 Muayene şartları ................................................................................................................................. 3
5 Kabul kriterleri .......................................................................................................................................... 3
5.1 Süreksizliklerin belirtileri...................................................................................................................... 3
5.2 Manyetik parçacık muayene belirtilerin tarifi ....................................................................................... 3
5.3 Şiddet seviyeleri .................................................................................................................................. 4
6 Belirtilerin sınıflandırılması ve sonuçların gösterilmesi ...................................................................... 5
6.1 Çizelge 2 ve Çizelge 3’ü kullanarak belirtilerin sınıflandırılması ......................................................... 5
6.2 Referans rakamlarla belirtilerin sınıflandırılması................................................................................. 5
6.3 Sonuçların gösterilmesi....................................................................................................................... 5
7 Muayene ve mıknatıslığın giderilmesinden sonra temizlik .................................................................. 5
8 Muayene dökümanları.............................................................................................................................. 6
Ek A (Bilgi için) Kaynaklar .............................................................................................................................. 9
Ek B (Bilgi için) Referans rakamlar - Doğrusal olmayan belirtiler, SM .................................................... 10
Ek C (Bilgi için) Referans rakamlar - Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler, LM ve AM ............................ 14
Ek D (Bilgi için) Bir manyetik parçacık muayene dökümanı modeli ........................................................ 21
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Dökümler - Manyetik parçacık muayenesi

Giriş
Bu standard döküm endüstrisinin ilâve özellikleri için prEN ISO 9934-1’de tarif edilen manyetik parçacık
muayenesinin genel prensiplerini tamamlamaktadır.
Manyetik parçacık muayenesi, tahribatsız muayene gibi, siparişin kabulü sırasında müşteri ve imalâtçı
arasında anlaşma sağlanması gereken döküm kalitesinin genel veya özel olarak değerlendirmesinin bir
bölümüdür.

1 Kapsam
Bu standard ferro - manyetik demir ve çelik dökümlerin manyetik parçacık muayenesini kapsar.
Bu standard aynı zamanda, mevcut olan süreksizliklerin cinsi, alan ve boyutlarıyla tarif edilen şiddet
seviyeleri vasıtasıyla kabul kriterlerinide verir.
Bu standard, kalıplama metoduna bağlı olmaksızın bütün ferro - manyetik dökümlere uygulanır.

Bir demir veya çelik döküm, 2,4 kA/m’lik bir manyetik alan dayanımı için manyetik indüksiyon 1 T (tesla)’den
büyük olduğunda, ferro - manyetik olarak kabul edilir.
Bu standard sadece, dökümlerin muayene için belirtilen bölgelerine ve muayene edilecek dökümlerin
yüzdesine uygulanır.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı
kullanılır.
EN, ISO, IEC vb. Adı TS No1) Adı
No (İngilizce) (Türkçe)
EN 473 Qualification and certification of TS 7477 Tahribatsız muayene
N D T personnel - General EN 473 personelinin vasıflandırılması
principles ve belgelendirilmesi kurallar -
Genel
EN 1370 Founding - Surface roughness TS EN 1370 Döküm - Komporatörle yüzey
inspection by visualactive pürüzlülüğü ölçülmesi
comparators
EN 1559-1 Founding - Technical conditions TS EN 1559-1 Dökümler - Teknik teslim
of - Part 1 : General şartları - Bölüm 1 : Genel
prEN 1956*) Non - Dectructive testing - -
Penetrant testing and magnetic
particle testing - Viewing
conditions
EN ISO 9934-1 Non - Destructive testing -
Magnetic particle testing - Part 1:
General principles
Not - Bu standardın hazırlanmasında kullanılan ve metin içinde geçen dökümanlara yapılan atıflar kaynaklar
kısmında verilmiştir (Ek A’ya bakınız).

3 Manyetik parçacık muayenesi için şartlar

Manyetik parçacık muayenesi imalâtçı ile anlaşma sağlanarak müşteri tarafından belirtilmelidir. Şiddet
seviyeleri hakkında söz konusu dökümlerin kullanım uygulamaları ile ilgili olarak imalâtçı ve müşteri arasında
anlaşma sağlanmalıdır.
Muayene edilecek dökümlerin alanları ve yüzdeleri talepte belirtilmelidir.
1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
*) TSE Notu : PrEN 1956 iptal edilmiş, yerine EN ISO 3059 (TS 2391) geçmiştir.
1
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Manyetik parçacık muayenesi yapılırken, imalât kademeleri imalâtçı ve müşteri arasında yapılacak
anlaşmayla tarif edilmelidir.

Hassasiyet, seçilen manyetik parçacık muayene metoduna göre farklılık gösterebilir. Dolayısıyla, gereken
şiddet seviyeleri ve metot için imalâtçı ve müşteri arasında anlaşma sağlanmalıdır.

Sipariş için imalâtçı ve müşteri arasında bir anlaşma yapılmalı ve en az aşağıdaki noktalar belirlenmelidir :

- Muayeneyi yürütecek operatörlerin vasıfları veya belgeleri (Madde 4.2);

- Muayene edilecek bölgelerin gerekli yüzey perdahı (Madde 4.3)
- Muayenenin sadece bir yöndemi yapılacağı (Madde 4.1);
- Kullanılacak metot (muayene ortamı tipi);
- Muayene yapıldıktan sonra dökümün manyetikliğinin giderilip giderilmeyeceği (bir başka deyişle en
büyük kalıntı alanı dayanım değerleri).

Muayene edilecek dökümün her alanı için (Madde 5 ve Madde 6) :

- Süreksizlik tipi;
- Şiddet seviyesi.

Not - Süreksizlik tipi ve şiddet seviyesi muayene edilen dökümün alanına bağlı olarak değişebilir.

Süreksizliklerin şekline bağlı olarak, sınıflandırma için Çizelge 2 ve Çizelge 3’te tarif edilen şiddet
seviyelerine atıf yapılmalıdır (Madde 6.1).

Bir muayeneden elde edilen sonuçlar referans rakamlarla mukayese edilebilir (Madde 4). Referans rakamlar
sadece uygunluk için dahil edilir. Anlaşmazlık halinde, çizelgelere atıf yapılmalıdır.

4 Muayene metodu
4.1 Çalışma modu
Çalışma modu prEN ISO 9934-1’de tarif edildiği gibi olmalıdır.

Mamullerin karakterizasyonu prEN ISO 9934-1’deki özelliklere uygun olarak doğrulanmalıdır.

Aksi belirtilmedikçe (Madde 3), süreksizliğin manyetik akıya göre en az bir yönde dik olmasını sağlamak için
iki farklı yönde sıra ile manyetik muayene yapılmalıdır (prEN ISO 9934-1). Gerilme yönü bilindiğinde, en
zararlı süreksizliği dikkate almak için, muayene sadece bir yönde yapılmalıdır.

Not - Gerçek dışı kusurlar görünebileceğinden manyetik belirtilerin süreksizliklere tekabül etmesi gerekmez.

4.2 Operatörlerin vasfı

Muayeneler, EN 473’e uygun olarak yetişmiş veya eşdeğer olarak kabul edilen bir belgesi olan personel
tarafından yapılmalıdır. Personelin yeterlilik seviyesi hakkında imalâtçı ve müşteri arasında sipariş sırasında
anlaşma olmalıdır.

4.3 Yüzey hazırlama

Muayene edilecek yüzey temiz olmalı ve manyetik muayene sonuçlarının doğru şekilde yorumlanmasını
bozabilecek yağ, katı yağ, kum, tufal, kalıplama ve kaplama kalıntıları ve başka kirliliklerden arındırılmalıdır.

Yüzey, en küçük noktayı bile dikkate almak süretiyle yuvarlak veya açılı parçalar püskürterek veya kumla
püskürtme yoluyla temizlenmeli veya taşlanmalı veya makina ile işlenmelidir (Çizelge 5).

Muayene edilecek yüzey, muayeneden önce bir kontrast sağlamak amacıyla boyanabilir (prEN ISO 9934-1).
Muayene edilecek alanlardaki yüzey perdahı kalitesi için sipariş sırasında anlaşma yapılmalıdır.
Not - Yüzey perdahının değerlendirmesinin cihaz kullanan bir metotla değil görsel bir döküm yüzeyi
pürüzlülük komparatoru ile yapılması tavsiye edilir.

2
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

4.4 Muayene şartları

Muayene çıplak gözle veya prEN 1956’ya uygun olarak en büyük 3 büyütmede ve inceleme şartlarında
yapılmalıdır.

5 Kabul kriterleri
5.1 Süreksizliklerin belirtileri
Bir dökümde genellikle görülen süreksizlikler Çizelge 1’de sembollerle (A,B,C,D,E,F,H veya K) verilmiştir.
Bu süreksizlikler, yüzeyde belirtiler, manyetik diyagramlar ve belirti grupları gösterebilir. Bu belirtiler farklı
şekillerde olabilir.

5.2 Manyetik parçacık muayene belirtilerin tarifi

5.2.1 Genel
Manyetik parçacık muayenesi ile ortaya çıkan süreksizlik belirtileri farklı şekil ve büyüklüklere sahip olabilir.
Süreksizlik belirtilerinin ayırdedilmesi Madde 5.2.2 ve Madde 5.2.3’te tarif edildiği şekilde belirtinin L
uzunluğunun W genişliğine oranına bağlı olarak yapılır.

5.2.2 Doğrusal olmayan belirtiler (SM)

L uzunluğu W genişliğinin üç katından küçük olduğunda belirtiler, doğrusal olmayan belirtiler şeklinde mütala
edilir.

Doğrusal olmayan belirtilerin sembolü SM’dir (S yüzeyi ve M ise manyetik parçacık muayene metodunu
gösterir).

5.2.3 Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler (LM ve AM)

5.2.3.1 Doğrusal belirtiler (LM)

L uzunluğu 3 W’den büyük veya eşit ise belirtiler doğrusaldır.

Doğrusal belirtilerin sembolü LM’dir (L doğrusal için M ise manyetik parçacık muayene metodu içindir).

5.2.3.2 Aynı hizadaki belirtiler (AM)

Belirtiler, aşağıdaki hallerde aynı hizada olarak kabul edilir :

- Doğrusal olmayan : Belirtiler arasındaki uzaklık 2 mm den az ve enaz üç belirti kaydedilir ;

- Doğrusal : İki belirti arasındaki uzaklık aynı hizadaki en uzun süreksizliğin L uzunluğundan
küçüktür.

Aynı hizadaki belirtiler tek bir belirti olarak mütala edilir. Uzunluğu dizinin L uzunluğuna eşittir.

Not - L uzunluğunun tamamı ilk süreksizliğin başlama noktası ile son süreksizliğin bitiş noktası arasındaki
uzaklıktır. Örneğin ;

L = l1 + l2 + l3 + l4 + l5 (Şekil 1).

Şekil 1 : L için örnek

Aynı hizadaki belirtilerin sembolü AM dir (A aynı hiza ve M ise manyetik parçacık muayene metodu
anlamındadır).

3
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

5.3 Şiddet seviyeleri

5.3.1 Genel
Şiddet seviyeleri bir referans skala olarak tasarımlanmış olup belirtilerin tiplerine bağlı olarak tarif edilir.

5.3.2 Doğrusal olmayan belirtiler

Doğrusal olmayan belirtiler için , şiddet seviyeleri (Çizelge 2) :

- Dikkate alınması gereken en küçük belirtinin L1 uzunluğu (en büyük boyut) ;

- Uygulanabildiğinde, bir yüzeyde, belirtilerin en büyük toplam yüzey alanı (105 mmx148 mm çerçevesi
ISO format A6’ya tekabül eder) ;
- Belirtilerin en büyük L2 uzunluğu
ile tarif edilir.

5.3.3 Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler

5.3.3.1 Genel
Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler için şiddet seviyeleri (Çizelge 3):

- Dikkate alınması gereken en küçük belirtinin L1 uzunluğu (en büyük boyut):

- Doğrusal ve aynı hizadaki belirtilerin en büyük uzunluğu:
- 105 mmx 148 mm’lik çerçevesindeki L1 uzunluğunu geçen doğrusal ve aynı hizadaki belirtilerin
uzunluklarının toplamı :
ile tarif edilir.

5.3.3.2 Kesit kalınlık tipi

Üç kesit kalınlık tipi belirtilmiştir (Çizelge 3) :

- a : t ≤ 16 mm ;
- b : 16 mm < t ≤ 50 mm ;
- c : t > 50 mm ;

Burada t, kesit kalınlığını göstermektedir.

5.3.4 Şiddet seviyesinin seçimi

Şiddet seviyeleri, gerekiyorsa, Ek B ve Ek C’de verilen referans rakamlarla birlikte Çizelge 2 ve/veya Çizelge
3’ten seçilmelidir. Referans rakamlar 1 : 1 skalaya göre çizilir ve örnektir.

Çizelge 2 ve Ek B doğrusal olmayan belirtilere tekabül eder (izole edilmiştir) (SM).

Çizelge 3 ve Ek C doğrusal (LM) belirtilere ve aynı hizadaki (AM) belirtilere 1) tekabül eder.

Not - Şiddet seviyeleri Çizelge 2’den Çizelge 3’e ve Ek B’den Ek C’ye aynı dizi içinde mütala edilemez.
Dolayısıyla, muayene şiddetine eşdeğer olarak kabul edilmezler. Şiddet kriterleri ve şiddet seviyeleri
tatbik edilen gerilmelere göre dökümün bir bölümünden diğer bir bölümüne farklılık gösterebilir.

Referans rakamın seçimi kesit kalınlık tipine bağlıdır.

5.3.5 Şiddet seviyelerinin tasarımı
Siparişteki veya şartnamedeki özellikler bu standardda kullanılan terminolojiye uymalıdır.

Doğru terminolojinin örnekleri aşağıda verilmiştir.:

- Doğrusal olmayan belirtiler, Seviye 2 : SM 2 (Madde 5.2);
- Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler, seviye 5 : LM 5c/AM 5c (Madde 5.3).
Not - LM 5c’deki “c” nin anlamı :Kesit kalınlık tipi t > 50 mm’dir.

1) Çizelge 3’te tarif edilen birçok eşdeğer şiddet seviyesi Çizelge 4’te gösterildiği gibi aynı referans rakamla
temsil edilmiştir. Bazı hallerde, Çizelge 3’te parametrelerdeki hafif farklılıklar yüzünden rakamın eşdeğeri
sadece tahminidir. Bu durumlarda, eşdeğerler Çizelge 4’te 1) ile gösterilmiştir.
4
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

6 Belirtilerin sınıflandırılması ve sonuçların gösterilmesi

6.1 Çizelge 2 ve Çizelge 3’ü kullanarak belirtilerin sınıflandırılması

6.1.1 Genel
Bir süreksizlik belirtisini sınıflandırmak için en uygun yere 105 mm x 148 mm’lik bir çerçeve konur ve
süreksizliklerin en şiddetli hali gösterilir.

6.1.2 Doğrusal olmayan belirtiler

Sadece uzunluğu L1’den büyük olan belirtiler dikkate alınmalıdır (Çizelge 2).

Bu belirtilerin yüzey alanların toplamı hesaplanmalıdır. 2)

Bu belirtilen uzunluğu ölçülmelidir.

Belirtilerin (SM) seviyeleri Çizelge 2 kullanılarak elde edilmelidir.

6.1.3 Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler

Gereken şiddet seviyesi ile tarif edilen ve dikkate alınan en küçük uzunluktan büyük olan izole edilmiş
belirtilerin L uzunluğu ölçülmelidir. 105 mm x148 mm çerçeveye dahil edilen belirtilerin toplamı
hesaplanmalıdır.

Muayene yerindeki kesit kalınlığı (t) ölçülmelidir.

LM ve AM belirtilerinin seviyesi Çizelge 3’ü kullanarak elde edilmelidir.

En küçük uzunluktan büyük doğrusal ve aynı hizadaki belirtilerin uzunlukları toplanmalı ve sonuç Çizelge 3’te
belirtilen “kümülatif” uzunluk ile mukayese edilmelidir.

6.2 Referans rakamlarla belirtilerin sınıflandırılması

Şiddet seviyesi 5 en büyük belirtilere, 001 şiddet seviyesi ise en küçük belirtilere tekabül eder,
Normal olarak, sadece 1,2,3,4 ve 5 şiddet seviyeleri için referans rakamlar kullanılır.

Doğrusal olmayan, doğrusal ve aynı hizadaki belirtilere (Çizelge 2 ve Çizelge 3) eşit olan referans rakamlar
Ek B ve Ek C’de gösterilmiştir.

Benzer görünüşlü aynı toplam yüzeyli belirtiler (doğrusal olmayan) ve/veya aynı uzunlukta doğrusal veya
aynı hizadaki belirtiler tespit edildiğinde gerçek bir rakam ve bir referans rakam eşdeğerdir. Müsade edilen
en büyük süreksizlikler 105 mm x 148 mm’lik bir alan üzerinde aynı anda görünebilir.

6.3 Sonuçların gösterilmesi

Gözlenen şiddet seviyesi siparişte belirtilene eşit veya daha iyi olduğunda, dökümün bu standarda uygun
olduğu kabul edilmelidir. Herhangi bir belirti tipi için, gözlenen şiddet seviyesi siparişte bertilenden daha kötü
ise, döküm, bu standarda uygun olarak mütala edilmemelidir.

Not - Doğrusal ve aynı hizadaki kadar doğrusal olmayan belirtiler aynı döküm parçası üzerinde aniden
görünebilir.

7 Muayene ve mıknatıslığın giderilmesinden sonra temizlik

Parçalar mayeneden sonra temizlenmelidir .

Özel uygulamalar için ve bir muayene tekrarından önce manyetikliğin giderilmesi gerekebilir.

Not - Daha fazla bilgi için prEN ISO 9934-1’e bakınız.

2) Döküm yüzeyinin alanı referans yüzey alanından küçük ise belirtilerin yüzeyi orantılı olarak azaltılmalıdır.

5
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

8 Muayene dökümanları
Bir muayene dökümanı siparişte belirtilirken, en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmelidir.
- İmalatçı hakkında bilgi ;
- Müşteri hakkında bilgi (sipariş numarası dahil);
- Döküm tasarımı ;
- Muayenenin tarihi ve yeri ;
- Hata tanımlamasının izlenebilirliği ;
ve aynı zamanda, uygulanabildiğinde aşağıdakiler de dahil edilmelidir ;
- Kabul kriterleri için bu standarda atıf (TS EN 1369);
- İmalat işleminde muayene aşamasının yeri ;
- Yüzey perdahı;
- Muayene metodu;
- Kullanılan ekipman;
- Kullanılan manyetikleştirme ;
- Kullanılan muayene malzemeleri ;
- Bu standarda uygun olarak gerekli kriterler;
- Şartnameye atıf ;
- Sonuçlar (tarif ve yer);
- Önemli belirtilerin kartografisi ;
- Sonuçların gösterilmesinden sonra alınan karar;
- prEN 1559-1’de gerekli elementler (döküman tipi, döküman tipine göre yetkili imzalar) ;
- Tahribatsız muayeneyi yapanın adı ve imzası ve belgesi veya vasfı.
Üç dilde verilen bir muayene döküman modeli Ek D’de verilmiştir.
Çizelge 1 - Süreksizliklerin cinsi ve tekabül eden manyetik parçacık muayenesi belirtilerinin tipi
Süreksizlik tipi Sembol Manyetik parçacık muayenesi belirti tipi
Doğrusal olmayan Doğrusal Aynı hizada
SM LM AM
Gaz gözeneği A X - X
Kum ve cüruf enklüzyonları B X - X
Azot yüzünden oluşan daralma C X X X
kusurları 1)
Çatlaklar D - X X
Sıcak yırtılma E - X X
Geçmeler F - X X
Katlanma ve soğuk ayrılmalar H - X X
Grafit flatasyonu K Görüntü yok, ancak “arka planda” belirtiler
1)
Sadece dökme demir için.
Çizelge 2 - Manyetik parçacık muayenesi şiddet seviyeleri - Doğrusal olmayan izole belirtiler (SM)
Karakteristik Şiddet seviyeleri
SM001 SM01 SM1 SM2 SM3 SM4 SM5
Muayene şekilleri Mercek veya göz göz
Manyetik parçacık muayenesinin ≤3 1
gözlenmesi için büyütme
En küçük belirtinin L1 uzunluğu 0,3 1,5 2 3 5 5
(mm)
Doğrusal Müsade edilen en - - 10 35 70 200 500
olmayan büyük toplam
belirtiler yüzey alanı (mm2)
(SM) Müsade edilen en 0 1 21) 41) 61) 101) 161)
büyük uzunluk
(L2), mm
1) Tasarımlanan en büyük boyutun en çok 2 belirtisine müsade edilir.

Not 1 - Sadece bu çizelgede ifade edilen değerler geçerlidir. Referans rakamlar sadece bilgi içindir (EK B’ye
bakınız).

Not 2 - Hassasiyet, seçilen manyetik parçacık muayene metoduna bağlı olarak farklılık gösterebilir.
6
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Çizelge 3 - Manyetik parçacık muayenesi şiddet seviyeleri - Doğrusal (LM) ve aynı hizadaki (AM) belirtiler.

Çizelge 4 - Doğrusal (LM) ve aynı hizadaki (AM) belirtiler

Referans Kesit kalınlığına bağlı şiddet seviyeleri

rakam LM AM
No. tip a tip b tip c tip a tip b tip c
C.1 LM 1a - - AM 1a - -
C.2 LM 2a1) LM 1b - AM 2a1) AM 1b -
C.3 LM 3a1) LM 2b1) LM 1c AM 3a1) AM 2b1) AM 1c
1
C.4 LM 4a ) LM 3b1) LM 2c AM 4a1) AM 3b1) AM 2c
C.5 LM 5a1) LM 4b1) LM 3c AM 5a1) AM 4b1) AM 3c
C.6 - LM 5b1) LM 4c - AM 5b1) AM 4c
C.7 - - LM 5c - - AM 5c
1
) Yaklaşık olarak referans rakama eşdeğer.

7
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Çizelge 5 - Manyetik parçacık muayenesinin tavsiye edilen yüzey perdahı

En küçük belirti boyutu Optik okunaklı komparatör 1)

2
mm BNIF ) SCRATA2)
0,3 2/0S2 -
0,3 3/OS1 - 2/0S1 -
1/OS2
0,3 2/OS1 - 1/OS1 -
1 S2 - 2 S2
1,5 1 S1 - 2 S1 -
3 S2 - 4 S2
2 2 S1 - 3 S1 A2
4 S2 - 5 S2 H2
3 belirtilmemiş A3-A4
(kaba yüzey) H3
1
) prEN 1370’e bakınız.
2
) EK A’ya bakınız.

8
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Ek A
(Bilgi için)
Kaynaklar
Bu standardın hazırlanmasında referans amaçlı bir çok doküman kullanılmıştır. Bu bilgi amaçlı referanslar
metin içinde uygun yerlere konmuş ve aşağıda ayrıca verilmiştir.

ISO 4986
Steel castings - Magnetic particle inspection
“SCRATA comparators for the definition of surface guality of steel castings”, available from Steel Castings
Technology International, 7 East Bank Road, Sheffield, S2 3PT, United Kingdom.

“BNIF 359 Recommandation technique du Bureau de Normalisation des Industries de la Fonderie.

Caracterisation d’etats de surface des pieces moulees - Utilisation des echantillons types de 110 x 160 mm”,
available from Editions Techniques des Industries de la Fonderie, 44 avenue de la Divison Leclerc, 92310
Sevres, France.

9
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Ek B
(Bilgi için)
Referans rakamlar - Doğrusal olmayan belirtiler, SM
Not - Bu ekte gösterilen bütün referans rakamlar sadece bilgi için olup 1 : 1 skalada çizilip kullanılmalıdır.

Şekil B.1 - Şiddet seviyesi SM 1

10
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil B.2 - Şiddet seviyesi SM 2

11
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil B.3 - Şiddet seviyesi SM 3

Şekil B.4 - Şiddet seviyesi SM 4

12
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil B.5 - Şiddet seviyesi SM 5

13
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Ek C
(Bilgi için)
Referans rakamlar - Doğrusal ve aynı hizadaki belirtiler, LM ve AM
Not - Bu ekte verilen bütün referans rakamlar sadece bilgi içindir ve 1 : 1 skalada çizilir ve kullanılır

Şekil C.1 - Şiddet seviyesi LM 1a veya AM 1a

14
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.2 - Şiddet seviyesi LM 1b - AM 1b [LM 2a*) - AM 2a*)]

15
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.3 - Şiddet seviyesi LM 1c - AM 1c [LM 2b*) - AM 2b*) veya LM 3a*) - AM 3a*)]

*) Yaklaşık olarak bu şiddet seviyelerinde mukayese edilebilir.

16
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.4 - Şiddet seviyesi LM 2c - AM 2c [LM 3b*) - AM 3b*) veya LM 4a*) - AM 4a*)]

17
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.5 - Şiddet seviyesi LM 3c - AM 3c [LM 4b*) - AM 4b*) veya LM 5a*) - AM 5a*)]

*) Yaklaşık olarak bu şiddet seviyelerinde mukayese edilebilir.

18
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.6 - Şiddet seviyesi LM 4c - AM 4c [LM 5b*) - AM 5b*)]

*) Yaklaşık olarak bu şiddet seviyelerinde mukayese edilebilir.

19
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Şekil C.7 - Şiddet seviyesi LM 5c - AM 5c

20
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Ek D
(Bilgi için)
Bir manyetik parçacık muayene dökümanı modeli
No
Firma Manyetik parçacık muayene dökümanı No.
n"
Company Magnetic particle inspection document Nr.
Sayfa
Sheet
Societe Document de contröle par magnetoscopie Page
Blatt
Firma Prüfbescheinigung zur Magnetpulverprüfung Göre
According to
Conforme â
Entsprechend
Müşteri Sipariş No
Customer Order No
Client Commande n°
Kunde Bestell-Nr.
Özellik Malzeme Sarf No
Specification Material Heat No.
Specification Nuance Coulee n°
Vorschrift VVerkstoff Schmelze Nr.
Tanım Miktar Döküm tasarımı Parti No Çizim No
Identification Ouantity Casting designation Lot No. Drawing No.
Marguage Quantite Designation des pieces n° du lot Plan n"
Kennzeichnung Menge GuBstückbezeichnung Los Nr. Zeichnung Nr.

Muayene edilen alan - Area examined - Zone contrölee - Prüfbereich

100 %

Deney planı - Testing scheme - Plan de contröle - Prüfplan

cavity root - fonds affouillements - Ausmuldung für SchvveiBung - Oyuk dibi

Muayene süresi - Stage - stade - Zustand-
Isıl işlemden sonra - After heat treatment - Apres traitement thermigue - Nach VVârmebehandlung -

before stress relieving -avant detensionnement -vor Spannungsarmglühen -Gerilme gidermeden önce
Deney şartları - Testing conditions - Conditions d'examen - Prüfbedingungen
Cihaz - Apparatus - appareil - Gerât
…………………………………………………………………………………………………………………………..
Manyetik parçacık referansı - Magnetic particle reference - Reference du produit indicateur -
Prüfmittelbezeichnung
Yüzey durumu - Surface condition - Ğtat de surface - Oberflachenzustand
Püskürtme ile temizlenmiş - Shot-blasted - Grenaille - Gestrahlt -

taşlanmış - Ground - Meule - Geschliffen

Makina ile işlenmiş - Machined - Usine - Mechanisch bearbeitet -

Devamı var
Model (Devamı)

21
ICS 19.100; 77.040.20; TÜRK STANDARDI TS EN 1369/Mart 2003
77.180

Döküm sıcaklığı - Casting temperature - temperature de la piece moulee - Gubstücktemperatur

0 °C up to/juisqu’a/bis/kadar 15 °C

16 °C up to/juisqu’a/bis/kadar 60 °C

61 °C up to/juisqu’a/bis/kadar 320 °C

………………………………. °C
Mıknatıslama metodu - Magnetization method - Type d’aimantation - Magnetisierungsart
………………………………………………………………………………………………………………………………
Deney malzemesi - Testing material - Produit indicateur - Prüfmittel
kuru - dry - sec -trocken

yaş - wet - humide - naB

floresan - fluorescent - fluorescent - fluoreszierend

Elektrotlar arası mesafe - Rod spacing - distance entre touches - Elekrodenabstand ………..mm
Manyetikleştirme akımı - Magnetizing current - courant d’aimantation - Magnetisierungsstrom - ……….A
Akım tipi - Type of current - Type de courant - Stromart
Alternatif - Alternating - Alternatif - Wechselstrom

Doğrudan - Direct - Continu - Gleichstrom

puls - pulsıatory - pulse - pulsierend -

Teğetsel alan kuvveti - Tangential field strength - Valeur du champ tangentiel - Tangentialfeldstarke
Alan göstergesi - Field indicator - Temoin d’amantation - Feldanzeiger -
Testing results - resultats de I’examen - Prüfergebnisse - Deney sonuçları
Göre - According to - Conforme a - Entsprechend
……………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Kabul edilen - Accepted - accepte - abgenommen
evet - yes - oui -ja -

hayır - no - non - nein

Standardda sapma - Non - conformance note - Fiche d’anomalie - Beanstandung
………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….
Ek - Continuation sheet - annexe - Fortsetzungsblatt
evet - yes - oui -ja

hayır - no - non - nein -

Muayene yetkilisi - Inpection authority - organisme de controle - Abnahmegesellschaft
…………………………………………………………………………………………………………………………….
Kalite güvence bölümü - Quality assurance section - Service assurance qualite -Abteilung Qualitâtssicherung
………………………………………………………………………………………………………………………………
Tarih/yer - Date/place - Date/lieu - Datum/ort -
………………………………………………………………………………………………………………………………
Muayene edenin/operatörün imzası - Signature of inspector/operator - Signature de I’inspecteur/I’aperateur -
Unterschrift des Leiters der Prüfstelle/Prüfers
………………………………………………………………………………………………………………………………

Uygulanabildiğinde ilgili kutuyu işaretleyin.

If applicable, tick the relevant box.
Suivant le cas, cocher la case correspondante.
Falls zutreffend, Entsprechendes ankreuzen

22