GENESIS 11:4

Ang sabi nila, “Halikayo

at magtayo tayo ng isang
lungsod na may toreng
abot hanggang langit
upang tayo ay maging
tanyag at di na
magkawatak-watak sa
buong daigdig.”
 Kasaysayan ng
Pagsasaling-Wika
sa Daigdig
 Sinaunang
Panahon ng
Pagsasaling-Wika
sa Daigdig
Sinaunang Panahon ng Pagsasaling-Wika sa Daigdig

Livius Andronicus
- kinikilalang unang tagapagsalin sa
Europa
- nagsalin ng Odyssey ni Homer sa Latin
sa kaparaanang patula
- Ama ng “Roman Drama” at mga
literaturang Latin sa kabuuan
Sinaunang Panahon ng Pagsasaling-Wika sa Daigdig

Ayon sa ilang mga batikang manunulat gaya nina

Varro, Cicero, at Horace, ay ipinagtitibay na si Livius
Andronicus ang pinagmulan ng “Latin Literature.”
 Sinaunang Panahon ng Pagsasaling-Wika sa Daigdig

Sina Naevius at Ennius ay gumawa rin ng pagsasalin sa Latin ng

mga dulang Griyego, tulad yaong isinulat ni Euripides. Sinundan ito ni
Cicero na tinagurian bilang mahusay na tagasalin at manunulat.
Sinaunang Panahon ng Pagsasaling-Wika sa Daigdig

Isang pangkat ng mga iskolar

mula sa Syria ang nakaabot sa
Baghdad. Sila ay nangunguna sa
pagsasalin ng Arabic ng mga
isinulat nina Aristotle, Plato, Galen,
Hippocrates at iba pang kilalang
mga matatas na manunulat.
 Sinaunang Panahon ng Pagsasaling-Wika sa Daigdig

Ilan sa mga taong kinikilala sa larangan ng pagsasalin:

● Adelard - nagsalin sa Latin ng mga isinulat ni Euclid

● Retines - nagsalin sa Latin ng Koran noong 1141
● Jacques - kinikilalang “Prinsipe ng Pagsasalingwika” sa
Europa; nagsalin ng “Lives of Famous Greeks and
Romans” (1559) ni Plutarch sa wikang Aleman.
Pinakataluktok na
Panahon ng
Pagsasaling-Wika
 Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Dalawang dahilan kung bakit isinalin ang Bibliya:

1. Ang Bibliya ang tumatalakay sa tao - kaniyang

pinagmulan, sa kaniyang layunin at sa kaniyang
destinasyon
2. Sa di-mapasusubaliang kataasan ng uri ng
pagkakasulat nito
Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Ang orihinal na manuskrito o teksto

ng Bibliya ay sinasabing wala na. Ang
kauna-unahang teksto nito ay nasusulat
sa wikang Aramaic ng Ebreo at ito ang
pinaniniwalaang pinagmulan ng salin ni
Origen sa wikang Griyego na kilala sa
tawag na Septuagint; gayon din ang
salin ni Jerome sa wikang Latin.
 Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Tatlong Pinakadakilang Nagsalin ng Bibliya:

Saint Jerome Martin Luther Haring James

(Latin) (Aleman) (Ingles-Inglatera)
 Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Samantala, ang kauna-unahang salin sa Ingles ng Bibliya

ay isinagawa ni John Wycliffe.
Ang unang salin ng mga Katoliko Romano ay nakilala sa
tawag na Douay Bible.
Si William Tyndale ang nagsalin sa Ingles ng Bibliya
buhat sa wikang Griyego na salin naman ni Erasmus. Hindi
naging katanggap-tanggap ang salin dahil sa masalimuot na
mga talababa.
 Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Ilan sa mga kinilalang bersyon ng salin ng bibliya ay ang: Geneva

Bible, Authorized Version, at The New English Bible (1970)

● Geneva Bible - isinagawa nina William

Whittingham at John Knox
- ginamit sa pagpapalaganap ng
Protestantismo
- tinagurian itong “Breeches Bible”
Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

● Authorized Version - naging

pinakamalaganap at hindi na
malalampasan
- nakilala ito dahil sa naging panuntunan
na ang pagsasalin ay dapat maging
matapat sa orihinal na diwa at kahulugan
ng Banal na Kasulatan
- ayon ito sa lupong binuo ni Haring
James sa pagsasalin ng Bibliya
Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

● The New English Bible (1970) - ang

naging resulta ng pagrebisa ng
Authorized Version
- maituturing na pinakahuling salin ng
Bibliya
- inilimbag ng Oxford University
 Panahon ng Pagsasalin ng Bibliya

Sa dinami-dami ng mga pagsasaling isinagawa sa Bibliya, kinailangan

pa rin ang muling pagsasalin dahil sa mga sumusunod na dahilan:
1. Marami nang mga natuklasan ang mga arkeologo na naiiba sa diwang
nasasaad sa maraming bahagi ng mga unang salin;
2. Naging marubdob ang pag-aaral sa larangan ng linggwistika na siyang
naging daan ng pagpapalinaw ng maraming malabong bahagi ng
Bibliya; at
3. Ang sinaunang wikang ginamit sa klasikang English Bible ay hindi na
halos maunawaan ng kasalukuyang mambabasa bukod sa kung minsan
ay iba na ang inihahatid na diwa.
Pagsasalin ng
mga Akdang
Klasika
Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

Ang kalakhan ng kinikilalang mga akdang

klasika ay mga orihinal na nasusulat sa
Griyego at Latin, ngunit ayon kay Gng.
Virginia Woolf, ang alin mang salin ay hindi
makakapantay sa orihinal sapagkat ang
wikang Griyego ay isang wikang maugnayin,
mabisa, tiyak, at waring may aliw-iw na
nakaiigayang pakinggan.
 Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

Dalawang pangkat ng mga tagapagsaling-wika sa Ingles ng wikang

Griyego:
1. Makaluma o Hellinizers
2. Makabago o Modernizers

Ayon naman kay Robert Browning, ang

tagasaling-wika ay kailangang maging literal
hangga’t maaari maliban kung ang pagiging literal
ay lalabag sa kalikasan ng wikang pinagsasalinan.
 Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

Naniniwala naman si Robert Bridges na higit na

mahalaga ang estilo ng awtor kung ang isang
mambabasa ay bumabasa ng isang salin.

Pareho naman ang paniniwala nina Edward FitzGerald at Samuel

Butler na alin mang salin ng mga akdang klasika ay dapat maging
natural ang daloy ng mga salita, madaling basahin, at unawain.
 Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

Sa mga pagsasalin ni F.W. Newman sa mga akda

ni Homer, pinilit niyang mapanatili ang
kakanyahan ng orihinal hangga’t maaari dahil
naniniwala siya na kailangang hindi makaligtaan
ng isang mambabasa na ang akdang binabasa ay
isa lamang salin at hindi orihinal.
Sumasalungat naman sa paniniwalang ito si Matthew Arnold na
tagapagsalin din ni Homer. Ayon sa kanya, ang katapatan sa pagsasalin
ay hindi nangangahulugan ng pagpapaalipin sa orihinal na wikang
kinasusulatan ng isasalin.
Pagsasalin ng mga Akdang Klasika

Ayon kay Cecil Day-Lewis sa kanyang

pagsasalin ng “Aeneid” ni Virgil (na siyang
pinakapopular sa panulaang Latin) sa
wikang Ingles, upang mahuli ng
tagapagsalin ang tono at damdamin,
kinakailangang magkaroon ng ispiritwal
na pagkakaugnayan ang awtor at ang
tagapagsalin.
Pag-usbong ng
Makabagong
Paraan ng
Pagsasalin
 Pag-usbong ng Makabagong Paraan ng Pagsasalin

Ilan sa mga dahilan kung bakit hindi makabuo ng machine translator

para sa di-teknikal sa paksa:
● Hindi pa maabot ng isip ng kasalukuyang mga sayantist kung
papaano mabisang maisasalin ang mga idyoma.
● Pagkakaiba ng istraktura o pagkasusunod-sunod ng mga salita
ng wika.
● Maraming kahulugan ang maaring ikarga sa isang salita.
● Napakaraming oras naman ang magugugol sa pre-editing at
post-editing ng tekstong isusubo rito.
● Wala pang computerized bilingual dictionary.
 Pag-usbong ng Makabagong Paraan ng Pagsasalin

Narito pa ang mga problema sa paglikha ng machine translator:

1. Ang isip ng tao ang pinakakumplikadong computer machine.

2. Kulang pa sa nalalamang mga teorya ang mga linggwista
tungkol sa paglalarawan at paghahambing ng mga wika
upang magamit sa pagbuo ng MTr.