Unang Yugto ng CBDRRM: Disaster Prevention and Mitigation

Sa unang yugto ng disaster management plan, tinataya ang mga hazard at kakayahan
ng pamayanan sa pagharap sa iba't ibang suliraning pangkapaligiran. Mula sa mga
impormasyon na nakuha sa pagtataya ay bubuo ng plano upang maging handa ang
isang pamayanan sa panahon ng sakuna at kalamidad. Kabilang sa isinasagawa ang
Disaster Risk Assessment kung saan nakapaloob dito ang Hazard Assessment,
Vulnerability Assessment, at Risk Assessment. Tinataya naman ang kakayahan at
kapasidad ng isang komunidad sa pamamagitan ng Capacity Assessment. Sa pagbuo
ng CBDRRM plan, kinakailangang mauna ang pagsasagawa ng pagtataya upang
maunawaan ng mga babalangkas ng plano kung ano-ano ang mga hazard, mga risk, at
sino at ano ang maaaring maapektuhan at masalanta ng kalamidad.
"Disaster Risk Assessment” - Ito ay ang pagtukoy sa mga potensyal na panganib at
pag-aralan kung ano ang maaaring mangyari kung mangyari ang isang panganib.

Hazard Assessment
Ito ang pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala na maaaring danasin ng isang lugar kung
ito ay mahaharap sa isang sakuna o kalamidad sa isang partikular na panahon. Sa
pamamagitan ng hazard assessment, natutukoy kung ano-ano ang mga hazard na
gawa ng kalikasan o gawa ng tao na maaaring maganap sa isang lugar. Sa pagsasawa
ng hazard assessment, bigyang pansin ang pisikal at temporal na katangian ng hazard.
Ang Hazard Mapping ay isinasagawa sa pamamagitan ng pagtukoy sa mapa ng mga
lugar na maaaring masalanta ng hazard at ang mga elemento tulad ng gusali, taniman,
kabahayan na maaaring mapinsala.
Sa Historical Profiling/Timeline of Events naman, gumagawa ng historical profile o
timeline of events upang makita kung ano-ano ang mga hazard na naranasan sa isang
komunidad, gaano kadalas, at kung alin sa mga ito ang pinakamapinsala. Maaaring
gamitin ang talahanayan na ito para sa historical profiling.
Vulnerability Assessment
Ang pagiging vulnerable ng isang lugar ay nangangahulugang mayroon itong
kakulangan sa mga nabanggit na kategorya. Bunga nito, nagiging mas malawak ang
pinsala na dulot ng hazard. Halimbawa, kung ang isang komunidad ay walang pakialam
sa mga programang pangkaligtasan ng kanilang pamahalaan, hindi nila alam ang
kanilang gagawin sa panahon ng sakuna o kalamidad. Ang mga mamamayang ito ay
matatawag na vulnerable dahil sila ang mga posibleng maging biktima ng sakuna o
kalamidad. Samantala, ang mga mamamayan naman na may maliit na kita ay
maituturing rin na vulnerable dahil maaaring hindi sapat ang kanilang suweldo upang
tustusan ang dagdag na gastusin sa panahon ng sakuna tulad ng bagyo o baha.
Sa usapin ng vulnerability ng isang komunidad, kailangan na maging mulat ang mga
mamamayan sa mga hazard sa kanilang lugar. Tungkulin nila na magkaroon ng
kaalaman sa mga panganib at banta na maaari nilang maranasan. Bukod dito, dapat na
maging aktibo rin sila sa paglahok sa mga programa ng pamahalaan kabilang na dito
ang tungkol sa disaster management. Sa panig naman ng pamahalaan, dapat na
maging seryoso ito sa pagbuo ng disaster management plan. Hindi dapat kalimutan ng
pamahalaan ang kahalagahan ng partisipasyon ng mga mamamayan sa lahat ng
aspekto ng pagbuo ng disaster management plan. Sa pamamagitan nito, magkakaroon
ng maayos na ugnayan sa pagitan ng mamamayan at pamahalaan. Higit na
mauunawaan ng mamamayan ang programa ng pamahalaan kung sila ay kabahagi sa
pagbalangkas nito.
Ang vulnerability ng isang pamayanan ay nakabatay sa lokasyon nito, halimbawa, mas
vulnerable sa pagbaha, ang mga mabababang lugar. Samantalang vulnerable naman
sa landslide ang mga naninirahan malapit sa paanan ng bundok.

Capacity Assessment
Sa Pagtataya ng Kapasidad ay sinusuri ang kakayahan ng komunidad na tugunan at
harapin ang iba't ibang uri ng hazard. Gaya ng sa Pagtataya ng Kahinaan at
Kakulangan, mayroon din itong tatlong aspekto o kategorya: (a) Pisikal o Materyal, (b)
Sosyal o Panlipunan, at (c) Paguugali ng mamamayan tungkol sa hazard.

Risk Assessment
Nakapaloob sa Pagtataya ng Peligro ang sistematikong pagkalap ng mga datos na
mahalaga sa pagtukoy, pagtatala, at pagsusuri sa mga panganib, lalo na ang mga
marapat na unang bigyang pansin. Kung gayon, ang isa sa importanteng produkto ng
Risk Assessment ay ang rekord o tala ng mga hazard. Nakapaloob din sa Pagtataya ng
Peligro ang Prioritizing Risk-ang pagtukoy kung alin-alin sa mga naitalang panganib ang
dapat bigyan ng higit na atensyon o prayoridad.
Sa pamamagitan ng Pagtataya ng Peligro ay magkakaroon ng matibay na basehan ang
mga tinatayang maaaring maging epekto ng kalamidad. Ang produkto ng Risk
Assessment ay magsisilbing batayan sa paglikha ng mga akmang istratehiya, polisiya,
programa, at proyekto upang maihanda ang komunidad sa pagharap sa mga panganib.
Ang Pagtataya ng Peligro (Risk Assessment) ay itinuturing na isang uri o hakbang sa
ilalim ng Mitigasyon ng Kalamidad.
Ang Mitigasyong Estruktural at Mitigasyong Di-estruktural Pansinin na ang unang yugto
sa pagbuo ng CBDRRM Plan ay hindi lamang tungkol sa paghadlang kundi maging sa
mitigasyon ng panganib (Disaster Mitigation). Iminumungkahi na ang Mitigasyon ng
Panganib ay marapat isagawa bago pa ang pagtama ng sakuna o kalamidad upang
mapigilan o maiwasan ang matindi at malawakang pinsala nito sa komunidad o
mabawasan man lamang ang mga epekto nito.
Ang Mitigasyon ng Panganib ay mauuri sa dalawa: (a) ang Mitigasyong Estruktural at
(b) Mitigasyong Di-estruktural.
DALAWANG URI NG MITIGASYON
 Mitigasyong Estruktural (Structural)
- Ito ay tumutukoy sa mga pisikal na paghahanda ng komunidad upang
mapaghandaan ang pagdating ng kalamidad.
Nakapaloob din dito ang pagsusulong ng public awareness at information
dissemination tungkol sa mga konkretong programa at proyekto at kaalaman
tungkol sa kalamidad na Nakapaloob rito ang pagtatayo ng mga estruktura
makahahadlang sa matinding epekto ng kalamidad. Halimbawa ay ang
pagtatayo ng dike at earthquake proof buidlings.

 Mitigasyong Di-Estruktural (Non-Structural)

- Ito ay tumutukoy naman sa paghahanda ng komunidad, sa pangunguna ng
pamahalaan, na may kinalaman sa mga plano sa pamamahala sa kalamidad.
Nakapaloob din dito ang pagsusulong ng public awareness at information
dissemination tungkol sa mga konkretong programa at proyekto at kaalaman
tungkol sa kalamidad.

IKALAWANG YUGTO NG CBDRRM: DISASTER PREPAREDNESS

Ang Paghahanda sa Kalamidad ay tumutukoy sa mga preparasyong ginagawa ng
komunidad bago ang pagdating o pagtama ng sakuna o kalamidad o sakuna.
Nakasalalay rin sa mabisang paghahanda ang pag-iwas sa matindi at malawakang
pinsala na maaaring maidulot ng kalamidad.
Kinikilala sa yugtong ito ang halaga ng pagtataglay ng lahat ng mamamayan ng sapat
na kaalaman ukol sa mga dapat gawin bilang tugon sa kalamidad. Kaya sa panig ng
pamahalaan, mahalaga sa yugtong ito ang mabisang pagbibigay ng mga tama at
akmang impormasyon, paalala, at babala sa mga mamamayan.
Ang pagbibigay ng impormasyon, paalala, at babala ay maaaring sa pamamagitan ng
barangay assembly/meeting, pagdidikit ng poster o billboard, pagbabahay-bahay ng
mga lider ng purok, pamamahagi ng flyers, patalastas sa telebisyon, radyo, at
pahayagan, at anunsiyo gamit ang social media.
Mahalagang elemento rin ng Paghahanda Sa Kalamidad (Disaster Preparedness) ang
aktibong koordinasyon ng mga ahensiya ng gobyerno, pakikibahagi ng bawat sektor ng
lipunan, at pagtutulungan o kooperasyon ng mga mamamayan (Kaugnay: Ang
Kahalagahan Ng Kooperasyon ng Mamamayan at Pamahalaan). Ito ay upang
maiwasan ang pagkaantala ng mga programa ukol sa kalamidad at ang mga pagkalito
na maaari pang magbunga ng dagdag na pinsala sa komunidad.
IKATLONG YUGTO NG CBDRRM: DISASTER RESPONSE
Sa yugtong ito ng pagbuo ng CBDRRM Plan, pangunahing tinataya kung gaano
kalawak ang pinsalang dulot ng isang kalamidad. Importante ang mga impormasyong
makakalap sa hakbang na ito dahil magsisilbing batayan ang mga ito upang maging
akma at epektibo ang pagtugon sa mga pangangailangan ng isang komunidad na
nasalanta ng kalamidad.
Nakapaloob sa Pagtugon Sa Kalamidad (Disaster Response) ang tatlong uri ng
pagtataya: ang (1) Pagtatasa ng Pangangailangan o Needs Assessment, (2) Pagsusuri
sa Pinsala o Damage Assessment, at (3) Pagtatasa ng Pagkawala o Loss Assessment.
Ang damage (pinsala) at loss (pagkawala) ay magkaugnay dahil ang loss ay bunga ng
na damage o napinsalang mga produkto, serbisyo, at imprastraktura. Halimbawa, ang
pagkasira ng tulay, na isang damage, ay magbubunbga ng kawalan ng maayos na
daloy ng transportasyon, na isang loss.

1. Needs Assessment
- inaalam ang pangunahing pangangailangan ng mga nakaranas ng kalamidad
katulad ng mga pagkain, tirahan, damit, gamot at iba pang kagamitan.
- Mahalagang malaman ang mga ito upang maibigay kung ano talaga ang
kanilang pangangailangan.
2. Damage Assessment
- inaalam ang mga nasirang ari-arian at imprastruktura bunsod ng kalamidad.
- Mahalaga ito upang malaman ng kinauukulan kung ano dapat ayusin upang
manumbalik sa normal na buhay ang mga nasalanta ng kalamidad.
3. Loss Assessment
- inaalam ang mga nawalang serbisyo (suplay ng tubig, kuryente at maging
operasyon ng mga ospital at paaralan.)
- Inaalam kung natigil ang produksyon ng ilang pangunahing pangangailangan
- Mahalaga ang bahaging ito upang malaman ng mga kinauukulan kung anong
serbisyo o produksyon ang kinakailangang maibalik agad.
Gayundin, ang pagkasira ng mga lupaing-taniman, na isang uri ng damage, ay
magdudulot ng pagbaba o pagkawala ng produksiyon ng palay at mga gulay, na isang
halimbawa ng loss. Ang pagguho o pagkawasak ng isang ospital na maituturing na
damage ay magdudulot ng pagkaantala o pagkawala ng serbisyong pangkalusugan na
maituturing na loss.
Gaya sa mga naunang yugto, sa yugtong ito ay kailangan ng komunikasyon,
kooperasyon, at koordinasyon ng lahat ng sektor ng lipunan.
Sa Pagtugon Sa Kalamidad (Disaster Response) ay mahalaga rin ang kaligtasan ng
lahat kaya kailangang isaalaang-alang ang kakayahan ng bawat isa sa pagsasagawa
nito.
Sa ikatlong yugto ng pagbuo ng CBDRRM Plan ay mahalaga ang pagkakaroon ng mga
tamang datos sa naging pinsala ng kalamidad. Ang mga ito kasi ang magsisilbing
batayan para sa kasunod na yugto na ating tatalakayin, ang Disaster Rehabilitation and
Recovery.

IKAAPAT NA YUGTO NG CBDRRM: DISASTER REHABILITATION AND

RECOVERY
Nakapokus ang ikaapat at panghuling yugto sa pagbuo ng CBDRRM Plan sa
rehabilitasyon at pagbawi o pag-recover mula sa naganap na kalamidad. Ang
pangunahing layunin sa yugtong ito ay ang pagpapanumbalik sa dating kaayusan ng
nasalantang komunidad at ang pagbalik sa normal na daloy ng pamumuhay ng mga
mamamayang naapektuhan ng kalamidad.
Kaya naman sinusuri sa yugtong ito ang mga nararapat na mga gawain at hakbang
para sa agarang pagsasaayos ng mga napinsala ng kalamidad.
Ang ilan sa mga pangunahing binigyang pansin sa yugtong ito ay ang pagpapanumbalik
ng suplay ng kuryente at tubig, ng sistema ng transportasyon at komunikasyon, at ng
sapat na suplay ng pagkain, damit, at gamot. Kasama rin sa rehabilitasyon ang
pagkukumpuni ng mga nasirang bahay, pasilidad, at istruktura.
Nakapaloob din sa yugtong ito ang pagsuporta sa mga kabuhayang napinsala ng
kalamidad at ang kaakibat na pagbabantay sa presyo ng mga pangunahing bilihin.
Mahalaga rin ang pagkakaloob ng psychosocial services upang matulungang
malampasan ng mga biktima ang trauma na kanilang dinanas at mabigyan sila ng pag-
asa at lakas ng loob.
Sa pagbuo ng mga programa at plano para sa Rehabilitasyon at Pagbawi sa kalamidad,
kailangan ang mga akma, konkreto, at sistematikong hakbang at pamamaraan.
Sa pagpaplano at implementasyon ng mga programa ng pamahalaan sa bahaging ito
ay napakahalaga ng pakikibahagi ng mga mamamayan at maging ng iba pang sektor
ng lipunan, gaya ng Non-Government Organizations (NGOs).
Tandaan na susi ang pagtutulungan ng lahat ng sektor ng lipunan sa mabilis at
matagumpay na pagbangon mula sa pinsala ng kalamidad.
MGA AHENSIYA NG PAMAHALAAN NA KASANGKOT SA PAGTUGON SA
KALAMIDAD
Priyoridad bilang 1. Pag-iwas at Pagbawas ng Sakuna (Prevention and Mitigation)
a. Department of Science and Technology (DOST)- nagsisilbilbing tagapamuno.
b. Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration
(PAGASA) at Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOCS)-
responsible sa pagmamatyag, pag-forecast o maagang pagtukoy at pagbibigay ng
babala sa mga nakaambang panganib.
c. Department of Finance (DOF)- nagsusuri sa mga naaakmang pondo na dapat ilaan
sa paghahanda sa sakuna at tiniyak nitong sa oras ng sakuna ay magkaroon access sa
mga tulong pinansyal o ayuda ang mga nasalantang lugar.
d. Department of Science and Technology (DOST)- nagsisilbilbing tagapamuno.
e. Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration
(PAGASA) at Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOCS)-
responsible sa pagmamatyag, pag-forecast o maagang pagtukoy at pagbibigay ng
babala sa mga nakaambang panganib.
f. Department of Finance (DOF)- nagsusuri sa mga naaakmang pondo na dapat ilaan
sa paghahanda sa sakuna at tiniyak nitong sa oras ng sakuna ay magkaroon access sa
mga tulong pinansyal o ayuda ang mga nasalantang lugar.

Priyororidad bilang 2. Paghahanda sa Sakuna (Preparedness)

a. Department of Interior and Local Government (DILG)- nagpapatatag ng koordinasyon
at pakikipag-ugnayan sa mga lokal na yunit (LGU) at iba pang apektado.
b. Office of Civil Defense (OCD)- sinisiguro na may sapat nakaalaman at kapsidad ang
mga komunidad upang kumilos sa gitna ng kalamidad.
c. Philippine Information Agency (PIA)- pinataas ang kaalaman ng publiko at
pinagbubuti ang kakayahan ng mga taong gumawa ng nararapat na pagkilos at
pagtugon sa mga nakaamba o nararanasanang panganib. Isinasagawa ito sa
pammagitan ng infomercial sa radio, telebisyon at social media.
d. Department of Education (DepEd) at Commission on Higher Education (CHED)-
inatasan na magsagawa ng paghahanda sa sakuna tulad ng earthquake drill at fire drill
sa mga mag-aaral at empleyado. Ang mga pampublikong paaralan rin ay magsisilbing
evacuation center tuwing may kalamidad.
Priyoridad bilang 3. Pagresponde sa Sakuna
a. Department of Social Welfare and Development (DSWD)- ang pangunahing ahensya
na namamahala sa pagresponde sa sakuna. Inaasahan na sila ay maglaan ng sapat at
napapanahong pagsuri sa pangangailangan ng mga nasalanta gayundin ang pakikipag
ugnayan sa mas madaling pagbangon ng mga nasalantang lugar. DSWD rin ang
namamahagi ng mga ayuda, relief goods at mga dagliang tulong sa mga
nangangailangan
b. Office of Civil Defense (OCD), Philippine National Red Cross (PNRC), Department of
National Defense (DND)- tumutulong sa search and retrieval operations sa mga biktima
ng kalamidad.
c. Department of Health (DOH)- nagbibigay ng pangunahing pangangailangang medikal
at sikolohikal para sa mga apektadong mamamayan.

Priyoridad bilang 4. Rehabilitasyon at Pagbangon mula sa Sakuna (Rehabilitation

and Recovery)
a. National Economic and Development Authority (NEDA)- nagsisilbing pangkalahatang
ahensiya para makipag-ugnayan sa iba pang ahensiya ng pamahalaan matapos
matanggap ang mga ulat ng ibang ahensiya ng pamahalaan sa kanilang ginawang
pagtataya ng halaga ng mga nasira, nawala, at mga pangangailangan
b. Department of Trade and Industry (DTI)- kung idineklarang state of calamity ang
isang lugar, nagpapatupad ng price freeze o pagtigil sa pagtaas ng presyo ng
pangunahing bilihin at maiwasan ang hoarding.
c. National Housing Authority, Pag-ibig Fund, Social Service System (SSS) at
Government Service Insurance System (GSIS)- nag-aalok ng pautang para sa
pagbangon ng mga nasalanta ng kalamidad.
d. Department of Public Works and Highways (DPWH), Department of Energy (DOE).
Department of Information and Communication Technology (DICT) at Department of
Transportation (DOTr)- nakatuon sa pagsasaayos at pagkukumpuni ng mga nasirang
imprastraktura at naputol na linya ng tubig, kuryente at telekomunikasyon.
Disaster Management
Ayon kay Carter (1992), ang disaster management ay isang dinamikong proseso na
sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano, pag-oorganisa, pagtukoy ng mga kasapi,
pamumuno at pagkontrol. Kabilang rin dito ang mga organisasyon na dapat
magtulungan at magkaisa upang maiwasan, maging handa, makatugon, at
makabangon ang isang komunidad mula sa epekto ng sakuna, kalamidad at hazard.
Sinaad rin dito na hindi lamang nakasalalay sa kamay ng pamahalaan ang
pagbabalangkas ng disaster management plan kundi kabilang din ang mga
mamamayan at iba't ibang sektor sa lipunan.
Ayon naman kina Ondiz at Rodito (2009), ang disaster management ay tumutukoy sa
iba't ibang gawain na dinisenyo upang mapanatili ang kaayusan sa panahon ng sakuna,
kalamidad, at hazard. Nakapaloob din dito ang mga plano at hakbang na dapat gawin
ng mga komunidad upang maiwasan, makaagapay sa mga suliranin at makabangon
mula sa epekto ng kalamidad, sakuna at hazard.

Sangkap ng Disaster Management

Sa pag-aaral ng disaster management, mahalagang malaman ang pagkakaiba ng mga
ginagamit na termino o konsepto. Ang sumusunod na kahulugan ay isinalin sa Filipino
mula sa United Nations Office for Disaster Risk Reduction at DepEd School Disaster
Risk Reduction and Management Manual Booklet 1.
1. Hazard - Ito ay isang pangyayari o kaganapan na may potensyal na magdulot ng
pagkawala ng buhay, pinsala o iba pang epekto sa kalusugan, ari-arian, kabuhayan at
serbisyo, pagkagambala sa lipunan at ekonomiya, o sa kapaligiran. Mayroong
dalawang uri ng Hazard ito ang Natural Hazard at Human-Induced Hazard.
a. Natural Hazard- ito ay mga hazard na dulot ng kalikasan. Ilan sa halimbawa nito ay
ang mga sumusunod;
i. Bagyo - ito ay isang ganap na tropical cycline na nabubuo sa Karagatang
Pasipiko. Ito ay mayroong malakas na hangin na may malakas na ulan na maaaring
magdulot malawakang pagbaha, daluyong, pagguho ng lupa at pagragasa ng putik.
ii. Buhawi - ito ay tumutukoy sa malakas at papaikot na bugso ng hangin na may
dalang ulan at kadalasang naglalakbay sa direksiyong kanluran at hilagang-kanluran
mula sa Karagatang Pasipiko.
iii. Storm Surge (Daluyong) - ito ay ang abnormal na pagtaas ng lebel ng dagat
na nangyayari sa panahon ng tropical cyclone o "bagyo". Ito ay sanhi ng malakas na
hangin at mababang atmospheric pressure na dulot ng mga tropical cyclone.
 iv. Lindol - Ang paggalaw ng lupa dulot ng pagkikiskisan ng tectonic plates.
Karaniwang nagiging epicenter ng lindol ang mga fault lines na kung saan
nagsasalubong ang mga tectonic plates.
v. Tsunami - ito ay sakunang nagaganap sa katubigan. Ang madalas na sanhi
ng tsunami ay mga paglindol, lalo na kung ang lindol ay naganap sa ilalim ng tubig na
nagiging sanhi ng paglaki at pagtaas ng mga alon.
vi. Volcanic Eruption - Ang bulkan ay isang butas o lagusan sa ibabaw ng
daigdig kung saan lumalabas patungo sa ibabaw ng daigdig ang magma at ilang
volcanic gas mula sa ilalim ng bulkan sa pamamagitan ng eruption.
vii. La Nina - ito ay ang abnormal na paglamig ng temperature sa ibabaw ng
dagat na nagdudulot ng maraming pag-ulan sa rehiyon.
viii. El Nino - ito ay ang abnormal na pag-init ng temperatura sa ibabaw ng
dagat na nagdudulot ng kakaunting pag-ulan sa rehiyon ng Gitna at Silangang
Equatorial Pacific.

b. Human Induced Hazard - ay mga hazard na kagagawan ng tao, kapabayaan,

pagkakamali at kinasasangkutan ng kabiguan ng isang sistema.
i. Pagbaha (Flashfloods)- ito ay nangyayari kung umaapaw at tumataas ang lebel
ng tubig na dulot ng malakas at walang tigil na pag-ulan sa komunidad. Ang pagbaha
ay pinalala ng mga baradong daluyan ng tubig.
ii. Sunog- ito ang isa sa pinakamadalas na sakunang nagaganap sa bansa.
Madalas na pinagmumulan ng sunog ay mga electrical na kagamitan, kandila, sigarilyo
at mga bagay na madalas kapitan ng apoy.
iii. Oil Spill- ito ang pagtapon o pagtakas ng langis na mula sa mga sasakyang
pandagat nauuwi sa pagkasira ng karagatan o lupa.
iv. Toxic Mine Tailing- ito ay ang maling pagtatapon ng mga chemical o
substance na ginamit sa pagmimina sa mga anyong tubig at lupa.

2. Disaster - mga pangyayari na nagdudulot ng panganib at pinsala sa tao, kapaligiran,

at mga gawaing pang ekonomiya. Maaaring ang disaster ay natural gaya ng bagyo,
lindol, at pagputok ng bulkan o gawa ng tao tulad ng digmaan at polusyon.

3. Vulnerability - ito ay tumutukoy sa mataas na posibilidad na maapektuhan ng mga

hazard ang tao, lugar, at imprastruktura. Ang pagiging vulnerable ay kadalasang
naiimpluwensiyahan ng kalagayang heograpikal at antas ng kabuhayan. Halimbawa,
mas vulnerable ang mga bahay na gawa sa hindi matibay na materyales.
4. Risk- ito ay tumutukoy sa inaasahang pinsala sa tao, ari arian, at buhay dulot ng
pagtama ng isang kalamidad. Ang vulnerable na bahagi ng pamayanan ang kadalasang
may mataas na risk dahil wala silang kapasidad na harapin ang panganib na dulot ng
hazard o kalamidad.

5. Resilience - ito ay tumutukoy sa kakayahan ng pamayanan na harapin ang mga

epekto na dulot ng kalamidad. Ang pagiging resilient ay maaaring istruktural, ibig
sabihin ay isasaayos ang mga tahanan, tulay o gusali upang maging matibay. Maaari
ring ito ay makita sa mga mamamayan, halimbawa ang pagkakaroon ng kaalaman
tungkol sa hazard ay maaaring makatulong upang sila ay maging ligtas sa panahon ng
kalamidad.
Ang Philippine Disaster Risk Reduction and Management Framework
Ang Republic Act 10121 o Philippine Disaster Risk Reduction and Management
(PDRRM) Act of 2010 ay ang batas na nagsasaad kung paano pangangasiwaan ang
pagbabawas sa mga peligro at pagtugon sa mga kalamidad. Binago ng batas na ito ang
sistema ng pagtugon sa mga disaster sa bansa mula sa pagiging reactive patungo sa
pagiging proactive. Nilalayon rin ng batas na ito na dapat pagplanuhan ang pagtugon sa
mga kalamidad at tinukoy ang mga bahaging gagampanan ng mga ahensya ng
pamahalaan sa pagtugon sa peligro at panganib ng kalamidad.
Isa sa probisyon ng batas na ito ay ang pagbuo ng National Disaster Risk Reduction
and Management Framework (NDRRMF). Isinusulong ng PDRRM Framework ang mga
sumusunod;
1. Ang paglutas sa mga suliranin at hamong pangkapaligiran ay hindi lamang tungkulin
ng ating pamahalaan.
2. Ang proseso sa pagbuo ng isang disaster management plan ay dapat na produkto ng
pagkakaisa at pagtutulungan ng iba't ibang sektor ng lipunan tulad ng pamahalaan,
private sector, business sector, non-governmental organizations (NGOs) at higit sa
lahat ng mga mamamayang naninirahan sa isang partikular na komunidad. Ang
prosesong ito ay tinatawag na Community Based-Disaster and Risk Reduction
Management.
3. Ang pagsusulong ng Community Based Disaster and Risk Reduction Management
Approach sa pagbuo ng mga plano at polisya sa pagharap sa mga suliranin at hamong
pangkapaligiran.
Sa bisa ng RA 10121, nabuo ang National Disaster Risk Reduction Management
Council (NDDRMC) na responsable sa pamamanihala sa mga plano at nakikipag-
ugnayan sa iba pang ahensiya sa mga usapin ukol sa paghahanda bago ang sakuna at
pagbabawas sa mga panganib na kaugnay nito. Isinusulong rin ahensyang ito ang
Community-Based Disaster and Risk Management Approach sa pagharap ng mga
suliranin at hamong pangkapaligiran.
Ang NDRRMC at ang katuwang nito sa pamahalaang lokal (PDRRMC) ay
nakikipagtulungan sa iba pang ahensiyang lokal at pambansang pamahalaan sa oras
ng sakuna. Ang mga ahensiyang ito ay direktang nag bib igay ng ulat sa Pangulo ng
bansa ukol sa kalagayan at mga pagkilos na isinasagawa ng mga ahensiyang ito upang
matugunan ang sitwasyon. Upang mas madaling maunawaan, pinangkat sa apat na
priority areas ng National Disaster Risk Reduction and Management Plan (NDRRMP).
Ang Community-Based Disaster and Risk Management Approach
Ayon kina Abarquez at Zubair (2004) ang Community-Based Disaster Risk
Management ay isang paraan upang ang mga mamamayan ang siyang tutukoy,
sususri, tutugon, susubaybay, at tataya sa mga risk na maaari nilang maranasan lalo na
ang mga pamayanang may banta ng hazard at kalamidad. Isa itong paraan upang
maiwasan ang malaking pinsala sa buhay at ari-arian at maisabuhay ng mga tao sa
isang komunidad ang kahalagahan ng pagiging handa, Binibigyang-diin ang bahaging
dapat gampanan ng mamamayan sa pagpaplano, pagdedesisyon, at pagsasakatuparan
ng mga gawain na may kaugnayan sa disaster risk management. Napakahalaga ang
aktibong partisipasyon ng mga mamamayan dahil sila ang posibilidad na makaranas ng
mga epekto ng kalamidad at sakuna.
Ayon naman kina Shah at Kenji (2004), ang Community-Based Disaster and Risk
Management Approach ay isang proseso ng paghahanda na nakatuon sa kapakanan
ng tao. Ang mamamayan ay nabibigyan ng pagkakataon na alamin at suriin ang mga
dahilan at epekto ng hazard at kalamidad sa kanilang lugar. Bahagi nito ang pagsusuri
sa mga nagpapalubha sa epekto ng hazard at kalamidad tulad ng estrukturang
panlipunan. pampulitika, at pang-ekonomiya.
Makikita sa mga nabanggit na kahulugan at pagpapaliwang tungkol sa Community-
Based Disaster Risk Reduction and Management Approach na napakahalaga ng
partisipasyon ng mamamayan at ng lahat ng sektor ng lipunan upang maging
matagumpay ang isang disaster management plan.

Dalawang Approach sa Pagtugon sa mga Hamong Pangkapaligiran

1.Top-down Approach
Ang top-down approach ay tumutukoy situwasiyon kung saan lahat ng gawain mula sa
pagpaplano na dapat gawin hanggang sa pagtugon sa panahon ng kalamidad ay
inaasa sa mas nakatataas na tanggapan o ahensya ng pamahalaan. Halimbawa, kung
ang isang barangay ay nakaranas ng kalamidad, ito ay aasa lamang sa tugon ng
Pambayan o Panlungsod na Pamahalaan. Kung ang buong bayan o lungsod naman
ang nakaranas ng kalamidad, ang sistema ng pagtugon ay nakabatay sa prosesong
ipatutupad ng lokal na pamahalaan.
Binigyang-diin nina Shesh at Zubair (2006) na hindi natutugunan ng top-down approach
ang mga pangangailangan ng pamayanan at napababayaan ang mga mamamayang
may mataas na posibilidad na makaranas ng malubhang epekto ng kalamidad. Limitado
ang pagbuo sa disaster management plan dahil tanging ang pananaw lamang ng mga
namumunoang nabibigyang pansin sa pagbuo ng plano. Hindi nabibigyang-pansin ng
top-down approach ang karanasan, pangangailangan, at pananaw ng mga
mamamayan sa isang komunidad. Isa pang kahinaan ng top-down approach ay may
mga pagkakataon na hindi nagkakasundo ang Pambansang Pamahalaan at ng Lokal
na Pamahalaan tungkol sa mga hakbang na dapat gawin sa panahon o pagkatapos ng
kalamidad kung kaya't nagiging mabagal ang pagtugon pangangailangan. ng mga sa
mamamayan.

2. Bottom-up Approach
Sa bottom-up approach ang mga hakbang sa pagtukoy, pag-aanalisa, at paglutas sa
mga suliranin at hamong pangkapaligiran nararanasan ay isinasagawa ng mga
mamamayan at iba pang sektor ng lipunan. Ito ang konsepto na ginagamit sa
CBDRRM. Binibigyang pansin dito ang maliliit na detalye ng hazard at kalamidad
Sa bottom-up may may kakayahan ang mga mamamayan na simulan at panatilihin ang
kaunlaran ng kanilang komunidad. Ipinapatupad rin dito ang grassroots development na
kung saan ang lokal na pamayanan at mga iba't ibang sektor ang may kakayahang
tumukoy sa pagbuo ng CBDRRM Plan. Ang mga mamamayan rin ay may malawak na
partisipasyon sa komprehensibong pagpaplano at mga gawain sa pagbuo ng desisyon
para matagumpay na bottom-up strategy. Ang responsiblidad sa pagbabago ay nasa
kamay ng mga mamamayang naninirahan sa pamayanan dahil sila ang nakakaranas
ng epekto ng mga suliranin at maaaring sila rin ang makaresolba sa mga suliraning
kinakaharap. Sa pangkalahatan, sinasagot ng bottom-up approach ang kakulangan ng
top-down approach.

Katangian ng Dalawang Approach sa Pagtugon sa mga Hamong Pangkapaligiran

Top-Down Approach Bottom-Up Approach
Layunin Maihanda ang buong Maihanda ang mga
bansa sa banta ng mga mamamayan sa
kalamidad. komunidad sa mga banta
ng hazard.
Maibaba ang mga plano sa
bawat lalawigan at Maisagawa ang mga
munisipalidad. paghahanda kakailanganin
upang maging ligtas ang
pamayanan.
Tagapamuno Pambansang Pamahalaan Pamayanan sa tulong ng
mga kawani ng
pamahalaan
Batayan ng Pagtugon sa Plano ng Pamahalaan na Community-Based
Kalamidad nakabatay sa Philippine Disaster Risk Reduction
Disaster Risk and and Management Plan
Reduction Framework
Paraan ng pagbibigay mga Pagsasagawa ng mga Maisagawa nang tama ang
teknikal na tulong pag- aaral, mga pagsasanay na
natutunan ng mga
 Paggawa ng mga batas at pamayanan tulad ng
mga plano tungkol sa earthquake drill, fire drill o
pagtugon sa mga sa panahon ng pagbaha.
kalamidad at pagbuo ng Pag-alam sa mga lugar na
mga proyektong tutulong pupuntahan kapag my
kahandaan ng mga paglikas dulot ng
mamamayan. kalamidad.
Pagsasagawa ng mga
proyektong naglalayong
ihanda ang mga
mamamayan sa kalamidad
at pagbawas ng epekto ng
kalamidad.
Nagbibigay- babala Pambansang Oamahalaan Provincial Disaster Risk
sa pamamagitan ng and Reduction
Natiional Disaster Risk Management Office
Reduction Management (PDRRMO) at
Council Municipal/City Disaster
Risk and Reduction
Management Office
(CDRRMO/MDRRMO)
Katuwang sa Pagpaplano Mga nasa Pambansang Mga Mamamayan, private
Pamahalaan sector/NGOs, Lokal na
Pamahalaan at ibang mga
tao na nasa pamayanan
Katagumpayan Nakasalalay sa maayos na Nakasalalay sa
pagpaplano ng pagkakaisa at
pambansang pamahalaan pagtutulungan ng
pamayan upang
mabawasan ang pinsalang
dulot ng kalamidad